Báo cáo Một số kinh nghiệm rút ra qua kiểm toán ở Việt Nam (của một số Công ty kiểm toán ) nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán tài chính

I) Lêi giíi thiÖu. Chóng ta ®· ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn trªn con ®­êng tiÕn tíi nÒn kinh tÕ thÞ tr­ßng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Cø mçi tiÕn nªn, chóng ta l¹i gÆp nh÷ng vÊn ®Ò míi mÎ trong lÜnh vùc qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¶ nhµ n­íc lÉn doanh nghiÖp. Qua giai ®o¹n khëi ®éng, nÒn kinh tÕ ®· ®Õn lóc “ N©ng cÊp tr×nh ®é qu¶n lý tµi chÝnh nh»m më ®­êng cho kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta ph¸t triÓn theo c¶ bÒ réng vµ bÒ s©u “. Mét trong nh÷ng c«ng cô chñ yÕu ®Ó lµm viÖc ®ã lµ c«ng t¸c kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· trë thµnh nhu cÇu tÊt yÕu ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh vµ n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp. KiÓm to¸n lu«n ®i kÌm vµ lµ sù tiÕp lèi víi ho¹t ®éng kÕ to¸n. NÕu kÕ to¸n lµm nhiÖm vô tæ chøc thu thËp, xö lý vµ cung cÊp nh÷ng th«ng tin th× kiÓm to¸n chÝnh lµ c¸i quan träng h¬n lµ ®Ó qua ®ã hoµn thiÖn qu¸ tr×nh tæ chøc th«ng tin phôc vô cã hiÖu qu¶ cho c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin kÕ to¸n. Trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®­îc quan t©m sö dông vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng quèc tÕ, ViÖt nam còng ®· h×nh thµnh vµ tõng b­íc ph¸t triÓn hÖ thèng kiÓm to¸n ®éc lËp.§©y lµ mét lÜnh vùc kh¸ míi mÎ ®èi víi chóng ta v× thÕ nã ®· thu hót ®­îc sù quan t©m chó ý cña rÊt nhiÒu ng­êi. ë bµi viÕt nµy em xin tr×nh bµy vÒ vÊn ®Ò: KiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt nam- Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n. I. Tæng quan vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp 1. KiÓm to¸n ®éc lËp lµ g×? KiÓm to¸n ®éc lËp lµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®­îc tiÕn hµnh bëi c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp thuéc c¸c c«ng ty, c¸c v¨n phßng kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp. KiÓm to¸n ®éc lËp lµ ho¹t ®éng t­ vÊn ®­îc ph¸p luËt thõa nhËn vµ b¶o hé, ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ bëi c¸c hiÖp héi chuyªn ngµnh vÒ kiÓm to¸n. Theo ®inh nghÜa cña liªn ®oµn kÕ to¸n quèc tÕ IFAC th× kiÓm to¸n ®éc lËp lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra c¸c sè liÖu tµi liÖu cña doanh nghiÖp do c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp thùc hiÖn ®Ó x¸c nhËn tÝnh trung thùc, hîp lý cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ cung cÊp kÕt qu¶ kiÓm to¸n cho nh÷ng ng­êi tr¶ phÝ kiÓm to¸n. §Ó ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp kh¸ch quan, kiÓm to¸n ®éc lËp th­êng ®­îc tæ chøc thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn, chi nh¸nh hoÆc v¨n phßng kiÓm to¸n vµ c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp. C¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp lµ ®éi ngò hµnh nghÒ chuyªn nghiÖp, cã kü n¨ng nghÒ nghiÖp vµ ®¹o ®øc, ph¶i tr¶i qua c¸c cuéc thi tuyÓn quèc gia vµ ph¶i ®¹t ®­îc c¸c tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh vÒ b»ng cÊp vµ kinh nghiÖm. ë ViÖt nam, quy chÕ vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n( Ban hµnh theo nghÞ ®Þnh sè 07-CP 29/1/1994cñachÝnh phñ) ®· ghi râ: “ KiÓm to¸n ®éc lËp lµ viÖc kiÓm tra vµ x¸c nhËn cña kiÓm to¸n viªn chuyªn nghiÖp thuéc c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp vÒ tÝnh ®óng ®¾n hîp lý cña c¸c tµi liÖu, sè liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¬ quan, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi (gäi t¾t lµ c¸c ®¬n vÞ kÕ to¸n) khi cã yªu cÇu cña c¸c ®¬n vÞ nµy” Ii. nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i Khung ph¸p lý. M¨c dï hiÖn nay,ViÖt Nam ®· cã qui chÕ vÒ KiÓm to¸n ®éc lËp,nã vÉn ch­a x©y dùng xong c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n- kiÓm to¸n tiÕn gÇn ®Õn chuÈn mùc quèc tÕ v× thÕ nhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ph¶i vËn dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n quèc tÕ dï r»ng biÕt râ cã nhiÒu ®iÓm kh«ng phï hîp víi khung c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi. Tõ ®ã dÉn ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ kh¸c nhau ch¼ng h¹n nh­: - ViÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña mét b¸o c¸o kiÓm to¸n cßn thiÕu c¨n cø chung ®Ó lµm th­íc ®o Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ch­a ®­îc chuÈn ho¸ Khi cã tranh chÊp næ ra, chóng ta còng ch­a cã ®Õn c¬ së gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thuéc tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña kiÓm to¸n viªn Còng chÝnh v× thiÕu mét hÖ thèng chuÈn mùc nµy cho nªn quan diÓm cña c¸c kiÓm to¸n viªn so víi quan ®iÓm cña c¬ quan thuÕ vô vÉn cßn nhiÒu kho¶ng c¸ch. §iÒu nµy khiÕn cho nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi ng¹c nhiªn v× sao c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kiÓm to¸n Ýt ®­îc c¬ quan thuÕ thõa nhËn dÉn ®Õn sù nghi ngê vÒ chÊt l­îng kiÓm to¸n Mét khÝa c¹nh kh¸c còng cÇn l­u ý ®ã lµ t­ c¸ch ph¸p lý cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp. -Cã nhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ViÖt nam thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp, cã c¬ quan chñ qu¶n lµ bé tµi chÝnh ®· khiÕn cho rÊt nhiÒu ng­êi b¨n kho¨n, nghi ngê vÒ tÝnh ®éc lËp cña nh÷ng c«ng ty nµy §Õn nay, theo c¸c ®¹o luËt vÒ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ViÖt nam th× hÇu hÕt c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp á ViÖt nam ®Òu thuéc lo¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. KÓ c¶ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ë n­íc ngoµi ®ang thuéc lo¹i c«ng ty hîp danh, chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n nh­ng khi vµo ViÖt nam, theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi l¹i ®­îc thµnh lËp doanh nghiÖp theo lo¹i h×nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. §iÒu nµy nÕu cø tiÕp tôc sÏ khiÕn cho nh÷ng ng­êi sö dông b¸o c¸o kÕt qu¶ kiÓm to¸n nghi ngê vÒ kh¶ n¨ng båi th­êng cña c«ng ty khi cã sù cè x¶y ra ViÖc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµm ¨n t¹i ViÖt nam ®· gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn nãi riªng trong lÜnh vùc kÕ to¸n- kiÓm to¸n cßn cã nhiÒu bÊt cËp n¶y sinh: Quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña ViÖt nam, nÕu cã nhu cÇu thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n kh¸c ph¶i ®­îc bé tµi chÝnh chÊp nhËn b»ng v¨n b¶n. Nh­ vËy khã cho c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ c¸c ®¬n vÞ hîp t¸c kinh doanh v× nÕu ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt nam sÏ gÆp bÊt cËp so víi chÕ ®é kÕ to¸n t¹i n­íc ngoµi yªu cÇu .tÝnh ®Æc thï ë c¸c tµi kho¶n ,c¸c b¸o c¸o ®Þnh k× ,chøng tõ gèc trong khi ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª ®ang cã hiÖu lùc ,kh«ng cho phÐp tån t¹i hai hÖ th«ng kÕ to¸n khã ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. Tõ ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò lµ møc ®é ¸p dông ph¸p lÝ cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®­îc kiÓm to¸n. HiÖn nay c¸c tiªu chuÈn cña kiÓm to¸n ®ang thu hót ®­îc nhiÒu nhµ qu¶n lÝ .ë ViÖt nam bªn c¹nh nh÷ng c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp trong n­íc bé tµi chÝnh ®· cho phÐp mét sè c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ho¹t ®éng nh­ng v× cã nh÷ng bÊt cËp vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n nªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña nhiÒu doanh nghiÖp cã vèn n­íc ngoµi vµ liªn doanh ®­îc c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi kh«ng ®­îc bé tµi chÝnh ViÖt nam thõa nhËn .®èi phã víi t×nh h×nh mét sè doanh nghiÖp ®· mêi hai c«ng ty kiÓm to¸n mét cña ViÖt nam mét cña n­íc ngoµi hai c«ng ty nµy kiÓm to¸n vµ x¸c nhËn b¸o c¸o tµi chÝnh ,tuy nhiªn ®ã kh«ng ph¶i lµ mét gi¶i ph¸p tèi ­u 2- VÒ phÝa c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp trong n­íc cho thÊy a.Do thiÕu hiÓu biÕt vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr­êng thiÕu nh÷ng chuyªn gia cã liªn quan cho nªn c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ch­a m¹nh d¹n c¸c dÞch vô t­ vÊn qu¶n trÞ lµ ®iÒu mµ c¸c nhµ qu¶n lÝ quan t©m .¥ c¸c n­íc mµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n trë thµnh quen thuéc ng­êi ta coi nghÒ kiÓm to¸n ngang hµng víi nghÒ luËt s­ vµ nghÒ thÇy thuèc. §èi víi kiÓm to¸n viªn th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm to¸n hä ph¶i chuÈn ®o¸n ®­îc "søc khoÎ" cña doanh nghiÖp tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c dÞch vô t­ vÊn cã gi¸ tri gióp cho doanh nghiÖp nÕu ®· " khoÎ " l¹i cµng "khoÎ" nÕu cã "bÖnh" th× ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp cho doanh nghiÖp ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu b- XÐt vÒ khÝa c¹nh con ng­êi VÒ sè l­îng ®éi ngò c¸n bé vµ chøc danh kiÓm to¸n viªn cßn thiÕu trÇm träng so víi nhu cÇu c«ng viÖc VÒ chÊt l­îng ®éi ngò kiÓm to¸n viªn phÇn lín ch­a ®­îc båi d­ìng c¬ b¶n vµ bµi b¶n vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô vµ c¸c kiÕn thøc liªn quan.MÆc dï ®· ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy chuyªn ngµnh vÒ kÕ to¸n, tµi chÝnh vµ mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ kü thuËt kh¸c , hä cã kinh nghiÖm vÌ c«ng tac kÕ to¸n , tµi chÝnh ...Nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kiÕn thøc vÒ kiÓm to¸n .Bëi v× kiÓm to¸n lµ mét ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã sù ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô , phong c¸ch , kü n¨ng , kü x¶o thµnh thôc tr­íc khi thùc thi nhiÖm vô Mét ®iÓm n÷a cÇn l­u ý ®ã lµ nh÷ng tri thøc øng dông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i trong kiÓm to¸n ch­a ®­îc ¸p dông . HiÑn nay t¹i ViÖt nam còng cã rÊt nhiÒu c«ng ty ®a ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n m¸y nªn ®· gi¶m mét khèi l­îng lín c«ng viÖc ghi chÐp, gi÷ sæ vµ lËp b¸o c¸o nh­ tr­íc ®©y. Tuy nhiªn ®éi ngò kiÓm to¸n viªn ®éc lËp còng ch­a ®­îc ®µo t¹o ®Ó thÝch øng víi yªu cÇu kiÓm to¸n trong m«i tr­êng m¸y vi tÝnh c- V× ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp c¸c tæ chøc kiÓm to¸n vµ kiÓm to¸n viªn kh«ng ®­îc tù qu¶ng c¸o c«ng khai vÒ m×nh d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo nh­ng kh«ng ph¶i v× thÒ mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng ®­îc chñ ®éng tiÕp cËn kh¸ch hµng t×m hiÓu nhu cÇu vµ ®Ò xuÊt c¸c dÞch vô thiÕt thùc mang l¹i hiÖu qña cao cho kh¸ch hµng . ChÝnh ®iÒu nµy còng ®· lµm cho nhiÒu kh¸ch hµng ch­a ®Õn víi c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ViÖt nam 3- V× ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë n­¬c ta cßn míi mÎ , kiÕn thøc chuyªn m«n cßn h¹n hÑp nªn nhËn thøc cña c«ng chóng vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ch­a thùc sù tin t­ëng vµo chÊt l­îng c«ng viÖc cña kiÓm to¸n còng nh­ vai trß cña kiÓm to¸n . §iÒu ®ã ®· lµm h¹n chÕ ®Õn sù ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n - Trõ nh÷ng ®¬n vÞ kÕ to¸n cã sù tham gia qu¶n lý cña n­íc ngoµi , hÇu hÕt nh÷ng ng­êi qu¶n lý ë c¸c ®¬n vÞ ch­a hiÎu hÕt môc ®Ých cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n , ch­a thÊy ®­îc lîi Ých thiÕt thùc tõ nh÷ng t­ vÊn cña kiÓm to¸n viªn . - NhiÒu doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc , c«ng ty t­ nh©n , c«ng ty cæ phÇn , ch­a muèn tiÕt lé nh÷ng th«ng tin thùc vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh cho ng­êi kh¸c , trõ khi bÞ b¾t buéc hoÆc khi doanh nghiÖp cã sù cè -V× v©þ mµ kh¸ch hµng cña c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ViÖt nam hiÖn nay chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi,liªn doanh víi n­íc ngoµi , c¸c tæ chøc viÖn trî hoÆc tiÕp nhËn viÖn trî ( lµ nh÷ng tæ chøc bÞ b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n ), mét sè doanh nghiÖp kh¸c cã sù cè tµi chÝnh ... iII. mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh Dï ë ph­¬ng diÖn xu thÕ ph¸t triÓn , ph­¬ng diÖn m«i tr­êng kiÓm to¸n , m«i tr­êng qui¶n lý hay lµ nhu cÇu tù th©n th× viÖc n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n ®· næi nªn nh­ mét nhu cÇu bøc xóc , nÕu kh«ng nãi lµ ®· trë thµnh mét ®ßi hái kh¸ch quan , mét sù th¸ch thøc cã tÇm quan träng lín trªn con ®­êng tù ®æi míi vµ hoµn thiÖn ho¹t ®éng kiÓm to¸n . Muèn cã chÊt l­îng kiÓm to¸n cÇn ph¶i cã nh÷ng yÕu tè ®¶m b¶o : 1. YÕu tè vÒ c«ng cô ph¸p lý tøc lµ c¸c luËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ph¶i ®Çy ®ñ , râ rµng , dÔ hiÓu khi ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kiÓm to¸n vµ c¶ khi ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña ®èi t­îng kiÓm to¸n 2-Ph¶i x©y dùng chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc nghiªn cøu c«ng phu lµm chç dùa hµnh nghÒ cho kiÓm to¸n viªn lµm th­íc ®o ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kiÓm to¸n . ChuÈn mùc nµy ph¶i lµ mét hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn khoa häc , kh¸ch quan , phï hîp víi m«i tr­êng ph¸p lý vµ ®iÒu kiÖn qu¶n lý cña ViÖt nam , l¹i phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc chung ®· ®­îc quèc tÕ thõa nhËn 3- §µo t¹o vµ båi d­ìng ®éi ngò kiÓm to¸n viªn Víi sù ®ßi hái cña thùc tÕ ph¶i cã mét ®éi ngò kiÓm to¸n viªn Cã ®ñ t­ c¸ch vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao , phï hîp víi yªu cÇu kiÓm to¸n . Sù chÝnh trùc , l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp vµ tr×nh ®é am hiÓu vÒ luËt ph¸p , vÒ qu¶n lý tµi chÝnh vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng cña mçi kiÓm to¸n viªn nãi riªng còng nh­ cña c¶ cuéc kiÓm to¸n nãi chung . Thø nhÊt : Thèng nhÊt quan ®iÓm vÒ ®µo t¹o ®èi t­îng kiÓm to¸n Cã ý kiÕn cho r»ng trong c¸c tr­êng ®¹i häc tµi chÝnh kÕ to¸n , c¸c tr­êng kinh tÕ cã thÓ h×nh thµnh chuyªn ngµnh "®µo t¹o kiÓm to¸n" cã ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng nghÒ kiÓm to¸n kh«ng thÓ ®µo t¹o cïng mét lóc , song song víi c¸c chuyªn ngµnh kh¸c trong nhµ tr­êng , ®èi t­îng ®µo t¹o kiÓm to¸n ph¶i lµ giai ®o¹n n©ng cao tiÕp theo ®èi víi nh÷ng sinh viªn ®· tèt nghiÖp ®¹i häc hoÆc ®· tr¶i qua chuyªn ngµnh kÕ to¸n .Cßn theo quan ®iÓm cña m×nh ng­êi viÕt nhgiªng vÒ ý kiÕn thø hai së dÜ nh­ vËy lµ v× ®èi víi kiÓm to¸n viªn lµ rÊt cao hä kh«ng chØ cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt mµ hä cßn ph¶i cã vèn kiÕn thøc kinh tÕ x· héi chuyªn m«n nghiÖp vô ph¸p luËt am hiÎu c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ ®Æc biÖt ph¶i cã vèn thùc tÕ tõng tr¶i míi cã thÓ ®éc lËp xö lÝ ®­îc nh÷ng t×nh huèng phøc t¹p diÔn ra trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n Thø hai:cÇn x©y dùng môc tiªu tr­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ båi d­ìng thèng nhÊt trong toµn quèc vÒ båi d­ìng vµ ®µo t¹o kiÓm to¸n viªn .§Ó thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy bé tµi chÝnh cã thÓ chñ tr× thµnh lËp héi ®ång gåm c¸c thµnh viªn cã liªn quan ®Ó biªn so¹n môc tiªu ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ båi d­ìng kiÓm to¸n viªn thèng nhÊt toµn quèc Thø ba:Sau khi cã tr­¬ng tr×nh thèng nhÊt chóng ta cã thÓ cho phÐp "tù do ho¸ " viÖc ®µo t¹o vµ båi d­ìng c¸n bé kiÓm to¸n .Xung quanh vÊn ®Ò nµy ,cã ý kiÕn cho r»ng nhµ n­íc nªn khèng chÕ chØ cho mét sè tr­êng ®¹i häc ®­îc phÐp ®µo t¹o c¸n bé kiÓm to¸n nh­ng chóng t«i cho r»ng nh­ vËy sÏ lµm gi¶m møc ®é c¹nh tranh mµ nªn ®Ó nhiÒu tr­êng ®­îc phÐp ®µo t¹o trong lÜnh vùc nµy ®Ó t¹o ra sù ganh ®ua gi÷a c¸c tr­êng còng nh­ gi÷a c¸c sinh viªn häc chuyªn ngµnh kiÓm to¸n trong c¸c tr­êng ®ã Thø t­:X©y dùng hÖ thèng tµi liÖu phôc vô gi¶ng d¹y häc tËp bao gåm c¸c gi¸o tr×nh lÝ thuyÕt c¸c bµi gi¶ng thùc tiÔn c¸c t×nh huèng vµ quy tr×nh kiÓm to¸n c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt...§ång thêi ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o ,båi d­ìng ,®µo t¹o mét ®éi ngò gi¸o viªn .H¬n n÷a ,qua ®µo t¹o c¸c chuyªn gia gi¶ng d¹y cã thÓ t¸c ®éng tíi nh÷ng sinh viªn giái tham gia vµo c«ng t¸c kÕ to¸n kiÓm to¸n Thø n¨m:§æi míi c«ng t¸c tuyÓn chän c¸n bé ®Çu vµo nh»m c¶ vµo hai ®èi t­îng: ChØ lùa chän c¸n bé cò cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ thi tuyÓn kiÓm to¸n viªn tõ nh÷ng sinh viªn ­u tó cña c¸c tr­êng ®¹i häc ®Ó båi d­ìng thµnh mét líp kiÓm to¸n viªn giái phï hîp víi yªu cÇu míi vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng ®¶m tr¸ch nhiÖm vô l©u dµi Thø s¸u:Më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ ®µo t¹o båi d­ìng kiÓm to¸n viªn gióp kiÓm to¸n viªn cã c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn héi nhËp víi quièc tÕ tõ ®ã cã thÓ häc hái kinh nghiÖm tõ c¸c n­íc cã nÒn kiÓm to¸n ph¸t triÓn nh­ :§øc,Malayxia ,NhËt ,Anh....mèi quan hÖ quèc tÕ ®ã sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc phôc vô cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n Tãm l¹i ®µo t¹o vµ båi d­ìng ®éi ngò kiÓm to¸n viªn lµ vÊn ®Ò quan träng vµ bøc b¸ch cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n nãi chung vµ kiÓm to¸n ®éc lËp nãi riªng . Muèn ®µo t¹o ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cã n¨ng lùc trÝ tôª ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× ph¶i cã chiÕn l­îc vµ viÖc x©y dùng tiÒm lùc cho c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d­ìng . §iÒu ®ã sÏ ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña ®éi ngò kiÓm to¸n viªn trong t­¬ng lai. 4. Thêi gian –gi¸ phÝ –chÊt l­îng kiÓm to¸n: ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét kh¸i niÖm t­¬ng ®èi, biÕn ®æi theo thêi gian , kh«ng gian, theo sù ph¸t triÓn cña nhu cÇu x· héi vµ sù biÕn ®æi cña khoa häc kü thuËt. VËy chÊt l­îng dÞch vô kiÓm to¸n ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo ?”ChÊt l­îng dÞch vô kiÓm to¸n lµ møc ®é tho¶ m·n mong muèn cã ®­îc ý kiÕn x¸c ®¸ng vµ ®¶m b¶o bÝ mËt vÒ ®èi t­îng kiÓm to¸n cña c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin ®­îc kiÓm to¸n ®ång thêi tho¶ m·n ­íc muèn vÒ nh÷ng ®ãng gãp cña kiÓm to¸n vÉn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý kÕ to¸n tµi chÝnh theo chÕ ®é chÝnh s¸ch Nhµ n­íc cña chñ thÓ sö dông dÞch vô kiÓm to¸n víi thêi gian ®Þnh tr­íc vµ møc gi¸ phï hîp “.*(Theo ®Þnh nghÜa cña Ng« §øc Long :”VÒ chÊt l­îng kiÓm to¸n “t¹p chÝ KÕ to¸n sè 14/98). Tõ kh¸i niÖm nµy chÊt l­îng kiÓm to¸n d­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua 3 chØ tiªu : ChØ tiªu 1 : Møc ®é x¸c ®¸ng cña ý kiÕn nhËn xÐt vÒ ®èi t­îng kiÓm to¸n vµ ®¶m b¶o tÝnh bÝ mËt th«ng tin. ChØ tiªu 2: Møc ®é tho¶ m·n mong muèn vÒ sù ®ãng gãp cña KTV cho chñ thÓ sö dông dÞch vô kiÓm to¸n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý kÕ to¸n tµi chÝnh theo ®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch Nhµ n­íc . ChØ tiªu 3: §¶m b¶o ®óng thêi gian ®· ®Ò ra mét c¸ch hîp lý vµ gi¸ phÝ phï hîp. Gi¸ phÝ vµ thêi gian kiÓm to¸n lµ mét chØ tiªu trong ba chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng kiÓm to¸n. Nã g¾n liÒn víi 2 chØ tiªu cßn l¹i , thÓ hiÖn sù chän trong viÖc sö dông vèn vÒ qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp thùc hiÖn kiÓm to¸n. Thêi gian ®ñ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n lµ kho¶ng thêi gian kh«ng qu¸ dµi, lµm t¨ng chi phÝ lao ®éng ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tæ chøc kiÓm to¸n nh­ng kh«ng thÓ qu¸ ng¾n chØ ®Ó thùc hiÖn mét sè b­íc c«ng viÖc cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o cho ý kiÕn cña m×nh, ®ång thêi ph¶i kÞp thêi, phï hîp víi yªu cÇu vÒ thêi gian sö dông c¸c th«ng tin ®­îc kiÓm to¸n. Thêi gian tiÕn hµnh kiÓm to¸n dµi hay ng¾n phô thuéc gi¸ phÝ mµ kh¸ch hµng cã thÓ tr¶ vµ gi¸ phÝ kiÓm to¸n lµ yÕu tè ®Çu tiªn t¸c ®éng ®Õn ®¬n vÞ kh¸ch hµng lùa chän mêi c«ng ty kiÓm to¸n nµo.? §Ó n©ng cao chÊt l­¬ng kiÓm to¸n th× KTV vµ c«ng ty kiÓm to¸n ph¶i ®Æt gi¸ phÝ kiÓm to¸n ë møc ®é phï hîp víi thu nhËp cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong mét kho¶ng thêi gian kiÓm to¸n phï hîp. 5. Mét sè kinh nghiÖm rót ra qua kiÓm to¸n ë ViÖt Nam (cña mét sè c«ng ty kiÓm to¸n ) nh»m n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh: §èi víi c¸c n­íc kh¸c , kiÓm to¸n ®éc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh lµ b¾t buéc nh­ng ë ViÖt Nam do ho¹t ®éng kiÓm to¸n cßn míi mÎ cho nªn Nhµ n­íc ch­a b¾t buéc mäi doanh nghiÖp ph¶i ®­îc kiÓm to¸n vµ do doanh nghiÖp ch­a hiÓu kiÓm to¸n lµ g×? , mÆt kh¸c, hä kh«ng muèn ng­êi thø ba can thiÖp vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp biÕt vÒ c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n qua c¸c ph­¬ng thøc tiÕn hµnh kiÓm tra ho¹t ®éng tµi chÝnh phô thuéc vµo néi dung vµ yªu cÇu cña tõng hîp ®ång kiÓm to¸n. Sau ®©y t«i xin tr×nh bµy mét sè kinh nghiÖm rót ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n ë ViÖt nam: Trong c«ng viÖc “T×m hiÓu kh¸ch hµng “: §èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn sau mçi cuéc kiÓm to¸n c«ng ty ph¶i ®¸nh gi¸ vµ quan t©m ®Õn nh÷ng thay ®æi trong kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ KTV ph¶i bæ sung thªm th«ng tin vµo hå s¬ th­êng trùc. §èi víi kh¸ch hµng míi chÊp nhËn mêi kiÓm to¸n th× trong giai ®o¹n tiÕp theo ph¶i hoµn thiÖn hå s¬ th­êng trùc vÒ kh¸ch hµng. Khi thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ph¶i bè trÝ nh÷ng KTV giµu kinh nghiÖm vµ am hiÓu lÜnh vùc kinh doanh cña kh¸ch hµng. Trong viÖc kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña kh¸ch hµng, KTV cÇn ph¶i kiÓm tra chi tiÕt mét sè vÊn ®Ò sau: GiÊy phÐp thµnh lËp vµ ®iÒu lÖ c«ng ty kh¸ch hµng. §èi víi c«ng ty liªn doanh cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn xem xÐt:Nguån vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, giÊy phÐp ®Çu t­, tæng sè vèn ®ång gãp, d¹ng vèn gãp vµ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn vèn gãp. Trong thùc tÕ, cã nhiÒu c«ng ty liªn doanh ®· cè t×nh ghi trïng, ghi khèng sè tµi s¶n gãp (bªn n­íc ngoµi)vèn ,cã nhiÒu lo¹i ngo¹i tÖ (kú nµy ngo¹i tÖ nµy, kú sau ngo¹i tÖ kh¸c) lµm cho vèn gãp t¨ng lªn nhiÒu lÇn … C¸c biªn b¶n häp , c¸c hîp ®ång kinh tÕ quan träng …Tõ c¸c tµi liÖu nµy cã thÓ gióp KTV ph¸t hiÖn ®­îc lý do thùc hiÖn kiÓm to¸n (®Ó vay vèn ng©n hµng, ®Ó ban gi¸m ®èc ®­îc ký hîp ®ång tiÕp víi ban qu¶n trÞ ,…) vµ n¾m v÷ng ®­îc mét c¸ch tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n :Ng­êi lËp kÕ ho¹ch (KTV ®éc lËp cao cÊp )ph¶i x¸c ®Þnh râ môc ®Ých kiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ rñi ro, tÝnh to¸n mÉu vµ nh÷ng c«ng viÖc ph¶i lµm, ngoµi ra ph¶i giµnh quü thêi gian ®Ó h­íng dÉn , gióp ®ì ®¬n vÞ söa l¹i sæ s¸ch, b¸o c¸o vµ h­íng dÉn nghiÖp vô kÕ to¸n nÕu cÇn thiÕt, cÇn lùa chän ng­êi tham gia cuéc kiÓm to¸n, ­u tiªn nh÷ng ng­êi cã sù hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng­êi tham gia kiÓm to¸n ®¬n vÞ (nÕu lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn). KÕ ho¹ch kiÓm to¸n ph¶i ®­îc trao ®æi trong tæ kiÓm to¸n. §èi víi c¸c hîp ®ång lín kÐo dµi, khèi l­îng c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn nhiÒu cÇn lËp kÕ ho¹ch chung cho c¶ ®ît vµ kÕ ho¹ch chi tiÕt theo tõng th¸ng, tõng tuÇn vµ cã thÓ cho tõng tæ.(Nh­ b¶ng kÕ ho¹ch cña c«ng ty VIBA, B¾c Nam) Trong thùc hiÖn kiÓm to¸n : HiÖn t¹i, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ë ViÖt Nam vÉn sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n theo kho¶n môc , ph­¬ng ph¸p nµy dÔ thùc hiÖn nh­ng cã nhiÒu h¹n chÕ , møc ®é rñi ro ph¸t hiÖn cao . Do gi÷a tõng kho¶n môc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, liªn quan tíi nhau mµ kiÓm to¸n theo kho¶n môc l¹i bá qua c¸c quan hÖ nµy. Theo ph­¬ng ph¸p hiÖn ®¹i c¸c c«ng ty kiÓm to¸n quèc tÕ sö dông lµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n theo chu tr×nh, ph­¬ng ph¸p nµy dùa vµo quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c kho¶n môc, c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh c¸c yÕu tè trong mét chu tr×nh cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. §Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nªn sö dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó ph¸t hiÖn b»ng chøng kiÓm to¸n vµ ph©n tÝch nh»m ®­a ra kÕt luËn hîp lý vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. B»ng chøng kiÓm to¸n lµ c¬ së quan träng bËc nhÊt cho viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cuéc kiÓm to¸n, nã lµ c¬ së ®Ó kiÓm to¸n viªn ®­a ra nh÷ng kÕt luËn vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n , KTV ph¶i thu thËp c¸c b»ng chøng th«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p : +Ph­¬ng ph¸p 1:KiÓm tra vËt chÊt. +Ph­¬ng ph¸p 2: LÊy x¸c nhËn. +Ph­¬ng ph¸p 3: X¸c minh tµi liÖu. +Ph­¬ng ph¸p 4: Quan s¸t. +Ph­¬ng ph¸p 5: §iÒu tra. +Ph­¬ng ph¸p 6: TÝnh to¸n. +Ph­¬ng ph¸p 7: Ph©n tÝch. CÇn l­u ý khi b»ng chøng kiÓm to¸n ch­a thËt ®¸ng tin cËy th× kh«ng ®­îc sö dông v× nã dÔ dÉn tíi nh÷ng kÕt luËn sai lÇm. Khi cã nguån th«ng tin ®èi lËp th× ph¶i më réng diÖn ®iÒu tra …HÕt søc cÈn thËn khi xÐt ®o¸n nh÷ng b»ng chøng kiÓm to¸n cã t¸c dông kh¼ng ®Þnh kÕt luËn nµy nh­ng ph¶i phñ ®Þnh kÕt luËn kh¸c. Trong viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ cÇn ph¶i ph©n bæ tÝnh träng yÕu cho tõng kho¶n môc. Dùa vµo c¸c b»ng chøng thu ®ùoc ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸, ®iÒu quan träng lµ sö dông hÖ thèng c¸c tû suÊt tµi chÝnh ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng kho¶n môc kh«ng cã ®ñ b»ng chøng cÇn ph¶i thu thËp thªm hoÆc tõ chèi ®­a ra kÕt luËn ®èi víi kho¶n môc ®ã. Mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng kiÓm to¸n ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a KTV vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n: Quan hÖ KTV víi trî lý:Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, KTVph¶i gi¸m s¸t, kiÓm tra c¸c phÇn viÖc cña trî lý ®­îc giao. Vµ tù th©n thÈm ®Þnh kÕt luËn c¸c t­ liÖu ®ã cã sö dông ®­îc kh«ng. NÕu nh÷ng t­ liÖu cña trî lý ®­îc sö dông mµ dÉn ®Õn sai ph¹m träng yÕu th× KTV ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt. Quan hÖ KTV víi chuyªn gia :Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt , KTV cã thÓ ph¶i xin ý kiÕn chuyªn gia. NÕu ý kiÕn cña chuyªn gia lµ thiÕu kh¸ch quan, KTV cã thÓ thay chuyªn gia kh¸c vµ cã thÓ trÝch dÉn ý kiÕn cña chuyªn gia nÕu ®­îc sù ®ång ý cña chuyªn gia hoÆc cÊp trªn. Quan hÖ KTV víi kh¸ch hµng: Lµ quan hÖ xuyªn suèt cuéc kiÓm to¸n. Kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ nh­ng l¹i bÞ kiÓm tra, pháng vÊn nh÷ng c©u hái mµ hä kh«ng muèn tr¶ lêi, kÓ c¶ cÊp cao nhÊt cña doanh nghiÖp. Song KTV kh«ng lµm hÕt chøc n¨ng cña m×nh th× sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt. Quan hÖ cña KTV víi KTV néi bé. Quan hÖ cña KTV víi c¸c KTV kh¸c. Quan hÖ KTV víi ng­êi thø ba:Trong nhiÒu tr­êng hîp KTV ph¶i gÆp trùc tiÕp hoÆc x¸c nhËn qua th­ víi ng­êi thø ba ®Ó x¸c minh c¸c th«ng tin vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Khi lÊy ý kiÕn cña ng­êi thø ba, KTV ph¶i cã v¨n b¶n cã ch÷ ký x¸c nhËn hoÆc chøng tõ gèc ®Ó khi cÇn thiÕt cã thÓ truy cøu tr¸ch nhiÖm. Nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt ®èi víi mäi KTV lµ tÝnh ®éc lËp, nã ®­îc thÓ hiÖn qua t­ thÕ, t¸c phong vµ b¶n lÜnh nghÒ nghiÖp. Song nã kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc KTVchØ th«ng qua chøng tõ sæ s¸ch… ®Ó cã thÓ ®­a ra ý kiÕn kÕt luËn v× bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo còng kh«ng ®ñ thêi gian, chi phÝ cho KTV lµm viÖc nµy. Mçi KTV ph¶i tranh thñ vµ thu thËp th«ng tin, tµi liÖu cña mäi ng­êi liªn quan ë trªn . Do vËy, mèi quan hÖ gi÷a KTV víi nh÷ng ng­êi nµy ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng cuéc kiÓm to¸n vµ tu©n thñ c¸c chuÈn mùc ®· ®Ò ra. KTVgi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c quan hÖ nµy vµ kÕt hîp víi tÝnh ®éc lËp cña mét ng­êi kiÓm to¸n viªn sÏ n©ng cao chÊt l­îng cña cuéc kiÓm tãan. iv. kÕt luËn: Tãm l¹i trong mét nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi , tuy cßn nhiÒu vÊn ®Ò lµ nh÷ng c¶n ng¹i cho qui¸ tr×nh ph¸t triÓn thÞ tr­êng kiÓm to¸n nh­ng ®ång thêi nã còng më ra nhiÒu c¬ héi kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp nãi riªng . §ã lµ m¶nh ®Êt mµu mì ®ang chê ®îi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp lùa chän gièng tèt ®Ó gÆt h¸i thµnh c«ng . B¶ng kÕ ho¹ch kÕ to¸n 1: KÕ ho¹ch kiÓm to¸n C«ng tr×nh v« tuyÕn chuyÓn tiÕp HN-TP HCM (Viba B¾c-Nam) N¨m 1995. Th¸ng 7 Th¸ng 8 Th¸ng 9 Th¸ng 10 Th¸ng 11 S¾p xÕp l¹i c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh( dùa vao dù to¸n chi tiÕt ®· duyÖt). + ThÈm tra hå s¬ quyÕt to¸n tõ HN ®Õn Vinh( thiÕt kÕ, dù to¸n, quyÕt to¸n). + §i thùc tÕ tuyÕn: HN-Ninh B×nh-Thanh Ho¸-Vinh-hµ TÜnh. Cuèi th¸ng häp tæ rót kinh nghiÖm. LËp kÕ ho¹ch kinh tÕ th¸ng 8/95 - ThÈm tra hå s¬ quyÕt to¸n tõ Hµ TÜnh ®Õn Nam K×. - Theoh¹ng môc c«ng tr×nh: + Cét ¨ng ten-§­êng giao th«ng. + L¾p m¸y-KTCb kh¸c + HT ®iÖn-®Òn bï, KS. - §i thùc tÕ: HuÕ-§µ N½ng-Tam K×-Qu¶ng Ng·i. - Cuèi th¸ng hop tæ rót kinh nghiÖm. - LËp kÕ ho¹ch th¸ng 9/95 - ThÈm tra hå s¬ quyÕt to¸n tõ Qu¶ng Ng·I ®Õn thµnh phè Hå ChÝ Minh. Theo h¹ng môc c«ng tr×nh: - §i thùc tÕ tuyÕn: + Quy Nh¬n-Nha Trang-Phan ThiÕt-T©n Minh-Xu©n Léc-TP HCM. -Cuèi th¸ng häp tæ rót kinh nghiÖm. -LËp kÕ ho¹ch th¸ng 10/95 - ThÈm tra phÇn xuÊt vËt t­ thiÕt bÞ vµ c«ng tr×nh. - LËp b¶ng c©n ®èi nguån vèn ®Çu t­. - QuyÕt to¸n phÇn vËt t­ thiÕt bÞ gåm: +NhËp tõ nguån nµo? +XuÊt : *C«ng tr×nh. *Bµn giao n¬i sö dông. +Tån : *ë kho *Thõa thiÕu . -Cuèi th¸ng häp tæ rót kinh nghiÖm. -LËp kÕ ho¹ch th¸ng 11/95 T­ vÊn biÓu mÉu quyÕt to¸n c«ng tr×nh. ViÕt b¸o c¸o kÕ to¸n tæng quyÕt to¸n c«ng tr×nh v« tuyÕn chuyÓn tiÕp HN-TPHCM(dù th¶o) Lµm viÖc víi ban qu¶n trÞ c«ng ty VTN:Th«ng qua b¸o c¸o kiÓm to¸n,ph¸t hµnh b¸o c¸o kÕ to¸n vµ thanh lý hîp ®ång. 2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam: 2.1.Mét vµi nÐt t×m hiÓu ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n t¹i ViÖt Nam: 1.C«ng ty Deloitte Touche Tohmatsu (DTT): Tõ ®Çu n¨m 1992 , DTT ®· vµo ViÖt Nam tõ v¨n phßng quèc tÕ khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng . DTT gióp Bé Tµi ChÝnh vµ c«ng ty kiÓm to¸n VACO tæ chøc 4 kho¸ ®µo t¹o kÕ to¸n , kiÓm to¸n quèc tÕ t¹i ViÖt Nam , trî gióp chuyªn gia ViÖt Nam tiÕp cËn víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ chuÈn mùc quèc tÕ. DTT cung cÊp cho Bé Tµi ChÝnh nhiÒu tµi liÖu, th«ng tin chuyªn ngµnh. Th¸ng 12/1993 , DTT ®­îc phÐp ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt Nam . HiÖn nay, DTT liªn doanh víi c«ng ty kiÓm to¸n VACO víi tªn giao dÞch VACO-DTT thùc hiÖn c¸c dÞch vô nh­ : dÞch vô kiÓm to¸n , t­ vÊn tµi chÝnh , t­ vÊn thuÕ … 2. C«ng ty Price& Water-House –Cooper: P.W lµ mét trong 6 c«ng ty kiÓm to¸n lín nhÊt thÕ giíi vµo ViÖt nam tõ chi nh¸nh cña Hång K«ng. HiÖn nay, ®· cã chi nh¸nh t¹i HN vµ thµnh phè HCM víi t­ c¸ch; C«ng ty TNHH Price& Water-house ViÖt Nam . N¨m 1992 , P.W gióp Bé Tµi ChÝnh tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o , cung cÊp mét sè tµi liÖu chuyªn ngµnh vµ cïng kÕt hîp víi VACO thùc hiÖn c¸c dÞch vô kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng. 3. C«ng ty Arthur Andersen(AA): Ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam tõ th¸ng 8/1995, th«ng qua chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam víi t­ c¸ch : C«ng ty TNHH Arthur Andersen ViÖt Nam . N¨m 1991, c«ng ty gióp Bé Tµi ChÝnh tæ chøc héi th¶o vµ gióp ®ì c«ng ty kiÓm to¸n VACO tiÕp cËn víi thÞ tr­êng quèc tÕ vÒ nghÒ kiÓm to¸n, kÕ to¸n, thuÕ. 4. C«ng ty KPMG Peat Marwich (PKMG): KPMG vµo ViÖt nam tõ n¨m 1992 , tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ gióp ®ì c«ng ty kiÓm to¸n VACO vµ mét sè tæ chøc nghÒ nghiÖp kh¸c ë ViÖt Nam tiÕp cËn thÞ tr­êng quèc tÕ vÒ nghÒ kiÓm to¸n, kÕ to¸n vµ t­ vÊn. HiÖn nay, KPMG cã chi nh¸nh t¹i HN vµ TP HCM. 5. C«ng ty kiÓm to¸n VACO vµ c«ng ty dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n (AASC): C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh Q§165/QQ§/TCCB ngµy 13 th¸ng 5 n¨m 1991 víi tªn giao dÞch VACO vµ c«ng ty dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh,kÕ to¸n,kiÓm to¸n theo quyÕt ®Þnh Q§164/QQD/TCCB víi tªn giao dÞch AASC . VACO vµ AASC kh«ng chØ lµ ng­êi tiªn phong trong ngµnh nghÒ kiÓm to¸n ë ViÖt nam , mµ cßn lµ ng­êi –b»ng viÖc thùc tÕ cña m×nh ®· truyÒn b¸ kiÕn thøc, chuÈn mùc vµ c¸c nguyªn t¾c kiÓm to¸n quèc tÕ vµo ViÖt nam ,còng nh­ qua nghiªn cøu ho¹t ®éng thùc tiÔn ®· x©y dùng nÒn mãng cho ph¸t triÓn nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc kiÓm to¸n ë ViÖt nam . * §éi ngò lao ®éng ho¹t ®éng trong c¸c c«ng ty kiªm to¸n ®éc lËp ë ViÖt nam: HiÖn nay , ch­a cã sè liÖu thèng kª chÝnh thøc vÒ sè lao ®éng vµ c¬ cÊu lao ®éng trong c«ng ty kiÓm to¸n . Theo t¹p chÝ KÕ To¸n sè 26 th¸ng 10/2000 sè lao ®éng ­íc tÝnh kho¶ng 1.500 lao ®éng , trong ®ã cã kho¶ng 300 kiÓm to¸n viªn cÊp quèc gia vµ mét sè kiÓm to¸n viªn cã chøng chØ CPA quèc tÕ. Nh×n chung , ®éi ngò kiÓm to¸n viªn ®éc lËp ë ViÖt nam cßn nhiÒu h¹n chÕ (VÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ) ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng hiÖn t¹i. Qua sè liÖu thèng kª ë b¶ng d­íi ®©y cña hai c«ng ty kiÓm to¸n: VACO vµ VACO_DTT (C«ng ty liªn doanh VACO vµ Deloitte Touch Tohmatsu ) cho ta biÕt sè liÖu hiÖn t¹i vÒ sè lao ®éng cña hai c«ng ty nµy : BiÓu ®å 1: Sè liÖu nh©n viªn vµ doanh thu cña c«ng ty VACO: BiÓu ®å 2 : Sè liÖu vµ doanh thu c«ng ty VACO_DTT: *Nhu cÇu vÒ dÞch vô kiÓm to¸n: Qua c¸c biÓu ®å vÒ nh©n viªn trªn cho thÊy thùc tr¹ng ®éi ngò lao ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt nam trong hai c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam: Tuy vÒ sè l­îng cßn Ýt song tèc ®é ph¸t triÓn rÊt nhanh . VËy c¬ së nµo ®Ó thóc ®Èy sè lao ®éng t¨ng nhanh nh­ vËy ? ChØ cã thÓ lý gi¶i ®iÒu nµy lµ do nhu cÇu kiÓm to¸n ngµy cµng t¨ng (BiÓu ®å doanh thu ®· biÓu hiÖn râ ®iÒu nµy ), khi ®ã chóng ta thÊy ®­îc lîi Ých mang l¹i cña kiÓm to¸n ®ã lµ: KiÓm to¸n t¹o niÒm tin cho nh÷ng ng­êi quan t©m . KiÓm to¸n gãp phÇn h­íng dÉn nghiÖp vô vµ cñng cè nÒ nÕp ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕ to¸n. KiÓm to¸n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc qu¶n lý. Doanh nghiÖp ngµy cµng nhËn thøc râ ®iÒu nµy vµ ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp cã nhu cÇu mêi kiÓm to¸n ®éc lËp. Trªn biÓu ®å doanh thu cña c«ng ty VACO cho thÊy doanh thu t¨ng tõ 630 triÖu ®ång n¨m 1991 lªn ®Õn 4.056 triÖu ®ång vµo 6 th¸ng ®Çu n¨m 1995 vµ c«ng ty VACO-DTT t¨ng tõ 770 triÖu ®ång n¨m 1992 lªn ®Õn 24.350 triÖu ®ång vµo n¨m 2000. Tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt nam, luËt doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ tiÕp tôc ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng ViÖt nam .Tuy nhiªn , mét trong nh÷ng ®iÒu c¶n trë hä ®Çu t­ lµ ch­a cã ®ñ th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. V× hä ®· quen thu thËp th«ng tin qua ng­êi trung gian b»ng c¸ch thuª kiÓm to¸n viªn(KTV) hoÆc ngay trong qu¸ tr×nh kinh doanh còng ph¶i cã ng­êi t­ vÊn kiÓm to¸n x¸c nhËn b¸o c¸o tµi chÝnh. HoÆc víi c¸c tr­êng hîp kh¸c nh­: Khi s¸t nhËp, chia t¸ch, khi cã sù tranh chÊp trong néi bé hoÆc gi÷a c¸c doanh nhgiÖp, khi thay ®æi ng­êi l·nh ®¹o cao nhÊt doanh nghiÖp , khi thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh víi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc trong hoÆc ngoµi n­íc, khi cã nhu cÇu vay vèn ng©n hµng…Cïng víi nghÞ ®Þnh 18/CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh :”B¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m._.