Đánh giá thực trạng nguồn lực các chính sách phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng

§¸nh gi¸ thùc tr¹ng nguån lùc c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD . Lêi më ®Çu Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ á ViÖt Nam ®ang b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ b­íc ®ét ph¸ cña sù nghiÖp CNH – HDH ®Êt n­íc . Trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp VLXD còng ®ãng gãp lín vµo qóa tr×nh ph¸t triÓn ®ã . Lµ ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n cã quan hÖ vµ ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ ®Æc biÖt lµ víi ngµnh x©y dùng. V× vËy ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD chÝnh lµ ph¸t triÓn tiÒn ®Ò cho sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn §¹i ho¸ ®Êt n­íc . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh x©y dùng, t¹o ra c¬ së h¹ tÇng lµm tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD kÐo theo c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan nh­ c«ng nghiÖp khai th¸c, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, n¨ng l­îng .. T¹o sù liªn kÕt liªn ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh Th­¬ng m¹i, DÞch vô,… Vµ do ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh nªn cã thÓ gi¶i quyÕt nhu cÇu viÖc lµm cña nguêi d©n mµ kh«ng cÇn cã tr×nh ®é cao, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Víi tÇm quan träng nh­ trªn ®èi víi nÒn kinh tÕ, ngµnh c«ng nghiÖp VLXD ®­îc xÕp vµ nhãm ngµnh c«ng nghiÖp ­u tiªn trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña VIÖt Nam ®Õn n¨m 2010. V× vËy, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD lµ nhiÖm vô träng t©m cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m tíi . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD cã liªn quan nhiÒu ®Õn viÖc huy ®éng vµ sö dông nguån lùc nh­ tµi nguyªn, vèn vµ lao ®éng. V× vËy ph¸t triÓn c¸c nguån lùc nµy lµ c¬ së cho c«ng nghiÖp VLXD trong nh÷ng n¨m qua vµ sÏ vÉn lµ träng t©m trong nh÷ng n¨m tíi nhÊt lµ trong hoµn c¶nh nguån lùc n­íc ta ®ang dÇn c¹n kiÖt hay mÊt dÇn lîi thÕ th× vÊn ®Ò sö dông nguån lùc cho hiÖu qu¶ lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra cho n­íc ta trong qóa tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i hiÖn nay. ThÊy râ tÇm quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp VLXD ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Yªu cÇu t©t yÕu ph¶i ®¸nh gi¸ nguån lùc vµ thuËn lîi cña ViÖt Nam cho ph¸t triªn c«ng nghiÖp VLXD em ®· nghiªn cøu kh¶ n¨ng nguån lùc vµ sö dông nguån lùc cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi Chuyªn ®Ò chia ra 3 phÇn : + PhÇn I: Vai trß ngµnh c«ng nghiÖp VËt liÖu x©y dùng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ . + PhÇn II: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ nguån lùc vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD + PhÇn III: Gi¶i Ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 . Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn, em ®· ®­îc sù h­íng dÉn cña c« gi¸o TS . Phan ThÞ NhiÖm vµ anh NguyÔn Anh TuÊn c¸n bé Ban nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt thuéc ViÖn chiÕn l­îc vµ ph¸t triÓn ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n vµ mong nhËn ®­îc sù gãp ý vÒ chuyªn ®Ò nµy. PhÇn I: Vai trß ngµnh c«ng nghiÖp VËt liÖu x©y dùng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ . I- Vai trß ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp VLXD ViÖt Nam . VËt liÖu x©y dùng lµ s¶n phÈm quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®Ó lµm nguyªn liÖu ®Çu vµo cho X©y dùng cña c¸c quèc gia. Cã thÓ nãi ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng g¾n liÒn qu¸ tr×nh x©y dùng cña c¸c quèc gia trong c¸c thêi ®¹i . Nh÷ng c«ng tr×nh v¨n ho¸ cã tù ngµn n¨m, cho ®Õn nh÷ng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, d©n dông, giao th«ng thuû lîi phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c n­íc ph¸t triÓn ngµy nay. ë ViÖt nam, sù ra ®êi cña vËt liÖu x©y dùng ( VLXD ) g¾n liÒn víi ngµnh x©y dùng. Tõ nh÷ng di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö ®Õn nh÷ng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Tr¶i qua qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi ngµnh VËt liÖu x©y dùng ®· kh¶ng ®Þnh vai trß hÕt søc quan träng ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngay c¶ trong thêi kú ®Êt n­íc chiÕn tranh th× c«ng nghiÖp x©y dùng vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. D­íi bom ®¹n c¸c c¬ së s¶n xuÊt g¹ch, ngãi ,v«i vÉn tiÕn hµnh s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc kh¾c phôc hËu qu¶ bom ®¹n, ®¶m b¶o c¬ së cho nh©n d©n tiÕp tôc s¶n xuÊt. Sau chiÕn tranh, khi ®Êt n­íc thèng nhÊt, c¶ n­íc trë thµnh c«ng tr­êng x©y dùng, nhu cÇu x©y dùng t¨ng cao ngµnh VLXD l¹i cµng ph¸t triÓn h¬n trong c«ng cuéc t¸i thiÕt ®Êt n­íc, ngµnh vËt liÖu x©y dùng cµng quan träng vµ cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ . NhËn thÊy râ tÇm quan träng cña VLXD ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhµ n­íc ta ®· ®­a c«ng nghiÖp VLXD trë thµnh ngµnh träng ®iÓm quèc gia víi nhiÒu ­u tiªn. Ngµnh c«ng nghiÖp VLXD n­íc ta ®· ph¸t triÓn rÊt nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Ph¸t huy tiÒm n¨ng trong n­íc, hîp t¸c, liªn doanh víi n­íc ngoµi, tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn kü thuËt hiÖn ®¹i cña thÕ giíi øng dông vµo hoµn c¶nh n­íc ta. Chóng ta ®· x©y dùng hµng lo¹t nhµ m¸y s¶n xuÊt VLXD hiÖn ®¹i, s¶n phÈm chÊt l­îng cao ®ång thêi më réng ra c¸c mÆt hµng VLXD cao cÊp mµ tr­íc ®©y ph¶ nhËp khÈu nh­ : KÝnh x©y dùng, gèm sø x©y dùng cao cÊp, g¹ch Granite nh©n t¹o, …. §Çu t­ n©ng c«ng xuÊt nung xi m¨ng lªn 4000 – 5000 tÊn clinker/ngµy ®­a n¨ng lùc xi m¨ng lªn 20.000 tÊn/n¨m gÊp 7,3 lÇn so víi n¨m 1990 . C¸c nhµ m¸y s¶n g¹ch Ceramic , Granite nh©n t¹o cã c«ng xuÊt lß tõ 1 ®Õn 2 triÖu m2/ n¨m, c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸ cao, chÊt l­îng s¶n phÈm ngang víi c¸c n­íc trªn tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. C«ng suÊt thiªt kÕ ®¹t 148 triÖu m2/ n¨m, ®øng hµng thø 9 trªn thÕ giíi. C¸c nhµ m¸y sø vÖ sinh cao cÊp ®¹t c«ng xuÊt 300.000 ®Õn 600.000 s¶n phÈm/n¨m víi tæng c«ng suÊt lµ 4,8 triÖu s¶n phÈm/n¨m , c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt gèm x©y dùng cao cÊp, g¹ch ngãi cao cÊp , kÝnh x©y dùng kÝnh ph¼ng , kÝnh ph¶n quang, kÝnh an toµn víi tæng c«ng xuÊt ®¹t 60 triÖu m2 tiªu chuÈn/n¨m . c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®· èp l¸t, cÈm th¹ch, g¹ch granite thiªn nhiªn tÊm lín, chÊt l­îng cao víi n¨ng lùc s¶n xuÊt trªn 1 triÖu m2/n¨m, c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt tesatone, brestone hhiÖn ®¹i kÝch th­íc lín 1,2 x 2 m , c¸c lo¹i vËt liÖu h÷u c¬ , v« c¬, vËt liÖu trang trÝ hoµn thiÖn, vËt liÖu composite ,v.v.. Ngµy nay, thÞ truêng VLXD n­íc ta ®a d¹ng vµ phong phó kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc mµ cßn xuÊt khÈu ra h¬n 26 n­íc, ®­îc kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc ­a chuéng . 2. Vai trß ngµnh c«ng nghiÖp VLXD trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . C«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng lµ mét trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ mét trong nh÷ng ngµnh mòi nhän, thuéc nhãm ngµnh c«ng nghiÖp ­u tiªn ph¸t triÓn trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2005 – 2010. Trong qu¸ tr×nh ®i lªn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp VLXD cã mèi kiªn hÖ víi nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm. Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp VLXD sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp. Vai trß quan träng cña c«ng nghiÖp VLXD ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c vai trß chñ yÕu sau . 2.1 Vai trß cung cÊp nguyªn liÖu s¶n xuÊt cho ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng . C«ng nghiÖp VLXD cung cÊp s¶n phÈm lµm nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng víi chñng lo¹i vµ mÉu m· ngµy cµng ®a d¹ng. Tõ nh÷ng nguyªn liÖu kh«ng thÓ thiÕu trong x©y dùng nh­ : xi m¨ng, c¸t sái x©y dùng, v«i ®¸ x©y dùng…, ®Õn nh÷ng s¶n phÈm cao cÊp dïng trang trÝ nh­ g¹ch èp l¸t c¸c lo¹i, kÝnh vµ thuû tinh x©y dùng, nhùa x©y dùng,… víi mÉu m· vµ chÊt l­îng ngµy cµng n©ng cao . Kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, thu nhËp cµng t¨ng th× nhu cÇu vÒ nhµ ë cña nguêi d©n, c¸c khu c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i , hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i phôc vô cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh còng ngµy cµng t¨ng . §Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay ®ßi hái cÇn cã c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i. Nh÷ng nhu cÇu trªn ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ ngµnh c«ng nghiÖp VLXD nh»m chñ ®éng nguyªn liÖu cho ngµnh x©y dùng ®ång thêi tËn dông ®­îc lîi thÕ vÒ tµi nguyªn , lao ®éng dåi dµo s½n cã n­íc ta. ViÖc chñ ®éng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD sÏ ®¸p ÷ng nhu cÇu x©y dùng rÊt lín cña VIÖt Nam , h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó h¹ gi¸ thµnh x©y dùng. Sù ph¸t triÓn chËm cña ngµnh sÏ k×m h·m c¸c qu¸ tr×nh x©y dùng, k×m h·m ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng tõ ®ã gi¸n tiÕp c¶n trë sù ph¸t triÓn chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2.2 C«ng nghiÖp VLXD víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD sÏ hç trî vµ thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. Mét mÆt c«ng nghiÖp VLXD cung cÊp vËt liÖu cho x©y dùng cña c¸c ngµnh trong ®ã mét sè ngµnh sö dông víi sè l­îng lín nh­ : x©y dùng d©n dông, giao th«ng, thuû lîi. MÆt kh¸c c«ng nghiÖp VLXD còng lµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c ngµnh nh­: c¬ khÝ chÕ t¹o , than ,®iÖn , dÇu má , khÝ ®èt . Bªn c¹nh ®ã , khèi l­îng lín ®Çu vµo vµ ®Çu ra cho ngµnh ®­îc l­u th«ng trªn thÞ tr­êng th«ng qua hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i trªn c¶ ba lo¹i h×nh vËn chuyÓn : ®uêng s¾t , ®­êng thuû , ®­êng bé . S¶n xuÊt VLXD còng sö dông phÕ th¶i cña mét sè ngµnh nh­ ho¸ chÊt luyÖn kim khai th¸c, chÕ biÕn dÇu má lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt võa t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm vËt liÖu cho tiªu dïng x· héi, võa gãp phÇn h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr­êng sinh th¸i ®Êt n­íc . V× vËy c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng ®ãng vai trß quan träng trong quan hÖ ph¸t triÓn liªn ngµnh . Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖ VLXD sÏ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ . §iÒu nµy kh«ng chØ thÓ hiÖn qua viÖc thóc ®Èy x©y dùng mµ th«ng qua ph¸t triÓn ngµnh sÏ kÐo kÐo theo nhiÒu ngµnh nghÒ s¶n xuÊt vµ ®Þch vô kh¸c cïng ph¸t triÓn nh­ x©y l¾p , bao b×, c¸c dÞch vô t­ vÊn, kh¶o s¸t thiÕt kÕ , th¨m dß nguyªn liÖu , …Ph¸t triÓn c¬ së s¶n xuÊt VLXD nhÊt lµ c¬ së cã quy m« lín t¹i ®Þa ph­¬ng còng ®ång thêi h×nh thµnh nªn c¸c c¬ së hËu cÇn , c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i , v¨n ho¸ … lµ nh÷ng ®éng lùc cho qu¸ tr×nh ®o thÞ ho¸ ë ®Þa ph­¬ng. Bªn c¹nh ®ã víi quy m« s¶n xuÊt lín , ngµnh sÏ thu hót l­îng lín lao ®éng phæ th«ng t¹i ®Þa ph­¬ng, lao ®éng n«ng nghiÖp nhµn rçi vµo s¶n xuÊt võa tËn dông ®­îc gi¸ nh©n c«ng rÎ, võa t¨ng thªm thu nhËp cho ng­êi d©n, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. V× vËy trong khi ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÐ x· hé , nhiÒu ®Þa ph­¬ng ®· x¸c ®Þnh vµ lùa chän céng nghiÖp VLXD lµ ngµnh c«ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng, lµ kh©u ®ét ph¸ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng m×nh. Trªn qui m« c¶ n­íc, ngµnh c«ng nghiÖp VLXD còng lµ ngµnh cã thÞ truêng réng më vµ bÒn v÷ng l©u dµi . Khi x· héi cµng ph¸t triÓn , ®êi sèng n©ng cao, th× nhu cÇu VLXD ®ßi hái ngµy cµng lín, ngµnh c«ng nghÖp VLXD cµng gi÷ vai trß quan träng h¬n trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . II. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD . Sù ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung , ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD nãi riªng ®Òu tu©n thñ nh÷ng xu h­íng chung nhÊt . Song kh«ng cã nghÜa lµ gièng nhau víi mäi vïng kinh tÕ mµ cßn chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi . Sù t¸c ®éng Êy cã thÓ cã lîi song còng cã thÓ g©y ra nh÷ng bÊt lîi ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn . V× vËy khi xem xÐt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«nghiÖp VLXD cÇn ph©n tÝch c¸ nh©n tè ¶nh h­ëng ®Ó cã chÝnh s¸ch , biÖn ph¸p h¸t huy lîi thÕ vµ h¹n chÕ nh÷ng mÆt bÊt lîi . C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn qua tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh bao gåm . 1 . Nhãm nh÷ng nh©n tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn §ã lµ nh÷ng nh©n tè vÒ ®Þa lý, ®Êt ®ai vµ tµi nguyªn … Nh÷ng nh©n tè nµy lµ rÊt quan träng nhÊt lµ víi ngµnh c«ng nghiÖp VLXD v× nã chi phèi trùc tiÕp tíi n¨ng lùc s¶n xuÊt, c¬ cÊu s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së ë c¸c vïng kh¸c nhau . §iÒu kiÖn tù nhiªn cho thÊy nh÷ng lîi thÕ tù nhiªn cña mçi vïng , mçi l·nh thæ vÒ nguyªn vËt liÖu, giao th«ng vËn t¶i , vÒ ®Þa lý … §ã lµ nh÷ng lîi thÕ s½n cã mµ con ng­êi kh«ng thÓ t¹o ra ®­îc . §iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi më ra cho vïng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt míi , t¹o lîi thÕ kh¸c biÖt so víi vïng kh¸c . Trong s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng th× ®iÒu kiÖn tù nhiªn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh rÊt lín ®èi víi viÖc lùa chän c¬ cÊu s¶n xuÊt . V× nã cho thÊy thuËn lîi, tiÒm n¨ng cña vïng, cña ®Þa ph­¬ng quyÕt ®Þnh tíi viÖc lùa chän nh÷ng ngµnh chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt VLXD còng nh­ nh÷ng ngµnh bæ trî cho ngµnh t¹i ®Þa ph­¬ng .Víi tµi nguyªn phong phó , tr÷ l­îng lín , ®iÒu kiÖn khai th¸c thuËn lîi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn VLXD ®a d¹ng , v÷ng ch¾c vµ l©u dµi .. VÞ trÝ ®Þa lý kinh tÕ còng lµ yÕu tè cÇn xem sÐt khi x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt vËt liÖu cña®Êt n­íc. VÞ trÝ ®Þa lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho l­u th«ng VLXD gi÷a c¸c vïng, lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng lín tíi ph¸t triÓn ngµnh . 2. Nhãm nh©n tè vÒ ®iÒu kiÖn x· h«Þ . 2.1 Nh©n tè thÞ tr­êng Lµ nh©n tè cùc kú qua träng, cã tÝnh chÊt quÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp VLXD VLXD . quy luËt thÞ tr­êng lµ yÕu tè c¬ b¶n ®iÒu tiÕt nh÷ng yÕu tè s¶n xuÊt , chi phèi trùc tiÕp tíi c¬ cÊu s¶n xuÊt . ChÝnh nhu cÇu thÞ tr­êng vµ vËt liÖu x©y dùng vµ xu thÕ vËn ®éng cña chóng ®Æt ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn vña ngµnh VLXD , ®ßi hái ngµnh ph¶i cung øng ®ñ vËt liÖu cho thÞ tr­êng víi nhiÒu chñng lo¹i, chÊt l­îng ngµy cµng cao. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, thÞ tr­êng kh«ng hoµn toµn t¸c ®éng trùc tiÕp vµ tù ph¸t ®Õn ph¸t triÓn cña ngµnh . Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng trong ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , t¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh thÞ truêng th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ . 2.2 Nh©n tè vèn . Ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ c«ng nghiÖp VLXD nãi riªng ®Òu ®ßi hái cÇn nhiÒu vèn. Víi quy m« s¶n xuÊt lín , yÕu tè vèn ®­îc xem nh­ ch×a kho¸ ®Ó ph¸t triÓn ngµnh .YÕu tè vèn, nhÊt lµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng bao hµm c¸c yÕu tè kh¸c nh­ khoa häc c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, c¬ së h¹ tÇng cho ph¸t triÓn … do ®ã cÇn ®Èy m¹nh thu hót vèn trong vµ ngoµi n­íc cho ph¸t triÓn ngµnh. §Ó x©y dùng s¬ së c«ng nghiÖp vËt liÖu hiÖn ®¹i , kü thuËt c«ng nghÖ cao , t¹o ra nhiÒu mÆt hµng cã søc c¹nh tranh m¹nh , t¹o ra søc bËt cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× nhÊt thiÕt ph¶i cÇn ®Õn nguån vèn ®Çu t­ lín . kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸ n­íc ®· cho thÊy râ ®iÒu ®ã. ®ång thêi t¨ng c­êng hiÖu qu¶ sö dông vèn b»ng c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý . 2.3 Nh©n tè khoa häc c«ng nghÖ . §©y lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra nhiÒu sÈn phÈm vËt liÖu míi ®a d¹ng vµ phong phó, n©ng cao chÊt l­îng nh÷ng s¶n phÈm hiÖn cã . Khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra kh¶ n¨ng s¶n xuÊt míi cho ngµnh , ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh vµ lµm t¨ng tû träng cña ngµnh trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp ®ång thêi t¹o ra nhu cÇu míi . ChÝnh nh÷ng nhu cÇu nµy l¹i lµ ®éng lùc míi ®ßi hái sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Sù ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®Õn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô thuéc vµo chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ cña mçi quèc gia . ViÖc thùc hiÖn chÝnh c¸ch nµy lµ ®iÒu kiÖn vËn dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo viÖc thóc ®Èy c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt gãp phÇn t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng , ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD. 2.4 C¬ së h¹ tÇng . C¬ së h¹ tÇng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ vµo ngµnh VLXD . §Æc ®iÓm lµ quy m« s¶n xuÊt lín nªn vai trß cña vèn vµ c¬ së h¹ tÇng lµ rÊt lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh nhÊt lµ víi mét n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam hiÖn nay . C¬ së h¹ tÇng tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho ngµnh. Vèn ®µu t­ n­íc ngoµi hµm chøa c«ng nghÖ, kü thuËt tr×nh ®é hiÖn ®¹i sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt trong khi n­íc ta ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó khai th¸c vµ ph¸t triÓn . 2.5 YÕu tè chÝnh trÞ, m«i tr­êng vµ thÓ chÕ . Sù æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ x· héi lµ yÕu tè quan träng cho ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung. C¸c chñ tr­¬ng ®­êng lèi chÝnh sÊch cã ¶nh h­ëng rÊt m¹nh tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Nhµ n­íc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh . Mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n , hîp lý sÏ ®­a ngµnh ph¸t triÓn ®óng h­íng , nhanh vµ bÒn v÷ng . Nhµ n­íc t¹o m«i tr­êng , thÓ chÕ ®Ó khuyÕn khÝch ®éng viªn hoÆc t¹o ra nh÷ng ¸p lùc nhÊt ®Þnh ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vËn ®éng theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®· ®Þnh . hÝnh s¸ch lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng lín nhÊt tíi ph¸t triÓn ngµnh VLXD . Th«ng qua ®Þnh h­íng ph¸t triÓn mµ nhµ n­íc cã nh÷ng ­u tiªn, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn KT- XH chung . 2.6 D©n sè vµ ngån lao ®éng . Nguån lao ®éng lµ mét bé phËn d©n sè trong ®é tuæi qui ®Þnh thùc tÕ cã tham gia lao ®«ng ( ®ang cã viÖc lµm , vµ kh«ng cã viÖc lµm nh­ng tÝch cùc t×m viÖc lµm . ) nguån lao ®éng ®­îc biÓu hiÖn trªn hai mÆt sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng . Lao ®éng mét mÆt lµ bé phËn cña nguån lùc ph¸t triÓn, ®ã lµ yÕu tè ®Çu vµo kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c lao ®éng lµ mét bé phËn cña d©n sè, nh÷ng ng­êi ®­îc h­ëng lîi Ých cña sù ph¸t triÓn . Sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶n ¸nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Ó n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña con ng­êi, lµ môc tiªu vµ ®éng lùc cña chÝnh sù ph¸t triÓn . Lao ®éng lµ yÕu tè ®Æc biÖt nhÊt , nã cã thÓ coi nh­ yÕu tè tù nhiªn ®ång thêi còng lµ yÕu tè kinh tÕ . Sè l­îng vµ chÊt l­îng nguån lao ®éng ®Òu ¶nh h­ëng tíi qua tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng . Víi ®Æc ®iÓm dïng cña ngµnh cã sö dông nhiÒu lao ®éng phæ th«ng nªn nguån lao ®éng cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ph¸t triÓn ngµnh VLXD cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tr×nh ®é lao ®éng quyÕt ®Þnh tíi viÖc tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ , phèi hîp c¸c yÕu tè nguån lùc nh­ thÕ nµo vµ n¾m b¾t nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr­êng ®Ó cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh ®óng ®¾n . Víi ViÖt Nam lµ mét n­íc cã nguån lao ®éng dåi dµo rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD . 2.7 Quan hÖ ®èi ngo¹i . Trong xu thÕ héi nhËp vµ më cöa nh­ hiÖn nay, ViÖt Nam lùa chän h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ theo xu h­íng më , §©y lµ c¬ héi còng nh­ th¸ch thøc cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh c«ng ngiÖp VLXD nãi riªng . Më cöa nÒn kinh tÕ sÏ thóc ®Èy c¹nh tranh m¹nh mÏ trong ngµnh gióp c¸c c¬ së ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n ®Ó ph¸t triÓn mét c¬ cÊu s¶n xuÊt hîp lý , tËn dông hiÖu qu¶ nguån lùc hiÖn cã. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng tíi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã c¶ nh÷ng nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan . V× vËy ph¸t triÓn c«ng nghiÖp tÊt yÕu cÇn ®Õn t¸c ®éng chñ ®éng cña con ng­êi nh»m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD nhanh vµ ®óng h­íng. Sù t¸c ®éng b»ng c¸c chÝnh s¸ch sÏ phÇn nµo h¹n chÕ ®­îc nh÷ng mÆt t¸c ®éng bÊt lîi cña mçi nh©n tè còng nh­ ph¸t huy ®­îc nhiÒu nhÊt nh÷ng ­u ®iÓm cña mçi nh©n tè ®ã . PhÇn II: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ nguån lùc vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng . I- HiÖn tr¹ng ngµnh c«ng nghiÖp VËt liÖu x©y dùng . HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt . Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, ngµnh c«ng nghiÖp VLXD ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn, tõ chç chØ bã hÑp trong ph¹m vi mét sè s¶n phÈm th«ng dông nh­ : xi m¨ng, g¹ch c¸t sái x©y dùng … ®Õn nay chóng ta ®· cã thÕ s¶n xuÊt hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm VLXD cao cÊp nh­ : xi m¨ng cao cÊp chuyªn dông, c¸t tr¾ng vµng, ®¸ èp l¸t, kÝnh x©y dùng , gçm sø x©y dùng, ®¸ Granite nh©n t¹o… ®ãng vai trß n©ng cao gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh vµ gi¶i quyÕt nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi . VÒ c¬ së khai th¸c vµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i VLXD chÝnh bao gåm: Theo sè liÖu thèng kª toµn ngµnh cã kho¶ng 32.450 c¬ së tham gia s¶n xuÊt VLXD trong ®ã doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ 486 ( Trung ­¬ng 86; ®Þa ph­¬ng 400 ) vµ gÇn 32 ngh×n ®¬n vÞ trùc thuéc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. VÒ c¬ së s¶n xuÊt vµ s¶n l­îng c¸c ngµnh nh­ sau . B¶ng 1: Sè c¬ së s¶n xuÊt vµ s¶n l­îng mét sè s¶n phÈm chÝnh trong c«ng nghiÖp VLXD . STT Chñng lo¹i VLXD Sè c¬ së s¶n xuÊt N¨ng lùc s¶n xuÊt . §¬n vÞ 1 Xi m¨ng 87 20 TriÖu tÊn 2 VËt liÖu x©y 800-1000 45,2 Tû viªn 3 VËt liÖu lîp 700-900 94,3 TriÖu m2 4 §¸ x©y dùng 150 25.873 TriÖu m3 5 VËt liÖu èp l¸t 35 120 TriÖu m2 6 Sø vÖ sinh 20 4,8 TriÖu SP 7 KÝnh x©y dùng 7 60 TriÖu m2 8 VËt liÖu chÞu löa 4 30 1000 tÊn 9 §¸ èp l¸t 7 3,5 TriÖu m2 10 C¸t x©y dùng 200-400 30,5 TriÖu m2 Xi m¨ng : Ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng cã kho¶ng 87 doanh nghiÖp tham gia s¶n xuÊt gåm c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuéc tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt nam ( Xi m¨ng Hoµng Th¹ch ; xi m¨ng BØm s¬n; xi m¨ng Bót s¬n; Hµ tiªn 1; Hµ tiªn 2 ; H¶i phßng ; Hoµng Mai ; Ninh B×nh ; H¶i V©n ), vµ 58 nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng vµ kho¶ng 20 c¬ së s¶n cuÊt xi m¨ng ngoµi quèc doanh. Tæng s¶n l­îng toµn ngµnh ®¹t 20 triÖu tÊn/n¨m trong ®ã Tæng s«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam cã quy m« s¶n xuÊt lín nhÊt lµ 12,8 triÖu tÊn/n¨m chiÕm 64% s¶n l­îng toµn ngµnh ®ång thêi gi÷ vai trß æn ®Þnh thÞ tr­êng xi m¨ng . Cßn l¹i 7,2 triÖu tÊn xi m¨ng do c¸c nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng vµ 20 c¬ së s¶n xuÊt ngoµi quèc doanh cung cÊp . G¹ch x©y : Gåm c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt g¹ch tuynen vµ sè l­îng lín g¹ch nung ®­îc s¶n xuÊt thñ c«ng t¹i ®Þa ph­¬ng . HiÖn nay n¨ng lùc s¶n xuÊt c¶ n­íc ®¹t 15.2 tû viªn trong ®ã cã 420 d©y chuyÒn g¹ch tuy nen víi n¨ng lùc s¶n xuÊt ®¹t 7,9 tû viªn/n¨m, cßn l¹i 6,3 tû viªn do c¸c c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng t¹i ®Þa ph­¬ng s¶n xuÊt . S¶n xuÊt vËt liÖu x©y chñ yÕu mang tÝnh tù cung tù cÊp phï hîp víi ®Æc ®iÓm lµ ®­îc sö dông víi khèi l­îng lín trong x©y dùng, kh«ng thÝch hîp víi vËn huyÓn ®i xa. VËt liÖu lîp : Chñ yÕu lµ: Ngãi xi m¨ng, ngãi nung, tÊm lîp kim lo¹i, tÊm lîp nhùa, tÊm lîp comozite ….S¶n l­îng vËt liÖu lîp ®¹t 94.3 triÖu m2/n¨m trong ®ã chñ yÕu lµ tÊm lîp kim lo¹i do c¸c nhµ m¸y liªn doanh vµ t­ nh©n s¶n xuÊt víi n¨ng lùc s¶n xuÊt ®¹t 54,7 triÖu m2/ n¨m chñ yÕu cung cÊp cho khu vùc thµnh thÞ . Cßn l¹i 39.6 tiÖu m2 lµ ngãi nung, tÊm lîp nhùa vµ tÊm lîp compozite. KÝnh x©y dùng: HiÖn cã 3 c¬ së s¶n xuÊt kÝnh x©y dùng thuéc tæng c«ng ty gèm xø thuû tinh Viglacera vµ mét sè c¬ së s¶n xuÊt ngoµi quèc doanh víi s¶n l­îng kÝnh x©y dùng ®¹t 60 triÖu m2/ n¨m, kÝnh ph¶n quang ®¹t 0.5 triÖu m2/n¨m , b«ng sîi thuû tinh ®¹t 3.000 tÊn/n¨m b«ng sîi kho¸ng ®¹t 2.000 tÊn, kÝnh an toµn 480 ngh×n m2/n¨m, kÝnh tr¸ng g­ong 500 ngh×n m2/n¨m . G¹ch èp l¸t vµ sø vÖ sinh : Cã h¬n 30 c¬ së s¶n xuÊt thuéc tæng c«ng ty Viglacera vµ c¸c c«ng ty t­ nh©n víi s¶n l­äng ®¹t 120 triÖu m2 . C¸c nhµ m¸y g¹ch Ceramic , Granitenh©n t¹o cã c«ng xuÊt tõ 1-2 triÖu m2/n¨m víi c«ng xuÊt thiÕt kÕ ®¹t 148,7 triÖu m2/n¨m. C¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt sø vÖ sinh cao cÊp tõ 300.000-600.000 s¶n phÈm/n¨m víi tæng c«ng xuÊt ®¹t 4,8 triÖu s¶n phÈm/n¨m . Ngoµi ra, cßn hµng ngµn c¬ së s¶n xuÊt g¹ch ngãi vµ khai th¸c ®¸ , c¸t thñ c«ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®ang ho¹t ®éng kh¾p c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc d­íi h×nh thøc chuyªn nghiÖp hoÆc theo thêi vô cã kinh doanh tù s¶n tù tiªu chiÕm s¶n l­îng lín trong c¶ n­íc. 2. VÒ mÆt c«ng nghÖ s¶n xuÊt . Tr­íc thêi kú ®æi míi, c«ng nghÖ s¶n xuÊt VLXD n­íc ta l¹c hËu, C¸c c¬ së s¶n xuÊt xi m¨ng cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng cßn l¹i c¸c s¬ së s¶n xuÊt kh¸c ®Òu sã trang bÞ l¹c hËu, ®a sè m¸y mãc thuéc thÕ hÖ nh÷ng n¨m 60 nªn hao mßn v« h×nh lµ rÊt lín .Tû träng thiÕt bÞ m¸y mãc trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt < 50% vµ phÇn lín thiÕt bÞ ®Òu ch¾p v¸, kh«ng ®ång bé . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh c«ng nghiÖp VLXD ®· cã nh÷ng tiÕn bé vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt . Xi m¨ng : NhiÒu nhµ m¸y ®­îc ®Çu t­ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn th«ng qua liªn doanh víi n­íc ngoµi nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt lín nh­ xi m¨ng Nghi S¬n ( 2.2 triÖu tÊn/n¨m ), HolCim ( 2.4 triÖu tÊn/n¨m ), xi m¨ng bót s¬n (1.4 triÖu tÊn /n¨m ) … C¸c nhµ m¸y nµy s¶n xuÊt chñ yÕu theo c«ng nghÖ kh« thay thÕ cho ph­¬ng ph¸p ­ít tr­íc ®©y ( c«ng suÊt thÊp vµ chÊt l­îng kÐm), víi d©y chuyÒn vµ thiÕt bÞ t­ c¸c n­íc tiªn tiÕn nh­ Ph¸p , Thôy §iÓn cho chÊt luîng xi m¨ng ®ång ®Òu ®¹t chuÈn PC – 30 , PC – 40 æn ®Þnh theo tiªu chuÈn TCVN 2682-99. Ngoµi xi m¨ng poãclang th«ng th­êng, c¸c nhµ m¸y còng s¶n xuÊt c¸c chñng lo¹i xi m¨ng cao cÊp phôc vô cho c¸c c«ng tr×nh cã yªu cÇu x©y dùng cao nh­ : Xi m¨ng tr¾ng , xi m¨ng bÒn sunfat, xi m¨ng giÕng khoan,xi m¨ng ®Æc chñng…. Bªn c¹nh ®ã, 58 nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng vµ kho¶ng 20 c¬ së s¶n xuÊt ngoµi quèc doanh cßn sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu ch­a ®­îc c¶i tiÕn n¨ng xuÊt thÊp (c«ng xuÊt nung tõ 2-10 tÊn /giê ), g©y « nhiÔm m«i t­êng vµ tiªu hao vËt chÊt lín, chÊt l­îng thÊp . Chñng lo¹i xi m¨ng do c¸c nhµ m¸y nµy cung cÊp chñ yÕu lµ PCB-30 víi chÊt l­îng kh«ng ®«ng ®Òu, cã hµm l­îng v«i cao nªn thêi gian ®«ng kÕt chËm, thËm chÝ c¸c tr¹m nghiÒn cì nhá cßn kh«ng ®¹t chuÈn PCB - 30 trong khi yªu cÇu x©y dùng hiÖn nay ®ßi hái chÊt l­îng ph¶i ®¹t chuÈn PC- 30, PC-40 trë lªn. V× vËy mÆc dï cã sù ®iÒu tiÕt cña tæng c«ng ty xi m¨ng nh­ng gi¸ thµnh xi m¨ng ë ViÖt Nam lµ kh¸ cao ( 56,5 USD/tÊn ) so víi gi¸ trung b×nh cña thÕ giíi ( 52 USD/ tÊn) do chi phÝ ®Çu t­ (SuÊt ®Çu t­ cao, 135-160 USD/t¸n ®èi víi xi m¨ng lß quay, 40 –45 USD/t¸n ®èi víi xi m¨ng lß ®øng. trongkhi møc trung b×nh cña thÕ giíi lµ 100-120 USD/tÊn ®èi víi m¨ng lß quay), chi phÝ qu¶n lý lín, tiªu hao n¨ng l­îng cao;750-1200kcal/kg, tiªu hao ®iÖn n¨ng 95-135KWh/tÊn, nång ®é bôi khÝ th¶i 50-120 mg/Nm n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp 200-250 tÊn/lao déng/n¨m. Chi phÝ xi m¨ng t¨ng mét phÇn còng lµ do hiÖnn t­îng ph¸t triÓn trµn lan c¸c tr¹m nghiÒn xi m¨ng cì nhá chÊt luîng kÐm, « nhiªm m«i tr­êng ë c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc. - G¹ch Ceramic: ®­îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ nung mét lÇn trong con l¨n ®èt b»ng kÝn hay khÝ ho¸ láng (LGP), víi thêi gian nung 36-45 phót gi¶m 20%so víi thiÕt kÕ ban ®Çu. C«ng ®o¹n t¹o h×nh vµ sö dông m¸y Ðp thuû lùc víi chµy Ðp ®­îc ®èt nãng vµ c¸c c«ng ®o¹n tr¸ng men còng ®­îc tù ®éng ho¸ hoµn toµn, ngoµi ra cßn cã thiÕt bÞ kiÓm tra kÝch th­íc ,®é ph¼ng ,®é bÒn ®Òu ®­îc kiÓm tra mét c¸ch tù ®éng. §· thay thÕ dÇn men nhËp ngo¹i b»ng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc. Sø vÖ sinh: ®­îc s¶n xuÊt trªn d©y chuyÒn cã møc ®é tù ®éng ho¸ cao, ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p t¹o h×nh phun men tiªn tiÕn Nung s¶n phÈm trong lß tuynen tù ®éng, ®· ®­a vµp d©y chuyÒn s¶n xuÊt phô kiÖn sø vÖ xinh thay v× nhËp khÈu nh­ tr­íc ®©y . KÝnh x©y dùng: s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p Float trªn d©y chuyÒn thiÕt bÞ tù ®éng thay v× ph­¬ng ph¸p kÐo ®øng, kÐo ngang l¹c hËu tr­íc ®©y. Nh×n chung, ChÊt l­îng s¶n phÈm VLXD ®· cã nhiÒu c¶i thiÖn trong thêi gian qua, tuy nhiªn cho tíi nay cßn nhiÒu h¹n chÕ, ChÊt l­¬ng kh«ng ®ång ®Òu vµ cßn dao ®éng lín. C¸c s¶n phÈm gãm sø tuy ®· nang cao chÊt l­îng nh­ng cßn ph¶i phÊn ®Êu nhiÒu míi cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c s¶n phÈm nhËp tõ T©y ban nha, Italia, NhËt. §¸ èp l¸t tuy ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i nh­ng chÊt l­îng ch­a æn ®Þnh vµ kh¸ch hµng ch­a cã nhu cÇu lín. Ch­a ph¸t triÓn c¸c lo¹i vËt liÖu cao cÊp nh­ vËt liÖu c¸ch ©m, vËt liÖu c¸ch nhiÖt, vËt liÖu hoµn thiÖn, trang trÝ, ch­a chó ý ®Õn vËt liÖu x©y kh«ng nung ®Ó thay thÕ vËt liÖu nung . 3. VÒ chñng lo¹i vËt liÖu s¶n phÈm Tr­íc thêi kú ®æi míi s¶n phÈm VLXD ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc cßn nghÌo nµn vÒ chñng lã¹i . Ngoµi c¸c s¶n phÈm vËt liÖu c¬ v¶n nh­ : xi m¨ng ,g¹ch, ngãi, tÊm lîp fibr« xim¨ng, v«i, d¸ c¸t sái , c¸c s¶n phÈm trang trÝ hoµn thiÖn míi chØ cã g¹ch l¸t hoa xi m¨ng, g¹ch ®Êt xÐt nung, sø vÖ sinh , ®¸ èp l¸t , bét mµu . KÓ tï khi ®æi míi ®Õn nay, bªn c¹nh c¸c s¶n phÈm ®x xã s½n ®­îc thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ chÊt l­îng , mÉu m· th× ®· xuÊt hiÖn nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu x©y dùng míi nh­ g¹ch Ceramic, g¹ch granite nh©n t¹o, ®¸ èp l¸t , c¸c lo¹i ®¸ granite , garg«, c¸c lo¹i vËt liÖu compozite, g¹ch chèng tr¬n g¹ch èp l¸t vÖ sinh , èp mÆt ngoµi nhµ èp ch©n t­êng ., tÊm l¸t sµn pvc, tÊm l¸t t­êng trÇn v¨ng v¸n fooc mica hoÆc th¹ch cao , c¸c lo¹i s¬n , c¸c lo¹i bét mµu chÊt chèng thÊm , c¸c lo¹i phô gia … vµ mét sè s¶n phÈm vËt liªu x©u cao cÊp nh­ g¹ch kh«ng nung , c¸c lo¹i khung cña nh«m , vËt liÖu c¸ch ©m , vËt liÖu c¸ch nhiÖt , vËt liÖu nhÑ , bª t«ng nhÑ thay thÕ bª t«ng nÆng , c¸c lo¹i g¹ch chèng ch¸y , g¹ch samèt , c¸c lo¹i gèm sø vÖ sinh cao cÊp. Cã thÓ nãi ch­a bao giê thÞ tr­êng VLXD ViÖt Nam l¹i phong phó vÒ chñng lo¹i nh­ hiÖn nay ®· ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vÒ chÊt l­îng thÈm mü tuú theo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña tõng ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau . Tãm l¹i , c¬ cÊu mÆt hµng s¶n phÈm nghµnh VLXD hiÖn nay lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó , cã thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu tõ vËt liÖu c¬ b¶n ®Õn c¸c vËt liÖu cao cÊp. Tuy nhiªn c¸c s¶n phÈm cao cÊp nh­ sø vÖ sinh cã chÊt l­îng cßn kÐm so víi c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu tõ T©y ban nha, Italia,vµ sø vÖ sinh NhËt B¶n . 4. VÒ thÞ tr­êng VLXD . Trong nh÷ng n¨mg gÇn ®©y, hoµ vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n , thÞ tr­êng VLXD ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhanh chãng , ®· trë thµnh mét trong nhøng thÞ tr­êng phong phó vÒ mÉu m· chñng lo¹i , ®a d¹ng vÒ nguån gèc vµ cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt trong thêi kú ®æi míi . Tr­íc ®©y trong thêi kú bao cÊp s¶n phÈm VKXD trªn thÞ tr­êng rÊt nghÌo nµn vµ ®¬n ®iÖu . Ngµy nay trªn thÞ tr­êng ®· h×nh thµnh nh÷ng khu vùc kinh doanh tæng hîp c¸c mÆt hµng VLXD, hoÆc khu vùc chuyªn kinh doanh s¶n xuÊt mét mét s¶n phÈm VLXD nµo ®ã víi ®ñ c¸c mÉu m· kh¸c nhau . Sù phong phó vÒ mÉu m· chñng lo¹i VLXD kh«ng chØ t¹o ta bëi hµng ngµn doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc mµ cßn do hµng VLXD n­íc ngoµi nhËp khÈu vµo ViÖt Nam , Sù phong phó vÒ mÉu m· vµ chñng lo¹i ®· ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng trªn ph­¬ng diÖn chÊt luîng vµ thÈm mü , ®ång thêi còng ®¸p øng bíi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña tõng ®èi t­îng sö dông theo nøc sèng kh¸c nhau còng nh­ theo tÝnh chÊt cña h¹ng môc c«ng tr×nh x©y dùng , Theo thèng kª s¬ bé th× hµng VLXD cung øng tõ nguån s¶n xuÊt trong n­íc chiÕm 80% thÞ tr­êng trong n­íc, cßn l¹i ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi . Trong c¸c s¶n phÈm VLXD th× xi m¨ng hiÖn nay cßn ph¶i nhËp khÈu vµ trong t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng nhÊt . Kh¶ n¨ng cung øng vµ nhu cÇu trong nh÷ng n¨m qua nh­ sau. B¶ng 2: T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô xi m¨ng ë ViÖt Nam 2000-2004. N¨m S¶n l­îng (TriÖu tÊn) Tiªu thô (triÖu tÊn ) NhËp khÈu (triÖu tÊn) 2000 12,7 13,62 0,2 2001 14,64 16,478 1,328 2002 16,8 20,5 3,75 2003 18,4 24,38 5,98 2004 20 26,5 6,5 C¸c chñng lo¹i VLXD cßn l¹i nh­ g¹ch x©y dùng , ®¸ c¸t sái x©y dùng ®­îc s¶n xuÊt khÐp kÝn t¹i ®Þa ph­¬ng theo h×nh thøc tù cung tù cÊp . C¸c lo¹i VLXD cao cÊp nh­ gèm xø thuû tinh x©y dùng chiÕm tíi 80% thÞ phÇn trong n­íc . N¨ng lùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nµy ®ñ cung øng cho thÞ tr­êng néi ®Þa vµ cßn tiÕn hµnh xuÊt khÈu ra c¸c thÞ tr­êng trong khu vùc nh­ : In®«, lµo ,Campuchia, c¸c n­íc §«ng ¢u , Nga…. B¶ng 3: s¶n xuÊt vµ tiªu thu g¹ch Granite, Ceramic vµ sø vÖ sinh 1999 - 2004 . G¹ch Ceramic vµ Granite ( triÖu m2). Sø vÖ sinh (1000 c¸i ) N¨m S¶n xuÊt Tiªu thô S¶n xuÊt Tiªu rhô 1999 29.800 30.500 1520 2043 2000 49.872 45.854 2007 2098 2001 67.383 63.119 2604 2550 2002 96332 89.308 3400 3360 2003 110.200 105.000 4200 3400 2004 120.000 115.000 4600 4000 II- HiÖn tr¹ng nguån lùc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VËt liÖu x©y dùng . HiÖn tr¹._.ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cho s¶n xuÊt VËt liÖu x©y dùng . Lµ ngµnh ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm nªn tµi nguyªn ®Ó s¶n xuÊt còng rÊt ®a d¹ng. qua nhÒu n¨m tiÕn hµnh kh¶o s¸t th¨m dß cho thÊy tµi nguyªn phôc vô cho ngµnh gåm . Nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n lµm VLXD . Nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n ë ViÖt Nam lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, tõ c¸c lo¹i kho¸ng s¶n ®­îc khai th¸c vµ sö dông trùc tiÕp ngay trong x©y dùng nh­ ®¸, c¸t sái x©y dùng, ®¸ ong, ®¸ chÎ ®Õn nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i VLXD nh­: xi m¨ng, g¹ch, ngãi, v«i , hay nguyªn liÖu s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cao cÊp dïng trang trÝ vµ hoµn thiÖn nh­ : Sø vÖ sinh, g¹ch chÞu löa, xi m¨ng chuyªn dông, ®¸ Granite, kÝnh x©y dùng… C¸c chñng lo¹i kho¸ng s¶n ®­îc biÕt gåm : G¹ch Ceramic, sø vÖ sinh, thuû tinh x©y dùng, ®¸ èp l¸t,… C¸c chñng lo¹i vËt liÖu x©y dùng ®­îc biÕt gåm: §¸ v«i xi m¨ng, sÐt xi m¨ng, ®¸ granit, bazan, gabrodiabra, ®i«rit, an®ezit pofia, d¨m kÕt nói löa, tï ®iaxit, c¸t kÕt, th¹ch anh, fenspat, ®«l«mit, quartzit, sÐt g¹ch ngãi sÐt chÞu löa, ®iat«mit, cao lanh, c¸t vµng, c¸t ®an, c¸t tr¾ng, cuéi sái x©y dùng. . §¸nh gi¸ chung th× víi nguån tµi nguyªn hiÖn cã th× ViÖt Nam hoµn toµn cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®a d¹ng c¸c chñng lo¹i VLXD ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu mét sè nguyªn liÖu th« ra n­íc ngoµi nh­ : C¸t tr¾ng, c¸t vµng, ®¸ èp l¸t .v.v… §Õn nay tµi nguyªn kho¸ng s¶n lµm VLXD ë n­íc ta ®· ®­îc th¨m dß vµ ph¸t hiÖn ë c¸c møc ®é kh¸c nhau gåm 1.981 má vµ ®iÓm kho¸ng dïng trong s¶n xuÊt VLXD víi tæng tr÷ luîng ®ùoc ®¸nh gi¸ nh­ sau . B¶ng 4: Tr÷ l­îng kho¸ng s¶n cho s¶n xuÊt VLXD . STT Chñng lo¹i Kho¸ng s¶n Sè má Tr÷ l­îng §¬n vÞ 1 §¸ v«i xi m¨ng 45 22.048 TriÖu tÊn 2 SÐt xi m¨ng 93 1.993,2 TriÖu m3 3 Phô gia xi m¨ng 122 1.127,9 TriÖu tÊn 4 SÐt g¹ch ngãi 533 3.029,4 TriÖu tÊn 5 Cao lanh 203 898,5 TriÖu tÊn 6 §¸ x©y dùng 398 67.094 TriÖu m3 7 §¸ èp l¸t 167 47.418 TriÖu m3 8 §«l«mit 22 528,37 TriÖu tÊn 9 Quatzit 24 272 TriÖu tÊn 10 Fenspat 22 29 TriÖu tÊn 11 C¸t cuéi sái 199 1.956,4 TriÖu m3 12 C¸t tr¾ng 53 1.102,3 TriÖu m3 Ngoµi c¸c chñng lo¹i VLXD kÓ trªn nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n lµm VLXD ë n­íc ta cßn nhiÒu lo¹i ®· ®­îc sö dông hoÆc ch­a ®­îc sö dông . Các mỏ cát thuỷ tinh được phân bố dọc bờ biển với tổng trữ lượng 750 triệu tấn với hàm lượng SiO2 cao và hàm lượng Fe2O3 thấp. Song riªng th¹ch cao vµ anbÐt th× hÇu nh­ kh«ng cã . Bªn c¹nh ®ã n­íc ta cßn cã c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kim lo¹i lµm VLXD nh­ c¸c lo¹i quÆng : s¾t ®ång b« xÝt ,v.v… cã thÓ khai th¸c vµ dïng trong s¶n xuÊt VLXD . Nguån l©m s¶n lµm VLXD , chñ yÕu lµ c¸c lo¹i gç , tre nøa l¸ còng rÊt phong phó víi tr÷ l­îng gç hiÖn cßn kho¶ng 490 triÖu m3 vµ 6.1 tû c©y tre nøa trong ®ã vïng T©y Nguyªn lµ 204 triÖu m3 (46.5%) , B¾c Trung Bé 97 (18%) triÖu m3, §«ng B¾c 49 triÖu m3 (8.4%), §«ng Nam Bé 15.7 triªu m3 (3.5%) , vµ T©y B¾c lµ 13 triÖu m3 (3.1%). C¸c má vµ ®iÓm kho¸ng s¶n lµm VLXD ph©n bè theo tõng vïng kinh tÕ nh­ sau . B¶ng5: Tæng hîp TN kho¸ng s¶n lµm VLXD ë c¸c vïng kinh tÕ . Vïng §¸ v«i XM (TriÖu tÊn) SÐt XM (TriÖu tÊn) Phô gia XM (TriÖu tÊn) SÐt g¹ch ngãi (TriÖu m3) Cao lanh (TriÖu tÊn) §¸ x©y dùng (TriÖu m3) Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng T.B¾c §.B¾c §BSH BTB NTB TN §NB§BSCL 14 48 24 34 6 3 6 10 2.686 8.692 3.008 6491 562 45,2 304 568,1 7 38 18 19 8 - - 3 134 826,9 177,2 801,4 18 - - 33,7 11 6 9 3 4 4 85 - 3,3 4,2 106,8 300 83 4,5 625,9 - 13 96 65 70 62 79 116 32 35,3 675,3 178,8 203,6 335 368,1 984 249,3 9 43 3 31 22 34 57 4 1.8 209 5.5 85 86.6 233.4 274.9 2.3 12 52 13 70 74 103 65 9 300 1664.8 324.6 10.000 45.000 1630.4 3.023 5.152 Céng 145 22048 93 1993.2 122 1127.9 533 3029.4 203 898.5 398 67094.8 Vïng §¸ èp l¸t (TriÖu m3) Fenspat (TriÖu tÊn) §«l«mit (TriÖu tÊn) Quatzit (TriÖu tÊn) C¸t cuéi sái (TriÖu m3) C¸t tr¾ng (TriÖu m3) Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng Sè má Tr÷ l­îng T.B¾c §.B¾c §BSH BTB NTB TN §NB§BSCL 5 20 9 60 68 - - 5 125 21182 98 7.000 14000 - - 5.013 - 5 - - 12 2 - 3 - 12.8 - - 11 2.74 - 2.46 2 14 - 4 - - - 2 0.17 323 - 200 - - - 5.2 1 13 - 2 8 - - - 25 239 - 5 3 - - - 4 52 9 - 16 46 69 3 1.3 1429.6 15.1 - 325 15.6 132.5 7.3 - 3 - 13 28 - 6 3 - 7.2 - 122.6 889 - 41.5 42 Céng 167 47418 22 29 22 528.3 24 272 199 1956.4 53 1102.3 Ngoµi c¸c lo¹i tµi nguyªn kho¸ng s¶n phi kim vµ kim lo¹i cã thÓ sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra VLXD th× n­íc ta cßn cã tiÒm n¨ng lín vÒ n¨ng l­îng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt VLXD . Tµi nguyªn n¨ng l­îng lµm VLXD . - VÒ thuû n¨ng: N­íc ta cã nguån mÆt n­íc dåi dµo nªn cã nguån thuû n¨ng lín , víi c«ng xuÊt lý thuyÕt ­íc tÝnh ®¹t trªn 30 triÖu KW vµ l­îng ®iÖn ph¸t ta kho¶ng 260-270 KWh . HÖ thèng s«ng hång cã tr÷ l­îng lý thuyÕt cao nhÊt ( 96 tû Wh ) chiÕm 37% l­îng ®iÖn toµn quèc , ( riªng s«ng §µ lµ 50 tû KWh ). HÖ thèng s«ng §ång Nai lµ 40 tû KWh chiÕm 19% l­îng ®iÖn toµn quèc . -VÒ than . Than n­íc ta gåm nhiÒu lo¹i nh­ng chñ yªó lµ than gÇy cã chÊt l­îng cao .Tæng s¶n luîng than lµ 3.5 tû tÊn trong ®ã tËp trung chñ yÕu ë mét sè khu vùc sau . Qu¶ng ninh : Tr÷ l­îng than trªn 3.4 tû tÊn chiÕm 94,5% tæng tr÷ luîng than cña ViÖt Nam . Th¸i Nguyªn : tr÷ l­îng th¨m dß ®¹t kho¶ng 80 triÖu tÊn Na D­¬ng ( L¹ng S¬n ): tr÷ l­îng 100 triÖu tÊn ( than ngän löa dµi chuyªn dïng cho s¶n xuÊt xi m¨ng ). Ngoµi ra , cßn cã than bïn víi tr÷ l­îng 0.5 tû tÊn ë vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long vµ nguồn tài nguyên than nâu ở vùng châu thổ Bắc Bộ với trữ lượng dự báo gần 200 tỷ tấn, nhưng rất khó khăn cho thăm dò và khai thác vì ở dưới độ sâu từ 200 đến hơn 4.000m dưới đồng bằng.. VÒ dÇu khÝ : Dầu khí đã được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 1970, nhưng chỉ sau năm 1984, ngành công nghiệp dầu khí mới thực sự có bước đi vững chắc, ngày càng góp nhiều vào việc tăng trưởng xuất khẩu của cả nước. Dầu khí được tập trung ở các bể trầm tích Sông Hồng, Cửu Long, Nam Côn Sơn, Malay, Thổ Chu, Phú Khánh, Tư Chính, Vũng Mây, Trường Sa. Đến nay, đã có 37 Hợp đồng hợp tác kinh doanh được ký kết giữa Petro Vietnam và các đối tác nước ngoài nhằm thăm dò, khai thác dầu khí ở thềm lục địa Việt Nam. Tổng diện tích các lô đã được ký hợp đồng thăm dò vào khoảng 250.000 km2, chiếm 50% tổng diện tích thềm lục địa Việt Nam. Qua kết quả thăm dò cho thấy: Bể Sông Hồng chủ yếu là khí. Bể Cửu Long chủ yếu phát hiện dầu. Hai bể còn lại là Nam Côn Sơn và Malay- Thổ Chu phát hiện cả dầu và khí. Bể Phú Khánh và Tư Chính- Vũng Mây mới chỉ dự báo triển vọng trên cơ sở nghiên cứu cấu trúc địa chất. Khoáng sản dầu khí đang được thăm dò với cường độ cao. Trữ lượng dầu đã được phát hiện vào khoảng 1,7 tỷ tấn và khí đốt vào khoảng 835 tỷ m3. Trữ lượng dầu được dự báo vào khoảng 6 tỷ tấn và trữ lượng khí vào khoảng 4.000 tỷ m3. Trong những năm gần đây, sản lượng khai thác dầu và khí đều tăng cao, năm 1999 đã khai thác 15,2 triệu tấn dầu và 1.439 triệu m3 khí. Tính đến cuối năm 1999 đã khai thác được 82 triệu tấn dầu và 3.900 triệu m3 khí. 100% số dầu khai thác được dùng để xuất khẩu. Trªn c¬ së tµi nguyªn n¨ng l­îng nh­ vËy hoµn toµn cã thÓ ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l­îng ®Ó cã thÓ më ra triÓn väng to lín cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh VLXD nãi riªng. §¸nh gi¸ vÒ kh¶ n¨ng cung øng tµi nguyªn cho ph¸t triÓn VLXD . - VÒ nguyªn liÖu s¶n xuÊt : N­íc ta cã nguån tµi nguyªn phong phó ®a d¹ng hoµn toµn ®¸p øng nhu cÇu kho¸ng s¶n lµm vËt iÖu x©y dùng . Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2004 nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung øng nguyªn liÖu vµ n¨ng l­îng cho ngµnh s¶n xuÊt VLXD nh­ sau . B¶ng 6: C©n ®ãi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt VLXD trong n­íc Danh môc §¬n vÞ Nhu cÇu nvl 2004 Kh¶ n¨ng cung øng trong n­íc §¸ v«i TriÖu tÊn 31,9 29,8 SÐt xi m¨ng TriÖu tÊn 8,6 8,74 SÐt g¹ch ngãi TriÖu m3 16,79 16,9 SÐt gèm sø 1000 tÊn 184,2 195 Cao lanh 1000 tÊn 811 811,3 Trµng th¹ch 1000 tÊn 242,6 250,4 Th¹ch anh 1000 tÊn 239 240 QuÆng s¾t TriÖu tÊn 0,68 - Th¹ch cao TriÖu tÊn 0,98 0 Phô gia xi m¨ng TriÖu tÊn 3,2 3,5 C¸t thuû tinh 1000 tÊn 136 254 Than TriÖu tÊn 5,26 17 DÇu 1000 tÊn 537,1 - §iÖn n¨ng TriÖu KWh 3.223,6 - Trong nh÷ng n¨m qua phÇn lín nguyªn liÖus¶n xuÊt ®Òu ®­îc cung øng ®Çy ®ñ. Riªng ®èi víi xi m¨ng, mặc dù Việt Nam có nhiều vùng nguyên liệu đất đá với trữ lượng cao, nhưng hàng năm vẫn phải nhập khẩu lượng lớn nguyên liệu sản xuất xi măng mà chủ yếu là clinker ( năm nay dự kiến nhập 2,5 triệu đến 3 triệu tấn clinker). Nguyªn nh©n lµ chỉ có DN nhà nước mới được phép khai thác vùng mỏ hay vùng nguyên liệu, còn các DN ngoài quốc doanh muốn khai thác thì phải ký hợp đồng thông qua các DN nhà nước. §iÒu nµy ®· g©y ra t×nh tr¹ng thiÕu nguyªn liÖu do kh¶ n¨ng khai th¸c cña c¸c nhµ m¸y quèc doanh kh«ng ®ñ cung øng cho s¶n xuÊt . §èi víi th¹ch cao th× ViÖt Nam hÇu nh­ kh«ng cã vµ ph¶i nhËp khÈu tõ Lµo ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt, tuy nhiªn khèi lu¬îng th¹ch cao sö dông trong ngµnh lµ kh«ng lín nªn kh«ng ¶nh h­ëng m¹nh tíi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong n­íc . - VÒ n¨ng l­îng : Tõ khi ®Êt n­íc thèng nhÊt ®Õn nay ngµnh ®iÖn ®· nhanh chãng kh«i phôc c¸c nhµ m¸y cò vµ x©y dùng c¸c nhµ n¸y níi nh­ U«ng BÝ , Ph¶ l¹i ,Hoµ B×nh , TrÞ An ,VÜnh S¬n, Phó Mü , Yaly, … X©y dùng hÖ thèng t¶i ®iÖn 500 KV B¾c Nam, HÖ thèng kÐp 500 KV thø hai Playcu - Phó L©m ( 537 km) ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng cÊp ®iÖn cho miÒn Nam tõ thuû ®iÖn Yaly trªn s«ng Sª®an, x©y dùng m¹ch kÐp 500 KV tõ nhiÖt ®iÖn Phó Mü ®Õn tr¹m Nhµ BÌ víi mét m¹ch chuyÓn vÒ Phó L©m (22 km) vµ mét m¹ch chuyÓn vÒ ¤m«n (144 km) t¹o liªn kÕt gi÷a hÖ thãng ®iÖn miÒn t©y víi hÖ thèng ®iÖn toµn quèc. Tæng c«ng xuÊt năm 2005 đạt sản lượng khoảng 53 tỷ KWh hoµn toµn ®¸p ­ng nhu cÇu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi øng vµ ngµnh VLXD nãi riªng. - VÒ than : Trong sản xuất xi măng,nguyên liệu than chiếm tới 30% cơ cấu giá thành sản phẩm, Ngoµi ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng ra th× s¶n xuÊt g¹ch ngãi còng tiªu thô mét l­îng lín xi m¨ng. Trong thêi gian gÇn ®©y gi¸ than cho s¶n xuÊt VLXD liªn tôc t¨ng nªn ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt VLXD . Việc Tổng công ty Than Việt Nam buộc các doanh nghiệp xi măng lò đứng phải ký hợp đồng với giá mới (tăng thêm 36%) đang đặt các doanh nghiệp xi măng lò đứng vào một tình thế : phải tăng giá bán hoặc ngừng sản xuất . Tuy nhiªn vÒ kh¶ n¨ng cung øng th× vÉn n»m trong n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh than ViÖt Nam. HiÖn tr¹ng nguån lao ®éng phôc vô cho ngµnh c«ng nghiÖp VLXD. N¨m 2004 d©n sè ViÖt Nam kho¶ng 78 triÖu ng­êi lµ quèc gia ®«ng d©n thø 13 trªn thÕ giíi vµ ®øng thø 7 ë ch©u ¸, ®øng thø 2 trong khu vùc ASEAN sau In®«nªxia. Nh­ vËy nguån lao ®éng ë n­íc ta lµ rÊt lín . Lao ®éng n­íc ta t­¬ng ®èi trÎ , 54 % tæng sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng lµ thanh niªn ( tõ 19 – 35 tuæi ) . §«ng vÒ sè l­îng , trÎ vÒ tuæi ®êi lùc l­îng lao ®éng n­íc ta lµ yÕu tè thuËn lîi cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD . Bªn c¹nh ®éi ngò lao ®éng phæ th«ng th× ®éi ngò trÝ thøc n­íc ta kh¸ ®«ng ®¶o gåm kho¶ng 14.500 tiÕn sÜ , hã tiÕn sÜ ; 1.7 triÖu ng­êi cã tr×nh ®é §¹i häc , cao ®¼ng vµ trªn 3,5 triÖu c¸n bé vµ céng nh©n kü thuËt. §èi víi n­íc ta th× ®©y lµ ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghÖp vô t­¬ng ®èi lín . Tuy nhiªn cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ tr×nh ®é ,cÊp bËc kü thuËt cña ng­êi lao ®éng , vÒ sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Ò gi÷a c¸c vïng ,c¸c lÜnh vùc nhÊt lµ ®èi víi c¸c ngµnh kü thuËt. HiÖn nay , ngµnh VLXD ®· thu hót ®­îc kho¶ng 95 ngµn lao ®éng lµm viÖc trong c¸c danh nghiÖp quèc doanh , trong ®ã tËp trung chñ yÕu lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n suÊt nh­ xi m¨ng , gèm sø x©y dùng . TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2004 , tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam (VNCC) cã h¬n 44.500 lao ®éng , chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng cã tr×nh ®é thÊp (34.700 nguêi ) cßn l¹i lµ c«ng nh©n kü thuËt, c¸n bé nghiªn cøu vµ c¸n bé qu¶n lý. Tæng c«ng ty gèm sø vµ thuû tinh x©y dùng ( Viglacera ) cã h¬n 35.400 lao ®éng chñ yÕu lµ c«ng nh©n kü thuËt ®­îc ®µo t¹o qua c¸c c¬ së d¹y nghÒ. VÒ tr×nh ®é c«ng nh©n kü thuËt trong nh÷ng n¨m qua cã nhiÒu tiÕn bé, phÇn lín c«ng nh©n kü thuËt ®· tèt nghiÖp c¸c tr­êng cao ®¼ng , trung cÊp , hÖ thèng c¸c tr­¬ng trung häc x©y dùng cã ®µo t¹o kü thuËt viªn vµ c«ng nh©m cho ngµnh VLXD nh­ : c¸c tr­êng THXD sè 1, sè 4, sè 7 sè 8 vµ hÖ thèng ®µo t¹o chuyªn ngµnh cña tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt nam (VNCC), Tæng c«ng ty thuû tinh vµ gçm s­ x©y dùng Viglacera …. , ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt chuyªn ngµnh. §éi ngò c¸n bé nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ( 8.700 ng­êi ) gåm c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp , c¸n bé nghiªn cøu cña c¸c tr­êng ®¹i häc , c¸c viÖn nghiªn cøu trong c¶ n­íc phÇn lín tèt nghiÖp tõ c¸c tr­êng §¹i häc ®µo t¹o vÒ x©y dùng trong c¶ n­íc nh­: C¸c khoa silicat, vËt liÖu x©y dùng , tù ®éng ho¸ cu¶ c¸c tr­êng §¹i häc X©y dùng , §¹i häc B¸ch khoa, §¹i häc kiÕn tróc … Lao ®éng lµm viÖc trong c¸c c¬ së Liªn doanh, c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi kho¶ng 25.000 ng­êi . PhÇn lín trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu cao cÊp nh­ gèm sø vÖ sinh , thuû tinh x©y dùng , lao ®éng trong nh÷ng s¬ së nµy cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é. Nh×n chung c¸c ®¬n vÞ nµy bè trÝ lao ®éng hîp lý nªn n¨ng xuÊt lao ®éng cao . Ngoµi lao ®éng trong c¸c s¬ së s¶n xuÊt quèc doanh , Liªn doanh , c¬ së n­íc ngoµi , ngµnh VLXD cßn cã hµng v¹n lao ®éng phæ th«ng t¹i ®Þa ph­¬ng tham gia s¶n xuÊt VLXD trong c¸c c¬ së t­ nh©n .Lùc l­îng lao ®éng nµ th­êng cã tr×nh ®é thÊp , chñ yÕu tham gia s¶n xuÊt G¹ch ngãi thñ c«ng , nghiÒn xi m¨ng thñ c«ng , khai th¸c c¸t , ®¸ x©y dùng … Lùc l­îng lao ®éng nµy chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng nghiÖp chuyÓn sang s¶n xuÊt VLXD , lao ®éng nhµn rçi , v× vËy n¨ng xuÊt lao ®éng thËp , hiÖu qu¶ kÐm . Trong nh÷ng n¨m tíi lao ®éng phæ th«ng vÉn lµ thuËn lîi cho ngµnh c«ng nghiÖp VLXD. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh VLXD cã xu h­íng hiÖn ®¹i ho¸ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt, c¸c c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng sÏ ®­î¬c thay thÕ dÇn sang c¸c d©y chuyÒn tù ®éng ho¸ v× vËy nhu cÇu lao ®éng cã tr×nh ®é sÏ t¨ng lªn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm VLXD cao cÊp. V× vËy trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc hîp lý ®Ó h×nh thµnh c¬ cÊu lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t riÓn cña ngµnh . Nguån vèn cho s¶n xuÊt VLXD . Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2004 tæng nguån vèn cho ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD lµ 32.400 tû ®ång cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp VLXD . trong ®ã chñ yÕu lµ nguån vèn ®Çu t­ c¸c dù ¸n xi m¨ng 24.300 tû dång chiÕm 75% tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh x©y dùng , sau ®ã lµ ngµnh gèm sø vµ thuû tinh x©y dùng víi l­îng vèn ®Çu t­ lµ 5.800 tû ®ång chiÕm 15% tæng nguån væn ®Çu t­ toµn ngµnh . Vèn ®Çu t­ c¸c ngµnh kh¸c nh­ g¹ch èp l¸t , khai th¸c ®¸ x©y dùng, vËt lÖu x©y chiÕm tû träng nhá trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh . B¶ng 5: L­îng vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD giai ®o¹n 2000 - 2005. STT Danh môc L­îng vèn ( tû ®ång ) 1 Xi m¨ng 24.300 2 VËt liÖu x©y 150 3 VËt liÖu lîp 20 4 §¸ x©y dùng 59 5 VËt liÖu èp l¸t 69 6 Sø vÖ sinh 85 7 KÝnh x©y dùng 37 8 VËt liÖu chÞu löa 15 9 §¸ èp l¸t 114 10 C¸t x©y dùng 74 §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt xi m¨ng vèn ®Çu t­ lín, ®­îc huy ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc bao gåm : huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn trong nøc ( Vèn tÝn dông, tr¸i phiÕu , vèn tù cã , vèn cæ phÇn …), nguån vèn vay n­íc ngoµi, ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc ®Çu t­ ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo lÜnh vùc xi m¨ng, Vèn nhµ n­íc hç trî ®Çu t­ c¸c dù ¸n ë ®Þa bµn khã kh¨n, Dù ¸n ®­îc ®Çu t­ vay vèn ­u ®·i ®Ó s¶n xu¸t c¸c phô tïng thiÕt bÞ s¶n xuÊt cho ngµnh ®­îc chÕ t¹o trong n­íc . Trong ®ã vèn tù cã cña chñ ®Çu t­ chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng møc ®Çu t­ , th­êng chØ chiÕm tû lÖ tõ 3 – 5% trong nguån vèn cho mét dù ¸n ®Çu t­ ( vèn ®Çu t­ trung b×nh mét dù ¸n xi m¨ng lµ tõ 100 –300 triÖu USD ) , ch­a v­ît ng­ìng 10%. Trong khi ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu ®Çu t­ vµ h¹n chÕ rñi ro th× vèn tù cã ph¶i ®¹t 30% tæng vèn ®Çu t­ cho mét dù ¸n . VÒ nguån vèn ­u ®·i, trong giai ®o¹n võa qua th× vèn ­u ®·i th­êng chiÕm tû lÖ tõ 20 – 30% tæng vèn ®Çu t­ trong mét dù ¸n , c¸ biÖt cã mét sè dù ¸n ®­îc vay tõ nguån vèn tÝn dông ­u ®·i ®Õn 45% tæng møc ®Çu t­ nh­ xi m¨ng S«ng Gianh , xi m¨ng Th¸i nguyªn . nguån vèn ­u ®·i th­êng kÌm theo nh÷ng ­u ®·i vÒ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ . §èi víi nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i chiÕm tõ 70 – 90 tæng møc ®Çu t­ cho dù ¸n, tuú theo kh¶ n¨ng vËn ®éng cña chñ ®Çu t­ , nguån vèn nµy vay ë c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong n­íc vµ c¸c tæ chøc n­íc ngoµi hoÆc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ .Tuy nhiªn l·i xuÊt tÝn dông th­¬ng m¹i th­êng kh«ng cè ®Þnh vµ cao ( thuêng tõ 8,5 ®Õn 9,65%/n¨m , c¸ biÖt cã dù ¸n ph¶i vay víi l·i suÊt 10%/n¨m ). Vay tÝn dông n­íc ngoµi chñ yÕu ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ cña dù ¸n, nguån vèn vay nµy ®ßi hái ph¶i cã b¶o l·nh cña chÝnh phñ ®èi víi dù ¸n nhµ nuíc, b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc tÝn dông th­¬ng m¹i ®èi víi c¸c dù ¸n ngoµi quèc doanh. VÒ liªn doanh : tû lÖ gãp vèn cña chñ ®Çu t­ ViÖt Nam th­¬ng lµ rÊt thÊp so víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ( tû lÖ 10/90) . §©y th­êng lµ nh÷ng dù ¸n lín liªn doanh víi NhËt ( xi m¨ng Nghi S¬n ), óc, §µi Loan( Chinhfong - h¶i phßng , Phóc s¬n )… Vèn huy ®éng tõ c¸c tÇng líp d©n c­ hÇu nh­ lµ kh«ng cã . §èi víi s¶n phÈm g¹ch èp l¸t, nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n th­¬ng kh«ng lín nh­ xi m¨ng nªn nguån vèn th­êng lµ cña chñ ®Çu t­ chiÕm tû lÖ cao trong tæng vèn ®Çu t­. Ngoµi ra, ®èi víi s¶n xuÊt Gèm sø vµ thuû tinh x©y dùng th× nguån vèn chñ yÕu lµ liªn doanh víi nuíc ngoµi . C¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y, vËt liÖu lîp chñ yÕu lµ do chñ dù ¸n bá vèn ®µu t­ duíi h×nh thøc së h÷u t­ nh©n do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm lµ dÔ s¶n xuÊt vèn ®Çu t­ thÊp . III- Mét sè chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD ë ViÖt Nam . ChÝnh s¸ch khai th¸c vµ sö dông tµi nguyªn kho¸ng s¶n . Kho¸ng s¶n lµm vËt liÖu x©y dùng ë n­íc ta rÊt phong phó, ®­îc ph©n bæ trªn nhiÒu vïng l·nh thæ cña ®Êt n­íc nh­: c¸t, cuéi, sái, cao lanh, ®Êt sÐt, ®¸ v«i, c¸c lo¹i ®Êt x©y dùng, ®¸ èp l¸t trang trÝ... Trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc tiÕn hµnh khai th¸c nãi chung vµ khai th¸c kho¸ng s¶n lµm VLXD nãi riªng ®­îc nhµ n­íc tiÕn hµnh qu¶n lý chÆt chÏ. §èi víi c¸c má lµm vËt liÖu x©y dùng Bé ngµnh Trung ­¬ng kh¸c qu¶n lý, khi Bé, ngµnh chñ qu¶n xÐt duyÖt luËn chøng khai th¸c má ph¶i cã sù tham gia cña Bé x©y dùng lµ uû viªn chÝnh thøc cña héi ®ång xÐt duyÖt luËn chøng nÕu má cã quy m« lín, hoÆc ®­îc tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña Bé X©y dùng tr­íc khi xÐt duyÖt luËn chøng nÕu má cã quy m« nhá. Nh­ vËy, Theo luËt kho¸ng s¶n, chỉ có DN nhà nước mới được phép khai thác vùng mỏ hay vùng nguyên liệu, còn các DN ngoài quốc doanh muốn khai thác thì phải ký hợp đồng thông qua các DN nhà nước. Nh÷ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n cã gi¸ trÞ cao nh­ ®¸ v«i ®Ó lµm xi m¨ng, c¸t tr¾ng cã hµm l­îng SiO2 cao vµ hµm l­îng oxyt mang mÇu thÊp ®Ó s¶n xuÊt kÝnh, thuû tinh, cao lanh ®Êt sÐt cã hµm l­îng oxyt Al2O3 cao ®Ó s¶n xuÊt gèm sø x©y dùng vµ vËt liÖu x©y dùng ®¸ marble vµ ®¸ granite cã ®é nguyªn khèi lín mÇu s¾c ®Ñp, tæ chøc c¸ nh©n kh«ng ®­îc khai th¸c bõa b·i sö dông l·ng phÝ tuú tiÖn. Nh÷ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n nµy chØ ®­îc khai th¸c sö dông lµm vËt liÖu x©y dùng theo luËn chøng ®· ®­îc duyÖt. §èi víi c¸c ®iÓm kho¸ng s¶n nhá , ph©n t¸n , khai th¸c c«ng nghiÖp kh«ng cã hiÖu qu¶ th× ®­îc chÝnh phñ cho phÐp khoanh vïng cho d©n lµ d­íi sù qu¶n lý chÆt chÏ cña nhµ n­íc, h¹n chÕ tæn thÊt tµi nguyªn b¶o vÖ m«i tr­êng, b¶o ®¶m an toµn vµ trËt tù trong khai th¸c kho¸ng s¶n . Bªn c¹nh ®ã nhµ n­íc khuyÕn khÝch liªn doanh víi n­íc ngoµi nh»m n©ng cao n¨ng lùc khai th¸c kho¸ng s¶n . ChÝnh s¸ch vÒ vèn ®Çu t­. HiÖn nay, chÝnh phñ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nãi chung tù ®Çu t­ ph¸t triÓn b»ng nguån vèn tù cã, ®ång thêi ngo¹i trõ tr­êng hîp chÝnh phñ trùc tiÕp ®Çu t­ tõ nguån vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc. ChÝnh phñ ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch míi h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn víi l·i xuÊt ­u ®·i . ViÖc vay vèn tÝn dông ­u ®·i ph¸t triÓn tr­íc khi cã nghÞ ®Þnh sè 106/2004/ N§-CP ngµy 01/4/2004 cña chÝnh phñ , mçi dù ¸n chñ ®Çu t­ cã thÓ ®­îc ®Çu t­ 20-30% tæng møc ®Çu t­, C¸ biÖt mét sè dù ¸n ®· ®­îc ®Çu tõ nguån vèn tÝn dông ­u ®·i ®Õn 45% tæng møc ®Çu t­ nh­ xi m¨ng S«ng Gianh , xi m¨ng Th¸i Nguyªn, Nguån vèn ­u ®·i cña nhµ n­íc th­êng ®i kÌm theo c¸c chÝng s¸ch vÜ m« cña tõng thêi kú , theo vïng khã kh¨n vµ cã nhiÒu møc l·i suÊt ( th«ng th­êng lµ 5.4%/ n¨m …) . theo nghÞ ®Þnh sè 106/2004/N§ - CP th× c¸c dù ¸n ®Çu t­ VLXD kh«ng thuéc ®èi t­îng ®­îc vay vèn tÝn dông ­u ®·i. Sù thay ®æi vÒ vµ thiÕu tÝnh h­íng dÉn mang tÝnh kÕ thõa cña c¸c chÝnh s¸ch tr­íc ®· khiÕn c¸c chñ ®Çu t­ kh«ng kÞp ®¸p øng nh÷ng thñ tôc , yªu cÇu cña c¬ quan cÊp tÝn dông nªn ®· khiÕn chËm trÔ khi triÓn khai dù ¸n . Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc hiÖn nay chñ yÕu tËp trung vµo x©y dùng c¸c dù ¸n c«ng céng, vµo kÕt cÊu h¹ tµng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ giao th«ng ®­êng bé , ®­êng thuû , c¸c c«ng tr×nh c¶ng n­íc s©u , l­íi ®IÖn , c¸c tr­êng ®µo t¹o. Tuy kh«ng ®Çu t­ trùc tiÕp vµo c«ng nghiÖp nh­ng lµ ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu cho ngµnh VLXD trong n­íc ph¸t triÓn . Vay vèn tÝn dông th­¬ng m¹i trong n­íc th× l·i xuÊt th­êng kh«ng cè ®Þnh vµ cao, th«ng th­¬ng tõ 8,5 - 9,65%/ n¨m , c¸ biÖt cã dù ¸n ph¶i vay míi l·i xuÊt trªn 10%/n¨m . C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i còng kh«ng®ñ ®Ó cho mét chñ dù ¸n cho vay toµn bé vèn ®Çu t­ mét dù ¸n buéc c¸c chñ dù ¸n ph¶i vay vèn tõ nhiÒu ng©n hµng nªn thêi gian vay vèn bÞ kÐo dµi Vay vèn n­íc ngoµi, hiÖn nay chÝnh phñ chØ b¶o l·nh cho c¸c dù ¸n cña chÝnh phñ, c¸c kho¶n vay cña doanh nghiÖp do c¸c tæ chøc tÝn dông cÊp. ChÝnh v× vËy c¸c dù ¸n rÊt khã ®Ó cã thÓ vay vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc . Trong nh÷ng n¨m qua thÞ tr­êng VLXD n«i ®Þa diÔn biÕn kh¸ phøc t¹p , cung cÇu cña c¸c lo¹i VLXD kh«ng t­¬ng xøng nhau , ®Ó b¶o hé cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®èi víi c¸c chñng lo¹i VLXD cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp ®ång thêi thùc hiÖn chiÕn l­îc thay thÕ nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng chñng lo¹i VLXD cao cÊp vµ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu cßn thiÕu cho s¶n xuÊt , c¸c hµng rµo b¶o hé d· ®­îc sö dông . MiÔn thuÕ nhËp khÈu , thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nhËp khÈu víi tÊt c¶ c¸c lo¹i vËt t­ , b¸n thµnh phÈm , thiÕt bÞ , ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt ch­a ®¹t chÊt l­îng ®Ó x©y dùng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp . C«ng cô phi thuÕ quan víi viÖc nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm nhËp khÈu b»ng cÊp quota nh­ : clinker, xi m¨ng, thÐp x©y dùng vËt liÖu chÞu löa, c¸ch ©m, c¸ch nhiÖt: vËt liÖu chÞu löa c¸c lo¹i, vËt liÖu xèp, vËt liÖu nhÑ c¸ch nhiÖt. G¶i ph¸p nµy gióp cho tæng c«ng ty xi m¨ng kiÓm so¸t ®­îc nguån nguyªn liÖu s¶n xuÊt xi m¨ng vµ luîng cung øng xi m¨ng trªn thÞ truêng, lµm gi¶m l­îng nhËp khÈu c¸c lo¹i VLXD cao cÊp, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ®èi víi nh÷ng chñng lo¹i vËt liÖu mµ ViÖt Nam ch­a thÓ s¶n xuÊt . C«ng cô thuÕ quan ®· ®uîc sö dông kh¸ triÖt ®Ó b»ng c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau tuú thuéc vµo chñng lo¹i s¶n phÈm. HiÖn nay, thuế nhập khẩu xi m¨ng lµ 30%, g¹ch èp l¸t lµ 25%, ®¸ èp l¸t :30%, c¸c lo¹i VLD cao cÊp nh­ kÝnh x©y dùng 35%, vËt liÖu chÞu löa 30%… B¶ng 8: ThuÕ quan trung b×nh cña s¶n phÈm VLXD nhËp khÈu chñ yÕu . STT Danh môc Tû träng nhËp khÈu ThuÕ xuÊt 1 Xi m¨ng 0.24 30% 2 VËt liÖu èp l¸t 0.09 25% 3 Sø vÖ sinh 0.13 35% 4 KÝnh x©y dùng 0.15 35% 5 VËt liÖu chÞu löa 0.08 25% 6 §¸ èp l¸t 0.12 25% Qua ®ã cã thÓ thÊy møc ®é b¶o hé cña nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶ xuÊt VLXD trong n­íc lµ rÊt cao So s¸nh víi c¸c n­íc trong khu vùc th× møc ®é b¶o hé lµ cao h¬n kh¸ nhiÒu. §iÒu nµy t¹o lîi thÕ nhÊt ®Þmh cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc ®èi víi s¶n phÈm nhËp khÈu, tuy nhiªn còng lµm gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc . PhÇn III: Gi¶i Ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghiÖp VLXD ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 . C¬ së ®Þnh h­íng c«ng nghiÖp VLXD hiÖn nay . Dù b¸o vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt VLXD ®Õn n¨m 2010 . NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trong thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ , Nhu cÇu c¸c lo¹i vËt liªu x©y dùng nh­ xi m¨ng, g¹ch ngãi , gèm xø x©y dùng ®ang t¨ng lªn nhanh chãng . Trong giai ®o¹n 2000 – 2004 tèc ®ä ph¸t triÓn cña ngµnh ®· ®¹t 7%/n¨m, dù b¸o trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 ngµnh sÏ ®¹t møc t¨ng tr­ëng cao tõ 5 – 8%/n¨m . Dù b¸o n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh VLXD ®Õn n¨m 2010 nh­ sau : B¶n 9: N¨ng lùc s¶n xuÊt ngµnh VLXD ViÖt Nam n¨m 2010. STT Chñng lo¹i VLXD N¨ng lùc s¶n xuÊt n¨m 2010 §¬n vÞ Khèi l­îng 1 Xi m¨ng TriÖu tÊn 45 2 VËt liÖu x©y Tû viªn 19 3 VËt liÖu lîp TriÖu m2 120 4 §¸ x©y dùng TriÖu m3 33 5 VËt liÖu èp l¸t TriÖu m2 120 6 Sø vÖ sinh TriÖu SP 7 7 KÝnh x©y dùng TriÖu m2 8 8 VËt liÖu chÞu löa 1000 tÊn 84 9 §¸ èp l¸t TriÖu m2 12 10 C¸t x©y dùng TriÖu m2 37 11 §¸ x©y dùng TriÖu m2 120 Nh­ vËy n¨ng lùc s¶n xuÊt ngµnh VLXD ®Õn n¨m 2010 t¨ng cao , kh¶ n¨ng s¶n xuÊt t¨ng tõ 1,5 ®Õn 2 lÇn n¨ng lùc s¶n xuÊt s¶n xuÊt hiÖn nay. T¨ng nhanh nhÊt lµ ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng víi 16 dù ¸n lín ®· ®­îc phª duyÖt tõ nay ®Õn n¨m 2010 víi tæng c«ng xuÊt lµ 25 triÖu tÊn lµm t¨ng s¶n l­îng xi m¨ng lªn 45 triÖu tÊn, mµ tr­íc hÕt lµ c©n ®èi nhu cÇu xi m¨ng trong n­íc vµo n¨m 2008 . Bªn c¹nh ®ã c¸c chñng lo¹i VLXD kh¸c nh­ g¹ch XD, ngãi,… còng t¨ng lªn nh­ng do kh¶ n¨ng cung øng dåi dµo hiÖn nay th× trong nh÷ng n¨m tíi s· vÉn tiÕp tôc ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng tr«ng n­íc vµ xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt VLXD cña n­íc ta ®· tiÕp cËn ®­îc víi tr×nh ®é trung cña thÕ giíi trªn c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt xi m¨ng, gèm sø x©y dùng, kÝnh x©y dùng, g¹ch èp l¸t c¸c lo¹i … §èi víi mét sè chñng lo¹i VLXD kh¸c chñ yÕu lµ c¸c lo¹i vËt liÖu t¹i chç chóng ta ®É xo¸ bá ®­îc c«ng nghÖ s¶n xuÊt thñ c«ng manh món l¹c hËu vµ ®­a c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi vµo s¶n xuÊt ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao lµm chç dùa v÷ng ch¾c cho ngµnh VLXD tiÕp tôc ph¸t triÓn. TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ trong n­íc còng nh­ trªn thÕ giíi sÏ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu qua träng trong viÖc nghiªn cøu c¸c lo¹i vËt liÖu míi, C«ng nghÖ míi ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tù ®éng ho¸ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ tin häc ph¸t triÓn m¹nh mÏ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt VLXD ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i s¶n phÈm n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm . Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ chung , c«ng nghÖ x©y dùng còng cã b­íc ph¸t triÓn míi kÕt cÊu x©y dùng còng cã kh«ng ®i theo h­íng bª t«ng cèt thÐp mµ ®i theo vµo khung thÐp cïng víi c¸c lo¹i VLXD ®i kÌm nh­ : kÝnh x©y dùng, vËt liÖu h÷u c¬ , vËt liÖu compozit, .v.v.. vµ chóng sÏ trë thµnh nh÷ng vËt liÖu quan träng ®uîc ­u tiªn ph¸t triÓn trong giai ®o¹n nµy . H¹ tÇng c¬ së cña ®Êt n­íc ®· ®ù¬c x©y dùng vµ cñng cè v÷ng ch¾c nhÊt lµ lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i sÏ ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt trªn tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh vËn chuyÓn kÓ c¸c ë c¸c vïng s©u, vïng xa sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao l­u s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt VLXD trªn toµn quèc , c¸c c¶ng biÓn n­íc s©u n»m r¶i r¸c däc bê biÓn còng ®­îc n©ng cÊp vµ x©y dùng cíi sÏ lµ cöa ngâ th«ng th­¬ng hµng ho¸ VLXD n­íc ta níi c¸c n­íc trong khu vùc ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn . Ngoµi ta , c¸c lÜnh vùc cã quan hÖ h÷u c¬ víi ngµnh s¶n xuÊt CLXD ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt ho¸ dÇu ®· ®i vµo ho¹t ®éng sÏ cho ra nhÒu s¶n phÈm vµ chÕ phÈm mµ ngµnh c«ng nghÖp VLXD cã kh¶ n¨ng sö dông®Ó t¹o s¶n phÈm míi , nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm tr¹ng trÝ hoµn thiÖn lµm t¨ng tÝnh thÈm mü cho c¸c c«ng tr×nh x©ydùng. Trong giai ®o¹n dÕn n¨m 2010 , nÒn kinh tÕ n­¬c ta ®· t¨ng tr­áng æn ®Þng vÒ nhiÒu mÆt , qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ, nhu cÇu x©y dùng c¬ x©y dùng cña c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n kh«ng ngõng t¨ng lªn, thÞ tr­êng VLXD vÉn cã nhÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn , thÞ tr­êng n«ng th«n téng lín còng sÏ cã b­íc chuyÓn m×nh m¹nh m÷ do kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng­êi n«ng d©n kh«ng ngõng t¨ng lªn , nhu cÇu VLXD n¬i ë kh«ng chØ ®¬n thuÇn víi môc tiªu lµ che m­a che n¾ng mµ cßn ph¶i ®Ñp vµ tiÖn dông , viÖc x©t dùng c¬ së h¹ tÇng cho n«ng nghÖp n«ng th«n còng tiÕp tôc ph¸t triÓn , MÆt kh¸c khi hµng rµo thuÕ quan ®­îc xo¸ bá sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng VLXD ngµy cµng réng më kh«ng chØ bã hÑp ë ph¹m vi trong n­íc mµ c¶ xuÊt khÈu , ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc kÒ cËn víi n­íc ta vµ c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN . 2. Dù b¸o nhu cÇu VLXD n¨m 2010 . Dù b¸o nhu cÇu VLXD ®Õn n¨m 2010 còng sÏ t¨ng tõ 1.5 ®Õn 2 lÇn nh­ sau: B¶ng 10 : Nhu cÇu VLXD n¨m 2010 . STT Chñng lo¹i VLXD Nhu cÇu ®Õn n¨m 2010 §¬n vÞ Khèi l­îng 1 Xi m¨ng TriÖu tÊn 42 – 43 2 VËt liÖu x©y Tû viªn 13 –15 3 VËt liÖu lîp TriÖu m2 97 – 99 4 §¸ x©y dùng TriÖu m3 31 – 33 5 VËt liÖu èp l¸t TriÖu m2 97 – 99 6 Sø vÖ sinh TriÖu SP 5 – 7 7 KÝnh x©y dùng TriÖu m2 84 – 86 8 VËt liÖu chÞu löa 1000 tÊn 82 – 84 9 §¸ èp l¸t TriÖu m2 10 – 12 10 C¸t x©y dùng TriÖu m2 35 – 37 11 §¸ x©y dùng TriÖu m2 105 –107 VÒ chÊt l­îng vµ chñng lo¹i VLXD: Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ nhu cÇu th× thÞ tr­êng VLXD yªu cÇu vÒ chÊt l­îng vµ chñng lo¹i VLXD còng kh«ng ngõng t¨ng lªn. n¨m 2010 nhu cÇu vÒ VLXD gåm c¸c chñng lo¹i chñ yÕu sau : + Xi m¨ng PCB – 40 ,PC – 40, PC – 50, PC – 60 , xi m¨ng ®Æc chñng , xi m¨ng mµu , xi m¨ng nh«m , xi m¨ng chèng phãng x¹ . + Ngãi ®Êt sÐt nung kh«ng tr¸ng men hoÆc tr¸ng men vµ cã mµu dïng ®Ó trang trÝ . + G¹ch Granite, g¹ch Ceramic nh©n t¹o cã kÝch th­íc ®Õn 0,8 – 1,2 mÐt vµ cao h¬n , ®a d¹ng vÒ mµu s¾c vµ chñng lo¹i . + KÝnh x©y dùng cã chiÒu dµy vµ mµu s¾c ®a d¹ng , c¸c lo¹i kÝnh ®Æc biÖt cã ®é bÒn cao , cã líp phñ mÆt ngoµi sö dông víi nhiÒu tÝnh n¨ng kh¸c nhau , kÝnh ph¶n quang , kÝnh cèt thÐp , kÝnh chèng ån ,… + ThÐp cã chÊt l­îng cao lµm kÕt cÇu lµm kÕt cÊu chÞu lùc cho nhµ., c¸c lo¹i vËt liÖu chèng nãng, chèng ån , c¸c lo¹i gç chÕ biÕn trªn d©y chuyÒn c«ng ._.