Góp phần đánh giá chu trình sản phẩm và định hướng kế hoạch quản lý môi trường cho công ty da giày tỉnh Quảng Nam (Quanaleasco)

ÑAËT VAÁN ÑEÀ – TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI Vôùi xu theá hoäi nhaäp trong nhöõng naêm gaàn ñaây thì coù raát nhieàu khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát ra ñôøi, nhieàu ngaønh coâng nghieäp, noâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp phaùt trieån maïnh. Ñaëc bieät ngaønh da giaøy laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp haøng ñaàu cuûa caû nöôùc vaø trôû thaønh moät trong boán maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu cao cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Tuy nhieân song song vôùi söï phaùt trieån ñoù, vaán ñeà moâi tröôøng do ngaønh naøy gaây ra cuõng ñang trôû neân nghieâm troïng vaø caàn ñöôïc quan taâm nhieàu hôn vì quaù trình saûn xuaát da giaøy gaây ra cho moâi tröôøng treân nhieàu maët nhö khoâng khí, tieáng oàn, buïi... Nghieân cöùu giaûm thieåu taùc ñoäng moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát da giaøy laø vieäc caàn thieát vaø caáp baùch nhaèm baûo veä moâi tröôøng coâng nghieäp. Gaàn ñaây, vieäc ñöa tieâu chuaån ISO 14000 vaøo quaûn lyù moâi tröôøng trong caùc cô sôû saûn xuaát laø moät böôùc ñi môùi ôû nöôùc ta trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Ñoù laø bieän phaùp höõu hieäu nhaát khi nhaát quaùn giöõa baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån kinh teá vì vöøa baûo veä moâi tröôøng vöøa naâng cao chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Moät yeâu caàu maø boä tieâu chuaån ISO 14000 ñeà caäp laø thöïc hieän “ Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm” ( Life Cycle Assessment -LCA ). Nghieân cöùu phöông phaùp ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm cho caùc ngaønh coâng nghieäp ôû nöôùc ta laø moät höôùng nghieân cöùu môùi. LCA duøng ñeå ñaùnh giaù, ñònh löôïng vaø kieåm tra caùc vaán ñeà moâi tröôøng trong suoát voøng ñôøi saûn phaám nhaèm giaûm thieåu nguyeân lieäu, naêng löôïng, haïn cheá aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi. Moät ñaùnh giaù LCA laø cô sôû döõ lieäu cho vieäc xaây döïng keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng vaø laø neàn taûng tieán tôùi tieâu chuaån ISO 14000. Vieäc nghieân cöùu aùp duïng ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm trong ngaønh saûn xuaát da giaøy laø vieäc laøm coù yù nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn. Vaän duïng phöông phaùp LCA trong ñieàu kieän Vieät Nam trong tröôøng hôïp ngaønh saûn xuaát da giaøy seõ giuùp nhaän daïng caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ôû töøng coâng ñoaïn saûn xuaát. Töø ñoù seõ ñeà ra caùc giaûi phaùp khaéc phuïc vaø giaûm thieåu coù hieäu quaû. Xuaát phaùt töø yù nghóa vaø söï caàn thieát noùi treân, ñeà taøi “ Goùp phaàn ñaùnh giaù chu trình saûn phaåm vaø ñònh höôùng keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam.” ñöôïc choïn laøm ñoà aùn toát nghieäp ngaønh moâi tröôøng cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kyõ thuaät Coâng ngheä. MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Aùp duïng phöông phaùp LCA vaøo vieäc ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam nhaèm ñeà xuaát caùc giaûi phaùp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû, ñaûm baûo theo tieâu chuaån ISO 14000 vôùi muïc tieâu tieát kieäm trong saûn xuaát, giaûm phaùt thaûi ra moâi tröôøng, ít aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam söû duïng daây chuyeàn saûn xuaát kheùp kín töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø thuoäc da, da giaû, vaûi caùc loaïi, keo daùn, ñeá... ñeán saûn phaåm cuoái cuøng laø giaøy thaønh phaåm seõ ñöôïc ñoùng hoäp vaø ñöa vaøo tieâu thuï. Do thôøi gian coù haïn vaø caùc ñieàu kieän khaùch quan cho pheùp neân trong ñoà aùn naøy chæ ñeà caäp ñeán quy trình saûn xuaát da giaøy cuûa Coâng ty goàm caùc giai ñoaïn : Pha caét In eùp May Goø raùp Ñaây laø caùc giai ñoaïn ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng vì noù quyeát ñònh ñeán chaát löôïng cuoái cuøng cuûa thaønh phaåm. Ñoàng thôøi cuõng laø caùc giai ñoaïn coù taùc duïng chuû yeáu ñeán moâi tröôøng vaø con ngöôøi trong quaù trình saûn xuaát do ngaønh naøy gaây ra NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Caùc noäi dung nghieân cöùu cuûa ñoà aùn trình baøy goàm 3 phaàn : Toång quan, keát quaû vaø thaûo luaän, keát luaän vaø kieán nghò. Phaàn toång quan: Phaàn naøy laøm saùng toû nhöõng cô sôû phöông phaùp luaän cuûa ñoà aùn. - Ñaët vaán ñeà, söï caàn thieát cuûa ñeà taøi. Phaàn chuyeân ñeà: Trình baøy keát quaû nghieân cöùu aùp duïng phöông phaùp LCA vaøo quy trình saûn xuaát vaø caùc ñeà xuaát giaûi phaùp bao goàm : Chöông 1 : Giôùi thieäu toång quaùt veà ISO 14000 vaø phöông phaùp luaän LCA. Chöông 2: Trình baøy toång quan veà Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. Chöông 3: Xaùc ñònh quy trình saûn xuaát giaøy. (Giôùi thieäu veà caùc giai ñoaïn chính trong quaù trình saûn xuaát da giaøy cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam – ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñoà aùn) Chöông 4: Keát quaû aùp duïng LCA caùc giai ñoaïn chính trong saûn xuaát da giaøy. (Phaân tích quy trình coâng ngheä, phaân tích kieåm keâ vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng trong voøng ñôøi saûn phaåm taïi caùc giai ñoaïn chính) Chöông 5: Ñeà xuaát keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng toång theå cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. (Treân cô sôû keát quaû ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cho töøng coâng ñoaïn, ñoà aùn ñaõ ñeà xuaát caùc nhoùm muïc tieâu quaûn lyù moâi tröôøng ñaàu vaøo ( nguyeân lieäu thuoäc da, da giaû, keo, ñieän...) vaø ñaàu ra ( giaûm phaùt thaûi, kieåm soaùt oâ nhieãm ...), ñoàng thôøi ñeà xuaát caùc phöông aùn giaûm phaùt thaûi, kieåm soaùt oâ nhieãm khí thaûi, buïi, nöôùc thaûi, oâ nhieãm nhieät, tieáng oàn vaø troàng caây xanh...) Phaàn keát vaø kieán nghò: Trình baøy yù kieán cuûa taùc giaû veà nhöõng ñieàu ñaõ ñaït ñöôïc cuõng nhö caùc kieán nghò - Keát luaän vaø kieán nghò PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua aùp duïng phöông phaùp luaän ñaùnh gía voøng ñôøi saûn phaåm LCA, trong ñoù caùc böôùc thuïc hieän cuï theå nhö sau : Tìm hieåu vaø choïn loïc caùc cô sôû döõ lieäu coù lieân quan veà boä ISO 14000 Khaûo saùt thöïc teá taïi Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam Thu thaäp döõ lieäu ñaõ coù cuûa Coâng ty Phoûng vaán tröïc tieáp, phoûng vaán nhanh caùc caùn boä vaø coâng nhaân trong Coâng ty Phaân tích, kieåm keâ ñaàu vaøo ñaàu ra ( inputs - outputs analysis ) ñöa treân cô sôû phoûng vaán cuõng nhö tham khaûo soá lieäu thoáng keâ cuûa Coâng ty Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa töøng khaâu trong daây chuyeàn saûn xuaát treân cô sôû ñaùnh giaù nhanh vaø döõ lieäu tham khaûo. Duøng phöông phaùp phaân tích, toång hôïp keát quaû thu thaäp trong thöïc taäp ñeå ñöa ra caùc keát luaän vaø kieán nghò phuø hôïp. YÙ NGHÓA THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI Ñeà taøi nghieân cöùu seõ laø taøi tieäu tham khaûo coù ích cho Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam vaø cho ngaønh da giaøy. Beân caïnh ñoù ñeà taøi coøn ñöa ra ñònh höôùng keá hoach quaûn lyù moâi tröôøng cho toång theå coâng ty ñeå Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ngaøy caøng phaùt trieån hôn. Chöông 1 TOÅNG QUAN VEÀ TIEÂU CHUAÅN ISO 14000, PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN LCA Ñeå laøm roõ yù nghóa, vai troø vò trí cuûa phöông phaùp ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm LCA trong coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng, trong chöông naøy, ñoà aùn giôùi thieäu khaùi quaùt veà ISO 14000, khaùi nieäm, noäi dung cuûa phöông phaùp luaän LCA. . GIÔÙI THIEÄU TOÙM LÖÔÏC VEÀ TIEÂU CHUAÅN ISO 14000 Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñöôïc xaây döïng treân cô sôû thoaû thuaän quoác teá bao goàm caùc yeâu caàu ñoái vôùi caùc yeáu toá cô baûn coù theå ñieàu chænh ñöôïc ñeå thieát laäp neân heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù khaû naêng caûi thieän moâi tröôøng moät caùch lieân tuïc taïi caùc toå chöùc cô sôû. Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñem ñeán caùch tieáp caän heä thoáng cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng nhaèm thieát laäp heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø cung caáp caùc duïng cuï hoã trôï coù lieân quan nhö ñaùnh giaù moâi tröôøng, nhaõn moâi tröôøng, ñaùnh giaù voøng ñôøi soáng saûn phaåm, caùc khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån veà saûn phaåm...cho caùc doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc cô sôû khaùc ñeå quaûn lyù söï taùc ñoäng cuûa hoä ñoái vôùi moâi tröôøng, ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø lieân tuïc caûi thieän moâi tröôøng vôùi söï cam keát cuûa laõnh ñaïo vaø söï tham gia coù yù thöùc cuûa moïi thaønh vieân cuûa cô sôû töø ngöôøi saûn xuaát tröïc tieáp ñeán caùc caùn boä quaûn lyù. Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñeà caäp ñeán saùu lónh vöïc sau : Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (Environmental Management System - EMS) Kieåm toaùn moâi tröôøng (Environmental Auditing - EA) Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng (Environmental Performance Evaluation - EPE) Ghi nhaõn moâi tröôøng (Environmental Labelling - EL) Ñaùnh giaù voøng ñôøi soáng cuûa saûn phaåm (Life Cicle Assessment - LCA) Caùc khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån cuûa saûn phaåm (Environmental Aspecs in Product Standards - EAPS) Saùu lónh vöïc naøy ñöôïc xeáp vaøo hai loaïi tieâu chuaån : tieâu chuaån veà ñaùnh giaù toå chöùc vaø tieâu chuaån veà ñaùnh giaù saûn phaåm . Trong ISO 14000, caùc tieâu chuaån veà ñaùnh giaù toå chöùc taäp trung vaøo khaâu toå chöùc cuûa moät cô sôû, vaøo söï cam keát cuûa caùc nhaø quaûn lyù ñoái vôùi vieäc caûi tieán vaø aùp duïng chính saùch moâi tröôøng trong cô sôû cuûa mình, ñoái vôùi vieäc ño ñaïc caùc tính naêng moâi tröôøng cuõng nhö tieán haønh kieåm tra moâi tröôøng taïi chính cô sôû cuûa mình. Caùc tieâu chuaån veà ñaùnh giaù saûn phaåm seõ thieát laäp caùc nguyeân lyù vaø caùch tieáp caän thoáng nhaát ñoái vieäc ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa saûn phaåm. Caùc tieâu chuaån naøy seõ ñaët ra nhieäm vuï cho caùc coâng ty phaûi löu yù ñeán caùc thuoäc tính cuûa moâi tröôøng cuûa saûn phaåm ngay töø khaâu thieát keá, choïn nguyeân lieäu cho ñeán khaâu thaûi boû saûn phaåm naøy ra moâi tröôøng. Ñaùnh giaù chu trình saûn phaåm (LCA) ISO 14040 ñaùnh giaù chu trình soáng ( ÑGCTS) – caùc nguyeân taéc vaø khuoân khoå ISO 14041 ÑGCTS- muïc tieâu vaø ñònh nghóa phaïm vi vaø caùc phaân tích kieåm keâ ISO 14042 ÑGCTS – ñaùnh giaù taùc ñoäng Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng (EPE) ISO 14031: höôùng daãn ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän Ñaùnh giaù toå chöùc ISO 1400 – Boä tieâu chuaån veà quaûn lyù moâi tröôøng Ghi nhaõn moâi tröôøng(EL) ISO 14020 ghi nhaõn moâi tröôøng- caùc nguyeân taéc cô baûn cho taát caû loaïi ghi nhaõn moâi tröôøng ISO 14021 ghi nhaõn moâi tröôøng – töï coâng boá veà caùc yeâu caàu moâi tröôøng – thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa. ISO 14022: ghi nhaõn moâi tröôøng – kyù hieäu ISO 14023: ghi nhaõn moâi tröôøng – phöông phaùp luaän veà thöû nghieäm vaø hieäu chuaån. Caùc khía caïnh moâi tröôøng trong caùc tieâu chuaån veà saûn phaåm (EAPS) ISO 14060 Kieåm tra ñaùnh giaù moâi tröôøng (KTÑGMT) ISO 14010: höôùng daãn KTÑGMT ISO 14012 – höôùng daãn KTÑGMT – caùc chuaån cöù veà trình ñoä ñoái vôùi caùc ñaùnh giaù vieân moâi tröôøng veà HTQLMT Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (EMS) – HTQLMT ISO 14001: HTQLMT quy ñònh vaø höôùng daãn söû duïng ISO 14000: HTQLMT höôùng daãn chung veà nguyeân taéc, heä thoáng vaø kyõ thuaät hoã trôï Ñaùnh giaù saûn phaåm ISO 14050 thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa Hình 1.1: Boä tieâu chuaån ISO 14000 Nguoàn:Tieâu chuaån veà ISO 14000 – Lôùp ñaøo taïo nhaän thöùc ISO 14000 – Thaønh Phoá Vuõng Taøu Thaønh phoá 1.2. PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN ÑAÙNH GIAÙ VOØNG ÑÔØI SAÛN PHAÅM (LCA) Khaùi nieäm veà voøng ñôøi saûn phaåm (Life cycle): Voøng ñôøi saûn phaåm: Thu thaäp nguyeân lieäu thoâ Quaù trình saûn xuaát nguyeân lieäu Söû duïng Quaù trình saûn xuaát saûn phaåm Thaûi boû Vaän chuyeån Nguyeân lieäu thoâ Naêng löôïng Chaát thaûi Taùi söû duïng saûn phaåm Nguyeân lieäu taùi sinh Taùi cheá saûn phaåm Voøng ñôøi saûn phaåm ( chu trình saûn phaåm) laø toång theå veà moät saûn phaåm hoaëc dòch vuï töø nguyeân lieäu thoâ qua khaâu saûn xuaát ñeán phaân phoái vaø xöû lyù thaûi. Moät voøng ñôøi saûn phaåm coù theå hieåu roõ qua hình 1.2 sau ñaây . Hình 1.2 : Toùm löôït veà voøng ñôøi saûn phaåm ( Life cycle ) Khaùi nieäm veà ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm (LCA): LCA laø moät phöông phaùp ñaùnh giaù veà taùc ñoäng cuûa moät saûn phaåm ñoái vôùi moâi tröôøng ôû moãi giai ñoaïn cuûa ñôøi soáng höõu duïng cuûa noù, töø luùc laø nguyeân lieäu thoâ ñeán luùc cheá taïo vaø söû duïng saûn phaåm bôûi moät khaùch haøng ñeán khi phaân huûy cuoái cuøng. Nhieàu heä thoáng cho thöïc hieän LCA ñaõ ñöôïc xaây döïng, nhöng haàu heát theo höôùng ñaõ ñònh nghóa bôûi ISO 1420, laø moät phaàn cuûa Boä tieâu chuaån ISO 14000 ñaõ neâu ôû muïc 1.1. LCA ñöôïc ñònh nghóa : “ laø moät kyõ thuaät ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø caùc taùc ñoäng tieàm taøng gaén lieàn vôùi moät saûn phaåm, bôûi : Baùo caùo laïi moät cuoäc kieåm keâ caùc ñaàu vaøo cuûa moät heä thoáng phuø hôïp veà maët moâi tröôøng. Ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng tieàm taøng gaén lieàn vôùi caùc ñaàu vaøo vaø ñaàu ra naøy. Trình baøy caùc keát quaû cuûa kieåm keâ vaø caùc giai ñoaïn taùc ñoäng trong moái quan heä vôùi caùc muïc tieâu cuûa nghieân cöùu” Coù hai loaïi LCA laø : State-oriented LCA (accounting ) : dieãn giaûi caùc giai ñoaïn trong quaù trình saûn xuaát, laø cô sôû töông ñoái chính xaùc ñeå ñöôïc söï chaáp nhaân roäng lôùn cuûa xaõ hoäi. Change-oriented LCA (effect of change ) : ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù vaø xem xeùt caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù theå xaûy ra khi Coâng ty ñaàu tö moät coâng ngheä saûn xuaát môùi. Lòch söû ra ñôøi vaø söï phaùt trieån cuûa LCA: Trong thôøi gian gaàn ñaây khi vaán ñeà moâi tröôøng ngaøy caøng trôû neân nghieâm troïng vaø thu huùt ñöôïc söï quan taâm cuûa nhieàu ngöôøi cuõng laø luùc LCA ñöôïc bieát ñeán, ñaùnh giaù cao vaø phaùt trieån maïnh. Thaät ra töø cuoái thaäp kyû 60 ñaàu thaäp kyû 70, LCA ñaõ ñöôïc ñöa vaøo aùp duïng thöïc teá ( chuû yeáu ôû vieäc kieåm keâ voøng ñôøi saûn phaåm. Vaøo naêm 1969-1972, LCA ñöôïc öùng duïng ñaàu tieân ôû Myõ, Ñöùc, Ñoâng Aâu vaø Thuî Ñieån cho quaù trình ñoùng goùi vaø chaát thaûi). Do khuûng hoaûng naêng löôïng ñieån hình laø khuûng hoaûng daøu moû vaøo naêm 1973 neân caùc nghieân cöùu LCA ñöôïc tieán haønh trong nhöõng naêm 70 taäp trung chuû yeáu vaøo vaán ñeà söû duïng naêng löôïng. Söï quan taâm ñeán LCA giaûm ñi ôû cuoái thaäp kyû 70 vaø ñaàu thaäp kyû 80, nhöng sau ñoù laïi taêng leân vì nhieàu lyù do. Moái lo ngaïi taêng leân veà caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa coâng nghieäp, caùc tai hoaï moâi tröôøng traàm troïng, ñoäng löïc thuùc ñaåy caùc coâng ty mong muoán hoaït ñoäng hieäu quaû hôn baèng caùch xem xeùt moät phaïm vi lôùn, töø luùc saûn phaåm ra ñôøi ñeán luùc cuoái cuøng. Caùc chính phuû cuõng baét ñaàu xem xeùt LCA. Ñeán giöõa thaäp kyû 80, Uyû Ban Chaâu Aâu ban haønh moät höôùng daãn veà caùc ñoà chöùa thöïc phaåm, ñoøi hoûi caùc coâng ty theo doõi möùc tieâu thuï naêng löôïng vaø nguyeân lieäu vaø chaát thaûi raén do saûn phaåm cuûa hoï sinh ra. LCA laø moät coâng cuï cho vieäc thöïc hieän moät phaân tích nhö vaäy. Naêm 1992, lieân hieäp Chaâu Aâu phaùt ñoäng chöông trình xeáp haïng moâi tröôøng cuûa mình. Chöông trình naøy söû duïng caùc khaùi nieäm voøng ñôøi saûn phaåm laø moät phaàn cuûa muïc tieâu vaø trong caùc phöông phaùp löïa choïn caùc tieâu chí cuûa saûn phaåm. Naêm 1990 vaø 1992, hoäi nghò khoa hoïc nghieân cöùu vaán ñeà caáp nhaõn chaát ñoäc vaø hoaù hoïc moâi tröôøng ( SETAC ) ñaõ toå chöùc caùc hoäi thaûo nhoùm hôïp caùc nhaø thuïc haønh LCA. Keát quaû caùc cuoäc hoäi thaûo ñoù laø moät cô sôû khaùi nieäm vaø phöông phaùp luaän cho LCA ñöôïc ñöa ra tham khaûo trong caùcn döï thaûo tieâu chuaån ISO. Töø ñoù ñeán nay LCA ñaõ coù nhöõng böôùc tieán quan troïng, chaáp nhaän caùc giaû thuyeát, phöông phaùp thöïc hieän ngaøy caøng hoaøn thieän ñöôïc coâng nhaän cuûa coäng ñoàng. Ngaøy caøng nhieàu caùc coâng ty xem xeùt kyõ löôõng hôn toaøn boä voøng ñôøi cuûa saûn phaåm cuûa mình, töø nguyeân lieäu saûn xuaát ñeán phaân phoái, khaû naêng taùc duïng coù theå vaø xöû lyù. Vì LCA coù theå giuùp hoï ñònh tính ñöôïc caùc taùc ñoäng maø khoâng ñöôïc ñeà ñeán trong caùch phaân tích truyeàn thoáng. Ñieàu naøy giuùp caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng, caùc nhaø laõnh ñaïo coù caùi nhìn thaáu ñaùo hôn veà caùc aûnh höôûng moâi tröôøng trong voøng ñôøi saûn phaåm cuûa mình ñeå coù söï löïa choïn vaø phaùt trieån thích hôïp Phöông phaùp luaän LCA: LCA laø söï ñaùnh giaù vaø sô ñoà hoaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ñoái vôùi taøi nguyeân, moâi tröôøng vaø söùc khoeû cuûa toaøn boä voøng ñôøi cuûa saûn phaåm töø luùc keát tinh taøi nguyeân ñeán khi phaân huyû. Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù Phaân tích kieåm keâ + Xaây döïng sô ñoà höôùng daãn trình töï xöû lyù + Thu thaäp döõ lieäu + Xaùc ñònh ranh giôùi heä thoáng + Xöû lyù döõ lieäu Trình baøy keát quaû Ñaùnh giaù taùc ñoäng + Phaân loaïi + Moâ taû ñaëc tröng + Ñaùnh giaù troïng soá taùc ñoäng Hình 1.3 : Toùm taét caùc giai ñoaïn cuûa LCA Moät quaù trình LCA thöôøng ñöôïc chia laøm 4 giai ñoaïn : Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù ( Definition of the goal and scope ) Phaân tích kieåm keâ ( Life cycle inventory analysis ) Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm ( Life cycle impact assessment ) Dieãn giaûi caùc keât quaû Caùc giai ñoaïn naøy coù moái quan heä höõu cô taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau Xaùc ñònh muïc tieâu vaøphaïm vi LCA Phaân tích kieåm keâ Ñaùnh giaù taùc ñoäng Dieãn ñaït trình baøy Caùc aùp duïng tröïc tieáp +Phaùt trieån vaø caûi tieán saûn phaåm +Quy hoaïch chieán löôïc +Laäp chính saùch coâng coäng +Tieáp thò +Caùc aùp duïng KHUNG LAØM VIEÄC CUÛA LCA Hình 1.4 : Moái quan heä caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình LCA Xaùc ñònh muïc tieâu vaø phaïm vi LCA: Xaùc ñònh nhöõng muïc tieâu cuûa vaán ñeà ñang xem xeùt : muïc ñích laø choïn ra caùc saûn phaåm, quy trình saûn xuaát, dòch vuï toát nhaát ñoàng thôøi ít taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi. Xaùc ñònh nhöõng loaïi thoâng tin naøo caàn thieát cho vieäc ra quyeát ñònh Xaùc ñònh caùc döõ lieäu seõ ñöôïc chuaån bò vaø cho keát quaû tröïc tieáp nhö theá naøo. Xaùc ñònh nhöõng gì seõ ñöa vaøo vaø khoâng ñöa vaøo LCA Xaùc ñònh caùc nguyeân taéc neàn taûng ñeå tieán haønh coâng vieäc : giaû ñònh nguy cô tieàm aån, xem xeùt caùc nhu caàu. Xaùc ñònh möùc ñoä chính xaùc cuûa döõ lieäu. Giai ñoaïn naøy seõ xaùc ñònh thôøi gian vaø nguoàn taøi nguyeân caàn thieát trong quy trình saûn phaåm. Ñaây laø giai ñoaïn then choât vì noù quyeát ñònh ñeán keát quaû sau cuøng Phaân tích kieåm keâ: Xaùc ñònh soá löôïng vaät lieäu, naêng löôïng söû duïng cuõng nhö löôïng chaát thaûi thaûi vaøo moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc, raén, trong suoát quaù trình saûn xuaát. Ñaây laø giai ñoaïn mang tính quyeát ñònh khi thöïc hieän LCA vì neáu khoâng phaân tích, kieåm keâ ñaàu vaøo ñaàu ra trong voøng ñôøi saûn phaåm thì seõ khoâng xaùc ñònh roõ ñöôïc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø khoâng thöïc hieän ñöôïc söï ñoåi môùi, caûi tieán trong saûn xuaát. Voøng ñôøi naøy lieân tuïc bao goàm vieäc khai thaùc xöû lyù nguyeân lieäu, saûn xuaát vaän chuyeån vaø phaân phoái, söû duïng, taùi söû duïng, duy tu, taùi cheá vaø xöû lyù thaûi. Ñaàu vaøo bao goàm nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng. Ñaàu ra bao goàm saûn phaåm chaát thaûi ( raén, loûng, khí) Chaát thaûi khaùc Khí thaûi Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Pheá phaåm Thu thaäp nguyeân lieäu thoâ Saûn xuaát nguyeân lieäu Saûn phaåm cuoái cuøng Vaän chuyeån phaân phoái Söû duïng, thaûi boû Nöôùc Naêng löôïng Nguyeân lieäu thoâ Hình 1.5 : Quaù trình kieåm keâ cuûa LCA Vaøo naêm 1995, Cuïc Moâi tröôøng Hoa Kyø ñaõ xuaát baûn quyeàn saùch höôùng daãn vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa quaù trình kieåm keâ, trong ñoù coù trình baøy 4 böôùc caàn thöïc hieän trong quaù trình phaân tích kieåm keâ laø : Xaây döïng moät bieåu ñoà chæ söï tieán trieån cuûa quaù trình seõ ñöôïc ñaùnh giaù Xaây döïng khung döõ lieäu ñaõ thu thaäp Thu thaäp döõ lieäu môùi Ñaùnh giaù vaø xem xeùt keát quaû Phaân tích kieåm keâ khoâng ñnaùh giaù tröïc tieáp cuûa caùc taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra maø noù chæ cung caáp thoâng tin cho vieäc ñnaùh giaù ôû giai ñoaïn sau. Ñaùnh giaù taùc ñoäng voøng ñôøi saûn phaåm: Söû duïng caùc thoâng tin thu ñöôïc töø phaân tích kieåm keâ ñeå xaùc ñònh caùc taùc ñoäng leân moâi tröôøng. Giai ñoaïn naøy ñöôïc goïi laø phaân tích taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm. Noù xaùc ñònh caùc taùc ñoäng aûnh höôûng thöïc teá, tieàm aån ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi do vieäc söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân, nguyeân vaät lieäu vaø vieäc thaûi boû caùc loaïi chaát thaûi ra töø voøng ñôøi saûn phaåm vaøo moâi tröôøng Caùc böôùc thöïc hieän trong quaù trình ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm : Xem xeùt taùc ñoäng moâi tröôøng Ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng Choïn loïc vaø xeáp haïng caùc taùc ñoäng Phaân loaïi taùc ñoäng Moâ taû ñaëc ñieåm taùc ñoäng Toång hôïp thaønh nhoùm Ñaùnh giaù vaø xem xeùt keát quaû phaân tích kieåm keâ Dieãn giaûi keát quaû: Ñaây laø giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa quaù trình ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm. Dieãn giaûi caùc keát quaû laø moät kyõ thuaät mang tính heä thoáng giuùp ñònh tính, ñònh löôïng, kieåm tra vaø xaùc ñònh ñöôïc nhöõng thoâng tin keát quaû cuûa caùc giai ñoaïn treân. Maëc duø quy trình treân veà maëc lyù thuyeát laø quy trình lyù töôûng nhöng thöôøng khoâng ñöôïc söû duïng trong thöïc teá. Phaàn lôùn caùc nguyeân cöùu LCA chöa ñi quaù giai ñoaïn phaân tích kieåm keâ voøng ñôøi saûn phaåm trong vieäc ñònh löôïng nguoàn naêng löôïng vaø chaát thaûi. Lí do laø phöông phaùp luaän chöa phaùt trieån toát, ñoâi khi coù theå thöïc hieän phaân tích moät heä thoáng maø khoâng caàn taát caû caùc giai ñoaïn cuûa voøng ñôøi saûn phaåm chaúng haïn chæ taäp trung vaøo moät soá nguyeân lieäu. Lôïi ích cuûa LCA: Khi thöïc hieän LCA, caùc Nhaø maùy, Coâng ty ...seõ coù nhieàu lôïi ích nhö : 1.2.4.1) Giaûm löôïng chaát thaûi vaø kieåm soaùt ruûi ro: LCA coù theå giuùp moät Coâng ty nhaän ra caùc cô hoäi giaûm löôïng chaát thaûi naêng löôïng vaø nguyeân lieäu söû duïng. Söû duïng pheùp phaân tích kieåm keâ chu kì chuyeån hoaù, moät coâng ty coù theå xaùc laäp mmoït ngöôõng thoâng tin veà vieäc söû duïngnguoàn löïc vaø naêng löôïng cuûa mình vaø nhaän ra ñöôïc caùc cô hoäi caûi thieän. Noù coù theå ñöa ra quy ñònh veà vieäc löïa choïn nhaø cung caáp toát nhaát hoaëc veà vieäc coù neân thay theá nguyeân lieäu thoâ ñeå tieát kieäm nguoàn löïc söû duïng hay khoâng. LCA cuõng laø moät coâng cuï quaûn lyù ruûi ro, giuùp caùc Coâng ty nhaän roõ caùc ruûi ro moâi tröôøng trong toaøn boä voøng ñôøi saûn phaåm. Neáu coâng ty xaây döïng moät cao ñoä chính xaùc cuûa caùc chæ soá thöïc hieän moâi tröôøng 1.2.4.2) Phaùt trieån saûn phaåm: LCA coù theå laø quy trình höõu ích trong vieäc phaùt trieån, laäp keá hoaïch vaø thieát keá saûn phaåm. Caùc Coâng ty khoâng nhöõng chæ taäp trung vaøo vaán ñeà thaûi sinh ra vaø naêng löôïng söû duïng maø coøn xem xeùt ñeán caùc yeáu toá lieân quan tôùi thieát keá saûn phaåm. Pheùp phaân tích LCA giuùp moät Coâng ty ñònh ra caùc giai ñoaïn trong chu kì chuyeån hoaù cuûa saûn phaåm trong ñoù naûy sinh caùc taùc ñoäng maïnh nhaát. Trong moät soá tröôøng hôïp coù theå laäp quan heä töông hoã giöõa soá löôïng nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, chaát thaûi vaø moät saûn phaåm cuï theå trong moät Nhaø maùy ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ñoùng goùp vaøo toång taøi nguyeân söû duïng cuûa quaù trình saûn xuaát. 1.2.4.3) Vai troø trong vieäc caáp nhaõn: Moät quy trình LCA ñoùng moät vai troø quan troïng trong caùc chöông trình caáp nhaõn ñoøi hoûi caùc khaúng ñònh veà moâi tröôøng vaø trong khaâu tieáp thò saûn phaåm. Moät vaøi hình thöùc LCA cuõng ñöôïc söû duïng trong nhieàu chöông trình caáp nhaõn trong soá hôn 24 chöông trình ñang hoaït ñoäng. 1.2.4.4) Öùng duïng cuûa LCA: Trong coâng nghieäp LCA ñöôïc öùng duïng ñeå phaùt trieån vaø caûi tieán saûn phaåm, keát quaû nghieân cöùu LCA taïo ra nhöõng ñoäng löïc thuùc ñaåy cho nhöõng keá hoaïch chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån. LCA coøn laø cô sôû ñeå ñöa ra quyeát ñònh löïa choïn caùc phöông phaùp vaø quy trình saûn xuaát ñeå cho ra ñôøi caùc saûn phaåm xanh, thaân thieän vôùi moâi tröôøng. LCA cuõng coù theå aùp duïng cho khu vöïc quoác doanh khoâng nhöõng ñoái vôùi caùc yeâu saùch veà moâi tröôøng, maø coøn ñoái vôùi vieäc xaây döïng caùc bieän phaùp trong chính saùch cuûa nhaø nöôùc. Thí duï, theo EPA ôû Hoa Kì LCA ñöôïc xem laø moät coâng cuï ñeå thöïc hieän meänh leänh haønh chính ( executive order ) veà söï “ cung öùng xanh “ vaø caùc giaûi phaùp khaùc. Ñöùc cuõng söû duïng thoâng tin LCA ñeå laøm cô sôû daùnh thueá bao bì, caùc toå chöùc phi chính phuû coù theå söû duïng thoâng tin LCA ñeå goùp yù kieán cho chính saùch. Phaùt trieån saûn phaåm coù yù thöùc moâi tröôøng Thieát keá theo höôùng taùi cheá vaø caûi bieân xöû lyù Töï bieän hoä Nhaõn sinh thaùi Tieâu thuï xanh Giaùm saùt ñieàu haønh hoã trôï taùi cheá LCA Giaùo duïc moâi tröôøng HTQLMT Heä thoáng kinh teá xaõ hoäi Töï nguyeän caûi thieän Lieân quan ñeán tieâu thuï Tieáp thò Hình 1.6 : ÖÙng duïng cuûa LCA ( Nguoàn: TS.Cheá Ñình Lyù - 2005) 1.2.4.5) Haïn cheá cuûa LCA: LCA cuõng coù nhöõng haïn cheá cuûa noù LCA ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian vaø nguoàn löïc LCA chöa ñöôïc chuaån hoaù. Lyù thuyeát veà phaàn ñònh nghóa muïc tieâu phaïm vi vaø giai ñoaïn kieåm keâ cuûa quy trình LCA ñöôïc xaùc laäp roõ raøng trong khi khaâu ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng vaø ñaùnh giaù möùc caûi thieän laø caùc phöông phaùp ñöôïc xaùc ñònh moâ taû nhöng chöa ñöôïc phaùt trieån nhieàu hoaëc chöa ñöôïc chöùng thöïc baèng taøi lieäu. Caùc quaù trình maø LCA phaân tích laø raát phöùc taïp, ñoøi hoûi nhieàu nguoàn döõ lieäu khaùc nhau nhöng khoâng phaûi moïi döõ lieäu. Do ñoù, LCA khoâng thuaàn tuyù laø moät quaù trình khoa hoïc maø noù coøn ñoøi hoûi ñöa ra caùc giaû ñònh, nhaän xeùt, söï phaùn ñoaùn vaø söï töông xöùng. Moái quan heä nhaân quaû trong quy trình ñaùnh giaù taùc ñoäng laø khoù xaùc ñònh. Caùc keát quaû ñaùnh giaù taùc ñoäng phaàn lôùn mang tính chuû quan. Coù söï khoù khaên khi aùp duïng keát quaû cuûa LCA veà caùc vaán ñeà ñòa phöông vaøo khu vöïc toaøn caàu vaø ngöôïc laïi. Caùc yeâu saùch döïa treân nghieân cöùu LCA, ñaëc bieät caùc khaúng ñònh mang tính so saùnh hoaëc xaùc nhaän so saùnh thöôøng khoâng nhaát quaùn, khoâng coù cô sôû chaéc chaén, ñeõ gaây ra laàm laãn. LCA khoâng phaûi laø coâng cuï duy nhaát vì hoaït ñoäng ñaùmh giaù ruûi ro vaø kieåm ñònh moâi tröôøng coù theå cho keát quaû ñaày ñuû caùc khía caïnh vaø hoaït ñoäng moâi tröôøng coù theå cho keát quaû ñaày ñuû caùc khía caïnh vaø hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa moät voøng ñôøi saûn phaåm . Chöông 2 GIÔÙI THIEÄU TOÅNG QUAÙT COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Ñeå cung caáp thoâng tin cô baûn cho quaù trình ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm , trong chöông naøy giôùi thieäu caùc thoâng tin toång quaùt veà Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam goàm quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa coâng ty, thò tröôøng tieâu thuï, saûn phaåm vaø saûn löôïng. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA COÂNG TY Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc thöïc hieän cheá ñoä haïch toaùn ñoäc laäp, coù ñuû tö caùch phaùp nhaân, coù nhieäm vuï nhaän gia coâng vaø saûn xuaát kinh doanh da vaø caùc saûn phaåm baèng da phuïc vuï coâng nghieäp daân duïng vaø xuaát khaåu cung caáp thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Teân giao dòch quoác teá : Quaûng Nam Leather & Footwear Company Teân vieát taét : Quanaleasco Truï sôû chính : KCN Thuaän Yeân - Tam Ñaøn - Tam Kyø - Quaûng Nam Ñieâïn thoaïi : (0510) 847079 - 847006 * Fax : (0510) 84707 Logo : Tieàn thaân cuûa coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø nhaø maùy da Tam Kyø, ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 2/9/1983. Ñeán 11/5/1999 ñoåi teân thaønh Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam Ra ñôøi töø moät ñôn vò laøm kinh teá Ñaûng theo quyeát ñònh cuûa Ban bí thö Trung öông, ñieàu kieän thieát bò, nhaø xöôûng haàu nhö khoâng coù gì, theâm vaøo ñoù ngaønh Da hoaït ñoäng, coâng ty ñaõ ñöùng tröôùc voâ vaøn khoù khaên töôûng chöøng nhö khoâng theå toàn taïi ñöôïc. Tuy nhieân, vôùi loøng nhieät tình, tinh thaàn traùch nhieäm cuûa taäp theå laõnh ñaïo caùn boä coâng nhaân vaø cô cheá thuaän lôïi ñaõ giuùp cho coâng ty ñöùng vöõng ñöôïc trong cô cheá thò tröôøng vaø ngaøy caøng phaùt trieån. Khi neàn kinh teá ñaát nöôùc chuyeån mình, töø cô cheá taäp trung quan lieâu bao caáp sang cô cheá thò tröôøng coù söï ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc, coâng ty naèm trong tình traïng heát söùc khoù khaên, thieát bò coâng ngheä laïc haäu, chaát löôïng nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc khoâng coøn phuø hôïp vôùi tieâu chuaån saûn xuaát saûn phaåm xuaát khaåu. Taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa chính saùch vó moâ “ giaù, löông, tieàn “ laõi xuaát ngaân haøng quaù cao aûnh höôûng ñeán giaù thaønh saûn phaåm laøm cho saûn phaåm cuûa coâng ty khoâng caïnh tranh noåi trong cô cheá môùi. Tröôùc tình hình ñoù, laõnh ñaïo coâng ty cuøng vôùi laõnh ñaïo tænh laøm vieäc vôùi boä coâng nghieäp - Toång coâng ty da giaøy Vieät Nam vaø ñaõ tröïc tieáp sang coäng hoaø Italia, chieác noâi cuûa ngaønh da giaøy theá giôùi ñeå môøi chuyeân gia kyõ thuaät veà chuyeån giao coâng ngheä. Sau 5 naêm hôïp taùc ñaàu tö vôùi toång coâng ty da giaøy Vieät Nam, coâng ty ñaõ oån ñònh ñöôïc tình hình saûn xuaát, ñôøi soáng caùn boä coâng nhaân ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän vaø naâng cao.Trong khi ñoù caùc nhaø maùy thuoäc da quoác doanh trong nöôùc khoâng theo kòp yeâu caàu ñoåi môùi coâng ngheä nöôùc ngoaøi, chaát löôïng da noäi ñòa quaù keùm, cô cheá quaûn lyù khoâng hieäu quaû daãn ñeán caùc nhaø maùy da trong nöôùc cuõng laàn löôït giaûi theå, chuyeån ñoåi sôû höõu hoaëc chuyeån höôùng ñaàu tö. Sau khi chia taùch tænh thaønh hai tænh laø Tænh Quaûng Nam vaø Thaønh phoá Ñaø Naüng, treân cô sôû quy hoaïch cuûa ñòa phöông vaø quy hoaïch cuûa ngaønh da Vieät Nam, coâng ty ñaõ xaùc ñònh khoâng theå duy trì laâu ngaønh da, aûnh höôûng moâi tröôøng taïi maët baèng cuõ neân coâng ty chaám döùt hôïp taùc vôùi toång coâng ty da giaøy Vieät Nam vaø chuyeån sang hôïp taùc vôùi coâng ty Phöông Ñoâng thaønh phoá Hoà Chí Minh cheá bieán haûi saûn xuaát khaåu treân cô sôû laø cho thueâ maët baèng cuõ. Coâng ty coù nguoàn voán tích luyõ, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå taäp trung ñaàu tö döï aùn Xí nghieäp giaøy theå thao xuaát khaåu naèm treân ñòa phaän KCN Thuaän Yeân - Tam Kyø. Daàn daàn coâng ty ñaõ oån ñònh töøng böôùc veà moïi maët, toå chöùc taïi saûn xuaát, ñaàu tö maùy moùc thieát bò, boài döôõng naâng cao tay ngheà cho caùn boä coâng nhaân vieân, caûi tieán coâng ngheä saûn xuaát nhaèm naâng cao chaát löôïng saûn._. phaåm. Ngoaøi ra, coâng ty coøn taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc tinh thaàn traùch nhieäm cuûa töøng ngöôøi lao ñoäng, aùp duïng cheá ñoä khen thöôûng, kyû luaät ñeå ñaûm baûo kyû luaät vaø naâng cao thu nhaäp. Taát caû caùc hoaït ñoäng ñoù ñaõ goùp phaàn laøm cho saûn phaåm cuûa Coâng ty tìm ñöôïc choã ñöùng treân thò tröôøng. Coâng ty ngaøy caøng môû roäng quy moâ saûn xuaát vaø ñaït ñöïôc nhöõng keát quaû ñaùng keå. Löïc löôïng coâng nhaân laønh ngheà khoaûng 800 ngöôøi, daây chuyeàn thieát bò coâng ngheä saûn xuaát hieän ñaïi ñaõ töøng böôùc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm saûn xuaát, ña daïng hoaù caùc maët haøng phuïc vuï kòp thôøi nhu caàu cuûa khaùch haøng. Laø moät doanh nghieäp nhaän gia coâng caùc saûn phaåm da giaøy neân vieäc môû roäng thò tröôøng theá giôùi coøn haïn cheá. Tuy nhieân, coâng ty da giaøy Quaûng Nam coù theå laø moät trieån voïng trong töông lai, coâng ty ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc laøm taêng tyû troïng löôïng giaøy xuaát khaåu sang thò tröôøng theá giôùi cuûa ngaønh da giaøy Vieät Nam. Chieán löôïc hieän hay cuûa coâng ty laø ña daïng saûn phaåm, tích cöïc saûn xuaát höôùng ñeán nhöõng saûn phaåm tieâu chuaån chaát löôïng cao ñaït yeâu caàu xuaát khaåu. Coâng ty ñang laäp döï aùn cho naêm tieáp theo ñaàu tö theâm moät daây chuyeàn, döï kieán lao ñoäng taêng leân 1500 ngöôøi vaø saûn phaåm laø 1200 sp/naêm THÒ TRÖÔØNG TIEÂU THUÏ Vôùi daây chuyeàn saûn xuaát kheùp kín vaø khoâng ngöøng phaùt trieån, caùc saûn phaåm cuûa coâng ty da giaøy Quaûng Nam ñaõ chieám ñöôïc loøng tin cuûa caùc coâng ty lôùn trong vaø ngoaøi nöôùc. Thò tröôøng trong nöôùc: Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chuû yeáu nhaän gia coâng cho caùc coâng ty cuûa Ñaøi Loan vaø Haøn Quoác taïi Vieät Nam. Saûn phaåm cuûa coâng ty chuû yeáu laø giaøy theå thao vôùi nhieàu maãu maõ ña daïng vaø ñaõ ñaït “Huy chöông vaøng” trong nhieàu naêm qua. Haøng naêm Coâng ty luoân tham gia caùc buoåi trieãn laõm Hoäi chôï ñeå giôùi thieäu saûn phaåm cuûa mình vaø ñöôïc moïi ngöôøi öa chuoäng Thò tröôøng xuaát khaåu: Vôùi thò tröôøng lao ñoäng doài daøo vaø reû, cuõng nhö vôùi möùc chi phí dòch vuï vaø sinh hoaït con thaáp, Vieät Nam laø moät trong caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù nhieàu tieàm naêng trong lónh vöïc da giaøy xuaát khaåu. Thò tröôøng nöôùc ngoaøi cuûa coâng ty caøng ngaøy ñöôïc môû roäng. Hieän nay Coâng ty ñang coù nhieàu khaùch haøng daøi haïn cuûa coâng ty ñeå ñaët gia coâng xuaát khaåu ñi caùc nöôùc treân theá giôùi nhöng chuû yeáu laø chaâu AÙ : coâng ty FONG YI INTERNATIONAL CO, LTD ( Ñaøi Loan ) Toång doanh thu xuaát khaåu chieám khoaûng 40% toång doanh thu cuûa Coâng ty chuû yeáu saûn phaåm xuaát khaåu cuûa Coâng ty laø giaøy theå thao, muõ giaøy theå thao xuaát khaåu... Noäi dung Ñôn vò tính 2003 2004 2005 Saûn phaåm + Muõ giaøy theå thao xuaát khaåu + Thaønh phaåm giaøy theå thao Ñoâi Ñoâi 270.544 78.445 285.767 85.322 300.156 97.455 Toång doanh thu Tyû ñoàng 27,3 29,5 33,4 Trong ñoù + Noäi ñòa + Xuaát khaåu Tyû ñoàng 15,5 17,1 18,6 Trieäu USD 0,7375 0,775 0,925 Baûng 2.1: Thoáng keâ saûn löôïng vaø doanh thu qua 3 naêm gaàn ñaây  SAÛN PHAÅM VAØ SAÛN LÖÔÏNG Nguyeân lieäu cuûa ngaønh da giaøy: Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa Coâng ty chuû yeáu laø da thuoäc caùc loaïi, giaû da, vaûi caùc loaïi, ñeá giaøy, phuï lieäu... ñöôïc nhaäp töø nöôùc ngoaøi cuõng nhö ñöôïc caùc ñôn vò trong nöôùc cung caáp. + Da : Nguyeân lieäu cuûa ngaønh laø da, trong khi ñoù ngaønh da cuûa ta gaëp khoù khaên trong khaâu thu mua nguyeân lieäu, chaát löôïng nguyeân lieäu khoâng ñaûm baûo. Ñaây laø khaâu yeáu nhaát trong quaù trình saûn xuaát cuûa ngaønh. Ôû Vieät Nam, ngaønh thuoäc da vaø saûn xuaát giaøy da ñang voâ cuøng yeáu keùm, möùc tieâu thuï ñang heát söùc nhoû nhoi, chöa theå so saùnh vôùi caùc noâng saûn ñaàu vò. Theo boä Coâng Nghieäp, moãi naêm nöôùc ta vaãn phaûi nhaäp 6 trieäu feet vuoâng da thuoäc. Nhaø maùy thuoäc da chöa ñaùp öùng ñöôïc 10% nhu caàu vaø hieän chæ hoaït ñoäng ñöôïc 25% coâng suaát do thieáu nguyeân lieäu. Maëc duø Vieät Nam coù saün nguoàn nguyeân lieäu tuøe vieäc chaên nuoâi boø, heo.Nhöng do taäp quaùn chaên nuoâi thieáu taäp trung vaø chöa aùp duïng trieät ñeå nhöõng kyõ thuaät chaêm soùc gia suùc cuûa ngöôøi chaên nuoâi nhoû khieán da nguyeân lieäu thu ñöôïc thöôøng khoâng ñeïp, chaát löôïng thaáp, buoäc nhaø saûn suaát phaûi toán theâm nhieàu chi phí ñeå xöû lyù da thuoäc. “ Neáu coäng taát caû caùc khoaûn chi phí ñaàu tö maùy moùc, thieát bò kyõ thuaät cuõng nhö coâng söùc lao ñoäng...thì giaù thaønh da thuoäc trong nöôùc cao hôn giaù da ngoaïi “ . Chính vì theá maø nguyeân lieäu thuoäc da cuûa Coâng coå phaàn da giaøy tænh Quaûng Nam ñeàu nhaäp töø nöôùc ngoaøi veà maø chuû yeáu laø Ñaøi Loan, Haøn Quoác... + Vaûi : Ngaønh deät Vieät Nam hieän nay vaãn chöa ñuû khaû naêng cung caáp nguyeân lieäu ñaàu vaøo cho ngaønh giaøy. Maëc duø naêng löïc ngaønh deät trong nöôùc laø raát lôùn ( 450 trieäu meùt vaûi thoi, khoâng keå khoaûng 350 trieäu meùt do coâng ty nöôùc ngoaøi saûn xuaát, 15.000 taán saûn phaåm deät kim ). Vieät Nam coù theå saûn xuaát caùc loaïi vaûi baïc 100% cotton, vaûi colico laøm phaàn treân ñoâi giaøy vaûi, giaøy theå thao caáp thaáp, vaûi loùt... Tuy nhieân chöa deät ñöôïc caùc loaïi vaûi giaøy ñaëc tröng, chöa ña daïng veà chuûng loaïi. Maø haàu heát caùc kieåu maãu giaøy cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi ñaët gia coâng ñeàu laø giaøy cao caáp neân baét buoäc Coâng ty phaûi nhaäp caùc loaïi vaûi töø nöôùc ngoaøi ( Haøn Quoác, Ñaøi Loan...). Caùc vaûi maø Coâng ty thöôøng nhaäp nhö : Vaûi Mesh caùc loaïi 44” Vaûi SPANDEX caùc loaïi 44” Vaûi NYLON caùc loaïi 44” Vaûi COSMO caùc loaïi 44” Vaûi NONWVEN caùc loaïi 44” Vaûi pho KP caùc loaïi 36” Vaûi daây POLYESTER caùc loaïi + Giaû da : Taát caû simili coù baùn treân thò thöôøng vaät tö giaøy da phaàn lôùn laø nhaäp töø Ñaøi Loan. Simili laøm ôû Vieät Nam thöôøng cöùng vaø ít chòu nhieät neân khoâng duøng cho coâng ngheä löu hoaù. Vieät Nam cuõng saûn xuaát ñöôïc simili moûng, meàm coù theå duøng may loùt voøng coå hay trang trí giaøy theå thao nhöng söû duïng ít, thay ñoåi maãu maõ lieân tuïc neân caùc Coâng ty cuõng chuû yeáu nhaäp theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng. + Ñeá giaøy : Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi töø 7 trieäu USD trôû leân ñeå saûn xuaát giaøy theå thao ñeàu coù daây chuyeàn saûn xuaát caùc loaïi ñeá ngoaøi, ñeá giöõa, ñeá maët...töø caùc nguyeân lieäu thuaàn cao su, TPR, EVA vaø caùc loaïi cao su bieán tính khaùc. Noùi chung hoï ñaõ töï tuùc ñöôïc caùc loaïi ñeá caàn thieát caû cho giaøy cao caáp. Nhöng Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam laø moät coâng ty voán ñaàu tö raát ít neân khoâng theå coù daây chuyeàn saûn xuaát caùc loaïi ñeá. Vì theá Coâng ty phaûi ñaët haøng mua ôû caùc coâng ty laøm ñeá giaøy ôû Vieät Nam hoaëc nhaäp töø nöôùc ngoaøi veà theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng. + Phuï lieäu: Chöa coù Coâng ty quoác doanh chuyeân cung öùng toång hôïp nguyeân phuï lieäu cho ngaønh giaøy. Hieän nay chuû yeáu do moät soá doanh nghieäp tö nhaân saûn xuaát cung öùng caùc phuï lieäu coù voán ñaàu tö nhoû nhö : in mark, daây giaøy, khoen taùn...Coøn caùc nguyeân phuï lieäu coù voán ñaàu tö lôùn thöôøng do nhöõng coâng ty coù voán nöôùc ngoaøi cung öùng. Vì theá neân moät soá caùc nguyeân lieäu phuï cuûa Coâng ty coù theå mua trong nöôùc nhö : nhaõn phuï caùc loaïi, hoäp giaøy, daây nhöïa treo tem...Ñoái vôùi caùc nguyeân lieäu phuï khaùc nhö : keo daùn, daây giaøy, nhaõn chính caùc loaïi...ñeàu nhaäp töø nöôùc ngoaøi ( Haøn Quoác, Ñaøi Loan...) Tuyø theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng, saûn phaåm taïo thaønh maø coâng ty quyeát ñònh loaïi nguyeân lieâu söû duïng. Nhö maõ haøng : VFM - 5296 thì nguyeân lieäu goàm caùc loaïi nhö sau : Teân nguyeân lieäu Ñôn vò tính Ñònh möùc Tæ leä hao huït Ñònh möùc + hao huït Nguoàn nguyeân lieäu 1 Da thuoäc caùc loaïi S/F 1.1784 3% 1.2138 Taiwan 2 Giaû da PVC caùc loai 54” YARD 0.0056 3% 0.0058 Vieät Nam 3 Vaûi Mesh caùc loaïi 44” YARD 0.2692 3% 0.2773 Taiwan 4 Vaûi SPANDEX caùc loaïi 44” YARD 0.0353 3% 0.0364 Taiwan 5 Vaûi NYLON caùc loaïi 44” YARD 0.0994 3% 0.1024 Taiwan 6 Vaûi COSMO caùc loaïi 44” YARD 0.0688 3% 0.0709 Taiwan 7 Vaûi NONWVEN caùc loaïi 44” YARD 0.0688 3% 0.0709 Taiwan 8 Vaûi pho KP caùc loaïi 36” YARD 0.0258 3% 0.0266 Taiwan 9 Vaûi daây POLYESTER caùc loaïi YARD 0.2420 3% 0.2493 Taiwan 10 Muùt xoáp caùc loaïi 44” YARD 0.0791 3% 0.0815 Vieät Nam 11 Ñeá ngoaøi caùc loaïi ÑOÂI 1.0100 1% 1.0100 Taiwan 12 Nhaõn chính caùc loaïi CHIEÁC 5.0000 0% 5.0000 Taiwan 13 Daây giaøy ÑOÂI 1.0000 0% 1.0000 Taiwan 14 Chæ may CUOÄN 0.0790 3% 0.0814 Taiwan 15 Nhöïa taám caét raäp TÔØ 0.0346 3% 0.0356 Taiwan 16 Giaáy goùi giaøy TÔØ 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 17 Daây nhöïa treo tem CHIEÁC 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 18 Hoäp giaøy CHIEÁC 1.0000 0% 1.0000 Vieät Nam 19 Nhaõn phuï caùc loaïi CHIEÁC 5.0000 0% 5.0000 Vieät Nam 20 Thuøng carton CHIEÁC 0.0833 0% 0.0833 Vieät Nam 21 Baêng keo ñoùng thuøng CUOÄN 0.0020 3% 0.0021 Vieät Nam 22 Keo caùc loaïi KG 0.0947 3% 0.0975 Taiwan 23 Nöôùc xöû lyù caùc loaïi KG 0.0104 3% 0.0107 Taiwan 24 Chaát taïo raén caùc loaïi KG 0.0018 3% 0.0019 Taiwan 25 Möïc in KG 0.0018 3% 0.0019 Vieät Nam Baûng 2.2 : Baûng ñònh möùc vaø tæ leä hao huït cuûa maõ haøng VFM - 5296 (Nguoàn : Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ) Theo thoáng keâ cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam thì vaøo naêm 2005 Coâng ty ñaõ nhaäp vaøo kho caùc nguyeân lieäu vôùi soá löôïng nhö sau : Nguyeân vaät lieäu Ñôn vò tính Xuaát xöù Soá löôïng Giaû Da Yard Taiwan 1.350.866,1 Thuoäc da Yard Taiwan 282.703.730,4 Vaûi caùc loaïi Yard Taiwan 22.988.019,6 Ñeá Ñoâi China 120.000 Keo Toång hôïp Kg Taiwan 9.641 Phuï lieäu Kg Taiwan 56.322 Baûng 2.3: Baûng soá löôïng nguyeân lieäu nhaäp vaøo naêm 2005 (Nguoàn : Soá lieäu cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ) Nguoàn nhieân lieäu söû duïng cuûa Coâng ty khoâng ñaùng keå, caùc maùy moùc chuû yeáu söû duïng nguoàn naêng löôïng ñieän. Saûn phaåm vaø saûn löôïng: Trong giai ñoaïn phaùt trieån cuûa coâng ty töø naêm 1999 ñeán nay, Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam ñaõ töøng böôùc ñaàu tö ñoåi môùi ñöôïc moät phaàn trong soá caùc thieát bò maùy moùc cuõ vaø laïc haäu coù naêng suaát keùm baèng caùc thieát bò tieân tieán.Nhôø ñoù saûn phaåm coâng ty ngaøy caøng ñöôïc naâng cao vaø oån ñònh. Saûn phaåm Coâng ty chuû yeáu gia coâng giaøy theå thao (giaøy tennis, giaøy boùng roå, giaøy luyeän taäp...). Giaøy theå thao coù ñeá ngoaøi baèng cao su, plastic, thuoäc da hoaëc da toång hôïp vaø muõ baèng da thuoäc hoaëc baèng nguyeân lieäu deät...Trung bình naêm Coâng ty saûn xuaát ñöôïc 281.000 muõ giaøy theå thao xuaát khaåu, 87.200 ñoâi giaøy. Hieän nay phaàn lôùn caùc khaùch haøng chuyeân ñaët gia coâng cho Coâng ty, vì theá khoâng coù thoâng tin thò tröôøng, chöa theå saùng taùc maãu moát ñeå coù nhöõng chuûng loaïi saûn phaåm môùi, khoâng chuû ñoäng ñöôïc nguoàn nguyeân lieäu vaø khoâng coù thöông hieäu. Quaù trình kieåm tra vaø ñaêng kyù chaát löôïng saûn phaåm: Hieän nay trong cô cheá thò tröôøng, caùc doanh nghieäp ngaønh da giaøy muoán toàn taïi vaø ñöùng vöõng treân thò tröôøng phaûi luoân chuù troïng ñeán vieäc caûi tieán maãu maõ vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm cuûa mình. Ñeå xuaát khaåu hoaëc phuïc vuï gia coâng xuaát khaåu, saûn phaåm phaûi ñaït ñuû caùc yeáu toá : + Ñaûm baûo chaát löôïng theo tieâu chuaån quoác teá ISO 9000 + Baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát ISO 14000 + Baûo veä vaø an toaøn cho ngöôøi lao ñoäng SA 8000 Hieän nay Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chöa ñaït chöùng chæ ISO 9000, maëc duø khoâng aùp duïng baát cöù heä thoáng quaûn lyù naøo nhöng Coâng ty vaãn aùp duïng caùc bieän phaùp ñeå kieåm soaùt hoaït ñoäng coù taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuõng nhö vieäc xöû lyù nhöõng pheá thaûi trong quaù trình saûn xuaát ñeå traùnh baát cöù söï khieáu naïi hoaëc bò caùc cô quan quaûn lyù moâi tröôøng phaït. Chaát löôïng saûn phaåm cuûa Coâng ty da giaøy Tænh Quaûng Nam luoân ñaït tieâu chuaån chaát löôïng, naêm 1999 coâng ty ñaõ ñöôïc “ Huy Chöông Vaøng” trong hoäi chôï trieån laõm saûn phaåm môùi, coâng ngheä môùi cuûa Vieät Nam. Vieäc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä xuyeân suoát quaù trình saûn xuaát cuûa Coâng ty, töø nhaäp nguyeân lieäu ñeán quy trình coâng ngheä vaø löu kho haøng hoaù. Ñoái vôùi giai ñoaïn pha caét, in eùp, goø raùp,may, vieäc kieåm tra, ño löôøng saûn phaåm ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc muïc nhö sau : ñònh löôïng caùc thuoäc da, vaûi caùc loaïi, möïc in, cuoän chæ, kieåm tra maùy moùc. Nhìn chung Coâng ty coù nhieàu ñaàu tö vaø thöïc hieän toát coâng taùc kieåm tra ñaêng kyù chaát löôïng saûn phaåm. Vì ñieàu naøy seõ giuùp coâng ty taïo ñöôïc vò trí ngaøy caøng vöõng maïnh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Chöông 3 XAÙC ÑÒNH QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAØY CUÛA COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Ñeå cung caáp thoâng tin caàn thieát cho vieäc ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng ôû giai ñoaïn trong quaù trình töø pha caét cho ñeán khi ñoùng goùi thaønh phaåm theo phöông phaùp LCA, trong chöông naøy cung caáp thoâng tin toång quaùt veà quy trình saûn xuaát töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø thuoäc da, giaû da ...cho ñeán khi thaønh phaåm thoâng qua khaûosaùt töø caùc phaân xöôûng cuûa Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam. KHAÙI QUAÙT QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT TOÅNG THEÅ Coâng ty da giaøy tænh Quaûng Nam chuû yeáu laø nhaän gia coâng theo ñôn ñaët haøng cuûa caùc coâng ty khaùc neân nguyeân lieäu ñaàu vaøo nhö thuoäc da, giaû da, vaûi caùc loaïi.... ñeàu nhaäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Kho nhieân lieäu (da, vaûi, xöông goùt...) Chaët ( Pha caét) Chuaån bò saép vieäc May Goø raùp Kieåm tra ñoùng goùi Nhaäp kho In eùp Sô ñoà 3.1: Quy trình saûn xuaát giaøy CAÙC GIAI ÑOAÏN SAÛN XUAÁT GIAØY Giai ñoaïn chaët (pha caét): Giai ñoaïn chaët (pha caét): Da (vaûi), xöông goùt nguyeân lieäu Daäp Thaønh phaåm da (vaûi) Vaït Sô ñoà 3.2: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn chaët (pha caét) Giaøy coù ñaëc ñieåm ñoái xöùng, ñoàng daïng, ñoàng keát caáu, ñoàng maøu saéc…Nghieâm ngaët ñeán töøng chi tieát hôïp thaønh. Trong suoát quaù trình saûn xuaát ñaëc ñieåm naøy phaûi ñöôïc ton troïng ôû caùc coâng vieäc nhaát laø töø khi baét ñaàu löïa choïn vaø pha caét nguyeân lieäu. Nguyeân lieäu ban ñaàu goàm caùc loaïi : thuoäc da, giaû da, vaûi caùc loaïi ( vaûi mesh, vaûi spandex...) ñöôïc traûi leân thôùt chaët sau ñoù ñaët khuoân chaët nheï nhaøng leân beà maët nguyeân lieäu choã ñònh caét chi tieát, löu yù khoâng ñeå nguyeân lieäu bò thieáu trong phaïm vi khuoân chaët. Ñieàu khieån ñaàu daäp vôùi löïc ñaäp vöøa ñuû ñeå caét ñuû chi tieát theo hình daïng khuoân chaët, tieáp tuïc cho khuoân chaët qua vò trí môùi ñeå caét caùc chi tieát tieáp theo. Roài sau ñoù cho caùc chi tieát ôû pha caét qua maùy vaït ñeå vaït moûng nhöõng ñöôøng ngoaøi cuûa caùc chi tieát trong pha caét. Vì coù moät soá loaïi da, xöông goùt... sau khi qua pha caét thì ban ñaàu raát cöùng neân phaûi thöïc hieän coâng ñoaïn vaït ñeå laøm moûng ñi ñöôøng may, giuùp cho quaù trình may seõ deã daøng hôn Khuoân chaët : moãi khuoân chaët seõ coù caùc maãu maõ rieâng theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm Giai ñoaïn in eùp: Giai ñoaïn in eùp : EÙùp Thaønh phaåm da ( vaûi) Thaønh phaåm in eùp In Sô ñoà 3.3: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn in eùp Moãi ñoâi giaøy khi xuaát hieän treân thò tröôøng phaûi caàn coù caùc nhaõn hieäu, lo go treân giaøy. Vì theå coâng ñoaïn in eùp seõ giuùp cho ngöôøi tieâu duøng bieát ñöôïc saûn phaåm mình ñang söû duïng cuûa coâng ty hoaëc nöôùc naøo saûn xuaát, do ñoù khaâu in eùp khoâng theå thieáu treân daây chuyeàn saûn xuaát. Thaønh phaåm da ( vaûi ) töø giai ñoaïn pha caét ñöôïc traûi leân thôùt cuûa maùy eùp, sau ñoù cho khuoân eùp vaøo ñaàu maùy eùp roài ñieàu khieån ñaàu maùy eùp vôùi moät löïc vöøa ñuû xuoáng thaønh phaåm da (vaûi) ñeå taïo ra caùc chi tieát theo khuoân eùp. Coâng vieäc naøy giuùp cho vieäc trang trí ñeåâ saûn phaåm ñöôïc ñeïp hôn. Vaø thaønh phaåm da ( vaûi ) töø giai ñoaïn pha caét cuõng cho vaøo khung in ( nguyeân lieäu duøng ñeå in chuû yeáu laø möïc in vaø boät in ). Moãi khung in coù caùc maãu khaùc nhau, thöôøng thì in caùc nhaõn hieäu cuûa giaøy, logo hoaëc in caùc ñöôøng may giuùp trong quaù trình may coù theå ñuùng kích côõ saûn phaåm. Khuoân eùp: moãi khuoân eùp coù caùc maãu maõ rieâng theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm Giai ñoaïn saép xeáp: Caùc chi tieát töø khaâu chaët (pha caét), in eùp, vaït.. ñöôïc saép xeáp töøng boä theo töøng ñoâi ñeå chuyeån qua khaâu may Giai ñoaïn may: Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may May raùp Daùn Sô ñoà 3.4: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn may Ngaøy nay muõ giaøy laøm töø da, giaû da, vaûi chuû yeáu ñöôïc laép raùp nhôø ñöôøng may. Sôõ dó nhö vaäy vì ñöôøng may coù öö ñieåm sau: Taïo khaû naêng lieân keát beàn chaët Deã xöû lyù, ñieàu khieån caùc chi tieát laép raùp Coù khaû naêng noái caùc loaïi nguyeân lieäu laøm muõ giaøy khaùc nhau nhö da vôùida loùt, da vôùi vaûi, giaû da vôùi vaûi… Caùc ñöôøng may naøy goùp phaàn taïo veû ñeïp rieâng cho töøng kieåu giaøy. Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp ñöa qua caùc maùy may ñeå may raùp vaø daùn caùc chi tieát laïi vôùi nhau thaønh muû giaøy sau ñoù caét chæ, veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may ñeå chuyeån qua goø raùp. Giai ñoaïn goø raùp: Goø EÙp ñònh hình Thaùo laáy Phoâm giaøy Thaønh phaåm giaøy Ñeá giaøy Daùn Muõ giaøy Maøi Saáy Sô ñoà 3.5: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn goø raùp Khi ñaõ coù muõ giaøy hoaøn chænh taïi boä phaän saûn xuaát tieáp theo vôùi moät coâng cuï quan troïng quyeát ñònh kieåu daùng cuûa giaøy, laø PHOM ngöôøi ta tieán haønh taïo daùng giaøy theo phom vaø laép raùp caùc chi tieát phaàn ñeá. Do vaäy boä phaän saûn xuaát naøy thöôøng goïi laø boä phaän goø raùp ñeá giaøy. Quaù trình taïo daùng treân phom ñöôïc thöïc hieän thoâng qua ñoäng taùc goø ( thöïc chaát laø aùp suaát vaø keùo caêng muõ giaøy treân phom) vaø moät soá coâng vieäc hoã trôï ñeå naâng cao hieäu quaû taïo daùng vaø ñònh hình. Sau khi goø muõ giaøy leân phom tieán haønh laép raùp ñeá taïo moái lieân keát beàn vöõng muõ giaøy vaø ñeá giaøy, laøm coâng vieäc hoaøn thieän ñöa saûn phaåm giaøy hoaøn chænh. Goø raùp laø coâng vieäc cuoái cuøng cuûa quaù trænh saûn xuaát giaøy,vaø ñoùng vai troø quyeát ñònh cuûa saûn phaåm giaøy. Caùch tieán haønh nhö sau: ñöa muõ giaøy vaøo phoâm giaøy ñeå goø, coøn ñeá giaøy cho vaøo maùy maøi ñeå maøi sao cho phuø hôïp vôùi kích côõ theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm. Sau khi ñaõ maøi xong roài chuyeån qua coâng ñoaïn daùn, laáy muõ giaøy daùn vaøo ñeá giaøy, tieáp tuïc cho qua maùy eùp ñeå ñònh hình, roài cho qua maùy saáy ñeå taïo ra söï keát dính beàn chaéc cuûa muõ giaøy vaø ñeá giaøy trong quaù trình daùn keo, cuoái cuøng thaùo laáy phoâm giaøy ra, sau ñoù laøm veä sinh thaønh phaåm cho saïch. Giai ñoaïn hoaøn thaønh: Giai ñoaïn hoaøn thaønh : Thaønh phaåm giaøy Daùn nhaõn ( tem ) Ñoùng goùi Kho baûo quaûn Sô ñoà 3.6: Sô ñoà coâng ngheä giai ñoaïn hoaøn thaønh Ôû giai ñoaïn naøy sau khi thaønh phaåm giaøy ñöôïc hoaøn thaønh thì daùn nhaõn (tem) theo coâng ty ñaët gia coâng, sau ño cho vaøo hoäp roài ñoùng goùi boû vaøo kho baûo quaûn. Chöông 4 AÙP DUÏNG LCA TRONG QUAÙ TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAØY CUÛA COÂNG TY DA GIAØY TÆNH QUAÛNG NAM Trong chöông 3 ñaõ xaùc ñònh ñöôïc quaù trình coâng ngheä saûn xuaát giaøy töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo : da, vaûi, ñeá giaøy... cho ñeán thaønh phaåm. Vôùi muïc tieâu ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng trong suoát voøng ñôøi cuûa heä thoáng saûn phaåm giaøy nhaèm ñònh höôùng cho coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, trong chöông naøy seõ trình baøy caùc giai ñoaïn thöïc hieän LCA vôùi ñoái töôïng ñaõ choïn laø quy trình saûn xuaát giaøy ôû caùc coâng ñoaïn : pha caét, in eùp, may, goø raùp. Caùc giai ñoaïn thöïc hieän bao goàm : Muïc tieâu vaø phaïm vi ñaùnh giaù Phaân tích quy trình coâng ngheä Phaân tích kieåm keâ ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa caùc giai ñoaïn saûn xuaát Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc giai ñoaïn saûn xuaát saûn phaåm giaøy MUÏC TIEÂU VAØ PHAÏM VI ÑAÙNH GIAÙ Muïc tieâu : Ñònh höôùng coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng ôû quy trình saûn xuaát, vaø toaøn Coâng ty Ñeà xuaát giaûi phaùp giaûm thieåu taùc ñoäng moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát döïa treân keát quaû ñaùnh giaù. Phaïm vi ñaùnh giaù : Do haïn cheá veà thôøi gian thöïc taäp, vaø coù nhöõng khoù khaên trong vieäc thoáng keâ soá löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø chaát thaûi ñaàu ra ôû giai ñoaïn saûn xuaát. Vì vaäy vieäc ñaùnh giaù ñöôïc haïn cheá trong phaïm vi sau : Phöông phaùp LCA ñöôïc aùp duïng cho quy trình saûn xuaát giaøy ( giai ñoaïn pha caét, in eùp, may, goø raùp) töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo ( thuoäc da, vaûi caùc loaïi, ñeá giaøy...) vaø chaát thaûi ñaàu ra, khoâng ñaùnh giaù quaù trình saûn xuaát cuûa nguyeân lieäu ñoù. Veà chaát thaûi ñaàu ra chæ ñaùnh giaù ñeán taïi Coâng ty, khoâng thöïc hieän ñaùnh giaù cho caùc coâng ñoaïn sau khi chaát thaûi chuyeån ra khoûi Coâng ty PHAÂN TÍCH QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn chaët (pha caét) Daäp - Maùy daäp Thaønh phaåm da ( vaûi ) Ñieän naêng Da ( vaûi) pheá Buïi Vaït - Maùy vaït Da (vaûi) nguyeân lieäu Sô ñoà 4.1: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn chaët (pha caét) Trong giai ñoaïn chaët ( pha caét ) naøy ta thaáy maùy daäp, maùy vaït hoaït ñoäng ñeàu nhôø vaøo ñieän naêng, vaø khi ñöa da ( vaûi ) vaøo maùy ñaäp thì ngoaøi vieäc cho ra caùc chi tieát da ( vaûi) caàn söû duïng, noù coøn taïo ra da ( vaûi ) pheá vaø buïi. Ñoái vôùi xöông goùt, da ... neáu maø töø pha caét ñem ñi may lieàn thì raát khoù, vì raát cöùng neân phaûi cho qua coâng ñoaïn vaït naøy ñeå coù theå laøm moûng caùc ñöôøng may. Nhöng cuõng chính vì theá maø ôû khaâu naøy sinh ra raát nhieàu buïi hoâ haáp. Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn in eùp EÙp Chi tieát da (vaûi) töø daäp Thaønh phaåm in In Ñieän naêng Hoaù chaát in Hoaù chaát dö Sô ñoà 4.2: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn in eùp ÔÛ giai ñoaïn naøy thì rieâng khuoân eùp hoaït ñoäng nhôø vaøo ñieän naêng. Coøn ñoái vôùi khaâu in thì söû duïng nhaân coâng, trong quaù trình in caùc chi tieát da ( vaûi ) hoaù chaát ñöôïc söû duïng goàm : möïc in, boät in...Vì theá maø ôû coâng ñoaïn naøy seõ coù löôïng hoaù chaát dö, gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coâng nhaân. Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn may Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm may May raùp Ñieän naêng Chæ pheá phaåm Keo daùn Buïi Cuoän chæ Daùn Keo pheá phaåm Buïi Sô ñoà 4.3: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn may Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp ñöôïc chuyeån ñeán giai ñoaïn may, vaø ôû coâng ñoaïn naøy maùy may hoaït ñoäng cuõng ñeàu nhôø ñieän naêng. Ngoaøi vieäc may ñaõ söû duïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo baèng caùc cuoän chæ, vaø caùc chi tieát coøn ñöôïc daùn laïi vôùi nhau baèng caùc keo daùn, trong quaù trình may, daùn ñaõ sinh ra caùc keo pheá phaåm, buïi, chæ pheá phaåm . Phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn goø raùp Goø EÙp ñònh hình Thaùo laáy Phoâm giaøy Thaønh phaåm giaøy Ñeá giaøy Daùn Muõ giaøy Maøi Keo daùn Keo pheá phaåm r Buïi hoâ haáp Buïi hoâ haáp Maûnh vuï pheá phaåm Saáy Sô ñoà 4.4: Sô ñoà phaân tích quy trình coâng ngheä taïi giai ñoaïn goø raùp Cuõng nhö caùc giai ñoaïn treân , toaøn boä maùy moùc ( maùy maøi, maùy goø, maùy eùp ñònh hình, maùy saáy ) hoaït ñoäng ñeàu nhôø vaøo ñieän naêng. Ñoái vôùi giai ñoaïn goø raùp, ñeá giaøy ôû hình daïng ban ñaàu chöa ñaït tieâu chuaån neân caàn phaûi cho qua maùy maøi ñeå maøi ñeá giaøy cho ñuùng kích côõ theo yeâu caàu cuûa saûn phaåm. Vì theá maø ôû khaâu naøy seõ sinh ra raát nhieàu buïi hoâ haáp raát aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa coâng nhaân. Khi ñöa muõ giaøy vaøo phoâm ñeå goø vaø daùn ñeá giaøy baèng keo daùn cuõng cho ra keo pheá phaåm. Ñaây laø moät trong nhöõng coâng ñoaïn aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng raát nhieàu. PHAÂN TÍCH KIEÅM KEÂ ÑAÀU VAØO VAØ ÑAÀU RA CUÛA TÖØNG GIAI ÑOAÏN Giai ñoaïn chaët (pha caét): Baûng 4.1: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn pha caét ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Nguyeân lieäu ( da vaûi...) ( Kg ) Ñieän naêng ( Kw/h ) Thaønh phaåm ( Kg) Pheá phaåm ( Kg ) Buïi ( Kg ) Daäp 1000 65 906.5 93.5 Vaït 906.5 886 16 4.5 Toång coäng 1000 Kg (100%) 886 Kg (88.6%) 109.5 Kg (10.95%) 4.5 Kg (0.45%) Ghi chuù : Do ñaëc thuø cuûa ngaønh da giaøy neân nguyeân lieäu da ( vaûi ) ñöôïc tính theo ñôn vò laø S/F hoaëc Yard , nhöng khi qua phaân tích kieåm keâ maø duøng ñôn vò naøy thì khoâng tieän cho vieäc phaân tích nguyeân lieäu ñaàu vaøo, ñaàu ra cuûa saûn phaåm. Neân ñôn vò tính ñöôïc duøng laø Kg. Vì haïn cheá veà nhieàu maët neân phaàn ñieän naêng chæ kieåm keâ treân cô sôû ñònh tính soá löôïng ñieän tieâu thuï caû ngaøy vaø tính toaùn coâng suaát cuûa maùy daäp vaø maùy vaït. Giai ñoaïn in eùp: Baûng 4.2: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn In eùp ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Chi tieát da (vaûi) töø daäp (Kg ) Ñieän naêng Kw/h Hoaù chaát (Kg) Pheá phaåm (Kg) Hoaù chaát dö (Kg) Thaønh phaåm (Kg) EÙp 1000 43 0 0 0 1000 In 1000 0 79 0 7.3 1000 Toång coäng 1000 (100%) 43 79 0 7.3 1000 Chuù yù : Trong ñoà aùn naøy vieäc phaân tích kieåm keâ cuûa quy trình saûn xuaát giaøy ñöôïc chia ra moãi giai ñoaïn neân soá löôïng phaân tích cuûa nguyeân lieäu ñaàu ra ôû giai ñoaïn naøy khoâng lieân quan ñeán ñaàu vaøo ôû giai ñoaïn sau. Vì moãi giai ñoaïn soá löôïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo luoân ñöôïc tính treân 1000 Kg. Giai ñoaïn may: Baûng 4.3: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn may ( tính treân 1000 Kg ) Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp (Kg) Ñieän naêng Kw/h Chæ (Kg) Keo daùn (Kg) Pheá phaåm (Kg) Chæ dö (Kg) Keo daùn dö (Kg) Buïi (Kg) Thaønh phaåm (Kg) May raùp 1000 156 14.7 0 0 3.5 0 1.5 998.5 Daùn 998.5 0 67 0 0 13.25 0 998.5 Veä sinh, kieåm tra thaønh phaåm 998.5 0 0 0 0 0 0.3 998.2 Toång coäng 1000 ( 100%) 156 14.7 67 0 3.5 13.25 1.8 998.2 (99.85%) Ghi chuù : Ñieän naêng trong giai ñoaïn naøy cuõng ñöôïc kieåm keâ treân cô sôû ñònh löôïng theo soá löôïng ñieän tieâu thuï vaø coâng suaát maùy. Ôû coâng ñoaïn may nguyeân lieäu söû duïng may laø nhöõng cuoän chæ nhöng khi qua phaân tích kieåm keâ maø söû duïng ñôn vò tính laø cuoän thì khoù cho vieäc phaân tích neân ta coù theå laáy 1 cuoän chæ ñem caân. Vaäy cöù 1 cuoän chæ = 350 gam = 0,35 Kg. Caùc chi tieát töø giai ñoaïn saép xeáp cuõng ñöôïc quy ñoåi ra Kg, vaø soá löôïng nguyeân lieâu ñaàu vaøo cuûa noù ñöôïc laáy laø 1000 Kg. Giai ñoaïn goø raùp: Baûng 4.4: Baûng phaân tích kieåm keâ ôû giai ñoaïn goø raùp Coâng ñoaïn Ñaàu vaøo Ñaàu ra Muõ giaøy (Kg) Ñeá giaøy (Kg) Keo daùn (Kg) Ñieän naêng (Kw/h) Pheá phaåm (Kg) Buïi (Kg) Keo pheá phaåm (Kg) Thaønh phaåm (Kg) Goø 250 325 0 1.5 0 245.5 Maøi 450 13.75 3.5 0 431.75 Daùn 245.5 431.75 195.2 0 0 5.856 866.594 Eùp ñònh hình 866.594 0 0.5 0 866.094 Saáy 0 0 0 866.594 Thaùo phoâm 0.05 866.044 Toång coäng 250 450 195.2 13.75 5.55 5.856 866.044 Ghi chuù : Do ñaëc tröng cuûa ngaønh da giaøy maø ta bieát ñöôïc muõ giaøy vaø ñeá giaøy ñôn vò tính laø “Ñoâi”. Nhöng neáu duøng ñôn vò naøy ñeå phaân tích kieåm keâ thì raát khoù neân ta coù theå ñem caân muõ giaøy vaø ñeá giaøy ñeå ñoåi ra ñôn vò nhö sau : Muõ giaøy : 1 ñoâi = 250 g = 0.25 Kg Ñeá giaøy : 1 ñoâi = 450 g = 0.45 Kg Ñaây laø giaù trò trung bình ñöôïc laáy öôùc löôïng cuûa nhieàu loaïi muõ giaøy vaø ñeá giaøy. ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG CUÛA TÖØNG GIAI ÑOAÏN Döïa vaøo baûng phaân tích kieåm keâ ñaàu vaøo, ñaàu ra cuûa caùc giai ñoaïn töø chaët ( pha caét ), in eùp, may, goø raùp ôû muïc treân ta coù theå ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng do chuùng gaây ra + Giai ñoaïn chaët ( pha caét ) Baûng 4.5: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn chaët ( pha caét ) Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Tieáng oàn Chaát thaûi raén Nhieät Daäp 1 2 3 1 Vaït 3 2 1 0 Toång coäng 4 4 4 1 + Giai ñoaïn in eùp : Baûng 4.6: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn in eùp Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Tieáng oàn Nhieät Muøi Eùp 1 1 2 1 In 0 0 0 3 Toång coäng 1 1 2 4 + Giai ñoaïn may : Baûng 4.7: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn may Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Chaát thaûi raén Nhieät Tieáng oàn Muøi May raùp 2 0 3 3 0 Daùn 1 2 1 1 2 Veä sinh kieåm tra thaønh phaåm 1 0 0 0 0 Toång coäng 4 2 4 4 2 + Giai ñoaïn goø raùp : Baûng 4.8: Baûng ma traän ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng taïi giai ñoaïn goø raùp Giai ñoaïn Loaïi hình taùc ñoäng Khí thaûi Chaát thaûi raén Nhieät Tieáng oàn Muøi Goø 1 1 2 2 0 Maøi 3 2 2 3 0 Daùn 0 2 0 1 2 Eùp ñònh hình 1 0 1 1 0 Saáy 0 0 3 2 0 Thaùo phoâm 1 0 0 1 0 Toång coäng 6 5 8 10 2 Ghi chuù : 0 : khoâng gaây taùc ñoäng 1 : ít gaây taùc ñoäng 2 : taùc ñoäng trung bình 3 : taùc ñoäng maïnh Töø caùc baûng ñaùnh giaù taùc ñoäng treân ta nhaän thaáy caùc loaïi hình taùc ñoäng trong quaù trình saûn xuaát laø : khí thaûi, nöôùc thaûi, tieáng oàn, nhieät, chaát thaûi raén, muøi. Muøi sinh ra trong giai ñoaïn in, goø raùp, vaø noù phaùt sinh töø nguyeân lieäu möïc in, keo daùn nhaäp vaøo. Ñaây chính laø muøi ._.