Biến động giá cổ phiếu tại Trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng mua b¸n, giao dÞch chøng kho¸n vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸, thÞ tr­êng nµy ®· cung cÊp mét l­îng vèn khæng lå cho nÒn kinh tÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc vÝ nh­ th­íc ®o ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia, thËm chÝ ph¶n ¸nh trùc tiÕp biÕn ®éng hµng ngµy cña nÒn kinh tÕ ®ã. ThÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng cßn lµ míi mÎ ®èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Mü, Anh, NhËt, hoÆc c¸c n­íc Ch©u ¢u kh¸c. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam chÝnh thøc ra ®êi kÓ tõ khi Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh ®i vµo ho¹t ®éng ngµy 20/07/2000 vµ thùc hiÖn phiªn giao dÞch ®Çu tiªn ngµy 28/07/2000. Trong h¬n hai n¨m qua, thÞ tr­êng ®· cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam, t¹o ra mét kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ, t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ míi, hÊp dÉn ®èi víi d©n chóng, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn hÕt søc non trÎ, c¸c nh©n tè c¬ b¶n cÇn thiÕt cho sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nh­ ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ x· héi, m«i tr­êng ph¸p lý, vµ c¶ kiÕn thøc cña c«ng chóng ®Çu t­ ®Òu míi ®­îc h×nh thµnh. §Ó nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh trong h¬n hai n¨m võa qua, ®ång thêi ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m b×nh æn gi¸ cæ phiÕu trong thêi gian tíi em ®· chän ®Ò tµi “BiÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh - c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc”. §Ò tµi, ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn bao gåm 3 ch­¬ng sau: Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ gi¸ cæ phiÕu Ch­¬ng 2: C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m b×nh æn gi¸ cæ phiÕu t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh Do tr×nh ®é lý luËn còng nh­ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, thêi gian nghiªn cøu l¹i cã h¹n nªn kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o, c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn chøng kho¸n ®Ó kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS - TS NguyÔn ThÞ Quy, ng­êi trùc tiÕp h­ãng dÉn em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ gi¸ cæ phiÕu Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n Kh¸i niÖm thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét bé phËn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, lµ n¬i ph¸t hµnh vµ mua b¸n c¸c c«ng cô tµi chÝnh trung vµ dµi h¹n. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n a, Huy ®éng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ Khi c¸c nhµ ®Çu t­ mua chøng kho¸n do c«ng ty ph¸t hµnh, sè tiÒn nhµn rçi cña hä ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qua ®ã gãp phÇn më réng s¶n xuÊt x· héi. B»ng c¸ch hç trî c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cña C«ng ty, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· cã nh÷ng t¸c ®éng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, ChÝnh phñ vµ chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng còng huy ®éng ®­îc c¸c nguån vèn cho môc ®Ých sö dông vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ, phôc vô cho c¸c nhu cÇu chung cña x· héi. b, Cung cÊp m«i tr­êng ®Çu t­ cho c«ng chóng ThÞ tr­êng chøng kho¸n cung cÊp cho c«ng chóng mét m«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh víi c¸c c¬ héi lùa chän phong phó. C¸c lo¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng trªn thÞ tr­êng rÊt kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt, thêi h¹n vµ ®é rñi ro, cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ lùa chän c¸c hµng ho¸ kh¸c nhau phï hîp víi kh¶ n¨ng, môc tiªu vµ së thÝch cña m×nh. ChÝnh v× vËy thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ lµm t¨ng tiÕt kiÖm cho quèc gia. c, T¹o tÝnh thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n Nhê cã thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ chuyÓn ®æi c¸c chøng kho¸n mµ hä së h÷u thµnh tiÒn mÆt hoÆc c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c khi hä muèn. Kh¶ n¨ng thanh kho¶n (kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mÆt) lµ mét trong nh÷ng tÝnh linh ho¹t, an toµn cña vèn ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng cµng n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ th× cµng cã kh¶ n¨ng n©ng cao tÝnh thanh kho¶n cña c¸c chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng. d, §¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Th«ng qua ®¸nh gi¸ chøng kho¸n, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ so s¸nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn, tõ ®ã còng t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn s¶n phÈm. e, T¹o m«i tr­êng gióp chÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« C¸c chØ b¸o cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸n ¸nh ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch nh¹y bÐn vµ chÝnh x¸c. Gi¸ cña chøng kho¸n t¨ng lªn cho thÊy ®Çu t­ ®ang më réng, nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ng­îc l¹i gi¸ chøng kho¸n gi¶m cho thÊy c¸c dÊu hiÖu tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ. V× thÕ, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc gäi lµ phong vò biÓu cña nÒn kinh tÕ vµ lµ mét c«ng cô quan träng gióp cho chÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, chÝnh phñ cã thÓ mua vµ b¸n tr¸i phiÕu chÝnh phñ t¹o nguån thu ®Ó bï th©m hôt ng©n s¸ch vµ qu¶n lý l¹m ph¸t. Ngoµi ra, ChÝnh phñ chÝnh phñ ¸p dông mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n nh»m ®Þnh h­íng ®Çu t­ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ. Hµng ho¸ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Hµng hãa cña thÞ truêng chøng kho¸n lµ chøng kho¸n. Chøng kho¸n lµ chøng tõ hoÆc bót to¸n x¸c nhËn quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng­êi së h÷u chøng kho¸n ®èi víi ng­êi ph¸t hµnh. C¸c chøng kho¸n ®­îc chia thµnh 4 nhãm chÝnh: a, Cæ phiÕu Lµ lo¹i chøng kho¸n x¸c nhËn quyÒn së h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p ®èi víi thu nhËp vµ tµi s¶n cña mét c«ng ty cæ phÇn. Cæ phiÕu ®­îc chia thµnh 2 lo¹i c¬ b¶n lµ cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. b, Tr¸i phiÕu Lµ lo¹i chøng kho¸n quy ®Þnh nghÜa vô cña ng­êi ph¸t hµnh (ng­êi vay tiÒn) ph¶i tr¶ cho ng­êi n¾m gi÷ chøng kho¸n (ng­êi cho vay) mét kho¶n tiÒn x¸c ®Þnh, th­êng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian cô thÓ, vµ ph¶i hoµn tr¶ kho¶n cho vay ban ®Çu khi nã ®¸o h¹n. Tr¸i phiÕu gåm cã nhiÒu lo¹i: Tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m, tr¸i phiÕu kh«ng b¶o ®¶m, tr¸i phiÕu cã thÓ mua l¹i, tr¸i phiÕu cã thÓ b¸n l¹i, tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi. . . c, Chøng kho¸n cã thÓ chuyÓn ®æi Lµ nh÷ng chøng kho¸n cho phÐp ng­êi n¾m gi÷ nã, tuú theo lùa chän vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cã thÓ ®æi nã lÊy mét chøng kho¸n kh¸c. d, C¸c c«ng cô ph¸i sinh Lµ nh÷ng c«ng cô ®­îc ph¸t hµnh trªn c¬ së nh÷ng c«ng cô ®· cã nh­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. . . nh»m nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n rñi ro, b¶o vÖ lîi nhuËn hoÆc t¹o lîi nhuËn. Cã c¸c c«ng cô ph¸i sinh nh­ quyÒn lùa chän (chän mua hoÆc b¸n), quyÒn mua tr­íc, chøng quyÒn, hîp ®ång k× h¹n, hîp ®ång t­¬ng lai. C¬ cÊu cña thÞ tr­êng chøng kho¸n C¨n cø vµo sù lu©n chuyÓn c¸c nguån vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc chia thµnh thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ t­êng thø cÊp. a, ThÞ tr­êng s¬ cÊp ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng mua b¸n c¸c chøng kho¸n míi ph¸t hµnh. Trªn thÞ tr­êng nµy, vèn tõ nhµ ®Çu t­ sÏ ®­îc chuyÓn sang nhµ ph¸t hµnh th«ng qua viÖc nhµ ®Çu t­ mua chøng kho¸n míi ph¸t hµnh. Vai trß cña thÞ tr­êng - Chøng kho¸n ho¸ nguån vèn cÇn huy ®éng, vèn cña c«ng ty ®­îc huy ®éng qua viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n. - Thùc hiÖn viÖc chu chuyÓn tµi chÝnh trùc tiÕp ®­a c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi t¹m thêi trong d©n chóng vµo ®Çu t­, chuyÓn tiÒn sang d¹ng vèn dµi h¹n. §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng s¬ cÊp - ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ n¬i duy nhÊt mµ c¸c chøng kho¸n ®em vèn cho nhµ ph¸t hµnh. - Nh÷ng ng­êi b¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp ®­îc x¸c ®Þnh th­êng lµ kho b¹c, ng©n hµng nhµ n­íc, c«ng ty ph¸t hµnh, tËp ®oµn b¶o l·nh ph¸t hµnh. - Gi¸ c¸c chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp do tæ chøc ph¸t hµnh quyÕt ®Þnh vµ th­êng ®­îc in ngay trªn chøng kho¸n. b, ThÞ tr­êng thø cÊp ThÞ tr­êng thø cÊp lµ n¬i giao dÞch c¸c chøng kho¸n ®· ®­îc ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp. ThÞ tr­êng thø cÊp ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh. §Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng thø cÊp - Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, c¸c kho¶n tiÒn thu ®­îc tõ viÖc b¸n chøng kho¸n thuéc vÒ c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n chø kh«ng thuéc vÒ nhµ ph¸t hµnh. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c luång vèn kh«ng ch¶y vµo nh÷ng ng­êi ph¸t hµnh chøng kho¸n mµ chuyÓn vËn gi÷a nh÷ng ng­êi ®Çu t­ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng thø cÊp lµ mét bé phËn quan träng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, g¾n bã chÆt chÏ víi thÞ tr­êng s¬ cÊp. - Giao dÞch trªn thÞ tr­êng thø cÊp ph¶n ¸nh nguyªn t¾c c¹nh tranh tù do, gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng thø cÊp do cung vµ cÇu quyÕt ®Þnh. - ThÞ tr­êng thø cÊp lµ thÞ tr­êng ho¹t ®éng liªn tôc, c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ mua vµ b¸n c¸c chøng kho¸n nhiÒu lÇn trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Còng cã thÓ ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n theo tÝnh chÊt tËp trung cña thÞ tr­êng (TÝnh chÊt tËp trung ë ®©y lµ muèn nãi ®Õn viÖc c¸c giao dÞch ®­îc tæ chøc tËp trung theo mét ®Þa ®iÓm vËt chÊt). Khi ®ã, thÞ tr­êng chøng kho¸n bao gåm : Së giao dÞch chøng kho¸n (ThÞ tr­êng tËp trung) vµ ThÞ tr­êng OTC (ThÞ tr­êng phi tËp trung). T¹i Së giao dÞch chøng kho¸n, c¸c giao dÞch ®­îc tËp trung l¹i mét ®Þa ®iÓm, c¸c lÖnh ®­îc chuyÓn tíi sµn giao dÞch vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh ghÐp lÖnh ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸ giao dÞch. Trªn thÞ tr­êng OTC, c¸c giao dÞch (c¶ s¬ cÊp lÉn thø cÊp) ®­îc tiÕn hµnh qua m¹ng l­íi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph©n t¸n trªn kh¾p quèc gia vµ ®­îc nèi víi nhau b»ng m¹ng ®iÖn tö. Gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng nµy ®­îc h×nh thµnh theo ph­¬ng thøc tho¶ thuËn. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n a, Nguyªn t¾c c¹nh tranh Theo nguyªn t¾c nµy, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶n ¸nh quan hÖ cung cÇu vÒ chøng kho¸n vµ thÓ hiÖn t­¬ng quan c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty. Trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, c¸c nhµ ph¸t hµnh c¹nh tranh víi nhau ®Ó b¸n chøng kho¸n cña m×nh cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc tù do lùa chän c¸c chøng kho¸n theo c¸c môc tiªu cña m×nh. Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, c¸c nhµ ®Çu t­ còng c¹nh tranh tù do ®Ó t×m kiÕm cho m×nh mét lîi nhuËn cao nhÊt vµ gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh theo ph­¬ng thøc ®Êu gi¸. b, Nguyªn t¾c c«ng b»ng Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cho tÊt c¶ nh÷ng ng­êi tham gia thÞ tr­êng. C«ng b»ng cã nghÜa lµ mäi ng­êi tham gia thÞ tr­êng ®Òu ph¶i tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh chung, ®­îc b×nh ®¼ng trong viÖc chia sÎ th«ng tin vµ trong viÖc g¸nh chÞu c¸c h×nh thøc xö ph¹t nÕu vi ph¹m vµo nh÷ng qui ®Þnh ®ã. c, Nguyªn t¾c c«ng khai Chøng kho¸n lµ hµng ho¸ trõu t­îng, ng­êi ®Çu t­ kh«ng thÓ kiÓm tra trùc tiÕp ®­îc c¸c chøng kho¸n nh­ hµng ho¸ th«ng th­êng mµ ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c th«ng tin cã liªn quan. V× vËy thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së hÖ thèng th«ng tin tèt. Theo luËt ®Þnh c¸c bªn ph¸t hµnh chøng kho¸n cã nghÜa vô cung cÊp ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn tæ chøc ph¸t hµnh, tíi ®ît ph¸t hµnh. C«ng bè th«ng tin ®­îc tiÕn hµnh khi ph¸t hµnh lÇn ®Çu còng nh­ theo c¸c chÕ ®é th­êng xuyªn vµ ®ét xuÊt, th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, Së giao dÞch c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc cã liªn quan. Nguyªn t¾c nµy nh»m b¶o vÖ ng­êi ®Çu t­, song nã còng hµm nghÜa r»ng, mét khi ®· ®­îc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c th× ng­êi ®Çu t­ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. d, Nguyªn t¾c trung gian Theo nguyªn t¾c nµy trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c giao dÞch ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung gian lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, c¸c nhµ ®Çu t­ th­êng kh«ng mua trùc tiÕp cña ng­êi ph¸t hµnh mµ mua tõ c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, th«ng qua c¸c nghiÖp vô m«i giíi, kinh doanh cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n mua, b¸n chøng kho¸n gióp c¸c kh¸ch hµng, hoÆc kÕt nèi c¸c kh¸ch hµng víi nhau qua viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n trªn tµi kho¶n cña m×nh. e, Nguyªn t¾c tËp trung ThÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶i ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c tËp trung. C¸c giao dÞch chøng kho¸n chØ diÔn ra trªn së giao dÞch vµ trªn thÞ tr­êng OTC, cã sù kiÓm tra gi¸m s¸t cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc tù qu¶n. C¸c chøng kho¸n, hµng ho¸ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c¸c s¶n phÈm tµi chÝnh cao cÊp nªn viÖc giao dÞch chóng ®ßi hái thÞ tr­êng ph¶i cã nh÷ng c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh chø kh«ng thÓ diÔn ra mét c¸ch tuú tiÖn. C¸c thµnh phÇn tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n a, Nhµ ph¸t hµnh Nhµ ph¸t hµnh lµ nh÷ng ng­êi ph¸t hµnh chøng kho¸n nh»m huy ®éng vèn, gåm 2 chñ thÓ: Nhµ n­íc: ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu, c«ng tr¸i nh»m bæ sung cho ng©n s¸ch, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh. . . C¸c doanh nghiÖp: ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty, cæ phiÕu, c¸c c«ng cô ph¸i sinh kh¸c ®Ó huy ®éng vèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. b, Nhµ ®Çu t­ Nhµ ®Çu t­ lµ nh÷ng ng­êi cã nguån vèn nhµn rçi t¹m thêi, ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n víi môc ®Ých ®Çu c¬ hoÆc kinh doanh kiÕm lêi, gåm 2 lo¹i: Nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n Lµ c¸c nhµ ®Çu t­ víi quy m« nhá, tham gia víi sè l­îng ®«ng ®¶o nhÊt trªn thÞ tr­êng. Nhµ ®Çu t­ chuyªn nghiÖp Th­êng lµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc, ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n mét c¸ch chuyªn nghiÖp, víi sè vèn ®Çu t­ lín, cã c¸c bé phËn chuyªn biÖt nghiªn cøu ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­. §ã lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty tµi chÝnh, quü ®Çu t­, quü l­¬ng h­u. . . c, Tæ chøc kinh doanh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n C¸c c«ng ty chøng kho¸n Lµ c¸c c«ng ty ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp chøng kho¸n víi c¸c nghiÖp vô chÝnh nh­ m«i giíi, tù doanh, b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Çu t­, qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c Tuú theo tõng n­íc, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n víi møc ®é kh¸c nhau. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®a n¨ng vµ ®a n¨ng mét phÇn th× ®­îc phÐp tham gia trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®¬n n¨ng th× kh«ng. d, Tæ chøc qu¶n lÝ thÞ tr­êng Nhµ n­íc qu¶n lÝ thÞ tr­êng chøng kho¸n th«ng qua Uû ban chøng kho¸n Qu¶n lÝ c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, ban hµnh c¸c ®¹o luËt, c¸c quy ®Þnh ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng c«ng b»ng, c«ng khai, ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi ®Çu t­. Tæ chøc l­u kÝ, ®¨ng kÝ vµ thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n Lµm dÞch vô l­u tr÷ chøng kho¸n vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn cña ng­êi së h÷u chøng kho¸n. HiÖp héi chøng kho¸n Lµ tæ chøc cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ mét sè thµnh viªn kh¸c ho¹t ®éng trong ngµnh chøng kho¸n víi môc ®Ých b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c thµnh viªn vµ b¶o vÖ toµn ngµnh chøng kho¸n. Ngoµi ra cßn cã c¸c tæ chøc kh¸c nh­ c«ng ty ®¸nh gi¸ tÝn nhiÖm, c«ng ty dÞch vô m¸y tÝnh. . . Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ gi¸ cæ phiÕu vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu Kh¸i niÖm cæ phiÕu Cæ phiÕu lµ lo¹i chøng th­ chøng minh quyÒn së h÷u cña mét cæ ®«ng ®èi víi mét doanh nghiÖp cæ phÇn. Nãi c¸ch kh¸c, cæ phiÕu lµ giÊy chøng nhËn viÖc ®Çu t­ vèn vµo c«ng ty cæ phÇn. Gi¸ cæ phiÕu a, Gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu Gi¸ ph¸t hµnh cña cæ phiÕu lµ gi¸ b¸n ra khi ®¬n vÞ ph¸t hµnh cæ phiÕu ph¸t hµnh cæ phiÕu. Do møc doanh lîi cña c«ng ty vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ kh«ng gièng nhau cho nªn gi¸ ph¸t hµnh cña c¸c cæ phiÕu còng kh«ng gièng nhau. Th«ng th­êng cã mÊy lo¹i gi¸ sau: B×nh gi¸ Lµ gi¸ ph¸t hµnh dùa trªn mÖnh gi¸ cæ phiÕu. Thêi gi¸ Lµ gi¸ dùa vµo gi¸ hiÖn hµnh cña c¸c cæ phiÕu ®ang l­u th«ng trªn thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh møc gi¸ ph¸t hµnh. Gi¸ trung gian Lµ gi¸ dùa vµo gi¸ trung gian gi÷a gi¸ cæ phiÕu vµ gi¸ thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh møc gi¸ ph¸t hµnh. ChiÕt gi¸ ph¸t hµnh Lµ gi¸ ph¸t hµnh cæ phiÕu thÊp h¬n mÖnh gi¸. b, ThÞ gi¸ cña cæ phiÕu ThÞ gi¸ cña cæ phiÕu lµ chØ gi¸ cæ phiÕu ®­îc mua b¸n t¹i thÞ tr­êng giao dÞch cæ phiÕu. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ gi¸ cæ phiÕu lµ rÊt nhiÒu. C«ng thøc ®Ó tÝnh thÞ gi¸: ThÞ gi¸ = MÖnh gi¸ cæ phiÕu x Lîi tøc dù tÝnh Lîi tøc thÞ tr­êng §©y chØ lµ møc gi¸ theo lý thuyÕt. Kho¶ng c¸ch gi÷a møc gi¸ lý thuyÕt nµy so víi gi¸ thùc tÕ lµ t­¬ng ®èi lín. c, Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña cæ phiÕu Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña cæ phiÕu lµ gi¸ trÞ mµ cæ phiÕu thÓ hiÖn mét c¸ch chÝnh thøc t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã. d, Gi¸ më cöa vµ gi¸ ®ãng cöa cña cæ phiÕu Gi¸ më cöa Lµ gi¸ ®Çu tiªn ®­îc mua b¸n cña mét lo¹i cæ phiÕu nµo ®ã t¹i thêi ®iÓm më cöa thÞ tr­êng trong ngµy t¹i n¬i giao dÞch cæ phiÕu. Gi¸ ®ãng cöa Lµ gi¸ cuèi cïng cña mét lo¹i cæ phiÕu nµo ®ã ®­îc mua b¸n vµo thêi ®iÓm cuèi cïng trong ngµy t¹i n¬i giao dÞch cæ phiÕu. Mét sè ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ cæ phiÕu a, §Þnh gi¸ cæ phiÕu theo ph­¬ng ph¸p hÖ sè P/E §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông phæ biÕn ë c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn. HÖ sè P/E lµ hÖ sè gi÷a gi¸ cæ phiÕu (thÞ gi¸) vµ thu nhËp hµng n¨m cña mét cæ phiÕu ®em l¹i cho ng­êi n¾m gi÷. Th«ng th­êng, ®Ó dù tÝnh gi¸ cña mét lo¹i cæ phiÕu, ng­êi ta th­êng dïng thu nhËp cña mçi cæ phiÕu cña c«ng ty nh©n víi hÖ sè P/E trung b×nh ngµnh hoÆc cña mét c«ng ty t­¬ng tù vÒ quy m«, ngµnh nghÒ ®· ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng. ViÖc ¸p dông hÖ sè P/E ®Ó tÝnh gi¸ cæ phiÕu ë ViÖt Nam cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n do thiÕu sè liÖu vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ph¸t triÓn. T¹i c¸c thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn, theo sè liÖu thèng kª vÒ chØ sè P/E, hÖ sè nµy tõ 8 – 15 lµ b×nh th­êng, nÕu hÖ sè nµy lín h¬n 20 th× c«ng ty ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt tèt vµ ng­êi ®Çu t­ tr«ng ®êi trong t­¬ng lai, møc thu nhËp trªn mét cæ phiÕu sÏ t¨ng nhanh. Tr­êng hîp c«ng ty cã hÖ sè P/E thÊp cã thÓ lµ do thÞ tr­êng ®¸nh gi¸ kh«ng cao c«ng ty ®ã, hoÆc ch­a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ c«ng ty. Khi tÊt c¶ c¸c cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng ®Òu cã gi¸ qu¸ cao so víi gi¸ trÞ thùc cña nã th× phÇn bong bãng v­ît qu¸ phÇn thùc nhÊt ®Þnh cã ngµy næ tung, g©y khñng ho¶ng thÞ tr­êng nh­ ®· tõng thÊy ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. b, §Þnh gi¸ cæ phiÕu theo luång cæ tøc Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ cæ phiÕu hiÖn t¹i chÝnh lµ gi¸ trÞ quy vÒ hiÖn t¹i cña toµn bé c¸c luång thu nhËp trong t­¬ng lai. Po = DIVn (1+r)n + PH (1+r)n Trong ®ã: Po : gi¸ cæ phiÕu hiÖn t¹i. DIVn : cæ tøc dù ®o¸n n¨m thø n. H : gi¸ cæ phiÕu n¨m thø H. r : tØ suÊt lîi nhuËn mong ®îi. c, §Þnh gi¸ cæ phiÕu theo luång tiÒn mÆt Luång tiÒn mÆt kh«ng ®­îc gi÷ l¹i ®Çu t­ mµ ®­îc dïng ®Ó chi tr¶ cæ tøc ®­îc gäi lµ luång tiÒn mÆt tù do. Luång tiÒn mÆt tù do = Doanh thu - chi phÝ - ®Çu t­ C«ng thøc tÝnh gi¸ cæ phiÕu dùa theo luång tiÒn mÆt: FCFn Po = (1+r)n (1+r)n + PH Trong ®ã: Po : gi¸ cæ phiÕu hiÖn t¹i. FCFn : luång tiÒn mÆt tù do n¨m thø n. PH : gi¸ cæ phiÕu n¨m thø H. r : tØ suÊt lîi nhuËn mong ®îi. d, §Þnh gi¸ theo tµi s¶n thuÇn: Tµi s¶n cã - Tµi s¶n nî + Lîi thÕ th­¬ng m¹i Tæng sè cæ phiÕu th­êng Po = Po lµ gi¸ cæ phiÕu hiÖn t¹i. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn sù thay ®æi gi¸ cæ phiÕu a, C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« T×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi toµn cÇu Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ngµy nay, biÕn ®éng vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi trªn thÕ giíi ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc nãi chung vµ ¶nh h­ëng ®Õn c¸c c«ng ty cæ phÇn nãi riªng, qua ®ã gi¸n tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. T×nh h×nh nÒn kinh tÕ trong n­íc T×nh h×nh kinh tÕ tèt hay xÊu cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ tíi gi¸ cæ phiÕu, tr­íc hÕt nã ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. NÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng tèt, thu nhËp cña ng­êi d©n t¨ng, thÊt nghiÖp gi¶m. . .sÏ kÝch thÝch sù tiªu dïng cña d©n chóng, gióp cho viÖc kinh doanh cña c¸c c«ng ty thuËn lîi h¬n, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn, cæ tøc. . . lµm cho gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty t¨ng lªn. T×nh h×nh nÒn kinh tÕ trong n­íc nh­ thÕ nµo ®­îc ph¶n ¸nh ë c¸c chØ tiªu nh­ (GDP), tØ lÖ thÊt nghiÖp. . . L·i suÊt: ®a sè c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã c¸c kho¶n nî ®èi víi ng©n hµng ®Ó cã thÓ cã ®ñ vèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nªn l·i suÊt t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ vèn cña c¸c doanh nghiÖp. NÕu l·i suÊt t¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¨ng, dÉn ®Õn lîi nhuËn gi¶m, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu. TØ gi¸: TØ gi¸ ¶nh h­ëng lín ®Õn lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc liªn quan nhiÒu ®Õn xuÊt nhËp khÈu. L¹m ph¸t: l¹m ph¸t cao lµm cho sè tiÒn thùc tÕ mµ c¸c doanh nghiÖp thu ®­îc gi¶m, do ®ã cã g©y ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty. M«i tr­êng chÝnh trÞ, ph¸p luËt trong n­íc: mét m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¸p luËt c«ng minh, chÆt chÏ sÏ lµ m«i tr­êng tèt gióp c¸c nhµ kinh doanh thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn. C¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é, ­u ®·i cña Nhµ n­íc ®èi víi tõng ngµnh, lÜnh vùc còng t¸c ®éng lín ®Õn lîi nhuËn, ®Õn sù t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng cña c¸c doanh nghiÖp. b, T×nh h×nh chung cña ngµnh DiÔn biÕn cña ngµnh c«ng nghiÖp mµ c«ng ty ph¸t hµnh cæ phiÕu ho¹t ®éng trong ®ã cã ¶nh h­ëng lín tíi kh¶ n¨ng sinh lîi vµ rñi ro cña chÝnh cæ phiÕu ®ã. C¸c yÕu tè nh­ møc ®é nh¹y c¶m cña ngµnh c«ng nghiÖp ®èi víi chu k× kinh doanh, tØ lÖ gi÷a chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi, vßng ®êi cña doanh nghiÖp trong ngµnh c«ng nghiÖp ®ã cã ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp ®Õn nhu cÇu ®Çu t­ vµo ngµnh ®ã, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu. c, T×nh h×nh tµi chÝnh cña b¶n th©n c«ng ty niªm yÕt. C¸c nhµ ph©n tÝch c¬ b¶n c¨n cø vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o thu nhËp trong tõng thêi k× cña mét c«ng ty ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña c«ng ty ®ã. Hä sö dông c¸c hÖ sè ph©n tÝch lµm c¨n cø x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña cæ phiÕu thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt c¬ b¶n nh­: HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n ChØ ra kh¶ n¨ng cña c«ng ty ®¸p øng nî ng¾n h¹n còng nh­ kh¶ n¨ng chuyÓn tµi s¶n hiÖn thêi thµnh tiÒn. Cã c¸c hÖ sè nh­: vèn l­u ®éng thuÇn, hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi, hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh, hÖ sè tµi s¶n tiÒn tÖ. HÖ sè kh¶ n¨ng vèn (hay tØ lÖ vèn ho¸) HÖ sè nµy ®­îc s­ dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro ph¸ s¶n cña c«ng ty, bao gåm c¸c tØ lÖ: tØ lÖ cæ phiÕu th­êng, tØ lÖ cæ phiÕu ­u ®·i, tØ lÖ tr¸i phiÕu, tØ lÖ nî so víi vèn cæ phÇn. C¸c hÖ sè trang tr¶i §o l­êng kh¶ n¨ng cña c«ng ty ®Ó ®¸p øng viÖc tr¶ l·i cho c¸c chñ tr¸i phiÕu vµ tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng ­u ®·i. Bao gåm: hÖ sè thanh to¸n l·i tr¸i phiÕu, hÖ sè thanh to¸n cæ tøc ­u ®·i. Kh¶ n¨ng lîi nhuËn ChØ ra sè lîi nhuËn mµ mét c«ng ty ®¹t ®­îc cho mçi ®ång doanh thu b¸n hµng, sö dông hÖ sè tæng lîi nhuËn vµ hÖ sè lîi nhuËn rßng, tØ lÖ hoµn vèn cæ phiÕu th­êng. HÖ sè sö dông tµi s¶n TØ lÖ lu©n chuyÓn hµng ho¸ (vßng quay hµng tån kho), gi¸ sæ s¸ch cña mçi cæ phiÕu th­êng. Gi¸ sæ s¸ch cña mçi cæ phiÕu th­êng Tæng tµi s¶n - Tµi s¶n v« h×nh - Tæng sè nî - cæ phiÕu ­u ®·i Sè cæ phiÕu th­êng = Thu nhËp trªn cæ phÇn (EPS) EPS = Lîi nhuËn rßng - Cæ tøc ­u ®·i Sè l­îng cæ phiÕu ®· ph©n phèi Thu nhËp trªn mçi cæ phÇn lµ yÕu tè ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn gi¸ cæ phiÕu, nã thÓ hiÖn thu nhËp ®èi víi mçi cæ ®«ng, lµ yÕu tè t¹o ra søc hÊp dÉn cña cæ phiÕu ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. HÖ sè gi¸/thu nhËp(P/E) P/E = Gi¸ thÞ tr­êng Thu nhËp cña mçi cæ phiÕu P/E thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a gi¸ thÞ tr­êng vµ EPS, hÖ sè P/E chØ ra r»ng gi¸ thÞ tr­êng cña cæ phiÕu so víi thu nhËp tõ cæ phiÕu ®ã ®ang ë møc cao hay thÊp, thÓ hiÖn sù hi väng vÒ kho¶n thu nhËp trong t­¬ng lai cña c¸c nhµ ®Çu t­, hä s½n sµng tr¶ gi¸ bao nhiªu cho thu nhËp ®ã, do ®ã hÖ sè P/E ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn gi¸ cæ phiÕu. HÖ sè chi tr¶ cæ tøc: ®o l­êng tØ lÖ phÇn tr¨m lîi nhuËn rßng tr¶ cho cæ ®«ng th­êng d­íi d¹ng cæ tøc. Lîi tøc hiÖn thêi cho cæ phiÕu th­êng thÓ hiÖn tØ lÖ hoµn vèn cæ tøc dùa trªn gi¸ thÞ tr­êng hiÖn thêi cña cæ phiÕu. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c liªn quan ®Õn b¶n th©n c«ng ty nh­ kh¶ n¨ng cña ban l·nh ®¹o c«ng ty, tr×nh ®é c«ng nh©n viªn, nguån cung øng lao ®éng, triÓn väng ph¸t triÓn cña c«ng ty. . . d, DiÔn biÕn cña c¸c thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng hèi ®o¸i, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, lÜnh vùc kinh doanh kh¸c Trong thùc tÕ, nÕu thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn th× sÏ cã sù chuyÓn dÞch vèn gi÷a c¸c thÞ tr­êng víi nhau. Ch¼ng h¹n nh­ khi l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ t¨ng, mét sè l­îng nhÊt ®Þnh c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ chuyÓn vèn tõ thÞ tr­êng chøng kho¸n sang thÞ tr­êng tiÒn tÖ hay ng­îc l¹i, khi l·i suÊt gi¶m, hä sÏ chuyÓn sang mua chøng kho¸n. Sù t¸c ®éng cña l·i suÊt lªn gi¸ cæ phiÕu cßn thÓ hiÖn cô thÓ ë ngay trong b¶n th©n thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®ã lµ sù chuyÓn dÞch vèn tõ cæ phiÕu sang mua tr¸i phiÕu khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng, do ®ã lµm gi¸ cæ phiÕu gi¶m vµ ng­îc l¹i. Quy m«, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Sè l­îng, chÊt l­îng cæ phiÕu niªm yÕt trªn thÞ tr­êng: sè l­îng cæ phiÕu ®· niªm yÕt nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh l­îng cung cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn chÊt l­îng cña nã nh­ thÕ nµo sÏ ¶nh h­ëng ®Õn cÇu cæ phiÕu. Sè l­îng,chÊt l­îng c¸c c«ng ty niªm yÕt tiÒm n¨ng vµ sè vèn mµ c¸c doanh nghiÖp ®ã cÇn huy ®éng trªn thÞ tr­êng: ®©y lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn l­îng cung cæ phiÕu sÏ t¨ng lªn nh­ thÕ nµo. DiÔn biÕn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n: c¸c nhµ ph©n tÝch kÜ thuËt ®­a ra mét sè thuËt ng÷ nh­ 3 ®­êng xu thÕ cÊp 1, cÊp 2, cÊp 3; thÞ tr­êng gi¸ lªn (bull market) hay thÞ tr­êng gi¸ xuèng (bear market); c¸c ®Þnh d¹ng ®å thÞ nh­ ®Þnh d¹ng ®Ønh - ®Çu - vai, ®¸y - ®Çu - vai, ®Çu - vai kÐp, ®Þnh d¹ng tam gi¸c, h×nh b×nh hµnh, gi¸n ®o¹n, cñng cè, h×nh cê vu«ng vµ h×nh tam gi¸c... ®Ó dùa vµo ®ã dù ®o¸n diÔn biÕn cña thÞ tr­êng. Tuú theo tõng quan ®iÓm cña c¸c nhµ ®Çu t­ mµ hä lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n kh¸c nhau vµo tõng thêi ®iÓm kh¸c nhau ®Ó mua hay b¸n lo¹i chøng kho¸n nµo khi thÞ tr­êng cã nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh, do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn cung - cÇu chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. C¸c th«ng tin tøc thêi vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c c«ng ty niªm yÕt còng g©y ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh tíi c¸c nhµ ®Çu t­, t¸c ®éng tíi cung - cÇu chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, Tuy nhiªn, ®èi víi mét sè chuyªn gia ph©n tÝch kÜ thuËt, hä cã thÓ chØ dùa vµo viÖc ph©n tÝch ®å thÞ ®Ó mua b¸n mét lo¹i chøng kho¸n nµo ®ã mµ kh«ng cÇn biÕt ®ã lµ c«ng ty nµo, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc g×, lîi nhuËn cao hay thÊp. . . VÒ phÝa c¸c nhµ ®Çu t­: mçi nhµ ®Çu t­ khi tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau trong viÖc b¸n ra hay mua vµo mét lo¹i chøng kho¸n theo diÔn biÕn cña thÞ tr­êng, tuú thuéc vµo: Quan ®iÓm, tr×nh ®é, kinh nghiÖm, t©m lÝ cña c¸c nhµ ®Çu t­ Do cã sù kh¸c nhau trong quan ®iÓm ®¸nh gi¸, kinh nghiÖm cña b¶n th©n còng nh­ t©m lý cña mçi nhµ ®Çu t­ nªn c¸c quyÕt ®Þnh ®­a ra còng kh«ng gièng nhau. NÕu mét nhµ ®Çu t­ nhËn ®Þnh r»ng mét lo¹i cæ phiÕu ®ang trong xu thÕ lªn gi¸, anh ta sÏ quyÕt ®Þnh mua vµo cæ phiÕu ®ã (t¨ng cÇu vÒ cæ phiÕu ®ã) vµ ®îi ®Õn khi gi¸ t¨ng ®Õn mét møc tèi ®a (theo quan ®iÓm cña ng­êi ®Çu t­) th× anh ta sÏ b¸n ra (t¨ng cung vÒ cæ phiÕu ®ã) vµ thu ®­îc mét kho¶n lîi nhuËn nhÊt ®Þnh tõ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña m×nh. Sè l­îng nhµ ®Çu t­ tham gia thÞ tr­êng vµ sè vèn mµ hä cã NÕu mét thÞ tr­êng chøng kho¸n vËn hµnh hiÖu qu¶, thu hót ®­îc sè l­îng ®«ng ®¶o c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia víi sè vèn nhiÒu th× tæng cÇu vÒ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng sÏ lín, trong khi l­îng cung kh«ng ®¸p øng ®ñ th× sÏ g©y ra t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cung cÇu, ®Èy gi¸ chøng kho¸n t¨ng lªn. e, Mét sè nh©n tè kh¸c - ¶nh h­ëng cña ngµy nghØ: cho thÊy gi¸ cæ phiÕu cã khuynh h­íng gi¶m vµo ngµy cuèi tuÇn vµ ®Çu tuÇn. - ¶nh h­ëng cña th¸ng giªng: thu nhËp cña cæ phiÕu trong th¸ng giªng cao h¬n c¸c th¸ng kh¸c trong n¨m, do vËy nhu cÇu mua cæ phiÕu vµo ®Çu n¨m th­êng cao. - ¶nh h­ëng cña c¸c c«ng ty nhá: c¸c c«ng ty nhá ®­îc nhËn ®Þnh lµ cã thu nhËp cao h¬n c¸c c«ng ty lín, do ®ã cÇu vÒ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty nµy còng lín. - Ph¶n øng cña gi¸ chøng kho¸n ®èi víi th«ng b¸o vÒ viÖc ph©n t¸ch cæ phiÕu: Theo nghiªn cøu, gi¸ cæ phiÕu cã xu h­íng t¨ng lªn trong 29 th¸ng tr­íc khi cã sù ph©n t¸ch cæ phiÕu. T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë mét sè n­íc kh¸c vµ bµi häc kinh nghiÖm cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu ë mét sè thÞ tr­êng chøng kho¸n a, ThÞ tr­êng chøng kho¸n Th­îng H¶i ThÞ tr­êng chøng kho¸n ë Trung Quèc h×nh thµnh tõ n¨m 1984 nh­ng ®Õn n¨m 1990 míi thµnh lËp Së giao dÞch chøng kho¸n Th­îng H¶i vµ n¨m 1991 thµnh lËp Së giao dÞch chøng kho¸n Th©m QuyÕn. Së giao dÞch chøng kho¸n Th­îng H¶i (Shanghai Stock Exchange-SSE) thµnh lËp ngµy 26/11/1990 vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng vµo 19/12 n¨m ®ã. Thêi k× ®Çu tiªn, giao dÞch rÊt Ýt, n¨m 1990 cã 30 lo¹i chøng kho¸n niªm yÕt nh­ng chØ cã 8 lo¹i cæ phiÕu, cßn l¹i lµ tr¸i phiÕu, giao dÞch tr¸i phiÕu chiÕm tØ träng chñ yÕu. N¨m 1990, doanh sè giao dÞch cæ phiÕu ®¹t h¬n 2 triÖu nh©n d©n tÖ (RMB), chØ chiÕm kho¶ng 2% tæng sè giao dÞch cña toµn bé thÞ tr­êng. Nh÷ng n¨m ®Çu thÞ tr­êng giao dÞch chñ yÕu lµ tr¸i phiÕu do ®ã kh«ng cã sù biÕn ®éng lín vÒ gi¸ trªn thÞ tr­êng, chØ sè SSE-Index dao ®éng ë møc vµi tr¨m ®iÓm. Tõ n¨m 1992 b¾t ®Çu cã sù xuÊt hiÖn cña cæ phiÕu B (cæ phiÕu dµnh cho ng­êi ®Çu t­ n­íc ngoµi) cïng víi sù t¨ng lªn nhanh chãng cña sè l­îng cæ phiÕu A niªm yÕt, ®¹t h¬n 100 lo¹i cæ phiÕu niªm yÕt vµo n¨m 1993 ®· t¹o nªn mét thÞ tr­êng s«i ®éng víi nh÷ng ®ît t¨ng gi¶m liªn tôc cña gi¸ cæ phiÕu dÉn ®Õn sù dao ®éng m¹nh mÏ cña chØ sè SSE-Index, cã lóc lªn ®Õn cao nhÊt lµ h¬n 1.500 ®iÓm vµo 2/1993 vµ cã lóc xuèng chØ ®¹t h¬n 300 ®iÓm vµo n¨m 1994, khèi l­îng giao dÞch ®¹t ®­îc rÊt lín, th­êng ®¹t mÊy chôc tØ RMB mçi n¨m. Cho ®Õn nay, thÞ tr­êng chøng kho¸n Th­îng H¶i ®· trë thµnh mét trong nh÷ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng s«i ®éng, hiÖu qu¶ nhÊt trong khu vùc, cã nh÷ng ®ãng gãp to lín ®èi víi c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ Trung Quèc. b, ThÞ tr­êng chøng kho¸n Th¸i Lan ë Th¸i Lan tõ n¨m 1953 ®· cã giao dÞch vÒ chøng kho¸n víi sù xuÊt hiÖn cña c«ng ty m«i giíi Bird Co.Ltd, ®Õn n¨m 1962, mét nhãm c¸c nhµ kinh doanh hÇu hÕt lµ ng­êi n­íc ngoµi thµnh lËp C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n giao dÞch chøng kho¸n Bangkok nh­ng sau mét thêi gian ®· sôp ®æ do kh«ng thu hót ®­îc sù quan t©m cña d©n chóng vµ sù ñng hé cña ChÝnh phñ. M·i ®Õn ngµy 20/6/1975, Së giao dÞch chøng kho¸n Th¸i Lan (The Stock Exchange of Thailand - SET) míi ®­îc thµnh lËp. Trong nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng, së giao dÞch ch­a thu hót, hÊp dÉn ®­îc c¶ ng­êi ®Çu t­ lÉn c¸c doanh nghiÖp tham gia trªn thÞ tr­êng. §Õn cuèi n¨m 1975 míi chØ cã 21 c«ng ty niªm yÕt, huy ®éng ®­îc sè vèn 5,4 tØ b¹t (Baht), tæng gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t h¬n 1,5 tØ Baht, chØ sè SET-Index ®¹t 84,08 ®iÓm. Trong nh÷ng n¨m ®Çu, gi¸ trÞ giao dÞch trªn thÞ tr­êng rÊt thÊp, mçi n¨m chØ ®¹t vµi ®Õn vµi chôc tØ Baht, SET-Index dao ®éng nhÑ d­íi møc 300 ®iÓm, thÞ tr­êng ho¹t ®éng buån tÎ, kh«ng ®¹t ®­îc hiÖu ._.qu¶ l¾m trong viÖc huy ®éng vèn. Cïng víi c«ng cuéc c¶i tæ nÒn kinh tÕ vµ sù gia t¨ng cña ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Th¸i Lan, tõ n¨m 1988, thÞ tr­êng chøng kho¸n Th¸i Lan dÇn dÇn ph¸t triÓn. Vµo n¨m 1989, sè l­îng c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ tr­êng t¨ng lªn ®Õn 170 c«ng ty, tæng gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t gÇn 400 tØ Baht, c¸c n¨m sau ®ã mçi n¨m ®¹t kho¶ng 2000 tØ Baht. ChØ sè SET-Index t¨ng dÇn lªn theo ®µ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cã lóc ®¹t h¬n 1000 ®iÓm. §Õn n¨m 1994 cã gÇn 400 c«ng ty niªm yÕt víi sè vèn huy ®éng h¬n 3000 tØ Baht, gi¸ trÞ giao dÞch cã lóc ®¹t h¬n 40 tØ Baht mét ngµy, chØ sè SET-Index lªn ®Õn h¬n 1700 ®iÓm. Tõ sau khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1997 ®Õn nay, Th¸i Lan ®ang tiÕp tôc nç lùc x©y dùng l¹i nÒn kinh tÕ, thÞ tr­êng chøng kho¸n dÇn dÇn ho¹t ®éng æn ®Þnh trë l¹i, ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. c, ThÞ tr­êng chøng kho¸n §µi Loan Së giao dÞch chøng kho¸n §µi Loan (Taiwan Stock Exchange-TSE) ®­îc thµnh lËp th¸ng 10/1961 theo quyÕt ®Þnh cña Uû ban chøng kho¸n vµ giao dÞch §µi Loan (Securities Exchange Commission-SEC). Trong nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng, trªn Së giao dÞch chØ cã 16 lo¹i cæ phiÕu, 4 lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty vµ 4 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®­îc niªm yÕt chÝnh thøc; n¨m 1963 cã 23 c«ng ty niªm yÕt; n¨m 1980 cã gÇn 100 c«ng ty vµ cho ®Õn cuèi n¨m 2000 ®· cã h¬n 500 c«ng ty niªm yÕt chÝnh thøc víi tæng sè kho¶ng h¬n 360 tØ chøng kho¸n. Trong nh÷ng n¨m ®Çu, khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch t¹i së ®¹t ®­îc rÊt Ýt. N¨m 1962, gi¸ trÞ giao dÞch b×nh qu©n ngµy chØ ®¹t 1.647.760 ®« la §µi Loan (NT$), chñ yÕu lµ giao dÞch cæ phiÕu. Trong nh÷ng n¨m tiÕp theo, giai ®o¹n tõ n¨m 1980-1987, ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng diÔn ra b×nh th­êng, khèi l­îng vµ gi¸ trÞ cæ phiÕu giao dÞch ®¹t ®­îc ë møc thÊp. Gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu chØ ®¹t vµi tr¨m triÖu NT$ mçi ngµy víi vµi chôc triÖu cæ phiÕu ®­îc giao dÞch. ChØ sè TAIEX (The TSE Capitalization Weighted Stock Index) ®­îc tÝnh víi 100 ®iÓm c¬ b¶n vµo n¨m 1966 trong thêi gian nµy t¨ng dÇn nh­ng còng chØ dao ®éng ë møc vµi tr¨m ®iÓm trong nh÷ng n¨m ®Çu vµ gÇn ®Õn kho¶ng 1000 ®iÓm trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Vµo n¨m 1988, sù më réng viÖc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®· ®Èy thÞ tr­êng nãng lªn vµ chØ sè TAIEX t¨ng vät lªn, ®¹t møc cao nhÊt trong lÞch sö tõ tr­íc ®Õn nay lµ 12.495,34 ®iÓm vµo n¨m 1990, gÇn gÊp ®«i so víi n¨m tr­íc. Khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu còng v× thÕ mµ t¨ng lªn, trong n¨m 1989 gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu b×nh qu©n mçi ngµy ®¹t h¬n 88 tØ NT$ víi h¬n 700 triÖu cæ phiÕu; trong n¨m 1990 giao dÞch cæ phiÕu còng ®¹t h¬n 800 triÖu cæ phiÕu víi gÇn 70 tØ NT$ mçi ngµy. Sau ®ã, d­íi sù gi¸m s¸t cña Uû ban chøng kho¸n vµ hîp ®ång t­¬ng lai (Securities and Futures Commission-SFC), Së giao dÞch chøng kho¸n §µi Loan ®· ph¶i nç lùc h×nh thµnh l¹i trËt tù trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, më réng thÞ tr­êng c¶ vÒ chÊt l­îng lÉn qui m«, cñng cè c¸c c¬ chÕ qu¶n lÝ ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng hiÖu qu¶, an toµn h¬n. KÕt qu¶ lµ tõ ®ã cho ®Õn nay, chØ sè TAIEX chØ dao ®éng ë møc d­íi 10.000 ®iÓm, ph¶n ¸nh kh¸ tèt t×nh h×nh biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ, Së giao dÞch chøng kho¸n §µi Loan ®· thùc hiÖn thµnh c«ng vai trß huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ. 2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu trong giai ®o¹n ®Çu míi thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n cña mét sè n­íc trªn Trong giai ®o¹n ®Çu míi thµnh l¹p thÞ tr­êng chøng kho¸n, hÇu hÕt gi¸ cæ phiÕu trªn c¸c thÞ tr­êng ®Òu cã biÕn ®éng m¹nh. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu cã nhiÒu nh­ng cã thÓ ®­a ra mét sè nh©n tè chÝnh ®ã lµ: a, Quan hÖ cung cÇu cæ phiÕu mÊt c©n b»ng Trong giai ®o¹n thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lu«n ë trong t×nh tr¹ng khan hiÕm do sè c«ng ty niªm yÕt chøng kho¸n cßn rÊt h¹n chÕ. T¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n Th­îng H¶i (Shanghai Stock Exchange – SSE) chÝnh thøc ®i vµo h¹ot ®éng ngµy 19/12/1990 chØ cã 30 lo¹i chøng kho¸n niªm yÕt trong ®ã cã 8 lo¹i cæ phiÕu cßn l¹i lµ tr¸i phiÕu. T¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n Th¸i Lan (The Stock Exchange of Thailand –SET) trong giai ®o¹n ®Çu ho¹t ®éng chØ cã 21 c«ng ty niªm yÕt, t¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n §µi Loan còng chØ cã 16 lo¹i cæ phiÕu ®­îc niªm yÕt khi míi b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng. Trong khi ®ã cÇu cæ phiÕu trong giai ®o¹n nµy th­êng lµ rÊt cao, gÊp kho¶ng tõ 10 ®Õn 15 l¸n cung cæ phiÕu. Khi quan hÖ cung – cÇu kh«ng c©n b»ng, viÖc cÇu lu«n trong t×nh tr¹ng v­ît cung sÏ tÊt yÕu dÉn ®Õn viÖc gi¸ cæ phiÕu bÞ ®Èy lªn cao, b­íc ®Çu lµm cho gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n biÕn ®éng m¹nh. b, Giao dÞch cæ phiÕu gÇn nh­ ®ãng b¨ng do sè l­îng cæ phiÕu b¸n ra rÊt Ýt Khi cÇu cæ phiÕu lu«n t¨ng trong khi cung chøng kho¸n kh«ng ®æi cµng ®Èy gi¸ cæ phiÕu lªn cao h¬n. Gi¸ cæ phiÕu cµng lªn cµng kÝch thÝch c¸c nhµ ®Çu t­ mua cæ phiÕu h¬n, v× chØ cÇn mua phiªn giao dÞch tr­íc, phiªn giao dÞch sau b¸n lµ ®· cã l·i. Do ®ã, hÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t­ cã t©m lý kh«ng muèn b¸n cæ phiÕu ra, hä muèn gÜ cæ phiÕu l¹i vµ chê gi¸ cæ phiÕu lªn cao h¬n n÷a. V× thÕ, quan hÖ cung cÇu cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ngµy cµng mÊt c©n ®èi trÇm träng h¬n. c, Do t©m lý c¸c nhµ ®Çu t­ ch­a thËt æn ®Þnh Khi gi¸ cæ phiÕu ngµy cµng t¨ng, v­ît xa gi¸ trÞ thùc cña nã, c¸c c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ n­íc cÇn ph¶i can thiÖp b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh còng nh­ c¸c biÖn ph¸p vÒ mÆt kü thuËt ®Ó h¹ nhiÖt c¬n sèt cæ phiÕu. §ã lµ nguyªn nh©n g©y t©m lý lo l¾ng cho c¸c nhµ ®Çu t­ ng¾n h¹n, ®Æc biÖt lµ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c nhµ ®Çu c¬ gi¸ cæ phiÕu. Hä ®Òu cã t©m tr¹ng chung lµ ®îi gi¸ lªn cao h¬n so víi gi¸ mua vµo ban ®Çu lµ b¸n ra. Tr­íc c¸c biÖn ph¸p can thiÖp cña c¸c c¬ quan qu¶n lý ®· thóc ®Èy hä b¸n å ¹t cæ phiÕu ra, t¹o thµnh ph¶n øng d©y chuyÒn g©y ra hiÖn t­îng “§«-mi-n«” gi¸ cæ phiÕu. Giai ®o¹n tr­íc gi¸ cæ phiÕu t¨ng víi tèc ®é cao th× giai ®o¹n nµy gi¸ cæ phiÕu l¹i gi¶m mét c¸nh trÇm träng, tèc ®é gi¶m còng kh«ng kÐm so víi tèc ®é t¨ng trong giai ®o¹n tr­íc. Ph¶i ®îi ®Õn khi c¸c c¬ quan qu¶n lý c¶u Nhµ n­íc ®­a ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kh¸c nh»m trÊn an vµ lÊy l¹i lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­, lóc ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n míi cã dÊu hiÖu håi phôc. d, BiÕn ®éng trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh, thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n §©y còng lµ mét nh©n tè quan träng cã t¸c ®éng ®Õn gi¸ cæ phiÕu. RÊt nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n ®ång thêi lµ c¸c nhµ ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ..Khi thÊy cã sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®Æc biÖt khi gi¸ cæ phiÕu ngµy cµng sôt gi¶m, ®ång thßi trªn c¸c thÞ tr­êng hµng ho¸ kh¸c ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n ®ang cã c¬n sèt m¹nh, lËp tøc hä chuyÓn vèn sang kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc ®ang ®Çy tiÒm n¨ng lîi nhuËn nµy. ViÖc rót vèn å ¹t ra khái thÞ tr­êng chøng kho¸n cµng lµm cho gi¸ chøng kho¸n biÕn ®éng m¹nh h¬n, nhÊt lµ gi¸ cæ phiÕu. 3. Bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc kh¾c phôc biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh Trong giai ®o¹n ®Çu, hÇu hÕt thÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c n­íc ho¹t ®éng trÇm l¾ng víi khèi l­îng giao dÞch Ýt, ch­a thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi ®Çu t­ tham gia. ThÞ tr­êng chøng kho¸n c¸c n­íc ra ®êi tù ph¸t do nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ nªn gi¸ c¶ ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi tèt t×nh h×nh nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, theo quy luËt IPO th× gi¸ cæ phiÕu lu«n t¨ng khi thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng bëi nhiÒu nguyªn nh©n, ®Æc biÖt lµ ë c¸c thÞ tr­êng míi næi, ®iÒu nµy còng x¶y ra ®èi víi gi¸ cæ phiÕu ë c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn. Giao dÞch tr¸i phiÕu chiÕm tØ lÖ kh¸ lín trong tæng giao dÞch chøng kho¸n, ®Æc biÖt lµ ë thÞ tr­êng chøng kho¸n Th­îng H¶i, do ®ã phÇn nµo h¹n chÕ sù biÕn ®éng gi¸ c¶ chøng kho¸n vµ rñi ro trong ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n trong giai ®o¹n ®Çu, do ®ã thÞ tr­êng kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng qu¸ lín mµ ho¹t ®éng kh¸ an toµn. Sù can thiÖp vÜ m« cña Nhµ n­íc ¶nh h­ëng lín tíi nh÷ng thay ®æi trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÓ hiÖn ë mét sè chÝnh s¸ch mµ c¸c n­íc ®· ¸p dông Qua nghiªn cøu ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c n­íc trªn chóng ta cã thÓ rót ra ®­îc mét sè bµi häc kinh nghiÖm trong viÖc kh¾c phôc biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh. Thø nhÊt: DÇn dÇn hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lÝ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®­a ra c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cô thÓ, chÆt chÏ vÒ tõng mÆt ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, ®iÒu chØnh tõng ®èi t­îng nhÊt ®Þnh. - Thø hai: Chia thÞ tr­êng chøng kho¸n thµnh 2 lo¹i ®Ó cã thÓ thu hót tèi ®a c¸c doanh nghiÖp tham gia niªm yÕt còng nh­ l­îng tiÒn ®Çu t­ cña d©n chóng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Thø ba: X©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n hiÖn ®¹i, hÖ thèng giao dÞch thuËn tiÖn, nhanh chãng, thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia. VÝ dô nh­ hÖ thèng m¸y tÝnh cu¶ Së giao dÞch chøng kho¸n Th­îng H¶i cã thÓ phôc vô 1800 giao dÞch/ 1gi©y vµ viÖc thanh to¸n bï trõ ®­îc tù ®éng ho¸ hoµn toµn, ®Èy nhanh tèc ®é giao dÞch trªn thÞ tr­êng. - Thø t­: §µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp nh»m x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶. - Thø n¨m: X©y dùng thÞ tr­êng OTC nh»m hç trî cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chÝnh thøc, hoµn thiÖn hÖ thèng thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ång bé, huy ®éng vèn tèi ®a cho nÒn kinh tÕ. - Thø s¸u: H×nh thµnh c¸c tæ chøc hç trî cho sù ph¸t triÓn cu¶ thÞ tr­êng, gióp æn ®Þnh gi¸ c¶ chøng kho¸n khi cÇn thiÕt nh­ HiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n, Quü b×nh æn gi¸ c¶. . . Ngoµi ra, c¸c n­íc cßn ¸p dông rÊt nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng, æn ®Þnh thÞ tr­êng trong giai ®o¹n ®Çu míi ho¹t ®éng, ®­a thÞ tr­êng chøng kho¸n dÇn dÇn ph¸t triÓn, trë thµnh kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ. Ch­¬ng II c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam Ngµy 26/06/2001 ñû ban chøng kho¸n nhµ n­íc cña ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Tæ chøc Quèc tÕ c¸c Uû ban chøng kho¸n (Tæ chøc IOSCO). §©y lµ mét sù kiÖn ®­îc mong ®îi, ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn trong qu¸ tr×nh tham gia héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam víi khu vùc vµ quèc tÕ trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ vÒ quy m« thÞ tr­êng, c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng chøng kho¸n. Sè l­îng c¸c c«ng ty niªm yÕt t¨ng nhanh, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ huy ®éng qua Trung t©m víi sè l­îng lín, ®¸p øng nhu cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Sau h¬n mét n¨m thÞ tr­êng ®i vµo ho¹t ®éng, quy tr×nh thanh to¸n tiÒn vµ chøng kho¸n ®· ®­îc x©y dùng l¹i vµ rót ng¾n thêi gian T+4 xuèng cßn T+3 ®· chÝnh thøc ®­îc ¸p dông trong phiªn giao dÞch 218 (ngµy 02/01/2002). ViÖc rót ng¾n thêi gian thanh to¸n lµm cho vßng quay vèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ t¨ng nhanh, gia t¨ng tÝnh thanh to¸n cña c¸c cæ phiÕu, tõ ®ã gia t¨ng khèi l­îng giao dÞch, ®ång thêi cã t¸c ®éng tÝch cùc víi ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty. Vµo phiªn giao dÞch thø 102 ngµy 02/04/2001, lÇn ®Çu tiªn h×nh thøc giao dÞch tho¶ thuËn ®­îc thùc hiÖn. Nh­ vËy, ®Õn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· cã 3 h×nh thøc giao dÞch gåm: giao dÞch khíp lÖnh qua sµn th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n, giao dÞch ®­îc tho¶ thuËn ®­îc thùc hiÖn gi÷a c¸c trung gian vµ nhµ ®Çu t­ víi nhau vµ giao dÞch c¸c chøng kho¸n l« lÎ gi÷a nh÷ng ng­êi ®Çu t­ trùc tiÕp víi c«ng ty chøng kho¸n. Bªn c¹nh nh÷ng nhµ ®Çu t­ trong n­íc, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· tham gia ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam tuy víi sè l­îng ch­a nhiÒu. Ngµy 01/03/2002 thÞ tr­êng chÝnh thøc më réng sè l­îng phiªn giao dÞch tõ 3 phiªn lªn 5 phiªn mét tuÇn ®· t¹o thªm nh÷ng c¬ héi míi cho c¸c nhµ ®Çu t­. Trong thêi gian qua, thÞ tr­êng ho¹t ®éng kh¸ su«n sÎ, c«ng t¸c qu¶n lý, tæ chøc ®­îc n©ng cao. §éi ngò c¸n bé ngµnh chøng kho¸n ®· tr­ëng thµnh cïng víi kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ngµy cµng v÷ng vµng, ®­îc tÝch luü th«ng qua thùc tÕ thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng s¬ cÊp. Sè l­îng cæ phÇn t¨ng lªn, viÖc ph©n phèi cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®­îc thuËn lîi. C«ng chóng ®Çu t­ cã sù quan t©m h¬n víi viÖc ph¸t hµnh vµ niªm yÕt cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. Tuy ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ®· cã nh÷ng thµnh c«ng c¬ b¶n, song thùc tÕ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ch­a thùc hiÖn ®­îc vai trß lµ kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n quan träng cho nªn kinh tÕ. ThÞ tr­êng míi lµ n¬i t¹o thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n. Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ niªm yÕt víi sè l­îng lín nh­ng Ýt ®­îc giao dÞch víi l·i suÊt thÊp. C¸c nhµ ®Çu t­ tham gia vµo thÞ tr­êng víi ý ®Þnh ®Çu c¬ gi¸ ng¾n h¹n mµ kh«ng cã quan niÖm ®Çu t­ theo gi¸ trÞ. ViÖc tuyªn truyÒn phæ cËp kiÕn thøc cho c«ng chøng ®Çu t­ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ®­îc thùc hiÖn réng r·i. Cã thÓ nãi ®©y lµ giai ®o¹n b¶n lÒ cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Thêi gian tíi Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc sÏ phèi hîp víi c¸c Bé ngµnh, ®Þa ph­¬ng liªn quan ®Ó ®­a ra c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch h¬n n÷a t¹o ra mét thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn, minh b¹ch va c«ng b»ng. II. BiÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh 1. Giai ®o¹n gi¸ cæ phiÕu t¨ng liªn tôc Giai ®o¹n nµy kÐo dµi tõ khi thÞ tr­êng b¾t ®Çu chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng ngµy 28/07/2000 cho ®Õn khi chØ sè VN-Index ®¹t sè ®iÓm cao nhÊt lµ 571,04 ®iÓm vµo phiªn giao dÞch thø 137 ngµy 25/06/2001, b×nh qu©n mçi phiªn giao dÞch VN-Index t¨ng h¬n 3,4 ®iÓm, gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t gÇn 4 tØ ®ång. Trong giai ®o¹n nµy, t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh cã 5 c«ng ty niªm yÕt víi 5 lo¹i cæ phiÕu lµ REE, SAM, TMS, HAP vµ LAF gåm 32.117.840 cæ phiÕu niªm yÕt trong ®ã chØ cã kho¶ng 44% lµ ®· ®­îc l­u kÝ. Sè tµi kho¶n mµ c¸c nhµ ®Çu t­ më t¹i 7 c«ng ty chøng kho¸n lóc nµy lµ kho¶ng h¬n 5000 tµi kho¶n. §å thÞ1: BiÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu giai ®o¹n tõ 28/07/2000 ®Õn 25/06/2001 Nguån: C«ng ty chøng kho¸n C«ng Th­¬ng Gi¸ t¨ng liªn tôc Nh×n vµo ®å thÞ ta còng thÊy trong giai ®o¹n nµy, chØ sè VN-Index liªn tôc t¨ng, chØ t¹m thêi gi¶m xuèng ë mét sè phiªn nhÊt ®Þnh nh­ng xu h­íng chung cña toµn bé thÞ tr­êng lµ t¨ng gi¸. Gi¸ cæ phiÕu t¨ng liªn tôc trong gÇn mét n¨m theo xu thÕ cÊp 1, nghÜa lµ mçi ®ît t¨ng gi¸ míi ®¹t møc cao h¬n ®ît t¨ng gi¸ lÇn tr­íc vµ cø mçi ®ît ph¶n øng gi¸ vÉn ë møc cao h¬n ®ît ph¶n øng gi¸ lÇn tr­íc, ®å thÞ dèc lªn thÓ hiÖn xu thÕ t¨ng gi¸ cña cæ phiÕu. §Æc biÖt vµo thêi gian tõ 13/06/2001 ®Õn 25/06/2001, chØ sè VN-Index t¨ng vät lªn, dÉn ®Õn ®­êng ®å thÞ dèc ®øng lªn nh­ h×nh trªn, ®ã lµ thêi ®iÓm khi b¾t ®Çu ¸p dông biªn ®é dao ®éng míi cho thÞ tr­êng, tõ 2% lªn 7%. Víi biªn ®é dao ®éng míi, c¬ quan qu¶n lÝ hi väng c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ c©n nh¾c kÜ h¬n tr­íc khi ®Æt lÖnh, cã thÓ lùa chän c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét biªn ®é réng h¬n lµ 7%, tõ ®ã sÏ lµm gi¶m t©m lÝ lu«n lu«n ®Æt mua víi møc gi¸ kÞch trÇn nh­ tr­íc ®©y, gãp phÇn h¹ c¬n nhiÖt t¨ng gi¸ hiÖn hµnh. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ l¹i ®i ng­îc l¹i víi mong muèn ®ã, c¸c nhµ ®Çu t­ tiÕp tôc ®Èy møc gi¸ lªn kÞch trÇn ë mçi phiªn, víi møc trÇn lín h¬n nµy, gi¸ cæ phiÕu t¨ng víi tèc ®é chãng mÆt, tõ 11/06/2001 ®Õn 25/06/2001, chØ víi 8 phiªn giao dÞch VN-Index t¨ng 143,02 ®iÓm, trung b×nh mçi phiªn giao dÞch VN-Index t¨ng gÇn 18 ®iÓm, dÉn ®Õn chØ sè VN-Index vµo thêi ®iÓm cuèi cïng cña giai ®o¹n nµy ®¹t con sè kØ lôc lµ 571,04 ®iÓm. CÇu cæ phiÕu lín h¬n cung Trong thêi gian ®Çu khi trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, l­îng cÇu vÒ cæ phiÕu ®· lín h¬n so víi l­îng cung trªn thÞ tr­êng do hµng ho¸ th× Ýt (víi 4 lo¹i cæ phiÕu trong suèt h¬n 4 th¸ng ®Çu ho¹t ®éng) vµ do viÖc x¸c ®Þnh gi¸ tham chiÕu l¹i nhá h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc. Cµng vÒ sau l­îng cÇu l¹i cµng lín h¬n nhiÒu so víi l­îng cung do ngµy cµng cã nhiÒu ng­êi tham gia vµo thÞ tr­êng vµ ng­êi ta còng dÇn dÇn t¸o b¹o h¬n tr­íc c¸c quyÕt ®Þnh ®Æt mua cæ phiÕu chø kh«ng cßn mang tÝnh chÊt th¨m dß nh­ giai ®o¹n ®Çu n÷a. CÇu cµng nhiÒu trong khi cung kh«ng thay ®æi dÉn ®Õn tÊt yÕu lµ gi¸ cæ phiÕu lªn, gi¸ cµng lªn l¹i cµng kÝch thÝch ng­êi ta mua cæ phiÕu v× cø mua h«m tr­íc lµ h«m sau ®· cã l·i, mÆt kh¸c gi¸ lªn liªn tôc khiÕn nh÷ng ng­êi ®ang n¾m gi÷ cæ phiÕu kh«ng muèn b¸n ra dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cÇu th× nhiÒu mµ cung th× Ýt, mÊt c©n ®èi cung - cÇu trÇm träng. C«ng ty cã tØ lÖ cæ tøc cµng cao th× gi¸ t¨ng cµng nhanh ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ra ®êi trong lóc sù hiÓu biÕt cña d©n chóng vÒ thÞ tr­êng cßn Ýt, c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia thÞ tr­êng võa Ýt kinh nghiÖm, võa h¹n chÕ vÒ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, do ®ã hä ®Çu t­ theo c¶m tÝnh vµ dùa vµo t©m lÝ chung cña thÞ tr­êng. V× thÕ cø thÊy c«ng ty niªm yÕt nµo tr¶ cæ tøc cao th× c¸c nhµ ®Çu t­ cho r»ng c«ng ty ®ã ho¹t ®éng tèt vµ tËp trung vµo mua cæ phiÕu cña c«ng ty ®ã mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c nh­ lîi nhuËn tÝch luü, rñi ro kinh doanh. . .Ch¼ng h¹n nh­ tr­êng hîp cña C«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i Phßng, víi tØ lÖ cæ tøc 37% mét n¨m, gi¸ cæ phiÕu HAP t¨ng liªn tôc vµ chØ gi¶m ë mét sè phiªn giao dÞch nªn ®· v­ît xa gi¸ cña c¸c cæ phiÕu kh¸c, lªn ®Õn 146.000 ®ång cho mét cæ phiÕu vµo phiªn giao dÞch thø 135 ngµy 20/06/2001, gÊp h¬n 9 lÇn gi¸ tham chiÕu vµ h¬n 14 lÇn mÖnh gi¸. Cæ phiÕu HAP ®­îc xem nh­ mét hiÖn t­îng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam bëi C«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i Phßng lµ mét c«ng ty nhá, c¬ së vËt chÊt thñ c«ng víi mÆt hµng s¶n xuÊt chñ yÕu lµ vµng m· vµ xuÊt khÈu chñ yÕu sang §µi Loan nh­ng víi tØ lÖ cæ tøc cao, HAP ®· hÊp dÉn hµng ngh×n nhµ ®Çu t­, dÉn ®Õn gi¸ t¨ng liªn tôc, nhu cÇu mua cæ phiÕu HAP t¨ng lªn trong khi l­îng cung rÊt Ýt do kh«ng ai b¸n ra, mét phÇn còng do khèi l­îng cæ phiÕu HAP niªm yÕt trªn thÞ tr­êng rÊt nhá, chØ cã 1.008.000 cæ phiÕu (chiÕm 3,14% tæng sè cæ phiÕu niªm yÕt). Cæ phiÕu TMS cña C«ng ty cæ phÇn kho vËn giao nhËn ngo¹i th­¬ng còng t¨ng t­¬ng tù vµ lªn ®Õn 141.000 ®ång cho mét cæ phiÕu vµo phiªn thø 136. Trong khi ®ã, tØ lÖ cæ tøc cña SAM vµ REE chØ ë møc võa ph¶i nªn tèc ®é t¨ng gi¸ chËm h¬n, ch÷ng l¹i ë mét sè phiªn giao dÞch. C¸c th«ng tin t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­êng chØ ¶nh h­ëng chñ yÕu lªn gi¸ cña hai cæ phiÕu REE vµ SAM chø hÇu nh­ kh«ng t¸c ®éng g× l¾m ®Õn cÇu vÒ cæ phiÕu HAP vµ TMS nªn gi¸ cña chóng vÉn t¨ng ®Òu. Gi¸ trÞ giao dÞch t¨ng dÇn XÐt theo dµi h¹n toµn bé giai ®o¹n, cµng vÒ sau, khèi l­îng giao dÞch cµng t¨ng. Trong thêi gian ®Çu, gi¸ trÞ giao dÞch chØ ®¹t vµi chôc triÖu ®ång mét phiªn, råi lªn ®Õn vµi tØ ®ång, cã phiªn chØ ®¹t vµi triÖu ®ång. Cµng vÒ sau gi¸ cµng t¨ng, gi¸ trÞ giao dÞch còng cã nhiÒu phiªn ®¹t gi¸ trÞ lín h¬n. §Æc biÖt lµ khi biªn ®é giao ®éng ®­îc n©ng lªn 7%, thÞ tr­êng cã nhiÒu dao ®éng, viÖc mua b¸n thùc hiÖn ®­îc nhiÒu h¬n do ®ã cã nhiÒu phiªn ®¹t gi¸ trÞ giao dÞch lín h¬n vµ vµo phiªn giao dÞch thø 131 ngµy 11/06/2001, tæng gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu ®¹t 30.458.950.000 ®ång víi 42.430.000 cæ phiÕu ®­îc mua b¸n. Thêi ®iÓm cuèi giai ®o¹n nµy lµ thêi ®iÓm cã nhiÒu phiªn cã gi¸ trÞ giao dÞch lín nhÊt. Khèi l­îng giao dÞch t¨ng khi gi¸ gi¶m Trong ng¾n h¹n cña xu thÕ cÊp 3, tøc lµ nh÷ng ®ît gi¶m gi¸ cæ phiÕu nhá trong mét hoÆc mét vµi phiªn, khèi l­îng giao dÞch th­êng lín h¬n møc b×nh th­êng. Khèi l­îng giao dÞch th­êng lín ë mét sè phiªn tr­íc hoÆc trong khi cæ phiÕu gi¶m gi¸. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù kh«ng c©n xøng vÒ th«ng tin gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ ®Çu t­ cã ®­îc mét th«ng tin nµo ®ã mµ hä cho r»ng cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu th× hä sÏ lËp tøc b¸n ra, trong khi ®ã c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng cã th«ng tin vÉn tiÕp tôc mua vµo theo nh­ lÖ th­êng (ph¶i chó ý r»ng ®©y lµ giai ®o¹n mµ hÇu nh­ ngµy nµo c¸c nhµ ®Çu t­ còng xÕp hµng nhau ®Ó ®Æt lÖnh mua cæ phiÕu t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n). H¬n n÷a, mét sè nhµ ®Çu t­ nhËn thÊy ®©y chØ lµ t×nh tr¹ng t¹m thêi trong xu thÕ t¨ng gi¸ nªn vÉn tiÕp tôc ®Æt mua cæ phiÕu. §iÒu ®ã ®· lµm c©n b»ng cung cÇu t¹m thêi trong ng¾n h¹n vÒ cæ phiÕu, khèi l­îng khíp lÖnh ®¹t ®­îc lín, gi¸ trÞ giao dÞch t¨ng lªn. Ch¼ng h¹n nh­ vµo phiªn giao dÞch thø 12, ngµy 23/08/2000, gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu ®¹t 2.208.700.000 ®ång, møc cao nhÊt tõ ®Çu ®Õn thêi ®iÓm ®ã, c¸c phiªn giao dÞch tr­íc chØ ®¹t vµi tr¨m triÖu ®ång. Ngay sau phiªn giao dÞch thø 12, gi¸ cæ phiÕu lËp tøc gi¶m trong vµi phiªn, tuy nhiªn gi¸ trÞ giao dÞch l¹i ®¹t ®­îc kh¸ cao, thËm chÝ trong phiªn thø 15 ngµy 30/08/2000 gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t 2.478.800.000 ®ång. Giai ®o¹n gi¸ cæ phiÕu gi¶m liªn tôc Giai ®o¹n nµy b¾t ®Çu tõ phiªn giao dÞch thø 138 ngµy 27/06/2001 ®Õn phiªn giao dÞch thø 180 ngµy 05/10/2001. §å thÞ 2: BiÕn ®éng giao dÞch cæ phiÕu tõ 27/06/2001 ®Õn 05/10/2001 Nguån: C«ng ty chøng kho¸n C«ng Th­¬ng ChØ sè VN_Index gi¶m tõ møc cao nhÊt 571,04 ®iÓm ngµy 26/06/2001 xuèng cßn 203,12 ®iÓm ngµy 5/10/2001, b×nh qu©n mçi phiªn gi¶m 8,55 ®iÓm; gi¸ trÞ giao dÞch b×nh qu©n mçi phiªn lín, ®¹t h¬n 8 tØ ®ång. Trong giai ®o¹n nµy chØ cã thªm 1 lo¹i cæ phiÕu SGH cña C«ng ty cæ phÇn kh¸ch s¹n Sµi Gßn víi 1.766.300 cæ phiÕu, n©ng tæng sè cæ phiÕu niªm yÕt lªn 6 lo¹i víi 33.884.140 cæ phiÕu. Gi¸ xuèng liªn tôc Gi¸ cæ phiÕu gi¶m liªn tôc theo xu thÕ cÊp 1, nghÜa lµ mçi ®ît xuèng gi¸ l¹i xuèng thÊp h¬n ®ît xuèng gi¸ lÇn tr­íc vµ sù lªn gi¸ t¹m thêi còng kh«ng kÐo gi¸ lªn cao h¬n ®ît lªn gi¸ lÇn tr­íc. Gi¸ xuèng nhanh h¬n, m¹nh h¬n trong thêi gian ng¾n h¬n do biªn ®é dao ®éng lín h¬n lµ 7%. ChØ trong vßng 43 phiªn giao dÞch, VN-Index gi¶m 367,92 ®iÓm, b×nh qu©n mçi phiªn giao dÞch gi¶m 8,55 ®iÓm trong ®ã gi¶m m¹nh nhÊt lµ phiªn giao dÞch ®Çu tiªn cña giai ®o¹n nµy, phiªn thø 138 gi¶m 39,11 ®iÓm. Gi¸ xuèng liªn tôc nh­ng cã nhiÒu ®iÓm dõng Gi¸ cæ phiÕu kh«ng xuèng liªn tôc nh­ khi gi¸ lªn ë giai ®o¹n mét mµ theo tõng tõng chu k× ng¾n mét. Gi¸ xuèng mét thêi gian råi l¹i lªn trong mét vµi phiªn giao dÞch, nh­ng thêi gian xuèng gi¸ nhiÒu h¬n lµ lªn gi¸ nªn xu h­íng dµi h¹n chung vÉn lµ xuèng gi¸. Gi¸ xuèng liªn tôc nh­ng th­êng kh«ng ch¹m sµn nh­ lµ lóc lªn kÞch trÇn mµ th­êng ®­îc khíp lÖnh ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau, thÓ hiÖn sù ®a d¹ng h¬n trong c¸c møc gi¸ mµ c¸c nhµ ®Çu t­ ®­a ra vµ chÊp nhËn. CÇu cæ phiÕu nhá h¬n cung Thêi k× ®Çu cña giai ®o¹n nµy, khi gi¸ cæ phiÕu gi¶m vÉn cã kh¸ nhiÒu ng­êi ®Æt mua do hä theo xu thÕ chung cña giai ®o¹n tr­íc lµ gi¸ chØ gi¶m mét vµi phiªn råi t¨ng trë l¹i. Cung - cÇu cæ phiÕu t¹m thêi c©n b»ng, cã nhiÒu phiªn giao dÞch rÊt dÔ mua, dÔ b¸n. Nh­ng sau ®ã, gi¸ cæ phiÕu xuèng liªn tôc, sè phiªn giao dÞch gi¸ gi¶m th× nhiÒu mµ t¨ng th× Ýt dÉn ®Õn dÇn dÇn c¸c nhµ ®Çu t­ mÊt lßng tin, kh«ng cßn hi väng nhiÒu nh­ tr­íc n÷a, ng­êi ®ang n¾m gi÷ cæ phiÕu th× cè b¸n ra, tr¸nh lç nÆng, ng­êi tr­íc ®©y muèn mua th× kh«ng cßn muèn mua vµo lóc nµy n÷a nªn cung th× nhiÒu mµ cÇu l¹i Ýt, cung cÇu l¹i mét lÇn n÷a mÊt c©n ®èi nghiªm träng nh­ng lÇn nµy lµ nghiªng vÒ phÝa cung. Trong ng¾n h¹n, nh÷ng phiªn giao dÞch gi¸ cæ phiÕu t¨ng th× cã khèi l­îng giao dÞch t¨ng lªn §©y lµ thêi ®iÓm mµ c¸c nhµ ®Çu t­ ®ang bÞ sèc bëi c¬n sôt gi¸ cæ phiÕu, lu«n trong t×nh tr¹ng chê ®îi thÞ tr­êng håi phôc nªn khi gi¸ cæ phiÕu t¨ng lµ hä lËp tøc c¶m thÊy thÞ tr­êng sÏ cã thÓ tiÕp tôc mét ®ît t¨ng gi¸ míi, do ®ã l­îng ®Æt mua nhiÒu trong khi l­îng ®Æt b¸n vÉn ®ang nhiÒu s½n do xu thÕ chung cña thÞ tr­êng ®ang xuèng gi¸, v× thÕ gi¸ trÞ giao dÞch cæ phiÕu ®¹t ®­îc th­êng lín trong nh÷ng phiªn cã gi¸ cæ phiÕu t¨ng hoÆc trong c¶ mét phiªn sau ®ã. Ch¼ng h¹n nh­ trong phiªn giao dÞch thø 149 ngµy 23/07/2001, sau khi 2 phiªn tr­íc t¨ng gi¸ th× lËp tøc ®Õn phiªn giao dÞch 149, gi¸ trÞ khíp lÖnh ®¹t gÇn 20 tØ ®ång, lín h¬n nhiÒu so víi møc trung b×nh h¬n 8 tØ ®ång mét phiªn cña giai ®o¹n nµy. Gi¸ trÞ giao dÞch trung b×nh lín h¬n giai ®o¹n tr­íc NÕu nh­ ë giai ®o¹n tr­íc, gi¸ trÞ giao dÞch trung b×nh chØ ®¹t gÇn 4 tØ ®ång mét phiªn giao dÞch th× sang giai ®o¹n nµy, l­îng cæ phiÕu ®­îc giao dÞch kh¸ ®Òu, trung b×nh mçi phiªn ®¹t h¬n 8 tØ ®ång. Gi¸ cæ phiÕu gi¶m nh­ng vÉn khuyÕn khÝch nhµ ®Çu t­ bëi c¸c ®ît t¨ng gi¸ ng¾n h¹n nªn vÉn thu hót ®­îc mét sè l­îng ®¸ng kÓ c¸c nhµ ®Çu t­ l¹c quan tham gia. Hä cho r»ng gi¸ cæ phiÕu gi¶m chØ lµ t¹m thêi nªn vÉn tiÕp tôc mua cæ phiÕu cña nh÷ng ng­êi bi quan sím muèn rót ra khái thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ giao dÞch l¹i gi¶m dÇn theo gi¸ cæ phiÕu, cµng ngµy cµng cã Ýt ng­êi muèn mua cæ phiÕu vµ cµng cã nhiÒu ng­êi muèn b¸n nªn cung - cÇu l¹i kh«ng gÆp nhau, gi¸ trÞ giao dÞch ®¹t ®­îc Ýt dÇn. Giai ®o¹n gi¸ cæ phiÕu biÕn ®éng liªn tôc Sau mét thêi gian gi¸ cæ phiÕu t¨ng gi¶m mét chiÒu, kÓ tõ phiªn giao dÞch 181 gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh dÇn dÇn ®i vµo æn ®Þnh, biÕn ®éng víi chu k× ng¾n h¬n vµ dao ®éng Ýt h¬n. §å thÞ 3: BiÕn ®éng giao dÞch cæ phiÕu tõ 8/10/2001 ®Õn 31/7/2002 Nguån: C«ng ty chøng kho¸n C«ng Th­¬ng ChØ sè VN – INDEX t¨ng liªn tôc trong 18 phiªn giao dÞch tõ phiªn giao dÞch 282 khi VN – INDEX ®¹t 221.18 ®iÓm ®Õn phiªn giao dÞch 199 khi VN-INDEX ®¹t 301.09 ®iÓm trung b×nh mçi phiªn giao dÞch t¨ng 4.44 ®iÓm. Sau ®ã VN-INDEX l¹i gi¶m liªn tôc trong 27 phiªn tiÕp tõ phiªn giao dÞch 200 ®Õn phiªn giao dÞch 226 ngµy 21/10/2002, trung b×nh mçi phiªn gi¶m 3.44 ®iÓm. C¸c phiªn giao dÞch sau ®ã VN-INDEX t¨ng gi¶m nhÑ, víi chu k× ng¾n mét vµi phiªn t¹o thµnh nh÷ng con sãng nhá. Mét trong nh÷ng sù kiÖn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong hai th¸ng ®Çu n¨m 2002 lµ viÖc ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu cña C«ng ty Cæ phÇn GiÊy H¶i Phßng (HAPACO). §©y lµ ®ît ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Çu tiªn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. C«ng ty Hapaco ®­îc Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp ph¸t hµnh thªm mét triÖu cæ phiÕu míi víi môc ®Ých ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y giÊy Kratf më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Cæ phiÕu BBC cña Cty CP B¸nh kÑo Biªn Hoµ dï míi ra niªm yÕt cuèi th¸ng 12 n¨m 2001 nh­ng ®· g©y ®­îc sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­. Trong hai th¸ng 1 vµ th¸ng 2 cæ phiÕu BBC ®­îc xÕp vµo nhãm 3 cæ phiÕu cã khèi l­îng giao dÞch cao nhÊt trong th¸ng. T×nh h×nh giao dÞch cña nh÷ng cæ phiÕu cßn l¹i còng ®ang ë trong ®iÓm dõng vµ ®ang trong tr¹ng th¸i chê ®îi nh÷ng ®éng th¸i míi. Cuèi th¸ng 1/2002, mÆc dï diÔn biÕn cña thÞ tr­êng thiÕu nhiÖt nh­ng do cã thªm mét sè lo¹i cæ phiÕu míi ®­a vµo giao dÞch nªn khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch cña th¸ng 1/2002 t¨ng lªn ®¸ng kÓ so víi th¸ng 12/2001. Tæng khèi l­îng giao dÞch th¸ng 1 lµ 2.012.090 chøng kho¸n t¨ng 705.790 chøng kho¸n so víi th¸ng 12/2001, d¹t gi¸ trÞ 109 tû ®ång, t¨ng 59 tû ®ång. Sau mét thêi gian kh¸ dµi thÞ tr­êng trÇm l¾ng víi khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch qua tõng phiªn ®¹t thÊp, chØ sè VN-Index liªn tôc sôt gi¶m, gi¸ c¸c lo¹i cæ phiÕu ®Òu gi¶m sót. §Õn th¸ng 3 n¨m 2002 thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cã thÓ ®­îc xem lµ mét th¸ng víi nh÷ng biÕn ®éng cña mét chu k× thÞ tr­êng míi víi nh÷ng nh©n tè míi. Tõ ®Çu th¸ng 3, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam chÝnh thøc ¸p dông t¨ng phiªn giao dÞch tõ 3 phiªn/tuÇn lªn 5 phiªn /tuÇn vµ chÝnh thøc ®­a vµo giao dÞch tho¶ thuËn. Gi¸ c¸c cæ phiÕu kh«ng cßn t×nh tr¹ng t¨ng, gi¶m mét chiÒu. Ngo¹i trõ ba cæ phiÕu Hap, Laf, vµ Can gi¶m gi¸ cßn l¹i gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng ®Òu t¨ng. Sang th¸ng 4/2002, gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng cã nh÷ng ®ét biÕn lín. Kho¶ng c¸ch cung cÇu cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng cã xu h­íng thu hÑp vµ t¹o nªn thÕ c©n ®èi tuy chØ nhÊt thêi. ChÝ sè VN – Index biÕn ®éng theo quü ®¹o h×nh sin víi dao ®éng kh«ng ®Òu vµ diÔn biÕn theo chiÒu h­íng t¨ng, ®Æc biÖt vµo giai ®o¹n cuèi th¸ng. Trong th¸ng 4/2002, quy m« thÞ tr­êng ®­îc më réng víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c cæ phiÕu míi ®ã lµ cæ phiÕu BPC cña Cty CP Bao b× BØm S¬n, cæ phiÕu BT6 cña Cty CP Bª t«ng 620 Ch©u Thíi, cæ phiÕu GMD cña Cty CP §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn GEMADEPT, víi tæng sè cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng lµ 3,8 triÖu cæ phiÕu. Tæng khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch trªn toµn thÞ tr­êng lµ 4.043.500cæ phiÕu d¹t 117.7 tû ®ång. Mét trong nh÷ng ®iÓm næi bËt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n th¸ng 5 lµ sù biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu kh¸ thÊt th­êng. Vµo nh÷ng phiªn giao dÞch ®Çu th¸ng, tiÕp diÔn xu h­íng cña nh÷ng phiªn giao dÞch cuèi th¸ng 4, gi¸ cæ phiÕu vÉn kh«ng ngõng t¨ng tuy víi biªn ®é hÑp, nh­ng khèi l­îng giao dÞch qua c¸c phiªn vÉn kh¸ cao. Vµo nh÷ng phiªn gi÷a th¸ng, nhÞp ®é t¨ng ch÷ng l¹i vµ gi¶m dÇn vÒ cuèi th¸ng, vµo giai ®o¹n cuèi th¸ng gi¸ nhiÒu lo¹i cæ phiÕu gi¶m nh­ mét xu thÕ. Nh­ng tíi 2 phiªn giao dÞch cuèi th¸ng, thÞ tr­êng cã dÊu hiªu ®¶o chiÒu khi hÇu hÕt gi¸ c¸c cæ phiÕu ®Òu t¨ng vµ biÓu ®å chØ sè VN-Index l¹i ®i lªn kh¸ ®ét ngét. Trong th¸ng 5, quy m« thÞ tr­êng ®­îc më réng víi sù xuÊt hiÖn hai lo¹i cæ phiÕu míi ®ã lµ cæ phiÕu AGF cña Cty CP XuÊt nhËp khÈu thuû s¶n An Giang vµ cæ phiÕu SAV cña Cty CP Hîp t¸c kinh tÕ vµ xuÊt nhËp khÈu SAVIMEX. Th¸ng 6/2002, thªm mét chu kú th¸ng n÷a trong tiÕn tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam, nh­ng th¸ng nµy víi biÓu ®å thÞ tr­êng sôt gi¶m. §©y lµ sù sôt gi¶m t¹m thêi vµ còng lµ nhÊt thêi.§©y lµ lÇn thø hai thÞ tr­êng ë vµo xu thÕ suy gi¶m sau ®ît suy gi¶m thø nhÊt diÔn ra vµo th¸ng 3/2002 tuy nhiªn møc ®é suy gi¶m cã nhÑ h¬n. Tõ phiªn giao dÞch thø 303 ngµy 1/6, phiªn giao dÞch ®Çu tiªn trong th¸ng ®Õn phiªn giao dÞch thõ 316 ngµy 21/6 thÞ tr­êng míi cã dÊu hiÖu ngõng suy gi¶m vµ c¸c chØ sè biÓu ®å t¨ng nhÑ nh­ng ®ã còng chØ lµ nh÷ng ®ît t¨ng ng¾n, biªn ®é hÑp víi nh÷ng diÕn biÕn chËp chên cho ®Õn hÕt th¸ng. Khèi l­îng giao dÞch trong th¸ng 6/2002 lµ 2.157.110 cæ phiÕu trÞ gi¸ 63 tû ®ång. T×nh tr¹ng gi¸ c¸c cæ phiÕu sôt gi¶m ®· t¸c ®éng ®Õn quy m« tõng phiªn giao dÞch vµ ¶nh h­ëng ®Õn tæng khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch toµn thÞ tr­êng. ChØ sè VN-Index trªn thÞ tr­êng liªn tôc trong xu thÕ gi¶m, vµ ®· gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt 192,13. Vµo nh÷ng phiªn nöa cuèi th¸ng 6, chØ sè VN-Index cã dÊu hiÖu ®¶o chiÒu, t¨ng lªn nh­ng còng kh«ng ®Òu vµ tèc ®é t¨ng còng rÊt chËm. KÕt thóc phiªn giao dÞch 322 ngµy 28/6, chØ sè VN – Index gi¶m 4,56 ®iÓm so víi phiªn 302 cuèi cïng cña th¸ng 5/2002 (207,12 ®iÓm). ThÞ tr­êng chøng kho¸n trong th¸ng 7 kh¸ ¶m ®¹m. Gi¸ hÇu hÕt c¸c lo¹i cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng ®Òu sôt gi¶m. Khèi l­îng vµ gi¸ trÞ giao dÞch khíp lÖnh thÊp, t©m lý c¸c nhµ ®Çu t­ kÐm hµo høng. Trong khi ®ã, b¸o ._.n¨m n¨m sÏ ®­îc b, Th¾t chÆt mèi quan hÖ gi÷a cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt ViÖc ph©n phèi cæ phiÕu ra c«ng chóng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i th«ng qua IPO nh»m môc ®Ých niªm yÕt trªn thÞ tr­êng cæ phiÕu tËp trung. Doanh nghiÖp nhµ n­íc trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ th­êng b¸n cæ phiÕu trùc tiÕp ra c«ng chóng th«ng qua qu¶ng c¸o trªn b¸o chÝ, tr¸nh sù qu¶n lý cña Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc theo nghÞ ®Þnh 48. Ngoµi ra, ng­êi qu¶n lý ë c¸c doang nghiÖp ViÖt Nam cßn rÊt e ng¹i ®èi víi viÖc niªm yÕt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ bÞ t¸ch rêi khái ho¹t ®éng IPO vµ niªm yÕt. MÆc dï vËy, ho¹t ®éng IPO cÇn ®¶m b¶o th¶ næi c¸c cæ phiÕu ®­îc chµo b¸n trªn thÞ tr­êngcp chÝnh thøc nh»m t¹o ra c¬ héi hoµn vèn b»ng c¸ch b¸n cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Gi¶i ph¸p tr­íc tiªn cho vÊn ®Ò nµy lµ lµm cho c¸c tiªu chuÈn cæ phÇn ho¸ ®ång bé víi c¸c tiªu chuÈn niªm ýet t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi, ®ång th­ßi b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¸p øng ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn niªm yÕt ph¶i thùc hiÖn niªm yÕt trªn Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi vµ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh th«ng qua chµo b¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng- IPO theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 48 nh»m ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cña cæ phiÕu ®­îc chµo b¸n. §èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn ho¸, c¸c biÖn ph¸p ­u ®·i vÒ thuÕ bæ sung sÏ ®­îc ¸p dông tuú thuéc vµo kho¶ng thêi gian gi÷a qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt. Trong tr­êng hîp niªm yÕt trong vßng mét n¨m sau khi cæ phÇn ho¸, c«ng ty ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ thªm mét n¨m n÷a. c, Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt trong viÖc vay vèn ng©n hµng HiÖn nay kh«ng cã khuyÕn khÝch nµo ®èi víi c«ng ty niªm yÕt trong lÜnh vùc vay vèn ng©n hµng. T×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng cña mét c«ng ty niªm yÕt lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ®¸ng tin cËy do tÝnh minh b¹ch ®­îc ®¶m b¶o h¬n so víi c¸c c«ng ty niªm yÕt. Mét ng©n hµng cho vay më réng ph¹m vi cung cÊp tÝn dông cho mét c«ng ty niªm yÕt ph¶i chÞu rñi ro Ýt h¬n so víi viÖc cung cÊp tÝn dông cho c¸c c«ng ty kh«ng niªm yÕt. Do ®ã, c«ng ty niªm yÕt xøng ®¸ng ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ l·i suÊt vÝ dô nh­ ­u ®·i vÒ l·i suÊt c¬ b¶n, kú h¹n kho¶n vay vµ h¹n møc tÝn dông...Ng©n hµng cho vay ®ßi hái c«ng ty ®i vay ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n ®èi víi kho¶n vay. Tµi s¶n thÕ chÊp cña c«ng ty niªm yÕt ®èi mét kho¶n vay ng©n hµng sÏ ®­îc ®Þnh gi¸ cao h¬n so v¬Ý tµi s¶n cña mét c«ng ty kh«ng niªm yÕt. VÒ vÊn ®Ò nµy cÇn cã sù tho¶ thuËn vµ phèi hîp víi phÝa Ng©n hµng Nhµ n­íc. d, Khai tr­¬ng trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi nh­ lµ mét thÞ r­êng dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá MÆc dï hiÖn nay cã hµng tr¨m doanh nghiÖp võa vµ nhá víi c¸c cæ ®«ng bªn ngoµi kh«ng thÓ ®¸p øng c¸c quy ®Þnh vÒ niªm yÕt vµ còng kh«ng cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc nµo ®Ó giao dÞch c¸c chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i ViÖt Nam. ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi thµnh mét thÞ tr­êng dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tõ 50 cæ ®«ng bªn ngoµi c«ng ty. ¦íc tÝnh cã kho¶ng 400 c«ng ty cæ phÇn ho¸ vµ vµi ngh×n c«ng ty cæ phÇn t­ nh©n ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt t¹i trung t©m giao dÞch Hµ Néi. Do ®Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tÝnh ®Õn yÕu tè rñi ro cao vµ lîi nhuËn kú väng cao, thÞ tr­êng dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn thiÕt lËp t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng nµy cÇn cã sù ph©n ho¸ nhÊt ®Þnh ®èi víi sµn giao dÞch thø nhÊt lµ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh, trªn c¶ hai khÝa c¹nh qu¶n lý vµ ho¹t ®éng. e, Cho phÐp c¸c c«ng ty liªn doanh chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn ¦íc tÝnh cã kho¶ng 3000 c«ng ty liªn doanh ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh. HiÖn nay, mét c«ng ty liªn doanh cã thÓ ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc mét c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n theo quy ®Þnh cña luËt, mµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu. NÕu c«ng ty liªn doanh ®­îc phÐp ph¸t triÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn th× sÏ cã mét sè l­îng lín c¸c c«ng ty liªn doanh muèn tham gia vµo cuéc ch¬i chøng kho¸n. VÒ vÊn ®Ò nµy, luËt C«ng ty liªn doanh cÇn ®­îc söa ®æi . CÇn cã sù phèi hîp ®iÒu chØnh gi÷a Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé t­ ph¸p ®iÒu chØnh. g, KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty niªm yÕt chµo b¸n quyÒn mua chøng kho¸n dµi h¹n Kh«ng cã mét ­u ®·i vÒ thuÕ nµo ®­îc ¸p dông chµo b¸n c¸c quyÒn mua chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty niªm yÕt. Ng­îc l¹i, cã rÊt nhiÒu quy ®Þnh vÒ viÖc chµo b¸n quyÒn mua chøng kho¸n. HiÖn t¹i, mét c«ng ty niªm yÕt kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu v­ît qu¸ l­îng cæ phiÕu ®ang l­u hµnh, hoÆc viÖc ph¸t hµnh thªm chØ ®­îc thùc hiÖn Ýt nhÊt mét n¨m sau ®ît ph¸t hµnh thªm tr­íc ®ã. KÕt qu¶ lµ chØ cã mét c«ng ty niªm yÕt lµ HAPACO cã thÓ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó t¨ng vèn trong thêi gian võa qua. Tõ gãc ®é c«ng ty, cÇn huy ®éng vèn th«ng qua cæ phiÕu h¬n lµ huy ®éng vèn th«ng qua c¸c kho¶n vay ng©n hµng, v× môc ®Ých chÝnh cña viÖc niªm yÕt lµ tµi trî th«ng qua thÞ tr­êng cæ phiÕu. Do ®ã, cÇn khuyÕn khÝch c«ng ty niªm yÕt huy ®éng vèn th«ng qua ho¹t ®éng chµo b¸n quyÒn mua chøng kho¸n dµi h¹n b»ng c¸ch sö dông chÝnh s¸ch hç trî vµ c¸c biÖn ph¸p tõ phÝa chÝnh phñ. Nh÷ng quy ®Þnh kh«ng cÇn thiÕt vÒ viÖc chµo b¸n quyÒn mua chøng kho¸n cña mét c«ng ty niªm yÕt ®­îc ®Ò cËp ë trªn cÇn ®­îc b·i bá cµng sím cµng tèt nh»m khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty niªm yÕt ph¸t hµnh nh÷ng cæ phiÕu míi. §Þnh h­íng chÝnh s¸ch cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cÇn ph¶i dùa trªn nÒn t¶ng c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ h¬n lµ dùa trªn ch¬ chÕ qu¶n lý theo nh÷ng chuÈn mùc ®Þnh s½n. h, X©y dùng c¬ chÕ ®¨ng ký tr­íc ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hµnh cæ phiÕu HiÖn nay, kh«ng cã mét ph­¬ng tiÖn nµo ®Ó c¸c c«ng ty niªm yÕt thùc hiÖn viÖc ph¸t hµnh c¸c quyÒn mua chøng kho¸n dµi h¹n mét c¸ch tiÖn lîi Trong m«i tr­êng biÕn ®éng th­êng xuyªn, c¸c c«ng ty hiÖn nay cÇn cã kh¶ n¨ng ph¶n øng nhanh nh¹y ®èi víi c¸c biÕn ®æi cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. ChØ khi c¸c c«ng ty cã thÓ cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi thÞ tr­êng vèn trong thêi gian ng¾n th× míi cã thÓ huy ®éng vèn cho c¬ héi ®Çu t­ míi. i, Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n nh»m ph©n phèi c¸c chøng kho¸n ph¸t hµnh trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ HiÖn nay, cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ ®­îc b¸n cho c«ng chóng th«ng qua h×nh thøc qu¶ng c¸o trªn b¸o chÝ trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Trong tr­êng hîp nµy, c«ng ty th­êng tiÕn hµnh ph¸t hµnh trùc tiÕp. Ngoµi ho¹t ®éng chµo b¸n ra c«ng chóng kÓ trªn, ®Êu gi¸ t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n còng ®­îc sö dông nh­ mét ph­¬ng thøc chµo b¸n ra c«ng chóng. C¸c thµnh viªn tham gia ®Êu gi¸ giíi h¹n ë c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã m¹ng l­íi Marketing réng. 2. Nhãm biÖn ph¸p khai th¸c cÇu a, ThiÕt lËp c«ng ty tµi chÝnh Chøng kho¸n TÝnh thanh kho¶n cao trªn thÞ tr­êng vèn cho phÐp c¸c c«ng ty trong n­íc huy ®éng vèn ë møc gi¸ c¹nh tranh vµ chi phÝ hîp lý. C¸c c«ng ty Chøng kho¸n ë ViÖt Nam cã nguån vèn h¹n chÕ nªn trªn thÞ tr­êng cßn thiÕu v¾ng ho¹t ®éng giao dÞch tÝch cùc. Mét c¸ch thøc ®Ó t¨ng c­êng tÝnh thanh kho¶n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng tµi trî liªn quan ®Õn chøng kho¸n. HiÖn nay, c¸c ng©n hµng cã thÓ cung cÊp tµi chÝnh cho c¸c c«ng ty chøng kho¸n. C¸c c«ng ty chøng kho¸n cung cÊp c¸c lo¹i tÝn dông kh¸c nhau cho c¸c ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n. ChÝnh x¸c h¬n c«ng ty nµy cung cÊp c¸c ho¹t ®éng tµi trî liªn quan ®Õn chøng kho¸n cho nhµ ®Çu t­ hoÆc c«ng ty chøng kho¸n nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng b¶o l·nh ph¸t hµnh, mua vµ n¾m gi÷ mét sè chøng kho¸n nhÊt ®Þnh. C«ng ty chøng kho¸n gãp phÇn ®iÒu chØnh cung vµ cÇu vÒ tµi trî chøng kho¸n, kÝch ho¹t hoÆc b×nh æn thÞ tr­êng víi chøc n¨ng cung cÊp tµi chÝnh cña m×nh. b, KhuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ tÝch cùc tham gia h¬n vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n C¸c nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn lµ mét kh¸i niÖm míi mÎ ®èi víi ®a sè ng­êi d©n ViÖt Nam, ngay c¶ ®èi víi nh÷ng ng­êi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh. Do ®ã cÇn tuyªn truyÒn, phæ cËp kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n tíi mäi ng­êi d©n ®Ó viÖc ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n thùc sù trë thµnh mét h×nh thøc sö dông sè tiÒn nhµn rçi ®Ó kiÕm lêi míi cña d©n chóng. N©ng cao kiÕn thøc cho ng­êi ®Çu t­ cßn gãp phÇn x©y dùng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng æn ®Þnh, hiÖu qu¶ ®èi víi c¶ c«ng ty ph¸t hµnh lÉn ng­êi ®Çu t­. MÆt kh¸c, ®a sè c«ng chóng ®Çu t­ cßn ®ang trong t×nh tr¹ng th¨m dß, chê ®îi nh÷ng diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng nªn nhu cÇu ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng ch­a cao. §Ó thu hót sù quan t©m cña c«ng chóng ®Çu t­, cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, miÔn gi¶m thuÕ hay hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh, tÝn dông ®èi víi ng­êi ®Çu t­, më réng viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®èi víi kh¸ch hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hä tham gia trªn thÞ tr­êng. T¹o niÒm tin cho ng­êi ®Çu t­ b»ng viÖc t¹o ra mét khung ph¸p lÝ ®ång bé, râ rµng, x©y dùng ®Þnh h­íng, chiÕn l­îc ph¸t triÓn râ rµng cho thÞ tr­êng, hÖ thèng qu¶n lÝ, gi¸m s¸t thÞ tr­êng hiÖu qu¶ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi ®Çu t­ khi tham gia thÞ tr­êng. §ång thêi, n©ng cao chÊt l­îng cña hÖ thèng giao dÞch cña trung t©m, t¨ng thªm c¸c dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng tõ phÝa c¸c c«ng ty chøng kho¸n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c«ng chóng. C¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc §©y lµ nh÷ng tæ chøc kinh doanh lín, cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc nghiªn cøu, ph©n tÝch thÞ tr­êng, mÆt kh¸c l¹i tËp trung ®­îc nguån vèn lín do ®ã sÏ lµ nguån cÇu lín, cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh tíi thÞ tr­êng. MÆt kh¸c, c¸c tæ chøc ®Çu t­ lín cßn lµ cÇu nèi gi¸n tiÕp gióp mäi ng­êi d©n dï cã l­îng vèn nhá, tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc chøng kho¸n cßn Ýt còng cã thÓ tham gia ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n th«ng qua c¸c Quü ®Çu t­ chøng kho¸n, quü h­u trÝ. . .V× vËy cÇn thóc ®Èy viÖc thµnh lËp c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n, C«ng ty qu¶n lÝ Quü, khuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh lín nh­ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, quü ®Çu t­. . . b»ng c¸c chÝnh s¸ch hç trî, ­u ®·i vÒ thuÕ, phÝ. . . ®ång thêi x©y dùng mét khung ph¸p lÝ chÆt chÏ, râ rµng, phï hîp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc tham gia ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi Sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã ý nghÜa rÊt lín cho sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n v× ®©y lµ lùc l­îng c¸c nhµ ®Çu t­ cã nhiÒu kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ cã l­îng vèn ®Çu t­ kh¸ lín, cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®èi víi thÞ tr­êng c¶ vÒ khèi l­îng giao dÞch thùc tÕ mµ hä tham gia lÉn ¶nh h­ëng vÒ t©m lÝ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc. Theo NghÞ ®Þnh 48/N§ - CP th× tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi, tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n n­íc ngoµi muèn kinh doanh chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam ph¶i thµnh lËp c«ng ty liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam. Tuy ®©y còng lµ mét gi¶i ph¸p phæ biÕn ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­ng trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu nh­ hiÖn nay, hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü võa cã hiÖu lùc th× viÖc h¹n chÕ sù tham gia cña ®èi t¸c n­íc ngoµi mét c¸ch chÆt chÏ lµ kh«ng phï hîp. MÆt kh¸c, theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi chØ cã thÓ ®­îc tæ chøc d­íi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ kh«ng ®­îc phÐp chuyÓn ®æi sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. Theo QuyÕt ®Þnh 139/1999/Q§-TTg, tØ lÖ n¾m gi÷ cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi cßn bÞ quy ®Þnh chÆt chÏ . Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®· h¹n chÕ sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, kh«ng t¹o ra s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc h¹n chÕ ®ã trong ®iÒu kiÖn nh÷ng n¨m võa qua cã thÓ phïu hîp nh­ng trong giai ®o¹n tíi, ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt mµ ViÖt Nam ®· kÝ víi Mü, khu vùc vµ c¸c n­íc kh¸c, c¬ chÕ ph¸p luËt cña chóng ta cÇn ®­îc söa ®æi theo h­íng th«ng tho¸ng h¬n, dÇn dÇn xo¸ bá sù ph©n biÖt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc víi n­íc ngoµi, t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo kinh doanh t¹i ViÖt Nam. Sù m©u thuÉn gi÷a LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ QuyÕt ®Þnh 139/1999/Q§-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh Phñ vÒ tØ lÖ tham gia cña bªn n­íc ngoµi vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam: theo quyÕt ®Þnh 139 th× tØ lÖ vèn gãp cña bªn n­íc ngoµi trong c«ng ty chøng kho¸n kiªn doanh tèi ®a lµ 30% trong khi ®ã theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, th× bªn n­íc ngoµi cÇn cã tèi thiÓu 30%, t¹o ra khã kh¨n cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi muèn tham gia kinh doanh chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam, chóng ta cÇn chØnh söa nh÷ng m©u thuÉn nh­ thÕ trong c¸c v¨n b¶n luËt ®Ó t¹o khung ph¸p lÝ chÆt chÏ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ngoµi ra, cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, hç trî kh¸c khuyÕn khÝch dù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc nh­ Quü ®Çu t­, C«ng ty qu¶n lÝ Quü, khuyÕn khÝch thµnh lËp Quü ®Çu t­ chøng kho¸n n­íc ngoµi vµ dÇn dÇn h×nh thµnh Qòy ®Çu t­ chøng kho¸n cña ViÖt Nam. c, Ph¸t triÓn chÝnh s¸ch hç trî cho nhµ ®Çu t­ nhá lÎ §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cã thÓ b×nh æn trong t­¬ng lai, viÖc nhanh chãng ph¸t triÓn c¸c nhµ ®Çu t­ nhá lÎ lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu. Tuy nhiªn c¸c nhµ ®Çu t­ nhá lÎ l¹i kh«ng tiÕp cËn thÞ tr­êng mét c¸ch dÔ dµng. Do ®ã, cÇn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng b»ng c¸ch níi láng quy ®Þnh ®èi víi viÖc më tµi kho¶n giao dÞch. Møc thuÕ ®èi víi thu nhËp cÇn gi¶m h¬n n÷a vµ giao dÞch ®èi víi nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n nªn gi¶m h¬n n÷a, ®Æc biÖt thÞ tr­êng chøng kho¸n cÇn ph¶i ®­îc xóc tiÕn h¬n n÷a víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ quy m« nhá th«ng qua cñng cè c¸c mèi quan hÖ víi nhµ ®Çu t­. d, Níi láng h¹n chÕ vÒ ®Çu t­ ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi HiÖn nay, quy ®Þnh h¹n chÕ sù tham gia cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt lµ 20%, hÇu hÕt c¸c c«ng ty niªm yÕt ®Òu ®¹t tû lÖ nµy. §Ó khuyÕn khÝch nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tham gia h¬n n÷a vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÑt Nam, møc trÇn giíi h¹n ®Çu t­ ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn ®­îc b·i bá dÇn dÇn, nh»m tr¸nh nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi luång tiÒn nãng ch¶y vµo nÒn kinh tÕ quèc gia, thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ thÞ tr­êng vèn. Bªn c¹nh viÖc níi réng møc trÇn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nh÷ng nç lùc kh¸c nh­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thÞ tr­êng v÷ng m¹nh, thiÕt lËp tæ chøc thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n ®éc lËp, t¨ng tû lÖ l­u ký tËp trung, ®¨ng ký theo tªn ®¹i diÖn...®­îc coi lµ nh÷ng nh©n tè quan träng ®Ó thu hót nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 3. N©ng cao chÊt l­îng, më réng ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n Cho ®Õn nay, ë ViÖt Nam ®· cã 8 c«ng ty chøng kho¸n ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng, b­íc ®Çu ®· cung cÊp ®­îc c¸c dÞch vô c¬ b¶n cho thÞ tr­êng vËn hµnh tèt, an toµn. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty míi chØ tËp trung ë nghiÖp vô m«i giíi, c¸c nghiÖp vô kh¸c cßn lÎ tÎ, ch­a ph¸t triÓn. §Ó x©y dùng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n vËn hµnh hiÖu qu¶ th× vai trß cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ rÊt lín. a, C¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao, më réng ho¹t ®éng c¶ vÒ chÊt l­îng lÉn quy m«, tËp trung ph¸t triÓn thªm c¸c nghiÖp vô T­ vÊn Trong thêi gian ®Çu míi h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n, sù hiÓu biÕt cña c«ng chóng ®Çu t­ cßn h¹n chÕ, do ®ã nghiÖp vô t­ vÊn cã ý nghÜa quan träng h¬n gióp ®ì kh¸ch hµng trong viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng, ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®óng ®¾n, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­ Víi sè l­îng, chñng lo¹i c¸c lo¹i chøng kho¸n ngµy cµng gia t¨ng trong t­¬ng l¹i, ng­êi ®Çu t­ sÏ rÊt khã n¾m b¾t, lùa chän ®­îc danh môc ®Çu t­ thÝch hîp. Ph¸t triÓn nghiÖp vô qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ rÊt cÇn thiÕt, cã vai trß ®Þnh h­íng cho thÞ tr­êng vËn hµnh tèt. B¶o l·nh ph¸t hµnh: cho ®Õn nay, ch­a cã c«ng ty chøng kho¸n nµo thùc hiÖn ®­îc nghiÖp vô b¶o l·nh cho chøng kho¸n ph¸t hµnh ra c«ng chóng mµ míi chØ dõng ë nghiÖp vô lµm ®¹i lÝ ph¸t hµnh. Ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh cã ý nghÜ quan träng gióp cho viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty thuËn lîi h¬n, ®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ tham chiÕu chÝnh x¸c, cã c¨n cø c¬ së râ rµng h¬n, phï hîp víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ hoµn c¶nh thùc tiÔn cña ViÖt Nam ®Ó gi¸ cæ phiÕu thay ®æi kh«ng qu¸ chªnh lÖch nh­ thêi gian võa qua. b, Ph¸t triÓn më réng m¹ng l­íi chi, nh¸nh nhËn lÖnh cña kh¸ch hµng trªn nhiÒu tØnh thµnh h¬n n÷a, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi nhµ ®Çu t­ cã thÓ tham gia thÞ tr­êng. HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao dÞch phôc vô cho ho¹t ®éng nhËn vµ thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng, cung cÊp th«ng tin cho kh¸ch hµng nhanh chãng, kÞp thêi, chÝnh x¸c, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng viÖc ®Çu t­ cña hä. Gi¶m h¬n n÷a møc phÝ m«i giíi nh»m thu hót kh¸ch hµng tham gia trªn thÞ tr­êng. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®· ®­a ra ®­îc c¸c møc phÝ theo cÊp ®é kh¸c nhau tuú theo khèi l­îng giao dÞch, tuy nhiªn møc phÝ hiÖn nay vÉn cßn rÊt cao, phæ biÕn lµ møc phÝ 0.5% vµ 0.45% trªn tæng gi¸ trÞ giao dÞch. Con sè tr«ng cã vÎ nhá nh­ng khi khèi l­îng giao dÞch ®¹t ®­îc lín th× møc phÝ l¹i qu¸ cao so víi møc lîi nhuËn mµ ng­êi ®Çu t­ cã thÓ ®¹t ®­îc trong t×nh h×nh hiÖn nay. §Ó thÞ tr­êng ph¸t triÓn l©u dµi, møc phÝ cÇn ®­îc gi¶m h¬n n÷a, hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia. Gi¶m sè tiÒn kÝ quü mua chøng kho¸n xuèng cßn kho¶ng 50%-70%, tiÕn tíi gi¶m h¬n n÷a khi thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn. Møc kÝ quü 100% hiÖn nay lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ mÊt nhiÒu c¬ héi mua ®­îc cæ phiÕu khi gi¸ gi¶m v× kh«ng cßn tiÒn trong tµi kho¶n. Tuú theo tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng cã thÓ cho t¹m øng hay vay tiÒn mua chøng kho¸n. C¸c c«ng ty chøng kho¸n trùc thuéc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ cho phÐp nh÷ng nhµ ®Çu t­ cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®ã ®­îc phÐp giao dÞch mµ kh«ng cÇn më thªm tµi kho¶n t¹i c«ng ty chøng kho¸n n÷a, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng trong giao dÞch, ®ång thêi gióp hä qu¶n lÝ tiÒn cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng h¬n. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i h¬n n÷a vÒ tµi chÝnh, ­u ®·i kh¸c ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh vµ lµm dÞch vô chøng kho¸n. Tõ ®ã gióp c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã ®iÒu kiÖn gi¶m phÝ cho kh¸ch hµng, n©ng cao chÊt l­îng phôc vô. . . Më réng thªm ®èi t­îng ®­îc phÐp tham gia cung øng dÞch vô chøng kho¸n nh»m t¨ng thªm sè l­îng c¸c trung gian mua b¸n chÝnh thøc cho thÞ tr­êng, t¹o sù c¹nh tranh tÝch cùc cho c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Ó hä ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña m×nh. 4. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, hÖ thèng ho¹t ®éng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n a, Hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lÝ thÞ tr­êng chøng kho¸n Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n: NghÞ ®Þnh 48/1998/N§/CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc ban hµnh tr­íc khi trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng nªn sau mét thêi gian vËn dông ®· béc lé nhiÒu thiÕu sãt. Trong thêi gian tíi cÇn chØnh söa l¹i NghÞ ®Þnh 48 vµ c¸c quy chÕ h­íng dÉn theo h­íng bao qu¸t réng h¬n mäi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng, ®iÒu chØnh nh÷ng chç ch­a hîp lÝ cho phï hîp víi nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong thùc tiÔn. Trong t­¬ng lai, cã thÓ x©y dùng mét Ph¸p lÖnh råi tiÕn tíi x©y dùng LuËt chøng kho¸n riªng, tõ ®ã lµm c¬ së ph¸p lÝ cao h¬n, thèng nhÊt víi ph¹m vi ®iÒu chØnh réng, gióp c¬ quan qu¶n lÝ cã thÓ gi¸m s¸t thÞ tr­êng mét c¸ch hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian ho¹t ®éng tèt, ng­êi ®Çu t­ yªn t©m ®Çu t­, gióp cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng an toµn, ph¸t triÓn nhanh chãng, æn ®Þnh. X¸c ®Þnh vai trß, tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Uû ban chøng kho¸n chØ gi¸m s¸t vµ qu¶n lÝ vÜ m« ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®­a ra c¸c kÕ ho¹ch, ®Þnh h­íng chung chø kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña viÖc giao dÞch chøng kho¸n. Quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, ph¹m vi can thiÖp cña tõng c¬ quan, tõng b­íc n©ng cao n¨ng lùc, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong ®iÒu hµnh, tæ chøc giao dÞch chøng kho¸n cña trung t©m giao dÞch. C¸c quyÕt ®Þnh tõ phÝa c¬ quan qu¶n lÝ ph¶i c¨n cø vµo mét chiÕn l­îc cô thÓ ®· ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc, kh«ng nªn thay ®æi liªn tôc g©y x¸o trén t©m lÝ cho c¸c nhµ ®Çu t­ v× ngay c¶ khi ®ã lµ quyÕt ®Þnh hîp lÝ vÒ mÆt lÝ thuyÕt nh­ng do ph¶n øng tõ phÝa thÞ tr­êng nã l¹i ph¶n t¸c dông. Do ®ã, tr­íc khi ®­a ra quyÕt ®Þnh nµo ®ã th× ph¶i ph©n tÝch kÜ thÞ tr­êng vµ t©m lÝ nhµ ®Çu t­. Phèi hîp chÆt chÏ trong chØ ®¹o, ph¶n håi th«ng tin thÞ tr­êng gi÷a Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc vµ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. §ång thêi, phèi hîp víi c¸c bé, ngµnh h÷u quan kh¸c ®Ó cã thÓ ph¸t hiÖn kÞp thêi, xö lÝ nghiªm minh c¸c vi ph¹m x¶y ra trªn thÞ tr­êng, gióp cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶, c«ng b»ng. X©y dùng ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é nghiÖp vô cao, kh¶ n¨ng qu¶n lÝ tèt, n¾m b¾t kÞp thêi c¸c th«ng tin trªn thÞ tr­êng, cã thÓ ®­a ra c¸c quyÕt s¸ch ®óng ®¾n gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng. b, HiÖn ®¹i ho¸, më réng, n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng c¸c hÖ thèng cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n - N©ng cÊp hÖ thèng giao dÞch, l­u kÝ vµ thanh to¸n bï trõ X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin theo h­íng hiÖn ®¹i h¬n ®Ó phï hîp víi tèc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. HiÖn nay, hÖ thèng giao dÞch cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ hÖ thèng b¸n tù ®éng víi m¹ng côc bé, n¨ng lùc gi¶i quyÕt tèi ®a 300.000 lÖnh mét phiªn giao dÞch, quy m« tèi ®a 9.900 cæ phiÕu mét lÖnh. NÕu víi môc tiªu ®¹t ®­îc con sè 300.000 tµi kho¶n giao dÞch cña kh¸ch hµng t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong n¨m 2003 th× víi hÖ thèng giao dÞch nµy khã cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã. Do ®ã, cÇn ph¶i n©ng cÊp tÝnh n¨ng cña hÖ thèng giao dÞch, nh»m ®¹t ®­îc mét sè b­íc tiÕn thóc ®Èy thÞ tr­êng ph¸t triÓn h¬n, thay ®æi mét sè quy ®Þnh cã ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi ho¹t ®éng l©u dµi cña thÞ tr­êng nh­: - T¨ng biªn ®é dao ®éng lªn 5%-7%, sau khi thÞ tr­êng æn ®Þnh vÒ l©u dµi cã thÓ t¨ng lªn 10%-15%. HÇu hÕt c¸c n­íc ®Òu cã quy ®Þnh vÒ biªn ®é dao ®éng gi¸ ®Ó b¶o vÖ thÞ tr­êng, nh­ng biªn ®é cña hä kh¸ cao, nh­ Th­îng H¶i lµ , Th¸i lan vµ Kuala Lumpur lµ hay kh«ng quy ®Þnh biªn ®é dao ®éng nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n New York. Quy ®Þnh biªn ®é dao ®éng gi¸ 2% nh­ võa råi cña Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh chØ lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ t¹m thêi gióp æn ®Þnh thÞ tr­êng trong giai ®o¹n ®Çu míi ho¹t ®éng, cßn vÒ l©u dµi cÇn cã mét biªn ®é réng h¬n t¹o tÝnh sinh ®éng cho thÞ tr­êng, hÊp dÉn, thu hót nhiÒu nhµ ®Çu t­ tham gia, gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n n­íc ta. - Khíp lÖnh 2-3 lÇn trong mét phiªn giao dÞch vµ tiÕn tíi khíp lÖnh liªn tôc nh»m t¹o sù s«i ®éng cho thÞ tr­êng, ®a d¹ng c¸c møc gi¸ trong mét phiªn giao dÞch, hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ tham gia mua b¸n chøng kho¸n, t¨ng khèi l­îng giao dÞch, t¨ng quy m« cho thÞ tr­êng. - Quy ®Þnh mét l« cæ phiÕu nhá h¬n møc 1 l« = 100 cæ phiÕu nh­ hiÖn nay ®Ó mäi ng­êi d©n, kÓ c¶ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp thÊp còng cã thÓ tham gia ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®ång thêi ®Ó nh÷ng cæ ®«ng cã cæ phiÕu lÎ còng cã thÓ b¸n trùc tiÕp trªn thÞ tr­êng mµ kh«ng ph¶i b¸n l¹i cho c¸c tay “cß” chøng kho¸n hay c¸c c«ng ty chøng kho¸n víi gi¸ thÊp h¬n, ®¶m b¶o lîi Ých cho ng­êi ®Çu t­. - §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i lÖnh: hiÖn nay míi chØ cã lÖnh mua vµ lÖnh b¸n, ch­a cã c¸c lo¹i lÖnh mang tÝnh chÊt b¶o vÖ ng­êi ®Çu t­ nh­ lÖnh dõng, lÖnh giíi h¹n, lÖnh tuú nghi. . .gióp c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ linh ho¹t h¬n trong viÖc ®Çu t­ cña m×nh. - Cho phÐp c¸c c«ng ty chøng kho¸n nhËn lÖnh b»ng nhiÒu h×nh thøc nh­ fax, ®iÖn tho¹i, e-mail. . .t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho kh¸ch hµng ë mäi n¬i cã thÓ giao dÞch ®­îc. - X©y dùng trung t©m l­u kÝ vµ thanh to¸n bï trõ ®éc lËp, tù ®éng ho¸ hÖ thèng l­u kÝ vµ thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n, ®¶m b¶o cã thÓ qu¶n lÝ ®ång thêi nhiÒu tµi kho¶n l­u kÝ h¬n v× sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng trong t­¬ng lai. - Rót thêi h¹n thanh to¸n xuèng cßn t+2: viÖc rót thêi h¹n thanh to¸n tõ t+4 xuèng t+3 mµ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n võa thùc hiÖn qu¶ ®· lµ mét nç lùc lín trong qu¸ tr×nh dÇn dÇn x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých h¬n n÷a cho c¸c nhµ ®Çu t­, thu hót hä tham gia thÞ tr­êng, ®Èy nhanh quy tr×nh thanh to¸n, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n, cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a ®Ó cã thÓ rót thêi h¹n thanh to¸n xuèng cßn t+2. c, HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ tr­êng HiÖn nay, hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ tr­êng cßn thñ c«ng nªn viÖc gi¸m s¸t cßn chËm ch¹p, ch­a hiÖu qu¶, ®Ó x¶y ra nhiÒu hµnh vi gian lËn, khi ph¸t hiÖn th× còng ®· muén, viÖc xö lÝ cßn ch­a thËt nghiªm minh. §Ó ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng vËn hµnh an toµn, hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn trong t­¬ng lai th× ph¶i x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ tr­êng hiÖn ®¹i, tù ®éng kÕt nèi víi c¸c hÖ thèng kh¸c nh­ hÖ thèng giao dÞch, c«ng bè th«ng tin, l­u kÝ, thanh to¸n. Tõ ®ã cã thÓ ph¸t hiÖn ra c¸c sai ph¹m nhanh chãng, râ rµng, xö lÝ kÞp thêi, ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, minh b¹ch cho thÞ tr­êng chøng kho¸n n­íc ta. d, Ph¸t triÓn hÖ thèng cung cÊp th«ng tin Cïng víi viÖc c¶i tiÕn chÕ ®é c«ng bè th«ng tin cña c¸c c«ng ty niªm yÕt, cÇn ph¶i n©ng cÊp hÖ thèng cèng bè th«ng tin hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin cho thÞ tr­êng vÒ giao dÞch trªn thÞ tr­êng, vÒ c¸c c«ng ty niªm yÕt, vÒ c¸c trung gian thÞ tr­êng, vÒ qu¶n lÝ thÞ tr­êng, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy. .. Víi hÖ thèng cung cÊp th«ng tin hiÖn nay, c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng thÓ cã ®ñ d÷ liÖu ®Ó ph©n tÝch hay ®¸nh gi¸ vÒ mét C«ng ty nµo ®ã ®Ó lµm c¨n cø ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ mét c¸ch chÝnh x¸c, do ®ã ho¹t ®éng ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay phÇn nhiÒu ph¶i dùa vµo c¶m tÝnh. Ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng c«ng bè th«ng tin cã thÓ truyÒn ph¸t réng r·i, thèng nhÊt, chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, dÔ tiÕp cËn ®èi víi c«ng chóng, th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng nh­ qua m¹ng internet, b¸o chÝ, tin tøc hµng ngµy. . . ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®©u t­ khi tham gia thÞ tr­êng. 5. KhuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c tæ chøc víi vai trß lµ c¸c nhµ t¹o lËp thÞ tr­êng §Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng chøng kho¸n mét c¸ch vÜ m« cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p mang tÝnh thÞ tr­êng. C¸c nhµ t¹o lËp thÞ tr­êng sÏ ®iÒu hoµ thÞ tr­êng b»ng c¸ch mua cæ phiÕu vµo ®Ó t¹o cÇu khi gi¸ gi¶m vµ b¸n ra ®Ó t¹o cung khi gi¸ t¨ng, gióp trÊn an t©m lÝ nhµ ®Çu t­, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña thÞ tr­êng. - CÇn khuyÕn khÝch sù tham gia cña c¸c ng©n hµng, tæ chøc ®Çu t­. . hoÆc thµnh lËp riªng mét tæ chøc chuyªn nghiÖp ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng víi vai trß t¹o lËp thÞ tr­êng. - Thµnh lËp hiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n ë c¸c n­íc kh¸c, sau khi thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi mét thêi gian ®Òu cã sù xuÊt hiÖn cña HiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n víi vai trß phæ biÕn kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n, nghiªn cøu ph¸t triÓn nghiÖp vô kinh doanh chøng kho¸n, tham gia qu¶n lÝ, gi¸m s¸t ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, hç trî c¸c nhµ kinh doanh vµ thÞ tr­êng khi cÇn thiÕt. ViÖc thµnh lËp HiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n ë ViÖt Nam lµ cÇn thiÕt, cã vai trß ®iÒu hoµ lîi Ých chung, t¹o ®iÒu kiÖn båi d­ìng chuyªn m«n, ®¹o ®øc cho héi viªn (chñ yÕu lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n, thµnh viªn l­u kÝ, c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n), ®ång thêi cã vai trß nh­ mét market makers gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng mét c¸ch æn ®Þnh. 6. T¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü hç trî thanh to¸n Quü hç trî thanh to¸n lµ quü do Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n lËp ra ®Ó hç trî cho c¸c thµnh viªn khi gÆp rñi ro trong thanh to¸n. ë ViÖt Nam, Quü hç trî thanh to¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®­îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn l­u kÝ nh­ng hÇu nh­ kh«ng ho¹t ®éng. Quy m« cña Quü cßn qu¸ nhá, ho¹t ®éng cña quü l¹i ch­a cã c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh cô thÓ, thªm vµo ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ®i vµo ho¹t ®éng nªn c¸c quy ®Þnh ®èi víi c¸c thµnh viªn l­u kÝ vµ c¸c kh¸ch hµng vÒ tiÒn kÝ quü, vÒ cho vay. . . rÊt chÆt chÏ, hÇu nh­ kh«ng cã rñi ro dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n do ®ã c¸c thµnh viªn l­u kÝ ch­a ph¶i sö dông ®Õn tiÒn cña Quü. Nh­ng trong t­¬ng lai, khi thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn, c¸c dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng réng r·i h¬n th× vai trß cña Quü hç trî thanh to¸n sÏ ®­îc ph¸t huy. Do ®ã cÇn ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n tÇm quan träng cña Quü, cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó Quü trë thµnh mét c«ng cô h÷u hiÖu gi¶m thiÓu rñi ro trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. KÕt luËn ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn cßn cÇn ph¶i ®iÒu chØnh dÇn dÇn míi cã thÓ ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ thùc sù hiÖu qu¶. Sù biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Thµnh phè Hå ChÝ Minh trong thêi gian võa qua ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­ còng nh­ ®Õn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong thêi gian ®Çu vµ vÒ sau nµy. Do ®ã, ph¶i nhanh chãng t¹o dùng l¹i niÒm tin cho nhµ ®Çu t­ b»ng c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch b×nh æn gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng. Qua mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu t­¬ng ®èi tæng hîp, tõ lý luËn ®Õn thùc tiÔn vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n, gi¸ cæ phiÕu, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu, vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m b×nh æn gi¸ cæ, ®Ò tµi ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, ®¸p øng môc ®Ých nghiªn cøu ®· ®Ò ra: Lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ gi¸ cæ phiÕu vµ biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh trong thêi gian võa qua. §­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m b×nh æn gi¸ cæ phiÕu t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn, kho¸ luËn vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian, vÒ kiÕn thøc lý luËn còng nh­ kinh nghiÖm thùc tÕ cña ng­êi viÕt. Do ®ã, em hi väng sÏ nhËn ®­îc sù gãp ý ch©n thµnh tõ phÝa c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o, c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn chøng kho¸n ®Ó kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS – TS NguyÔn ThÞ Quy ®· gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. ._.