Huy động vốn nước ngoài cho phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ DÖÔNG THÒ LEÄ HUYEÀN HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TÖ NHAÂN TAÏI VIEÄT NAM Chuyeân ngaønh: Kinh teá Taøi chính Ngaân haøng Maõ soá: 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: GS.TS DÖÔNG THÒ BÌNH MINH TP.HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006 2 MUÏC LUÏC Danh muïc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng, ñoà thò Lôøi môû ñaàu Chöông 1 – LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KTTN VAØ HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KTTN 1.1 Toång quan veà khu vöïc KTTN 1.1.1 Khaùi nieäm veà KTTN 1.1.2 Caùc hình thöùc cuûa KTTN 1.1.3 Tính taát yeáu phaùt trieån khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng 1.2 Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.1 Caùc hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.2 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho KV KTTN 1.3 Taùc ñoäng cuûa voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån KTTN 1.4 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN Chöông 2 – THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KTTN TAÏI VIEÄT NAM 2.1 Khaùi quaùt thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam 2.1.1 Tình hình hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.1.2 Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.1.2.1 Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá 2.1.2.2 Huy ñoäng moïi nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån 2.1.2.3 Ñoùng goùp to lôùn cho ngaân saùch 2.1.2.4 Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng 3 2.1.2.5 Phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi 2.1.2.6 Quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi löïc löôïng saûn xuaát 2.1.3 Nhöõng haïn cheá chuû yeáu cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.2.1 Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 2.2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi 2.2.2.1 Nguoàn voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA) 2.2.2.2 Huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp qua thò tröôøng taøi chính (FPI) 2.2.2.3 Thu huùt kieàu hoái 2.3 Ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.3.1 Öu ñieåm 2.3.2 Haïn cheá 2.3.3 Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá Chöông 3 – CAÙC BIEÄN PHAÙP HOAØN THIEÄN HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KTTN TAÏI VIEÄT NAM 3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam ñeán naêm 2010 3.2 Caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam 3.2.1 Caùc giaûi phaùp vó moâ 3.2.2 Caùc giaûi phaùp vi moâ 3.2.2.1 Caùc giaûi phaùp thu huùt vaø söû duïng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 3.2.2.2 Caùc giaûi phaùp thu huùt vaø söû duïng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi 3.2.3 Caùc giaûi phaùp hoã trôï Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo 4 DANH MUÏC NHÖÕNG TÖØ VIEÁT TAÉT KTTN : Kinh teá tö nhaân KTNN : Kinh teá nhaø nöôùc ÑTNN : Ñaàu tö nöôùc ngoaøi DN : Doanh nghieäp DNNQD : Doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh DNNN : Doanh nghieäp nhaø nöôùc TNHH : Traùch nhieäm höõu haïn XHCN : Xaõ hoäi chuû nghóa FDI : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi FPT : Ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi qua thò tröôøng taøi chính ODA : Hoã trôï phaùt trieån chính thöùc BOT : Xaây döïng – Kinh doanh – Chuyeån giao BTO : Xaây döïng – Chuyeån giao - Kinh doanh BT : Xaây döïng – Chuyeån giao WB : Ngaân haøng theá giôùi ADB : Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ IMF : Quó tieàn teä quoác teá IFDA : Quó quoác teá veà phaùt trieån noâng nghieäp cuûa Lieân hieäp quoác NGO : Toå chöùc phi Chính phuû CG : Nhoùm tö vaán caùc nhaø taøi trôï WTO : Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi 5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG VAØ BIEÅU ÑOÀ Baûng Baûng 1: GDP trong nöôùc phaân theo thaønh phaàn kinh teá.......................................32 Baûng 2: Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp caû nöôùc .....................................................33 Baûng 3: Soá DN hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù ñeán 31/12 .............................34 Baûng 4: Nguoàn voán cuûa DN coù ñeán 31/12 ...........................................................36 Baûng 5: Cô caáu nguoàn voán DN coù ñeán 31/12.......................................................36 Baûng 6: Thu ngaân saùch treân ñòa baøn TP.HCM .....................................................38 Baûng 7: Soá lao ñoäng trong DN coù ñeán 31/12........................................................38 Baûng 8: Cô caáu lao ñoäng trong DN coù ñeán 31/12 ................................................39 Baûng 9: FDI theo ngaønh 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc...................49 Baûng 10: FDI theo hình thöùc ñaàu tö 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc..50 Baûng 11: FDI theo nöôùc 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc.....................51 Baûng 12: FDI theo ñòa phöông 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc...........52 Baûng 13: Cam keát vaø thöïc hieän ODA thôøi kyø 1993-2005......................................54 Baûng 14: Danh saùch caùc Quó ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong laøn soùng ñaàu tö thöù nhaát ..61 Baûng 15: Caùc Quó ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam tính ñeán thaùng 6/2006 ...............62 Bieåu ñoà Bieåu soá 1: Soá löôïng caùc DN thuoäc khu vöïc KTTN ñaêng kyù giai ñoaïn 1991- 2005 ..................................................................................................29 Bieåu ñoà 2: So saùnh soá DN ñaêng kyù hai giai ñoaïn: 1991 - 1999 vaø 2000 - 2005 ...29 Bieåu soá 3: Taêng tröôûng GDP caû nöôùc...................................................................32 Bieåu soá 4: Cô caáu DN coù ñeán 31/12/2005 ............................................................35 Bieåu soá 5: Cô caáu DN khu vöïc KTTN coù ñeán 31/12/2006...................................35 Bieåu soá 6: Taêng tröôûng DN ..................................................................................35 Bieåu soá 7: Taêng tröôûng nguoàn voán DN ................................................................37 Bieåu ñoà 8: Cô caáu lao ñoäng coù ñeán 31/12/2005 ...................................................39 6 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn KTTN laø moät taát yeáu khaùch quan vaø ñaây laø moät boä phaän caáu thaønh khoâng theå thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc treân theá giôùi. Phaùt trieån KTTN goùp phaàn giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng…….thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Nhöõng noã löïc cuûa khu vöïc KTTN trong thôøi gian qua ôû nöôùc ta ñaõ vaø ñang goùp phaàn xaây döïng quan heä saûn xuaát môùi phuø hôïp, thuùc ñaåy löôïng löïc saûn xuaát phaùt trieån, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Tuy nhieân, trong quaù trình tröôûng thaønh, KTTN ñöùng tröôùc nhieàu khoù khaên vaø thaùch thöùc, caàn coù nhöõng giaûi phaùp ñoàng boä thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc, khai thaùc toái öu tieàm naêng cuûa khu vöïc naøy cho phaùt trieån kinh teá quoác gia. Trong ñoù, huy ñoäng vaø söû duïng voán nöôùc ngoaøi, moät nguoàn voán coù öu theá cho ñoåi môùi coâng ngheä vaø naâng cao söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa vaø doanh nghieäp Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá, ñang laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi khu vöïc KTTN Vieät Nam, do nhöõng baát caäp töø cô cheá chính saùch vaø khaû naêng tieáp caän voán töø khu vöïc KTTN. Vì leõ ñoù, vaàn ñeà huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN ñang trôû thaønh vaán ñeà maø nhieàu ngöôøi vaø xaõ hoäi quan taâm trong giai ñoaïn hieän nay. Vôùi mong muoán tìm hieåu ñeå goùp phaàn giuùp caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch, caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôc, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc, caùc doanh nghieäp coù söï quan taâm, hieåu roõ hôn veà moät khu vöïc kinh teá quan troïng ñoái 7 vôùi kinh teá thò tröôøng, hoïc vieân maïnh daïn choïn ñeà taøi “ Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam” ñeå nghieân cöùu. 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên Luaän vaên naøy nhaèm ñeán caùc muïc ñích sau: Thöù nhaát: Nghieân cöùu lyù luaän chung veà caùc loaïi hình kinh teá thuoäc khu vöïc KTTN vaø caùc lyù luaän cô baûn veà voán nöôùc ngoaøi. Töø ñoù, thaáy ñöôïc söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN. Thöù hai: Phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng phaùt trieån KTTN ôû Vieät Nam vaø khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc KTTN trong thôøi gian qua. Thaáy ñöôïc nhöõng öu ñieåm, haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá trong vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc KTTN. Thöù ba: Ñeà xuaát moät soá bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. 3. Phaïm vi nghieân cöùu Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu nghieân cöùu, noäi dung cuûa luaän vaên höôùng taäp trung vaøo caùc vaán ñeà lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam, khoâng ñi saâu vaøo moät ngaønh hay moät soá ngaønh cuï theå. Luaän vaên söû duïng soá lieäu toång hôïp coù nguoàn goác boùc taùch töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 ñeå coù soá lieäu saùt vôùi thöïc tieãn laøm cô sôû cho phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng vaø kieán nghò caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. Tuy nhieân duø hoïc vieân ñaõ raát coá gaéng trong vieäc thu thaäp soá lieäu, song keát quaû cuõng chæ döøng laïi ôû möùc ñoä maø luaän vaên ñaït ñöôïc. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu 8 Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu cuûa luaän vaên laø phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp. Nhôø phöông phaùp naøy coù theå nghieân cöùu ñöôïc nhöõng thaønh töïu cuõng nhö thaáy ñöôïc nhöõng haïn cheá trong quaù trình phaùt trieån cuûa KTTN vaø khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc naøy. Töø ñoù ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp hoaøn thieän vaø naâng cao khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam. Ngoaøi ra, luaän vaên coøn söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhö: phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp dieãn giaûi vaø qui naïp, phöông phaùp so saùnh……. 5. Keát caáu cuûa ñeà taøi Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc caùc baûng, chöõ vieát taét, luaän vaên coù 96 trang vôùi keát caáu nhö sau: Chöông 1: Lyù luaän chung veà KTTN vaø huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN. Chöông 2: Thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. Chöông 3: Caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. 9 Chöông 1: LYÙ LUAÄN VEÀ KTTN VAØ HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KTTN 1.1 Toång quan veà khu vöïc KTTN 1.1.1 Khaùi nieäm veà KTTN Sôû höõu tö nhaân laø hình thöùc chieám höõu, trong ñoù tö lieäu saûn xuaát vaø vaät phaåm tieâu duøng laø cuûa rieâng caù nhaân. Sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû naûy sinh KTTN. ÔÛ Vieät Nam, theo Luaät DN naêm 2005 thì DN ñöôïc hieåu laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Nhö vaäy, xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa cheá ñoä sôû höõu tö nhaân, coù theå hieåu KTTN laø toång theå caùc DN, toå chöùc kinh teá ra ñôøi vaø toàn taïi treân cô sôû sôû höõu tö nhaân veà voán vaø tö lieäu saûn xuaát vaø ñöôïc goïi laø khu vöïc KTTN. KTTN hoaøn toaøn töï chuû, töï chòu traùch nhieäm veà toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh dòch vuï. Cuï theå nhö töï chuû veà voán, veà quy moâ hoaït ñoäng, veà phaân phoái saûn phaåm, veà phöông höôùng huy ñoäng voán, töï chuû löïa choïn phöông thöùc saûn xuaát kinh doanh, hình thöùc toå chöùc quaûn lyù………vaø töï chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. 1.1.2 Caùc hình thöùc cuûa KTTN Tuyø theo caùch tieáp caän khaùc nhau maø KTTN coù caùc hình thöùc khaùc nhau. - Neáu tieáp caän döôùi goác ñoä sôû höõu tö nhaân thì KTTN ñöôïc hieåu theo nghóa heïp goàm coù: DN tö nhaân, Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn. Vôùi caùch hieåu naøy chuùng ta thaáy coù hai nhöôïc ñieåm: Moät laø, veà phöông phaùp luaän voâ tình ñaõ phaân caét khu vöïc sôû höõu tö nhaân – KTTN ra hai maûng taùch rôøi nhau (maûng kinh teá caù theå – tieåu chuû vaø maûng kinh 10 teá tö baûn tö nhaân). Nhöng trong thöïc teá söï ra ñôøi, toàn taïi, phaùt trieån cuûa chuùng laïi coù söï quan heä chaët cheõ vôùi nhau, cuï theå: chuùng ñeàu hình thaønh, phaùt trieån döïa treân sôû höõu tö nhaân, vì theá chuùng coù cuøng moät kieåu quan heä quaûn lyù, quan heä phaân phoái, chæ khaùc nhau veà quy moâ vaø trình ñoä phaùt trieån. Chuùng vaän ñoäng vaø phaùt trieån theo moät logic töø thaáp ñeán cao, töø kinh teá hoä caù theå – tieåu chuû leân DN tö nhaân, Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn theo quy luaät tích tuï vaø taäp trung saûn xuaát vaø quy luaät quan heä saûn xuaát nhaát ñònh phaûi phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát. Hai laø, vôùi quan nieäm treân ñaây seõ khoâng ñaùnh giaù ñuùng tieàm löïc to lôùn veà vai troø, vò trí cuûa khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. - Neáu tieáp caän theo caùch phaân ñònh thaønh phaàn kinh teá thì KTTN goàm coù: kinh teá caù theå – tieåu chuû, kinh teá tö baûn tö nhaân vaø moät phaàn kinh teá coù voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi. Caùch tieáp caän naøy treân thöïc teá chæ coù yù nghóa veà maët chính trò phuïc vuï cho vieäc phaân ñònh caùc thaønh phaàn giai caáp trong xaõ hoäi maø thoâi. Maø ngaøy nay vieäc phaân ñònh naøy cuõng chæ coù yù nghóa töông ñoái, bôûi vì giöõa thaønh phaàn kinh teá vaø giai caáp noù khoâng hoaøn toaøn töông ñoàng, cuï theå moät giai caáp coù theå naèm ôû hai hay ba thaønh phaàn kinh teá, chaúng haïn giai caáp noâng nhaân hieän nay gaén lieàn vôùi ba thaønh phaàn kinh teá: kinh teá nhaø nöôùc (noâng daân nhaän khoaùn cuûa noâng laâm tröôøng), kinh teá taäp theå (noâng daân trong hôïp taùc xaõ), kinh teá caù theå – tieåu chuû (noâng daân caù theå). - Neáu tieáp caän döôùi goùc ñoä toå chöùc saûn xuaát kinh doanh thì khu vöïc KTTN bao goàm: caùc hoä kinh teá caù theå, hoä tieåu chuû (trang traïi trong noâng nghieäp), caùc DN tö nhaân (caû trong vaø ngoaøi nöôùc) vaø caùc hình thöùc kinh teá hoãn hôïp cuûa chuùng nhö: Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng trong taát caû caùc lónh vöïc noâng nghieäp, coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, xaây döïng, giao thoâng vaän taûi, dòch 11 vuï, thöông maïi………..Vôùi quan nieäm roäng lôùn nhö treân caùc loaïi hình DN thuoäc khu vöïc KTTN coù moät soá lôïi theá nhö: coù khaû naêng thích öùng vôùi moïi ngaønh ngheà töø noâng nghieäp ñeán coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï; vôùi moïi trình ñoä phaùt trieån töø thuû coâng ñeán cô khí, töï ñoäng hoùa, tin hoïc hoùa; vôùi quy moâ töø nhoû, vöøa ñeán lôùn; phuø hôïp vôùi moïi ñòa baøn töø thaønh thò ñeán noâng thoân; töø vuøng saâu, vuøng xa ñeán bieân giôùi haûi ñaûo. Toùm laïi, trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta toàn taïi nhieàu hình thöùc sôõ höõu khaùc nhau, töông öùng vôùi moãi hình thöùc sôû höõu coù theå chia caáu truùc neàn kinh teá thaønh ba khu vöïc chính: ñoù laø khu vöïc KTNN, khu vöïc KTTN vaø khu vöïc ÑTNN. Coøn moät khu vöïc kinh teá khaùc ñoù laø khu vöïc kinh teá hoãn hôïp giöõa nhaø nöôùc vaø tö nhaân. Khu vöïc naøy khi xeùt voán ñaàu tö cuûa beân naøo chieám tyû leä khoáng cheá thì coù theå xeáp vaøo khu vöïc nhaø nöôùc hay khu vöïc tö nhaân. Caùch chia cô caáu kinh teá nhö vaäy chæ mang tính töông ñoái vaø töông öùng vôùi moãi khu vöïc kinh teá coù caùc loaïi hình DN khaùc nhau. Rieâng khu vöïc KTTN bao goàm caùc loaïi hình DN: Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn, Coâng ty hôïp danh, DN tö nhaân vaø caùc nhoùm, caù theå kinh doanh. Theo Luaät DN naêm 2005, ta coù theå hieåu: - Coâng ty TNHH laø DN, trong ñoù: thaønh vieân coù theå laø toå chöùc, caù nhaân; soá löôïng thaønh vieân khoâng vöôït quaù naêm möôi; thaønh vieân chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong phaïm vi soá voán cam keát goùp vaøo DN; phaàn voán goùp cuûa thaønh vieân chæ ñöôïc chuyeån nhöôïng theo quy ñònh; coù tö caùch phaùp nhaân keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh; coâng ty TNHH khoâng ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phaàn. - Coâng ty coå phaàn laø DN, trong ñoù: voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn; coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân, soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø ba vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña; coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï 12 vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo DN; coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø tröôøng hôïp quy ñònh khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng trong Luaät naøy; coù quyeàn phaùt haønh chöùng khoaùn caùc loaïi ñeå huy ñoäng voán. - Coâng ty hôïp danh laø DN, trong ñoù: phaûi coù ít nhaát hai thaønh vieân hôïp danh (laø chuû sôû höõu chung cuûa coâng ty, cuøng nhau kinh doanh döôùi moät teân chung), ngoaøi caùc thaønh vieân hôïp danh coù theå coù caùc thaønh vieân goùp voán, thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà caùc nghóa vuï cuûa coâng ty, thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. Coâng ty hôïp danh coù tö caùch phaùp nhaân keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh danh vaø khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo. - DN tö nhaân laø DN do moät caù nhaân laøm chuû vaø töï chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà moïi hoaït ñoäng cuûa DN. DN tö nhaân khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo. Moãi caù nhaân chæ ñöôïc quyeàn thaønh laäp moät DN tö nhaân. - Caùc nhoùm, caù theå kinh doanh khoâng caàn voán phaùp ñònh, ñoù chính laø söï khaùc nhau cô baûn vôùi chuû DN tö nhaân vaø coâng ty. 1.1.3 Tính taát yeáu phaùt trieån khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng Ngaøy nay, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu nhaän thöùc ñöôïc vai troø quan troïng cuûa khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá quoác gia. Nhaän thöùc naøy khoâng phaûi ngay moät luùc maø coù ñöôïc, noù laø keát quaû thöïc tieãn cuûa moät quaù trình töông ñoái daøi veà söï toàn taïi vaø phaùt trieån soáng ñoäng cuûa KTTN. Coù moät thôøi kyø daøi ngöôøi ta ñaùnh giaù khoâng ñuùng vai troø cuûa khu vöïc KTTN. Do e ngaïi KTTN döïa treân cheá ñoä sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát “Haøng ngaøy haøng giôø ñeû ra chuû nghóa tö baûn” neân chuùng ta ñaõ tìm moïi caùch ñeå 13 trieät tieâu khu vöïc kinh teá naøy vaø chæ taïo ñieàu kieän ñeå KTNN, kinh teá taäp theå phaùt trieån. Haäu quaû laø neàn kinh teá trì treä, chaäm phaùt trieån, ñôøi soáng nhaân daân voâ cuøng khoù khaên. Trong khi ñoù ôû caùc nöôùc phaùt trieån theo moâ hình kinh teá thò tröôøng, KTTN phaùt trieån song song vaø boå trôï vôùi KTNN. Thaäm chí KTTN phaùt trieån nhanh, maïnh meõ, goùp phaàn quan troïng laøm cho neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh. Ngöôøi ta nhaän thaáy roõ raøng taùc duïng khoâng theå phuû nhaän laø khu vöïc KTTN coù theå thuùc ñaåy caïnh tranh, thöïc hieän phaân boå taøi nguyeân moät caùch hôïp lyù hôn so vôùi khu vöïc KTNN vì nhöõng lyù do xuaát phaùt töø lôïi ích tröïc tieáp do tính chaát sôû höõu cuûa KTTN so vôùi KTNN. Ngay ôû trong khu vöïc, caùc con Roàng Chaâu AÙ nhö Ñaøi Loan, Hoàng Koâng, Singgapo, Haøn Quoác….. ñaït ñöôïc söï taêng tröôûng thaàn kyø veà kinh teá chính laø nhôø caùc nöôùc naøy ñaõ thaønh coâng trong vieäc phaùt trieån khu vöïc KTTN, ñoàng thôøi taïo ra söï keát hôïp haøi hoøa, boå sung laãn nhau giöõa KTTN vaø KTNN. Hieän nay ôû haàu heát caùc nöôùc, KTTN ñoùng vai troø raát quan troïng chi phoái raát lôùn ñeán coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Vieät Nam tieán haønh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc trong ñieàu kieän tieàm löïc vaø khaû naêng cuûa KTNN, kinh teá taäp theå chöa ñuû maïnh ñeå coù theå ñaûm ñöông ñöôïc vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi, trong khi ñoù caùc thaønh phaàn KTTN, kinh teá caù theå, tieåu chuû….. coù khaû naêng phaùt trieån maïnh, söï coù maët cuûa khu vöïc KTTN taïo ñoäng löïc môùi trong neàn kinh teá, tieáp tuïc giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng ….. thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Vì vaäy, khuyeán khích phaùt trieån KTTN laø noäi dung quan troïng cuûa ñoåi môùi kinh teá ôû nöôùc ta. Do vaäy, ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn KTTN laø moät taát yeáu khaùch quan, laø moät boä phaän caáu thaønh khoâng theå 14 thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Ñieàu naøy döïa treân caû cô sôû lyù luaän vaø cô sôû thöïc tieãn: - Veà cô sôû lyù luaän: hoïc thuyeát cuûa Leânin cuõng nhö caùc hoïc thuyeát kinh teá hoïc hieän ñaïi ñeàu chæ ra raèng caùc nöôùc caàn phaûi phaùt trieån KTTN, taïo ñoäng löïc ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh. - Veà cô sôû thöïc tieãn: söï caàn thieát phaùt trieån KTTN boäc loä roõ ôû vai troø, cuï theå: Thöù nhaát, huy ñoäng moïi nguoàn löïc trong daân ñeå phaùt trieån kinh teá Moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN maø Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø nhaân daân chuû tröông thöïc hieän trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH laø giaûi phoùng moïi söùc saûn xuaát ñeå laøm ra nhieàu cuûa caûi vaät chaát vaø tinh thaàn nhaèm caûi thieän khoâng ngöøng ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Muïc tieâu aáy chæ coù theå thöïc hieän khi huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc trong nöôùc, khai thaùc coù hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, söùc lao ñoäng tieàn voán ñeå môû roäng saûn xuaát. Phaùt trieån KTTN laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy laø vì cho pheùp khai thaùc coù hieäu quaû moïi nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc. KTTN coù vai troø to lôùn trong vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö roäng raõi trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, taïo ñoäng löïc vaø moâi tröôøng caïnh tranh soáng ñoäng, linh hoaït, saùng taïo cho söï phaùt trieån, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh, taïo ra nhieàu cuûa caûi haøng hoùa cho xaõ hoäi, ñoùng goùp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caùc ngaønh saûn xuaát. Theo öôùc tính cuûa caùc chuyeân gia taøi chính ngaân haøng thì nguoàn voán döôùi caùc daïng trong daân coøn raát lôùn khoaûng treân 20 tyû USD, vì theá phaùt trieån KTTN môùi coù theå khai thaùc toát ñöôïc nguoàn voán trong daân. Vaäy, söï toàn taïi KTTN ôû nöôùc ta laø moät ñoøi hoûi böùc thieát cuûa thöïc tieãn xaây döïng, phaùt trieån ñaát nöôùc nhaèm khôi daäy vaø phaùt huy caùc tieàm naêng veà voán, söùc lao ñoäng, cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät, kinh nghieäm quaûn lyù, tính naêng ñoäng, nhaïy 15 beùn linh hoaït, saùng taïo cuûa KTTN. Goùp phaàn giaûi phoùng ñaùng keå löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá, töøng böôùc khaéc phuïc söï ngheøo ñoùi, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. Thöù hai, taïo söï phuø hôïp giöõa quan heä saûn xuaát vaø löïc löôïng saûn xuaát Khu vöïc KTTN phaùt trieån veà hình thöùc sôû höõu, veà quaûn lyù vaø phaân phoái taïo neân söï phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû caùc ngaønh, caùc lónh vöïc saûn xuaát, töø ñoù taïo khaû naêng huy ñoäng roäng raõi tieàm naêng nguoàn löïc trong toaøn xaõ hoäi ñeå ñaåy maïnh saûn xuaát, taïo ra nhieàu cuûa caûi laøm giaøu cho mình vaø cho ñaát nöôùc. Caùc loaïi hình toå chöùc cuûa KTTN ñöôïc töï do phaùt trieån, Nhaø nöôùc taïo ñieàu kieän vaø khuyeán khích ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, ñöôïc luaät phaùp baûo hoä vaø laø bieåu hieän daân chuû hoùa ñôøi soáng kinh teá trong xaõ hoäi ta. Töø ñoù khôi daäy vaø phaùt huy tính naêng ñoäng , nhaïy beùn, caàn cuø saùng taïo cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong lao ñoäng vaø saûn xuaát, thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån, goùp phaàn to lôùn vaøo söï nghieäp ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa. Maët khaùc quaù trình daân chuû hoùa ñôøi soáng kinh teá ñöôïc môû roäng noùi treân seõ taùc ñoäng vaø ñoøi hoûi söï caûi tieán veà toå chöùc, quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo höôùng hieän ñaïi, vaên minh, tieán boä cuõng nhö thuùc ñaåy naâng cao ñôøi soáng vaên hoùa daân trí vaø tinh thaàn trong toaøn xaõ hoäi. Phaùt trieån khu vöïc KTTN ñaët ra yeâu caàu ñoái vôùi boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc phaûi chuyeån ñoåi vaø thích nghi. Söï chuyeån ñoåi boä maùy vaø chöùc naêng quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc phaûi theo höôùng taêng cöôøng quaûn lyù vó moâ vaø giaûm thieåu toái ña söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo hoaït ñoäng cuûa DN. Söï coù maët cuûa khu vöïc KTTN ñoøi hoûi phaûi coù söï hoaøn chænh heä thoáng luaät phaùp, tröôùc heát laø heä thoáng phaùp luaät veà kinh teá. Heä thoáng luaät phaùp vöøa ñaùp öùng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN vöøa phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá hieän chöa coù ñaày ñuû ôû nöôùc ta. Söï toàn taïi khu vöïc KTTN buoäc 16 nhaø nöôùc phaûi xaây döïng heä thoáng luaät phaùp hoaøn chænh, ñoàng boä, moät yeâu caàu caáp baùch cuûa quaûn lyù vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Thöù ba, taïo ñoäng löïc cho caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån Phaùt trieån khu vöïc KTTN theo cô cheá thò tröôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc seõ thuùc ñaåy moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi noã löïc ñaàu tö naêng ñoäng trong vieäc khai thaùc moïi nguoàn löïc laøm ra cuûa caûi ñaùp öùng nhu caàu cho mình vaø ñoùng goùp cho xaõ hoäi. Taùc ñoäng tích cöïc naøy taùc ñoäng nhieàu ñeán khu vöïc KTNN. Giaù thaønh saûn phaåm reû, maãu maõ haøng hoùa ña daïng vaø luoân luoân ñoåi môùi cuûa khu vöïc saûn xuaát tö nhaân coù söùc caïnh tranh maïnh meõ vaø laø ñoäng löïc thuùc ñaåy KTNN naêng ñoäng leân. Vaäy, söï hôïp taùc lieân doanh cuûa KTTN vôùi KTNN vaø kinh teá taäp theå nhö moät taát yeáu naûy sinh, khi phaùt trieån KTTN seõ taïo theâm ñoäng löïc cho hai thaønh phaàn kinh teá naøy phaùt trieån vöôït qua naêng löïc cuûa noù, khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa khu vöïc quoác doanh, nhôø ñoù seõ phaùt huy heát tieàm naêng. Thöù tö , goùp phaàn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá Phaùt trieån KTTN goùp phaàn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch theo höôùng hôïp lyù, hieäu quaû, hieän ñaïi. Öu theá noåi troäi cuûa KTTN laø naêng ñoäng, nhaïy beùn, linh hoaït trong ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, naém baét vaø ñaùp öùng nhanh nhaïy nhu caàu thò tröôøng ñeå tìm kieám hieäu quaû, lôïi nhuaän. Do vaäy hoï luoân tìm kieám phaùt hieän ngaønh, lónh vöïc maët haøng xaõ hoäi ñang thieáu, ñang caàn ñaàu tö saûn xuaát, ñoàng thôøi khoâng ngöøng caûi tieán kyõ thuaät, naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå coù öu theá trong caïnh tranh vaø thu ñöôïc lôïi nhuaän, töø ñoù thuùc ñaåy söï dòch chuyeån cô caáu kinh teá theo höôùng hôïp lyù, ngaøy caøng hieän ñaïi. Ngoaøi ra phaùt trieån KTTN seõ taïo ra moät ñoäi nguõ nhöõng nhaø DN naêng ñoäng, nhaïy beùn daùm nghó, daùm laøm, chaáp nhaän thaùch thöùc cuûa thò tröôøng. Goùp phaàn 17 ñoàng boä vaø hoaøn thieän nhöõng tieàn ñeà, ñieàu kieän cho söï phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Thöù naêm, giaûi quyeát vieäc laøm, chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc Khu vöïc KTTN phaùt trieån khaép caùc vuøng cuûa ñaát nöôùc taïo khaû naêng to lôùn trong giaûi quyeát vieäc laøm vaø ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Trong cô cheá caïnh tranh thò tröôøng, ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, hieäu quaû kinh doanh, KTTN phaûi tìm moïi caùch tuyeån choïn, boài döôõng, ñaïo taïo, naâng cao trình ñoä, naêng löïc, tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng, cuõng nhö boá trí söû duïng hôïp lyù, khoa hoïc….. töø ñoù goùp phaàn to lôùn vaøo söï phaùt trieån löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi, ñaùp öùng yeâu caàu kinh teá thò tröôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Caùc DN thuoäc KTTN ñoâng ñaûo vôùi nhieàu qui moâ, nhieàu ngaønh ngheà khoâng nhöõng thu huùt nhieàu lao ñoäng, giaûi quyeát nhieàu vieäc laøm maø coøn laø loø luyeän ñoäi nguõ caùc nhaø DN sau khi hoï toát nghieäp caùc tröôøng cao ñaúng, ñaïi hoïc vaø caùc tröôøng khaùc. Thöù saùu, phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi Söï toàn taïi khaùch quan cuûa kinh teá haøng hoùa cuøng vôùi xu theá vaø ñaëc ñieåm thôøi ñaïi veà môû roäng quan heä kinh teá quoác teá laø moâi tröôøng vaø ñieàu kieän cho KTTN phaùt huy caùc öu theá, hieäu quaû cuûa mình cho neàn kinh teá. KTTN goùp phaàn môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, hieän ñaïi hoùa saûn xuaát: söï phaùt trieån cuûa KTTN taïo ra khoái löôïng lôùn veà haøng xuaát khaåu ñoàng thôøi môû roäng khaû naêng vaø laø ñoái taùc thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, nhaäp veà maùy moùc thieát bò coâng ngheä tieân tieán…..qua ñoù taïo tieàn ñeà khai thaùc, taän duïng caùc tieàm naêng, nguoàn löïc roäng lôùn trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, goùp phaàn hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá. Vaäy, ph._.aùt trieån KTTN seõ taïo ra moâi tröôøng kinh teá thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän chieán löôïc kinh teá môû cöûa cuûa ñaát nöôùc. 18 Toùm laïi, maëc duø coøn nhöõng caùch nhìn nhaän khaùc nhau veà vai troø cuûa khu vöïc KTTN, nhöng roõ raøng laø KTTN ñang töøng böôùc trôû thaønh ñoäng löïc chính cho söï phaùt trieån kinh teá nhanh vaø beàn vöõng, taïo söï oån ñònh xaõ hoäi, laø coâng cuï quan troïng ñeå taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, caûi bieán neàn coâng nghieäp laïc haäu, tieáp nhaän nhöõng tri thöùc, coâng ngheä, phöông phaùp quaûn lyù môùi, ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa thò tröøông, chuyeån dòch cô caáu kinh teá, thu huùt voán nhaøn roãi, taïo nguoàn thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc vaø taïo ñoäng löïc caïnh tranh vaø phaùt trieån kinh teá. Noùi moät caùch khaùc, phaùt trieån KTTN laø taát yeáu trong neàn kinh teá thò tröôøng. 1.2 Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.1 Caùc hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia thoâng qua quaù trình trao ñoåi voán quoác teá. Trong ñieàu kieän môû cöûa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, voán ñöôïc trao ñoåi giöõa caùc quoác gia döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, vôùi nhieàu chuû theå khaùc nhau. Quaù trình trao ñoåi voán quoác teá ñaõ laøm taêng lôïi ích cuûa caùc chuû theå kinh teá vì voán ñöôïc söû duïng moät caùch coù hieäu quaû hôn. Nhìn töø goùc ñoä lôïi ích cuûa moät quoác gia, tham gia vaøo trao ñoåi voán quoác teá seõ taïo ñieàu kieän ñeå caùc nguoàn löïc trong nöôùc ñöôïc khai thaùc moät caùch toái öu, caùc tieàm naêng chuyeån thaønh hieän thöïc taêng tröôûng kinh teá, taêng thu nhaäp cho neàn kinh teá. Voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia thöôøng ñi keøm vôùi coâng ngheä, vì vaäy noù ñoùng vai troø cöïc kyø quan troïng khoâng chæ vôùi taêng tröôûng kinh teá cuûa moät quoác gia, vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá, maø coøn taïo cô hoäi cho caùc DN saûn xuaát – kinh doanh ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao chaát löôïng haøng hoùa ñeå taêng söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi thuoäc nhieàu chuû sôû höõu ñöôïc ñöa vaøo moät quoác gia döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Coù nhieàu tieâu thöùc phaân loaïi, tuy 19 nhieân, thoâng thöôøng söû duïng 2 tieâu thöùc phaân loaïi caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia: Tieâu thöùc 1: Caên cöù vaøo noäi dung vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi, vôùi muïc ñích xaùc ñònh quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïng voán thì voán nöôùc ngoaøi coù caùc hình thöùc sau: - Caùc nguoàn voán töø quan heä thanh toaùn quoác teá, bao goàm: caùc quan heä traû tieàn ñoái öùng vôùi caùc luoàng haøng hoùa, dòch vuï maø trong nöôùc ñaõ cung caáp cho nöôùc ngoaøi. Nguoàn voán naøy gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngoaïi thöông (xuaát – nhaäp khaåu haøng hoùa), du lòch quoác teá, hôïp taùc lao ñoäng quoác teá, caùc quan heä quoác teá veà vaên hoùa – xaõ hoäi, quaân söï, chính trò, ngoaïi giao…. Trong ñoù lieân quan tröïc tieáp ñeán voán cung caáp cho hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh laø caùc nguoàn voán coù ñöôïc töø hoaït ñoäng xuaát – nhaäp khaåu, voán ñöôïc göûi veà töø caùc ngöôøi thaân ñi lao ñoäng ôû nöôùc ngoaøi (kieàu hoái). - Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI), laø doøng voán maø chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöa voán ñaàu tö vaøo moät quoác gia khaùc vaø tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng söû duïng voán. Caùc chuû ñaàu tö tröïc tieáp coù theå laø moïi toå chöùc vaø caù nhaân cuûa nöôùc ngoaøi döôùi caùc hình thöùc ñaàu tö khaùc nhau tuøy theo luaät phaùp nöôùc chuû nhaø. Hieän nay, ôû Vieät Nam cho pheùp aùp duïng caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi laø hôïp taùc kinh doanh treân cô sôû hôïp ñoàng, DN lieân doanh, DN 100% voán nöôùc ngoaøi. Beân nhaän ñaàu tö coù theå laø moïi toå chöùc vaø caù nhaân trong nöôùc. FDI laø moät hình thöùc ñaàu tö mang ñeán nhieàu taùc ñoäng coù lôïi cho caû hai beân. Ñoái vôùi caùc nöôùc nhaän ñaàu tö seõ taïo cô hoäi thu huùt coâng ngheä tieân tieán, kinh nghieäm quaûn lyù kinh doanh nöôùc ngoaøi, khai thaùc toát lôïi theá trong nöôùc, coù theå naâng cao hieäu quaû phaàn voán ñoùng goùp, taêng tích luyõ, môû roäng caïnh tranh….thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Tuy vaäy, maët traùi cuûa vieäc tieáp nhaän FDI laø nöôùc chuû nhaø khoù chuû ñoäng boá trí cô caáu ñaàu tö theo ngaønh vaø vuøng laõnh thoå, taøi nguyeân 20 bò khai thaùc quaù möùc, coù theå du nhaäp coâng ngheä thöù yeáu vaø oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Ñoái vôùi caùc DN saûn xuaát kinh doanh, khi lieân keát lieân doanh vôùi caùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ coù theâm nguoàn voán ñeå ñoåi môùi coâng ngheä vì quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi gaén lieàn vôùi keát quaû saûn xuaát kinh doanh neân coù nhieàu khaû naêng thu huùt coâng ngheä tieán boä hôn so vôùi vieäc nhaäp khaåu, hoïc taäp ñöôïc caùc kinh nghieäm veà toå chöùc kinh doanh, veà tieáp caän thò tröôøng ….taêng theâm söùc maïnh caïnh tranh treân thò tröôøng. Nhöng neáu khoâng coù moät cô cheá traùch nhieäm vaø kieåm soaùt toát, thì phaàn lôïi ích mang laïi cho caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc seõ khoâng töông xöùng, vì caùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi vöøa giaøu kinh nghieäm vöøa maïnh veà tieàm löïc seõ laán aùt baïn lieân doanh cuûa mình, chaúng haïn voán goùp cuûa hoï chæ laø coâng ngheä thaûi loaïi trong khi xaùc ñònh giaù trò ñoùng goùp laïi quaù cao so vôùi giaù trò thöïc. Khai thaùc tính hai maët cuûa FDI vaøo muïc ñích tìm ra maët tích cöïc cuûa doøng voán naøy, hoã trôï cho söï lôùn maïnh cuûa caùc DN saûn xuaát kinh doanh trong nöôùc. - Ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi laø hình thöùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi boû voán ñaàu tö nhöng khoâng tröïc tieáp quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng söû duïng voán. Taát caû caùc chuû theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa moïi quoác gia ñeàu coù theå tham gia ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi, ñoù laø caùc chöông trình vaø caùc döï aùn cuûa caùc ngaønh ñöôïc thöïc hieän baèng nguoàn voán tín duïng cuûa Chính phuû; caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá nhö WB, ADB, IMF, IFDA….; caùc toå chöùc phi Chính Phuû, caùc chuû ñaàu tö tö nhaân…….Trong ñieàu kieän thò tröôøng taøi chính phaùt trieån vôùi toác ñoä nhanh choùng nhö hieän nay, caùc hình thöùc ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi seõ ngaøy caøng phong phuù vaø ña daïng, goàm: vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi, ODA, ñaàu tö chöùng khoaùn quoác teá. Töông öùng vôùi moãi moät hình thöùc ñaàu tö thì chuû theå ñaàu tö vaø nhaän ñaàu tö, cuõng nhö muïc ñích ñaàu tö coù khaùc nhau. Cuï theå: 21 + Nguoàn voán coù töø vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi, coù theå laø vieän trôï song phöông (voán cuûa moät Chính phuû nöôùc ngoaøi), vieän trôï ña phöông (voán töø moät toå chöùc quoác teá thuoäc heä thoáng Lieân hieäp quoác, cuûa caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá ), vieän trôï cuûa NGO. Tieáp nhaän nguoàn voán naøy coù theå laø Chính phuû hoaëc caùc toå chöùc kinh teá – xaõ hoäi, ñòa phöông. Phaàn lôùn nguoàn voán vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån vôùi muïc tieâu töø thieän. Quoác gia nhaän voán khoâng phaûi lo hoaøn traû maø chæ caàn söû duïng ñuùng muïc ñích, taïo nieàm tin vôùi caùc nhaø taøi trôï. Nguoàn voán vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi chieám moät tyû troïng nhoû trong toång caùc doøng voán trao ñoåi giöõa caùc quoác gia. + ODA, chuû yeáu laø caùc nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp cuûa caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc Chính phuû vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån döôùi hình thöùc tín duïng öu ñaõi quoác teá, soá löôïng voán vay lôùn, thôøi gian vay daøi ( coù khoaûn vay sau 30 – 40 naêm môùi phaûi traû goác), laõi suaát thaáp hôn laõi suaát thò tröøông , thaäm chí coù thôøi gian aân haïn. Chuû ñaàu tö thöôøng khoâng coi troïng lôïi ích kinh teá, maø hoï quan taâm nhieàu hôn ñeán muïc tieâu chính trò – xaõ hoäi. Vì vaäy ñeå coù ñöôïc nguoàn voán naøy, caùc nöôùc ñang phaùt trieån phaûi xaây döïng caùc chöông trình, döï aùn ñaàu tö roõ raøng, thuyeát minh tieán ñoä vaø sau ñoù laø ñaùnh giaù hieäu quaû ñaàu tö. Chuû tieáp nhaän nguoàn voán ODA thöôøng laø Chính phuû, söû duïng vaøo nhöõng lónh vöïc maø tö nhaân khoâng muoán hoaëc tö nhaân khoâng coù khaû naêng ñaàu tö (xaây döïng cô sôû haï taàng kinh teá – xaõ hoäi) taïo haøng hoùa coâng coäng. Traùch nhieäm traû nôï nguoàn voán naøy thuoäc veà Chính phuû, trong ñoù Boä taøi chính ñaøm phaùn vay vaø traû caùc khoaûn nôï naøy. + Nguoàn voán töø ñaàu tö chöùng khoaùn quoác teá, do caùc chuû ñaàu tö döôùi hình thöùc mua chöùng khoaùn treân caùc thò tröôøng tieàn teä, thò tröôøng traùi phieáu vaø thò tröôøng coå phieáu quoác teá hoaëc ñaàu tö thoâng qua Quó ñaàu tö chöùng khoaùn vaø thoâng qua caùc ñònh cheá taøi chính trung gian. Chuû ñaàu tö coù theå laø taát caû caùc chuû theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa moïi quoác gia, höôûng lôïi töùc nhöng khoâng tham gia ñieàu haønh ñoái 22 töôïng maø hoï boû voán ñaàu tö. Chuû theå nhaän ñaàu tö thoâng qua caùc loaïi chöùng khoaùn phaùt haønh treân thò tröôøng: Chính phuû nhaän voán ñaàu tö quoác teá qua phaùt haønh traùi phieáu quoác teá; caùc DN nhaän voán ñaàu tö quoác teá qua phaùt haønh traùi phieáu coâng ty hoaëc coå phieáu coâng ty. Ñaây laø nguoàn voán ñaùp öùng nhanh choùng nhu caàu voán cho beân nhaän ñaàu tö, thoâng qua söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, nguoàn voán ñaàu tö naøy goùp phaàn tích cöïc cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån. Tuy nhieân, hình thöùc naøy luoân tieàm aån nhöõng yeáu toá ruûi ro cho beân nhaän ñaàu tö neáu caùc nhaø ñaàu tö ñoàng loaït ruùt voán trong thôøi gian ngaén thoâng qua vieäc baùn coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Roõ raøng, neáu ñöùng treân chuû theå tieáp nhaän voán nöôùc ngoaøi bao giôø cuõng phaûi nhaän roõ caû 2 maët: lôïi ích vaø baát lôïi cuûa töøng loaïi voán, ñeå tuøy theo töøng ñieàu kieän cuï theå löïa choïn hình thöùc huy ñoäng voán coù lôïi nhaát. Tieâu thöùc 2: caên cöù vaøo chuû theå tieáp nhaän voán nöôùc ngoaøi, vôùi muïc ñích xaùc nhaän traùch nhieäm hoaøn traû voán, coù voán nöôùc ngoaøi chuyeån vaøo khu vöïc Chính phuû vaø voán nöôùc ngoaøi chuyeån vaøo khu vöïc tö nhaân. Vaãn laø caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñaõ noùi ñeán ôû caùch phaân loaïi thöù nhaát, nhöng theo caùch phaân loaïi naøy ngöôøi ta nhìn thaáy ngay doøng chaûy voán nöùôc ngoaøi vaøo 2 khu vöïc kinh teá khaùc nhau, vaø do ñoù quyeàn söû duïng vaø traùch nhieäm hoaøn traû cuõng khaùc nhau. Ñaây laø caùch phaân loaïi maø caùc nhaø quaûn lyù taøi chính thöôøng aùp duïng ñeå xem xeùt gaùnh naëng nôï vaø khaû naêng hoaøn traû nôï cuûa caùc Chính phuû trong caùc thôøi kyø kinh teá. -Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc Chính phuû, bao goàm taát caû caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät nöôùc maø Chính phuû nöôùc ñoù laø ngöôøi tieáp nhaän, söû duïng vaø thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn, ñoù laø: cheânh leäch (+) thanh toaùn quoác teá töø caùc hôïp taùc kinh teá giöõa Chính phuû vôùi nöôùc ngoaøi; vieän trôï nöôùc ngoaøi khoâng hoaøn laïi; caùc khoaûn tín duïng öu ñaõi (ODA) vaø khoâng öu ñaõi (vay thöông 23 maïi) töø caùc Chính phuû nöôùc ngoaøi (nôï song phöông) hoaëc caùc toå chöùc quoác teá (nôï ña phöông); nguoàn voán coù ñöôïc töø phaùt haønh traùi phieáu Chính phuû ra nöùôc ngoaøi (nôï caùc caù nhaân, nôï caùc toå chöùc nöùôc ngoaøi). Taát caû caùc nguoàn voán naøy ñeàu thuoäc quyeàn söû duïng cuûa Chính phuû, hieäu quaû söû duïng phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñieàu haønh vaø quaûn lyù kinh teá cuûa töøng quoác gia. -Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc tö nhaân, bao goàm taát caû caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät nöôùc maø tö nhaân laø ngöôøi tieáp nhaän, söû duïng vaø thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn, ñoù laø: cheânh leäch (+) töø caùc khoaûn thanh toaùn thöông maïi vaø dòch vuï quoác teá; tín duïng thöông maïi quoác teá; kieàu hoái; FDI döôùi 2 hình thöùc : hình thöùc hôïp taùc kinh doanh treân cô sôû hôïp ñoàng vaø hình thöùc lieân doanh; nôï tö nhaân nöôùc ngoaøi (nôï thöông maïi, nôï phi Chính phuû); nguoàn voán coù ñöôïc töø phaùt haønh coå phieáu doanh nghieäp hay traùi phieáu coâng ty thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn; nguoàn voán coù ñöôïc thoâng qua caùc loaïi quó nhö Quó ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi, Ngaân haøng phaùt trieån (tröôùc ñaây laø Quó hoã trôï phaùt trieån) vaø caùc loaïi quó khaùc cuûa nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Nhöõng nguoàn voán vaøo khu vöïc tö nhaân raát ña daïng, tuy Chính phuû khoâng coù traùch nhieäm thanh toaùn cuoái cuøng ñoái vôùi phaàn lôùn nguoàn voán naøy, nhöng hieäu quaû söû duïng voán ôû khu vöïc tö nhaân cuõng seõ taùc ñoäng raát lôùn ñeán taêng tröôûng kinh teá (neáu söû duïng vôùi hieäu quaû cao) hay suy giaûm kinh teá (neáu söû duïng keùm hieäu quaû). Vì vaäy Chính phuû vaãn phaûi giaùm saùt vaø söû duïng caùc coâng cuï ñieàu haønh vó moâ taùc ñoäng tích cöïc ñeán vieäc thu huùt vaø söû duïng caùc nguoàn voán ñoù ôû khu vöïc KTTN nhaèm khai thaùc maët tích cöïc vaø haïn cheá tieâu cöïc cuûa noù. Ngoaøi hai doøng voán keå treân, coøn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia nhöng vaãn do chuû theå nöôùc ngoaøi tröïc tieáp söû duïng, ñoù laø voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi döùôi hình thöùc 100% voán nöôùc ngoaøi. Tuy caùc chuû theå kinh teá trong nöôùc khoâng söû duïng nguoàn voán naøy, nhöng noù vaãn coù lôïi ích chung cho quoác gia nhaän 24 voán (taïo vieäc laøm, taêng thu nhaäp…), ñoàng thôøi noù cuõng boäc loä nhöõng tieâu cöïc, neân caùc Chính phuû moät maët khuyeán khích thu huùt voán, maët khaùc kieåm soaùt haïn cheá tieâu cöïc. 1.2.2 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN Coù nhieàu yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc kinh teá noùi chung vaø khu vöïc KTTN noùi rieâng, tuy nhieân ôû ñaây chæ neâu moät soá nhaân toá ñieån hình: Thöù nhaát, vaán ñeà tieáp caän voán. Theo quy luaät, nguoàn voán ñöôïc luaân chuyeån töø nôi thöøa sang nôi thieáu vôùi chi phí söû duïng voán aán ñònh. Vaø ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc luaân chuyeån naøy thì phaûi coù moät baøn tay voâ hình taùc ñoäng ñoù chính laø Nhaø nöôùc. Tuøy thuoäc vaøo chính saùch cheá ñoä cuûa Nhaø nöôùc cho pheùp khu vöïc KTTN tieáp caän vôùi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi maø löôïng voán huy ñoäng ñöôïc coù ñuû ñaùp öùng nhu caàu cho phaùt trieån khu vöïc KTTN. Thöù hai, vaàn ñeà tieáp caän veà ñaát ñai. Maët baèng kinh doanh laø yeáu toá maø nhaø ñaàu tö caàn phaûi nghieân cöùu khi ra quyeát ñònh ñaàu tö. Neáu vaán ñeà tieáp caän ñaát ñai gaëp khoù khaên do cô cheá, chính saùch taïo ra thì hoï seõ khoâng ñaàu tö hoaëc neáu hoï ñaàu tö theo hình thöùc lieân doanh moät beân coù ñaát vaø moät beân coù voán nhöng caû maët baèng khoâng coù hoaëc dieän tích maët baèng khoâng ñuû hoaëc giaù thueâ maët baèng quaù cao thì vieäc ñaàu tö khoâng thaønh coâng. Cuoái cuøng, vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN maát ñi cô hoäi. Thöù ba, vaàn ñeà veà kyõ naêng lao ñoäng vaø giaùo duïc ñoái vôùi lao ñoäng cuõng laø moät trong caùc vaán ñeà quan troïng baäc nhaát. Trong kinh doanh coù ba yeáu toá: voán, ñaát ñai vaø nhaân coâng. Neáu nhaân coâng vöøa chaát löôïng cao vöøa reû vöøa coù chaát xaùm thì laø yeáu toá maïnh meõ thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 25 Thöù tö, lónh vöïc haï taàng giao thoâng. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhieàu nhaát. Ñieàu naøy cho thaáy nhu caàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö naøy cao hôn raát nhieàu, ñaëc bieät laø vieäc ñaùp öùng nhu caàu chuyeân chôû phaân phaùt kòp thôøi nhöõng saûn phaåm cuûa hoï ñeán caùc thò tröøông theá giôùi. Caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng chuû yeáu treân thò tröôøng trong nöôùc coù theå seõ ñöông ñaàu toát hôn ñoái vôùi nhöõng trôû ngaïi do cô sôû haï taàng ngheøo naøn. Thöù naêm, caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà haønh chính lieân quan ñeán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - ÔÛ nöôùc ta, Luaät DN coù maâu thuaãn vôùi caùc Luaät chuyeân ngaønh. Chính trong Luaät chuyeân ngaønh laïi coù nhöõng “tö töôûng ñoäc quyeàn”, khieán söï thoáng nhaát trong qui hoaïch giaáy pheùp con gaëp nhieàu khoù khaên. Luaät DN naêm 2000 ñöôïc xem laø moät söï ñoät phaù veà caûi caùch haønh chaùnh, nhöng trong ñoù coù naïn buøng phaùt giaáy pheùp con. Ngaøy 1 thaùng 7 naêm 2006, luaät DN naêm 2005 coù hieäu löïc. Luaät môùi, nhöng seõ khoù ñeå taïo ra thay ñoåi môùi trong vieäc khoáng cheá laøn soùng giaáy pheùp kinh doanh. Tham nhuõng laøm taêng chi phí kinh doanh vaø coù theå laøm meùo moù caùc chính saùch phaùt trieån kinh teá. Ñoàng thôøi, nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoù tieân lieäu veà khaû naêng thay ñoåi cuûa Chính saùch, thoâng tin keùm minh baïch vaø coâng khai, thuû tuïc thaønh laäp DN phöùc taïp vaø toán nhieàu thôøi gian laø nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - Ngoaøi ra, naêng löïc vaø traùch nhieäm cuûa chính quyeàn moät soá ñòa phöông coøn haïn cheá. Ñaây laø yeáu toá coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng huy ñoäng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû DN cuûa töøng tænh, töøng thaønh phoá. Chính quyeàn ñòa phöông chính laø ngöôøi tröïc tieáp tieáp xuùc vaø giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán nhaø ñaàu tö. Vaø haønh vi cuûa ñoäi nguõ coâng chöùc cuûa töøng chính quyeàn ñòa phöông aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán quyeát ñònh ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 26 1.3 Taùc ñoäng cuûa voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån KTTN Vôùi ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, ngöôøi coù tieàn ñaõ coù cô hoäi ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh, hoï ñöôïc laøm giaøu baèng chính söùc lao ñoäng cuûa mình vaø qua ñoù cuõng ñoùng goùp cho nguoàn thu ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûi quyeát vieäc laøm, taùc ñoäng phaân boá coù hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân quoác gia, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá. Tuy nhieân ñeå duy trì vaø phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, huy ñoäng voán luoân laø moät yeáu toá quan troïng, nguoàn voán caøng ña daïng bao nhieâu thì caøng san seû bôùt ruûi ro trong quaù trình söû duïng voán. Trong ñieàu kieän voán ñaàu tö trong nöôùc cho khu vöïc KTTN coøn thaáp, khi maø trình ñoä tích tuï vaø taäp trung tö baûn coøn chöa cao, thì voán nöôùc ngoaøi seõ laø nguoàn boå sung quan troïng ñaùp öùng nhu caàu môû roäng qui moâ saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä, khai thaùc trieät ñeå tieàm naêng, taïo ra nhöõng cô hoäi cho KTTN Vieät Nam hoäi nhaäp vôùi kinh teá khu vöïc vaø kinh teá theá giôùi. Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc sau: - Moät laø, thoâng qua nguoàn voán tín duïng thöông maïi quoác teá giuùp khu vöïc KTTN khaéc phuïc nhöõng khoù khaên trong thanh toaùn nhaäp khaåu haøng hoùa hay dòch vuï töø nöôùc ngoaøi, goùp phaàn ñaùp öùng nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoùa phuïc vuï cho saûn xuaát kinh doanh. Tuy nhieân, ñaây laø nguoàn voán chæ coù theå söû duïng trong thôøi gian ngaén vaø khoâng phaûi laø nguoàn voán ñaàu tö. - Hai laø, thoâng qua FDI, khu vöïc KTTN seõ coù ñöôïc nguoàn löïc quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh, vì ñaây laø nguoàn voán ñaàu tö daøi haïn. Voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam baèng con ñöôøng ñaàu tö tröïc tieáp (hình thöùc hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh vaø hình thöùc lieân doanh) khoâng nhöõng giuùp khu vöïc kinh teá naøy taêng voán ñaàu tö, taïo cô hoäi môû roäng quy moâ saûn xuaát, maïnh daïn ñaàu tö naâng caáp trang thieát bò; maø coøn coù cô hoäi tieáp nhaän nhöõng 27 coâng ngheä hieän ñaïi qua chuyeån giao coâng ngheä ñaàu tö töø phía baïn. Maët khaùc, khi hôïp taùc kinh doanh vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc DN Vieät Nam coøn coù theâm nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù kinh doanh trong kinh teá thò tröôøng, coù cô hoäi ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc vöøa coù tay ngheà cao vöøa coù taùc phong coâng nghieäp, theâm nhöõng cô hoäi môû roäng thò tröôøng xuaát nhaäp khaåu, giuùp cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vieät Nam ñi daàn vaøo quó ñaïo cuûa kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp cuøng vôùi khu vöïc. Ñoái vôùi khu vöïc KTTN Vieät Nam, voán ñaàu tö daøi haïn cuûa nöôùc ngoaøi coù taàm quan troïng boå sung nguoàn löïc cho nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån. Nhöng söï khaùc bieät veà taàm quan troïng cuûa voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi so vôùi voán ñaàu tö trong nöôùc chính töø ñaëc tröng cuûa nguoàn voán, ñoù laø: voán baèng ngoaïi teä hoaëc voán ñaàu tö döôùi daïng ñaàu tö coâng ngheä vaø nhöõng bí quyeát saûn xuaát kinh doanh maø khoâng theå mua ñöôïc baèng nguoàn voán trong nöôùc; ñaëc bieät laø nhöõng öu theá ñi cuøng vôùi nguoàn voán naøy laø nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù, taùc phong coâng nghieäp cuûa ngöôøi lao ñoäng goùp phaàn ñoät phaù nhöõng beá taéc ñaõ töøng caûn trôû höôùng ñi leân cuûa KTTN Vieät Nam. FDI vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam coøn goùp phaàn môû roäng lónh vöïc kinh doanh, hình thaønh moät soá ngaønh ngheà môùi coù yù nghóa quan troïng cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, nhö coâng ngheä thoâng tin, coâng ngheä saûn xuaát oâ toâ, saûn xuaát xe maùy…… laø ñoäng löïc cho phaùt trieån caùc ngaønh ngheà khaùc theo coâng ngheä môùi. - Ba laø, voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tö nhaân thu huùt qua thò tröôøng chöùng khoaùn ( tröôøng hôïp thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua coå phieáu trong nöôùc). Nguoàn voán naøy coù taùc duïng quan troïng trong vieäc ñaùp öùng nhanh nhu caàu voán kinh doanh cho DN. Neáu khu vöïc KTTN trong nöôùc coù ñieàu kieän tieáp caän voán nöôùc ngoaøi baèng caùch baùn coå phieáu cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaëc ñöa traùi phieáu coâng ty vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn, khoâng nhöõng seõ laø moät cô hoäi raát toát cho huy ñoäng voán hoaït ñoäng, maø coù taùc 28 duïng san seû ruûi ro vì ñaõ ña daïng hoùa ñöôïc nguoàn voán, coù cô hoäi toát hôn trong vieäc tieáp caän thoâng tin thò tröôøng. Tuy nhieân, söû duïng nguoàn voán naøy cuõng luoân tieàm aån nhöõng yeáu toá ruûi ro do nhaø ñaàu tö coù theå coù haønh ñoäng “baày ñaøn” nhö thöïc teá ñaõ dieãn ra ôû Thaùi Lan naêm 1997 gaây neân bieán ñoäng baát thöôøng cho ngöôøi söû duïng voán qua keânh thò tröôøng chöùng khoaùn. Vì vaäy, cuøng vôùi vieäc môû roäng noäi dung hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, caàn coù bieän phaùp haïn cheá toái ña taùc ñoäng tieâu cöïc coù theå xaûy ra thoâng qua moät heä thoáng luaät phaùp vaø cô cheá ñieàu haønh hoaït ñoäng phuø hôïp. - Boán laø, voán nöôùc ngoaøi khu vöïc KTTN coù theå söû duïng thoâng qua caùc loaïi quó, nhö Quó ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi, Ngaân haøng phaùt trieån, caùc quó taøi trôï khaùc cuûa nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Nguoàn voán töø Quó ñaàu tö maïo hieåm cung caáp cho caùc nhaø ñaàu tö caùc khoaûn ñaàu tö gaàn gioáng nhö voán coå phaàn coù thôøi haïn treân trung bình (3 ñeán 5 naêm) vôùi muïc tieâu tìm kieám khoaûn thu nhaäp voán cao hôn möùc trung bình neáu vieäc ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc maïo hieåm maø thaønh coâng. Thoâng thöôøng trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình phaùt trieån saûn phaåm, phaùt trieån naêng löïc saûn xuaát hoaëc cung caáp dòch vuï, ñaëc bieät trong lónh vöïc kinh doanh coâng ngheä cao hoaëc moät “yù töôûng” môùi, caùc nhaø ñaàu tö caàn moät löôïng voán lôùn vôùi thôøi haïn daøi ñuû ñeå thöïc hieän muïc ñích vaø coù theå thu hoài voán. Trong caùc lónh vöïc ñaàu tö naøy neáu thaønh coâng seõ coù lôïi nhuaän cao nhöng heä soá ruûi ro cuõng lôùn, caùc nguoàn voán ñaàu tö thoâng thöôøng khoâng phuø hôïp. Vì vaäy, Quó ñaàu tö maïo hieåm coù vai troø quan troïng trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu voán ñoåi môùi coâng ngheä, ñaëc bieät caàn thieát vôùi moät khu vöïc kinh teá khoâng theå coù söï ñaàu tö töø nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc nhö khu vöïc KTTN. Ngaân haøng phaùt trieån vôùi chöùc naêng cuûa mình cuõng coù theå trôû thaønh keânh cung caáp voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN. Thoâng qua vieäc hoã trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö baèng nguoàn voán vay öu ñaõi cuûa Chính phuû (voán cuûa caùc Chính phuû nöôùc ngoaøi hoaëc caùc toå chöùc quoác teá cho Vieät Nam vay) 29 hoaëc tìm ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñaàu tö cho caùc döï aùn thuoäc khu vöïc KTTN, Ngaân haøng phaùt trieån laø nôi cung caáp voán vay öu ñaõi vôùi thôøi haïn daøi vaø laõi suaát thaáp, giuùp khu vöïc kinh teá naøy khaéc phuïc khoù khaên veà voán ñaàu tö. Ngoaøi ra, DN saûn xuaát vaø kinh doanh haøng xuaát khaåu coøn coù theå tieáp caän ñeán caùc Quó baûo laõnh tín duïng, tín duïng hoã trôï xuaát khaåu…. Ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu voán kinh doanh. Döôùi taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch Chính phuû, giuùp khu vöïc KTTN vöøa coù theâm cô hoäi söû duïng voán nöôùc ngoaøi maø vöøa coù theå giaûm thieåu ruûi ro nhö ruûi ro tyû giaù, ruûi ro töø haønh ñoäng baày ñaøn so vôùi vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Naêm laø, löôïng kieàu hoái göûi veà nöôùc haøng naêm trôû thaønh moät nguoàn voán nöôùc ngoaøi boå sung cho ñaàu tö cuûa khu vöïc KTTN. 1.4 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN Khu vöïc KTTN coù nhieàu tieàm naêng vaø trieån voïng phaùt trieån, ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn tröôùc veà vai troø quan troïng cuûa KTTN. Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc chæ ra raèng thaønh coâng trong phaùt trieån kinh teá laø do phaàn lôùn ñoùng goùp cuûa khu vöïc KTTN, vì vaäy Vieät Nam caàn coù moät khu vöïc KTTN naêng ñoäng vaø phaùt trieån ñeå ñaûm baûo caïnh tranh, oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá. Khoù khaên lôùn nhaát hieän nay cuûa khu vöïc KTTN laø thieáu voán ñeå phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh. Theo ñaùnh giaù cuûa Phoøng Coâng nghieäp vaø Thöông maïi Vieät Nam, tình traïng thieáu voán laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi khu vöïc naøy vaø haàu heát caùc DN noùi raèng hoï luoân trong tình traïng thieáu voán ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh. Caùc nguoàn voán maø DN coù theå tieáp caän vaø söû duïng laø voán cuûa baûn thaân chuû DN, keâu goïi goùp voán döôùi hình thöùc hôïp doanh, vay möôïn cuûa gia ñình vaø baïn beø, vay cuûa caùc caù nhaân, söû duïng tín duïng thöông maïi, phaùt haønh nôï ra thò 30 tröôøng thoâng qua caùc coâng cuï taøi chính vaø cuoái cuøng laø thu huùt voán nöôùc ngoaøi qua nhieàu keânh khaùc nhau. Maëc duø nguoàn voán raát ña daïng nhöng laïi coù raát nhieàu khoù khaên khi tieáp caän nhö: vay voán cuûa caùc caù nhaân. Lôïi theá laø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán caáp baùch, khoâng caàn phaûi ñi qua nhieàu thuû tuïc phöùc taïp vaø phieàn haø, tuy nhieân laõi suaát cuûa nhöõng khoaûn vay naøy thöôøng raát cao, caùc haønh vi baïo löïc coù theå xaûy ra trong tröôøng hôïp DN khoâng traû nôï ñuùng haïn. Hình thöùc goùp voán lieân keát cuõng gaëp nhieàu khoù khaên do vieäc baát caân xöùng thoâng tin cuûa ngöôøi beân trong vaø beân ngoaøi DN, ñieàu naøy gaây ra khaû naêng taøi saûn cuûa DN bò ñaùnh giaù thaáp vaø do ñoù laøm giaûm nhu caàu goïi voán lieân keát cuûa baûn thaân DN. Thò tröôøng chöùng khoaùn cuõng laø moät keânh ñeå huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho caùc DN keå caû caùc DN khu vöïc KTTN. Tuy vaäy, sau nhieàu naêm hoaït ñoäng, thò tröôøng naøy phaùt trieån chaäm hôn nhöõng gì ngöôøi ta mong ñôïi. Theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån, thò tröôøng chöùng khoaùn coù khaû naêng huy ñoäng moät löôïng voán lôùn keå caû trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Ñaây laø moät thò tröôøng giaøu tieàm naêng, nhöng do thôøi gian hoaït ñoäng chöa laâu, thò tröôøng ít “haøng hoùa”, caùc nhaø ñaàu tö coøn ñang thaêm doø….. neân keát quaû thu ñöôïc coøn haïn cheá. Hieän nay, coäng ñoàng ngöôøi Vieät ôû nöôùc ngoaøi khaù ñoâng ñaûo, vôùi khoaûng 3 trieäu ngöôøi, raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï ñaõ thaønh ñaït ôû xöù ngöôøi. Ñoù khoâng chæ laø nguoàn chaát xaùm, nguoàn coâng ngheä, maø coøn laø nguoàn voán nhieàu tieàm naêng caàn phaûi ñöôïc khai thaùc toái ña ñeå phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Soá löôïng kieàu hoái maø ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi göûi veà taêng nhanh trong nhöõng naêm qua. Phaàn lôùn soá tieàn naøy ñöôïc ñaàu tö vaøo caùc ngaønh SXKD thuoäc khu vöïc KTTN, goùp phaàn ñaùng keå laøm cho khu vöïc KTTN noùi rieâng vaø neàn kinh teá caû nöôùc noùi chung coù söï khôûi saéc. 31 Caùc DN khu vöïc KTTN ôû nöôùc ta coù quan heä kinh teá vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc quan heä baïn haøng voán coù töø tröôùc hoaëc môùi hình thaønh trong nhöõng naêm qua, quan heä ñoàng höông ñoàng toäc, quan heä anh em, cha meï vaø baïn beø vôùi nhöõng ngöôøi ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi tröôùc vaø sau giaûi phoùng. Trong ñieàu kieän ñaåy maïnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá nhö hieän nay, nhu caàu môû roäng quan heä kinh teá quoác teá cuûa caùc cô sôû KTTN laø taát yeáu, phuø hôïp vôùi xu theá chung. Thaät vaäy, caùc DN Vieät Nam caàn môû roäng quan heä kinh teá quoác teá ñeå tìm kieám thò tröôøng, tìm kieám coâng ngheä, tìm kieám ñoái taùc kinh doanh ñeå huy ñoäng voán nhaèm môû roäng kinh doanh, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng vaø naêng löïc caïnh tranh. Beân caïnh ñoù, nhöõng nhaø tö saûn, nhöõng ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi coù quan heä ñoàng höông, thaân toäc hoaëc baø con cuõng muoán thoâng qua vieäc goùp voán vôùi caùc nhaø DN hoaëc thaân nhaân trong nöôùc ñeå laøm choã döïa kinh doanh cho hoï, vöøa mang laïi lôïi ích cho baûn thaân hoï vöøa giuùp ñôõ baø con thaân toäc ôû queâ nhaø ñoàng thôøi cuõng goùp moät phaàn nh._.nh toaùn ñeán khaû naêng traû nôï, neân taän duïng toái ña khaû naêng vay voán öu ñaõi, raát thaän troïng ñoái vôùi nhöõng voán vay coù laõi suaát cao taïi caùc cô sôû kinh doanh voán nhö voán vay thöông maïi vaø caøng ñaëc bieät haïn cheá vay voán ôû thò tröôøng tín duïng khoâng chính thöùc. - Hai laø, thu huùt vaø söû duïng voán huy ñoäng treân thò tröôøng chöùng khoaùn 80 Khi thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam thöïc söï phaùt trieån, khu vöïc KTTN coù theå taän duïng keânh naøy ñeå huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñaùp öùng yeâu caàu môû roäng ñaàu tö. Muoán tham gia vaøo thò tröøông chöùng khoaùn, tröôùc heát DN caàn coù tieàm löïc vaø thoûa maõn tieâu chuaån ñaët ra töø thò tröôøng. Söû duïng voán töø thò tröøông chöùng khoaùn DN luoân löôøng tröôùc tính hai maët cuûa noù nhö ñaõ phaân tích ñeå tìm caùch khai thaùc maët tích cöïc vaø löïa choïn bieän phaùp haïn cheá maët tieâu cöïc cuûa noù, ñaëc bieät laø tính “baày ñaøn” vaø taùc ñoäng thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi. Neáu khoâng “nhaïy caûm” ñeå döï ñoaùn vaø coù bieän phaùp ngaên chaën ñöôïc taát caû nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc tröôùc khi noù xaûy ra thì “lôïi baát caäp haïi”, xaûy ra nhöõng ruûi ro ñoái vôùi khu vöïc KTTN. Vì vaäy DN muoán huy ñoäng voán treân thò tröôøng chöùng khoaùn, khoâng chæ ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu cuûa thò tröôøng, maø coøn phaûi coù ñoäi nguõ caùn boä thoâng thaïo loaïi hình kinh doanh naøy. - Ba laø, thu huùt vaø söû duïng voán töø Quyõ ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi vaø caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi khaùc Ñeå caùc Quyõ ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi tin töôûng cung caáp voán ñaàu tö cho ñoåi môùi coâng ngheä hoaëc thöïc hieän moät yù töôûng kinh doanh cho DN khu vöïc KTTN thì ñieàu quan troïng nhaát ñoái vôùi nhaø quaûn lyù Quyõ laø caùc döï aùn ñaàu tö phaûi coù tính khaû thi, sau ñoù laø thöïc teá naêng löïc caùn boä vaø tính minh baïch veà taøi chính. Caùc DN tìm ñeán caùc Quyõ ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi beân caïnh vieäc thoûa maõn nhu caàu veà voán, coøn neân taän duïng vaø khai thaùc toái ña khaû naêng tö vaán cuûa hoï ôû töøng giai ñoaïn ñaàu tö veà caùch thöùc boû voán, coâng ngheä caàn thieát…. Khu vöïc KTTN raát coù lôïi theá trong vieäc thu huùt nguoàn kieàu hoái cuõng nhö caùc nguoàn voán phi Chính phuû khaùc nhôø moái quan heä gia ñình, baïn beø ôû nöôùc ngoaøi. Tuy nhieân muoán thu huùt ñöôïc caùc nguoàn voán naøy cuõng caàn phaûi taïo nieàm tin ñoái vôùi ngöôøi coù voán vaø cung caáp cho hoï thoâng tin veà chính saùch khuyeán khích cuûa Nhaø nöôùc Vieät Nam. Ñieàu ñaùng quí hôn nöõa, khu vöïc KTTN neân khai thaùc töø nhöõng ngöôøi thaân ôû nöôùc ngoaøi veà nhöõng thoâng tin coù lieân quan: nguoàn 81 nguyeân lieäu, nguoàn cung caáp coâng ngheä, thò tröôøng tieâu thuï, giaù caû….. Thaäm chí coøn coù theå khai thaùc nguoàn voán naøy toàn taïi döôùi daïng “trí tueä” cho muïc ñích phaùt trieån cuûa khu vöïc KTTN. Voán luoân laø yeáu toá ñaàu vaøo quan troïng cho moïi khu vöïc kinh teá, huy ñoäng voán ñaùp öùng yeâu caàu saûn xuaát kinh doanh caøng trôû neân quan troïng hôn ñoái vôùi khu vöïc KTTN. Bieát tính toaùn ñeå khai thaùc ñöôïc nguoàn voán vôùi chi phí phaûi traû ít nhaát laø baøi toaùn khoù, giaûi ñöôïc noù seõ goùp phaàn tích cöïc cho thaønh coâng cuûa nhaø saûn xuaát kinh doanh.Vì vaäy, khu vöïc KTTN phaûi coù naêng löïc treân caùc phöông dieän sau: - Naâng cao naêng löïc saûn xuaát kinh doanh Tröôùc khi quyeát ñònh ñaàu tö, caùc nhaø ñaàu tö ñeàu quan taâm tìm hieåu naêng löïc thaät söï cuûa beân nhaän ñaàu tö, theå hieän qua: + Naêng löïc ñoäi nguõ quaûn lyù vaø löïc löôïng lao ñoäng, trong ñoù ñaëc bieät naêng löïc cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu. Vì vaäy luoân coù bieän phaùp naâng cao trình ñoä caùn boä quaûn lyù treân taát caû caùc phöông dieän ñeå taïo nieàm tin vôùi caùc chuû ñaàu tö vaø quan troïng hôn caû laø bieát phaùt huy taùc duïng cuûa ñoàng voán ñaõ huy ñoäng vaøo vieäc naâng cao hieäu quaû SXKD. Boá trí cô caáu lao ñoäng phuø hôïp vôùi yeâu caàu thöïc tieãn. + Chieán löôïc SXKD coù tính khaû thi cao, ñaûm baûo cho vieäc ñaàu tö mang laïi hieäu quaû nhö mong muoán. Vieäc xem xeùt ñöôïc döïa treân tính hieän thöïc cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo, ñaàu ra, cuøng vôùi coâng ngheä öùng duïng…. + Coù ñòa ñieåm saûn xuaát oån ñònh vôùi ñaày ñuû tính phaùp lyù cuûa noù, coù heä thoáng soå saùch keá toaùn ghi cheùp theo ñuùng qui ñònh phaùp luaät, moïi hoaït ñoäng taøi chính ñeàu coâng khai vaø minh baïch. - Naâng cao naêng löïc hieåu bieát phaùp luaät Hoaït ñoäng trong neàn kinh teá thò tröøông vôùi ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá maïnh meõ nhö hieän nay ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi tham gia vaøo thò tröôøng caàn hieåu bieát nhöõng qui ñònh luaät phaùp coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh 82 doanh cuûa mình vaø nghieâm chænh chaáp haønh. Ngoaøi ra coøn am hieåu “luaät chôi” treân thöông tröôøng ñeå khoâng nhöõng tham gia ñöôïc vaøo saân chôi ñoù, vöøa baûo veä ñöôïc lôïi ích cuûa mình tröôùc ñoái taùc vaø tröôùc ñoái thuû caïnh tranh. Nhöõng qui ñònh thuoäc heä thoáng luaät phaùp goàm: + Naém vöõng qui ñònh thuoäc veà heä thoáng phaùp luaät trong nöôùc, nhö caùc boä luaät coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát, vaên baûn môùi veà cheá ñoä chính saùch hieän haønh coù lieân quan ñeán quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm DN caàn thöïc hieän. + Hieåu bieát luaät thöông maïi quoác teá cuøng nhöõng thuû tuïc phaùp lyù caàn thieát treân caùc thò tröôøng coù quan heä. Trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá saâu roäng nhö hieän nay thì luaät phaùp quoác teá coù taùc ñoäng chi phoái maïnh ñeán moïi hoaït ñoäng saûn xuaát ôû caû thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Khoâng coù nhöõng hieåu bieát caàn thieát ñoù seõ khoù maø baûo veä ñöôïc lôïi ích vaø khoù ñöùng vöõng treân thöông tröøông. - Khai thaùc lôïi theá saün coù taïo neân söùc maïnh caïnh tranh cho mình Moãi moät quoác gia, moãi vuøng kinh teá ñeàu coù nhöõng lôïi theá nhaát ñònh. Bieát khai thaùc toái ña nhöõng lôïi theá naøy laø yeáu toá quan troïng daàn ñeán thaønh coâng trong ñaàu tö. Caùc yeáu toá ñoù laø: + Khai thaùc nhöõng lôïi theá cuûa vuøng nguyeân lieäu saün coù, nguoàn lao ñoäng ñòa phöông, thò tröôøng tieâu thuï haáp daàn….ñeå giaûm yeáu toá chi phí ñaàu vaøo, ñaït möùc vaø giaù tieâu thuï coù lôïi, töø ñoù taêng lôïi nhuaän cho nhaø saûn xuaát kinh doanh. + Taän duïng nhöõng tri thöùc môùi taïi caùc cô sôû nghieân cöùu thoâng qua cô cheá hôïp taùc giöõa nhaø saûn xuaát vôùi nhaø khoa hoïc ñeå taïo ra saûn phaåm coù lôïi theá caïnh tranh. + Khai thaùc caùc nguoàn voán öu ñaõi, bieát taän duïng öu ñieåm cuûa nhöõng nguoàn voán khaùc nhau cho caùc noäi dung ñaàu tö khaùc nhau. + Khi caàn thieát coù theå thöïc hieän caùc hình thöùc lieân keát (lieân keát trong töøng giai ñoaïn saûn xuaát kinh doanh, lieân keát trong taát caû caùc giai ñoaïn…) nhaèm khaéc phuïc nhöõng baát lôïi, taêng söùc caïnh tranh tröôùc nhöõng ñoái thuû maïnh hôn. 83 + Tham gia vaøo hieäp hoäi ngaønh ngheà vaø bieát döïa vaøo ñoù ñeå coù thoâng tin hai chieàu, baûo veä quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa mình tröôùc phaùp luaät vaø caùc ñoái thuû caïnh tranh. Nhö vaäy, ñeå khai thaùc vaø söû duïng caùc nguoàn voán noùi chung vaø nguoàn voán nöôùc ngoaøi noùi rieâng moät caùch coù hieäu quaû, phaûi ñoåi môùi ñoàng boä cô cheá, chính saùch vó moâ cuûa Nhaø nöôùc vaø hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN Vieät Nam, giuùp khu vöïc kinh teá naøy phaùt trieån vaø hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi. 3.4.3 Caùc giaûi phaùp hoã trôï - Thöù nhaát, taïo moâi tröôøng kinh doanh thuaän lôïi cho khu vöïc KTTN Moâi tröôøng kinh doanh ñaày ñuû bao goàm moâi tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Tröôùc ñieàu kieän caïnh tranh khoác lieät coù tính chaát quoác teá maø söùc caïnh tranh cuûa caùc DN Vieät Nam noùi chung vaø DN tö nhaân noùi rieâng nhö hieän nay caàn coù söï hoã trôï maïnh meõ cuûa Chính phuû thoâng qua taùc ñoäng taïo ra moät moâi tröôøng thuaän lôïi caû trong vaø ngoaøi nöôùc cho caùc DN. + Ñoái vôùi moâi tröôøng kinh doanh trong nöôùc: beân caïnh vieäc taïo saân chôi bình ñaúng cho moïi nhaø kinh doanh trong vaø ngoaøi nöôùc treân thò tröøông noäi ñòa theo yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, cuõng caàn thöïc hieän nhöõng bieän phaùp hoã trôï giaùn tieáp (thoâng qua hoã trôï cho hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi kinh doanh, aùp duïng caùc ñoøn baåy kinh teá, taïo cô hoäi cho xuùc tieán thöông maïi…), xoùa boû nhöõng raøo caûn ñaõ coù vôùi KTTN. Trong chöøng möïc naøo ñoù coøn caàn thieát phaûi baûo hoä cho moät soá lónh vöïc kinh doanh ñöôïc coi laø “non treû” (luaät phaùp quoác teá cho pheùp) trong khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Moâi tröôøng kinh doanh trong nöôùc thuaän lôïi coøn coù taùc duïng thu huùt caùc luoàng voán ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp töø nöôùc ngoaøi, taïo cô hoäi cho khu vöïc KTTN tieáp caän ñeán caùc luoàng voán naøy. + Ñoái vôùi moâi tröôøng kinh doanh quoác teá: thoâng qua vieäc chuû ñoäng môû roäng quan heä kinh teá quoác teá, kyù keát caùc hieäp ñònh quoác teá ñeå taïo ra haønh lang phaùp 84 lyù coù lôïi cho DN Vieät Nam xaâm nhaäp thò tröôøng quoác teá, vaø coù bieän phaùp tích cöïc baûo veä hoï treân nhöõng thò tröôøng xa laï naøy. Ngoaøi vieäc cuûng coá moái quan heä vôùi nhöõng thò tröôøng truyeàn thoáng, oån ñònh moái quan heä vôùi thò tröôøng môùi taïo laäp, coøn phaûi tích cöïc giuùp DN tìm kieám ñeán thò tröôøng coù nhieàu tieàm naêng cho haøng hoùa vaø söï phaùt trieån cuûa DN Vieät Nam. - Thöù hai, taïo moâi tröôøng theå cheá thuaän lôïi cho khu vöïc KTTN Thöïc hieän 4 quan ñieåm chæ ñaïo veà phaùt trieån KTTN theo Nghò quyeát soá 14/NQ-TÖ cuûa Hoäi nghò laàn thöù 5 Ban chaáp haønh TÖ Ñaûng khoùa IX caùc cô cheá chính saùch coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh caàn trieät ñeå xoùa boû söï phaân bieät ñoái xöû giöõa 2 khu vöïc kinh teá, tieáp tuïc thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc vôùi tinh thaàn vöøa taïo ra moät moâi tröôøng theå cheá thuaän lôïi cho phaùt trieån vöøa haïn cheá ñöôïc tieâu cöïc phaùt sinh. Cuï theå: + Qui ñònh roõ nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc KTTN khoâng ñöôïc pheùp kinh doanh hoaëc kinh doanh coù ñieàu kieän: möùc ñoä khuyeán khích cuûa töøng ngaønh ngheà, lónh vöïc kinh doanh; khi thay ñoåi caùc qui ñònh naøy caàn coù thôøi gian chuyeån tieáp vaø chính saùch boå sung ñeå DN kòp thích öùng vaø giaûm thieåu thieät haïi cho ngöôøi kinh doanh. Qui ñònh hieän haønh coù moät heä thoáng caùc chính saùch öu ñaõi, hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc, khoâng phaân bieät thaønh phaàn kinh teá: ñoái vôùi moät soá muïc tieâu (xuaát khaåu, taïo vieäc laøm, ñaøo taïo ngheà, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, coù nhieàu lao ñoäng nöõ, naâng cao trình ñoä coâng ngheä saûn xuaát….); ñoái vôùi hoã trôï xaây döïng cô sôû haï taàng; ñoái vôùi tröôøng hôïp gaëp ruûi ro baát khaû khaùng…. Tuy nhieân trong ñieàu kieän khu vöïc KTTN Vieät Nam trình ñoä coøn haïn cheá, qui moâ nhoû, caàn xaùc ñònh nhöõng tieâu chí phuø hôïp ñeå khu vöïc kinh teá naøy coù theå thuï höôûng ñöôïc nhöõng öu ñaõi vaø söï hoã trôï cuûa Nhaø nöùôc. + Kieän toaøn boä maùy quaûn lyù vaø xaùc ñònh roõ traùch nhieäm cuûa cô quan quaûn lyù kinh doanh, caûi tieán cô cheá laøm vieäc cuûa caùc cô quan naøy sao cho vöøa ñôn giaûn 85 hoùa thuû tuïc, vöøa quaûn lyù ñöôïc chaët cheõ quaù trình hoaït ñoäng cuûa DN, ngaên chaën kòp thôøi caùc tieâu cöïc coù theå xaûy ra. + Caûi caùch thuû tuïc haønh chính theo höôùng goïn nheï, taïo thuaän lôïi cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh chính ñaùng, deã daøng kieåm soaùt nhöõng tieâu cöïc coù theå xaûy ra. Raø soaùt, tieáp tuïc xoaù boû nhöõng giaáy pheùp, chöùng chæ haønh ngheà khoâng caàn thieát ñaõ gaây khoù khaên cho ñaêng kyù kinh doanh vaø hoaït ñoäng cuûa DN, song song vôùi vieäc quaûn lyù chaët cheõ vaø coù cheá taøi xöû lyù nghieâm minh vôùi nhöõng vi phaïm cuûa DN khu vöïc KTTN vaø vi phaïm cuûa caùn boä quaûn lyù. - Thöù ba, taïo moâi tröøông taâm lyù xaõ hoäi thuaän lôïi cho phaùt trieån cuûa KTTN Keát hôïp ñoàng boä caùc bieän phaùp laøm chuyeån bieán moâi tröôøng taâm lyù xaõ hoäi theo höôùng coù lôïi cho phaùt trieån cuûa KTTN, nhö: + Qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng tích cöïc tuyeân truyeàn trong toaøn xaõ hoäi ñöôøng loái, quan ñieåm, chính saùch cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc ñoái vôùi phaùt trieån KTTN. Coå vuõ bieåu döông kòp thôøi nhöõng göông toát trong kinh doanh, laáy tieâu chuaån hieäu quaû kinh doanh, thöïc thi phaùp luaät, ñoùng goùp vaøo phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, ñaûm baûo lôïi ích ngöôøi lao ñoäng ñeå xem xeùt ñaùnh giaù nhöõng DN, doanh nhaân thaønh ñaït trong kinh teá thò tröôøng. + Trieät ñeå xoùa boû hieän töôïng phaân bieät ñoái xöû trong chính saùch, trong cô cheá quaûn lyù, coù nhö vaäy môùi xoùa boû ñöôïc tö töôûng phaân bieät ñoái xöû trong ngöôøi lao ñoäng, thaùi ñoä phaân bieät trong löïa choïn haøng hoùa cuûa ngöôøi tieâu duøng, taïo ra cô hoäi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá. Tieán tôùi caùc cô quan quaûn lyù chæ neân quaûn lyù theo lónh vöïc kinh doanh, maø khoâng neân quaûn lyù theo thaønh phaàn kinh teá nhö hieän nay khoù xoùa boû taâm lyù phaân bieät ñoái xöû. + Coù bieän phaùp baûo hoä cho söï phaùt trieån, baûo veä nhöõng ngöôøi kinh doanh chính ñaùng, khoâng ñeå nhöõng haønh vi phaïm phaùp luaät laøm toån haïi ñeán söï phaùt trieån cuûa hoï. Taïo neân moät khoâng khí phaán khôûi tin töôûng vaøo söï laõnh ñaïo saùng suoát cuûa 86 Chính phuû, yeân taâm ñaàu tö laâu daøi vaøo saûn xuaát kinh doanh vaø khoâng coøn lo sôï vôùi nhöõng thay ñoåi baát lôïi nhö ñaõ töøng xaûy ra thôøi gian tröùôc kia. Thaäm chí xaõ hoäi coøn toân vinh nhöõng nhaø kinh doanh coù taøi, bieát laøm giaøu cho mình vaø ñoùng goùp vaøo söï giaøu coù cuûa ñaát nöôùc. - Thöù tö, söûa ñoåi, boå sung moät soá cô cheá, chính saùch coù lieân quan Ñònh höôùng chung trong vieäc söûa ñoåi cô cheá, chính saùch coù lieân quan tôùi phaùt trieån KTTN laø taïo saân chôi bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá caû veà cô hoäi cuõng nhö khaû naêng löïa choïn caùc ñieàu kieän ñeå phaùt trieån; tieáp tuïc thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc; xaùc ñònh nhöõng tieâu chí phuø hôïp vôùi trình ñoä vaø qui moâ cuûa khu vöïc KTTN Vieät Nam maø chuû yeáu laø DN vöøa vaø nhoû, cuï theå: + Chính saùch ñaát ñai: caàn taïo thuaän lôïi veà maët baèng cho saûn xuaát kinh doanh cuûa KTTN. Ñaây laø vaán ñeà böùc xuùc vaø laø khoù khaên cuûa haàu heát khu vöïc KTTN khi gia nhaäp thò tröôøng. Ñeå thaùo gôõ khoù khaên naøy caàn qui ñònh: . Xaùc ñònh giaù cho thueâ ñaát taïi caùc khu coâng nghieäp phuø hôïp theo maët baèng chung khoâng phaân bieät thaønh phaàn kinh teá; coù theå taêng thôøi gian thueâ leân 50 naêm (hieän nay môùi laø 30 naêm). . Ñaåy maïnh vieäc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát, sôû höõu nhaø ñeå tö nhaân coù theå theá chaáp vay voán kinh doanh. Ñoái vôùi ñaát ôû ñaõ ñöôïc caáp quyeàn söû duïng, ñaát ñaõ ñöôïc chuyeån nhöôïng hôïp phaùp ñeå laøm maët baèng saûn xuaát kinh doanh, hoaëc ñaát ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaõ noäp tieàn söû duïng ñaát thì tieáp tuïc söû duïng, khoâng phaûi noäp tieàn thueâ ñaát (khoâng phaûi noäp 2 laàn) . Tö nhaân ñöôïc duøng giaù trò quyeàn söû duïng ñaát ñeå vay voán ngaân haøng hoaëc goùp coå phaàn lieân doanh vôùi DN trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi….. + Chính saùch taøi chính, tín duïng: xaùc ñònh moät chính saùch chung bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá veà quyeàn lôïi, nghóa vuï vaø caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän. Theo tinh thaàn ñoù: 87 . Giaûm chi phí gia nhaäp thò tröôøng vaø ñöa nhöõng quy ñònh lieân quan ñeán caùc chi phí khaùc veà moät maët baèng chung. Theo Ngaân haøng theâ giôùi, caùc chæ soá veà soá löôïng thuû tuïc, chi phí thôøi gian vaø tieàn baïc ôû Vieät Nam ñang cao hôn raát nhieàu so vôùi chæ soá chung cuûa 85 nöôùc hoï nghieân cöùu. . Tieáp tuïc ñoåi môùi cheá ñoä keâ khai noäp thueá, möùc noäp phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa caùc hoä kinh doanh, DN nhoû vaø vöøa, vöøa taïo thuaän lôïi cho ngöôøi kinh doanh, vöøa choáng thaát thu thueá. . Ñöa taát caû nhöõng qui ñònh veà tín duïng ngaân haøng veà moät maët baèng chung vôùi moïi nhaø saûn xuaát kinh doanh, nhö: cho KTTN ñöôïc duøng taøi saûn hình thaønh töø voán vay ñeå theá chaáp vay voán ngaân haøng; moïi DN ñuû ñieàu kieän theo qui ñònh thì coù theå söû duïng hình thöùc tín chaáp; qui ñònh möùc “kyù quó ñaët coïc nhaäp khaåu” caàn aùp duïng nhö nhau vôùi moïi DN khi coù nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoùa, chæ neân phaân bieät theo maët haøng nhaäp khaåu, khoâng neân phaân bieät theo thaønh phaàn kinh teá nhö ñaõ noùi ôû treân….. . Höôùng daãn vaø yeâu caàu taát caû caùc DN phaûi thöïc hieän cheá ñoä keá toaùn kieåm toaùn theo ñuùng qui ñònh cuûa Luaät môùi ban haønh, thöïc hieän coâng khai taøi chính cuûa DN. Hieän nay tö nhaân khoâng muoán söû duïng vaø cuõng khoù söû duïng dòch vuï kieåm toaùn, moät phaàn vì ngaïi loä bí maät kinh doanh vaø moät phaàn cuõng vì chi phí toán keùm, trong khi ñoù caùc keát quaû kieåm toaùn laïi chöa coù giaù trò phaùp lyù cao, khoâng ñöôïc cô quan thueá hoaëc caùc cô quan thanh tra, kieåm tra thöøa nhaän. Neáu khoâng nhanh choùng thay ñoåi tình traïng naøy seõ aûnh höôûng khoâng toát ñeán khaû naêng tieáp caän vôùi caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi. . Moät maët phaûi maïnh daïn ñaåy nhanh tieán trình töï do hoùa thò tröôøng voán; maët khaùc phaûi coù chính saùch baûo hieåm ruûi ro cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa KTTN, khuyeán khích tö nhaân thaønh laäp vaø tham gia caùc quó baûo hieåm töông hoã cuûa caùc DN coù söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc. 88 . Ban haønh ñoàng boä caùc qui ñònh veà baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm thaát nghieäp theo höôùng ngöôøi lao ñoäng cuøng ñoùng goùp, coù söï hoã trôï moät phaàn cuûa Nhaø nöôùc, giuùp hoä kinh doanh caù theå vaø ngöôøi lao ñoäng trong caùc DNTN coù cô hoäi khaéc phuïc khoù khaên baát thöôøng trong cuoäc soáng vaø yeân taâm lao ñoäng. . Hoã trôï caùc DN khu vöïc KTTN söû duïng dòch vuï tö vaán, öùng duïng coâng ngheä môùi; hoã trôï ñaøo taïo ngheà cung caáp löïc löôïng lao ñoäng ñaùp öùng nhu caàu tuyeån duïng vaø thöôøng xuyeân caäp nhaät caùc kieán thöùc môùi veà coâng ngheä vaø quaûn lyù kinh doanh ñeå doanh nghieäp luoân hoäi nhaäp vôùi thò tröôøng. Ngoaøi ra, caàn quan taâm giaùo duïc tinh thaàn yeâu nöôùc vaø traùch nhieäm tröôùc coäng ñoàng, coù ñaïo ñöùc kinh doanh, toân troïng chöõ tín, töï giaùc chaáp haønh phaùp luaät…. cuûa caùc chuû DN. . Xaùc ñònh cô cheá vaø phöông tieän ñaûm baûo cho khu vöïc KTTN nhaän ñöôïc nhöõng thoâng tin caàn thieát phuïc vuï ñaàu tö kinh doanh; khuyeán khích vaø hoã trôï hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi cuûa hoï. Vôùi phöông tieän hieän ñaïi, DN coù theå tieáp caän thoâng tin töø nhieàu luoàng, nhöng caàn coù moät luoàng thoâng tin chính thoáng thoâng qua Hieäp hoäi kinh doanh, bao goàm: thoâng tin veà chính saùch, phaùp luaät, qui hoaïch, keá hoaïch, caùc döï baùo trung vaø daøi haïn, caùc döï aùn phaùt trieån coù nguoàn voán trong vaø ngoaøi nöùôc, loä trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa nöôùc ta. Trôï giuùp vieäc tieáp caän caùc thoâng tin thò tröôøng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå KTTN tham gia caùc ñoaøn khaûo saùt, nghieân cöùu thò tröøông, tham gia hoäi chôï, trieån laõm…. ôû trong vaø ngoaøi nöôùc. Nhìn chung caàn phoái hôïp caùc bieän phaùp ñaõ ñeà caäp ôû treân, tuy nhieân ñeå bieän phaùp ñöa ra coù taùc duïng toát, phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu kinh nghieäm caùc nöôùc vaø toång keát thöïc tieãn thaáy roõ ñaëc ñieåm môùi cuûa KTTN Vieät Nam nhaèm coù nhöõng quyeát saùch phuø hôïp cho phaùt trieån KTTN theo xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 89 KEÁT LUAÄN Khu vöïc KTTN ñaõ vaø ñang phaùt trieån maïnh meõ, ngaøy caøng khaúng ñònh ñöôïc vò trí cuûa mình trong toång theå neàn kinh teá quoác daân vaø trôû thaønh moät loaïi hình kinh teá caàn ñöôïc ñaåy maïnh nhaèm thöïc hieän chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Trong thôøi gian qua, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng chuû tröông chính saùch taïo ñieàu kieän cho caùc DN khu vöïc KTTN phaùt trieån caû veà soá löôïng vaø qui moâ hoaït ñoäng. Tuy vaäy, khu vöïc naøy hieän nay gaëp raát nhieàu khoù khaén vaø noåi coäm laø khoù khaên veà voán. Vaán ñeà thieáu voán laø moät trong nhöõng raøo caûn lôùn nhaát ñeán söï phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh cuûa DN. Ñeå khu vöïc KTTN phaùt huy vai troø quan troïng trong neàn kinh teá thì giaûi quyeát nhu caàu, trong ñoù vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi khu vöïc naøy laø vaán ñeà ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu trong caùc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc vaø baûn thaân caùc DN. Coù nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan laãn chuû quan laøm cho quaù trình thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi khu vöïc naøy thôøi gian qua coøn nhieàu haïn cheá, song cuøng vôùi söï hoaøn thieän cuûa moâi tröôøng phaùp lyù, söï noã löïc töø phía caùc DN, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi töøng böôùc ñang vaø seõ ñaåy maïnh thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Ñeå naâng cao hôn nöõa khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa caùc DN khu vöïc KTTN, luaän vaên ñaõ maïnh daïn ñöa ra moät soá giaûi phaùp cô baûn nhöng vì nhöõng soá lieäu veà voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN chöa ñöôïc caùc cô quan thoáng keâ quan taâm toång keát coäng vôùi thôøi gian vaø trình ñoä cuûa taùc giaû coù haïn, chaéc chaén luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng sai soùt. Taùc giaû kính mong caùc thaày coâ trong Hoäi ñoàng giaùm khaûo vaø caùc baïn goùp yù ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän hôn vaø göûi lôøi traân troïng caùm ôn ñeán coâ Döông Thò Bình Minh ñaõ taän tình höôùng daãn. Xin chaân thaønh caûm ôn! 90 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. TS. Vuõ Thò BaïÏch Tuyeát, TS. Nguyeãn Tieán Thuaän, Ths. Vuõ Duy Vónh (1/2004), Giaûi phaùp huy ñoäng voán cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû: voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån KTTN Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn taøi chính, Haø Noäi. 2. Ths. Hoaøng Thò Minh Chaâu (2005), “Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån KTTN”, Taøi chính doanh nghieäp, trang 22-23. 3. Quoác hoäi nöôùc coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam khoùa XI, kyø hoïp thöù 8 (29/11/2005), Luaät doanh nghieäp soá 60/2005/QH11. 4. Ths. Nguyeãn Anh Duõng (2004), “Phaùt trieån KTTN-thöïc traïng, nguyeân nhaân vaø giaûi phaùp”, Nghieân cöùu kinh teá, (319), trang 16-20. 5. Nguyeãn Ñieån (2004), “Quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi KTTN treân ñòa baøn TP.HCM- hieän traïng vaø nhöõng vaán ñeà ñaët ra”, Nghieân cöùu kinh teá, (313), trang 66-70. 6. PGS-TS Hoaøng Vaên Hoa (2005), “Moät soá yù kieán veà phaùt trieån KTTN ôû Vieät Nam naêm 2004”, Taïp chí Kinh teá vaø phaùt trieån, (93), trang 3-5. 7. Phaïm Thò Thanh Hoøa (2004), “Doanh nghieäp thuoäc thaønh phaàn KTTN Vieät Nam: thöïc traïng vaø kieán nghò”, Taøi chính doanh nghieäp, (5), trang 24- 25. 8. Nguyeãn Vaên Hieäp (2004), “Naâng cao naêng löïc hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp vöøa vaø nhoû”, Thò tröôøng taøi chính tieàn teä, (14), trang 35-36. 9. Ñoã Haûi (2004), “Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam: keânh huy ñoäng voán trung vaø daøi haïn”, Taøi chính doanh nghieäp, (11), trang 9-11. 91 10. Phöông Linh (2004), “Caûi caùch haønh chaùnh ñeå taïo thuaän lôïi hôn cho doanh nghieäp”, Taøi chính doanh nghieäp, (11), trang 7-8. 11. TS. Hoaøng Thò Lieãu (2005) “Hoaøn chænh cô cheá chính saùch taïo ñaø cho KTTN phaùt trieån”, Taøi chính doanh nghieäp, (3), trang 17-18. 12. PGS.TS. Nguyeãn Huy Oaùnh (2005) “ Phaùt trieån KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû Vieät Nam”, Taïp chí Kinh teá vaø phaùt trieån, (91), trang 10-12. 13. GS.TS. Nguyeãn Thanh Tuyeàn, PGS.TS Nguyeãn Quoác Teá, TS. Löông Minh Cöø (2003), Sôû höõu tö nhaân vaø KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, Nhaø xuaát baûn Toång hôïp TP.HCM. 14. Cuïc Thoáng Keâ TP.HCM (2005), Nieân giaùm thoáng keâ TP.HCM, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ. 15. PGS.TS Hoaøng Coâng Thi (2000), Taïo laäp moâi tröøông taøi chính bình ñaúng giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp taïi Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn taøi chính Haø Noäi. 16. TS. Leâ Khaéc Trí (2004), “Giaûi phaùp taøi chính naâng cao söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp”, Taøi chính doanh nghieäp, (4), trang 12-14. 17. GS.TS Hoà Vaên Vónh (2003), KTTN vaø quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi KTTN ôû nöôùc ta hieän nay, Nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia Haø Noäi. 18. Haø Troïng Vieän (2004), “KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN Vieät Nam”, Nghieân cöùu kinh teá, (318), trang 11-20. 19. GS.TS. Voõ Thanh Thu, TS. Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, Kyõ sö Nguyeãn Cöông (2004), Kyõ thuaät ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, Nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ. 20. Ths. Nguyeãn Vaên Tuaán (2005), Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vôùi phaùt trieån kinh teá ôû Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn tö phaùp Haø Noäi. 92 21. PGS.TS. Nguyeãn Vaên Khaùnh, Leâ Huy Hoøa, Nguyeãn Ñaêng Vinh, Ñoã Xuaân Tuaát (2004), “Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi 2001-2010”, Vieät Nam treân con ñöôøng lôùn, Nhaø xuaát baûn Lao Ñoäng Haø Noäi. 22. Leâ Boä Lónh (2002), Hoaït ñoäng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ôû Haø Noäi vaø TP.HCM, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc xaõ hoäi Haø Noäi. 23. TSKH. Phaïm Xuaân Duõng (2004), Chuyeån giao coâng ngheä ôû Vieät Nam: thöïc traïng vaø giaûi phaùp, Nhaø xuaát baûn chính trò Quoác gia. 24. Vuõ Quoác Thuaán (2006), Phaùt trieån KTTN ôû Vieät Nam hieän nay, Nhaø xuaát baûn chính trò Quoác gia. 25. Trònh Thò Hoa Mai (2005), KTTN Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp, Nhaø xuaát baûn Theá giôùi. 26. Nguyeãn Thaønh Ñoâ, “ Nôï ngaân saùch vaãn ôû ngöôõng an toaøn”, Baùo Phaùp Luaät, (164), trang 3. 27. Leâ Khaéc Trieát (2005), Ñoåi môùi vaø phaùt trieån KTTN Vieät Nam – thöïc traïng vaø giaûi phaùp, Nhaø xuaát baûn lao ñoäng Haø Noäi. 28. Caùc baùo vaø taïp chí: Thôøi baùo kinh teá, Phaùt trieån kinh teá, Nghieân cöùu kinh teá, Thoâng tin taøi chính, Döï baùo kinh teá vaø taêng tröôûng. 29. Caùc website: www.google.com.vn www.vinaseek.com www.gso.gov.vn www.mpi.gov.vn www.bussiness.gov.vn - Phaân theo ngaønh: 93 Baûng 9: FDI theo ngaønh giai ñoaïn 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc S T T Chuyeân ngaønh Soá döï aùn Cô caáu (%) Toång voán ñaàu tö (USD) Cô caáu (%) Voán phaùp ñònh (USD) Cô caáu (%) Ñaàu tö thöïc hieän (USD) 1 Coâng nghieäp 4.053 67,21 31.040.965.617 60,84 13.355.301.115 58,87 19.448.451.295 2 Noâng, laâm nghieäp 789 13,08 3.774.878.343 7,40 1.631.140.826 7,19 1.816.117.188 3 Dòch vuï 1.188 19,70 16.202.102.288 31,76 7.698.540.445 33,94 6.721.767.094 Toång soá 6.030 100,00 51.017.946.248 100,00 22.684.982.386 100,00 27.986.335.577 Nguoàn: Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö - Phaân theo hình thöùc ñaàu tö: Baûng 10: FDI theo hình thöùc ñaàu tö giai ñoaïn 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc STT Hình thöùc ñaàu tö Soá döï aùn Cô caáu (%) Toång voán ñaàu tö (USD) Cô caáu (%) Voán phaùp ñònh (USD) Cô caáu (%) Ñaàu tö thöïc hieän (USD) 1 100%voán nöôùc ngoaøi 4.504 74,69 26.041.421.663 51,04 11.121.222.13 8 49,02 9.884.072.976 2 Lieân doanh 1.327 22,01 19.180.914.141 37,60 7.425.928.291 32,73 11.145.954.535 3 Hôïp ñoàng hôïp taùc KD 184 3,05 4.170.613.253 8,17 3.588.814.362 15,82 6.053.093.245 4 BOT 6 0,10 1.370.125.000 2,69 411.385.000 1,81 727.030.774 5 Coâng ty coå phaàn 8 0,13 199.314.191 0,39 82.074.595 0,36 170.184.047 6 Cty quaûn lyù voán 1 0,02 55.558.000 0,11 55.558.000 0,24 6.000.000 Toång soá 6.030 100,00 51.017.946.248 100,00 22.684.982.38 6 100,00 27.986.335.577 Nguoàn: Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö 94 -Phaân theo nöôùc: tính ñeán ngaøy 31/12/2005 coù 75 nöôùc vaø vuønh laõnh thoå ñaàu tö taïi Vieät Nam, trong ñoù 5 quoác gia vaø vuøng laõnh thoå haøng ñaàu theo thöù töï laø: Baûng 11: FDI theo nöôùc giai ñoaïn 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc STT Nöôùc, vuøng laõnh thoå Soá döï aùn Cô caáu (%) Toång voán ñaàu tö (USD) Cô caáu (%) Voán phaùp ñònh (USD) Cô caáu (%) Ñaàu tö thöïc hieän (USD) Cô caáu (%) 1 Ñaøi Loan 1.422 23,58 7.769.027.127 15,23 3.364.123.314 14,83 2.830.865.801 10,12 2 Haøn Quoác 1.064 17,65 5.337.858.695 10,46 2.306.824.058 10,17 2.590.655.156 9,26 3 Nhaät Baûn 600 9,95 6.289.749.999 12,33 2.860.124.611 12,61 4.669.368.734 16,68 4 Singapore 403 6,68 7.610.672.977 14,92 2.831.998.937 12,48 3.620.630.556 12,94 5 Hoàng Koâng 360 5,97 3.727.943.431 7,31 1.576.161.203 6,95 1.986.420.590 7,10 Nguoàn: Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö - Phaân theo ñòa phöông: tính ñeán ngaøy 31/12/2005 coù 65 ñòa phöông thu huùt ñöôïc voán FDI, trong ñoù 5 ñòa phöông daãn ñaàu caû nöôùc: Baûng 12: FDI theo ñòa phöông giai ñoaïn 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc STT Ñòa phöông Soá döï aùn Cô caáu (%) Toång voán ñaàu tö (USD) Cô caáu (%) Voán phaùp ñònh (USD) Cô caáu (%) Ñaàu tö thöïc hieän (USD) Cô caáu (%) 1 TP.Hoà Chí Minh 1.869 31,00 12.239.898.606 23,99 5.862.546.399 25,84 6.056.463.599 21,64 2 Haø Noäi 654 10,85 9.319.622.815 18,27 4.003.496.195 17,65 3.402.096.156 12,16 3 Ñoàng Nai 700 11,61 8.494.859.254 16,65 3.347.156.345 14,75 3.842.121.843 13,73 4 Bình Döông 1.083 17,96 5.031.857.583 9,86 2.113.531.609 9,32 1.862.200.644 6,65 5 Baø Ròa- Vuõng Taøu 120 1,99 2.896.444.896 5,68 1.029.058.111 4,54 1.253.723.412 4,48 Nguoàn: Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ._.