Hoạt động tài chính và phân tích hoạt động tài chính của doanh nghiệp

Lêi Nãi §Çu §Ó x©y dùng mét ®Êt n­íc ph¸t triÓn trªn mäi ph­¬ng diÖn ®iÒu ®Çu tiªn lµ ph¶i x©y dùng mét nÒn kinh tÕ v÷ng ch¾c vµ ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng nh©n tè ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®ã chÝnh lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Ho¹t ®«ng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ho¹t ®«ng tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng xuyªn suèt qua tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tõ kh©u huy ®éng vèn cho tíi kh©u cuèi cïng lµ kh©u ph©n phèi l·i thu ®­îc tõ ho¹t ®éng ®ã. Do ®ã ho¹t ®«ng tµi chÝnh cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi nã lµ chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ biÕt huy ®éng vèn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ ph¶i biÕt ph©n phèi vµ sö dông sè vèn hiÖn cã mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ cao nhÊt trªn c¬ së chÊp hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cña luËt ph¸p hiÖn hµnh. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i th­êng xuyªn ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ gióp c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp thÊy râ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n nguyªn nh©n møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh. Kh«ng chØ nh÷ng nhµ qu¶n lý mµ bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c nhµ cung cÊp nh×n nhËn vÒ doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh, sau thêi gian thùc tËp ë c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ph©n phèi FPT ®Ó nghiªn cøu vµ t×m hiÓu luËn v¨n tèt nghiÖp "Ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp" em ®· hoµn thµnh ®­îc néi dung vµ hiÓu ®­îc râ h¬n phÇn nµo nh÷ng lý luËn trong thùc tÕ. Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh I.1/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ b¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.1.1/ Kh¸i niÖm tµi chÝnh doanh nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp ®ãng vai trß quan träng kh«ng chØ trong b¶n th©n doanh nghiÖp mµ c¶ trong nÒn kinh tÕ, nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia mµ t¹i ®©y diÔn ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh : §Çu t­, tiªu thô vµ ph©n phèi, trong ®ã sù chu chuyÓn cña vèn lu«n g¾n liÒn víi sù vËn ®éng cña vËt t­ hµng ho¸. Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n thuéc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. Nãi c¸ch kh¸c, trªn gi¸c ®é kinh doanh vèn, ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh÷ng quan hÖ tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc, huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §Ó n¾m ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp m×nh còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c ®èi t­îng quan t©m th× viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh lµ rÊt quan träng. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, ng­êi ta cã thÓ sö dông th«ng tin ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh­ rñi ro trong t­¬ng lai vµ triÓn väng cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ mèi quan t©m cña nhiÒu nhãm ®èi t­îng kh¸c nhau nh­ Ban gi¸m ®èc (Héi ®ång qu¶n trÞ) c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c cæ ®«ng, c¸c chñ nî, c¸c nhµ cho vay tÝn dông, nh©n viªn ng©n hµng, c¸c nhµ b¶o hiÓm vµ kÓ c¶ c¬ quan Nhµ n­íc còng nh­ ng­êi lao ®éng. Mçi nhãm ng­êi nµy cã nhu cÇu th«ng tin kh¸c nhau, do vËy mçi nhãm cã nh÷ng xu h­íng tËp trung vµo c¸c khÝa c¹nh riªng trong bøc tranh tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp. 1.1.2/ B¶n chÊt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Mét tæ chøc kinh tÕ ®­îc thµnh lËp nh»m s¶n xuÊt hoÆc cung øng s¶n phÈm hµng ho¸ hoÆc dÞch vô trªn thÞ tr­êng víi môc ®Ých sinh lêi lµ doanh nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt lµ: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng vèn tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c yÕu tè ®ã. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ hoÆc dÞch vô vµ th«ng qua thÞ tr­êng tiªu thô ®Ó thu ®­îc tiÒn b¸n hµng. Sè tiÒn thu ®­îc vÒ b¸n hµng ®­îc sö dông ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chi phÝ vÒ vËt chÊt ®· tiªu hao, tr¶ tiÒn c«ng cho ng­êi lao ®éng, nép thuÕ cho nhµ n­íc vµ phÇn cßn l¹i lµ lîi nhuËn thuéc vÒ doanh nghiÖp. Nh­ vËy qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ®ã ph¸t sinh vµ h×nh thµnh c¸c quü tiÒn tÖ g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn cña doanh nghiÖp. C¸c luång tiÒn tÖ ®ã bao hµm c¸c luång tiÒn tÖ ®i vµo doanh nghiÖp vµ c¸c luång tiÒn tÖ xuÊt ra khái doanh nghiÖp, t¹o thµnh sù vËn ®éng cña c¸c luång tµi chÝnh doanh nghiÖp. Bªn trong qu¸ tr×nh t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp lµ c¸c quan hÖ kinh tÕ, thÓ hiÖn thµnh c¸c quan hÖ tµi chÝnh. C¸c quan hÖ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Nh÷ng quan hÖ ®ã tuy chøa ®ùng nh÷ng néi dung kinh tÕ kh¸c nhau nh­ng chóng cã nh÷ng ®Æc tr­ng gièng nhau, nªn cã thÓ chia lµm bèn nhãm quan hÖ: 1.1.2.1/ Nhãm quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ n­íc Quan hÖ nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ t¸i ph©n phèi tæng s¶n phÈm x· héi, thu nhËp quèc d©n gi÷a nhµ n­íc víi doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc quan hÖ nµy cã tÝnh chÊt hai chiÒu: Nhµ n­íc cÊp vèn ®Ó doanh nghiÖp ho¹t ®«ng, doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm sö dông vèn cã hiÖu qu¶ vµ trÝch nép ®Çy ®ñ c¸c kho¶n thuÕ theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc. §èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh th× quan hÖ nµy chØ thÓ hiÖn qua kho¶n thuÕ ph¶i nép. 1.1.2.2/ Nhãm quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng tµi chÝnh Doanh nghiÖp thùc hiÖn qu¸ tr×nh trao ®æi, mua b¸n c¸c s¶n phÈm cña m×nh, nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp. + §èi víi thÞ tr­êng tiÒn tÖ: Th«ng qua thÞ tr­êng tiÒn tÖ, hÖ thèng ng©n hµng, doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ®­îc nguån vèn phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. + §èi víi thÞ tr­êng t¹o vèn: Doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra ®­îc nguån vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh chøng kho¸n nh­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu nh»m tho¶ m·n thªm nhu cÇu vÒ vèn cho kinh doanh. 1.1.2.3/ Nhãm quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu quan hÖ trao ®æi, quan hÖ víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ thÞ tr­êng hµng ho¸, dÞch vô, søc lao ®«ng ... trong qu¸ tr×nh thu mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, ®ång thêi mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô. Qua mèi quan hÖvíi thÞ tr­êng ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu s¶n phÈm vµ dÞch vô cung øng, tõ ®ã ®Ò ra c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ng¾n h¹n, dµi h¹n ®Ó ®ñ søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. 1.1.2.4/ Nhãm quan hÖ tµi chÝnh diÔn ra trong néi bé doanh nghiÖp. Quan hÖ nµy ®­îc thÓ hiÖn trong doanh nghiÖp: Thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ thùc hiÖn c¸c kho¶n tiÒn th­ëng vµ tiÒn ph¹t víi c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. Quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp, trong viÖc ph©n phèi lîi nhuËn sau thuÕ cña doanh nghiÖp, viÖc ph©n chia cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng, viÖc h×nh thµnh c¸c quü cña doanh nghiÖp. C¸c quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh g¾n liÒn víi viÖc t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp hîp thµnh c¸c quan hÖ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. C¸c quan hÖ tµi chÝnh ®­îc tæ chøc tèt còng nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.1.3/ Vai trß, vÞ trÝ cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.3.1/ Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Vai trß cña tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng chñ quan cña ng­êi qu¶n lý trong viÖc nhËn thøc vµ sö dông tæng hîp c¸c chøc n¨ng cu¶ nã nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ nhÊt ®Þnh. Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp sÏ trë nªn tÝch cùc hay tiªu cùc ®èi víi kinh doanh do nhiÒu nguyªn nh©n t¸c ®éng, bëi lÏ tµi chÝnh doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan mµ cßn lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh doanh ®ang tõng b­íc hoµn thiÖn, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh. Bëi v×: + Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c«ng cô quan träng ®Ó t¹o lËp vèn, ®¶m b¶o vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ vai trß quan träng ®èi víi doanh nghiÖp v× vèn lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn vµ quyÕt ®Þnh trong bÊt kú mét ho¹t ®éng kinh doanh nµo. + Tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß quan träng trong viÖc tæ chøc vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn. + Tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß lµ ®ßn bÈy kinh tÕ trong s¶n xuÊt, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn kh«ng ngõng nh»m thu ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. + Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c«ng cô quan träng ®Ó kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.3.2/ VÞ trÝ cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, tµi chÝnh doanh nghiÖp gi÷ vai trß quan träng trong hÖ thèng tµi chÝnh nãi chung vµ trong c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ ë mçi doanh nghiÖp nãi riªng. NÕu xÐt trªn gãc ®é hÖ thèng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n th× tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­îc coi lµ cÇu nèi gi÷a nhµ n­íc víi doanh nghiÖp . Th«ng qua m¹ng l­íi tµi chÝnh doanh nghiÖp, nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng b»ng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p nh»m ®¹t môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ chung, ®ång thêi më réng nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. NÕu xÐt trªn ph¹m vi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã ¶nh h­ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nã ®­îc coi lµ c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã cã t¸c ®éng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nªn nã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. 1.1.4/ Néi dung, chøc n¨ng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp. 1.1.4.1/ Néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp: Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ cã lîi nhuËn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tån t¹i ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm bao gåm c¸c néi dung c¬ b¶n sau: + Doanh nghiÖp nªn ®Çu t­ vµo ®©u vµ nh­ thÕ nµo cho phï hîp víi h×nh thøc kinh doanh ®· lùa chän. + Nguån vèn cña doanh nghiÖp huy déng ë ®©u, c¬ cÊu vèn vµ chi phÝ thÊp nhÊt. + Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. + Doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn ®¸nh gi¸, ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh­ thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. + Qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh­ thÕ nµo ®Ó ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phï hîp. 1.1.4.2/ Chøc n¨ng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Tõ vai trß vµ néi dung cña ho¹t ®éng tµi chÝnh mµ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã hai chøc n¨ng c¬ b¶n sau: + Chøc n¨ng ph©n phèi: (s¶n phÈm x· héi trong doanh nghiÖp). Chøc n¨ng ph©n phèi lµ thuéc tÝnh kh¸ch quan vèn cã cña tµi chÝnh doanh nghiÖp, lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, lµ sù ph©n chia s¶n phÈm, x¸c lËp c¸c quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn kh¸c nhau trong doanh nghiÖp. Nhê cã chøc n¨ng nµy mµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng khai th¸c, thu hót nguån tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ ®Ó h×nh thµnh vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Còng nhê kh¶ n¨ng ph©n phèi mµ vèn kinh doanh ®­îc ®Çu t­ vµ sö dông vµo c¸c môc ®Ých kinh doanh ®Ó t¹o ra thu nhËp vµ tÝch luü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ sù tån t¹i sña doanh nghiÖp. + Chøc n¨ng Gi¸m ®èc: BiÓu hiÖn tËp chung nhÊt cña chøc n¨ng Gi¸m ®èc lµ Gi¸m ®èc c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp. Víi kh¶ n¨ng Gi¸m ®èc tµi chÝnh c¸c quü tiÒn tÖ ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån tµi chÝnh hîp lý, hîp ph¸p vµ cã hiÖu qu¶. Th«ng qua chøc n¨ng Gi¸m ®èc ®¶m b¶o cho c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp sö dông ®óng c¸c môc ®Ých ®· ®Þnh tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Chøc n¨ng Gi¸m ®èc chÝnh lµ sù gi¸m s¸t, dù b¸o tÝnh hiÖu qu¶ c¸c qu¸ tr×nh ph©n phèi tõ ®ã nhµ qu¶n lý cã thÓ thÊy ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm trong s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®iÒu chØnh nh»m thùc hiÖn ®­îc môc tiªu kinh doanh ®· ho¹ch ®Þnh. 1.2/ Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: 1.2.1/ Kh¸i niÖm ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ tæng hîp c¸c ph­¬ng ph¸p cho phÐp ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh ®· qua vµ hiÖn nay, còng nh­ dù ®o¸n t×nh h×nh tµi chÝnh trong t­¬ng lai gióp cho nhµ qu¶n lý ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý chuÈn x¸c vµ ®¸nh gi¸ ®­îc doanh nghiÖp, ®ång thêi gióp c¸c ®èi t­îng quan t©m ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý, phï hîp víi môc tiªu mµ hä quan t©m. 1.2.2/ Sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: Trong m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®­îc th× ph¶i b¶o ®¶m mét t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng ch¾c vµ æn ®Þnh. Muèn vËy ph¶i ph©n tÝch ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ nghiªn cøu kh¸m ph¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®· ®­îc biÓu hiÖn b»ng con sè. Cô thÓ h¬n , ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh xem xÐt, kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ so s¸nh sè liÖu vÒ tµi chÝnh hiÖn hµnh víi qu¸ khø mµ nÕu kh«ng ph©n tÝch th× c¸c con sè ®ã ch­a cã ý nghÜa lín ®èi víi nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. NhiÖm vô cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ sö dông c¸c c«ng cô, ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt ®Ó lµm c¸c con sè nãi lªn thùc chÊt cña t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. C¸c quyÕt ®Þnh cña ng­êi quan t©m sÏ chÝnh x¸c h¬n nÕu nh­ hä n¾m b¾t ®­îc c¬ chÕ ho¹t ®éng tµi chÝnh th«ng qua viÖc sö dông th«ng tin cña ph©n tÝch tµi chÝnh. MÆc dï viÖc sö dông th«ng tin tµi chÝnh cña mét nhãm ng­êi trªn nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau, song ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh»m tho¶ m·n mét c¸ch duy nhÊt cho c¸c ®èi t­¬ng quan t©m, cô thÓ lµ: §èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp: ViÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ bé phËn tµi chÝnh doanh nghiÖp thÊy ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ m×nh vµ chuÈn bÞ lËp kÕ ho¹ch cho t­¬ng lai còng nh­ ®­a ra c¸c kÕt qu¶ ®óng ®¾n kÞp thêi phôc vô qu¶n lý. Qua ph©n tÝch, nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp thÊy ®­îc mét c¸ch toµn diÖn t×nh h×nh tµi chÝnh trong doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ néi bé víi môc ®Ých lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Ó trªn c¬ së ®ã dÉn d¾t doanh nghiÖp theo mét chiÒu h­íng sao cho chØ sè cña chØ tiªu tµi chÝnh tho¶ m·n yªu cÇu cña chñ nî còng nh­ cña c¸c chñ së h÷u. §èi víi c¸c chñ Ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cho thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp vÒ c¸c kho¶n nî vµ l·i. §ång thêi, hä quan t©m ®Õn sè l­îng vèn cña chñ së h÷u, kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ ®¬n vÞ cã tr¶ nî ®­îc hay kh«ng tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay. §èi víi nhµ cung cÊp: Doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng cña hä trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Hä cÇn biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n cã ®óng h¹n vµ ®Çy ®ñ cña doanh nghiÖp ®èi víi mãn nî hay kh«ng. Tõ ®ã hä ®Æt ra vÊn ®Ò quan hÖ l©u dµi ®èi víi doanh nghiÖp hay tõ chèi quan hÖ kinh doanh . §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ : Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh gióp cho hä thÊy kh¶ n¨ng sinh lîi, møc ®é rñi ro hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp ®Ó quyÕt ®Þnh xem cã nªn ®Çu t­ hay kh«ng. §èi víi c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp: Nhãm ng­êi nµy còng muèn biÕt vÒ thu nhËp cña m×nh cã æn ®Þnh kh«ng vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp. §èi víi Nhµ n­íc: CÇn th«ng tin cho viÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m«, ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, ho¹t ®éng tµi chÝnh tËp trung vµo viÖc m« t¶ mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c kho¶n môc vµ nhãm c¸c kho¶n môc nh»m ®¹t ®­¬c môc tiªu cÇn thiÕt phôc vô cho chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi t­îng quan t©m kh¸c nh»m ®­a ra quyÕt ®Þnh hîp lý, hiÖu qu¶ phï hîp víi môc tiªu cña ®èi t­îng nµy. Môc ®Ých tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ gióp cho nhµ qu¶n trÞ lùa chän ®­îc ph­¬ng ¸n kinh doanh tèi ­u vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th× hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n cña doanh nghiÖp chÝnh lµ c¬ së tµi liÖu hÕt søc quan träng . 1.2.3/ Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi t­îng quan t©m kh¸c nhau, ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu sau: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ cho vay cña nhµ ®Çu t­, ng©n hµng. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng t¹o ra tiÒn vµ t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i lµm râ sù biÕn ®æi cña tµi s¶n, nguån vèn vµ c¸c t¸c nh©n g©y ra sù biÕn ®æi ®ã. Trªn c¬ së ®ã, ta cã thÓ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cã gi¸ trÞ vÒ xu thÕ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, vÒ c¸c mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña ho¹t ®éng tµi chÝnh chóng ta sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c néi dung chñ yÕu vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sau ®©y: + §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ sö dông TSL§ cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§ cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. + Ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiªp. 1.2.4/ Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp: Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh lµ c¸c c¸ch thøc, kü thuËt ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ë qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ dù ®o¸n tµi chÝnh doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. §Ó ®¸p øng môc tiªu cña ph©n tÝch tµi chÝnh, th«ng th­êng ng­êi ta sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®©y: 1.2.4.1/ Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông réng r·i, phæ biÕn trong ph©n tÝch kinh tÕ nãi chung vµ ph©n tÝch tµi chÝnh nãi riªng. Khi sö dông ph­¬ng ph¸p nµy cÇn l­u ý ®Õn ®iÒu kiÖn so s¸nh, tiªu thøc so s¸nh vµ kü thuËt so s¸nh: VÒ ®iÒu kiÖn so s¸nh: Ph¶i cã Ýt nhÊt 2 ®¹i l­îng hoÆc 2 chØ tiªu C¸c ®¹i l­îng, c¸c chØ tiªu ph¶i thèng nhÊt vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, thêi gian vµ ®¬n vÞ ®o l­êng. VÒ tiªu thøc so s¸nh: Tuú thuéc vµo môc ®Ých cña ng­êi ph©n tÝch, ng­êi ta cã thÓ lùa chän mét trong c¸c tiªu thøc sau ®©y: §Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Æt ra: ng­êi ta tiÕn hµnh so s¸nh tµi liÖu thùc tÕ ®¹t ®­îc víi c¸ tµi liÖu kÕ ho¹ch, dù ®o¸n hoÆc ®Þnh møc. §Ó x¸c ®Þnh xu h­íng còng nh­ tèc ®é ph¸t triÓn: ng­êi ta tiÕn hµnh so s¸nh sè liÖu thùc tÕ kú nµy so víi sè liÖu thùc tÕ kú tr­íc hoÆc hµng lo¹t kú tr­íc. §Î x¸c ®Þnh vÞ trÝ còng nh­ søc m¹nh cña doanh nghiÖp: ng­êi ta tiÕn hµnh so s¸nh gi÷a sè liÖu cña doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng lo¹i h×nh kinh doanh, cïng quy m«, cïng ®Þa bµn ho¹t ®éng hoÆc gi¸ trÞ trung b×nh cuar ngµnh kinh doanh. VÒ kü thuËt so s¸nh: th«ng th­êng ng­êi ta sö dông c¸c kü thuËt so s¸nh sau: So s¸nh vÒ sè tuyÖt ®èi: lµ viÖc x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña chØ tiªu kú ph©n tÝch víi gi¸ trÞ cña chØ tiªu kú gèc. KÕt qu¶ so s¸nh cho thÊy sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng kinh tÕ ®anmg nghiªn cøu. So s¸nh b»ng sè t­¬ng ®èi lµ x¸c ®Þnh sè % t¨ng (gi¶m) gi÷a thùc tÕ so víi kú gèc cña chØ tiªu ph©n tÝch hoÆc chiÕm tû träng cña mét hiÖn t­îng kinh tÕ trong tæng thÓ qui m« chung ®­îc x¸c ®Þnh ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn hoÆc kÕt cÊu, møc phæ biÕn cña hiÖn t­îng kinh tÕ. Khi dïng ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®Ó ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch theo chiÒu däc hoÆc ph©n tÝch theo chiÒu ngang: + Ph©n tÝch theo chiÒu ngang lµ viÖc so s¸nh c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi trªn cïng mét hµng (cïng mét chØ tiªu) trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Qua ®ã thÊy sù biÕn ®éng cña tõng chØ tiªu. + Ph©n tÝch theo chiÒu däc lµ xem xÐt, x¸c ®Þnh tû träng cña tõng chØ tiªu trong tæng thÓ qui m« chung. Qua ®ã thÊy ®­îc møuc ®é quan träng cña tõng chØ tiªu trong tæng thÓ. 1.2.4.2/ Ph­¬ng ph¸p ph©n chia: Lµ ph­¬ng ph¸p ph©n chia c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ thµnh c¸c bé phËn cÊu thµnh trong mèi quan hÖ biÖn chøng h÷u c¬ cíi c¸c bé phËn kh¸c vµ c¸c hiÖn t­îng kh¸c. Theo môc ®Ých ph©n tÝch ng­êi ta cã thÓ ph©n chia theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh­: Ph©n chia theo thêi gian lµ viÖc ph©n chia hiÖn t­îng vµ sù kiÖn kinh tÕ theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña hiÖn t­îng, sù kiÖn kÝnh tÕ ®ã nh­ n¨m, th¸ng, tuÇn, kú... ViÖc ph©n chia nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ ®­îc tiÕn ®é ph¸t triÓn cña chØ tiªu kinh tÕ ®ang nghiªn cøu. Ph©n chia theo kh«ng gian vµ viÖc ph©n chia hiÖn t­îng kinh tÕ theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña hiÖn t­îng ®ang nghiªn cøu nh­ c«ng ty A,B,C, bé phËn X,Y... ViÖc ph©n chia nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ vÞ trÝ vµ søc m¹nh tõng bé phËn trong c«ng ty. Ph©n chia theo yÕu tè cÊu thµnh lµ viÖc chia nhá hiÖn t­îng kinh tÕ nghiªn cøu ®Ó nhËn thøc ®­îc b¶n chÊt, néi dung, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chØ tiªu kinh tÕ. 1.2.4.3/ Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch nh©n tè: Lµ kü thuËt ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn chØ tiªu ph©n tÝch ®ang nghiªn cøu. 1.2.4.4/ Ph­¬ng ph¸p dù ®o¸n: Lµ c¸c kü thuËt ®­îc sö dông ®Ó ­íc tÝnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ trong t­¬ng lai. Dùa vµo mèi quan hÖ còng nh­ viÖc dù ®o¸n t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp mµ ng­êi ta sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh­: ph­¬ng ph¸p håi quy (håi quy ®¬n, håi quy béi), to¸n x¸c suÊt, to¸n tµi chÝnh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn, ph©n tÝch l­u chuyÓn tiÒn tÖ, ph©n tÝch l·i gép... C¸c ph­¬ng ph¸p nµy cã t¸c dông rÊt quan träng trong viÖc ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ vµ lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n ®Çu t­ hoÆc kinh doanh. 1.3/ HÖ thèng chØ tiªu ®Æc tr­ng sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.3.1/ C¸c chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh §Ó cã c¬ së h­íng kinh doanh cho kú tíi, c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i biÕt ®­îc t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n, møc thõa thiÕu vèn trong kinh doanh, møc ®¶m b¶o nhu cÇu cho vèn l­u ®éng t×nh h×nh thanh to¸n, kh¶ n¨ng thanh to¸n trong nh÷ng kú võa qua. Do ®ã khi ph©n tÝch cÇn ph¶i dùa trªn c¸c yªu cÇu ®ã nh»m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi phôc vô cho qu¶n lý. Trong ph©n tÝch tµi chÝnh sö dông c¸c nhãm tû lÖ: + Nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n: §©y lµ chØ tiªu ®Æc ch­ng cho viÖc sö dông tµi nguyªn, nguån lùc cña doanh nghiÖp. + Nhãm tû lÖ vµ kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn ( HoÆc c¬ cÊu vèn ): Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é æn ®Þnh, tù chñ tµi chÝnh còng nh­ kh¶ n¨ng sö dông nî vay cña doanh nghiÖp. + Nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi: Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tæng hîp nhÊt cña mét doanh nghiÖp. 1.Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn rÊt râ nÐt qua kh¶ n¨ng thanh to¸n. Muèn biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ tèt hay xÊu, cã ®ñ kh¶ n¨ng chi tr¶ hay kh«ng ta ph¶i ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n. NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh tèt th× doanh nghiÖp sÏ Ýt c«ng nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n dåi dµo, Ýt bÞ chiÕm dông vèn. NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh khã kh¨n th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, chi tr¶, ho¹t ®éng kinh doanh bÞ ®×nh trÖ vµ dÉn ®Õn thua lç, ph¸ s¶n. §Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n, ngoµi viÖc dùa vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , ta cßn ph¶i tÝnh ®Õn c¸c kh¶ n¨ng sau: 1.1. ChØ tiªu "tû suÊt thanh to¸n hiÖn thêi" (ng¾n h¹n) Tû suÊt thanh to¸n Tæng sè tµi s¶n l­u ®éng (lo¹i A - Tµi s¶n) hiÖn hµnh (ng¾n h¹n) tæng sè nî ng¾n h¹n Lo¹i A - Môc I, NV) Tû suÊt nµy cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng cho c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n (Ph¶i thanh to¸n trong vßng mét n¨m hay mét chu kú kinh doanh) cña doanh nghiÖp lµ cao hay thÊp. §Ó tr¶ ®­îc kho¶n nî nµy doanh nghiÖp ph¶i dïng toµn bé phÇn tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña m×nh ®Ó thanh t¸on c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n. NÕu tû suÊt nµy nhá h¬n 1 th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp kh«ng kh¶ quan vµ ng­îc l¹i. NÕu tû suÊt nµy b»ng 1 kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp b»ng 1 nh­ng kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ v× tµi s¶n l­u ®éng trong doanh nghiÖp chØ võa ®ñ ®Ó tr¶ nî, kh«ng cã d­ thõa ®Ó mua c¸c yÕu tè dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sau. NÕu tû suÊt nµy cao h¬n 1 qu¸ nhiÒu sÏ g©y t×nh tr¹ng thõa tµi s¶n l­u ®éng vµ gi¶i quyÕt nî ng¾n h¹n, dÔ g©y ø ®äng vèn l­u ®éng, hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc sÏ h¹n chÕ. 1.2. ChØ tiªu "tû suÊt thanh to¸n cña vèn l­u ®éng". Tû suÊt thanh to¸n Tæng sè vèn b»ng tiÒn (Lo¹i A - Môc I, tµi s¶n) cña vèn l­u ®éng Tæng sè tµi s¶n l­u ®éng (Lo¹i A - Tµi s¶n ) Tû suÊt nµy ph¶n ¸nh vèn b»ng tiÒn vµ c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n chiÕm tû träng bao nhiªu trong tæng sè tµi s¶n l­u ®éng. Thùc tÕ nµy cho thÊy nÕu chØ tiªu nµy lín h¬n 0,5 hoÆc nhá h¬n 0,1 ®Òu kh«ng tèt v× sÏ g©y ø ®äng vèn hoÆc thiÕu tiÕn khi cÇn thiÕt ®Ó thanh to¸n. 1.3. ChØ tiªu "tû suÊt thanh to¸n tøc thêi nhanh". Tû suÊt thanh to¸n TiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn tøc thêi nhanh Nî tíi h¹n NÕu tû suÊt nµy lín h¬n 0,5 th× t×nh h×nh thanh to¸n t­¬ng ®èi kh¶ quan. NÕu tû suÊt nµy nhá h¬n 0,5 th× doanh nghiÖp cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n t×nh h×nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp cÇn xem xÐt hÖ sè "quay vßng c¸c kho¶n ph¶i thu" thµnh tiÒn cña doanh nghiÖp. Vßng quay c¸c Doanh thu thuÇn kho¶n ph¶i thu Sè d­ b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu NÕu hÖ sè nµy cao cã nghÜa lµ doanh nghiÖp thu håi nhanh c¸c kho¶n nî, tr¸nh ®­îc c¸c kho¶n vèn bÞ chiÕm dông. NÕu hÖ sè nµy cao qu¸ cã nghÜa lµ doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ c¸c kho¶n nî vµ sÏ ¶nh h­ëng ®Õn doanh thu. 2.CÊu tróc tµi chÝnh. §Ó ®¶m b¶o ®ñ tµi s¶n cho ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tËp hîp c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt cho viÖc huy ®éng vµ h×nh thµnh nguån vèn. Nguån vèn cña doanh nghiÖp ®­îc h×nh thµnh tr­íc hÕt tõ nguån vèn cña b¶n th©n chñ së h÷u (vèn gãp ban ®Çu vµ bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh). Sau n÷a ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn vay vµ nî hîp ph¸p (vay ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n, nî ng­êi cung cÊp, nî c«ng nh©n viªn chøc ... ) Cuèi cïng, nguån vèn ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån bÊt hîp ph¸p (nî qu¸ h¹n, vay qu¸ h¹n, chiÕm dông bÊt hîp ph¸p cña ng­êi mua, ng­êi b¸n, cña c«ng nh©n viªn chøc ... ) Bªn c¹nh viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vÒ tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp hay phô thuéc còng nh­ sù chñ ®éng trong kinh doanh hay nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp cÇn th¸o gì còng cho thÊy mét c¸ch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. CÇn x¸c ®Þnh chØ tiªu: Tû suÊt tù Nguån vèn chñ së h÷u (Lo¹i B - Nguån vèn) tµi trî Tæng nguån vèn ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp v× hÇu hÕt tµi s¶n mµ doanh nghiÖp hiÖn cã ®Òu ®­äc ®Çu t­ b»ng vèn cña m×nh vµ ng­îc l¹i. Ph©n tÝch nguån vèn kinh doanh vµ t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh lµ viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ nguån vèn kinh doanh nh­ thÕ nµo cho phï hîp. V× vËy, viÖc xem xÐt x¸c ®Þnh tû träng cña tõng kho¶n vèn chiÕm trong tæng sè vèn, ®èi chiÕu nhiÖm vô cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt hîp lý cña viÖc sö dông vèn lµ viÖc ph¶i lµm. Khi nghiªn cøu t×nh h×nh ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c nhµ ph©n tÝch cßn sö dông chØ tiªu ngu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn. Nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn lµ l­îng vèn ng¾n h¹n doanh nghiÖp cÇn ®Ó tµi trî cho mét phÇn tµi s¶n l­u ®éng, ®ã lµ hµng tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu. Nhu cÇu vèn l­u Tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i Nî ng¾n ®éng th­êng xuyªn thu (kh«ng ph¶ilµ tiÒn) h¹n §Ó biÕt ®­îc nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn ta ph¶i xÐt ®Õn c¬ cÊu: Tån kho, c¸c kho¶n ph¶i thu, nî ng¾n h¹n ®ång thêi mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc nµy. Tõ kÕt qu¶ tÝnh ®­îc vµ so s¸nh c¸c n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ xu h­íng dïng vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña doanh nghiÖp. Sau khi biÕt ®­îc tû träng tõng kho¶n môc ta ph¶i xem xÐt ®Õn c¬ cÊu ®ã ra sao. §iÒu ®ã gióp ta tr¶ lêi c©u hëi trong tæng sè hµng tån kho gåm nh÷ng c¸i g× v× nÕu cÇn cã chuyÓn thµnh tiÒn dÔ dµng kh«ng? BiÕt ®­îc ®iÒu ®ã nhµ qu¶n lý sÏ cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch nghi ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn hoÆc ®Çu c¬ hoÆc tung hµng ra b¸n nhanh. Bªn c¹nh ®ã, c¸c kho¶n ph¶i thu lµ nguyªn nh©n g©y ø ®äng vèn mµ nhiÒu khi kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ g×? c¬ cÊu c¸c kho¶n ph¶i thu cho phÐp nhµ ph©n tÝch thÊy d­îc quy m« vèn mµ doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông, phÇn nµo lµ tù nguyÖn, phÇn nµo lµ b¾t buéc. §iÒu nµy gióp nhµ qu¶n lý xem xÐt c¸c kh¶ n¨ng lµm thÕ nµo ®Ó vèn bÞ chiÕm dông lµ thÊp nhÊt nh­ng cã hiÖu qu¶. Do vËy, vai trß cña ng­êi qu¶n lý ph¶i cã c¸ch thøc lµm thÕ nµo ®Ó cã biÖn ph¸p thu håi vèn hay tiÕp tôc huy ®éng vèn l­u ®éng, thóc ®Èy tuªu thu hµng ho¸ ..... Bªn c¹nh ®ã, cÇn chó ý ®Õn c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, kho¶n th­êng ph¶i chÞu l·i suÊt cao, vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶, kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi b¸n, kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi mua, kho¶n ph¶i tr¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ. Nh­ vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ®¶m b¶o nguån vèn vµ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nhµ ph©n tÝch kh«ng chØ so s¸nh tû träng trong tõng kú cña tõng kho¶n môc mµ cßn so s¸nh víi c¸c kú kÕ to¸n kh¸c ®Ó biÕt ®Þnh h­íng t¨ng, gi¶m cña tõng kho¶n môc. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ nh÷ng con sè ®¸nh gi¸ møc ®é ®¶m b¶o nguån vèn, ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cÇn ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp qua c¸c kú b¸o c¸o tµi chÝnh. 3. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n. VÒ c¬ cÊu tµi s¶n, bªn c¹nh viÖc so s¸nh gi÷a sè tµi s¶n cuèi kú so víi ®Çu n¨m cßn ph¶i xÐt tû träng tõng lo¹i tµi s¶n chiÕm trong tæng sè vµ xu h­íng biÕn ®éng cña chóng ®Ó thÊy ®­îc møc ®é hîp lý cña viÖc ph©n bæ. Qua ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n, ta cã: Tû suÊt TSC§ ®· vµ ®ang ®Çu t­ (Lo¹i B - Môc I, III, Tµi s¶n) ®Êu t­ Tæng sè tµi s¶n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh trang bÞ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt nãi chung vµ m¸y mãc thiÕt bÞ nãi riªng cña doanh nghiÖp, nã chobiÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ xu h­íng ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp . NÕu xu h­íng hay tû träng cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn qua c¸c n¨m, ®iÒu ®ã cho thÊy doanh nghiÖp ®ang tËp chung ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®iÒu nµy cã nghÜa r»ng trong t­¬ng lai gÇn n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng c­êng vµ hiÖn t¹i n¨ng lùc cã thÓ gi¶m. Ng­îc l¹i, nÕu gi¸ trÞ tuyÖt ®èi vµ tû träng tµi s¶n cè®Þnh gi¶m d._.