Hiện trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh xuất khẩu sức lao động tại Công ty Phát triển Công nghệ, Tin học và Cung ứng nhân lực

Lêi më ®Çu ********************* Nh­ chóng ta ®Òu biÕt, víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi ngµy nay, kh«ng mét quèc gia nµo dï lín hay nhá, ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn l¹i cã thÓ sèng trong sù biÖt lËp víi thÕ giíi bªn ngoµi. Ng­îc l¹i, sù tuú thuéc lÉn nhau ngµy cµng gia t¨ng vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tõng quèc gia, tõng khu vùc vµ toµn thÕ giíi. Xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, theo c¸c cung bËc kh¸c nhau vµ trªn nh÷ng ng¶ ®­êng kh¸c nhau lµ tÊt yÕu. Víi n­íc ta, trong giai ®o¹n ®æi míi hiÖn nay khi mµ ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i víi ph­¬ng ch©m lµ “b¹n cña tÊt c¶ c¸c n­íc” vµ “më cöa” nÒn kinh tÕ. Thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi VI cña §¶ng, sù giao l­u vÒ chÝnh trÞ – kinh tÕ – v¨n ho¸ - x· héi gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc trong khu vùc nãi riªng vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi nãi chung. §Êt n­íc ®ang thùc sù hoµ nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ b»ng c¸ch tham gia ngµy cµng s©u s¾c vµo quy tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng x· héi. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· x¸c ®Þnh xuÊt khÈu søc lao ®éng lµ mét trong nh÷ng h­íng träng t©m vµ ®­îc ­u tiªn, t¹i NghÞ quyÕt §¹i héi VIII vµ NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 4 cña §¶ng, trong ®ã cã chñ tr­¬ng “§Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng”, phï hîp víi sù ph¸t triÓn trong n­íc vµ quèc tÕ. C«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ®· ®­îc thÓ chÕ ho¸ b»ng ChØ thÞ 41-CT/TW cña Bé ChÝnh trÞ, §Ò ¸n xuÊt khÈu lao ®éng trong thêi kú 1998 – 2010 vµ NghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§-CP cña ChÝnh phñ. T¨ng c­êng xuÊt khÈu søc lao ®éng kh«ng chØ gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng môc tiªu kinh tÕ – x· héi nh­ gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ vµ møc sèng cho mét bé phËn ng­êi lao ®éng, ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, mµ cßn gãp phÇn quan träng vµo viÖc t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ gi÷a ViÖt nam víi c¸c n­íc, cñng cè vµ ph¸t triÓn céng ®ång ng­êi ViÖt ë n­íc ngoµi h­íng vÒ Tæ quèc. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò viÖc lµm ®· vµ ®ang lµ mét vÊn ®Ò nãng báng, t¹o ra søc Ðp gay g¾t, ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ kinh tÕ kh«ng nhá, tõ n¨m 1980 ®Õn nay, chóng ta ®· tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. §©y lµ mét ho¹t ®éng quan träng trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta. Trong giai ®o¹n 1980-1990, ViÖt Nam ®· ®­a kho¶ng 300 ng×n lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Sè lao ®éng nµy chñ yÕu ®Õn lµm viÖc ë Liªn X« (cò) vµ c¸c n­íc XHCN §«ng ¢u tr­íc ®©y. Lao ®éng ta cung øng hoµn toµn do phÝa b¹n bè trÝ sö dông, tæ chøc vµ chÞu chi phÝ ®µo t¹o. B­íc sang giai ®o¹n tõ 1991 ®Õn nay, viÖc xuÊt khÈu lao ®éng ®· cã nh÷ng thay ®æi míi. C¬ chÕ ®­a lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë N­íc ngoµi theo quan hÖ cung cÇu vµ kh¶ n¨ng khai th¸c, më réng thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp cung øng lao ®éng theo ®Þnh h­íng vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc. HiÖn nay ®· cã 40 n­íc vµ vïng l·nh thæ tiÕp nhËn lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt nam. Song ®Ó c¹nh tranh ®­îc víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ßi hái chóng ta ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ thùc tr¹ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng cña n­íc ta hiÖn nay, ®Æc ®iÓm cña c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu lao ®éng cïng nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu vµ ®ång bé kh«ng nh÷ng vÒ phÝa nhµ n­íc mµ cßn vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc trªn, céng víi nh÷ng kiÕn thøc t«i ®· häc tËp t¹i tr­êng vµ lµ mét c¸n bé qu¶n lý lµm viÖc trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc, t«i ®· lùa chän ®Ò tµi “HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu søc lao ®éng t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc.” * Môc ®Ých cña ®Ò tµi: Nh×n nhËn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam trong thêi gian qua nãi chung vµ t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc nãi riªng, ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc t¹i C«ng ty, nhËn ®Þnh ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng t¹i C«ng ty hiÖn nay, trªn cã së ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nµy t¹i C«ng ty. * Ph¹m vi nghiªn cøu: Ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn chØ giíi h¹n ë nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc hiÖn nay, nh÷ng tån t¹i vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc. * Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: Kho¸ luËn ¸p dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu nh­ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp, ph­¬ng ph¸p liÖt kª vµ thèng kª, ph­¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a lý luËn víi thùc tiÔn... * Néi dung nghiªn cøu: Trong ph¹m vi ®Ò tµi t«i kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Æt ra, ë ®©y t«i chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng t¹i C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc ë khÝa c¹nh Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. KÕt cÊu cña ®Ò tµi ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y. Ch­¬ng II: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, tin häc vµ Cung øng nh©n lùc. Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nh­ng v× ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn kho¸ luËn sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt nhÊt ®Þnh. Em mong cã sù l­îng thø cña c¸c ThÇy c« vµ mong muèn ®­îc sù ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn cña ThÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó söa ch÷a khiÕm khuyÕt cña m×nh. Cuèi cïng cho t«i ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi nh÷ng thÇy c« gi¸o Tr­êng §H Ngo¹i Th­¬ng ®· chØ b¶o gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ®Æc biÖt lµ ThÇy gi¸o – Th¹c sÜ NguyÔn V¨n Hång, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn t«i hoµn thµnh kho¸ luËn. T«i còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi Bé lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi; Phßng ChÝnh s¸ch – qu¶n lý lao ®éng, Phßng ThÞ tr­êng, Trung t©m Th«ng tin t­ vÊn vÒ XKL§ Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi, Ban qu¶n lý lao ®éng t¹i Malaysia, V¨n phßng KTVH t¹i §µi B¾c, §¹i sø qu¸n Malaysia t¹i ViÖt Nam vµ Ban l·nh ®¹o C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc vµ ®ång nghiÖp ®· gióp t«i hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña viÖt nam trong thêi gian gÇn ®©y I. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng t¹i ViÖt Nam 1. Lý luËn chung vÒ XuÊt khÈu lao ®éng Søc lao ®éng lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt: Søc lao ®éng: Lµ tæng hîp thÓ lùc vµ trÝ lùc cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i x· héi, ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng lao ®éng cña con ng­êi, lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cÇn thiÕt trong qóa tr×nh x· héi. Lao ®éng: Lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã ý thøc cña con ng­êi nh»m thay ®æi c¸c vËt thÓ tù nhiªn, ®Ó phï hîp víi lîi Ých cña m×nh. Lao ®éng lµ sù vËn ®éng cña søc lao ®éng, lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng vµ t­ liÖu s¶n xuÊt t¹o ra cña c¶i vËt chÊt x· héi. Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, søc lao ®éng còng lµ mét lo¹i hµng ho¸ vµ còng ®­îc trao ®æi trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt kh«ng chØ v× sù kh¸c biÖt víi hµng ho¸ th«ng th­êng lµ khi sö dông nã sÏ t¹o ra mét gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã, mµ cßn thÓ hiÖn ë chç chÊt l­îng hµng ho¸ nµy phô thuéc chÆt chÏ vµo mét lo¹i c¸c nh©n tè cã tÝnh ®Æc thï. ChÊt l­îng cña hµng ho¸ søc lao ®éng ®­îc ph¶n ¸nh ë kh¶ n¨ng dÎo dai, bÒn bØ trong lao ®éng cña ng­êi lao ®éng, kh¶ n¨ng thµnh th¹o vµ s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ khèi l­îng c«ng viÖc hoÆc s¶n phÈm ®­îc hoµn thµnh bëi ng­êi lao ®éng trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Ho¹t ®éng XuÊt khÈu søc lao ®éng còng lµ mét ho¹t ®éng ®Æc biÖt: XuÊt khÈu søc lao ®éng: D­íi gãc ®é d©n sè häc, viÖc di chuyÓn lao ®éng gi÷a c¸c quèc gia ®· ®­îc nhiÒu chuyªn gia d©n sè häc trªn thÕ giíi nghiªn cøu vµ ®­a ra kh¸i niÖm “di d©n quèc tÕ”. Cã thÓ nãi trong vµi thËp kû gÇn ®©y ho¹t ®éng nµu diÔn ra kh¸ s«i næi vµ thu hót sù quan t©m cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu, ngµy nay xuÊt khÈu lao ®éng ®· rÊt phæ biÕn vµ trë thµnh xu thÕ chung cña thÕ giíi. Tõ n¨m 1980, ë n­íc ta xuÊt hiÖn thuËt ng÷ “hîp t¸c quèc tÕ vÒ lao ®éng” ®­îc hiÓu lµ sù trao ®æi lao ®éng gi÷a c¸c quèc gia trªn c¬ së c¸c hiÖp ®Þnh ®· ®­îc tho¶ thuËn vµ ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia ®ã lµ sù di chuyÓn lao ®éng cã thêi h¹n gi÷a c¸c quèc gia mét c¸ch hîp ph¸p vµ cã tæ chøc. N­íc ®­a lao ®éng ®i ®­îc coi lµ n­íc xuÊt khÈu lao ®éng cßn n­íc tiÕp nhËn lao ®éng vµ sö dông lao ®éng ®­îc coi lµ n­íc nhËp khÈu lao ®éng. XuÊt khÈu søc lao ®éng còng cã mét c¸ch hiÓu kh¸c: ®ã lµ sù hîp t¸c sö dông lao ®éng gi÷a n­íc thõa lao ®éng vµ n­íc thiÕu lao ®éng, lµ sù di chuyÓn lao ®éng cã thêi h¹n vµ kÕ ho¹ch tõ n­íc thõa lao ®éng sang n­íc thiÕu lao ®éng. Tõ c¸c kh¸i niÖm trªn chóng ta cã thÓ hiÓu ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng lµ ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n, hay thuª m­ín hµng ho¸ søc lao ®éng ®­îc tiÕn hµnh gi÷a mét bªn lµ tæ chøc cña ChÝnh phñ, doanh nghiÖp hay c¸ nh©n cña mét n­íc víi t­ c¸ch lµ ng­êi cung øng víi mét bªn còng lµ tæ chøc cña ChÝnh phñ, doanh nghiÖp hay c¸ nh©n cña n­íc kh¸c víi t­ c¸ch lµ ng­êi sö dông trªn c¬ së nh÷ng hiÖp ®Þnh hoÆc hîp ®ång cung øng lao ®«ng. ë ViÖt Nam, ho¹t ®éng xuÊt khÈu søc lao ®éng ®­îc sö dông víi c¸c thuËt ng÷ nh­ “®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi” hoÆc lµ “xuÊt khÈu lao ®éng”. ThuËt ng÷ “®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi” ®­îc sö dông chÝnh thøc trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, cßn thuËt ng÷ “xuÊt khÈu lao ®éng” lµ thuËt ng÷ gi¶n l­îc ®Ó ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò ®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®Æc biÖt, lµ c¶ mét qu¸ tr×nh ®­a ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi, do vËy c¸c bªn cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nµy cã quyÒn lîi vµ nghÜa vô ph¸t sinh trong suèt thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång. Trong tr­êng hîp chñ thÓ cña hîp ®ång lµ c¸c doanh nghiÖp th× thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cßn dµi h¬n c¶ thêi h¹n hiÖu lùc cña hîp ®ång bëi hä ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ tr­íc khi ®­a ng­êi lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc sau khi ng­êi lao ®éng kÕt thóc thêi h¹n hîp ®ång lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng kh«ng chØ bÞ rµng buéc bëi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt mµ cßn bÞ chi phèi bëi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi kÓ c¶ phong tôc tËp qu¸n ë trong n­íc còng nh­ ë n­íc ngoµi. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu lao ®éng: Sù gia t¨ng cña d©n sè, lao ®éng, viÖc lµm ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m tíi lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ph¶i ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng. §èi víi ViÖt Nam, sù ph¸t triÓn d©n sè vµ lao ®éng lµ mét nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ – x· héi phøc t¹p vµ gay g¾t ch¼ng nh÷ng trong giai ®o¹n hiÖn nay mµ cßn trong nhiÒu n¨m tíi. D©n sè ViÖt Nam theo cuéc ®iÒu tra d©n sè ngµy 01/4/1089 lµ 64,4 triÖu ng­êi, n¨m 1993 lµ 70,9 triÖu ng­êi, n¨m 1999 lµ 76,3 triÖu ng­êi vµ kho¶ng 78,8 triÖu ng­êi vµo th¸ng 7/2001, tÝnh ra mçi n¨m d©n sè t¨ng kho¶ng 1,2 triÖu ng­êi. D©n sè vµ kinh tÕ – x· héi lµ nh÷ng yÕu tè vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸c nhau. Trong d©n sè cã lùc l­îng lao ®éng – yÕu tè quyÕt ®Þnh cña s¶n xuÊt. §ång thêi d©n sè l¹i lµ lùc l­îng tiªu dïng chñ yÕu mäi cña c¶i vµ tinh thÇn cña x· héi. Mèi quan hÖ nµy ngµy nay ®· ®­îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c quan hÖ d©n sè vµ ph¸t triÓn, lµ mét néi dung quan träng trong c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh tÕ x· héi cña nhiÒu n­íc. Nguån lao ®éng cña n­íc ta t¨ng nhanh, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, gay g¾t do c«ng nghÖ l¹c hËu, ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña cuéc khñng hoµng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc (1997) vµ khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi (2000), thiªn tai ®· sinh ra m©u thuÉn t¹o gi÷a kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cßn h¹n chÕ víi nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm ngµy cµng gia t¨ng, tÊt yÕu sÏ dÉn tíi t×nh h×nh mét bé phËn lao ®éng ch­a cã viÖc lµm. Theo sè liÖu thèng kª, hµng n¨m n­íc ta cã kho¶ng 2 triÖu ng­êi kh«ng cã viÖc lµm. §ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm hµng n¨m cßn h¹n chÕ cïng víi sè ng­êi b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng hµng n¨m t¨ng nhanh do bïng næ d©n sè vµo nh÷ng n¨m 1950. Víi tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè vµ lao ®éng nh­ hiÖn nay, hµng n¨m chóng ta ph¶i t¹o ra h¬n 1 triÖu chç lµm viÖc míi cho sè lao ®éng b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng, kho¶ng h¬n 1,7 triÖu ng­êi ch­a cã viÖc lµm, hµng v¹n ng­êi bé ®éi phôc viªn, xuÊt ngò, häc sinh trung häc th«i häc, lao ®éng hîp t¸c ë n­íc ngoµi vÒ n­íc, ....cã nhu cÇu lµm viÖc ®Ó ®¶m b¶o cuéc sèng. Tr­íc t×nh h×nh vÒ viÖc lµm ®ã §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· x¸c ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña n­íc ta ®Õn n¨m 2010 theo ®Þnh h­íng ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, cïng víi c¸c ph­¬ng ch©m gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n­íc lµ chÝnh , xuÊt khÈu lao ®éng cã mét vai trß quan träng tr­íc m¾t vµ l©u dµi nh»m gi¶i quyÕt mét phÇn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ë trong n­íc. XuÊt khÈu lao ®éng gióp cho ng­êi lao ®éng cã thu nhËp cao h¬n khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi, bªn c¹nh ®ã khi ®i ra n­íc ngoµi hä cßn häc hái ®­îc rÊt nhiÒu kinh nghiÖm, nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt ë c¸c n­íc tiªn tiÕn h¬n, gióp n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, tiÕp thu lèi sèng vµ t¸c phong c«ng nghiÖp. XuÊt khÈu lao ®éng lµm t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc d­íi d¹ng ng­êi lao ®éng lµm viÖc ë n­íc ngoµi göi tiÒn vÒ cho gia ®×nh hä ë trong n­íc. XuÊt khÈu lao ®éng lµm t¨ng thu nhËp ng©n s¸ch b»ng c¸ch ng­êi ®i lao ®éng n­íc ngoµi ph¶i trÝch mét phÇn l­¬ng cña m×nh ®Ó nép cho Nhµ n­íc (ViÖt Nam quy ®Þnh lµ 10%). Ngoµi ra, t¨ng thu nhËp ng©n s¸ch tõ phÝ lµm hé chiÕu vµ thñ tôc xuÊt c¶nh, c¸c lo¹i thuÕ kh¸c… XuÊt khÈu lao ®éng cßn gióp cho n­íc xuÊt khÈu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ qua viÖc ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ë n­íc ngoµi sÏ ®­a ra n­íc ngoµi nh÷ng mÆt hµng cÇn thiÕt cho nhu cÇu cña hä vµ cã thÓ ng­êi lao ®éng sÏ lµ trung gian t×m ®­îc c¸c hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi n­íc së t¹i hoÆc n­íc kh¸c. 3. C¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng ë ViÖt Nam hiÖn nay: Thùc hiÖn ChØ thÞ 41- CT/TW ngµy 22/9/1998 cña Bé ChÝnh trÞ, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§-CP cña ChÝnh phñ thÓ hiÖn sù më cöa vµ th«ng tho¸ng trong c¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 152/1999/N§-CP, ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, c¶ n­íc cã 159 doanh nghiÖp cã giÊy phÐp chuyªn doanh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, trong ®ã 151 doanh nghiÖp cã chøc n¨ng xuÊt khÈu lµ chÝnh, 141 doanh nghiÖp cßn l¹i cã nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau trong ®ã xuÊt khÈu lao ®éng lµ 1 ngµnh nghÒ cña doanh nghiÖp. Trong sè 151 doanh nghiÖp lµm xuÊt khÈu lao ®éng, cã 85 doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc c¸c Bé, ngµnh, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, UBND TØnh, Thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng, 11 doanh nghiÖp thuéc c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ë Trung ­¬ng vµ 3 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®­îc lµm thÝ ®iÓm. Trong ®ã cã kho¶ng 40 doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng, sè l­îng lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®­a ®i lµm viÖc t¹i n­íc ngoµi chiÕm 90% tæng sè lao ®éng xuÊt khÈu trong 2 n¨m qua. §a sè c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng lµ nh÷ng doanh nghiÖp thÓ hiÖn c¸c ­u thÕ vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp thuéc ®Þa ph­¬ng vµ c¸c ®oµn thÓ. C¸c doanh nghiÖp Trung ­¬ng cã trô së ®ãng t¹i Hµ Néi vµ TP Hå ChÝ Minh cã nhiÒu lîi thÕ vÒ quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Môc tiªu cña n­íc ta ®Õn 2005 lµ xuÊt khÈu 30.000 lao ®éng vµ sau 2005 lµ 100.000 lao ®éng. HiÖn nay chØ cã kho¶ng 17 doanh nghiÖp m¹nh nªn cÇn thiÕt ph¶i chó träng tr­íc hÕt vµo ®éi ngò c¸c doanh nghiÖp m¹nh, kinh doanh cã hiÖu qu¶ chø kh«ng ph¶i dùa vµo sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt. HiÖn nay Nhµ n­íc ®ang chÊn chØnh vµ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. TÝnh tõ khi NghÞ ®Þnh 152/1999/N§-CP cã hiÖu lùc ®Õn nay, ®· cã 120 doanh nghiÖp ký ®­îc hîp ®ång cung øng lao ®éng vµ ®· ®­a ®­îc h¬n 60.000 lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. NghÞ ®Þnh 152/1999/N§-CP ®· vµ ®ang ®i vµo cuéc sèng, cã t¸c dông hÕt søc thiÕt thùc nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn xuÊt khÈu lao ®éng, sè l­îng thÞ tr­êng vµ sè l­îng lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi t¨ng lªn lªn ®¸ng kÓ, chóng ta cã 159 doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng vµ b×nh qu©n mçi n¨m doanh nghiÖp ®­a ®i lµ 260 lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc. B¶ng 1: Sè lao ®éng vµ Chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo c¸c doanh nghiÖp XuÊt khÈu lao ®éng tõ 1999 ®Õn 07/2002 TT Tªn C«ng ty 1999 2000 2001 1-7/2002 Tæng VIETTRacimex 647 3029 1811 1163 6650 traenco - 1111 994 870 2975 lod 147 871 225 238 1472 tracimexco 57 460 556 238 1472 vinaconex 20 1115 123 49 1370 airsico - - 540 742 1282 dlks thaibinh - 169 533 546 1248 songda 5 406 216 523 1151 intraco - 38 624 401 1063 sona 100 255 282 394 1001 transinco - 121 531 337 989 vinatex - 332 389 247 968 vungtauinvescon - 169 403 380 843 suleco 234 652 27 2 915 sovilaco 42 660 59 108 869 emico - 294 303 163 759 coalimex 98 336 85 174 693 youthexco - 191 257 225 673 intersecor 6 536 16 71 629 cienco1 - 19 165 439 623 pcc2 13 303 217 51 584 tracodi 152 256 45 24 477 vitracimex - 71 224 158 453 meprodeco - 37 118 266 421 latuco - 87 161 160 408 tsc - 154 35 210 399 gertaco - 6 16 353 375 hapexco - 8 94 270 372 incomex sg - 14 128 230 372 ninh binh - - 202 167 369 quoc dan - - 150 210 351 constrexim - - 103 241 344 vinagimex - 174 54 88 316 vinafor - 53 180 63 296 seaprodex vn - 1 88 198 287 coopimex - - 68 217 285 xnk hai duong - - 9 276 285 dl ha tat - - 236 27 273 cienco - 8 141 113 262 vinaincon - - 12 249 261 sowatco - 60 109 50 219 cienco4 - 1 77 139 217 esfico - 29 88 97 214 cem - - 64 145 209 vic - 445 100 61 206 tsg - - 61 128 189 leesco - 3 32 142 177 colaco - - 17 159 176 lilama - 102 41 1 144 fimexco - - 138 4 142 tomateco - 5 59 71 135 qunimex - - 20 112 132 techno import - - 23 109 131 hcc 1 - 2 70 59 124 ding vsng - 1 72 51 118 hmsm 11 84 14 9 117 vinahancoop - - 3 114 115 petrosetco - 2 51 62 107 haindeco - 14 68 25 115 procimex - - 2 105 107 nosco - 3 43 56 107 hvc - 44 45 7 102 coecco - 49 33 11 96 inexim daklak - - 35 58 93 machinoimport - - 45 45 93 vsc - 86 - 4 90 viet ha - - 12 75 87 van hoa - 30 42 14 86 vicimex - 10 63 - 73 detetour - 50 21 1 72 batimex - 10 28 33 71 hogamex - - 32 38 70 techsimex 39 29 - - 68 transimex - - 20 43 63 tm bac ninh - - - 60 60 vtc - 26 34 - 60 gcc4 - - 8 49 57 xnk son la - - - 65 65 polimex - - - 53 53 hd masoco - - 22 29 51 xay dung 8 - - 2 49 51 servico hn - 10 29 9 48 lasco - 44 - - 44 nowatrano - 5 1 37 43 detesco - - - 38 38 procimex - - 6 31 37 xd thang long - - 27 10 37 vilexin hanoi - - 30 4 34 vitourco - - 5 28 33 tranaco - - - 30 30 enlexco - - 12 17 29 tct thuy loi 1 - - 29 - 29 vtbthang long - - 13 16 29 coservo - - 13 15 28 osc hai phong - 5 3 18 26 spsc - 16 5 5 26 faquimex - - 9 16 25 coma - - 10 13 23 halasuco - - 5 18 23 halong fishcor - 7 6 9 22 thuan thao - - - 21 21 benthanh tourco - - 20 - 20 vif - - 16 6 20 bitimexco - - - 16 16 osc viet nam - 10 3 2 15 bdcc - 1 13 - 14 handico - - - 14 14 bac ninh - - 9 - 9 ciepico - 4 4 - 8 nacimex - 7 - - 7 vinecco - - 4 3 7 may&xkl§ phu tho - - - 6 6 tcl du lich sigon - - - 6 6 napeco - - - 3 3 shipchanco - - 3 - 3 inlaco - - 2 - 2 phu tho tourco - 2 - - 2 hacc - - 1 - 1 imex travinh - - - 1 1 nguoi lao dong - - - 1 1 quinicoship - - 1 - 1 tieco - 1 - - 1 (Theo Phßng ChÝnh s¸ch – Côc QLL§ N­íc ngoµi th¸ng 12/2002) 4. C¸c thÞ tr­êng chÝnh nhËp khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam hiÖn nay: 4.1 . ThÞ tr­êng Hµn Quèc: Hµn Quèc lµ mét quèc gia n»m ë vïng §«ng B¾c Ch©u ¸, víi sè d©n lµ 46.789 ng­êi trªn diÖn tÝch 93.394 Km2. Kinh tÕ cña Hµn Quèc t¨ng tr­ëng nhanh trong nh÷ng thËp kû võa qua. ChÝnh phñ Hµn quèc cã chiÕn l­îc kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu, coi träng c«ng nghÖ trong chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ. Hµn Quèc tr­íc ®©y ®· tõng lµ mét trong nh÷ng n­íc xuÊt khÈu lao ®éng hµng ®Çu thÕ giíi (nh÷ng n¨m 70 vµ 80). Nh­ng ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80, ®Çu n¨m 90 do sù t¨ng tr­ëng nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ, nguån nh©n lùc trong n­íc kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu sö dông lao ®éng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®ang ph¸t triÓn nhÊt lµ trong lÜnh vùc may mÆc, x©y dùng ... §Çu nh÷ng n¨m 90, Hµn quèc ®· chuyÓn tõ mét n­íc xuÊt khÈu lao ®éng thµnh n­íc nhËp khÈu lao ®éng víi sè l­îng lín lao ®éng n­íc ngoµi trong ®ã cã ViÖt Nam. §Õn n¨m 1994, khi ch­¬ng tr×nh tiÕp nhËn Tu nghiÖp sinh n­íc ngoµi do KFSB thùc hiÖn, Hµn Quèc ®· tiÕp nhËn gÇn 4000 Tu nghiÖp sinh ViÖt Nam vµ t¨ng lªn 5000 ng­êi vµo n¨m 1995. Nh÷ng n¨m tiÕp theo t¨ng tõ 3000 ®Õn 4000 ng­êi vµ sè l­îng nµy gi¶m xuèng vµo n¨m 1997, 1998 do khñng ho¶ng kinh tÕ vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè l­îng còng ®· gi¶m dÇn. Møc l­¬ng c¬ b¶n víi lao ®éng ViÖt Nam ®i lao ®éng t¹i Hµn Quèc ®Õn nay trung b×nh kho¶ng 450 USD/1 th¸ng. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ ¨n ë, lµm viÖc vµ b¶o hiÓm còng ®­îc c¶i thiÖn Nh­ vËy hiÖn nay còng nh­ trong t­¬ng lai th× Hµn Quèc vÉn lµ thÞ tr­êng tiÒm nhËp khÈu lao ®éng ViÖt Nam, víi 2,6 doanh nghiÖp võa vµ nhá, tû lÖ thÊt nghiÖp ë møc gÇn 4%. Theo b¸o c¸o cña ViÖn nghiªn cøu lao ®éng Hµn Quèc cho thÊy sù thiÕu hôt lao ®éng sÏ ë møc 5,53% tæng sè viÖc lµm. B¶ng 2: Sè lao ®éng ViÖt Nam t¹i Hµn Quèc tÝnh ®Õn 2001: Sè hiÖn cã Sè ®· nhËp c¶nh Sè DN tiÕp nhËn Sè trong hîp ®ång Tû lÖ Sè bá trèn Tû lÖ 12.957 23.248 1690 7266 15,7 5675 24,4 (Theo: B¸o c¸o tæng kÕt 2001 cña Côc QLL§ N­íc ngoµi th¸ng 12/2001) 4.2 ThÞ tr­êng lao ®éng §µi Loan: §µi Loan lµ mét n­íc quÇn ®¶o víi 23 triÖu d©n trªn diÖn tÝch h¬n 35.960 Km2 . Tõ n¨m 1989 ®Ó gi¶m bít t×nh tr¹ng thiÕu nh©n lùc §µi loan ®· chÝnh thøc nhËn lao ®éng n­íc ngoµi vµo lµm viÖc. ThÞ tr­êng lao ®éng §µi Loan tr­íc m¾t còng nh­ c¸c n¨m tíi nhu cÇu lao ®éng n­íc ngoµi vÉn gia t¨ng trong nhiÒu lÜnh vùc, trong 5 n¨m gÇn ®©y, quy m« lao ®éng n­íc ngoµi lµm viÖc t¹i §µi Loan lu«n dao ®éng trong kho¶ng tõ 240.000 – 300.000 ng­êi/n¨m. HiÖn nay cã h¬n 100 C«ng ty cung øng lao ®éng cña ViÖt Nam ®· ®­a lao ®éng sang §µi Loan chñ yÕu ë c¸c ngµnh nghÒ nh­ dÖt, may, x©y dùng, ®iÖn tö, kh¸n hé c«ng...víi thêi h¹n hîp ®ång th­êng lµ 2 n¨m vµ cã thÓ gia h¹n thªm 01 n¨m, møc l­¬ng c¬ b¶n tuú tõng ngµnh nghÒ nh­ng trung b×nh kho¶ng 300 – 400 USD/1 th¸ng (riªng l­¬ng kh¸n hé c«ng vµ thuyÒn viªn cã thÊp h¬n). Xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu sö dông lao ®éng ViÖt Nam thay thÕ lao ®éng mét sè n­íc vµ mét sè lÜnh vùc ®ang dÇn ®­îc kh¼ng ®Þnh t¹i thÞ tr­êng lao ®éng §µi Loan. HiÖn nay cã kho¶ng 15.000 lao ®éng ViÖt Nam ®­îc ®­a sang §µi Loan, riªng n¨m 2000, b×nh qu©n mçi th¸ng cã trªn 500 lao ®éng ViÖt Nam sang §µi Loan, trong n¨m 2001 sè lao ®éng ®­a sang lµ trªn 6.500 lao ®éng v­ît møc chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m. §©y lµ kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ, trong khi Th¸i Lan vµ Philipines mçi th¸ng b×nh qu©n gi¶m tõ 2000 ®Õn 3000 lao ®éng. B¶ng 3: Sè lao ®éng n­íc ngoµi lµm viÖc t¹i §µi Loan: N¨m Indonesia Malaysia Philipin Th¸i Lan ViÖt Nam Tæng céng 1994 6202 2344 38473 105152 0 151.985 1995 5430 2071 54647 126903 0 198.051 1996 10206 1489 83630 141230 0 236.555 1997 14648 736 100295 132717 0 248.396 1998 22058 940 114255 133367 0 270.620 1999 41224 158 113928 139526 131 294.967 2000 77830 113 98161 142665 7746 326.515 7/2001 89608 73 85787 139924 10869 326.261 Tæng 27.47% 0,02% 26,30% 42,88% 3,33% 100% (Nguån: V¨n phßng Kinh tÕ – V¨n ho¸ ViÖt Nam t¹i §µi B¾c th¸ng 12/2001) 4.3 ThÞ tr­êng lao ®éng NhËt B¶n: ThÞ tr­êng lao ®éng NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng cã nhiÒu triÓn väng nh­ng LuËt Ph¸p NhËt B¶n kh«ng cho phÐp nhËp khÈu lao ®éng, do ®ã c¸c doanh nghiÖp cña NhËt B¶n t×m c¸ch “l¸ch luËt” b»ng con ®­êng du nhËp “Tu nghiÖp sinh”. ChÝnh v× vËy ®Ó cho mét lao ®éng ®ñ tiªu chuÈn ®i tu nghiÖp sinh ë NhËt B¶n lµ rÊt khã kh¨n, tÝnh tõ kho¶ng 8 n¨m trë l¹i ®©y NhËt B¶n ®· tiÕp nhËn gÇn 1 v¹n Tu nghiÖp sinh ViÖt Nam. Sè l­îng Tu nghiÖp sinh ViÖt Nam sang NhËt B¶n hµng n¨m cã t¨ng dÇn, trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 1800 ®Õn 1900 ng­êi vµ hÇu hÕt chñ doanh nghiÖp NhËt B¶n tiÕp nhËn lao ®éng b»ng h×nh thøc sang tuyÓn trùc tiÕp, viÖc tuyÓn rÊt g¾t gao. Theo dù b¸o th× tõ nay ®Õn n¨m 2005, NhËt B¶n cÇn kho¶ng 1.000.000 lao ®éng, trong ®ã kho¶ng 600.000 lao ®éng gi¶n ®¬n, 300.000 ch¨m sãc ng­êi giµ, 100.000 kü thuËt viªn c«ng nghÖ th«ng tin. Trong thêi gian qua, hµng n¨m NhËt B¶n nhËp kho¶ng 45.000 Tu nghiÖp sinh n­íc ngoµi vµo tu nghiÖp t¹i c¸c XÝ nghiÖp võa vµ nhá theo “ch­¬ng tr×nh ph¸i cö vµ tiÕp nhËn Tu nghiÖp sinh n­íc ngoµi vµo tu nghiÖp t¹i NhËt B¶n”, quy ®Þnh cña NhËt B¶n vÒ nhËp c­ chØ cho phÐp ng­êi n­íc ngoµi cã tr×nh ®é häc vÊn cao hoÆc cã mét sè nghÒ ®Æc thï ®Õn viÖc lµm trong khu«n khæ ch­¬ng tr×nh tiÕp nhËn Tu nghiÖp sinh n­íc ngoµi vµ Tu nghiÖp sinh NhËt B¶n, c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa cña NhËt B¶n trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt ®­îc nhËn Tu nghiÖp sinh lao ®éng n­íc ngoµi vµo doanh nghiÖp ®Ó võa häc vµ lµm theo tû lÖ nhá ®­îc quy ®Þnh c¨n cø vµo tæng sè nh©n viªn cña doanh nghiÖp, tham gia vµo ch­¬ng tr×nh nµy chñ yÕu lµ c¸c n­íc Trung Quèc, Th¸i Lan, Philipin, Indonesia, ViÖt Nam vµ mét sè n­íc kh¸c. Tõ n¨m 1992 ®Õn cuèi n¨m 2000, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· ®­a kho¶ng 10.200 ng­êi sang tu nghiÖp t¹i c¸c XÝ nghiÖp võa vµ nhá ë NhËt B¶n vµ sè l­îng nµy ®­îc t¨ng dÇn hµng n¨m vµ tõ 1997 – 2002 th× trung b×nh mçi n¨m ViÖt Nam ®­a sang NhËt B¶n kho¶ng 2000 Tu nghiÖp sinh. B¶ng 4: Lùc l­îng lao ®éng NhËt B¶n vµ lao ®éng n­íc ngoµi ë NhËt B¶n ( tõ 1990 – 1998) - §¬n vÞ tÝnh: 10.000 ng­êi Néi dung 1990 1002 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Lùc l­îng lao ®éng 6.384 6.578 6.615 6.645 6.666 6.711 6.787 6.793 Lao ®éng lµm viÖc 4.835 5.119 5.202 5.236 5.263 5.322 5.391 5.368 Lao ®éng n­íc ngoµi 26 58 61 62 61 63 66 67 (Nguån: Bé Lao ®éng NhËt B¶n 1999) 4.4 ThÞ tr­êng lao ®éng Malaysia: Malaysia lµ n­íc ë Trung t©m §«ng Nam ¸, víi diÖn tÝch kho¶ng 330,417 Km2 gåm 13 bang, thñ ®« lµ Kuala Lumpur vµ d©n sè kho¶ng 23,7 triÖu ng­êi. Malaysia lµ n­íc võa nhËp khÈu võa xuÊt khÈu lao ®éng. N­íc nµy xuÊt khÈu lao ®éng cã tr×nh ®é, tay nghÒ vµ kü thuËt sang c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Singapore, NhËt B¶n, Mü vµ c¸c n­íc Ch©u ¢u, ®ång thêi nhËp khÈu lao ®éng tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc nh­ Indonesia, ViÖt Nam. N¨m 1997 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, vÊn ®Ò nµy gãp phÇn ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c toµn diÖn gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc trong khu vùc nãi chung vµ víi Malaysia nãi riªng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th«ng qua c¸c héi nghÞ, c¸c ®oµn ®i th¨m cña ChÝnh Phñ chóng ta ®· ®Æt vÊn ®Ò ®­a lao ®éng ViÖt Nam vµo lµm viÖc t¹i thÞ tr­êng Malaysia. §¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i Malaysia còng ®ang tiÕp cËn, t×m kiÕm vµ xóc tiÕn c¸c c¬ héi viÖc lµm cho lao ®éng t¹i Malaysia. §ång thêi nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam còng tÝch cùc tiÕp xóc, kh¶o s¸t thÞ tr­êng Malaysia. N¨m 1995 thùc hiÖn tho¶ thuËn gi÷a Bé Y TÕ cña hai n­íc, chóng ta ®· cã 24 n÷ y t¸ ViÖt Nam sang lµm viÖc t¹i BÖnh viÖn ë Malaysia, n¨m 1999 ViÖt Nam còng ®· cung cÊp 300 l­ît ng­êi sang lµm viÖc trªn c¸c tµu du lÞch cña TËp ®oµn Star ho¹t ®éng chñ yÕu ë khu vùc Th¸i B×nh D­¬ng. Nhu cÇu lao ®éng n­íc ngoµi cña Malaysia rÊt lín, cã lÜnh vùc phô thuéc hoµn toµn vµo lao ®éng n­íc ngoµi, nh­ng Malaysia chØ cho mét sè n­íc ®­îc phÐp ®­a lao ®éng vµo Malaysia, võa qua do lao ®éng cña mét sè n­íc kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, mét sè vô lén xén g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ vµ ¶nh h­ëng ®Õn an toµn x· héi nªn Malaysia ®· quyÕt ®Þnh t¹m ®ãng cöa ®èi víi lao ®éng Indonesia, Campuchia, Myamar, Bangladesh. Sù hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Malaysia trong mäi lÜnh vùc ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn, tÝnh ®Õn th¸ng 6/2001 Malaysia lµ mét trong 10 n­íc ®Çu t­ n­íc ngoµi lín nhÊt vµo ViÖt Nam. MÆt kh¸c víi sù ho¹t ®éng tÝch cùc cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc ta trong viÖc thóc ®Èy ®­a lao ®éng ViÖt Nam sang lµm viÖc t¹i Malaysia vµ sù thóc Ðp cña c¸c doanh nghiÖp Malaysia, phÝa Malaysia ®· cã nh÷ng tÝn hiÖu tÝch cùc. Cuèi th¸ng 2/2002, ChÝnh phñ Malaysia ®· quyÕt ®Þnh cho phÐp nhËn thªm lao ®éng cña mét sè n­íc trong ®ã cã ViÖt Nam, chñ tr­¬ng cña Malaysia lµ nhËn lao ®éng ViÖt Nam th«ng qua sù tho¶ thuËn gi÷a hai ChÝnh Phñ. Hai bªn nhÊt trÝ ®¸nh gi¸ viÖc hîp t¸c lao ®éng lµ phï hîp víi lîi Ých hai bªn, ®¸nh dÊu mét mèc míi quan träng trong quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai n­íc, gãp phÇn t¨ng c­êng t×nh h÷u nghÞ gi÷a hai d©n téc. Hai bªn còng thèng nhÊt ®ång ý cho phÐp lao ®éng ViÖt Nam sang lao ®éng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Malaysia trong thêi gian chuÈn bÞ ký kÕt v¨n b¶n chÝnh thøc. PhÝa Malaysia ®¸nh gi¸ r»ng thÞ tr­êng nµy cã thÓ nhËn tíi 200.000 lao ®éng ViÖt Nam. Míi ®Çu theo chØ ®¹o cña Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi th× viÖc tæ chøc ®­a lao ®éng sang Malaysia ph¶i chÆt chÏ, kh«ng lµm å ¹t. Trong thêi gian ®Çu chän lùa mét sè doanh nghiÖp lµm thÝ ®iÓm d­íi sù h­íng dÉn, kiÓm tra chÆt chÏ cña Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi. Cho ®Õn nay ®· qua hai b­íc chän c¸c doanh nghiÖp thÝ ®iÓm vµ cã 44 doanh nghiÖp ®­îc phÐp trùc tiÕp ®­a lao ®éng sang Malaysia. B¶ng 5 : Sè l­îng lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc t¹i Malaysia (tÝnh ®Õn ngµy 11/2002) TT Tªn doanh nghiÖp Sè L§ §KH§ Sè ®· ®­a ®i Ghi chó 1 TRAENCO 1290 2252 2 VT INVENCON 1282 1505 3 TRACIMEXCO 399 954 4 LOD 469 923 5 SOVILACO 977 922 6 COOPIMEX 921 896 7 SONA 210 746 8 SONG DA 411 737 9 VINACONEX 826 647 10 VINAFOR 1075 577 11 VIC 681 570 12 VIRASIMEX 474 550 13 TRACODI 380 522 14 TRASINCO 603 506 15 COECCO 278 378 16 NINH BINH 324 303 17 NEWTATCO 345 300 18 COALIMEX 235 296 19 VIETRACIMEX 373 281 20 VINATEX 213 278 ._. 21 VSC 266 205 22 SULECO 272 119 23 PETROSETCO 73 99 24 GCC4 92 25 YOUTHEXCO 109 74 26 May & XKL§ Phó thä 35 74 27 IMS 256 56 28 NOSCO 45 45 29 TRADIMEXCO 82 43 30 QUNIMEX 25 24 31 INTERSECO 42 20 32 VINACCO 15 5 33 ESFICO 0 34 IMEX Trµ Vinh 0 35 INEXIM §¾c L¾c 0 36 SOWATCO 0 37 CONSTREXIM – TM 0 38 INTRACO 0 39 LEESCO 0 40 PHUTHO TOURCO 36 0 41 DL&KS Th¸i B×nh 0 42 TSC 0 43 VINAINCON 0 44 MEPRODECCO 0 Tæng céng 13022 14990 (Nguån: Phßng ChÝnh s¸ch lao ®éng – Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi) 4.5 Mét sè thÞ tr­êng kh¸c: 4.5.1 ThÞ tr­êng lao ®éng c¸c TiÓu V­¬ng quèc ¶ RËp Thèng NhÊt: C¸c TiÓu V­¬ng quèc ¶ RËp Thèng NhÊt (UAE) lµ quèc gia ë phÝa §«ng Nam ®¶o ¶ rËp thuéc VÞnh Ba T­ bao gåm 7 TiÓu v­¬ng quèc, Thñ ®« lµ Dubai. Dçu ho¶ lµ nguån tµi nguyªn mang l¹i nguån thu lîi nhuËn lín nhÊt vµ chiÕm tû träng cao trong GDP. C¬ cÊu ngµnh x©y dùng lµ cao nhÊt trong tû träng lao ®éng. UAE lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng lao ®éng cã nhu cÇu lao ®éng lín t¹i Trung §«ng. Hµng n¨m cã h¬n 1 triÖu lao ®éng n­íc ngoµi lµm viÖc t¹i UAE trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau, n¨m 1998 lao ®éng ViÖt Nam cã mÆt t¹i UAE víi sè l­îng rÊt Ýt vµ sè lao ®éng gia t¨ng vµo n¨m 1999 tËp trung ë hai lÜnh vùc x©y dùng vµ may mÆc víi møc l­¬ng dao ®éng tõ 200 – 700 USD tuú thuéc vµo c«ng viÖc vµ tr×nh ®é. Do ®ßi hái lao ®éng cã tay nghÒ cao vµ cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ nªn ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nµy cña UAE v× vËy sè lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc ë khu vùc nµy cßn rÊt h¹n chÕ. 4.5.2 ThÞ tr­êng lao ®éng Saipan (Mü): Saipan lµ mét hßn ®¶o lín nhÊt trong quÇn ®µo tù trÞ B¾c Mariana thuéc Mü. Du lÞch vµ may mÆc lµ hai ngµnh ph¸t triÓn nhÊt thu hót nhiÒu lao ®éng t¹i Saipan. Lao ®éng ViÖt Nam ®· lµm viÖc ë Saipan tõ n¨m 1998 víi nghÒ may víi sè l­îng chØ cã 41 ng­êi vµ cã hai C«ng ty SOVILACO vµ VIERTTAMEX ®­îc cung øng thÝ ®iÓm lao ®éng n÷ lµm nghÒ c¾t may t¹i ®©y. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh­ t×nh tr¹ng gia t¨ng lao ®éng nhËp c­ tr¸i phÐp, vÊn ®Ò t¨ng giê lµm, …®iÒu nµy ®· g©y khã kh¨n kh«ng nhá ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cung øng lao ®éng. 4.5.3 ThÞ tr­êng lao ®éng American Samoa (Mü): American Samoa lµ quÇn ®µo n»m ë nam Th¸i B×nh D­¬ng, t¹i ®©y c«ng viÖc ®¸nh b¾t c¸ vµ chÕ biÕn c¸ ngõ ®Ó chÕ biÕn xuÊt khÈu ®­îc quan t©m vµ ph¸t triÓn. Lao ®éng ViÖt Nam cã mÆt t¹i Samoa vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1999, IMS lµ C«ng ty ®Çu tiªn cung øng lao ®éng ViÖt Nam sang Samoa víi nghÒ may. Nãi tãm l¹i trªn ®©y chØ lµ nh÷ng thÞ tr­êng chÝnh mµ hiÖn nay ViÖt Nam ®ang ®­a nhiÒu lao ®éng sang lµm viÖc t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy. HiÖn nay chóng ta cã rÊt nhiÒu thÞ tr­êng tiÒm n¨ng thu hót lao ®éng, tuy nhiªn ®Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt viÖc ®­a lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho lao ®éng d­ thõa hµng n¨m ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp lµm xuÊt khÈu lao ®éng cña ta ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p vµ chiÕn l­îc cô thÓ, l©u dµi trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng lao ®éng n­íc b¹n, tõ ®ã cã ®èi s¸ch cô thÓ cho tõng thÞ tr­êng. II. T×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt nam trong thêi gian qua 1. Giai ®o¹n 1980 – 1990: Trong giai ®o¹n nµy c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia dùa trªn quan hÖ hîp t¸c sö dông lao ®éng gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc nµy th«ng qua c¸c HiÖp ®Þnh ChÝnh Phñ, tho¶ thuËn ngµnh víi ngµnh. c¬ chÕ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia thùc hiÖn theo m« h×nh Nhµ n­íc trùc tiÕp ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn ®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Sè l­îng lao ®éng vµ chuyªn gia ®­îc ®­a ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi trong giai ®o¹n nµy gÇn 300.000 ng­êi trong ®ã: ®i lao ®éng ë 4 n­íc x· héi chñ nghÜa (Liªn X« cò, TiÖp Kh¾c cò, CHDC §øc cò, Bungary) lµ 244.186 ng­êi, ®i lµm viÖc ë c¸c n­íc Ch©u Phi (Libi, Angeria, Angola, Mod¨mbich, C«ngg«, Mandagaxcan) lµ 7.200 ng­êi, ®i lµm x©y dùng ë Trung §«ng (Ir¾c) kho¶ng 18.000 ng­êi, ngoµi ra cßn cã 23.713 thùc tËp sinh vµ häc sinh häc nghÒ t¹i c¸c n­íc §«ng ¢u ®· chuyÓn sang lao ®éng trong nh÷ng n¨m 80. (sè liÖu Côc QLL§ N­íc ngoµi B¶ng 6: Sè liÖu lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc ë 4 n­íc: Liªn X«, CHDC §øc, TiÖp Kh¾c, Bungary tõ n¨m 1980 – 1990: N¨m Sè l­îng ®­a ®i 1980 1070 1981 20230 1982 25970 1983 12402 1984 6846 1985 5008 1986 9012 1987 48820 1988 71830 1989 39929 1990 3069 Tæng céng 244186 (Nguån: VACC Orient) 2. Giai ®o¹n tõ 1991 – 1999: Giai ®o¹n nµy cã nhiÒu biÕn ®éng lín vÒ chÝnh trÞ ë c¸c n­íc §«ng ¢u. ë c¸c n­íc Ch©u Phi – n¬i cã chuyªn gia ViÖt Nam lµm viÖc còng cã khñng ho¶ng kinh tÕ, chÝnh trÞ. T¹i Ir¾c xÈy ra chiÕn tranh. TÊt c¶ t×nh h×nh trªn dÉn c¸c n­íc nµy kh«ng cßn nhu cÇu tiÕp tôc nhËn lao ®éng vµ chuyªn gia cña ViÖt Nam n÷a. Còng trong giai ®o¹n nµy, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña ViÖt Nam chuyÓn ®æi dÇn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. §Ó phï hîp víi t×nh h×nh trªn, c¬ chÕ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia tõ n¨m 1991 còng ®­îc ®æi míi, trong ®ã ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ chøc n¨ng kinh doanh dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng víi viÖc ban hµnh NghÞ ®Þnh 370/H§BT ngµy 9/11/1991 vµ NghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 10/11/1995 cña ChÝnh Phñ. Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng b»ng c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh ph¸p lý. C¸c tæ chøc kinh tÕ ®­îc Nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng th«ng qua c¸c hîp ®ång ký víi bªn n­íc ngoµi. Cho ®Õn thêi ®iÓm hÕt n¨m 1999, sè l­îng lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®­îc ®­a ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi lµ 89.752 ng­êi. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng ®· më réng thªm nh­ c¸c n­íc §«ng B¾c ¸, §«ng Nam ¸, Trung §«ng vµ B¾c Phi, mét sè ®¶o Nam Th¸i B×nh D­¬ng vµ khu vùc trªn biÓn. (sè liÖu Côc QLL§ N­íc ngoµi B¶ng 7: Sè l­îng lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi tõ 1991 – 1999 N¨m Sè l­îng 1991 1022 1992 810 1993 3960 1994 9230 1995 10050 1996 12661 1997 14496 1998 12238 1999 21810 Tæng céng 86.277 (Theo VACC Orient) 3. Giai ®o¹n tõ 2000 tíi nay: Trong giai ®o¹n nµy, thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 152/ N§-CP ngµy 20/9/1999 quy ®Þnh ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. NghÞ ®Þnh nµy ®· quy ®Þnh râ c¸c ®iÒu kiÖn cña c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp ®­îc tham gia chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng, chuyªn gia còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn cña ng­êi lao ®éng khi tham gia. NghÞ ®Þnh còng lµm râ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn khi tham gia hîp ®ång xuÊt khÈu lao ®éng. Cïng víi NghÞ ®Þnh nµy, mét lo¹t c¸c bé ngµnh cã liªn quan còng ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó h­íng dÉn thi hµnh còng nh­ cô thÓ ho¸ c¸c néi dung cña NghÞ ®Þnh theo h­íng qu¶n lý chÆt chÏ c¸c doanh nghiÖp còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi lao ®éng. KÕt qu¶ lµ n¨m 2000, 2001 ®· ®­a ®­îc 68.468 ng­êi ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi, gãp phÇn ®­a tæng sè lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi gÇn 300.000 ng­êi, t¹i trªn 40 quèc gia vµ vïng l·nh thæ, víi h¬n 30 nhãm ngµnh nghÒ thuéc c¸c lÜnh vùc nh­ x©y dùng, c¬ khÝ, ®iÖn tö, dÖt may, chÕ biÕn thuû s¶n, chuyªn gia y tÕ, gi¸o dôc, n«ng nghiÖp, tin häc... vµ ®Õn n¨m 2002 th× sè lao ®éng ®­a ®­a ®i trong n¨m 2002 lµ 46.100 ng­êi. B¶ng 8: Sè l­îng lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi tõ 2000 – 2002 N¨m Sè l­îng 2000 31.468 2001 37.000 2002 46.200 Tæng céng 114.668 (Theo Phßng ChÝnh s¸ch Lao ®éng – Côc QLL§ N­íc ngoµi th¸ng 12/2002) B¶ng 9: Sè lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo c¸c thÞ tr­êng chÝnh tõ 01/1/2002 ®Õn 16/12/2002: TT ThÞ tr­êng Sè l­îng N÷ 1 §µi Loan 13.191 2 NhËt B¶n 2.202 3 Hµn Quèc 1.190 4 Malaysia 19.965 5 Libia 381 6 Ph¸p 29 7 Lµo 9000 8 N­íc kh¸c 164 Tæng céng 46.122 (Theo Phßng ChÝnh s¸ch – Qu¶n lý lao ®éng – Côc QLL§ N­íc ngoµi ) III. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam hiÖn nay: 1. Nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý: Cho ®Õn nay chóng ta ®· ban hµnh mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, quy chÕ, nghÞ ®Þnh t­¬ng ®èi hoµn chØnh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã cßn tån t¹i nhiÒu thiÕu sãt, ch­a cô thÓ, ch­a s¸t víi thùc tÕ vµ sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng, cô thÓ: Ch­a cô thÓ ho¸ ®­îc mét sè néi dung trong chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Ch­a ®¸nh gi¸ ®óng vÞ trÝ, vai trß cña sù nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Quy ®Þnh ch­a râ tr¸ch nhiÖm cô thÓ cho c¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ n­íc trong viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan h÷u quan, c¸c tæ chøc kinh tÕ – x· héi nhiÒu khi thiÕu thèng nhÊt. Ch­a x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé, phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng triÓn khai xuÊt khÈu lao ®éng. Ch­a cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho viÖc khai th¸c vµ më réng thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, viÖc ®µo t¹o nguån lao ®éng ch­a cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tª. C¬ chÕ tµi chÝnh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ch­a t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ quyÒn chñ ®éng ®Çy ®ñ cho c¸c doanh nghiÖp, ch­a cã quü hç trî vÒ xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong tr­êng hîp bÊt kh¶ kh¸ng ... Nh­ vËy, trong t­¬ng lai ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng tr­íc hÕt Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i chó träng c¶i thiÖn vµ ®¬n gi¶n ho¸ m«i tr­êng ph¸p lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng nµy ®­îc thuËn lîi h¬n. 2. Ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng: HiÖn nay thÞ tr­êng lao ®éng n­íc ngoµi ®ang biÕn ®éng theo nh÷ng chiÒu h­íng bÊt lîi, c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm nhËp nhiÒu lao ®éng ®· bÞ c¸c n­íc xuÊt khÈu chiÕm lÜnh tõ nhiÒu n¨m tr­íc. MÆt kh¸c do yªu cÇu vÒ ngo¹i ng÷, chÊt l­îng nghÒ, søc khoÎ, kû luËt lao ®éng ngµy mét yªu cÇu cao, chi phÝ th©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng ngµy cµng lín, trong khi ®ã m¹ng l­íi maketing cña ta ch­a ®ñ m¹nh ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng, chóng ta cßn thiÕu c¬ chÕ, kinh nghiÖm ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Mét sè thÞ tr­êng cã nhu cÇu lao ®éng lín nh­ng do thu nhËp thÊp, ®iÒu kiÖn lao ®éng kh¾t khe, chi phÝ lín (nh­ Trung ®«ng, ch©u phi...) nªn c¸c doanh nghiÖp cña ta ch­a thËt sù khai th¸c. HiÖn nay vµ trong thêi gian tíi th× thÞ tr­êng §«ng B¾c ¸ vÉn lµ thÞ tr­êng chñ ®¹o cña ViÖt Nam, do ®ã chóng ta cÇn chó träng viÖc nghiªn cøu nhu cÇu lao ®éng t¹i thÞ tr­êng nµy. Trong tæ chøc thùc hiÖn: Ch­a chñ ®éng vµ m¹nh d¹n ®­a lao ®éng sang mäi thÞ tr­êng cã nhu cÇu sö dông lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam vµ ®¶m b¶o ®­îc an ninh vµ quyÒn lîi kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng. Do ®ã ®· bá lì nhiÒu c¬ héi vµo nh÷ng thÞ tr­êng cã nhu cÇu sö dông mét lùc l­îng lao ®éng kh¸ lín. Ch­a giao nhiÖm vô cô thÓ cho c¸c ngµnh, c¸c cÊp theo thÈm quyÒn h­íng dÉn, tæ chøc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cã liªn quan ®Õn xuÊt khÈu lao ®éng. Chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu lao ®éng theo h­íng nhËn thÇu c«ng tr×nh, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu lao ®éng theo dù ¸n, lao ®éng kü thuËt tay nghÒ cao theo ®óng xÐt vÒ l©u dµi, nh­ng chØ ®¹o kh«ng ®­a lao ®éng kh«ng nghÒ vµ tay nghÒ thÊp ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoa× lµ ch­a phï hîp víi t×nh h×nh n­íc ta vµ nhu cÇu sö dông lao ®éng cña c¸c n­íc. HiÖn nay mét sè doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng t¹o nguån lao ®éng cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc nh­: Ch­a th«ng b¸o râ cho ng­êi lao ®éng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc, tiÒn l­¬ng thu nhËp tr­íc khi vµo häc ngo¹i ng÷ vµ gi¸o dôc ®Þnh h­íng. Cã doanh nghiÖp ch­a ®i kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ t¹i thÞ tr­êng lao ®éng n­íc ngoµi ®· tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c n­íc ngoµi, trong khi thiÕu c¸c kh©u cÇn thiÕt ®Ó lµm tèt kh©u tuyÓn chän lao ®éng. Mét sè doanh nghiÖp phèi hîp víi ®¬n vÞ tuyÓn lao ®éng thu phÝ tuyÓn chän lao ®éng vµ tuyÓn qua sù giíi thiÖu cña nhiÒu kh©u trung gian. Do ®ã ®Ó kh¾c phôc c¸c tån t¹i vµ lµm tèt c«ng t¸c t¹o nguån lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi theo ®óng tinh thÇn chØ ®¹o cña chÝnh phñ, c¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng cÇn tæ chøc tuyÓn chän lao ®éng trùc tiÕp g¾n tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c l·nh ®¹o ®Ó ®¶m b¶o tuyÓn lao ®éng ®¸p øng ®­îc kh¶ n¨ng yªu cÇu cña c«ng viÖc. HiÖn nay chÊt l­îng lao ®éng cña ta ch­a ®­îc chó träng, lao ®éng yÕu kÐm vÒ tay nghÒ, søc khoÎ, ngo¹i ng÷, sù thÝch øng víi c«ng viÖc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ch­a cao. ViÖc ®µo t¹o nghÒ, ngo¹i ng÷, gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi ch­a ®­îc chó träng, qu¶n lý thiÕu chÆt chÏ vµ chÊt l­îng ®µo t¹o kÐm. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång cung øng lao ®éng cßn x¶y ra nhiÒu sù cè g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi tham gia vµ cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia: §iÒu ®¸ng nãi trong ®a phÇn c¸c tr­êng hîp thiÖt h¹i l¹i r¬i vÒ phÝa ng­êi lao ®éng ho¹c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c tr­êng hîp nh­ ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc tr¶ l­¬ng, bÞ c¾t hîp ®ång lao ®éng sím kh«ng cã lý do, ng­êi lao ®éng vi ph¹m vÒ th©n thÓ hoÆc c¸c quyÒn lîi kh¸c, doanh nghiªp ViÖt Nam bÞ ph¹t v× lý do ng­êi lao ®éng biÓu t×nh, ®×nh c«ng hoÆc tù ý bá hîp ®ång... nguyªn nh©n cña c¸c t×nh tr¹ng trªn d©y mét phÇn do ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a tÝnh hÕt ®­îc c¸c yÕu tè, c¸c t×nh huèng khi ký kÕt hîp ®éng vµ thùc hiÖn hîp ®ång. Song nguyªn nh©n quan träng h¬n lµ do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc n­íc ngoµi sao nh·ng mét c¸ch cè ý ho¹ch kh«ng cè ý ®Õn tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh trong suèt qu¸ tr×nh cã hiÖu lùc cña hîp ®ång. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng cßn ch­a æn ®Þnh, tÝnh chuyªn nghiÖp ch­a cao, cßn ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p g©y thÊt tho¸t nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ thiÖt h¹i vËt chÊt, tinh thÇn vµ c¶ th©n thÓ cho ng­êi lao ®éng. Thñ tôc hµnh chÝnh ®­a lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc cßn qu¸ r­êm rµ, tèn nhiÒu thêi gian, c«ng søc. BiÓu hiÖn cña sù yÕu kÐm nµy lµ nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó ho¹t ®éng, theo thèng kª cña Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi th× hiÖn nay cã 159 doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu lao ®éng nh­ng chØ cã kho¶ng 30% trong sè nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 25% sè doanh nghiÖp thùc sù yÕu kÐm. Mét biÓu hiÖn kh¸c lµ cã qu¸ nhiÒu doanh nghiÖp vµ tæ chøc kh«ng cã chøc n¨ng ®· ho¹t ®éng tr¸i phÐp trong lÜnh vùc nµy. Nguyªn nh©n cña sù h¹n chÕ nµy lµ sù thiÕu ®ång bé vµ chÆt chÏ trong ph¸p luËt, sù láng lÎo trong qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc nµy, sù thiÕu tr¸ch nhiÖm vµ phèi hîp kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c cÊp chÝnh quyÒn, toµ ¸n, c«ng an vµ cuèi cïng lµ trôc lîi c¸ nh©n cña mét bé phËn nh÷ng ng­êi cã chøc cã quyÒn vµ lµm ¨n phi ph¸p cña mét sè c¸ nh©n trong x· héi. 4. C«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng ®ang lµm viÖc ë n­íc ngoµi: Nh÷ng tranh chÊp gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ®­îc c¸c c¬ quan qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp biÕt ®Õn vµ xö lý qu¸ chËm ch¹p nhiÒu khi lµ nguyªn nh©n lµm trÇm träng thªm vÊn ®Ò. HoÆc nh­ hiÖn t­îng tù ý bá hîp ®ång kh«ng cã lý do ngµy cµng gia t¨ng, trèn ë l¹i khi hîp ®ång hÕt h¹n tõ phÝa ng­êi lao ®éng, huû bá hîp ®ång ®­a ng­êi lao ®éng vÒ n­íc kh«ng cã sù th«ng b¸o tr­íc cña phÝa ng­êi sö dông lao ®éng... nh÷ng t×nh tr¹ng trªn ®©y x¶y ra xuÊt ph¸t tõ sù yÕu kÐm vÒ chuyªn m«n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam, sù thiÕu chñ ®éng vµ thiÕu tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra trong nhiÒu tr­êng hîp cã thÓ t×m thÊy nguyªn nh©n viÖc ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn cña c¸c doanh nghiÖp mµ kh«ng coi träng nh÷ng lîi Ých x· héi vµ lîi Ých v« h×nh cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña c«ng ty ph¸t triÓn c«ng nghÖ, tin häc vµ cung øng nh©n lùc I- Giíi thiÖu vÒ C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc thuéc Tæng c«ng ty øng dông c«ng nghÖ míi vµ du lÞch. 1- Giíi thiÖu vÒ Tæng C«ng ty øng dông C«ng nghÖ míi vµ Du lÞch: Tæng C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ vµ Du lÞch lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1990 theo quyÕt ®Þnh 90/Q§ - TT cña Thñ t­íng chÝnh Phñ vµ trùc thuéc Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ Quèc gia vµ ®­îc ®æi tªn thµnh Tæng c«ng ty øng dông C«ng nghÖ míi vµ Du lÞch – NEWTATCO theo QuyÕt ®Þnh sè 669/ Q§-KHCNQG ngµy 21/5/2002. * Ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty bao gåm: Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt trong c¸c lÜnh vùc: §iÖn tö, ®iÖn l¹nh, c«ng nghÖ thùc phÈm vµ c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i. Trùc tiÕp xuÊt khÈu, nhËp khÈu, t¹m nhËp, t¸i xuÊt hµng ho¸. Tæ chøc t­ vÊn ®Çu t­ du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, kinh doanh kh¸ch s¹n vµ v¨n phßng cho thuª. ThiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh du lÞch vµ d©n dông DÞch vô du lÞch l÷ hµnh Quèc tÕ vµ c¸c ngµnh kh¸c cã liªn quan ®Õn du lÞch. Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ míi vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt thuéc nhiÒu lÜnh vùc: L©m s¶n vµ chÕ biÕn gç; vËt t­ phôc vô n«ng nghiÖp; khai th¸c chÕ biÕn tµi nguyªn kho¸ng s¶n. T­ vÊn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®iÖncã cÊp ®iÖn ¸p tíi 35 KV, kinh doanh triÓn khai c«ng nghÖ, söa ch÷a ®iÖn tñ tin häc. 2 - Giíi thiÖu vÒ C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc - DETILPORT: §Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng trong vµ ngoµi n­íc còng nh­ thùc hiÖn môc tiªu më réng ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty, ®­îc phÐp cña Trung t©m khoa ho¹ Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia, C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè: 155/Q§ -TCT ngµy 19 th¸ng 11 n¨m 2001 cña Tæng C«ng ty øng dông C«ng nghÖ míi vµ Du lÞch – NEWTATCO. Trô së t¹i : Sè 30 - Ch©u Long - Ba §×nh - Hµ Néi §iÖn tho¹i: 04 - 8293.196 - Fax: 04- 7182.501 2.1 Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C«ng ty DETILPORT: C«ng ty DETILPORT lµ mét doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ViÖt nam, tªn giao dÞch quèc tÕ lµ: DETILPORT, C«ng ty cã con dÊu riªng, cã tµi kho¶n giao dÞch t¹i ng©n hµng, vèn vµ tµi s¶n do Tæng c«ng ty giao. C«ng ty lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Tæng c«ng ty NEWTATCO. * Ngµnh nghÒ kinh doanh cña C«ng ty: Kinh doanh th­¬ng m¹i, trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu, t¹m nhËp t¸i xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt ph©n bãn, gia c«ng ®ãng gãi thuèc b¶o vÖ thùc vËt phôc vô n«ng nghiÖp. T­ vÊn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c lÜnh vùc x©y dùng, tµi chÝnh vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. ThiÕt kÕ, thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng, cÇu cèng, ®µo ®¾p san lÊp mÆt b»ng vµ l¾p ®Æt hÖ thèng ®iÖn, n­íc cho c«ng tr×nh, xö lý n­íc th¶i, b¶o vÖ m«i tr­êng. Nghiªn cøu triÓn khai, øng dông vµ kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc ®iÖn tö, ®iÖn l¹nh, tin häc, ®o l­êng, ®iÒu khiÓn tù ®éng vËt t­ ngµnh in. §­a ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi, ®µo t¹o nh©n lùc. Khai th¸c, chÕ biÕn tµi nguyªn kho¸ng s¶n. 2.2 Lao ®éng vµ kÕt cÊu lao ®éng cña C«ng ty : ChØ tiªu Tæng sè Tæng sè lao ®éng: Trong ®ã: Theo kÕt cÊu: Lao ®éng trùc tiÕp Lao ®éng gi¸n tiÕp Theo Tr×nh ®é: Lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc - Lao ®éng ch­a cã tr×nh ®é ®ai häc 36 36 0 27 9 2.3 C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty: 42 ng­êi Ban Gi¸m §èc (3 ng­êi) Phßng Hµnh chÝnh - Tæ chøc (10 ng­êi) Trung T©m §µo t¹o &XKL§ (14 ng­êi) Trung t©m §iÖn tö - Tin häc (10 ng­êi) P. KÕ to¸n - Tµi chÝnh (5 ng­êi) 2.3.1 Gi¸m ®èc: Lµ ng­êi ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, chØ ®¹o toµn diÖn mäi mÆt ho¹t ®éng cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng Gi¸m §èc vµ ph¸p luËt vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty. 2.3.2 Phã Gi¸m ®èc: Phã Gi¸m ®èc gióp Gi¸m ®èc vµ ®­îc Gi¸m ®èc uû nhiÖm qu¶n lý, ®iÒu hµnh mét sè lÜnh vùc cô thÓ, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc vµ tr­íc ph¸p luËt vÒ phÇn viÖc ®­îc uû nhiÖm. Phã Gi¸m ®èc 1: ChÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c dù ¸n cña C«ng ty tham gia. Phã Gi¸m ®èc 2: ChÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh c«ng t¸c XuÊt khÈu lao ®éng vµ §µo t¹o nh©n lùc cña C«ng ty vµ c«ng t¸c néi chÝnh cña C«ng ty. Phßng Hµnh chÝnh - Tæ chøc: 10 ng­êi Bao gåm: 01 Tr­ëng phßng, 01 nh©n viªn tæ chøc, 01 nh©n viªn hµnh chÝnh, 01 phiªn dÞch, 02 l¸i xe, 02 b¶o vÖ, 01 lÔ t©n. Tham m­u cho Gi¸m ®èc quy ho¹ch x©y dùng vµ ph¸t triÓn tæ chøc bé m¸y cña C«ng ty: thµnh lËp míi, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ … theo ph©n cÊp vµ quy ®Þnh cña Tæng c«ng ty. Phèi hîp víi c¸c phßng chøc n¨ng kh¸c thùc hiÖn chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc C«ng ty vÒ bæ sung chøc n¨ng ngµnh nghÒ kinh doanh, tuyÓn dông nh©n lùc. §Ò nghÞ bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, th«i viÖc, khen th­ëng, kû luËt ®èi CBCNV trong C«ng ty theo sù ph©n cÊp vµ quy ®Þnh cña Tæng c«ng ty. Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch, qu¶n lý lao ®éng, c«ng t¸c hµnh chÝnh trong C«ng ty. Phßng KÕ to¸n – Tµi chÝnh: 5 ng­êi Bao gåm: 01 tr­ëng phßng, 01 kÕ to¸n tæng hîp, 01 kÕ to¸n thanh to¸n, 01 kÕ to¸n theo dâi c«ng tr×nh, 01 thñ quü. Thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n theo chÕ ®é nhµ n­íc, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh cho ho¹t ®éng cña C«ng ty. Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c bé phËn trong C«ng ty. Tham gia x©y dùng c¸c v¨n b¶n vÒ dù ¸n kinh doanh vµ c¸c hîp ®ång kinh tÕ, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ Tæng c«ng ty. Trung t©m §µo t¹o nh©n lùc vµ XuÊt khÈu lao ®éng: 14 ng­êi Bao gåm 01 Gi¸m ®èc, 01 phã Gi¸m ®èc, 03 nh©n viªn thÞ tr­êng, 03 nh©n viªn ®µo t¹o, 03 ng­êi lµm ë v¨n phßng ®¹i diÖn Th¸i B×nh, 03 ng­êi lµm ë v¨n phßng ®¹i diÖn B¾c Giang. §µo t¹o nghÒ, ®µo t¹o ngo¹i ng÷, gi¸o dôc ®Þnh h­íng phôc vô cho xuÊt khÈu lao ®éng §­a ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. 2.3.6 Trung t©m §iÖn tö – Tin häc: 10 ng­êi Bao gåm: 01 Gi¸m ®èc, 03 bé phËn cöa hµng, 06 bé phËn chuyÓn giao c«ng nghÖ. Trung t©m trùc tiÕp kinh doanh trong lÜnh vùc ®iÖn tö, tin häc vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ theo kÕ ho¹ch cña C«ng ty. II. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng cña c«ng ty: 1. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty. 1.1 M«i tr­êng bªn trong: 1.1.1 Nguån lùc vËt chÊt: N¨m 2001 khi míi thµnh lËp C«ng ty ®­îc Tæng C«ng Ty cÊp cho khu nhµ sè 30 - Ch©u long - Ba ®×nh - Hµ néi víi tæng diÖn tÝch sö dông lµ 260 m2. Khu nhµ ®­îc sö dông lµm v¨n phßng cña C«ng ty víi ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c nh­ bµn ghÕ lµm viÖc, tñ tµi liÖu, m¸y tÝnh, m¸y in, m¸y Fax, ®iÖn tho¹i, m¸y Ph«tocopy... vµ khu ®µo t¹o t¹i ®­êng Xu©n diÖu - T©y hå - Hµ Néi (Trô së cña Trung t©m §µo t¹o nh©n lùc vµ XuÊt khÈu lao ®éng) víi 8 phßng häc sö dông lµm phßng häc ngo¹i ng÷, häc lý thuyÕt, mét x­ëng thùc hµnh nghÒ may c«ng nghiÖp... 1.1.2 Nguån lùc vÒ tinh thÇn: §éi ngò c¸n bé nh©n viªn cña C«ng ty ®a sè ®· ®­îc ®µo t¹o qua ®¹i häc, tuæi trung b×nh cßn trÎ, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c«ng t¸c, nhiÖt t×nh, tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc vµ t©m huyÕt víi Trung t©m.... 1. 2 - M«i tr­êng bªn ngoµi 1.2.1 M«i tr­êng vÜ m« - M«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi: Tõ khi thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi ®Õn nay, nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh râ rÖt. Trong kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc, vÞ thÕ n­íc ta trªn ®­êng quèc tÕ ®· ®­îc n©ng cao. Trong thËp niªn võa qua, chóng ta còng ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng nh­: ph¸ ®­îc thÕ bao v©y c« lËp vÒ chÝnh trÞ, cÊm vËn kinh tÕ, khai th«ng ®­îc c¸c quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ nh­ IMF, WB, ADB... thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi 167 n­íc ®­îc gi÷ v÷ng vµ æn ®Þnh, trËt tù an toµn x· héi ®­îc ®¶m b¶o, thu nhËp cña ng­êi d©n t¨ng lªn. Trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã nh÷ng chuyÓn biÕn tèt, tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu sau 10 n¨m t¨ng gÊp 6 lÇn, nhanh gÊp 3 lÇn tèc ®é t¨ng GDP. Víi c¬ cÊu kinh tÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh xu h­íng kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ nãi chung vµ xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam nãi riªng còng ngµy mét më réng h¬n do t×m kiÕm ®­îc c¸c khu vùc thÞ tr­êng míi vµ ngµy c¸c ph¸t triÓn khu vùc hiÖn t¹i. - M«i tr­êng Ph¸p luËt: Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tuy nhiªn hÖ thèng Ph¸p luËt cña ta ch­a thùc sù hoµn chØnh, lu«n cã sù thay ®æi, trong khi lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng l¹i cÇn mét hµnh lang Ph¸p lý æn ®Þnh . §ã còng lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty. - M«i Tr­êng tù nhiªn: C«ng ty ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ néi - lµ mét Trung t©m kinh tÕ cña c¶ n­íc, d©n c­ ®«ng ®óc, tr×nh ®é nhËn thøc cao, giao th«ng ®i l¹i thuËn tiÖn... §ã lµ yÕu tè thuËn lîi cho c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty. - M«i tr­êng vi m«: Ngµy 20/9/1999 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§-CP vÒ viÖc ®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Theo NghÞ ®Þnh nµy, xuÊt khÈu lao ®éng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c hîp ®ång cung øng vµ tiÕp nhËn lao ®éng ký kÕt gi÷a tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi vµ bªn sö dông lao ®éng. + Kh¸ch hµng: HiÖn nay, sè thÞ tr­êng tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam ®Õn lµm viÖc h¬n 38 n­íc, vÝ dô : Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan, Libya, Kuwet Lµo, Malaysia...Trong khi ®ã C«ng ty míi tham gia ®­îc vµo c¸c thÞ tr­êng §µi Loan, Malaysia. + Nguån cung øng: Lµ ®¬n vÞ kinh doanh lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, viÖc chuÈn bÞ nguån lao ®éng th«ng th­êng th«ng qua c¸c nguån cung øng nh­: Qua ng­êi nhµ cña lao ®éng ®· ®­îc C«ng ty ®­a sang lµm viÖc ë N­íc ngoµi, ng­êi lao ®éng tù t×m ®Õn C«ng ty do Qu¶ng c¸o trªn th«ng tin ®¹i chóng, qua sù giíi thiÖu cña cña c¸n bé, nh©n viªn lµm viÖc t¹i C«ng ty, Tæng c«ng ty, qua sù cung øng cña c¸c tæ chøc giíi thiÖu viÖc lµm ®ãng trªn c¸c ®Þa bµn... Qua h¬n thêi gian C«ng ty ®· lùa chän ®­îc mét sè tæ chøc lµ ®¬n vÞ cung øng uy tÝn ®èi víi C«ng ty, t¹o ra ®­îc mét m¹ng l­íi cung øng trªn c¸c ®Þa bµn cã lùc l­îng lao ®éng cã nhu cÇu xuÊt khÈu lao ®éng nhiÒu nh­: §Þa bµn Hµ T©y, H¶i D­¬ng, H­ng yªn, NghÖ An, Nam §Þnh, B¾c Giang, Th¸i B×nh... + §èi thñ c¹nh tranh: * Trong n­íc: TÝnh ®Õn nay ViÖt Nam cã 152 doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng chñ yÕu lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc (trong ®ã cã 3 C«ng ty cæ phÇn ®ang trong giai ®o¹n thÝ ®iÓm). PhÇn lín c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nghiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau, trong ®ã cã chøc n¨ng xuÊt khÈu lao ®éng. Trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c ®èi t¸c th× xuÊt nhËp khÈu søc lao ®éng lµ mét lÜnh vùc ®em l¹i lîi nhuËn rÊt lín, chÝnh ®iÒu nµy lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù c¹nh tranh rÊt s«i ®éng trªn thÞ tr­êng. C¸c C«ng ty nµy lu«n lu«n ph¶i nghe ngãng vµ n¾m b¾t t×nh h×nh, t©m lý chung cña ng­êi ®i lao ®éng tr­íc hÕt ph¶i t×m ®Õn C«ng ty cã uy tÝn, tªn tuæi, thø hai lµ gi¸ c¶ ph¶i hîp lý vµ thø ba lµ míi lµ quyÒn lîi cña chÝnh hä. Nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh cã uy tÝn vµ thÕ m¹nh lín ë thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt nam lµ nh÷ng C«ng ty nh­: Vinaconex, Sonavilaco, Tracimexco, Sona, Lod... §©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cã nguån vèn lín cã nhiÒu kinh nghiÖp trong viÖc ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi... §ã lµ nh÷ng ®èi thñ lín trong n­íc cña C«ng ty. Nãi vÒ ®iÓm yÕu cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh (c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng kh¸c) th× chóng ta ph¶i thõa nhËn r»ng nh÷ng ®iÓm yÕu cña hä nãi chung lµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña toµn bé c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ë ViÖt nam ®ã lµ: ch­a cã ®èi t¸c truyÒn thèng ®Ó lµm ¨n l©u dµi, nguån vèn dµnh cho c¸c ho¹t ®éng tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ ®èi ngo¹i h¹n chÕ, n¾m b¾t vµ xö lý th«ng tin cßn chËm... * Ngoµi n­íc: Trong bèi c¶nh ViÖt nam hiÖn ®ang ph¶i ®èi phã víi sù c¹nh tranh gay g¾t tõ c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng vµ truyÒn thèng vÒ xuÊt khÈu lao ®éng ë c¸c khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi, c¸c chuyªn gia coi träng viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, thÕ m¹nh còng nh­ ®iÓ yÕu cña lao ®éng c¸c n­íc ®Ó kiÕn nghÞ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña lao ®éng ta, më réng thÞ tr­êng lao ®éng. Lao ®éng xuÊt khÈu hiÖn nay cña ta cßn Ýt vÒ sè l­îng, ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu vµ tiÒm n¨ng cña ta. So víi c¸c n­íc xuÊt khÈu lao ®éng kh¸c, nhÊt lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ nh­ Philipin, Trung quèc, Ên ®é, Th¸i Lan... xuÊt khÈu lao ®éng cña ta kh«ng chØ Ýt vÒ sè l­îng mµ cßn h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nhÊt lµ ngo¹i ng÷ vµ tay nghÒ, ®Õn n¨m 1998 ®­a ®­îc 63.000 ng­êi lao ®éng, riªng n¨m 1999 d­a ®­îc 21.809 ng­êi, trung b×nh mçi n¨m göi vÒ n­íc kho¶ng mét tû USD. Trong khi ®ã, Philiphin hiÖn cã kho¶ng 7,5 triÖu lao ®éng víi thu nhËp ®¹t kho¶ng 5-6 tû USD/n¨m, Indonesia tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 1999 ®­a ®­îc 809.792 lao ®éng, mçi n¨m thu ®­îc 4,67 tû USD. ¢n §é mçi n¨m ®­a ®­îc 50.000 lao ®éng thu vÒ cho ®Êt n­íc gÇn 11 tû USD víi nhiÒu lao ®éng tay nghÒ cao (30% lùc l­îng lao ®éng ë khu c«ng nghÖ cao - Thung lòng Silicon (Mü) lµ ng­êi mang quèc tÞch Ên ®é hoÆc gèc Ên). Riªng thÞ tr­êng §µi Loan, trong tæng sè 301.870 lao ®éng n­íc ngoµi th× Th¸i Lan chiÕm 47% (142.000), Philipin chiÕm 37% (112.000), Indonsia 13,5% (40.670), cßn ViÖt Nam hiÖn nay ®­a ®­îc 7.200 lao ®éng chiÕm 2,38% (Sè liÖu trong b¸o c¸o héi nghÞ toµn quèc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng). ChÝnh phñ c¸c n­íc ®Òu coi xuÊt khÈu lao ®éng lµ chiÕn l­îc, quèc s¸ch l©u dµi nªn ®Òu cã ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Thùc hiÖn x· héi ho¸ triÖt ®Ó, coi ®©y lµ c«ng viÖc th­êng xuyªn cña x· héi. Bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc cña hä hoµn chØnh, bao gåm c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch, ®¹i diÖn cña c¸c c«ng ty chuyªn doanh. + ChÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc: HiÖn nay hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt cßn thiÕu nh÷ng c¬ chÕ cô thÓ nh­: chÝnh s¸ch hç trî doanh nghiÖp ph¸t triÓn thÞ tr­êng (nhÊt lµ nh÷ng thÞ tr­êng lín), chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch ®µo t¹o lao ®éng, chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ… Mét sè c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nãi chung vµ C«ng ty nãi riªng cßn thô ®éng, chê ®èi t¸c vµ do Nhµ n­íc ch­ kiÓm tra ®­îc hÕt mäi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vÝ dô nh­ sù ph©n bæ h¹n ng¹ch kh«ng ®Òu, kh«ng chÝnh x¸c dÉn ®Õn mét sè doanh nghiÖp cßn non nít kh«ng t×m ®­îc ®èi t¸c hoÆc ®èi t¸c ch­a tin t­ëng. + Tay nghÒ vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng­êi ®i xuÊt khÈu lao ®éng: §©y lµ vÊn ®Ò mµ trªn thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nãi chung vµ C«ng ty nãi riªng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, lao ®éng ViÖt Nam phÇn lín lµ lao ®éng phæ th«ng, hä ®Õn tõ miÒn quª hoÆc lµ nh÷ng ng­êi thµnh thÞ nh­ng tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp. Trong khi ®ã mét sè ngµnh nghÒ vµ mét sè thÞ tr­êng ®ßi hái cã tr×nh ®é ngo¹i ._.h­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng cña c«ng ty ph¸t triÓn c«ng nghÖ, tin häc vµ cung øng nh©n lùc §Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ môc tiªu: Nh÷ng ph­¬ng h­íng chÝnh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty trong thêi gian tíi: C«ng ty cÇn x¸c ®Þnh xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng quan träng cã tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi. XuÊt khÈu lao ®éng ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét chiÕn l­îc l©u dµi, ®­îc coi lµ ngµnh nghÒ kinh doanh chÝnh cña C«ng ty. Thùc hiÖn viÖc xuÊt khÈu lao ®éng theo ph­¬ng thøc ®a d¹ng ho¸ nhiÒu mÆt: + §a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng: cung cÊp lao ®éng cho mäi thÞ tr­êng cÇn lao ®éng ViÖt Nam miÔn lµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña C«ng ty. + §a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, tr×nh ®é lao ®éng: cung cÊp lao ®éng cho mäi lo¹i ngµnh nghÒ víi tr×nh ®é tay nghÒ kh¸c nhau phï hîp víi ph¸p luËt, phong tôc tËp qu¸n vµ yªu cÇu cña C«ng ty. + §a d¹ng ho¸ h×nh thøc lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi theo c¸c h­íng: ®i lao ®éng, ®i häc tËp (võa häc võa lµm), .. C«ng ty cÇn ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng tr­íc hÕt cÇn ®Çu t­ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc tr×nh ®é cña c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng 1.2 T¨ng nhanh quy m« kinh doanh: 1.2.1 Kh¶ n¨ng cung cÊp lao ®éng (sè l­îng, chÊt l­îng): Kh¶ n¨ng cung cÊp lao ®éng xuÊt khÈu cña C«ng ty hiÖn kh¸ lín, C«ng ty ®· më 2 V¨n phßng ®¹i diÖn ë B¾c Giang vµ Th¸i B×nh lµ 2 tØnh cã nguån lao ®éng rÊt lín, ngoµi ra do C«ng ty lµm viÖc rÊt nghiªm tóc t¹o lßng tin cho ng­êi lao ®éng nªn nguån lao ®éng cña C«ng ty rÊt lín, h­íng tíi C«ng ty më c¸c líp häc ®µo t¹o nghÒ vµ ngo¹i ng÷ cho lao ®éng tr­íc khi thi tuyÓn. 1.2.2 Më réng thÞ tr­êng ë c¸c n­íc tiÕp nhËn: Trong chiÕn l­îc ®­a lao ®éng ra n­íc ngoµi lµm viÖc, C«ng ty tr­íc hÕt cÇn tiÕp tôc duy tr×, h­íng vµo nh÷ng n­íc cã hoµn c¶nh t­¬ng tù nh­ ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nhanh, cã nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng ë n­íc ngoµi nh­: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, Malaysia, Singapore.. tËn dông triÖt ®Ó thÞ tr­êng §µi Loan, Malaysia. Ngoµi viÖc cñng cè vµ gi÷ v÷ng, ph¸t triÓn thÞ tr­êng hiÖn cã, C«ng ty còng ®ang t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng thÞ tr­êng lao ®éng thÕ giíi ®ang bá ngá (Trung §«ng, Mü…) CÇn ph¶i dù b¸o nhu cÇu lao ®éng cña c¸c quèc gia tiÕp nhËn: HiÖn nay thÞ tr­êng Malaysia vÉn lµ thÞ tr­êng träng yÕu mµ C«ng ty cÇn khai th¸c. Sang n¨m 2003, thÞ tr­êng nµy vÉn tiÕp nhËn rÊt nhiÒu lao ®éng, C«ng ty cÇn b¸m s¸t nhu cÇu cña hä ®Ó kÞp thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi ®i lao ®éng t¹i Malaysia. ThÞ tr­êng Malaysia còng lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng, phï hîp víi lao ®éng phæ th«ng cña ta, trong thêi gian tíi Malaysia sÏ tuyÓn kho¶ng h¬n 200 ngh×n lao ®éng thuéc c¸c ngµnh c¬ khÝ, x©y dùng, dÞch vô, méc …. vµ ®Õn nay th× thÞ tr­êng Malaysia lµ thÞ tr­êng chÝnh cña C«ng ty vµ C«ng ty cã rÊt nhiÒu ®èi t¸c t¹i Malaysia. ThÞ tr­êng NhËt b¶n theo dù b¸o, tõ nay ®Õn 2005 cÇn 1.000.000 lao ®éng. ThÞ tr­êng Hµn Quèc ®· cam kÕt c¸c n¨m tíi mçi n¨m tiÕp nhËn kho¶ng 10.000 lao ®éng. Mét sè thÞ th­êng kh¸c nh­ Singapore, §øc, Ph¸p… còng cÇn lao ®éng nh­ng lµ lao ®éng cã tay nghÒ cao, mét lÜnh vùc mµ C«ng ty ch­a x©p nhËp ®­îc, s¾p tíi C«ng ty sÏ ký hîp ®ång víi ®èi t¸c ë Singgapore vµ Ph¸p vÒ chuyªn gia tin häc. 2. Nh÷ng môc tiªu chñ yÕu tõ nay ®Õn 2005: 2.1. Ng­êi lao ®éng: Trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc, C«ng ty chñ tr­¬ng kÕt hîp víi viÖc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc tõ bªn ngoµi ®Ó ®Çu t­ t¹o thªm viÖc lµm trong n­íc. Bªn c¹nh ®ã xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét chiÕn l­îc quan träng tr­íc m¾t vµ l©u dµi gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Môc tiªu tõ nay ®Õn 2005 cña C«ng ty, mçi n¨m ®­a ®i tõ 800 – 1500 lao ®éng ë n­íc ngoµi. KÕ ho¹ch n¨m 2003: §µi Loan: 100 lao ®éng Malaysia: 1000 lao ®éng Ph¸p: 50 lao ®éng Singgapore: 100 lao ®éng 2.2 Doanh sè: Môc tiªu cña C«ng ty tõ n¨m 2002 – 2011 b×nh qu©n doanh thu t¨ng tõ 150% ®Õn 370% vµ lîi nhuËn t¨ng tõ 170% ®Õn 180%. ViÖc t¨ng lîi nhuËn, gi¶m chi phÝ sÏ t¹o cho C«ng ty cã ®­îc nguån vèn chñ së h÷u dåi dµo, n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. 2.3 Nép Ng©n s¸ch vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng: C«ng ty sÏ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi Nhµ n­íc vµ cÊp trªn. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng kÕ ho¹ch sÏ t¨ng tõ 150 – 160% so víi n¨m 2002. Gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty: 1. Tæ chøc hîp lý bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty: Qua mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi bé m¸y tæ chøc ®· ®­îc x©y dùng tõ ®Çu khi thµnh lËp C«ng ty, Ban l·nh ®¹o cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¸n bé chñ chèt còng nh­ nh©n viªn ®Ó s¾p xÕp sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ chuyªn m«n cña tõng ng­êi hoÆc cã kÕ ho¹ch tuyÓn míi nh÷ng ng­êi cã chuyªn m«n vµ tr×nh ®é trong lÜnh vùc kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng. §ã lµ mét yªu cÇu tr­íc m¾t mµ trong quý 2/2003 C«ng ty cÇn ph¶i c©n nh¾c v× trong lùc l­îng nh©n viªn còng nh­ c¸n bé chñ chèt cña Trung t©m §µo t¹o vµ XuÊt khÈu lao ®éng cã nh÷ng ng­êi chuyªn m«n, tr×nh ®é còng nh­ kh¶ n¨ng ®· kh«ng phï hîp víi c«ng viÖc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, dÉn ®Õn lµm viÖc kh«ng cã hiÖu qu¶ ®«i khi dÉn ®Õn hËu qu¶ kh«ng tèt cho C«ng ty, cÇn ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ ®óng møc ®Ó thay thÕ chuyÓn c«ng viÖc kh¸c. C«ng ty cÇn ph¶i xem xÐt ®Ó tuyÓn míi mét sè nh©n viªn cã tr×nh ®é ®¹i häc ngo¹i ng÷ (cã thÓ d¹y giái vµ phiªn dÞch ), am hiÓu ph¸p luËt, nhanh nhÑn vµ cã kh¶ n¨ng ®i c«ng t¸c xa khi cÇn thiÕt. 2. §Ò ra chiÕn l­îc vÒ ®µo t¹o vµ båi d­ìng nghiÖp vô cho C¸n bé c«ng nh©n viªn C«ng ty: §éi ngò CBCNV cña C«ng ty tuy hÇu hÕt lµ cã tr×nh ®é ®¹i häc, nh­ng kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng cßn Ýt, ®Ó cã nh÷ng kiÕn thøc ®Çy ®ñ vµ sù hiÓu biÕt phï hîp víi nh÷ng thay ®æi nhanh chãng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, xu h­íng ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ nhiÒu lÜnh vùc cña thÕ giíi th× vÊn ®Ò cËp nhËt nh÷ng th«ng tin vÒ kiÕn thøc vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu søc lao ®éng lµ mét vÊn ®Ò thùc sù phøc t¹p ®ßi hái CBCNV ph¶i cã sù tinh tÕ, nh¹y bÐn, cã tr×nh ®é vµ ®Çy ®ñ kiÕn thøc míi cã thÓ ph©n tÝch ®­îc nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng ®­îc. Tr­íc m¾t C«ng ty cÇn ph¶i hîp t¸c víi c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng vµ nh÷ng ng­¬× lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng l©u n¨m, cßn vÒ l©u dµi C«ng ty nªn tæ chøc huÊn luyÖn ®Þnh kú hoÆc bÊt th­êng (trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt) vÒ nh÷ng chuyªn m«n, bæ sung kÞp thêi nh÷ng th«ng tin míi vÒ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng. Tæ chøc mêi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy cïng héi th¶o vµ chia sÎ kinh nghiÖm. ViÖc n¾m v÷ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ v¨n b¶n qu¶n lý cña cÊp trªn liªn quan ®Õn lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng th× tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña C«ng ty ®Òu ph¶i hiÓu ®­îc vµ ph¶i kÞp thêi n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thay ®æi, bæ sung cña c¸c v¨n b¶n ®ã ®Ó thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh. §èi víi lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng th× kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu ph¸p luËt trong n­íc mµ cßn ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu ph¸p luËt vµ phong tôc tËp qu¸n cña n­íc së t¹i. CÇn ph¶i t×m hiÓu vÒ LuËt nhËp c­, LuËt lao ®éng vµ ph¸p luËt quèc tÕ cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. Bªn c¹nh viÖc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kiÕn thøc cho CBCNV, C«ng ty cÇn ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c Bé, Ngµnh, C¬ quan chøc n¨ng cã liªn quan ®Ó n¾m b¾t c¸c th«ng tin kÞp thêi cho C«ng ty. 3. Nghiªn cøu ®Ó ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t nghiªm minh ®èi víi CBCNV khi thùc hiÖn c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng: LÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng lµ lÜnh vùc rÊt nh¹y c¶m. §Ó khuyÕn khÝch CBCNV lµm viÖc cã hiÖu qu¶ vµ s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, Ban l·nh ®¹o cÇn ph¶i cã chÕ ®é ®·i ngé, cã chÕ ®é th­ëng cho CBCNV khi t×m ®­îc hîp ®ång, ng­êi lao ®éng vÒ cho C«ng ty, th­ëng cho CBCNV lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶. ViÖc khuyÕn khÝch khen th­ëng nhÊt lµ trong c¸c ®ît thi ®ua sÏ t¹o ra sù h­ng phÊn trong c«ng viÖc, cã chÝ h­íng phÊn ®Êu vµ t¹o ra sù s¸ng t¹o trong c«ng viÖc. Bªn c¹nh viÖc khen th­êng th× C«ng ty cÇn ph¶i nghiªm kh¾c kû luËt ®èi víi CBCNV nµo lîi dông vµo C«ng ty ®Ó lõa ®¶o ng­êi lao ®éng, lµm ¨n bÊt chÝnh, hay lµm tr¸i víi quy ®Þnh cña C«ng ty. T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt cña C«ng ty: C«ng ty ®· cã mét V¨n phßng khang trang vµ mét Trung t©m ®µo t¹o rÊt réng. Tuy nhiªn t¹i Trung t©m ®µo t¹o cña C«ng ty vÉn cßn rÊt Ýt phßng häc vµ kh«ng cã khu néi tró cho ng­êi lao ®éng, trong khi ®ã quü ®Êt cßn rÊt réng. Do ®ã trong quý 2/2003 C«ng ty ph¶i ®Çu t­ x©y dùng thªm 5 líp häc ngo¹i ng÷ vµ 5 líp häc nghÒ, ®Çu t­ x©y dùng khu néi tró cho ng­êi lao ®éng Ýt nhÊt lµ ®ñ cho 5 líp häc víi kho¶ng 20 phßng néi tró. Ngoµi ra C«ng ty cÇn ph¶i trang bÞ thªm c¸c thiÕt bÞ häc nghÒ ®Ó ng­êi lao ®éng cã thÓ thùc hµnh ®­îc trong khi häc còng nh­ dông cô ®Ó khi thi tuyÓn kh«ng cÇn ph¶i ®i m­în hay ®i thuª. T¨ng c­êng nguån vèn kinh doanh: §iÒu khã kh¨n cña C«ng ty lµ nguån vèn cßn rÊt Ýt vµ Ýt nhiÒu cßn phô thuéc vµo vèn cÊp cña Tæng c«ng ty qu¶n lý. Do ®ã trong n¨m 2003 C«ng ty ph¶i xin cÊp thªm nguån vèn hç trî cho lao ®éng ®­îc vay tiÒn còng nh­ ®Ó ®Çu t­ vµo mét sè c«ng viÖc cô thÓ kh¸c. C«ng ty ph¶i cã chÝnh s¸ch hîp t¸c víi c¸c quü tÝn dông còng nh­ c¸c tæ chøc kh¸c ®Ó hç trî cho c«ng t¸c ®µo t¹o còng nh­ cho ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi. Ngoµi ra C«ng ty cÇn ph¶i huy ®éng thªm nguån vèn tõ c¸c nguån kh¸c hoÆc lîi dông nguån vèn tõ c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c cña C«ng ty ®Ó hç trî cho c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. 6. Më réng thÞ tr­êng ë c¸c n­íc tiÕp nhËn: C«ng ty tr­íc hÕt cÇn tiÕp tôc duy tr×, h­íng vµo c¸c thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn nhanh, cã nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng ë n­íc ngoµi nh­: NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan, Malaysia, Singapore.. tËn dông triÖt ®Ó thÞ tr­êng §µi Loan, Malaysia. Ngoµi viÖc cñng cè vµ gi÷ v÷ng, ph¸t triÓn thÞ tr­êng hiÖn cã, C«ng ty còng ®ang t×m hiÓu, nghiªn cøu nh÷ng thÞ tr­êng lao ®éng thÕ giíi ®ang bá ngá (Trung §«ng, Mü…) Mét sè thÞ th­êng kh¸c nh­ Singapore, §øc, Ph¸p… còng cÇn lao ®éng nh­ng lµ lao ®éng cã tay nghÒ cao, mét lÜnh vùc mµ C«ng ty ch­a x©p nhËp ®­îc, s¾p tíi C«ng ty sÏ ký hîp ®ång víi ®èi t¸c ë Singgapore vµ Ph¸p vÒ chuyªn gia tin häc. §Ó më réng thÞ tr­êng Ban l·nh ®¹o C«ng ty cÇn ph¶i thËt sù nç lùc víi nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh­: tõ mèi quan hÖ b¹n bÌ ë n­íc ngoµi, tõ cÊp trªn, tõ c¬ quan ngo¹i giao ë n­íc ngoµi hoÆc tõ c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña C«ng ty ë n­íc ngoµi. 7. T¨ng c­êng kh¶ n¨ng dù b¸o thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc: ViÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng dù b¸o, tr­íc hÕt lµ ph¶i cã c¸c th«ng tin chÝnh x¸c ®èi t­îng lao ®éng, ngµnh nghÒ, c¸c chÝnh s¸ch, ®èi thñ c¹nh tranh nh­: Dù b¸o thÞ tr­êng ngoµi n­íc: Sè lao ®éng cÇn Ngµnh nghÒ, chØ tiªu tõng ngµnh nghÒ Thêi gian cÇn sö dông C¸c ®èi thñ lùa chän ChÊt l­îng lao ®éng §é tuæi Dù b¸o thÞ tr­êng trong n­íc: Sè ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng trong n¨m Sè lao ®éng ch­a cã viÖc lµm Sè lao ®éng cã tay nghÒ, kh«ng cã tay nghÒ Sè lao ®éng cã nhu cÇu ®i xuÊt khÈu lao ®éng ChÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc liªn quan ®Õn xuÊt khÈu lao ®éng Xu h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng TÊt c¶ nh÷ng th«ng tin trªn ®©y ph¶i ®­îc dù b¸o mét c¸ch kh¸ chÝnh x¸c hoÆc cã nh÷ng th«ng tin ph¶i chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. Khi c¸c th«ng tin ®· ®­îc dù b¸o chÝnh x¸c, C«ng ty sÏ lËp ch­¬ng tr×nh t×m kiÕm thÞ tr­ßng, thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy cã nghÜa lµ ®­a ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng cña C«ng ty thµnh hiÖn thùc. ViÖc thu nhËp th«ng tin ®­îc thÓ hiÖn d­íi hai h×nh thøc: ®iÒu tra trùc tiÕp vµ nghiªn cøu tµi liÖu. ViÖc ®iÒu tra trùc tiÕp trong lÜnh vùc nµy th­êng tèn nhiÒu thêi gian, chi phÝ do ph¶i gÆp nhiÒu c¸ nh©n vµ c¬ quan chøc n¨ng cã liªn quan sau ®ã míi tæng hîp vµ ph©n tÝch. §iÒu tra b»ng c¸ch nghiªn cøu c¸c tµi liÖu th«ng qua c¸c b¶n tin, t¹p chÝ, tµi liÖu tham kh¶o… Tuy nhiªn nghiªn cøu b»ng c¸ch nµy còng kh«ng ph¶i lµ hay, viÖc kÕt hîp c¶ hai c¸ch sÏ t¨ng phÇn nµo ®Õn sù chÝnh x¸c vµ ®a d¹ng. 8. X©y dùng ban hµnh møc gi¸ mang tÝnh c¹nh tranh: MÆt b»ng chi phÝ cho ng­êi lao ®éng ®i n­íc ngoµi cña ta hiÖn nay rÊt cao gåm c¸c kho¶n nh­ tiÒn m«i giíi cho phÝa ®èi t¸c, tiÒn vÐ m¸y bay, hé chiÕu, Visa, tiÒn ®Æt cäc, tiÒn häc nghÒ, häc ngo¹i ng÷, kh¸m søc khoÎ .. Tæng chi phÝ nµy th­êng rÊt lín tuú thuéc tõng thÞ tr­êng vµ ph¶i thu theo møc mµ Nhµ n­íc quy ®Þnh. Tuy nhiªn khung gi¸ mµ Nhµ n­íc quy ®Þnh l¹i cã thÓ giao ®éng ®­îc, trªn thùc tÕ th× doanh nghiÖp lµm xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i bá ra mét sè c¸c chi phÝ nh­ chi phÝ ®èi ngo¹i vµ nhiÒu chi phÝ kh¸c ®iÒu ®ã dÉn ®Õn doanh nghiÖp ph¶i thu mét kho¶n tiÒn cña ng­êi lao ®éng ban ®Çu lµ lín. Do ®ã C«ng ty cÇn ph¶i tÝnh to¸n vµ x©y dùng mét møc gi¸ sao cho võa cã doanh thu vµ võa gi¶m chi phÝ cho ng­êi lao ®éng. Mét lý do mµ phÝ ban ®Çu lín ®ã lµ tiÒn ®Æt cäc chèng trèn cña ng­êi lao ®éng, ®Ó gi¶m chi phÝ nµy C«ng ty cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p nghiªm ngÆt h¬n ®Ó qu¶n lý ng­êi lao ®éng b»ng c¸ch rµng buéc ng­êi nhµ ng­êi lao ®éng ë ViÖt Nam, ®iÒu ®ã gi¶m chi phÝ ®Æt cäc vµ møc gi¸ ban ®Çu sÏ lµ gi¸ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, còng nh­ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng gi¶m chi phÝ ban ®Çu. 9. Nghiªn cøu x©y dùng c¬ chÕ cho ng­êi lao ®éng ®­îc vay tiÒn: C«ng ty cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¬ chÕ cho ng­êi lao ®éng ®­îc vay tiÒn hoÆc kÕt hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c ®Ó b¶o l·nh cho ng­êi lao ®éng ®­îc vay tiÒn ®Ó ®¶m b¶o c¸c kho¶n ®ãng gãp tr­íc khi ®i lao ®éng. §iÒu nµy gióp cho ng­êi lao ®éng gi¶m ®­îc chi phÝ, C«ng ty sÏ thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng tham gia h¬n vµ C«ng ty cã thÓ thu l¹i vèn b»ng c¸ch kÕt hîp víi chñ sö dông lao ®éng ë n­íc ngoµi ®Ó thu håi vèn qua tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng. C«ng t¸c t¹o nguån lao ®éng : T¹o nguån cung cÊp lao ®éng sÏ gióp cho viÖc ®¸p øng yªu cÇu sè l­îng lao ®éng cña ®èi t¸c kÞp thêi. Tuy nhiªn hiÖn nay, C«ng ty míi chØ cã thÓ cã nguån lao ®éng phæ th«ng cßn lao ®éng cã tay nghÒ, kinh nghiÖm… th× cã phÇn h¹n chÕ h¬n. Ngµy nay, viÖc tiÕp nhËn lao ®éng n­íc ngoµi t¹i c¸c thÞ tr­êng lao ®éng thÕ giíi ®ßi hái nhu cÇu vÒ chÊt l­îng lao ®éng ngµy cµng t¨ng, do ®ã C«ng ty sÏ ph¶i tù t¹o vµ x©y dùng nguån lao ®éng cã tay nghÒ b»ng c¸ch më c¸c líp d¹y nghÒ nh­ nghÒ may, ®iÖn tö, c¬ khÝ, x©y dùng … Bªn c¹nh h×nh thøc ®µo t¹o, C«ng ty ph¶i thiÕt lËp ®­îc mèi quan hÖ ch¾c ch¾n æn ®Þnh l©u dµi víi c¸c Tr­êng vµ Trung t©m d¹y nghÒ chuyªn nghiÖp. Nh÷ng mèi quan hÖ nh­ vËy sÏ gióp cho C«ng ty cã ®iÒu kiÖn kiÕm nguån lao ®éng dÔ dµng h¬n lµ viÖc ®¨ng tin qu¶ng c¸o hay lÊy tõ c¸c Trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm. ChÝnh c¸c gi¸o viªn d¹y nghÒ hay nh©n viªn cña C«ng ty sÏ n¾m ®­îc chuyªn m«n cña häc viªn t¹i c¸c tr­êng vµ trung t©m d¹y nghÒ, qua c¸ch thøc ®ã khi ®µm ph¸n víi ®èi t¸c míi biÕt ®­îc kh¶ n¨ng ®¸p øng lao ®éng cña m×nh cho ®èi t¸c ë møc ®é nµo. C«ng ty cÇn tËp trung t¹o nguån ë nh÷ng ngµnh nghÒ mµ thÞ tr­êng lao ®éng ®ang cã nhu cÇu vµ cÇn ph¶i chó träng ®Õn chÊt l­îng còng nh­ nh©n c¸ch, t¸c phong, søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng. C«ng t¸c tuyÓn chän lao ®éng: Tr­íc khi thi tuyÓn C«ng ty cÇn ph¶i niªm yÕt nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho ng­êi lao ®éng biÕt râ ®iÒu kiÖn tuyÓn chän, ngµnh nghÒ, thêi gian bao l©u, møc l­¬ng, … vµ chi phÝ tr­íc khi xuÊt c¶nh lµ bao nhiªu (ph¶i ghi râ tõng kho¶n), tr¸nh tr­êng hîp nh÷ng ng­êi m«i giíi lõa ®¶o ng­êi lao ®éng. Quy tr×nh tuyÓn chän cÇn ph¶i ®­îc x©y dùng l¹i, tr¸nh g©y phiÒn hµ mÊt thêi gian cho ng­êi lao ®éng. §a sè lao ®éng lµ ë rÊt xa hä kh«ng cã chç ë khi vÒ Hµ néi ®Ó thi tuyÓn, do ®ã C«ng ty cÇn ph¶i bè trÝ ®óng thêi gian, thñ tôc gän nhÑ h¬n tr¸nh tèn kÐm cho ng­êi lao ®éng. ViÖc lËp danh s¸ch tr­íc khi thi tuyÓn cÇn ph¶i chÝnh x¸c, ph¶i cã ng­êi thùc vµ sè l­îng dù tuyÓn ph¶i c©n ®èi víi sè l­îng mµ chñ sö dông cÇn. Tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng ng­êi dù tuyÓn th× ®«ng mµ sè l­îng lÊy th× qu¸ Ýt g©y tæn thÊt cho ng­êi lao ®éng, mÊt thêi gian vµ mÊt uy tÝn cho C«ng ty. ViÖc tuyÓn chän lao ®éng ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi th­êng lµ do chñ sö dông trùc tiÕp sang tuyÓn. Song do hiÖn t­îng tiªu cùc trong x· héi nªn viÖc tuyÓn chän “®óng ng­êi, ®óng viÖc, ®óng tr×nh ®é vµ ®óng møc l­¬ng ®­îc tr¶” lµ c«ng viÖc kh«ng dÔ dµng. NhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn ë C«ng ty ®· xin hoÆc cè t×nh b¶o l·nh cho con em cña m×nh ®Ó ®­îc ra n­íc ngoµi lµm viÖc, mÆc dï chñ sö dông lao ®éng tuyÓn rÊt g¾t gao nh­ng nh÷ng tr­êng hîp con em th× ®µnh ph¶i chÊp nhËn. Nh­ng hÇu hÕt nh÷ng ng­êi bÞ tr¶ vÒ n­íc do kh«ng lµm ®­îc viÖc hay kh«ng ®ñ søc khoÎ th­êng lµ con em ®­îc xin hoÆc b¶o l·nh. 12. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o cho lao ®éng: C«ng t¸c ®µo t¹o ngo¹i ng÷, nghÒ, gi¸o dôc ®Þnh h­íng ë C«ng ty lµ rÊt tèt, tuy nhiªn cßn mét sè cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a trong thêi gian tíi ®ã lµ: N©ng cao h¬n chÊt l­îng cña viÖc häc ngo¹i ng÷. Sím biªn so¹n thËt chÆt chÏ, dÔ hiÓu cho ng­êi lao ®éng c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ ph¸p luËt, phong tôc tËp qu¸n, v¨n ho¸ cña n­íc së t¹i theo ch­¬ng tr×nh quy ®Þnh cña Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi biªn so¹n. CÇn ph¶i lµm râ cho ng­êi lao ®éng hiÓu h¬n n÷a hîp ®ång lao ®éng vµ c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng ph¶i lµm. Tr¸nh t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng kh«ng hiÓu biÕt dÉn ®Õn hËu qu¶ kh«ng tèt. CÇn ph¶i tæ chøc cho ng­êi lao ®éng häc vµ kiÓm tõng kú hoÆc kiÓm tra ®ét xuÊt, lµm râ cho hä hiÓu møc ®é quan träng ph¶i biÕt ngo¹i ng÷ còng nh­ tr×nh ®é tay nghÒ khi lao ®éng ë n­íc ngoµi. C«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng ë n­íc ngoµi: HiÖn nay mçi Nhµ m¸y mµ C«ng ty cã ng­êi lao ®éng lµm viÖc ë n­íc ngoµi ®Òu cã mét ng­êi qu¶n lý lao ®éng, giái ngo¹i ng÷, chÞu tr¸ch nhiÖm liªn l¹c th«ng tin tõ phÝa n­íc ngoµi vÒ cho C«ng ty vµ gi¶i quyÕt c¸c th¾c m¾c tõ phÝa ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn viÖc qu¶n lý lao ®éng ë n­íc ngoµi cña C«ng ty cßn nhiÒu khã kh¨n, sè lao ®éng th× ®«ng mµ sè qu¶n lý l¹i qu¸ Ýt, ch­a më ®­îc V¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc cã nhiÒu lao ®éng cña C«ng ty lµm viÖc nªn ¶nh h­ëng kh«ng Ýt tíi viÖc cã t×nh tr¹ng lao ®éng ®×nh c«ng, bá trèn, g©y phiÒn phøc do kÐm hiÓu biÕt hoÆc hiÓu biÕt kh«ng râ, nãng véi khi vÊn ®Ò ch­a ®Õn møc ph¶i nh­ thÕ. NhiÒu tr­êng hîp cã tranh chÊp gi÷a ng­êi lao ®éng vµ chñ sö dông lao ®éng th× c¸c c¸n bé qu¶n lý t¹i n­íc ngoµi cÇn ph¶i hoµ gi¶i, lµm râ mäi vÊn ®Ò t×m c¸ch gi¶i quyÕt. Do ®ã ng­êi qu¶n lý ®ãng vai trß rÊt quan träng ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng ë N­íc ngoµi. V× vËy h­íng tíi, C«ng ty ph¶i tuyÓn thªm c¸n bé cã tr×nh ®é vÒ ngo¹i ng÷ còng nh­ am hiÓu vÒ xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó ®i qu¶n lý lao ®éng ®ang lµm viÖc ë n­íc ngoµi vµ theo kÕ ho¹ch th× C«ng ty sÏ më 1 V¨n phßng ®¹i diÖn ë Malaysia vµ 01 V¨n phßng ®¹i diÖn ë §µi Loan. III - KiÕn nghÞ: 1. §èi víi cÊp trªn trùc tiÕp qu¶n lý (Tæng c«ng ty NEWTATCO): CÇn t¹o ®iÒu kiÖn hç trî vÒ kinh phÝ ®Ó C«ng ty thùc hiÖn viÖc n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt. Hç trî C«ng ty tiÕp xóc, th©m nhËp thÞ tr­êng míi b»ng uy tÝn vµ quan hÖ th­¬ng maÞ cña Tæng C«ng ty vµ th«ng qua c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong Tæng C«ng ty, t¹o m«i tr­êng ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong viÖc më réng thÞ tr­êng lao ®éng trong n­íc vµ n­íc ngoµi qua lÜnh vùc kinh doanh cña m×nh. KÞp thêi xem xÐt ®Ó quyÕt ®Þnh c¸c xu h­íng vµ gi¶i ph¸p mµ C«ng ty ®­a ra trong c¬ héi kinh doanh cña m×nh. §Ó cho C«ng ty cã quyÒn tù chñ h¬n n÷a trong viÖc kinh doanh tr¸nh mÊt c¬ héi. 2. §èi víi Nhµ n­íc 2.1 C¸c kiÕn nghÞ vÒ chÝnh s¸ch: CÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó ®­a nhiÖm vô xuÊt khÈu lao ®éng vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi hµng n¨m. Nghiªn cøu ban hµnh møc thuÕ hîp lý (hiÖn nay ngµnh kinh doanh nµy ch­a cã trong danh môc kinh doanh nªn ®ang vËn dông møc thuÕ doanh thu vµ lîi tøc cña tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô) vµ c¸c chÝnh s¸ch thu chi tµi chÝnh kh¸c nh»m ®¶m b¶o vµ khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng vµ nªn cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é ­u ®·i theo quy ®Þnh cña luËt thu. C¸c c¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cÇn ph¶i hç trî vÒ vèn vµ vÒ c¸n bé ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¸c tæ chøc kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu lao ®éng trë thµnh c¸c tæ chøc kinh tÕ m¹nh, cã ®ñ kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng quèc tÕ. Nghiªn cøu x©y dùng c¬ chÕ cho vay tÝn dông tõ c¸c nguån vèn quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¸c nguån kh¸c ®Ó cho c¸c ®èi t­îng nghÌo vµ ®èi t­îng chÝnh s¸ch vay víi l·i suÊt ­u ®·i. C¸c ng©n hµng còng cÇn cã chÝnh s¸ch cho ng­êi nghÌo, c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch vay víi l·i suÊt thÊp ®Ó trang tr¶i chi phÝ ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. C¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¸c tæ chøc x· héi b¶o l·nh, thay thÕ mét phÇn thÕ chÊp b»ng tÝn chÊp ®Ó gi¶m chi phÝ cho ng­êi lao ®éng cã kinh tÕ khã kh¨n vµ c¸c ®èi t­ìng x· héi ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Nghiªn cøu ®Ó söa ®æi vµ bæ sung chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi, chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng sau khi hoµn thµnh hîp ®ång lao ®éng vÒ n­íc. §ång thêi cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng thu nhËp ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, kinh doanh, t­ vÊn viÖc lµm, ®µo t¹o l¹i cho ng­êi lao ®éng sau khi vÒ n­íc. Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t nghiªm minh ®èi víi mäi ®èi t­îng cã liªn quan ®Õn xuÊt khÈu lao ®éng, cã c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn t×nh tr¹ng tiªu cùc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Cã chÝnh s¸ch vµ giao cho c¬ quan, c¸c ngµnh cã liªn quan nh­ Hµng kh«ng, ThuÕ, H¶i quan, C«ng an ®Ó ban hµnh c¸c chÕ ®é ­u ®·i trong viÖc lµm c¸c thñ tôc vµ gi¸ c­íc cho lao ®éng xuÊt c¶nh. CÇn ph¶i thµnh lËp HiÖp héi xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®­a lao ®éng ®i lao ®éng t¹i n­íc ngoµi cã sù phèi hîp víi nhau chÆt chÏ h¬n vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho nhau tr­íc sù c¹nh tranh quèc tÕ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. 2.2 C¸c kiÕn nghÞ vÒ biÖn ph¸p: Nhµ n­íc ph¶i ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó cô thÓ ho¸ c¸c c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng sau ®©y: Qu¶n lý nhµ n­íc mét c¸ch thèng nhÊt vµ chÆt chÏ c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. Mäi lo¹i h×nh ®i lao ®éng hoÆc tu nghiÖp t¹i n­íc ngoµi ®Òu ph¶i ®­îc qu¶n lý thèng nhÊt nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi ®i, ®ång thêi b¶o vÖ vµ n©ng cao uy tÝn cña ng­êi lao ®éng ViÖt nam nãi riªng vµ cña ®Êt n­íc nãi chung. Nghiªn cøu ban hµnh quy tr×nh lµm thñ tôc xuÊt c¶nh riªng, thèng nhÊt, ®¬n gi¶n cho ®èi t­îng ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi theo h­íng cho phÐp c¸c ®èi t­îng ®ñ tiªu chuÈn vµ ®· ®¨ng ký víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®­îc lµm thñ tôc xuÊt c¶nh tr­íc víi mét quy tr×nh ®¬n gi¶n h¬n so víi c¸c ®èi t­îng kh¸c. T¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa trong xuÊt khÈu lao ®éng: c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt ph¶i phèi hîp kiªn quyÕt xö lý theo luËt ph¸p mäi hµnh vi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. §Çu t­ vÒ vËt chÊt vµ c¸n bé cho c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®¸p øng ®­îc nhiÖm vô qu¶n lý vµ më réng thÞ tr­êng ë tÇm vÜ m«. H×nh thµnh hÖ thèng tuú viªn lao ®éng ë mét sè n­íc cÇn thiÕt ®Ó lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o vÖ lao ®éng vµ më réng thÞ tr­êng. Thµnh lËp Héi ®ång t­ vÊn vÒ xuÊt khÈu lao ®éng gåm c¸c thµnh viªn lµ l·nh ®¹o ë c¸c bé ngµnh cã liªn quan ®Õn XuÊt khÈu lao ®éng nh­ : Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi, Bé Tµi chÝnh, Bé ngo¹i giao, Bé Néi vô, Bé C«ng an, ….®Ó t­ vÊn chñ tr­¬ng vµ ®iÒu phèi sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng. Nhµ n­íc cÇn cã chÕ ®é hç trî ®Çu t­ x©y dùng c¸c Trung t©m ®µo ¹o nghÒ trªn c¬ së dµnh mét phÇn kinh phÝ thÝch ®¸ng tõ nguån thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®ãng gãp cho Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp. Nghiªn cøu biªn so¹n gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y phï hîp ®¸p øng ®­îc nhu cÇu lao ®éng cña tõng khu vùc. 2.3 Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé, ngµnh cã liªn quan vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp: Bé lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi lµ c¬ quan chÝnh phñ, thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia cã tr¸ch nhiÖm ®¶y m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, khai th¸c thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ, nh»m h×nh thµnh mét hÖ thèng thÞ tr­êng sö dông lao ®éng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. Nghiªn cøu vµ tæ chøc triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, tæ chøc qu¶n lý, kiÓm tra, ®ång thêi chØ ®¹o vµ h­íng dÉn c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp triÓn khai c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng theo ®ông ph¸p luËt. Bé Ngo¹i giao phèi hîp víi Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi thiÕt lËp, thóc ®Èy vµ t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c song ph­¬ng víi c¸c n­íc cã kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng ViÖt nam, chØ ®¹o c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi thùc hiÖn chøc n¨ng l·nh sù vµ gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc vÒ l·nh sù, b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng ViÖt nam ë n­íc ngoµi theo luËt ph¸p ViÖt Nam, luËt ph¸p n­íc së t¹i vµ luËt ph¸p Quèc tÕ… Bé C«ng an phèi hîp víi Bé Lao ®éng – Th­¬ng binh vµ X· héi qu¶n lý viÖc xuÊt nhËp c¶nh cña ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi, chØ ®¹o viÖc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¶m b¶o thuËn lîi, nhanh chãng, tr¸nh phiÒn hµ cho ng­êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng Nhµ n­íc, Bé V¨n ho¸, Bé X©y dùng, Bé C«ng nghiÖp, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n … vµ ChÝnh quyÒn c¸c cÊp theo chøc n¨ng cña m×nh ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng trong ph¹m vi thuéc Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng m×nh theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. §Ò nghÞ MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam, Tæng Liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam, §oµn Thanh biªn céng s¶n Hå ChÝ Minh vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi kh¸c tæ chøc vËn ®éng, gi¸o dôc, tuyªn truyÒn chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, tham gia c«ng t¸c t×m kiÕm thÞ tr­êng lao ®éng ngoµi n­íc vµ kiÓm tra viÖc tæ chøc triÓn khai c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. kÕt luËn Ho¹t ®éng xuÊt khÈu søc lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n liÒn víi yÕu tè con ng­êi, lµ mét qu¸ tr×nh g¾n kÕt quyÒn lîi vµ nghÜa vô cÇn cã sù quan t©m th­êng xuyªn vµ thÝch ®¸ng cña c¸c bªn tham gia. Qua h¬n 1 n¨m lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc ®· kh«ng ngõng nç lùc vµ sím thÝch øng víi thÞ tr­êng lao ®éng trong vµ ngoµi n­íc. §Ó hoµ nhËp víi thÞ tr­êng lao ®éng trong khu vùc vµ thÕ giíi, C«ng ty ®· ph¶i chÊp nhËn sù c¹nh tranh gay g¾t nh­ mét quy luËt tÊt yÕu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Lµ mét c¸n bé qu¶n lý t¹i C«ng ty, th«ng qua ®Ò tµi nµy t«i muèn phÇn nµo lµm râ ®­îc t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt nam hiÖn nay, thùc tr¹ng cña C«ng ty qua 1 n¨m ho¹t ®éng ®Ó ®­a ra ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty. §ång thêi qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung phÇn nµo gióp chóng ta thÊy ®­îc nh÷ng vai trß quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng t¹i n­íc ta hiÖn nay vµ mai sau. Víi viÖc nghiªn cøu ta cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng ®©y lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ rÊt giµu tiÒm n¨ng, cÇn cã sù quan t©m ®Çu t­ thÝch ®¸ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Víi niÒm tin vµo ®­êng lèi chiÕn l­îc cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, vµo tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña ®Êt n­íc ta, C«ng ty sÏ nç lùc h¬n n÷a vµ gi÷ mét vai trß quan träng theo ®óng thiªn chøc trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam. Hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, t«i m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ hy väng ®­îc gãp mét phÇn nhá bÐ vµo nç lùc ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty nãi riªng vµ cña ViÖt Nam nãi chung. tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ChØ thÞ sè 41-CT/TW ngµy 22/9/1998 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ XuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. Bé LuËt Lao ®éng ViÖt nam NghÞ ®Þnh sè 152/1999/N§CP ngµy 20/9/1999 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ®­a ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Th«ng t­ sè 28/1999/TT-L§TBXH ngµy 15/11/1999 V/v h­íng dÉn NghÞ ®Þnh 152/1999/CP ngµy 20/9/1999 (kÌm theo danh môc nh÷ng nghÒ vµ khu vùc kh«ng ®­a lao ®éng vµ chuyªn gia ViÖt Nam ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi). Th«ng t­ sè 16/2000/TTLT-BTC-L§TBXH ngµy 28/02/2000 vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Th«ng t­ liªn tÞch sè 33/2001/TTLT-BTC-BL§TBXH ngµy 24/5/2001 h­íng dÉn söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña Th«ng t­ 16/2000/TTLT-BTC-L§TBXH ngµy 28/2/2000. Th«ng t­ sè 17/TT-L§TBXH ngµy 24/4/1997 vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm b¾t buéc ®èi víi ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Th«ng t­ sè 01/2000/TT-BTC ngµy 05/01/2000 vÒ viÖc h­íng dÉn vÒ chi tiÒn m«i giíi hoa hång trong giao dÞch, m«i giíi xuÊt khÈu. QuyÕt ®Þnh sè 725/1999/Q§-BLDDTBXH ngµy 30/6/1999 V/v quy ®Þnh mét sè biÖn ph¸p t¹m thêi vÒ phßng ngõa vµ xö lý c¸c vi ph¹m trong lÜnh vùc ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi (kÌm theo quy chÕ). QuyÕt ®Þnh 1635/1999/Q§-L§TBXH ngµy 13/12/1999 V/v ban hµnh quy chÕ ®µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi (kÌm theo quy chÕ). QuyÕt ®Þnh sè 179/2000/QDD-LDDTBXH ngµy 22/02/2000 V/v ban hµnh quy chÕ t¹m thêi vÒ cÊp chøng chØ ®µo t¹o vµ gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Mét sè v¨n b¶n mang tÝnh chÊt qu¶n lý cña Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi ban hµnh vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. V¨n b¶n héi nghÞ triÓn khai cho vay vèn ®èi víi lao ®éng ViÖt nam ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi (kÌm theo c¸c v¨n b¶n chØ ®¹o vÒ xuÊt khÈu lao ®éng sang Malaysia). V¨n b¶n Héi nghÞ toµn quèc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cña Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi n¨m 2000 bao gåm: Bé Ngo¹i giao víi viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 152/1999/NDD-CP. Bé X©y dùng: nh÷ng thÕ m¹nh cña ngµnh x©y dùng víi c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng Bé T­ ph¸p: Gi¶i quyÕt viÖc cÊp phiÕu lý lÞch t­ ph¸p cho ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n: T×nh h×nh thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 152/1999/N§-CP Bé Giao th«ng vËn t¶i víi viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 152 ...... Tê tr×nh vµ ®Ò ¸n xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia giai ®o¹n 1998 - 2010 cña Ban c¸n sù §¶ng uû Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi sè 32/BCS ngµy 24/8/1998. T¹p chÝ viÖc lµm ngoµi n­íc cña Côc qu¶n lý lao ®éng víi n­íc ngoµi tõ sè 01 - 12 n¨m 2002. Gi¸o tr×nh Quan hÖ quèc tÕ. Gi¸o tr×nh gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc t¹i Malaysia, §µi Loan... B¸o c¸o c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng n¨m 2002 cña Côc qu¶n lý lao ®éng víi N­íc ngoµi. B¸o c¸o n¨m 2002 vµ quý 1/2003 cña C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ, Tin häc vµ Cung øng nh©n lùc. ._.