Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm chủ tàu tại Tổng Công ty bảo hiểm Việt Nam

Lêi më ®Çu T õ gi÷a thÕ kû XVII, khi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø nhÊt ®ang gÆt h¸i nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu, “con s­ tö” Anh Quèc diÔu vâ d­¬ng oai kh«ng chØ b»ng c¸c ®éi qu©n lª d­¬ng mµ cßn b»ng c¸c ®éi th­¬ng thuyÒn ®Çy ¾p hµng ho¸ ®Õn c¸c n¬i cã thÓ ®Õn trªn thÕ giíi. Vµo thêi gian Êy, ë phè Lom-ba London, mçi chiÒu ®Õn, c¸c nhµ bu«n, c¸c thuyÒn tr­ëng vµ thuû thñ th­êng tô tËp t¹i qu¸n cµ phª mang tªn Lloyd. Hä kh¸o nhau vÒ nh÷ng phi vô mang l¹i lîi nhuËn cao, nh÷ng vïng ®Êt võa khai ph¸ vµ bïi ngïi kÓ cho nhau nghe vÒ nh÷ng vô tæn thÊt, thiÖt h¹i, vÒ nh÷ng ng­êi xÊu sè ®· kh«ng may ph¶i lµm måi cho hµ b¸. Ng­êi chñ qu¸n kh«ng chØ giái chÕ biÕn cµ phª, nh¹y c¶m víi nh÷ng tiÕng rñng rÎng cña ®ång tiÒn mµ cßn cã t­ duy rÊt ®Æc biÖt cña mét nhµ kinh tÕ. Tõ nh÷ng th«ng tin thu ®­îc «ng lËp ra b¶n tin Lloyd vÒ hµng h¶i, ®­îc giíi th­¬ng gia vµ hµng h¶i nång nhiÖt chµo ®ãn. Vµ còng tõ nh÷ng th«ng tin thu ®­îc Êy, mét c«ng ty b¶o hiÓm hµng h¶i ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi thu hót hÇu hÕt c¸c th­¬ng gia vµ nhµ hµng h¶i Anh tham gia. Trªn ba tr¨m n¨m tr«i qua, kÓ tõ ngµy Êy, b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu ®· trë thµnh th«ng lÖ ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi trong ®ã cã ViÖt Nam. Lµ mét nghiÖp vô quan träng cña b¶o hiÓm th­¬ng m¹i, viÖc t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ më, khi ®Êt n­íc b­íc sang giai ®o¹n CNH-H§H lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Víi vÞ trÝ quan träng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu nh­ vËy, em muèn ®i s©u nghiªn cøu vÒ nghiÖp vô nµy. V× vËy, em chän ®Ò tµi: “B¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam”. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®­îc chia thµnh 3 phÇn chÝnh: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm th©n tµu. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam (B¶o ViÖt). Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng b¶o hiÓm th©n tµu ë B¶o ViÖt. Em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh ®èi víi TiÕn sÜ Vò SÜ TuÊn ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn chØ b¶o cho em trong qu¸ tr×nh lµm kho¸ luËn nµy. V× thêi gian thùc hiÖn kho¸ luËn cã h¹n, kiÕn thøc thùc tÕ kh«ng cã nhiÒu, néi dung kho¸ luËn chñ yÕu lµ dùa trªn c¬ së lý thuyÕt nªn khã cã thÓ tr¸nh khái ®­îc nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o, ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« trong bé m«n vËn t¶i vµ b¶o hiÓm. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.! Hµ Néi, th¸ng 5 n¨m 2003 Sinh viªn thùc hiÖn TrÇn Thuý Hµ Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù chñ tµu I. Sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu: 1. Giíi thiÖu tæng qu¸t vÒ tµu biÓn: BÊt cø quèc gia nµo muèn thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu ph¶i cã hÖ thèng giao th«ng th«ng suèt. HÖ thèng giao th«ng cña mçi n­íc ®­îc ®¸nh gi¸ trªn c¶ ba lÜnh vùc: ®­êng thuû, ®­êng bé vµ ®­êng kh«ng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã hÖ thèng giao th«ng ®­êng thuû vµ sù ph¸t triÓn hay kh«ng l¹i phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña mçi n­íc. Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu khi muèn ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng thuû lµ ph¶i cã mét ®éi tµu chuyªn dïng. Lîi Ých cña giao th«ng ®­êng thuû mµ trùc tiÕp lµ tõ c¸c ®éi tµu mang l¹i cho c¸c quèc gia nguån lîi lín trong kinh tÕ quèc phßng v.v... Cã thÓ thÊy r»ng tµu biÓn lµ mét ph­¬ng tiÖn vËn t¶i quan träng trong hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i vµ lµ mét nh©n tè khã cã thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tµu biÓn lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ nh÷ng ph­¬ng tiÖn næi trªn mÆt n­íc cã kh¶ n¨ng chuyªn chë hµng ho¸, vËt phÈm, hµnh kh¸ch hoÆc sö dông vµo môc ®Ých kh¸c trªn biÓn hoÆc trªn nh÷ng vïng n­íc kh¸c mµ tµu cã thÓ ®i l¹i ®­îc. Ngoµi ra, cßn cã c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ tµu thuû; ch¼ng h¹n, trong "qui t¾c phßng ngõa va ch¹m tµu thuyÒn trªn biÓn" (International regulation for preventing collision at sea, 1972) th× tµu biÓn bao gåm tÊt c¶ c¸c ph­¬ng dïng hoÆc cã thÓ dïng lµm ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn trªn mÆt n­íc, kÓ c¶ c¸c lo¹i tµu thuyÒn kh«ng cã träng l­îng chiÕm n­íc vµ thuû phi c¬. Nh­ vËy tµu biÓn bao gåm c¸c tµu lín, nhá chuyªn chë hµng ho¸, hµnh kh¸ch, tµu chuyªn dïng ( ®«ng l¹nh, chë dÇu ), sµ lan, thuyÒn m¸y, thuyÒn buåm, tµu lai d¾t, tµu cøu hé, tµu kÐo, cÇn cÈu næi...Ngoµi ra, ng­êi ta cßn cho tÊt c¶ c¸c trang thiÕt bÞ cña mét con tµu bao gåm: neo, xuång cøu sinh, m¸y mãc ®Òu ®­îc coi lµ c¸c bé phËn cña mét con tµu. Tµu biÓn ®­îc coi lµ tµu ho¹t ®éng ph¶i ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu sau: Mét lµ, dïng ®Ó chuyªn chë hoÆc sö dông vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau ®· ®Þnh trªn biÓn. Hai lµ, ch¹y trªn mét h¶i tr×nh ®· quy ®Þnh cã thÓ lµ ®­êng hµng h¶i trong n­íc hoÆc quèc tÕ. Tµu biÓn cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm sau: ¦u ®iÓm: - Kh¶ n¨ng vËn chuyÓn cña tµu biÓn lín: Khèi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn cña mét tµu biÓn cì trung b×nh còng cã thÓ lín h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn trong c¸c lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i kh¸c. MÆt kh¸c tµu biÓn chøa ®ùng ®­îc hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸: hµng cång kÒnh, siªu tr­êng, siªu träng, hµng láng,... ®Òu cã thÓ vËn chuyÓn ®­îc. - Giao th«ng ®­êng biÓn víi c¸c tuyÕn ®­êng hÇu nh­ lµ cã s½n do ®ã vËn chuyÓn b»ng tµu biÓn kh«ng tèn nhiÒu chi phÝ më ®­êng cã ch¨ng ®ã chØ lµ chi phÝ ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn biÓn ®Ó hç trî nh­ bÕn c¶ng, cÇu c¶ng, ®Ìn h¶i ®¨ng... - Gi¸ thµnh vËn chuyÓn rÎ: lµ do khèi l­îng vËn chuyÓn lín ®ång thêi hÖ thèng giao th«ng ®­êng thuû nhiÒu khi kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi ®Þa h×nh nªn cã thÓ rót ng¾n l¹i vµ thuËn tiÖn h¬n. Nh­îc ®iÓm: Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm trªn tµu biÓn cßn cã mét sè nh­îc ®iÓm ®ßi hái ph¶i ®­îc h¹n chÕ vµ kh¾c phôc. §ã lµ: - Tèc ®é tµu biÓn chËm: Víi h×nh khèi lín vµ kh¶ n¨ng vËn chuyÓn nhiÒu l¹i ho¹t ®éng réng kh¾p trªn c¸c vïng biÓn sãng n­íc tµu biÓn th­êng cã tèc ®é thÊp, tèc ®é tèi ®a cña tµu biÓn kho¶ng 30 h¶i lý (1 h¶i lý = 1,852 km). ChÝnh v× tµu biÓn cã tèc ®é chËm mµ kÐo theo hµnh tr×nh cña con tµu dµi ngµy. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng lín vÒ mÆt kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái sù nhanh nh¹y kÞp thêi, cã nh÷ng thêi c¬ chíp nho¸ng nÕu kh«ng n¾m b¾t ngay sÏ lì mÊt c¬ héi, bá trèng mÊt thÞ tr­êng. V× vËy, ®èi víi nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu nhanh kh«ng thÓ vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn ®­îc. - Tµu biÓn th­êng gÆp nhiÒu rñi ro g©y tæn thÊt lín cho chñ tµu, chñ hµng: Giao th«ng ®­êng thuû lµ lÜnh vùc chÞu ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu cña thiªn nhiªn. Hµnh tr×nh dµi ngµy trªn biÓn th× sù ¶nh h­ëng ®ã cµng lín. Víi träng t¶i vµ søc chøa lín nh­ vËy nªn khi gÆp rñi ro sÏ lµ mét tæn thÊt ®èi víi chñ tµu vµ c¸c chñ hµng. - Do ho¹t ®éng cña con tµu gÇn nh­ lµ ®éc lËp, lªnh ®ªnh trªn biÓn nªn viÖc cøu øng, h¹n chÕ tæn thÊt gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña con tµu lµ: tªn tµu, cì tµu, ®é lín tµu. Cã 3 c¸ch x¸c ®Þnh ®é lín cña con tµu theo träng t¶i lµ: C¸ch 1 :Theo tÊn dung tÝch ®¨ng ký toµn phÇn (GRT- GROSS REGISTERED TONNAGE) C¸ch 2 : Theo tÊn dung dÞch tÞnh ( NRT- NET REGISTERED TONNAGE, 1NRT=2,83 m3 C¸ch 3 : Theo tÊn s©u mím n­íc ( DWT- DEAT WEIGHT TONNAGE) Theo luËt quèc tÕ, tµu c¾m cê n­íc nµo lµ mang quèc tÞch n­íc ®ã ®­îc coi nh­ l·nh thæ næi mang chñ quyÒn n­íc ®ã. Nh÷ng n­íc tham chiÕn hay thï ®Þch lÉn nhau kh«ng cho mang cê cña n­íc ®èi t­îng ra vµo c¶ng cña m×nh hoÆc thËm chÝ cßn b¾t gi÷ kh¸m xÐt tµu ®èi ph­¬ng. Theo luËt kinh doanh, chñ tµu cã thÓ khai th¸c con tµu d­íi d¹ng cho thuª tõng khoang xÕp hµng, cho thuª c¶ chuyÕn tµu hoÆc cho thuª c¶ con tµu trong mét thêi gian dµi thËm chÝ cho thuª c¶ ®éi ngò sÜ quan, thuû thñ, thuyÒn viªn. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu Trong lÜnh vùc giao th«ng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng thuû nãi riªng dï cã quan t©m ng¨n ngõa nh­ng vÉn cã nh÷ng rñi ro bÊt ngê kh«ng l­êng tr­íc ®­îc cã thÓ x¶y ra. Nh÷ng rñi ro ®ã ®· dÉn ®Õn nh÷ng tæn thÊt rÊt lín. Theo thèng kª cña tæ chøc hµng h¶i thÕ giíi IMO nh÷ng vô tæn thÊt nµy ®· lªn tíi con sè khæng lå: N¨m 1976 cã 277 vô ®¾m tµu víi tæng sè 2,7 triÖu GRT. ChØ trong thêi gian tõ 1970- 1976 sè tiÒn thiÖt h¹i do ®¾m tµu ®· t¨ng lªn gÊp ®«i. N¨m 1982 cã 402 vô tµu gÆp tai n¹n trong ®ã 250 tµu ®· bÞ ®¾m. Ng­êi ta cã thÓ tÝnh ®­îc r»ng hµng n¨m cø trung b×nh 2 ngµy cã Ýt nhÊt 1 con tµu träng t¶i tõ 500 GRT trë lªn bÞ ®¾m trªn thÕ giíi vµ x¸c suÊt ®¾m tµu lµ 0,5%/ n¨m. ë ViÖt Nam n¨m 1989 cã 120 vô tæn thÊt vÒ th©n tµu trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn vô tµu Hång Lam 10 bÞ ch×m ë Vinh do b·o g©y ra, thiÖt h¹i con tµu lªn tíi 1 triÖu USD. N¨m 1990 cã 189 vô tæn thÊt vÒ th©n tµu ®­îc B¶o ViÖt båi th­êng 1,6 tû VND. N¨m 1991 cã 280 vô tæn thÊt vÒ tµu trong ®ã cã tµu Thµnh T« bÞ m¾c c¹n do b·o ®Èy lªn c¹n ë NhËt thiÖt h¹i kÐo vÒ ViÖt Nam söa ch÷a lªn tíi 300.000 USD. Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, vÒ con ng­êi do rñi ro ®­êng thuû g©y ra cã thÓ lµ nhá, cã thÓ lµ lín song nh÷ng thiÖt h¹i ®ã kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn kinh tÕ, ®Õn t×nh c¶m gia ®×nh cña tõng c¸ nh©n trong x· héi mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn c¶ céng ®ång. §Ó kh¾c phôc nh÷ng ¶nh h­ëng ®ã ng­êi ta sö dông c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh­ tiÕt kiÖm, ®i vay, t­¬ng trî, b¶o hiÓm... Mçi biÖn ph¸p cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­ng hiÖu qu¶ h¬n c¶ vÉn lµ ¸p dông biÖn ph¸p b¶o hiÓm. Ho¹t ®éng b¶o hiÓm tr­íc hÕt lµ nh»m kh¾c phôc hËu qu¶ cña rñi ro, h¬n n÷a, c¸c tæ chøc b¶o hiÓm cßn cã tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu rñi ro, thèng kª tai n¹n, tæn thÊt, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t, ng¨n ngõa, gi¶m thiÓu rñi ro. Nh­ vËy, sù ra ®êi cña b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c chñ tµu vµ nh÷ng ng­êi liªn quan. Cïng víi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸c, b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu gãp phÇn b¶o vÖ tµi s¶n, æn ®Þnh cuéc sèng cña mäi ng­êi, mang l¹i sù an toµn cho x· héi. 3. Sù ra ®êi cña b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu: H×nh thøc s¬ khai cña b¶o hiÓm th©n tµu ra ®êi tõ thÕ kû XIV, XV khi c¸c nhµ bu«n cho vay nÆng l·i, cÊp vèn vay cho c¸c thuyÒn bu«n ®i biÓn, nÕu c¸c thuyÒn bu«n bÞ ®¾m th× ng­êi cho vay mÊt c¶ vèn lÉn l·i. Ng­îc l¹i nÕu chuyÕn ®i trãt lät thuyÒn cËp bÕn an toµn th× ng­êi ®i vay ph¶i tr¶ c¶ vèn lÉn l·i rÊt nÆng, ng­êi ta coi l·i suÊt nµy lµ tiÒn ®Ò cña phÝ b¶o hiÓm. §Õn thÕ kû XVII th× h×nh thøc b¶o hiÓm nh­ ngµy nay xuÊt hiÖn t¹i qu¸n cµ phª cña ng­êi thuyÒn tr­ëng giµu kinh nghÞªm tªn lµ Lloyd. T¹i ®©y, c¸c h·ng bu«n, thuyÒn tr­ëng, sÜ quan ®Õn trao ®æi tin tøc, bµn vµ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng rñi ro hiÓm ho¹ x¶y ra víi c¸c tµu ®i biÓn. §Ó thu hót kh¸ch hµng Lloyd's cho tæng hîp tin tøc thu ®­îc ph¸t hµnh b¶n tin trªn b¸o (b¸o nµy lµ tiÒn th©n cña tê Lloyd weekly casualty report ngµy nay). Theo thèng kª, tê b¸o ®­a ra mét sè kinh nghiÖm ®Ò phßng h¹n chÕ rñi ro th­êng g©y hiÓm ho¹ lín. N¨m 1678, héi b¶o hiÓm th©n tµu ra ®êi t¹i qu¸n cµ phª cña Lloyd's.§Õn n¨m 1971, nhê nghÞ viÖn cña Anh tæ chøc thµnh c«ng ty LLOYD'S nh­ ngµy nay, ®iÒu khiÓn bëi mét héi ®ång héi c¸c nhµ b¶o hiÓm vµ m«i giíi hµng h¶i, phi hµng h¶i. Tù th©n h·ng LLOYD'S kh«ng kinh doanh mµ chØ tæ chøc ®iÒu khiÓn, ®­a ra nh÷ng qui t¾c cho nh÷ng thµnh viªn cña nã vµ gióp c¸c thµnh viªn trong kinh doanh. Nh­ng m·i ®Õn n¨m 1870 luËt b¶o hiÓm th©n tµu míi ban hµnh, ®©y lµ luËt b¶o hiÓm th©n tµu ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi t¹i Lu©n ®«n, viÕt t¾t lµ I.T.C (Institute Time Clause). LuËt ®ã ®­îc hoµn chØnh, bæ sung vµo ngµy 1.10.1970; 1.10.1983 vµ lÇn gÇn ®©y nhÊt lµ ngµy 1.10.1995. Bé luËt nµy ®­îc c¸c h·ng b¶o hiÓm ¸p dông cho ®Õn ngµy nay. §Çu thÕ kû 18, ChÝnh phñ Hoµng gia Anh ban hµnh luËt th¾t chÆt th­¬ng m¹i. §iÒu nµy dÉn ®Õn sù ®éc quyÒn cña mét sè c«ng ty, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc b¶o hiÓm th©n tµu. H¬n n÷a, trÞ gi¸ th©n tµu t¨ng lªn khiÕn trÞ gi¸ b¶o hiÓm t¨ng vµ do ®ã phÝ b¶o hiÓm th©n tµu rÊt cao, c¸c chñ tµu liªn kÕt l¹i víi nhau vµ tù b¶o hiÓm cho nhau, h×nh thµnh c¸c hiÖp héi chñ tµu ®Ó gi¶m phÝ b¶o hiÓm. Vµo ®Çu thÕ kû 19, dßng ng­êi di c­ tõ ch©u ¢u ®Õn ch©u Mü rÊt ®«ng. Chñ tµu ph¶i chuyªn chë mét khèi l­îng lín tµi s¶n, hµng ho¸ vµ c¶ hµnh kh¸ch. Theo qui ®Þnh cña luËt ph¸p, chñ tµu kh«ng nh÷ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng ho¸, tµi s¶n mµ cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi èm ®au, th­¬ng tËt, chÕt chãc... cña thuyÒn viªn vµ c¶ tÝnh m¹ng cña hµnh kh¸ch. V× vËy, ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh, c¸c chñ tµu ph¶i cïng nhau lËp nªn c¸c Héi ®Ó b¶o hiÓm lÉn nhau gäi lµ Héi B¶o hiÓm t­¬ng hç hay Héi B¶o vÖ vµ Båi th­êng (P & I Club). Môc ®Ých cña c¸c héi nµy lµ ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c chñ tµu vµ ®Ó båi th­êng cho c¸c chñ tµu nh÷ng thiÖt h¹i ph¸t sinh tõ c¸c khiÕu n¹i cña bªn thø ba, chø kh«ng nh»m môc ®Ých lîi nhuËn. Lóc ®Çu cã 2 lo¹i Héi: Protection Club vµ Indemmity Club. Sau nµy c¸c Héi s¸t nhËp l¹i thµnh P & I Club. N­íc Anh lµ n¬i sinh ra c¸c P & I Club ®Çu tiªn nh­: The Shipowners Mutual Protection Society, Britana Steamship Ins. Association ra ®êi n¨m 1855; London Steamship Owner’s Mutual Ins. Limited n¨m 1874... HiÖn nay chØ cã 5 n­íc cã c¸c P & I Club lµ: Anh, Na Uy, Thuþ §iÓn, Mü, NhËt. Héi lín nhÊt lµ United Kingdom, b¶o hiÓm ®Õn 1/4 tæng träng t¶i ®éi tµu bu«n thÕ giíi. C¸c héi b¶o hiÓm P & I ®· thµnh lËp nªn c¸c Nhãm b¶o hiÓm quèc gia vµ quèc tÕ ®Ó chia sÎ tr¸ch nhiÖm. §Õn nay nhãm quèc tÕ gåm rÊt nhiÒu thµnh viªn vµ nhËn b¶o hiÓm tíi 90% tæng träng t¶i ®éi tµu bu«n thÕ giíi. C¸c chñ tµu khi tham gia vµo Héi ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm th­êng ®­îc ®ãng 2 lÇn trong mét n¨m b¶o hiÓm (tõ th¸ng 2 n¨m tr­íc ®Õn th¸ng 2 n¨m sau), lÇn thø nhÊt gäi lµ advance call vµ nÕu thiÕu ph¶i ®ãng thªm gäi lµ supplimentary (additional) call. Sè tiÒn nµy dïng ®Ó båi th­êng c¸c khiÕu n¹i trong n¨m vµ ®Ó trang tr¶i chi phÝ qu¶n lý vµ c¸c chi phÝ kh¸c cña Héi. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i biÓn vµ sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ ®· kÐo theo sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu nãi riªng. II. néi dung cña b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu 1. Néi dung b¶o hiÓm th©n tµu: 1.1. §èi t­îng b¶o hiÓm, sè tiÒn, phÝ b¶o hiÓm: 1.1.1. §èi t­îng ®­îc b¶o hiÓm : §èi t­îng ®­îc b¶o hiÓm trong hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ toµn bé con tµu vµ trang thiÕt bÞ cña con tµu ®ã. Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tµu biÓn nªn ®èi t­îng b¶o hiÓm cÇn ®­îc kª khai chi tiÕt c¸c môc sau: - Tªn tµu: Mçi mét con tµu khi ®­a vµo ho¹t ®éng còng nh­ con ng­êi khi ®­îc sinh ra ®Òu mang mét tªn riªng biÖt vµ b¾t buéc ph¶i ghi vµo phÝa sau ®u«i tµu. LuËt hµng h¶i kh«ng cho phÐp ®Æt trïng tªn chiÕc tµu biÓn; muèn thay ®æi tªn tµu ph¶i khai b¸o vµ ph¶i ®­îc chÝnh quyÒn cho phÐp. Trong thùc tÕ, còng cã khi gÆp tµu trïng tªn, muèn ph©n biÖt ng­êi ta ph¶i xÐt ®Õn quèc tÞch cña tµu. - Tªn c¶ng ®¨ng ký trô së cña chñ tµu hay ng­êi thuª tµu ®Þnh h¹n. - Quèc tÞch cña con tµu - N¨m vµ n¬i ®ãng tµu: Ng­êi tham gia b¶o hiÓm ph¶i ghi ®Çy ®ñ n¨m vµ n¬i ®ãng con tµu ®­îc b¶o hiÓm ®Ó ng­êi b¶o hiÓm theo dâi tµu vµ chÊt l­îng tµu khi ®ãng. - CÊp cña con tµu: C¨n cø vµo cÊp do ®¨ng kiÓm xÕp h¹ng. Trong thêi gian hiÖu lùc cña b¶o hiÓm cÊp tµu ph¶i kh«ng thay ®æi. NÕu gÆp tæn thÊt ®­îc b¶o hiÓm ¶nh h­ëng ®Õn cÊp tµu th× ng­êi b¶o hiÓm chØ chÞu tr¸ch nhiÖm cho ®Õn khi tµu vÒ ®Õn c¶ng kÕ tiÕp hoÆc c¶ng l¸nh n¹n vµ c¶ thêi gian tµu neo ®Ëu an toµn t¹i c¶ng. - Träng t¶i vµ søc kÐo cña con tµu:Ng­êi b¶o hiÓm cÇn biÕt ®­îc th«ng tin nµy ®Ó theo dâi ho¹t ®éng cña con tµu, xÐt xem con tµu vËn chuyÓn cã ®óng møc träng t¶i vµ søc kÐo ®· ®¨ng ký, khai b¸o hay kh«ng. NÕu cã rñi ro x¶y ra, tû lÖ båi th­êng tæn thÊt sÏ kh¸c nhau nÕu träng t¶i vµ søc kÐo cña con tµu thùc ho¹t ®éng kh«ng ®óng víi träng t¶i vµ søc kÐo cña b¶n th©n nã. 1.1.2. Sè tiÒn b¶o hiÓm Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ toµn bé hay mét phÇn gi¸ trÞ b¶o hiÓm do ng­êi ®­îc b¶o hiÓm yªu cÇu vµ ®­îc b¶o hiÓm. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm lµ toµn bé gi¸ trÞ cña con tµu ®­îc b¶o hiÓm. Sè tiÒn b¶o hiÓm = Gi¸ trÞ b¶o hiÓm + C­íc phÝ chuyªn chë + PhÝ ®iÒu hµnh Sè tiÒn b¶o hiÓm nÕu v­ît qu¸ gi¸ trÞ con tµu vµ trang thiÕt bÞ th× khi gÆp tæn thÊt toµn bé thùc tÕ hoÆc ­íc tÝnh ng­êi b¶o hiÓm chØ båi th­êng theo gi¸ trÞ thùc tÕ. 1.1.3. PhÝ b¶o hiÓm PhÝ b¶o hiÓm th©n tµu do c¸c chñ tµu tho¶ thuËn víi ng­êi b¶o hiÓm vµ bao gåm nh÷ng bé phËn sau ®©y: PhÝ c¬ b¶n: bao gåm phÝ b¶o hiÓm cho tæn thÊt toµn bé vµ phÝ b¶o hiÓm cho tæn thÊt bé phËn. - PhÝ b¶o hiÓm cho tæn thÊt toµn bé = Tû lÖ phÝ x Sè tiÒn b¶o hiÓm Tû lÖ phÝ phô thuéc vµo ®é tuæi, tÇm vãc vµ trang thiÕt bÞ cña tµu. Tµu cµng cò, tÇm vãc cµng lín, trang thiÕt bÞ kÐm hiÖn ®¹i...phÝ cµng cao. - PhÝ b¶o hiÓm cho tæn thÊt bé phËn. Phô phÝ: Phô phÝ ph©n biÖt theo c¸c yÕu tè sau; + Träng t¶i hoÆc søc kÐo cña con tµu. + Ph¹m vi ho¹t ®éng cña con tµu. + Lo¹i tµu. + Tuæi tµu. + PhÈm cÊp ph©n lo¹i tµu. Phô phÝ bao gåm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh, chi phÝ tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o, chi phÝ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, chi phÝ l¹m ph¸t lµm mÊt gi¸ trÞ ®ång tiÒn... §iÒu kiÖn b¶o hiÓm lu«n lµ yÕu tè quan träng ®èi víi møc phÝ b¶o hiÓm. ViÖc ®ãng phÝ vµ hoµn phÝ b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm cña hîp ®ång b¶o hiÓm cã thêi h¹n (th­êng lµ 1 n¨m) ®­îc chia ra lµm nhiÒu kú, quy ®Þnh trªn hîp ®ång b¶o hiÓm. Hoµn phÝ b¶o hiÓm trong c¸c tr­êng hîp sau: - ChÊm døt hîp ®ång theo tho¶ thuËn, do tµu ph¶i b¸n hoÆc chuyÓn quyÒn khai th¸c sö dông, tµu ngõng ho¹t ®éng l©u dµi. - Tµu ngõng ho¹t ®éng mét thêi gian ng¾n trong thêi h¹n cña hîp ®ång kh«ng söa ch÷a, neo ®Ëu an toµn t¹i c¶ng trong n­íc. - Tµu ngõng ho¹t ®éng ®Ó söa ch÷a hoÆc neo ®Ëu t¹i c¶ng n­íc ngoµi. Tû lÖ hoµn phÝ ®­îc ¸p dông trong 3 tr­êng hîp sÏ kh¸c nhau tuú theo ng­êi b¶o hiÓm ®Ò ra vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chÊp thuËn. Ngoµi ra sè phÝ hoµn tr¶ sÏ phô thuéc vµo sè ngµy tµu ngõng ho¹t ®éng trong thêi h¹n b¶o hiÓm, Ýt nhÊt ph¶i ®¹t ®­îc 30 ngµy liªn tôc. Sè phÝ hoµn tr¶ = Tû lÖ phÝ hoµn tr¶ ´ Sè phÝ c¶ n¨m ´ Sè ngµy ngõng ho¹t ®éng 365 ngµy 1.2. Ph¹m vi b¶o hiÓm: Nh÷ng rñi ro ®­îc b¶o hiÓm th­êng lµ 4 rñi ro chÝnh, 3 rñi ro th«ng th­êng vµ rñi ro riªng vÒ chiÕn tranh. Ngoµi ra, theo ®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh, khai th¸c tµu biÓn ng­êi b¶o hiÓm cßn ®Ò ra c¸c rñi ro cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm. §ã lµ nh÷ng rñi ro nÕu kh«ng khai b¸o kÞp thêi ®Ó mua b¶o hiÓm th× chóng lµ rñi ro lo¹i trõ. 1.2.1. Rñi ro chÝnh: Nhãm rñi ro chÝnh lµ nh÷ng rñi ro ®­îc b¶o hiÓm ngay tõ nh÷ng ngµy s¬ khai cña b¶o hiÓm hµng h¶i. Nh÷ng rñi ro ®ã th­êng g©y nªn tæn thÊt lín gåm cã: M¾c c¹n: Lµ hiÖn t­îng ®¸y tµu s¸t liÒn víi ®¸y biÓn hoÆc n»m trªn mét ch­íng ng¹i vËt kh¸c lµm cho tµu kh«ng ch¹y ®­îc vµ th­êng ph¶i nhê ®Õn ngo¹i lùc tµu míi næi lªn hoÆc tho¸t khái m¾c c¹n ®­îc. M¾c c¹n ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn lµ hiÖn t­îng bÊt b×nh th­êng. BÞ m¾c c¹n do thuû triÒu hay do ®i qua kªnh ®µo s«ng r¹ch theo quy ®Þnh cña b¶o hiÓm lµ rñi ro l­êng tr­íc ®­îc. BÞ m¾c c¹n do gi«ng b·o, ®Þch ®uæi buéc ph¶i ra khái hµnh tr×nh lµ kh«ng l­êng tr­íc ®­îc. BÞ m¾c c¹n do tµu thuû cã nguy c¬ ®¾m cè t×nh lao vµo chç c¹n, tuy l­êng tr­íc ®­îc nh­ng vÉn thuéc rñi ro ®­îc b¶o hiÓm. Ch×m ®¾m: Lµ hiÖn t­îng tµu ch×m h¼n xuèng n­íc. kh«ng ch¹y ®­îc vµ hµnh tr×nh bÞ chÊm døt. NÕu tµu chØ ngËp mét phÇn hoÆc cßn bËp bÒnh trªn mÆt n­íc th× kh«ng gäi lµ ®¾m v× tr­êng hîp nµy th­êng x¶y ra chØ khi sãng to giã lín trõ phi ng­êi ta chøng minh lµ do tÝnh chÊt cña hµng ho¸ nªn tµu kh«ng thÓ ch×m s©u h¬n n÷a. Cho nªn ®èi víi tµu bÌ ë tr¹ng th¸i b×nh th­êng th× chØ khi nµo toµn bé phÇn næi trªn mÆt n­íc bÞ ch×m trong n­íc vµ kh«ng ch¹y ®­îc n÷a míi gäi lµ ®¾m. Khi mét chiÕc tµu bÞ ®¾m, hµnh tr×nh coi nh­ kh«ng hoµn thµnh ®­îc. §èi víi rñi ro ®¾m tµu, tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm còng t­¬ng tù nh­ rñi ro vÒ m¾c c¹n, nghÜa lµ tæn thÊt bé phËn vÉn ®­îc båi th­êng trong tr­êng hîp tham gia b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn F.P.A vµ kh«ng tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m víi ®iÒu kiÖn W.A Ch¸y: Nãi chung, ch¸y lµ do löa g©y nªn. Löa bèc ch¸y ë trªn tµu lµ mét vÊn ®Ò rÊt nghiªm träng v× so víi mét vô ch¸y ë trªn bê th× khã dËp t¾t h¬n. Löa ph¶i ®Õn møc lµm cho hµnh tr×nh cña tµu bÞ gi¸n ®o¹n chø chØ lµm háng mét phÇn c¬ cÊu cña tµu th× kh«ng gäi lµ ch¸y. Cã nhiÒu nguyªn g©y ra ch¸y: + Do biÕn cè thiªn nhiªn nh­ sÐt ®¸nh. + Do s¬ suÊt cña con ng­êi g©y ra nh­ hót thuèc, nhãm löa... + Do chñ t©m g©y ra nh­ cè ý phãng ho¶ nh»m mét môc ®Ých nµo ®ã. §øng vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm mµ nãi th× b¶o hiÓm chØ båi th­êng nh÷ng tµi s¶n b¶o hiÓm ph¸t nhiÖt bÊt ngê do nguyªn nh©n kh¸ch quan g©y ra. Th«ng th­êng ch¸y lµ ph¶i cã søc nãng, cã ¸nh s¸ng. Tuy nhiªn còng cã tr­êng hîp löa chØ ch¸y ngÇm kh«ng ph¸t ra ¸nh s¸ng hoÆc ch¸y mµ kh«ng t×m ra nguyªn nh©n. Cho nªn ch¸y to hay ch¸y nhá ®Òu thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm. Theo mÉu hîp ®ång th«ng th­êng th× b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ch¸y kÓ c¶ ch¸y do sÐt ®¸nh hoÆc do h¬i khãi. Ngoµi ra b¶o hiÓm cßn nhËn båi th­êng nh÷ng tr­êng hîp ch¸y do s¬ suÊt hoÆc v« ý cña thuyÒn tr­ëng hay thuû thñ. B¶o hiÓm còng chÞu tr¸ch nhiÖm nÕu tµu ch¸y trong hoµn c¶nh chÝnh ®¸ng nh­ ®èt ch¸y ®Ó tr¸nh khái bÞ b¾t hoÆc ®Ó tiªu diÖt mét thø bÖnh truyÒn nhiÔm. Nh­ng b¶o hiÓm kh«ng båi th­êng nh÷ng tr­êng hîp bèc ch¸y tù ph¸t do b¶n th©n hµng ho¸ g©y ra. §Ó b¸c bá tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong nh÷ng tr­êng hîp ®ã b¶o hiÓm ph¶i chøng minh lµ hµng ho¸ ®· xÕp lªn tµu trong t×nh tr¹ng kh«ng thÝch hîp. Tuy nhiªn nÕu hµng bèc ch¸y tù ph¸t mµ ch¸y lan sang nh÷ng hµng ho¸ kh¸c th× b¶o hiÓm l¹i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hµng ch¸y lan nµy. Nh÷ng tæn thÊt do ch÷a ch¸y g©y ra ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ®­îc båi th­êng. §©m va: §©m va tøc lµ c¸c c«ng cô vËn chuyÓn va ch¹m víi c¸c vËt thÓ chuyÓn ®éng hay cè ®Þnh kh¸c. Tai n¹n ®©m va chØ h¹n chÕ trong tr­êng hîp tµu nµy ®©m va tµu kh¸c theo nh­ quy ®Þnh cña ®iÒu kho¶n ®©m va. §©m va gi÷a tµu víi tµu ®­îc më réng bao gåm: tµu thuyÒn, xµ lan, cÇn cÈu næi, tµu kÐo, tµu lai d¾t, tµu míi h¹ thuû, tµu bÞ ®¾m d­íi biÓn, má neo vµ thuyÒn cña con tµu. Tai n¹n ®©m va cßn më réng ®©m va víi c¸c vËt thÓ kh¸c nh­ t¶ng b¨ng tr«i, ®¸ ngÇm, cÇu, c¸c c«ng tr×nh cña c¶ng s«ng, c«ng tr×nh kiÕn tróc trªn s«ng biÓn, m¸y bay, vÖ tinh nh©n t¹o... 1.2.2. Nhãm rñi ro th«ng th­êng ®­îc b¶o hiÓm: Thùc ra ®©y lµ nhãm rñi ro më réng thªm sau thêi kú s¬ khai cña b¶o hiÓm hµng h¶i vµ ng­êi ta quen gäi lµ rñi ro th«ng th­êng ®­îc b¶o hiÓm. Nhãm rñi ro nµy bao gåm c¸c rñi ro sau: Hµnh vi phi ph¸p cña thuyÒn tr­ëng vµ thuû thñ ®oµn lµ nh÷ng ng­êi kh«ng ®ång së h÷u víi chñ tµu ®èi víi con tµu. Hµnh vi phi ph¸p bao hµm hµnh vi x¶o tr¸ hay l­êng g¹t cña thuyÒn tr­ëng hoÆc thuû thñ g©y ra ®èi víi tµu cã h¹i cho chñ tµu hoÆc ng­êi thuª tµu. Nh÷ng hµnh vi phi ph¸p nµy kh«ng bao gåm nh÷ng sai lÇm vÒ c¸ch xÐt ®o¸n, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hoÆc nh÷ng sai lÇm do bÊt cÈn th«ng th­êng g©y ra. Nh÷ng hµnh ®éng bu«n lËu cña thuyÒn tr­ëng, viÖc l¸i tµu ®i chÖch h­íng quy ®Þnh v× môc ®Ých riªng cña m×nh ®Òu lµ hµnh vi phi ph¸p. Lµm ®¾m tµu, hoÆc ®Ó tµu bÞ b¾t gi÷... §Ó phôc vô cho lîi Ých riªng cña thuyÒn tr­ëng hay thuû thñ còng lµ hµnh vi phi ph¸p. Tuy nhiªn nÕu chñ tµu biÕt vÒ viÖc lµm sai tr¸i cña thuyÒn tr­ëng hay thuû thñ th× kh«ng gäi lµ phi ph¸p v× hä kh«ng thÓ ®ång ý cho mét ng­êi ®¹i diÖn cña hä lµm mét viÖc cã h¹i ®Õn quyÒn lîi cña chÝnh b¶n th©n hä. Tr­êng hîp thuyÒn tr­ëng cã cæ phÇn trong tµu th× nh÷ng hµnh ®éng lµm h¹i ®Õn quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi cã cæ phÇn kh¸c còng gäi lµ hµnh vi phi ph¸p th«ng th­êng trong nh÷ng tr­êng hîp nµy quyÒn lîi cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ®· bÞ ¶nh h­ëng. Cho nªn gi÷a ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cã tho¶ thuËn båi th­êng nh÷ng tæn thÊt v× hµnh ®éng phi ph¸p hay lçi lÇm cña chñ tµu vµ ®¹i lý cña hä g©y ra. MÊt tÝch: Khi mét chiÕc tµu kh«ng ®Õn c¶ng ®· quy ®Þnh vµ sau mét thêi gian hîp lý kh«ng nhËn ®­îc tin tøc g× vÒ tµu ®ã th× ng­êi ta coi lµ con tµu ®· bÞ mÊt tÝch. ThÕ nµo lµ mét thêi gian hîp lý th× cßn ph¶i tuú thuéc vµo lo¹i tµu, lo¹i hµng, tÝnh chÊt hµnh tr×nh vµ con ®­êng dµi ng¾n kh¸c nhau. H¬n n÷a thêi gian nµy cßn ph¶i tuú thuéc vµo luËt lÖ cô thÓ cña tõng n­íc. LuËt hµng h¶i 1906, môc 58 cã quy ®Þnh: "NÕu mét chiÕc tµu b¶o hiÓm bÞ mÊt tÝch vµ sau mét thêi gian hîp lý kh«ng nhËn ®­îc tin tøc vÒ chiÕc tµu ®ã th× coi lµ mét tæn thÊt toµn bé thùc tÕ" v× vËy trong mäi tr­êng hîp khi tµu bÞ mÊt tÝch th× b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm nh­ c¸c rñi ro ®­îc b¶o hiÓm. Rñi ro c­íp biÓn: Tr­íc ®©y rñi ro c­íp biÓn ®­îc coi lµ mét phÇn cña rñi ro chiÕn tranh vµ ®­îc xÕp vµo lo¹i rñi ro riªng. Ngµy nay ng­êi ta coi tæn thÊt do hµnh ®éng c­íp biÓn lµ sù më réng cña quy m« mÊt c¾p. 1.2.3. Rñi ro riªng: Lµ rñi ro kh«ng ®­îc b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm th«ng th­êng trõ khi ng­êi b¶o hiÓm chÊp nhËn tham gia thªm rñi ro nµy. PhÝ b¶o hiÓm cho rñi ro nµy th­êng rÊt cao. T¸ch ra thµnh rñi ro riªng cßn t¨ng thªm ý nghÜa th­¬ng m¹i ®Ó ng­êi b¶o hiÓm thu hót kh¸ch hµng (v× kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c tuyÕn ®­êng chuyªn chë ®Òu bÞ rñi ro nµy ®Ó ®e do¹). Rñi ro riªng trong b¶o hiÓm th©n tµu lµ rñi ro chiÕn tranh. ChiÕn tranh lµ hËu qu¶ biÕn ®éng cña kinh tÕ x· héi. Ng­êi b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hËu qu¶ do hµnh ®éng ®èi ®Þch cã tÝnh chÊt chiÕn tranh dï cã tuyªn bè hay kh«ng tuyªn bè gåm: néi chiÕn, c¸ch m¹ng, næi lo¹n, khëi nghÜa, xung ®ét d©n sù, b¹o ®éng phiÕn lo¹n ph¸t sinh tõ nh÷ng biÕn cè hay hµnh ®éng thï ®Þch chèng l¹i c¸c thÕ lùc ®ang tham chiÕn. ChiÕn tranh cã thÓ dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ tµi s¶n bÞ chiÕm gi÷, b¾t gi÷, tÞch thu hoÆc tµi s¶n bÞ tróng m×n, thuû l«i, bom ®¹n ph¸o hoÆc bÊt kú mét thø vò khÝ chiÕn tranh nµo kh¸c huû ho¹i. Tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm chiÕn tranh ®­îc giíi h¹n trªn ph¹m vi mÆt n­íc. Gi¶i quyÕt båi th­êng rñi ro chiÕn tranh lµ rñi ro nµy ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp vµ kh«ng ph¶i tÝnh møc miÔn th­êng. VÝ dô: V× chiÕn tranh tµu ch¹y ban ®ªm kh«ng d¸m bËt ®Ìn g©y ®©m va vµo tµu kh¸c vµ bÞ tæn thÊt th× chiÕn tranh lµ nguyªn nh©n gi¸n tiÕp. 1.2.4. Nhãm rñi ro cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm Ngoµi ra theo ®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh, khai th¸c tµu biÓn ng­êi b¶o hiÓm cßn ®Ò ra c¸c rñi ro cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm. §ã lµ nh÷ng rñi ro nÕu kh«ng khai b¸o kÞp thêi ®Ó mua b¶o hiÓm th× chóng lµ rñi ro lo¹i trõ. Bao gåm c¸c rñi ro sau ®©y: - Vi ph¹m vÒ ph¹m vi ho¹t ®éng hoÆc hµnh tr×nh cña con tµu b¶o hiÓm nÕu kh«ng v× c¸c tr­êng hîp sau ®©y: + §­îc phÐp trong hîp ®ång b¶o hiÓm thÓ hiÖn b»ng ®iÒu kho¶n riªng. + X¶y ra trong tr­êng hîp thuû thñ ®oµn kh«ng thÓ khèng chÕ ®­îc (®iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng nh­ b·o giã thêi tiÕt xÊu, ®Þch ®uæi). + Lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt hîp lý thùc hiÖn c¸c ®¶m b¶o hoÆc ngô ý ®¶m b¶o cho con tµu ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn. + §Ó cøu ng­êi hoÆc con tµu kh¸c ®ang thùc sù bÞ n¹n. + Do hµnh vi phi ph¸p cña thuyÒn tr­ëng vµ thuû thñ ®oµn. - Vi ph¹m vÒ kinh doanh vµ khai th¸c tµu: Chë qu¸ t¶i, xÕp hµng trªn boong kh«ng theo tËp qu¸n th­¬ng m¹i, vi ph¹m thñ tôc h¶i quan xuÊt nhËp c¶nh, kiÓm dÞch. - Vi ph¹m vÒ lai d¾t: Tµu ch¹y b×nh th­êng trªn s«ng hå biÓn kh«ng cÇn lai d¾t. Nh­ng nÕu tµu ch¹y trªn ®o¹n ®­êng ®ã hay ra vµo c¶ng biÓn ph¶i cã lai d¾t b¾t buéc theo luËt lÖ, tËp qu¸n hoÆc lai d¾t trong cøu n¹n lµ nh÷ng lai d¾t hîp ph¸p ®­îc b¶o hiÓm. - Vi ph¹m vÒ hµng ho¸ chuyªn chë: §ã lµ nh÷ng hµng ho¸ cÊm chuyªn chë (vò khÝ, chÊt ®éc h¹i, chÊt dÔ ch¸y, hµng lËu, hµng ph¸ bao v©y...) 1.2.5. Rñi ro lo¹i trõ: Trong b¶o hiÓm th©n tµu cßn cã nh÷ng trñi ro mµ ng­êi b¶o hiÓm kh«ng nhËn b¶o hiÓm, gäi lµ nh÷ng rñi ro lo¹i trõ. Bao gåm: - Hµnh vi s¬ suÊt, lçi lÇm, cè ý cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c v× ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm còng cã chung mét quyÒn lîi lµ gi¸ trÞ tµu ®­îc b¶o hiÓm. - ChËm trÔ hµnh tr×nh: Lµ sù kÐo dµi thêi gian hµnh tr×nh so víi hµnh tr×nh b×nh th­êng kh«ng ph¶i v× lý do cøu n¹n, bÞ tai n¹n dÉn ®Õn tæn thÊt cho con tµu. - Tµu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn: Lµ tµu kh«ng ®ñ m¸y mãc trang thiÕt bÞ, ®éi ngò sÜ quan thuû thñ thuyÒn viªn, nhiªn liÖu thùc phÈm dù tr÷ cho hµnh tr×nh ®· quy ®Þnh. - Tµu ®i chÖch h­íng: Lµ tµu ®i sai tr×nh tù hoÆc ®i ra ngoµi tr×nh tù ®­îc quy ®Þnh kh«ng v× nguyªn nh©n cøu n¹n, l¸nh n¹n hay tr¸nh gÆp rñi ro. 1.3. Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu: Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ hîp ®ång ®­îc ký kÕt gi÷a ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm mµ theo ®ã, ng­êi b¶o hiÓm thu b¶o hiÓm phÝ do ng­êi ®­îc b¶o hiÓm tr¶ vµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ®­îc ng­êi b¶o hiÓm båi th­êng tæn thÊt cña ®èi t­îng b¶o hiÓm do c¸c hiÓm ho¹ hµng h¶i g©y ra theo møc ®é vµ ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn víi ng­êi b¶o hiÓm. 1.3.1. H×nh thøc: Hîp ®ång ph¶i ®­îc tr×nh bµy trªn mét b¶n viÕt ®ã lµ ®¬n b¶o hiÓm, dïng tõ th«ng dông. C¸c ®¬n b¶o hiÓm ®Òu ®­îc in s½n, mçi n­íc cã c¸ch tr×nh bµy riªng vÒ h×nh thøc, s¸ng sña, ®Ñp ®Ï lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ cña mét v¨n b¶n ph¸p lý. nh­ng vÒ c¬ cÊu, néi dung th× c¨n b¶n gièng nhau. VÒ ph­¬ng diÖn tµi chÝnh ®¬n b¶o hiÓm lµ mét thø chøng tõ gèc ®Ó lµm c¬ së gi¶i quyÕt tiÒn båi th­êng, thanh to¸n tæn thÊt. VÒ mÆt ph¸p lý, ®ã lµ mét v¨n b¶n gèc hîp ph¸p lµm c¬ së gi¶i quyÕt tranh chÊp, tè tông... 1.3.2. Néi dung: Néi dung ®¬n b¶o hiÓm bao giê còng chÆt chÏ, ®Çy ®ñ. §¬n b¶o hiÓm th©n tµu cã néi dung c¬ b¶n sau: - Tªn ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­êi cã quyÒn lîi ®­îc b¶o hiÓm - §èi t­îng b¶o hiÓm - C¸c hiÓm ho¹, rñi ro ®­îc b¶o hiÓm - Sè l­îng chuyÕn ®i hoÆc thêi h¹n thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm, tuú theo hîp ®ång ®ã lµ hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn hÆc hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n. - Sè tiÒn b¶o hiÓm - N¬i, ngµy th¸ng vµ giê cÊp ®¬n b¶o hiÓm - Ch÷ ký vµ x¸c nhËn cña ng­êi b¶o hiÓm * Cã 2 lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu: - Hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn : Lµ hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu tõ ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c trong mét cuéc hµnh tr×nh. - Hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n: Lµ hîp ®ång b¶o hiÓm cho mét con tµu trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cã thÓ lµ 3 th¸ng, 6 th¸ng, 1 n¨m... 1.3.3. Tr¸ch nhiÖm c¸c bªn trong b¶o hiÓm th©n tµu: Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm: - Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cã thÓ lµ ng­êi chñ tµu hoÆc ng­êi kinh doanh khai th¸c con tµu d­íi d¹ng thuª tµu ®Þnh h¹n. MÆc dï kh«ng cam kÕt trong hîp ®ång nh­ng theo tËp qu¸n quèc tÕ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o cho con tµu ®­îc b¶o hiÓm ®¹t c¸c ngô ý ®¶m b¶o sau: + Tµu ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn trong thêi h¹n hiÖu lùc cña hîp ®ång b¶o hiÓm, bao gåm c¸c yÕu tè: Tµu ph¶i cã ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ ®ang ë trong tr¹ng th¸i ho¹t ®éng tèt phôc vô cho viÖc kinh doanh khai th¸c vµ cã kh¶ n¨ng ®èi phã víi nh÷ng rñi ro tai n¹n th«ng th­êng trªn biÓn tõ khi b¾t ®Çu khëi hµnh. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã tr¸ch nhiÖm khai th¸c sö dông tµu hîp lý, b¶o qu¶n söa ch÷a b¶o d­ìng ®¨ng kiÓm, th­êng xuyªn, ®Þnh kú, kiÓm tra xö lý nh÷ng h­ háng kÞp thêi. Nh÷ng h­ h¹i ph¸t sinh mµ tr­íc ®ã b»ng ph­¬ng tiÖn kiÓm tra hîp lý cÇn mÉn vÉn kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc lµm cho tµu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn vÉn thuéc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. ViÖc xÕp hµng lªn tµu ph¶i ®¶m b¶o träng ._.t¶i, lµm cho tµu c©n ®èi. s¾p xÕp hµng vµo nh÷ng n¬i thÝch hîp kh«ng bÞ tæn thÊt vÞ lçi chÊt xÕp th­¬ng m¹i g©y nªn. Tai n¹n tæn thÊt g©y ra do vi ph¹m quy ®Þnh nµy lµ lçi cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. Tµu ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nhiªn liÖu, l­¬ng thùc thùc phÈm vµ trang thiÕt bÞ thÝch hîp trªn tõng chÆng ®­êng trong suèt hµnh tr×nh quy ®Þnh. Tµu ph¶i biªn chÕ ®Çy ®ñ ng­êi lµm viÖc, cã ®éi ngò sÜ quan thuû thñ, thuyÒn viªn thùc sù gióp Ých cho tµu. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã ®Çy dñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ngay c¶ khi gÆp thiªn tai tai n¹n ph¸t sinh thªm chi phÝ (ViÖc thuû thñ ®oµn ®×nh c«ng hay cã hµnh ®éng qu¸ khÝch ph¸ ho¹i tµu vµ hµng hãa do kh«ng tr¶ l­¬ng hoÆc tr¶ l­¬ng kh«ng ®ñ thuéc lçi nµy) + Quèc tÞch tµu kh«ng ®æi trong suèt thêi gian b¶o hiÓm. ViÖc lùa chän quèc tÞch tµu nhiÒu khi phô thuéc vµo môc ®Ých khai th¸c sö dông vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña con tµu. Tµu viÔn d­¬ng cÇn ra vµo c¸c c¶ng trªn thÕ giíi kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi th­êng ®¨ng ký quèc tÞch t¹i mét n­íc trung lËp. Quèc tÞch tµu kh«ng ®æi cã nghÜa lµ rñi ro vÒ thï ®Þch, ®èi ®Þch hoÆc hµnh ®éng cã tÝnh chÊt chiÕn tranh còng kh«ng thay ®æi. + Hµnh tr×nh cña con tµu ph¶i hîp ph¸p. Trong thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång b¶o hiÓm cã thÓ ph¸t sinh nh÷ng lÖnh bao v©y, cÊm vËn, phong to¶, b¾t gi÷ kiÒm chÕ hµng ho¸ hoÆc con tµu ®ang chuyªn chë hµng ho¸ ®ã. NÕu chñ tµu kh«ng tõ bá hµnh tr×nh vi ph¹m mét trong nh÷ng lÖnh trªn th× ®­îc coi lµ hµnh tr×nh bÊt hîp ph¸p. - Ngoµi nh÷ng tr¸ch nhiÖm trªn theo hîp ®ång b¶o hiÓm ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cßn cã nh÷ng nghÜa vô sau ®©y: + Ph¶i khai b¸o ®Çy ®ñ c¸c c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt khi lËp hîp ®ång b¶o hiÓm. NÕu khi lËp hîp ®ång b¶o hiÓm mµ l¹i ch­a cã ®ñ ®iÒu kiÖn khai b¸o tÊt th× sau khi hîp ®ång ®· x¸c lËp ph¶i khai b¸o cho ng­êi b¶o hiÓm biÕt ngay nÕu n¾m ®­îc t×nh h×nh míi nhÊt lµ nh÷ng yÕu tè lµm t¨ng gi¶m møc ®é rñi ro. + Khi ®· ký xong hîp ®ång b¶o hiÓm ph¶i thùc hiÖn mäi biÖn ph¸p nh»m phßng ngõa hoÆc h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t triÓn. Ng­êi b¶o hiÓm cã quyÒn tõ chèi båi th­êng phÇn thiÖt h¹i do ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô ®ã g©y ra. + Khi x¶y ra tai n¹n thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña hîp ®ång b¶o hiÓm lµm cho tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ h­ h¹i mÊt m¸t ph¶i kÞp thêi b¸o ngay cho ng­êi b¶o hiÓm hoÆc gi¸m ®Þnh viªn ®· ®­îc chØ ®Þnh t¹i n¬i x¶y ra tai n¹n ®Ó yªu cÇu gi¸m ®Þnh tæn thÊt vµ cÊp biªn b¶n gi¸m ®Þnh tæn thÊt. Biªn b¶n gi¸m ®Þnh kh«ng do gi¸m ®Þnh viªn b¶o hiÓm hoÆc ng­êi ®¹i lý gi¸m ®Þnh ®­îc chØ ®Þnh lËp, sÏ kh«ng cã gi¸ trÞ ®Ó lµm c¬ së yªu cÇu gi¶i quyÕt båi th­êng b¶o hiÓm. Mäi hµnh ®éng do ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­êi b¶o hiÓm ®· thùc hiÖn ®Ó cøu vít, phßng ngõa tæn thÊt ph¸t triÓn, hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ biÓu hiÖn cña sù tõ bá hoÆc chÊp nhËn tõ bá tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm: - Ng­êi b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm tèi ®a b»ng gi¸ trÞ con tµu t¹i thêi ®iÓm tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra ®Ó ®¶m b¶o kinh doanh cho chñ tµu hoÆc ng­êi khai th¸c tµu, ng­êi b¶o hiÓm cã thÓ nhËn thªm: + B¶o hiÓm c­íc phÝ chuyªn chë cã thÓ thu ®­îc. + PhÝ tæn ®iÒu hµnh, lêi l·i thÆng d­ cña con tµu trong ph¹m vi khèng chÕ (kh«ng qu¸ 25% sè tiÒn b¶o hiÓm th©n tµu). Hai kho¶n nhËn b¶o hiÓm thªm kh«ng v­ît qu¸ 80% gi¸ trÞ cña b¶n th©n con tµu. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm vÒ kh«ng gian vµ thêi gian ®­îc ghi râ trong hîp ®ång b¶o hiÓm: + VÒ thêi gian b¾t ®Çu tõ 24 giê ngµy ký kÕt hîp ®ång vµ kÕt thóc vµo 24 giê ngµy kÕt thóc hîp ®ång. NÕu tµu cßn ë ngoµi kh¬i th× ®­îc gia h¹n cho ®Õn khi tµu vÒ c¶ng cuèi cïng. + VÒ kh«ng gian víi hîp ®ång chØ râ "t¹i vµ tõ c¶ng quy ®Þnh" th× hiÖu lùc b¾t ®Çu khi tµu vµo c¶ng ®ã mÆc dï lóc ký kÕt hîp ®ång tµu ch­a vÒ tíi c¶ng nµy. Khi tµu vÒ ®Õn c¶ng ph¶i lµ ®oµn tµu trong tr¹ng th¸i an toµn vÒ thÓ chÊt vµ kho¶ng thêi gian tõ khi ký kÕt hîp ®ång ®Õn khi tµu vÒ c¶ng ph¶i lµ thêi gian hîp lý, nÕu vi ph¹m ng­êi b¶o hiÓm cã quyÒn tõ bá hîp ®ång víi hîp ®ång chØ râ "tõ mét c¶ng quy ®Þnh" th× tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm ph¸t sinh chØ khi tµu khëi hµnh ®i tõ c¶ng ®ã ®Õn mét n¬i kh¸c theo quy ®Þnh cña hµnh tr×nh. NÕu thay ®æi hµnh tr×nh kh«ng ®­îc chÊp thuËn cña ng­êi b¶o hiÓm th× hä cã quyÒn trót bá tr¸ch nhiÖm cña m×nh. 1.4. Båi th­êng trong b¶o hiÓm th©n tµu: 1.4.1. Quy t¾c båi th­êng theo rñi ro ®Çu tiªn: Theo quy t¾c nµy sè tiÒn båi th­êng tæn thÊt cña tõng ®ît nh­ sau: tæn thÊt bao nhiªu båi th­êng bÊy nhiªu nh­ng kh«ng v­ît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc gi¸ trÞ b¶o hiÓm. Tæn thÊt bé phËn cña c¸c ®ît kÕ tiÕp nhau diÔn ra trong thêi h¹n b¶o hiÓm, céng l¹i cã thÓ lín h¬n sè tiÒn b¶o hiÓm. Trong tai n¹n ®©m va ng­êi b¶o hiÓm ngoµi båi th­êng tæn thÊt ®©m va cho th©n tµu theo quy t¾c nµy cßn båi th­êng tr¸ch nhiÖm ®©m va. 1.4.2. Quy t¾c ¸p dông møc miÔn th­êng. Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu th­êng cã quy ®Þnh møc miÔn gi¶m båi th­êng cña ng­êi b¶o hiÓm trong gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ tæn thÊt. Møc miÔn th­êng ®­îc ghi râ rµng trong c¸c ®¬n b¶o hiÓm. Cã 2 lo¹i møc miÔn th­êng: - Møc miÔn th­êng thÓ hiÖn b»ng mét tû lÖ phÇn tr¨m cña gi¸ trÞ tiÒn båi th­êng. Tuú theo tr­êng hîp, ng­êi b¶o hiÓm dïng møc miÔn th­êng cã khÊu trõ hoÆc miÔn th­êng kh«ng khÊu trõ. - Møc miÔn th­êng Ên ®Þnh râ rµng b»ng sè tiÒn cô thÓ. Møc miÔn th­êng cô thÓ nh­ sau: - MiÔn th­êng ¸p dông cho c¸c tæn thÊt khi xÐt båi th­êng trõ tæn thÊt bé phËn do 4 rñi ro chÝnh g©y ra (Theo I.T.C møc miÔn th­êng lµ 15% sè tiÒn b¶o hiÓm cho tæn thÊt thùc tÕ, kh«ng céng c¸c tæn thÊt riªng, chung, chi phÝ tè tông, chi phÝ cøu n¹n, chi phÝ ®Ò phßng h¹n chÕ mét vô tai n¹n ®Ó ®¹t møc miÔn th­êng). MiÔn th­êng tæn thÊt g©y ra do rñi ro phô, Èn tú, bÊt cÈn (I.T.C quy ®Þnh lµ 10% gi¸ trÞ tæn thÊt thøc tÕ sau khi ®· trõ miÔn th­êng chung). Rñi ro phô ®­îc hiÓu lµ tai n¹n trong lóc xÕp dì, do di chuyÓn hµng ho¸, nhiªn liÖu, do næ ngay trªn tµu hoÆc n¬i nµo kh¸c. + Èn tú ®­îc hiÓu lµ nh÷ng hiÖn t­îng thiÕt bÞ nguyªn tö hay ph¶n lùc cña tµu bÞ h­ háng, næ nåi h¬i, g·y trôc c¬, háng ngÇm m¸y mãc hoÆc vá tµu. + S¬ suÊt lçi lÇm bao gåm sù bÊt cÈn cña thuû thñ ®oµn, hoa tiªu, ng­êi söa ch÷a tr­íc ®ã nh­ng kh«ng ph¶i lµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­êi cã cæ phÇn vèn mua hoÆc thuª tµu ®ã. ViÖc ®Ò ra møc miÔn th­êng nµy lµ rµng buéc tr¸ch nhiÖm ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ch¨m sãc b¶o qu¶n sö dông con tµu hîp lý mÉn c¸n h¬n ®Ó ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt. - MiÔn th­êng khi tµu vi ph¹m quy ®Þnh th«ng b¸o tæn thÊt khi chñ tµu hoÆc ng­êi khai th¸c ®­îc cung cÊp tin tøc vÒ rñi ro tæn thÊt mµ kh«ng b¸o ngay cho ng­êi b¶o hiÓm th× møc miÔn th­êng lµ 15% sè tiÒn tæn thÊt thùc tÕ ®­îc b¶o hiÓm. 2. Néi dung b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm chñ tµu: 2.1. §èi t­îng b¶o hiÓm, sè tiÒn, phÝ b¶o hiÓm: 2.1.1. §èi t­îng ®­îc b¶o hiÓm: §èi t­îng b¶o hiÓm lµ tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu ®èi víi ng­êi thø ba. 2.1.2. Sè tiÒn b¶o hiÓm: 2.1.3. PhÝ b¶o hiÓm: PhÝ b¶o hiÓm ®­îc tÝnh trªn c¬ së biÓu phÝ ¸p dông cho tõng lo¹i tµu, thuyÒn hoÆc nhãm tµu, thuyÒn theo c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cô thÓ, phÝ b¶o hiÓm cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m tuú thuéc vµo t×nh h×nh tæn thÊt hµng n¨m cña c¸c ®éi tµu, thuyÒn tham gia b¶o hiÓm. ViÖc ®ãng phÝ vµ hoµn phÝ b¶o hiÓm §èi víi nh÷ng tµu, thuyÒn b¶o hiÓm víi thêi h¹n tõ 6 th¸ng ®Õn 1 n¨m, phÝ b¶o hiÓm ®­îc nép lµm 1 hoÆc 2 kú theo tháa thuËn. §èi víi nh÷ng tµu, thuyÒn b¶o hiÓm víi thêi h¹n d­íi 6 th¸ng hoÆc theo chuyÕn th× phÝ b¶o hiÓm ®­îc nép toµn bé mét lÇn trong vßng 10 ngµy sau khi cÊp giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm. Hoµn phÝ b¶o hiÓm trong tr­êng hîp hai bªn tho¶ thuËn huû bá hîp ®ång b»ng v¨n b¶n. PhÝ b¶o hiÓm sÏ kh«ng ®­îc hoµn l¹i trong tr­êng hîp tµu, thuyÒn ngõng ho¹t ®éng ®Ó söa ch÷a hoÆc ®ç t¹i c¶ng hay ®Þa ®iÓm kh«ng an toµn. 2.2. Ph¹m vi b¶o hiÓm: C«ng ty b¶o hiÓm nhËn tr¸ch nhiÖm båi th­êng: 2.2.1. Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh: Lµ nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh tõ tai n¹n cña tµu mµ chñ tµu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù theo luËt ph¸p còng nh­ theo quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n: Chi phÝ tÈy röa « nhiÔm dÇu, tiÒn ph¹t cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c khiÕu n¹i vÒ hËu qu¶ do « nhiÔm dÇu g©y ra. Chi phÝ th¾p s¸ng, ®¸nh dÊu, ph¸ huû, di chuyÓn x¸c tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm bÞ ®¾m (nÕu cã). Chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý trong viÖc ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ c¸c tæn thÊt, trî gióp cøu n¹n. Chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc tè tông, tranh chÊp khiÕu n¹i vÒ tr¸ch nhiÖm d©n sù. 2.2.2. Chi phÝ chñ tµu, thuyÒn , thuyÒn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi th­êng theo luËt ph¸p ®èi víi: ThiÖt h¹i vÒ th©n thÓ hoÆc c¸c tæn thÊt vËt chÊt ®èi víi thuyÒn viªn trªn tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm. L­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng hoÆc trî cÊp cña thuû thñ ®oµn trong tr­êng hîp tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm bÞ tæn thÊt toµn bé. 2.2.3. PhÇn tr¸ch nhiÖm mµ chñ tµu, thuyÒn ph¶i g¸nh chÞu theo luËt ph¸p do tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm g©y ra lµm: ThiÖt h¹i cÇu c¶ng, ®ª, ®Ëp, kÌ, cèng, bÌ m¶ng, giµng ®¸y, c«ng tr×nh trªn bê hoÆc d­íi n­íc, cè ®Þnh hoÆc di ®éng. BÞ th­¬ng hoÆc bÞ thiÖt h¹i tÝnh m¹ng, tµi s¶n cña ng­êi thø ba kh¸c (kh«ng ph¶i lµ thuyÒn viªn trªn tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm). MÊt m¸t h­ háng hµng ho¸ tµi s¶n chuyªn chë trªn tµu, thuyÒn thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm. Lo¹i trõ h­ háng, mÊt m¸t do nh÷ng hµnh vi ¨n c¾p hoÆc thiÕu hôt tù nhiªn. 2.2.4. Tr¸ch nhiÖm ®©m va Bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh tõ tai n¹n ®©m va gi÷a tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm víi tµu, thuyÒn kh¸c, mµ chñ tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm theo luËt ph¸p ph¶i båi th­êng cho ng­êi kh¸c nh­ng kh«ng v­ît qu¸ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm ®· ®­îc ghi trong GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, vÒ: ThiÖt h¹i h­ háng ®èi víi tµu, thuyÒn kh¸c hay tµi s¶n trªn tµu, thuyÒn Êy. BÞ chËm trÔ hay mÊt thêi gian sñ dông tµu, thuyÒn kh¸c hay tµi s¶n trªn tµu, thuyÒn Êy. Tæn thÊt chung, cøu nan hay cøu hé theo hîp ®ång cña tµu, thuyÒn kh¸c hay tµi s¶n trªn tµu thuyÒn Êy. Trôc vít, di chuyÓn hoÆc ph¸ huû x¸c tµu, thuyÒn Êy. ThuyÒn viªn trªn tµu, thuyÒn Êy bÞ chÕt hoÆc bÞ th­¬ng. TÈy röa « nhiÔm do tµu, thuyÒn Êy g©y ra. 2.3. Hîp ®ång b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm chñ tµu: 2.3.1. H×nh thøc: Khi tham gia b¶o hiÓm, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i göi giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm Ýt nhÊt 1 ngµy tr­íc ngµy chñ tµu, thuyÒn muèn hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc. §èi víi nh÷ng tµu thuyÒn tham gia b¶o hiÓm lÇn ®Çu ngoµi giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm ph¶i cung cÊp thªm c¸c tµi liÖu sau: GiÊy chøng nhËn quèc tÞch hoÆc ®¨ng ký tµu thuyÒn GiÊy chøng nhËn kh¶ n¨ng ®i biÓn vµ giÊy chøng nhËn cÊp tµu, thuyÒn cña c¬ quan ®¨ng kiÓm. Biªn b¶n kiÓm tra tµu, thuyÒn khi giao nhËn tµu, thuyÒn hoÆc biªn b¶n kiÓm tra tõng phÇn cña §¨ng kiÓm, sæ ®¨ng kiÓm. B¸o c¸o t×nh h×nh tæn thÊt cña tµu, thuyÒn x¶y ra tr­íc khi yªu cÇu b¶o hiÓm vµ ®¬n b¶o hiÓm cò (nÕu cã). 2.3.2. Néi dung: Néi dung ®¬n b¶o hiÓm bao giê còng chÆt chÏ, ®Çy ®ñ. §¬n b¶o hiÓm th©n tµu cã néi dung c¬ b¶n sau: - Tªn ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­êi cã quyÒn lîi ®­îc b¶o hiÓm - §èi t­îng b¶o hiÓm - Néi dung b¶o hiÓm - Sè l­îng chuyÕn ®i hoÆc thêi h¹n thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm, tuú theo hîp ®ång ®ã lµ hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn hÆc hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n. - Sè tiÒn b¶o hiÓm - N¬i, ngµy th¸ng vµ giê cÊp ®¬n b¶o hiÓm - Ch÷ ký vµ x¸c nhËn cña ng­êi b¶o hiÓm 2.3.3. Tr¸ch nhiÖm c¸c bªn trong b¶o hiÓm th©n tµu: Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm: Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã nghÜa vô b¶o qu¶n tèt tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra vµ söa ch÷a ®óng h¹n ®Þnh. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i cã nghÜa vô th«ng b¸o tæn thÊt khi x¶y ra tai n¹n Ph¶i kÞp thêi ¸p dông mäi biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m cøu gióp, b¶o vÖ ng­êi, ph­¬ng tiÖn, tµi s¶n ®Ó ng¨n ngõa, h¹n chÕ tæn thÊt, gióp gi¸m ®Þnh viªn lµm tèt nhiÖm vô gi¸m ®Þnh vµ gi¶i quyÕt nhanh chãng hËu qu¶ tai n¹n. Trong tr­êng hîp tµu, thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm g©y ra tæn thÊt cho ng­êi thø ba mµ cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm båi th­êng cña ng­êi b¶o hiÓm vµ cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu, chøng tõ, th«ng tin cÇn thiÕt vµ c¸c t×nh tiÕt liªn quan ®Õn viÖc khiÕu n¹i cña hä ®ång thêi ph¶i lµm theo sù chØ dÉn cña ng­êi b¶o hiÓm hoÆc ®¹i diÖn do ng­êi b¶o hiÓm chØ ®Þnh. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm: Ng­êi b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm tèi ®a t¹i thêi ®iÓm tham gia b¶o hiÓm. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm vÒ kh«ng gian vµ thêi gian ®­îc ghi râ trong hîp ®ång b¶o hiÓm. Ng­êi b¶o hiÓm cã quyÒn tõ chèi mét phÇn hoÆc toµn bé sè tiÒn ®¸ng lÏ ®­îc båi th­êng nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh trªn. Ng­êi b¶o hiÓm sÏ kh«ng chÊp nhËn båi th­êng toµn bé hoÆc mét phÇn sè tiÒn mµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm tù ý gi¶i quyÕt víi ng­êi thø ba khi ch­a cã tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña ng­êi b¶o hiÓm. 2.4. Båi th­êng trong b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm chñ tµu: Khi nhËn ®­îc th«ng b¸o vÒ tæn thÊt vµ giÊy yªu cÇu gi¸m ®Þnh cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­ßi ®¹i diÖn cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, ng­êi b¶o hiÓm hoÆc ng­êi ®­îc b¶o hiÓm uû quyÒn sÏ tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh t¹i chç víi sù cã mÆt cña thuyÒn tr­ëng, nh÷ng nh©n chøng cã liªn quan vµ ®¹i diÖn chñ tµu ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, møc ®é h­ háng vµ tæn thÊt. PhÝ gi¸m ®Þnh do ng­êi yªu cÇu gi¸m ®Þnh tr¶ trùc tiÕp cho ng­êi gi¸m ®Þnh vµ ®­îc båi hoµn khi gi¶i quyÕt båi th­êng nÕu tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm. Trong tr­êng hîp hå s¬ khiÕu n¹i kh«ng cã biªn b¶n gi¸m ®Þnh cña ng­êi b¶o hiÓm hoÆc cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm uû quyÒn, ng­êi b¶o hiÓm cã quyÒn tõ chèi gi¶i quyÕt båi th­êng toµn bé hoÆc mét phÇn sè tiÒn khiÕu n¹i, trõ khi ®· cã tho¶ thuËn kh¸c b»ng v¨n b¶n. Khi thanh to¸n båi th­êng, ng­êi b¶o hiÓm sÏ khÊu trõ mét sè tiÒn quy ®Þnh ®èi víi mçi mét vô tæn thÊt ®· ®­îc chÊp nhËn b«× th­êng. Møc khÊu trõ cña tõng tµu ®­îc ghi trªn giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cña tµu ®ã theo n¨m b¶o hiÓm. §èi víi khiÕu n¹i thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm, ng­êi b¶o hiÓm ph¶i tr¶ lêi viÖc båi th­êng trong vßng 30 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®­îc ®Çy ®ñ hå s¬ khiÕu n¹i cã c¨n cø ph¸p lý cña ng­ßi ®­îc b¶o hiÓm. Trong tr­êng hîp ng­ßi b¶o hiÓm cã v¨n b¶n tõ chèi b×nh th­êng th× trong vßng 60 ngµy kÓ tõ ngµy göi giÊy tõ chèi, nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng cã ý kiÕn g× th× coi nh­ ®· chÊp nhËn sù tõ chèi båi th­êng cña ng­êi b¶o hiÓm NÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm chØ míi chÊp nhËn mét phÇn cña toµn bé sè tiÒn khiÕu n¹i th× g­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ båi th­êng tr­íc phÇn ®ã, vµ sè tiÒn cßn l¹i sÏ tiÕp tôc xem xÐt gi¶i quyÕt khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cã v¨n b¶n, chøng tõ ch­ng minh thªm hoÆc tho¶ thuËn víi ng­êi b¶o hiÓm vÒ sè tiÒn båi th­êng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i viÖt nam I. Vµi nÐt giíi thiÖu vÒ thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam 1. C¬ cÊu tæ chøc: HiÖn nay thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam cã 19 doanh nghiÖp b¶o hiÓm bao gåm: - 12 c«ng ty b¶o hiÓm gèc phi nh©n thä - 05 c«ng ty b¶o hiÓm gèc nh©n thä - 01 c«ng ty chuyªn kinh doanh t¸i b¶o hiÓm - 02 c«ng ty m«i giíi b¶o hiÓm Trong ®ã: - C«ng ty Nhµ n­íc: 26,6% - C«ng ty cæ phÇn: 20% - C«ng ty n­íc ngoµi: 53% 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng b¶o hiÓm: ThÞ tr­êng B¶o hiÓm ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn nhanh trong gÇn 10 n¨m qua, §Æc biÖt tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y, khi ViÖt Nam thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng b¶o hiÓm, cho phÐp thµnh lËp thªm nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm míi. Ngµnh b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn trªn nhiÒu mÆt nh­ quy m« thÞ tr­êng, sè l­îng doanh nghiÖp b¶o hiÓm, sè lao ®éng, sù ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm vµ sù hoµn thiÖn dÇn c¬ chÕ chÝnh s¸ch. C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam còng ®· nhanh chãng ph¸t triÓn vµ thÝch øng víi m«i tr­êng c¹nh tranh míi. Sè l­îng doanh nghiÖp b¶o hiÓm t¨ng lªn t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh trong lÜnh vùc b¶o hiÓm, buéc c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cè g¾ng v­¬n lªn thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm ph¸t triÓn. HiÖn nay c¸c lo¹i h×nh nghiÖp vô b¶o hiÓm ë ViÖt Nam t¨ng tr­ëng m¹nh. §· cã kho¶ng trªn 100 nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸c nhau vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng ®· sö dông c¸c ph­¬ng thøc phôc vô míi t¹o nªn sù c¹nh tranh m¹nh mÏ. HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã 8 doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh b¶o hiÓm phi nh©n thä: B¶o ViÖt, B¶o Long, B¶o Minh, PJICO, PVIC, VIA, UIC, PTI. Trong 3 n¨m 1998, 1999, 2000, thÞ tr­êng b¶o hiÓm phi nh©n thä cã kh¸ nhiÒu chuyÓn biÕn. ThÞ phÇn cña B¶o ViÖt tõ 58,45% n¨m 1998 gi¶m xuèng cßn 53,28% n¨m 1999 vµ 48,11% n¨m 2000. ThÞ phÇn cña PVIC gi¶m tõ 7,73% n¨m 1998 xuèng 5,81% n¨m 1999 vµ 5,19% n¨m 2000. Ng­îc l¹i, thÞ phÇn cña B¶o Minh t¨ng tõ 24,22% lªn 24,89% vµ 26,94%. ThÞ phÇn cña PJICO còng t¨ng, tõ 5,62% lªn 7,5% vµ 8,09%. C¸c c«ng ty cßn l¹i còng cã thÞ phÇn t¨ng, trong 2 n¨m 1999 vµ 2000, c¸c con sè lÇn l­ît nh­ sau: C«ng ty B¶o Long tõ 1,4% lªn 1,75%; VIA tõ 1,36% lªn 1,99%; UIC tõ 1,36% lªn 2,52%; PTI gi÷ nguyªn 4,18% trong 2 n¨m 1999 vµ 2000. TÝnh theo doanh thu th× c¸c c«ng ty Nhµ n­íc vÉn chiÕm tû lÖ ¸p ®¶o, 90% tæng thu phÝ. Khèi c¸c c«ng ty Nhµ n­íc chiÕm 71% tæng sè vèn cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm. HiÖp héi b¶o hiÓm ra ®êi t¹o nªn quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm, gióp c¸c doanh nghiÖp thèng nhÊt, ®­a ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chung nh­ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm phi nh©n thä, t¸i b¶o hiÓm, th«ng tin thÞ tr­êng, hîp t¸c trong b¶o hiÓm hµng h¶i, kiÕn nghÞ Nhµ n­íc ®Æt ra c¸c hµnh lang ph¸p lý tèt h¬n ®Ó ®Èy m¹nh b¶o hiÓm xuÊt nhËp khÈu. Quy m« cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm còng t¨ng rÊt nhanh chãng. N¨m 1990 doanh thu phÝ b¶o hiÓm cña thÞ tr­êng chØ 175 tû ®ång, ®Õn 1994 lµ 740 tû ®ång th× n¨m 1999 ®· lµ 2.071 tû, n¨m 2000 kho¶ng 3.050 tû ®ång, n¨m 2002 lµ kho¶ng 7.685 tû ®ång. B¶o hiÓm phi nh©n thä ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn kh¸ víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh vµi n¨m gÇn ®©y kho¶ng trªn 15%. Ngµnh b¶o hiÓm phi nh©n thä ë ViÖt Nam thêi gian qua ®· n©ng møc phÝ b¶o hiÓm gi÷ l¹i trong n­íc kho¶ng trªn 60% tæng phÝ b¶o hiÓm phi nh©n thä, gi¶m phÝ nh­îng t¸i b¶o hiÓm ra n­íc ngoµi. Trong n¨m 2000, ngµnh b¶o hiÓm c¶ phi nh©n thä vµ nh©n thä ®· ®Çu t­ trë l¹i vµo nÒn kinh tÕ gÇn 3.000 tû ®ång. Tuy nhiªn, ®øng ®Çu vÒ doanh sè trong c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm lµ b¶o hiÓm « t« – m« t«; con ng­êi; phßng ch¸y. B¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu chØ ®øng thø 4; sau ®ã lµ b¶o hiÓm x©y dùng; b¶o hiÓm kh¸c. Doanh sè b¶o hiÓm th©n tµu, hµng kh«ng, dÇu khÝ... vÉn cßn ë møc thÊp. Th«ng sè quan träng lµ møc tæn thÊt. Møc nµy ®ang t¨ng theo chiÒu t¨ng cña b¶o hiÓm. §©y lµ ®iÒu kh«ng mong muèn víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¶o hiÓm phi nh©n thä. N¨m 1999 ®­îc coi lµ n¨m cã tæn thÊt cao nh­ng n¨m 2000 l¹i cã møc tæn thÊt cao h¬n. Nh÷ng vô thiÖt h¹i lín gåm: vô tæn thÊt 4,5 triÖu USD trong sù cè háng hÖ thèng khíp nèi t¹i phao neo ®¬n sè 3 tµu Ba V×; 1,2 triÖu USD trong vô tµu Trµng An ®©m vµo tµu c¸; 1 triÖu USD trong vô tµu HaiRong va vµo tµu Joint Miriam; tæn thÊt hµng trªn tµu Evelyn gÇn 1 triÖu USD; ch¸y kho giÊy cña c«ng ty Phó Tµi g©y thiÖt h¹i 12,5 tû ®ång... C¸c tæn thÊt nµy ®· ®­îc båi th­êng nhanh chãng, kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®øng tr­íc tû lÖ nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cao, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä ViÖt Nam ph¶i t×m c¸ch n©ng cao chÊt l­îng ®¸nh gi¸ rñi ro, ®Ò phßng thiÖt h¹i vµ thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng h¬n ®Ó cã thÓ chia sÎ rñi ro khi nã x¶y ra. HiÖn nay, tuy quy m« thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam tuy cã t¨ng nhanh, nh­ng vÉn cßn nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng, so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, n¨ng lùc qu¶n lý, kinh nghiÖm chuyªn m«n cßn nhiÒu h¹n chÕ, chÊt l­îng dÞch vô, phôc vô ch­a cao. BiÓu 1: Tæng phÝ b¶o hiÓm toµn thÞ tr­êng (tû ®ång) BiÓu 2: Tæng phÝ b¶o hiÓm phi nh©n thä toµn thÞ tr­êng (tû ®ång) B¶o ViÖt 40.39% BiÓu 3: ThÞ phÇn b¶o hiÓm phi nh©n thä n¨m 2002 II. Thùc tÕ triÓn khai nghiÖp vô th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i Tæng c«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam (B¶o ViÖt) 1. Mét vµi nÐt giíi thiÖu vÒ B¶o ViÖt Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña B¶o ViÖt tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau g¾n víi ®Æc tr­ng riªng biÖt cña tõng thêi kú, chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Êt n­íc còng nh­ sù thay ®æi phøc t¹p cña nÒn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong n­íc, trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam tiÒn th©n ban ®Çu lµ c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam (B¶o ViÖt) ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 179/CP ngµy 17/12/1964 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh sè 02/TCQ§-TCCP ngµy 04/01/1965 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh. C«ng ty b¾t ®Çu ho¹t ®éng ngµy 15/01/1965, sau ®ã ngµy 17/12/1989, Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh ký quyÕt ®Þnh sè 27/TCQ§-TCCP ®æi tªn thµnh Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam. Theo uû quyÒn cña Thñ t­íng chÝnh phñ, Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 145/TCQ§-TCCP ngµy 01/01/1996 thµnh lËp l¹i Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam; quyÕt ®Þnh sè 461/TCQ§-TCCP ngµy 11/05/1996 phª chuÈn ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam. Tæng c«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 745/TTg ngµy 08/10/1996 c«ng nhËn lµ doanh nghiÖp xÕp h¹ng ®Æc biÖt. Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ: Vietnam Insurance Corporation. Trô së chÝnh t¹i 35, Hai Bµ Tr­ng, Hoµn KiÕm, Hµ Néi. VÒ mÆt tæ chøc, cã thÓ coi B¶o ViÖt lµ mét tËp ®oµn b¶o hiÓm,viÖc chØ ®¹o ®­îc tiÕn hµnh tËp trung, h¹ch to¸n thèng nhÊt toµn nghµnh.Víi sè vèn ban ®Çu ®­îc giao lµ 776 tû ®ång, B¶o ViÖt hoµn toµn tù chñ vÒ tµi chÝnh, cã quü dù tr÷ lín ®Ó båi th­êng cho kh¸ch hµng. Nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng båi th­êng, B¶o ViÖt cã quan hÖ t¸i b¶o hiÓm víi hµng tr¨m c«ng ty b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm trªn thÕ giíi. B¶o ViÖt ®ang lµ ®¹i lý gi¸m ®Þnh vµ xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm quèc tÕ nh­ ®¹i lý Lloyds Commerial Union, Tokyo Marine & Fire, Yasuda, Chiyoda... VÒ nhiÖm vô, B¶o ViÖt cã nhiÖm vô thµnh lËp quü dù tr÷ b¶o hiÓm tõ sù ®ãng gãp tham gia b¶o hiÓm cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c thµnh viªn kh¸c trong x· héi nh»m båi th­êng cho nh÷ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm kh«ng may bÞ thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê g©y thiÖt h¹i, gióp ®ì c¸c tæ chøc, c¸ nh©n mau chãng æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Víi 35 n¨m ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, B¶o ViÖt ®· trë thµnh tËp ®oµn b¶o hiÓm lín nhÊt ViÖt nam gåm 62 c«ng ty vµ mét chi nh¸nh b¶o hiÓm trùc thuéc, gÇn 200 phßng b¶o hiÓm khu vùc, mét trung t©m ®µo t¹o vµ hÖ thèng ®¹i lý, céng t¸c viªn trong vµ ngoµi n­íc. B¶o ViÖt ®· ®¸p øng yªu cÇu b¶o hiÓm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c nhµ ®Çu t­ còng nh­ mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n b»ng viÖc tiÕn hµnh kho¶ng 50 nghiÖp vô b¶o hiÓm ®­îc chia thµnh 02 lÜnh vùc: b¶o hiÓm nh©n thä vµ b¶o hiÓm phi nh©n thä. Víi ®éi ngò chuyªn viªn lµnh nghÒ, kh¶ n¨ng tµi chÝnh v÷ng ch¾c vµ c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ réng r·i, B¶o ViÖt lu«n tù ®iÒu chØnh ®Ó hoµn thiÖn vµ coi “phôc vô kh¸ch hµng lµ mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó ph¸t triÓn” lµ ph­¬ng ch©m hµnh ®éng. B¶o ViÖt lu«n xem nh©n tè con ng­êi lµ quan träng nhÊt trong viÖc ®¶m b¶o uy tÝn, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng cu¶ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆc dï kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù ra ®êi cña nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm nh­: PJICO, PVIC, B¶o Minh, B¶o Long...®· chÊm døt sù ®éc quyÒn b¶o hiÓm trªn thÞ tr­êng ViÖt nam, B¶o ViÖt vÉn liªn tôc t¨ng tr­ëng cao vµ lu«n kh¼ng ®Þnh lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc hµng ®Çu cña ViÖt nam vÒ b¶o hiÓm. Sù ra ®êi kh¸ muén cña b¶o hiÓm ë ViÖt nam xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n x· héi mµ chñ yÕu vÉn lµ nguyªn nh©n chiÕn tranh. ChiÕn tranh kÐo dµi ë ViÖt nam ®· lµm cho viÖc giao l­u bu«n b¸n víi c¸c quãc gia kh¸c gÆp nhiÒu khã kh¨n. §Ó ®¸p øng nhu cÇu bu«n b¸n víi n­íc ngoµi cô thÓ lµ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®ßi hái ph¶i cã hÖ thèng giao th«ng ®­êng biÓn th«ng suèt, cã ®éi tµu ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vËn chuyÓn; ngay tõ khi ra ®êi, B¶o ViÖt ®· coi nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu lµ mét trong ba nghiÖp vô ®­îc triÓn khai chñ yÕu cïng víi nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ t¸i b¶o hiÓm. NghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu lµ mét nghiÖp vô truyÒn thèng cña B¶o ViÖt ngay tõ khi míi ra ®êi. Thùc tÕ trong thêi gian võa qua, nghiÖp vô nµy ®· gÆp ph¶i sù c¹nh tranh kh¸ quyÕt liÖt tõ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c. Thªm vµo ®ã lµ nh÷ng biÕn ®éng vÒ kinh tÕ khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· lµm cho ho¹t ®éng cña c¸c ®éi tµu gi¶m sót ®¸ng kÓ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn nghiÖp vô nµy t¹i B¶o ViÖt, ®ång thêi lµm t¨ng thªm tÝnh quyÕt liÖt trong c¹nh tranh. Song víi nh÷ng lîi thÕ s½n cã nh­ m¹ng l­íi réng lín, kinh nghiÖm l©u n¨m, quü b¶o hiÓm lín, quan hÖ réng r·i víi c¸c c«ng ty trªn thÕ giíi...vµ vai trß tÝch cùc cña c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý n¨ng ®éng, Tæng c«ng ty ®· vµ ®ang v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, x©y dùng ®­îc lßng tin víi kh¸ch hµng nªn doanh thu cña nghiÖp vô nµy ®ang tõng b­íc t¨ng lªn ®¸ng kÓ. 2. Thùc tÕ triÓn khai nghiÖp vô t¹i B¶o ViÖt Néi dung cña c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm nãi chung vµ nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu, tr¸ch nhiÖm chñ tµu nãi riªng ®Òu bao gåm c¸c kh©u: khai th¸c, gi¸m ®Þnh vµ båi th­êng tæn thÊt. C¸c kh©u c«ng t¸c nµy cã quan hÖ t¸c ®éng lÉn nhau vµ ®Òu cã ý nghÜa quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu. ViÖc ph©n chia thµnh nh÷ng phÇn viÖc cô thÓ nh­ vËy cã t¸c dông ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c hiÖu qu¶ cña tõng kh©u, nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô nµy cña c«ng ty. 2.1. C«ng t¸c khai th¸c b¶o hiÓm Cã thÓ nãi khai th¸c b¶o hiÓm lµ kh©u ®Çu tiªn khi tiÕn hµnh triÓn khai c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm. Kh©u khai th¸c b¶o hiÓm cã ý nghÜa rÊt lín thËm chÝ quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi c«ng ty b¶o hiÓm còng nh­ mçi nghiÖp vô b¶o hiÓm bëi v× ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c lÊy sè ®«ng bï sè Ýt nªn thùc hiÖn kh©u khai th¸c nµy còng cã nghÜa lµ thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c nµy. Khai th¸c b¶o hiÓm cña B¶o ViÖt kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ký kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng cã nhu cÇu b¶o hiÓm ë c«ng ty mµ B¶o ViÖt tù t×m ®Õn víi kh¸ch hµng, thuyÕt phôc hä tham gia mua b¶o hiÓm cña c«ng ty m×nh. B¶o ViÖt tiÕn hµnh c«ng t¸c nµy dùa trªn viÖc ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm phï hîp ®Ó kh¸ch hµng lùa chän vµ ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn lîi mµ hä ®­îc nhËn tõ phÝa B¶o ViÖt khi con tµu cña hä bÞ tæn thÊt. B¶ng 1: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Doanh thu 2000 (tû ®ång) 2001 (tû ®ång) 2002 (tû ®ång) PhÝ b¶o hiÓm gèc 1.832,70 2.518,32 2.985,50 PhÝ nhËn t¸i b¶o hiÓm 11,40 25,92 36,75 PhÝ nh­îng t¸i b¶o hiÓm -192,14 -206 -235,50 Tæng phÝ gi÷ l¹i 1.651,96 2.338,24 2.786,75 Doanh thu ®Çu t­ 115,67 214,40 279,38 Doanh thu kh¸c 47,54 51,75 68,40 Tæng doanh thu thuÇn 1.815,17 2.604,39 3.134,53 Chi phÝ Båi th­êng b¶o hiÓm gèc và tr¶ tiÒn b¶o hiÓm 504,12 632,53 739,05 Båi th­êng nhËn t¸i b¶o hiÓm 7,62 11,63 16,90 Thu båi th­êng nh­îng t¸i b¶o hiÓm -102,89 -96,46 -105,67 Båi th­êng phÇn tr¸ch nhiÖm gi÷ l¹i 408,85 547 ,70 650,28 T¨ng (gi¶m) dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm 805,83 1.384,27 1.706,64 Chi phÝ ho¹t ®éng 487,27 552,94 645,92 Tæng chi phÝ 1.701,95 2.484,91 3.002,84 Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ 113,22 119, 48 131,69 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 31,70 33,45 36,87 Lîi nhuËn sau thuÕ 81,52 86,03 94,82 BiÓu 4: Tæng nép Ng©n s¸ch nhµ n­íc 2.1.1. Quy t¾c ¸p dông cña B¶o ViÖt. C¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm th©n tµu. HiÖn nay, B¶o ViÖt ®ang ¸p dông c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cña London kÕt hîp víi viÖc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt nam . Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm t¹i B¶o ViÖt cã thÓ tham gia b¶o hiÓm th©n tµu theo mét trong hai ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm (A) hoÆc (B) d­¬Ý ®©y: §iÒu kiÖn A: B¶o hiÓm mäi rñi ro ®èi víi th©n tµu thuyÒn. Víi ®iÒu kiÖn nµy, B¶o ViÖt nhËn tr¸ch nhiÖm båi th­êng: - Tæn thÊt toµn bé hoÆc tæn thÊt bé phËn x¶y ra ®èi víi th©n tµu thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm do nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp vÒ ®©m va, ®¾m, m¾c c¹n, mÊt tÝch... - Nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý trong viÖc: + H¹n chÕ tæn thÊt, trî gióp hay cøu hé hoÆc chi phÝ tè tông ®· ®­îc B¶o ViÖt ®ång ý tr­íc. + KiÓm tra, gi¸m ®Þnh h­ h¹i, tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm + §ãng gãp tæn thÊt chung do ph¶i hi sinh vøt bá tµi s¶n, hµng ho¸ chuyªn chë ®Ó cøu thuyÒn. + KiÓm tra ®¸y tµu sau khi m¾c c¹n kÓ c¶ trong tr­êng hîp kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc tæn thÊt. HiÖn nay, B¶o ViÖt cßn b¶o hiÓm tæn thÊt th©n tµu trong tr­êng hîp nh»m ng¨n ngõa hoÆc h¹n chÕ nguy c¬ rñi ro « nhiÔm. V× ®· cã mét sè tr­êng hîp chÝnh quyÒn ph¶i ra lÖnh ph¸ huû c¶ con tµu ®Ó h¹n chÕ rñi ro « nhiÔm, nh­ vËy rñi ro nµy còng lµ rñi ro kh«ng l­êng tr­íc ®­îc vµ cÇn ®­îc b¶o hiÓm. §iÒu kiÖn B: B¶o hiÓm tæn thÊt toµn bé ®èi víi th©n tµu thuyÒn. Víi ®iÒu kiÖn nµy, B¶o ViÖt nhËn tr¸ch nhiÖm båi th­êng tæn thÊt toµn bé (thùc tÕ hoÆc ­íc tÝnh) x¶y ra ®èi víi th©n tµu thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm do nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp ®· nªu trong ®iÒu kiÖn A. Ngoµi hai ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm trªn, B¶o ViÖt cßn më réng ph¹m vi b¶o hiÓm. Cô thÓ lµ: B¶o ViÖt còng nhËn tr¸ch nhiÖm båi th­êng tæn thÊt ®èi víi tµu thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm x¶y ra trong nh÷ng tr­êng hîp sau: + Lai d¾t vµ trî gióp tµu thuyÒn kh¸c khi gÆp n¹n hoÆc lai d¾t theo tËp qu¸n. Nh÷ng h­ háng mÊt m¸t vµ tæn thÊt vËt chÊt x¶y ra trong nh÷ng tr­êng hîp nµy chØ thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm phÇn chi phÝ söa ch÷a h­ háng, bï ®¾p nh÷ng mÊt m¸t vµ tæn thÊt vËt chÊt mµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng thu håi ®­îc ®Çy ®ñ do phÝa ®­îc cøu gióp thùc sù kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng hoµn tr¶. + Tµu thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm ®©m va víi tµu thuyÒn cïng chñ hoÆc cïng quyÒn qu¶n lý hoÆc ®­îc nh÷ng tµu thuyÒn nh­ vËy c­ó hé. Víi ®iÒu kiÖn ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i tho¶ thuËn tr­íc vµ nép thªm phÝ b¶o hiÓm theo yªu cÇu cña B¶o ViÖt. B¶o ViÖt nhËn b¶o hiÓm trong c¶ tr­êng hîp: + Cã sù thay ®æi vÒ ph¹m vi ho¹t ®éng, lai d¾t, vÒ ngµy khëi hµnh (trong tr­êng hîp b¶o hiÓm chuyÕn). + XÕp dì hµng ho¸ hoÆc nguyªn nhiªn vËt liÖu ë ngoµi biÓn sang tµu kh¸c hoÆc tõ tµu kh¸c sang tµu thuyÒn ®­îc b¶o hiÓm. Ngoµi nh÷ng rñi ro ®­îc b¶o hiÓm vµ cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm ë trªn, cßn cã nh÷ng rñi ro mµ B¶o ViÖt kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi th­êng. Ch¼ng h¹n: - B¶o ViÖt kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi th­êng nÕu tæn thÊt x¶y ra do nh÷ng nguyªn nh©n sau: + Tµu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng, kh«ng cã giÊy phÐp ho¹t ®éng, hoÆc ho¹t ®éng ngoµi ph¹m vi quy ®Þnh. + Hµnh ®éng cè ý cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hoÆc ng­êi thõa hµnh nh­: ng­êi ®¹i lý, ®¹i diÖn hoÆc thuyÒn tr­ëng, sü quan vµ thuyÒn viªn. + Vi ph¹m lÖnh cÊm do nhµ chøc tr¸ch ban hµnh, vi ph¹m luËt lÖ giao th«ng hoÆc ho¹t ®éng kinh doanh tr¸i phÐp. + Do cò kü hay hao ._.t¹o ra ®­îc 1,178 ®ång doanh thu vµ 0,178 ®ång lîi nhuËn. N¨m 2000, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng t¨ng lªn cø mét ®ång chi phÝ t¹o ra ®­îc 1,21 ®ång doanh thu vµ 0,21 ®ång lîi nhuËn vµ tiÕp tôc t¨ng lªn ®Õn n¨m 2002 con sè nµy lµ 1-1,27-0,27. HiÖn nay do tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng­ d©n cßn thÊp, thËm chÝ nhiÒu ng­êi cßn mï ch÷ nªn ®a sè thuyÒn tr­ëng chØ cã b»ng thuyÒn tr­ëng tµu c¸c h¹ng nhá (h¹ng chØ ®­îc ®iÒu khiÓn tµu cã c«ng suÊt d­íi 45 CV) trong khi ®ã, ®a sè tµu c¸ ®¸nh b¾t xa bê cã c«ng suÊt tõ 90 CV trë lªn, thuyÒn tr­ëng, m¸y tr­ëng kh«ng cã b»ng hoÆc cã b»ng nh­ng kh«ng phï hîp dÉn tíi viÖc båi th­êng tæn thÊt cña B¶o ViÖt gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Nh­ng còng ph¶i nãi r»ng mét sè ®¬n vÞ ch­a kiÓm tra chÆt chÏ quy ®Þnh nµy khi xÐt båi th­êng nh­ TiÒn Giang, BÕn Tre vµ Vòng Tµu; cã tr­êng hîp trÔ h¹n b¶o hiÓm kh¸ l©u, kh«ng cã biªn b¶n gi¸m ®Þnh vÉn båi th­êng, l¹i cã hiÖn t­îng cÊp ®¬n b¶o hiÓm lai d¾t riªng biÖt khi Tæng c«ng ty ch­a ban hµnh quy t¾c dÉn ®Õn tranh chÊp g©y thiÖt h¹i cho Tæng c«ng ty nh­ ë Kiªn Giang. T×nh tr¹ng cÊp ®¬n sai, ®¬n cò kh«ng cã ®iÒu kho¶n ë mÆt sau vÉn cßn nh­ ë Thanh Ho¸, Kh¸nh Hoµ, Phó Yªn. B¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu lµ nghiÖp vô vÉn gi÷ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng trong mÊy n¨m qua, tuy tû lÖ chi båi th­êng cña nghiÖp vô nµy cßn kh¸ cao. GÇn ®©y, tû träng doanh thu b¶o hiÓm cho tµu néi ®Þa ®ang t¨ng lªn cho thÊy c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng ®· ®­îc ph¸t triÓn më réng. Ch­¬ng III: ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu ë b¶o viÖt I. Ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu ë B¶o ViÖt 1. ThuËn lîi, khã kh¨n cña c«ng ty: 1.1. ThuËn lîi: 1.1.1. TiÒm n¨ng b¶o hiÓm cßn lín vµ ®ang trong thêi kú t¨ng tr­ëng nhanh T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Êt n­íc vÉn trong thêi kú kh¶ quan lµ yÕu tè rÊt quan träng kÝch thÝch nhu cÇu b¶o hiÓm. NÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn do ®ã cuéc sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn; khi nhu cÇu vÒ sinh ho¹t hµng ngµy ®­îc ®¸p øng th× c¸c nhu cÇu vÒ tiªu dïng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô sÏ ph¸t sinh. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã nghÜa lµ c¸c ngµnh kinh tÕ còng ph¸t triÓn trong ®ã cã ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®­êng biÓn. §éi tµu biÓn t¨ng lªn, nhu cÇu b¶o hiÓm cho nh÷ng tµi s¶n cña ng­êi d©n còng sÏ t¨ng ®ã lµ tiÒm n¨ng lín trong nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu. §ång thêi quy m« cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm cßn tÊt nhá (chiÕm 0,56% GDP trong khi tû lÖ nµy cña c¸c n­íc trong khu vùc lµ kho¶ng 5%) MÆt kh¸c, nhËn thøc vÒ lîi Ých cña b¶o hiÓm cña nh©n d©n vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng t¨ng lªn nhanh chãng. NhÊt lµ trong mÊy n¨m qua thiªn tai cã tÝnh th¶m ho¹ ®· liªn tôc diÔn ra g©y nhiÒu thiÖt h¹i cho ng­ d©n, tæn thÊt ®ã ®· t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn ng­êi d©n vÒ vai trß cña b¶o hiÓm. Nh­ vËy, tiÒm n¨ng b¶o hiÓm cßn rÊt lín vµ ®ang trong thêi kú t¨ng tr­ëng nhanh. 1.1.2. B¶o ViÖt lµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm lín nhÊt, uy tÝn vµ l©u ®êi nhÊt ë ViÖt Nam. Víi 35 n¨m ho¹t ®éng vµ phÊt triÓn B¶o ViÖt ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm. Sau nghÞ ®Þnh 100/CP B¶o ViÖt kh«ng cßn ®­îc ®éc quyÒn nh­ng uy tÝn cña B¶o ViÖt ®èi víi kh¸ch hµng vÉn lu«n ®­îc ph¸t huy. Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm yªn t©m h¬n khi tham gia b¶o hiÓm t¹i B¶o ViÖt, ch¼ng thÕ mµ B¶o ViÖt lu«n chiÕm lÜnh ®­îc mét m¶ng thÞ tr­êng réng lín víi thÞ phÇn lµ 64% trong n¨m 1999. B¶o ViÖt cã ®éi ngò c¸n bé cã kinh nghiÖm, ®­îc ®µo t¹o. Qua nhiÒu n¨m c«ng t¸c, c¸n bé cña B¶o ViÖt ®· cã kh¸ nhiÒu kinh nghiÖm trong lÜnh vùc b¶o hiÓm. Hä lµ nh÷ng ng­êi "cò" nh­ng kh«ng "lçi thêi", hä lu«n trau dåi kiÕn thøc cho m×nh ®Ó n¾m b¾t ®­îc nh÷ng biÕn ®æi cña thÞ tr­êng, ®uæi kÞp víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. HÇu hÕt c¸n bé trong c«ng ty ®· cã b»ng th¹c sü, b»ng tiÕn sü, phã tiÕn sü vµ phÇn lín ®­îc ®µo t¹o qua ®¹i häc. Víi ®éi ngò c¸n bé nh­ vËy, B¶o ViÖt sÏ cã rÊt nhiÒu ­u thÕ trong c«ng viÖc cña m×nh ®ã lµ sù nhanh nh¹y, sù chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶. Tæ chøc bé m¸y cña B¶o ViÖt réng kh¾p c¶ n­íc do ®ã kh¶ n¨ng cung øng dÞch vô nhanh, dÔ tiÕp xóc víi kh¸ch hµng. B¶o ViÖt cã m¹ng l­íi ®¹i lý réng kh¾p c¶ n­íc víi 62 c«ng ty b¶o hiÓm thµnh viªn tr¶i ®Òu trªn 61 tØnh thµnh phè. Víi ®iÒu kiÖn nµy, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thµnh viªn cã thÓ hç trî nhau ®¶m b¶o sù nhanh nh¹y, kÞp thêi. MÆt kh¸c, viÖc ph©n nhá nh­ nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho B¶o ViÖt dÔ tiÕp xóc víi kh¸ch hµng h¬n. "NhÊt cù ly, nh× c­êng ®é" - ®ã lµ thÕ m¹nh cña B¶o ViÖt. 1.2. Khã kh¨n: Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cã ®­îc trong ho¹t ®éng B¶o ViÖt cßn gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n mµ chñ yÕu lµ nh÷ng khã kh¨n sau ®©y: - Khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc mét mÆt vÉn cßn ¶nh h­ëng ®Õn nhu cÇu b¶o hiÓm, mÆt kh¸c lµm gi¶m ®¸ng kÓ nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, mét nguån cã ®ãng gãp phÝ b¶o hiÓm quan träng. - C¹nh tranh m¹nh mÏ vµ kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm g©y thiÖt h¹i chung cho thÞ tr­êng b¶o hiÓm. Tr­íc thÒm thÕ kû 21 thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ s«i ®éng h¬n nhiÒu víi sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm 100% vèn n­íc ngoµi cã c«ng ty mÑ lµ nh÷ng h·ng b¶o hiÓm hµng ®Çu thÕ giíi ®· cã hµng tr¨m n¨m kinh nghiÖm ho¹t ®éng nh­ h·ng: Manulife cña Canada; AIG cña Mü vµ Prudential cña Anh, Alliam cña §øc vµ mét lo¹t c¸c h·ng kh¸c. ThÕ m¹nh cña c«ng ty nµy kh«ng chØ ë kinh nghiÖm ho¹t ®éng, ®éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy vµ bµi b¶n mµ cßn ë sù hËu thuÉn b»ng nguån lùc tµi chÝnh vµ tµi s¶n khæng lå cña c¸c c«ng ty mÑ, do ®ã hä cã kh¶ n¨ng h¹ phÝ lín h¬n nhiÒu so víi B¶o ViÖt v× vËy hä sÏ cã thÓ nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam. - Mét sè doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn t¨ng hoa hång ®Ó dµnh dÞch vô trong khi ®ã B¶o ViÖt - doanh nghiÖp nhµ n­íc, ph¶i tu©n thñ c¬ chÕ tµi chÝnh. Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh, nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm víi lîi thÕ riªng ®· thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng. Song còng kh«ng Ýt nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm ®· sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p thiÕu lµnh m¹nh ®Ó c¹nh tranh, bÊt chÊp c¸c nguyªn t¾c vÒ qu¶n lý tµi chÝnh. MÆc dï nhµ n­íc kh«ng cho phÐp dïng chÕ ®é hoa hång ®Ó c¹nh tranh nh­ng trªn thùc tÕ rÊt nhiÒu c«ng ty, nhÊt lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· tù ý n©ng møc hoa hång nh»m l«i kÐo kh¸ch hµng. Song song víi viÖc n©ng møc hoa hång lµ viÖc rao h¹ phÝ b¶o hiÓm mét v¸ch v« lèi kh«ng tÝnh ®Õn hËu qu¶ x¶y ra. Cßn ®èi víi B¶o ViÖt, mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, lu«n ph¶i tu©n thñ c¬ chÕ hµnh chÝnh nªn kh«ng thÓ hµnh ®éng nh­ vËy ®­îc, do ®ã còng ®· bÞ mÊt mét phÇn kh¸ch hµng. - §èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm tµu c¸: Quy ®Þnh vÒ ng­ tr­êng ®¸nh b¾t c¸ cña ViÖt Nam cßn cã nhiÒu ®iÓm g©y khã kh¨n cho viÖc cÊp ®¬n b¶o hiÓm. Trong ®¬n b¶o hiÓm tµu c¸ quy ®Þnh b¶o hiÓm tµu thuyÒn ho¹t ®éng trªn s«ng hå, vïng néi thuû vµ kªnh h¶i ViÖt Nam. Nh­ng c¬ quan b¶o vÖ quyÒn lîi thuû s¶n, c¬ quan ®¨ng kiÓm chØ cho phÐp ho¹t ®éng kh«ng qu¸ 50 h¶i lý. Nh­ vËy viÖc cÊp ®¬n b¶o hiÓm cho tµu c¸ bÞ h¹n chÕ. - ViÖc ®¸nh gi¸ trÞ gi¸ tµu gÆp khã kh¨n: Do kh«ng cßn c¬ quan vËt gi¸ nhµ n­íc nªn viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña tµu tham gia b¶o hiÓm chØ dùa vµo c¬ quan thuÕ mµ cô thÓ lµ thuÕ tr­íc b¹. (§èi víi tµu c¸ cßn cã thÓ dùa vµo träng t¶i cña tµu ®Ó ®¸nh gi¸ (kho¶ng 2 triÖu ®ång/1cv)). Nh­ng kh«ng ph¶i tµu nµo còng cã thÓ c¨n cø vµo thuÕ nªn viÖc ®Þnh gi¸ cña tµu ®Ó x¸c ®Þnh phÝ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh v× v©y dÔ x¶y ra tranh chÊp khi cã tæn thÊt toµn bé. - VÒ luËt ph¸p: Ch­¬ng 16 luËt hµng h¶i cßn nhiÒu ®iÒu ch­a râ, ch­a ph©n ®Þnh r¹ch rßi, cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm. - VÒ c«ng t¸c gi¸m ®Þnh: Ph¶i nãi r»ng ®éi ngò gi¸m ®Þnh viªn vÒ tæn thÊt th©n tµu cßn non kÐm, thiÕu ph­¬ng tiÖn. - VÒ söa ch÷a tµu: MÆc dï ë ViÖt Nam ®· cã mét sè nhµ m¸y ®ãng tµu nh­ nhµ m¸y ®ãng tµu Phµ Rõng, nhµ m¸y ®ãng tµu Hßn Gai, Ba Son (Sµi Gßn) nh­ng so víi thÕ giíi cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. C«ng nghÖ ®ãng,söa tµu cßn kÐm hiÖn ®¹i, ®éi ngò thî thuyÒn lµnh nghÒ ch­a nhiÒu. Do ®ã ®éi tµu ViÖt Nam khi gÆp rñi ro g©y tæn thÊt th­êng muèn ra n­íc ngoµi söa ch÷a. Mµ nh­ ®· biÕt chi phÝ söa ch÷a ®· lín nh­ng nh÷ng chi phÝ ®Õn n¬i söa ch÷a xa nh­ vËy còng kh«ng ph¶i lµ nhá. ChÝnh v× vËy, chi phÝ b¶o hiÓm cho ®èi t­îng nµy t¨ng lªn- ®ã lµ mét khã kh¨n cho B¶o ViÖt. - Mét khã kh¨n n÷a ®èi víi B¶o ViÖt ®ã lµ sè l­îng tµu ®­îc b¶o hiÓm. HÇu hÕt c¸c ®éi tµu biÓn ViÖt Nam (trõ Vosco) lµm ¨n thua lç do qu¶n lý kÐm. NhiÒu ®éi tµu bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¶i b¸n l¹i cho chñ kh¸c do ®ã sè l­îng tµu biÓn mÊy n¨m gÇn ®©y kh«ng t¨ng. ChÝnh v× thÕ sè tµu ®­îc b¶o hiÓm Ýt ®i, l¹i bÞ chia sÎ bëi c¸c c«ng ty kh¸c nªn sè l­îng tµu ®­îc b¶o hiÓm ë B¶o ViÖt cã nguy c¬ gi¶m. Mét sè lý do n÷a lµm cho sè l­îng tµu kh«ng t¨ng ®ã lµ: + Chi phÝ ®ãng míi mét con tµu lín. + Tuæi thä cña tµu còng ngµy cµng gi¶m. §øng tr­íc nh÷ng thö th¸ch, khã kh¨n nh­ vËy, B¶o ViÖt lu«n t×m cho m×nh mét h­íng ®i thÝch hîp, ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ cã ®­îc ®Ó ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. 2. Ph­¬ng h­íng cña B¶o ViÖt trong thêi gian tíi. Trong sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng, lÜnh vùc b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu cña nghiÖp vô ngµy cµng trë nªn quan träng trong nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy ë Tæng c«ng ty b¶o hiÓm nghiÖp vô còng cã nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®æi cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ë n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn, ®iÒu nµy cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn kh«ng chØ nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn mµ cßn cã t¸c ®éng nhiÒu ®Õn nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu. Bëi v× theo quy luËt kinh tÕ “cã cÇu th× ¾t cã cung”, kho¶ng 80% l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn do ®ã khi l­îng hµng ho¸ nµy t¨ng th× nhu cÇu vÒ tµu biÓn sÏ t¨ng. B¶o ViÖt ®· cã ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn nghiÖp vô nµy trong thêi gian tíi. Cô thÓ lµ: Thø nhÊt, do s¶n xuÊt trong n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n­íc mµ cßn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. L­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu sÏ t¨ng do nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ sÏ cã thªm nh÷ng ®éi tµu vËn chuyÓn míi. Do vËy bªn c¹nh viÖc tËp trung khai th¸c vµ duy tr× nh÷ng kh¸ch hµng lµ chñ tµu cò, B¶o ViÖt sÏ quan t©m khai th¸c nh÷ng kh¸ch hµng míi nµy. Tuy nhiªn ®iÒu nµy lµ rÊt khã kh¨n bëi mét ®éi tµu ra ®êi sÏ lµ ®èi t­îng cña rÊt nhiªï c«ng ty b¶o hiÓm nh­ng víi uy tÝn vµ thÕ m¹nh cña m×nh B¶o ViÖt sÏ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Thø hai, víi nh÷ng mèi quan hÖ ®· t¹o lËp ®­îc víi c¸c b¹n hµng còng nh­ víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi B¶o ViÖt sÏ më réng h¬n n÷a c¸c mèi quan hÖ nµy, ®Æc biÖt lµ ch©u Mü, khu vùc høa hÑn nhiÒu kÕt qu¶ khi chóng ta ®· b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü. Quan hÖ víi c¸c tæ chøc hµng h¶i vµ b¶o hiÓm quèc tÕ sÏ mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho B¶o ViÖt. §iÓn h×nh lµ lµm ®¹i lý gi¸m ®Þnh cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lín trªn thÕ giíi, n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸n bé B¶o ViÖt kh«ng nh÷ng ®­îc n©ng cao mµ cßn thu ®­îc mét nguån ngo¹i tÖ lãn tõ viÖc thùc hiÖn dÞch vô ®ã. Thø ba, viÖc më cöa thÞ tr­êng b¶o hiÓm sÏ cho phÐp nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi tham gia vµo thÞ tr­êng nµy. B¶o ViÖt ®·, ®ang vµ sÏ cã sù chuyÓn ®æi tõng b­íc sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ trong nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu. Tuy nhiªn tèc ®é dÞch chuyÓn nµy hiÖn nay d­êng nh­ cã ý nghÜa rÊt lín khi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng ®ang tÝch cùc chuyÓn ®æi nh»m giµnh lÊy kh¸ch hµng. Nh­ v©y, c¬ héi ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn míi sÏ ®Õn víi B¶o ViÖt khi Tæng c«ng ty biÕt tËn dông thêi c¬ vµ tiÒm lùc cña m×nh. Thø t­, víi xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, quy luËt liªn kÕt kinh tÕ ®· ®­îc chøng minh lµ hÕt søc hiÖu qu¶ trong thùc tÕ th× ho¹t ®éng b¶o hiÓm còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt kinh tÕ nµy. Do vËy, B¶o ViÖt sÏ nghiªn cøu ®Õn mét m« h×nh liªn kÕt kinh tÕ gi÷a ng­êi vËn chuyÓn (chñ tµu), ng­êi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ c«ng ty b¶o hiÓm. §©y lµ mét m« h×nh kinh tÕ ch­a tõng cã ë ViÖt Nam song ®· h×nh thµnh rÊt nhiÒu ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Qua m« h×nh nµy, ng­êi xuÊt khÈu b¸n ®­îc hµng, ng­êi vËn chuyÓn cã hµng ®Ó chë vµ B¶o ViÖt sÏ cung cÊp ®­îc dÞch vô b¶o hiÓm. Thø n¨m, ®Ó ®¶m b¶o viÖc ph©n t¸n rñi ro vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng båi th­êng, B¶o ViÖt cÇn nghiªn cøu ®Ó cã c¸c h×nh thøc hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm hîp lý ë nh÷ng thÞ tr­êng cã tiÒm lùc tµi chÝnh lín vµ giµu kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng t¸i b¶o hiÓm. C«ng t¸c nhËn t¸i vµ nh­îng t¸i b¶o hiÓm còng cÇn phèi hîp mét c¸ch linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ nhÊt. Môc tiªu ph¸t triÓn chiÕn l­îc cña B¶o ViÖt ®Õn n¨m 2010: - B¶o ViÖt ph¸t triÓn trë thµnh TËp ®oµn tµi chÝnh tæng hîp hµng ®Çu ë ViÖt Nam gåm c¸c lÜnh vùc: b¶o hiÓm nh©n thä, b¶o hiÓm phi nh©n thä, kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c. - Ph¸t triÓn thµnh mét tËp ®oµn ®øng ®Çu trong lÜnh vùc b¶o hiÓm, ®Çu t­ tµi chÝnh ë ViÖt Nam. - Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng toµn diÖn trong tæ chøc qu¶n lý vµ dÞch vô trªn toµn quèc. - Ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng trªn c¬ së kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i B¶o ViÖt. 1. Gi¶i ph¸p Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu cña B¶o ViÖt ®­îc chia thµnh 3 nhãm chÝnh: - Nhãm gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ khai th¸c thÞ tr­êng. - Nhãm gi¶i ph¸p vÒ phÝ b¶o hiÓm. - Nhãm gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c c¸n bé. Nhãm gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ khai th¸c thÞ tr­êng. ViÖc B¶o ViÖt chiÕm lÜnh ®­îc bao nhiªu phÇn tr¨m thÞ tr­êng b¶o hiÓm th©n tµu phô thuéc vµo c«ng t¸c më réng vµ khai th¸c thÞ tr­êng. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c nµy t¹i B¶o ViÖt: - §Èy m¹nh c«ng t¸c marketing b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu, tuyªn truyÒn th«ng tin b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, chñ yÕu lµ b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (nh­ b¸o chÝ, truyÒn h×nh, ph¸t thanh, phim ¶nh, ¸p phÝch...), héi th¶o, nãi chuyÖn, h­íng dÉn nghiÖp vô. B¶o ViÖt nªn ®Õn tËn tõng doanh nghiÖp, c¸ nh©n ®Ó qu¶ng c¸o cho hä biÕt vÒ nh÷ng “s¶n phÈm” b¶o hiÓm cña B¶o ViÖt b»ng c¸ch m« t¶ còng nh­ lµm cho kh¸ch hµng chó ý tíi nh÷ng lîi Ých liªn quan ®Õn s¶n phÈm ®ã. Xóc tiÕn viÖc ®­a “s¶n phÈm” b¶o hiÓm ®Õn tay kh¸ch hµng b»ng nhiÒu h×nh thøc, cã thÓ sö dông c¸c kü thuËt khuyÕn khÝch vËt chÊt nh­ tÆng quµ kÌm theo s¶n phÈm (ch¼ng h¹n nh­ viÖc tÆng phÈm cho nh÷ng ng­êi mua b¶o hiÓm ), trß ch¬i tróng th­ëng (vÝ dô trao phÇn th­ëng cho ng­êi cã hîp ®ång b¶o hiÓm ë mét sè n¬i nµo ®ã, hoÆc sè hiÖu cña hîp ®ång ®­îc tróng gi¶i)... - T¨ng c­êng c«ng t¸c b¸m s¸t kh¸ch hµng, duy tr× th­êng xuyªn mèi quan hÖ víi c¸c ®Çu mèi mua b¶o hiÓm cña c¸c c«ng ty cã quan hÖ víi B¶o ViÖt, më réng hÖ thèng céng t¸c viªn ë c¸c c¬ quan qu¶n lý trªn ®Ó n¾m v÷ng nh÷ng dù ¸n ngay tõ tr­íc khi c¸c tæ chøc ®¬n vÞ b¾t ®Çu ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång liªn doanh, liªn kÕt. Tõ ®ã, B¶o ViÖt cã thÓ ®­a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i phï hîp víi tõng tæ chøc ®¬n vÞ khi tham gia c«ng t¸c b¶o hiÓm t¹i B¶o ViÖt. §Æc biÖt, nh­ ph­¬ng h­íng ®· nªu ë trªn, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp (mµ cô thÓ lµ c¸c ®éi tµu) cã tµi s¶n lín, B¶o ViÖt cã thÓ vËn ®éng vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho kh¸ch hµng b»ng viÖc ký kÕt hîp ®ång bao nhiÒu n¨m. DiÒu nµy gióy cho kh¸ch hµng kh«ng ph¶i ký hîp ®ång nhiÒu lÇn mµ tµi s¶n cña hä vÉn ®­îc b¶o hiÓm. §ång thêi cÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh, ®¶m b¶o thuËn lîi cho kh¸ch hµng trong kh©u ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm. - Khi cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¶o hiÓm th× B¶o ViÖt nªn h­íng dÉn kh¸ch hµng hoÆc bæ sung c¸c quy ®Þnh, tr¸nh viÖc ¸p ®Æt mét c¸ch chñ quan g©y t©m lý kh«ng ®ång t×nh tõ phÝa kh¸ch hµng. - T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c nghiªn cøu kh¸ch hµng, cã nh÷ng t¸c ®éng phï hîp t©m lý kh¸ch hµng, khai th¸c mét c¸ch cã lîi cho thÞ tr­êng, ®ång thêi tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn cña kh¸ch hµng. - CÇn cã nghiªn cøu vÒ mét sè m« h×nh cô thÓ thÝch hîp nh»m phèi hîp mét c¸ch ®ång bé ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, vËn t¶i, b¶o hiÓm. M« h×nh nµy cã thÓ dùa trªn c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt, lËp c¸c hiÖp héi hµng h¶i bao gåm chñ tµu, chñ hµng, b¶o hiÓm, c¸c tæ hîp ngo¹i th­¬ng, vËn t¶i biÓn vµ b¶o hiÓm hµng h¶i. - CÇn nghiªn cøu ®Ó më réng, bæ sung quy t¾c chung vÒ b¶o hiÓm th©n tµu, ®Æc biÖt lµ s½n cã c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung cho c¸c lo¹i tµu kh¸c nhau víi ph¹m vi ho¹t ®éng kh¸c nhau. - Mét sè ®iÒu kho¶n trong quy t¾c chung cña B¶o ViÖt rÊt khã hiÓu hoÆc cã thÓ l­ìng tÝnh. HiÖn nay ë ViÖt Nam ch­a hÒ cã mét v¨n b¶n nµo gi¶i thÝch c¸c ®iÒu kho¶n trong b¶o hiÓm hµng h¶i. Do vËy lµ mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm Nhµ n­íc chiÕm thÞ phÇn lín trªn thÞ tr­êng, B¶o ViÖt kh«ng nh÷ng cã tr¸ch nhiÖm ®­a ra mét v¨n b¶n gi¶i thÝch vÒ nh÷ng ®iÒu kho¶n nµy mµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng tham gia mua b¶o hiÓm, gãp phÇn më réng vµ khai th¸c thÞ tr­êng. Trong cuèn gi¶i thÝch ®iÒu kho¶n nµy, B¶o ViÖt cÇn ®­a ra nh÷ng lý gi¶i cô thÓ, dÔ hiÓu, ®Æc biÖt lµ gi¶i thÝch h­íng dÉn ®Ó tr¸nh viÖc hiÓu lÇm. VÝ dô: ThuËt ng÷ “khiÕu n¹i” trong Ch­¬ng XVI Bé luËt hµng h¶i ®­îc hiÓu lµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm lËp hå s¬ ®ßi ng­êi b¶o hiÓm båi th­êng phÇn tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm bÞ tæn thÊt. Nh­ng trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, thuËt ng÷ “khiÕu n¹i” ®­îc hiÓu lµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kiÖn ng­êi b¶o hiÓm tr­íc toµ ¸n do ng­êi b¶o hiÓm ®· kh«ng båi th­êng hoÆc båi th­êng kh«ng tho¶ ®¸ng cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. ChÝnh v× vËy viÖc sö dông mét thuËt ng÷ nh­ng sù viÖc hiÓu kh¸c nhau dÔ dÉn ®Õn tranh chÊp. Trong quy t¾c vÒ b¶o hiÓm th©n tµu B¶o ViÖt quy ®Þnh trong vßng 2 n¨m kÓ tõ ngµy x¶y ra tai n¹n, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm cã quyÒn khiÕu n¹i tæn thÊt do ng­êi thø ba g©y ra lµ mét n¨m, ®iÒu nµy còng khiÕn nhiÒu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hiÓu kh«ng cÆn kÏ, chÝnh x¸c. ChÝnh v× vËy viÖc gi¶i thÝch lµ hÕt søc cÇn thiÕt, B¶o ViÖt cã thÓ tham kh¶o cuèn “Ph©n tÝch ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm” cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm Lu©n ®«n, thËm chÝ cã thÓ sö dông phÇn lín cuèn gi¶i thÝch nµy. 1.2. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ phÝ b¶o hiÓm. - PhÝ b¶o hiÓm lµ mèi quan t©m ®Æc biÖt cña c¸c chñ tµu khi hä muèn ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm víi B¶o ViÖt. Do ®ã B¶o ViÖt nªn t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó gi¶m phÝ xuèng mét c¸ch hîp lý, tøc lµ vÉn ®¶m b¶o ®ñ chi tr¶ båi th­êng vµ cã l·i. BiÖn ph¸p ®­a ra ë ®©y lµ cÇn ®Þnh phÝ b¶o hiÓm hîp lý trªn c¬ së kh«ng gian vµ thêi gian. + PhÝ b¶o hiÓm cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh theo thêi gian tøc lµ ë nh÷ng thêi gian kh¸c nhau, do ¶nh h­ëng cña quan hÖ cung cÇu phÝ b¶o hiÓm ®­îc x¸c ®Þnh theo nh÷ng møc kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh­ vÒ mïa m­a b·o th­êng x¶y ra m­a gi«ng, giã lín, biÓn ®éng do ®ã tµu thuyÒn cã kh¶ n¨ng gÆp rñi ro cao th× møc phÝ b¶o hiÓm sÏ cao, cßn ng­îc l¹i vµo thêi kú biÓn lÆng th× phÝ b¶o hiÓm sÏ h¹ h¬n. + PhÝ b¶o hiÓm cã thÓ x¸c ®Þnh theo kh«ng gian, tøc lµ ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau, do ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng, thãi quen tiªu dïng, thu nhËp... kh¸c nhau (®­¬ng nhiªn møc ®é x¶y ra rñi ro còng kh¸c nhau) B¶o ViÖt cã thÓ ¸p dông c¸c møc phÝ kh¸c nhau. §iÒu ®ã gióp B¶o ViÖt thÝch øng víi c¸c vïng thÞ tr­êng, thùc hiÖn tèt viÖc khai th¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, tr¶ ngay mét lÇn, B¶o ViÖt còng cÇn cã nh÷ng chiÕt khÊu so víi nh÷ng kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng sÐc hoÆc tr¶ dÇn. - C«ng t¸c x©y dùng dùng biÓu phÝ nªn kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch biÓu phÝ cña c¸c c«ng ty c¹nh tranh. Trong nhiÒu tr­êng hîp, cã thÓ B¶o ViÖt ph¶i gi¶m møc phÝ cña m×nh xuèng b»ng hoÆc thÊp h¬n møc phÝ cña ®èi thñ c¹nh tranh. BiÖn ph¸p nµy chøa ®ùng nhiÒu nhuy hiÓm song l¹i lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó thu hót kh¸ch hµng, trªn c¬ së sè ®ong bï sè Ýt mµ vÉn ®¶m b¶o kinh doanh cã hiÖu qu¶. §iÒu nµy ph¶i tÝnh ®Õn yÕu tè ®Çu t­ vèn. Ngµy nay, víi nh÷ng thuËn lîi trong viÖc ®Çu t­ vèn, kh¶ n¨ng sinh lêi cao, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm hÇu nh­ Ýt nh¾m ®Õn l·i tõ ho¹t ®éng b¶o hiÓm gèc mµ chó träng l·i tõ ho¹t ®éng ®©ï t­. NÕu cã sè phÝ thu æn ®Þnh, cã thÞ tr­êng ®Çu t­ tèt th× dï phÝ cã gi¶m chót Ýt so víi ®èi thñ c¹nh tranh nh­ng sÏ tranh thñ ®­îc kh¸ch hµng vµ cã l·i khi ®em ®Çu t­. - PhÝ b¶o hiÓm cÇn linh ho¹t, cã thÓ gi¶m møc phÝ theo träng t¶i hoÆc sè l­îng mµ chñ tµu mua b¶o hiÓm. §èi víi nh÷ng chñ tµu ®· tham gia b¶o hiÓm cña B¶o ViÖt trong nhiÒu n¨m kh«ng x¶y ra tæn thÊt th× B¶o ViÖt cã thÓ gi¶m phÝ b¶o hiÓm hoÆc cã mét kho¶n khuyÕn khÝch hay chi phÝ cho hä trong c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt mét c¸ch hîp lý. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cÇn ®­îc vËn dông hÕt søc linh ho¹t, mÒm dÎo ®Ó thu hót kh¸ch hµng lín vµ nh÷ng kh¸ch hµng cã nghiÖp vô, kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng vËn chyÓn vµ kinh doanh, lµm tèt c«ng t¸c ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt. Víi nh÷ng kh¸ch hµng nµy, mÆc dï tû lÖ phÝ thu thÊp, møc phÝ thu ®­îc thÊp h¬n nh­ng kh¶ n¨ng x¶y ra tæn thÊt Ýt, tû lÖ båi th­êng cã kh¶ n¨ng thÊp h¬n ë nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng cã kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c c¸n bé. Ho¹t ®éng kinh doanh cña B¶o ViÖt kh«ng dùa vµo nguån vèn lín mµ chñ yÕu dùa vµo uy tÝn vµ kinh nghiÖm l©u n¨m. Ph­¬ng ch©m “phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó ph¸t triÓn” lu«n ®­îc B¶o ViÖt coi träng. Do ®ã, nh©n tè con ng­êi lµ quan träng nhÊt trong c¸c chÝnh s¸ch cña B¶o ViÖt. ChÝnh s¸ch c¸n bé cÇn ph¶i ®­îc coi träng v× nã sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ thùc hiÖn nghiÖp vô b»ng th¸i ®é, ý thøc tr¸ch nhiÖm, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé b¶o hiÓm. C¸c gi¶i ph¸p ®­îc ®­a ra lµ: - CÇn ®¸nh gi¸ ®óng møc c¸n bé trªn c¬ së kh¶ n¨ng, n¨ng lùc c«ng t¸c, cã chÝnh s¸ch ®·i ngé, khuyÕn khÝch b»ng vËt chÊt ®èi víi nh÷ng c¸n bé giái, cã n¨ng lùc. Ph©n c«ng c«ng viÖc ®óng kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña mçi ng­êi. - N©ng cao h¬n n÷a vai trß t­ vÊn cña ®éi ngò c¸n bé khai th¸c b¶o hiÓm. C¸n bé khai th¸c b¶o hiÓm cÇn am hiÓu kü thuËt cña nghiÖp vô, biÕt t­ vÊn cho kh¸ch hµng xem lo¹i tµi s¶n cña hä th× nªn mua b¶o hiÓm theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm mäi rñi ro hay chØ nªn mua b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm hÑp h¬n. Nh­ vËy kh¸ch hµng sÏ kh«ng ph¶i tr¶ nh÷ng kho¶n phÝ b¶o hiÓm kh«ng cÇn thiÕt vµ còng ®­îc båi th­êng víi nh÷ng rñi ro t­¬ng øng trong tr­êng hîp tµi s¶n cña hä bÞ tæn thÊt. C¸n bé b¶o hiÓm còng cÇn cã nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng am hiÓu vÒ hµng h¶i ®Ó cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng biÕt tµu cña hä nªn vµ kh«ng nªn chë nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nµo hay ph­¬ng thøc chuyªn chë ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ ®Ó møc ®é rñi ro lµ Ýt nhÊt. C¸n bé khai th¸c b¶o hiÓm cña B¶o ViÖt qua viÖc t­ vÊn cña m×nh sÏ t¹o ra ®­îc sù tin t­ëng vÒ phÝa kh¸ch hµng, lµm cho hä yªn t©m h¬n khi tham gia b¶o hiÓm t¹i B¶o ViÖt, tõ ®ã sÏ l«i kÐo ®­îc mét l­îng kh¸ch hµng lín tham gia b¶o hiÓm t¹i B¶o ViÖt. - §èi víi c¸n bé lµm c«ng t¸c gi¸m ®Þnh th× ph¶i ®µo t¹o cho hä kh«ng chØ kiÕn thøc vÒ hµng h¶i mµ cßn c¶ kiÕn thøc vÒ kü thuËt ®Ó hä cã ®­îc nh÷ng ®¸nh gi¸ ®óng khi x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ møc ®é tæn thÊt. ChÊt l­îng c«ng t¸c båi th­êng ra sao phô thuéc hoµn toµn vµo biªn b¶n gi¸m ®Þnh. ViÖc ®ßi ng­êi thø ba còng kh«ng thÓ cã kÕt qu¶ nÕu biªn b¶n gi¸m ®Þnh kh«ng x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n g©y tæn thÊt. Ng­êi gi¸m ®Þnh còng ph¶i biÕt trong tr­êng hîp nµo th× cÇn lÊy mÉu nhê ph©n tÝch trªn m¸y, tr¸nh viÖc gi¸m ®Þnh theo c¶m tÝnh. - Nh÷ng c¸n bé lµm c«ng t¸c båi th­êng ph¶i lµ nh÷ng c¸n bé giái, chuyªn s©u, hiÓu kü vÒ ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm ®Ó cã thÓ biÕt rñi ro cã thuéc tr¸ch nhiÖm båi th­êng b¶o hiÓm hay kh«ng. §©y lµ yÕu tè then chèt ®Ó båi th­êng ®óng. Cã thÓ thiÖt h¹i tæn thÊt lµ cã thËt, nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng mua b¶o hiÓm rñi ro ®ã th× kh«ng ®­îc båi th­êng, ng­îc l¹i, ph¶i båi th­êng ®Çy ®ñ cho kh¸ch hµng nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn tranh chÊp, ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña B¶o ViÖt. - §­a c¸n bé vµo ®µo t¹o t¹i c¸c trung t©m ®µo t¹o b¶o hiÓm ®Ó bæ sung lùc l­îng cho nghiÖp vô, ®µo t¹o míi ®éi ngò gi¸m ®Þnh viªn cã kiÕn thøc chuyªn m«n c¬ b¶n, s©u v÷ng víi nh÷ng c¸n bé ®· cã tay nghÒ. ViÖc ®µo t¹o nµy kh«ng nh÷ng tiÕn hµnh trong n­íc mµ cßn cã thÓ ra n­íc ngoµi ®µo t¹o cho nh÷ng kh©u c«ng viÖc ®ßi hæi nghiÖp vô chuyªn m«n cao. §Ó tr¸nh ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty, B¶o ViÖt cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô mét c¸ch lu©n phiªn. - X©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé cã chuyªn s©u vÒ c«ng t¸c vËn chuyÓn. §éi ngò c¸n bé nµy sÏ lµm c«ng t¸c h¹n chÕ tæn thÊt nh÷ng hµnh tr×nh ®­îc B¶o ViÖt b¶o hiÓm b»ng viÖc cã thÓ tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Qua ®ã B¶o ViÖt cã thÓ chñ ®éng kiÓm so¸t nh÷ng rñi ro cña kh¸ch hµng vµ h¹n chÕ rñi ro cña chÝnh m×nh. - Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu cã mèi quan hÖ quèc tÕ réng lín do ®ã cÇn cã nh÷ng c¸n bé giái ngo¹i ng÷. §µo tµo l¹i vµ míi ®éi ngò c¸n bé cña B¶o ViÖt kh«ng chØ trªn lÜnh vùc nghiÖp vô mµ cßn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn tr×nh ®é ngo¹i ng÷ ®Ó ho¹t ®éng b¶o hiÓm thÝch øng víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. - §èi víi ®éi ng÷ céng t¸c viªn, ®¹i lý, B¶o ViÖt còng cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý, coi hä nh­ nh÷ng nh©n viªn lµm c«ng t¸c hç trî ho¹t ®éng kinh doanh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Møc hoa hång tho¶ ®¸ng, gia t¨ng theo hiÖu qu¶ c«ng viÖc thùc hiÖn lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c céng t¸c viªn tham gia tÝch cùc vµo c«ng t¸c b¶o hiÓm cña B¶o ViÖt. 2. Mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc Nh­ ®· tr×nh bµy, nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña B¶o ViÖt còng cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn ho¹t ®éng b¶o hiÓm th©n tµu. Ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p ®­a ra cho Tæng c«ng ty th× nh÷ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Nh»m kh¸c phôc nh÷ng mÆt cßn tån t¹i, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu t¹i B¶o ViÖt, xin ®­îc ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ nh­ sau: - Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý b¶o hiÓm mét c¸ch chÆt chÏ h¬n, ®ßi hái cao h¬n ®èi víi c¸c ®¬n vÞ muèn thµnh lËp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chuyªn nghµnh, c«ng ty b¶o hiÓm cæ phÇn, ph¶i ®¸p øng yªu cÇu vÒ sè vèn tèi thiÓu, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp. - Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh luËt b¶o hiÓm nh»m t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn. V× cã ch­¬ng XVI trong luËt hµng h¶i nªn khi th«ng qua luËt b¶o hiÓm Nhµ n­íc Ýt ®Ò cËp ®Õn phÇn b¶o hiÓm hµng h¶i. Trong khi ch­¬ng XVI cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp.VÝ dô nh­ ®iÒu 228 cã ghi: “Trong tr­êng hîp båi th­êng tæn thÊt liªn quan ®Õn c¸c tr¸ch nhiÖm trong tai n¹n ®©m va, th× ngoµi tr¸ch nhiÖm båi th­êng c¸c tæn thÊt cña ®èi t­îng b¶o hiÓm, ng­êi b¶o hiÓm cßn cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng c¸c tæn thÊt cña ng­êi thø ba, nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c tæn thÊt do tai n¹n ®©m va, mÆc dï tæng sè tiÒn båi th­êng cã thÓ v­ît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm”. Trong ®iÒu nµy ng­êi ta cã thÓ hiÓu ng­êi b¶o hiÓm ph¶i båi th­êng c¶ vÒ tr¸ch nhiÖm lÉn th©n tµu trong khi kh«ng nãi râ lµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ph¶i mua b¶o hiÓm thÕ nµo. - Nhµ n­íc nªn thµnh lËp hiÖp héi b¶o hiÓm nh»m ®¶m b¶o tèt nhÊt quyÒn lîi cña ng­êi thiÖt h¹i theo tinh thÇn nghÞ ®Þnh 115/CP ngµy 17/12/1997 cña ChÝnh phñ ®Ó h­íng ®Õn mét thÞ tr­êng b¶o hiÓm c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c c«ng ty. - §Æc biÖt, cÇn ph¸t huy vai trß cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc b»ng c¸c chÝnh s¸ch thuÕ nh­ ban hµnh biÓu thuÕ phï hîp víi tõng nghiÖp vô b¶o hiÓm ®Ó t¹o ra thÞ tr­êng b¶o hiÓm toµn diÖn, ®Çy ®ñ. - C¸c quy ®Þnh vÒ tõ bá tµu còng kh«ng râ rµng do ®ã dÔ x¶y ra tranh chÊp. V× thÕ Nhµ n­íc cÇn cã h­íng dÉn cô thÓ vÒ viÖc nµy. - Nhµ n­íc cÇn cã c¬ quan ®Þnh gi¸ tµu ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp còng nh­ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm x¸c ®Þnh gÝa trÞ con tµu tham gia b¶o hiÓm ®Ó tr¸nh tranh chÊp khi cã tæn thÊt toµn bé x¶y ra. - Nhµ n­íc ph¶i quan t©m, xem xÐt, ®Ó c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i ®­îc b×nh ®¼ng trong kinh doanh nghÜa lµ cïng c¬ chÕ ho¹t ®éng: doanh nghiÖp nhµ n­íc còng ph¶i cã c¬ chÕ ho¹t ®énh nh­ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, c«ng ty cæ phÇn... Cã nh­ vËy míi t¹o ra ®­îc m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. - Nhµ n­íc nªn cã c¸c quy ®Þnh ®Ó thèng nhÊt vÒ mÆt qu¶n lý ®¨ng kiÓm vµ b¶o vÖ quyÒn lîi thuû s¶n cho hîp víi kh¶ n¨ng vµ ng­ tr­êng ®¸nh b¾t c¸. Cã nh­ vËy viÖc cÊp ®¬n b¶o hiÓm cho nh÷ng ®èi t­îng nµy míi thuËn lîi h¬n. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ ®­îc ®­a ra nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu t¹i B¶o ViÖt. V× thêi gian cã h¹n, chñ yÕu lµ lý thuyÕt nªn khã cã thÓ tr¸nh khái nh÷ng ý kiÕn xa rêi thùc tÕ. RÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« còng nh­ cña c¸c c« chó, anh chÞ trªn Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam. KÕt luËn HiÖn nay b¶o hiÓm th­¬ng m¹i ®ang ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ víi ®Çy ®ñ mÆt tÝch cùc cña nã. Ho¹t ®éng nµy gãp phÇn kh«ng nhá trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng cña ng­êi d©n. §èi víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ hµng h¶i quèc tÕ, b¶o hiÓm th­¬ng m¹i nãi chung vµ b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tÇu nãi riªng lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. ë ViÖt Nam, còng nh­ c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸c, nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm chñ tµu ngµy cµng ph¸t triÓn cïng víi ®µ ®i lªn cña ®Êt n­íc. §iÓn h×nh lµ t¹i B¶o ViÖt, Tæng c«ng ty b¶o hiÓm hµng ®Çu cña ViÖt Nam, nghiÖp vô nµy ®· vµ ®ang ®­îc triÓn khai hÕt søc hiÖu qu¶, ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo sù æn ®Þnhvµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. §øng tr­íc mét thÞ tr­êng b¶o hiÓm mµ sù c¹nh tranh ngµy cµng gia t¨ng víi sù thµnh lËp cña nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam còng nh­ c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi trong t­¬ng lai, høa hÑn mét thÞ tr­êng b¶o hiÓm s«i ®éng, B¶o ViÖt cÇn ph¶i cã nh÷ng nç lùc, cè g¾ng ph¸t huy mäi tiÒm lùc ®Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn míi, nghiÖp vô b¶o hiÓm th©n tµu còng kh«ng n»m ngoµi sù rµng buéc ®ã. TËn dông nh÷ng lîi thÕ s½n cã vµ kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i lµ ch×a kho¸ thµnh c«ng cho ho¹t ®éng kinh doanh nghiÖp vô nµy. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh “B¶o hiÓm trong kinh doanh” PGS. TS. Hoµng V¨n Ch©u; TS. Vò SÜ TuÊn; TS. NguyÔn Nh­ TiÕn Gi¸o tr×nh Kinh tÕ b¶o hiÓm (Tr­êng §HKTQD) - PGS. PTS Hå SÜ Sµ Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ Kinh doanh b¶o hiÓm - PGS. PTS. NguyÔn Cao Th­êng Gi¸o tr×nh Thèng kª b¶o hiÓm – PGS. PTS. Bïi Huy Th¶o LuËt hµng h¶i ViÖt Nam. C¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ b¶o hiÓm. T¹p chÝ th«ng tin thÞ tr­êng b¶o hiÓm – T¸i b¶o hiÓm. B¶n tin thÞ tr­êng b¶o hiÓm, Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam. B¸o c¸o tæng kÕt cña B¶o ViÖt n¨m 2000, 2001, 2002. ._.