Nâng cao chất lượng mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn tỉnh Lào Cai

Môc lôc Lời mở đầu Điện năng là nguồn năng lượng rất quan trọng trong quá trình bảo vệ và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Nhờ có điện năng mà các ngành kinh tế mới có điều kiện phát triển, từ đó kéo theo sự phát triển chung của toàn xã hội. Đảng và Nhà nước ta luôn coi ngành công nghiệp điện là một ngành tiên phong, mũi nhọn. Tại các kỳ Đại hội, Đảng ta cũng khẳng định: “ Điện phải đi trước một bước”. Với chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, cùng với sự cố gắng sức người, sức của của toàn dân, trách nhiệm ngành điện, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn gian khổ trong chiến tranh cũng như trong hoà bình song ngành điện Việt Nam ngày càng lớn mạnh cả về quy mô, công nghệ đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Qua thời gian thực tập tại Điện lực Lào Cai, qua sự phân tích và đánh giá thực trạng điện nông thôn tỉnh Lào Cai, với mong muốn góp phần khắc phục những khó khăn trong công tác quản lý điện nông thôn của tỉnh, tôi quyết định chọn đề tài:" Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn tỉnh Lào Cai". Đề tài có kết cấu như sau: Chương I: Vai trò của điện năng với sự phát triển kinh tế xã hội Chương II: Thực trạng công tác quản lý điện nông thôn trên địa bàn tỉnh Lào Cai Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn tỉnh Lào Cai Tôi xin trân trọng cảm ơn cô giáo Ts. Phan Thị Nhiệm, cán bộ phòng điện nông thôn nói riêng và Điện lực Lào Cai nói chung đã giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này. Do điều kiện thời gian cũng như hạn chế về kinh nghiệm thực tế nên chắc rằng bài viết không tránh được những thiếu sót rất mong được sự đóng góp của thầy cô, bạn bè để đề tài được hoàn thiện hơn. Hà nội, ngày 09 tháng 05 năm 2005 Sinh viên Nguyễn Kim Tuyết Chương I:Vai trò của điện năng với sự phát triển kinh tế xã hội I. Quá trình hình thành và phát triển ngành điện Việt Nam 1. Tổng quan về ngành điện Ngành điện lực Việt Nam được thành lập ngày 15/8/1954. Nhìn lại chặng đường đã qua, ngành đã có những bước trưởng thành và không ngừng phát triển. Từ một cơ sở vật chất nghèo nàn với tổng công suất nguồn điện toàn quốc năm 1954 khoảng 100 MW, xuất phát điểm của ngành điện chỉ vẻn vẹn với năm nhà máy nhiệt điện do Pháp để lại, không có hệ thống lưới truyền tải, lưới phân phối thô sơ, dễ gây sự cố mất điện. Với tinh thần hăng say lao động, chỉ trong vòng bốn năm(1961-1965), cán bộ công nhân ngành điện đã xây lắp xong nhà máy thuỷ điện Uông Bí với tổng công suất 50 MW. Nhằm thực hiện kế hoạch năm năm này, hàng loạt các nhà máy điện được ra đời: Nhà máy điện Vinh (8 MW), Lào Cai (8 MW), Việt Trì(16 MW), Thái Nguyên (24 MW). Mặc dù, vừa phải đối phó với chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ (1965-1972), vừa phải đảm bảo là hậu phương vững chắc cho Miền Nam, ở Miền Bắc vẫn tiếp tục xây dựng mới các nhà máy thuỷ điện: Ninh Bình (100 MW), Thác Bà (108 MW), cải tạo nâng cấp các nhà máy cũ và các đường dây 35 KV. Trong suốt mười năm tiếp theo( 1965-1975), với ý trí quyết tâm, lòng căm thù giặc sâu sắc, đã giúp cán bộ công nhân ngành điện vừa sản xuất vừa chiến đấu: “ Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu, trái tim người thợ điện còn đập thì dòng điện không bao giờ tắt” ở miền Nam, sau đại thắng mùa xuân 1975, ta vào tiếp quản đã nhanh chóng củng cố các cơ sở điện lực, khôi phục đường ống thuỷ áp của thuỷ điện Đa Nhim và gần 200km đường dây 250KV từ Đa Nhim về Sài Gòn. Đến cuối năm 1975, công suất điện toàn quốc đạt 1.326,3MW, sản lượng điện 2,98 tỷ KWh với 15.390,2 km đường dây tải điện các loại. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở điện lực ở giai đoạn này đều xuống cấp nghiêm trọng do hậu quả của chiến tranh và yếu kém về quản lý. Và trong những giai đoạn tiếp theo, các công trình thuỷ điện lớn lần lượt được ra đời như: Nhiệt điện Phả Lại (440 MW), thuỷ điện Hoà Bình (1920 MW), Trị An (400 MW), Thác Mơ (150 MW), Vĩnh Sơn (60 MW), tua-bin khí Bà Rịa (gần 300 MW)..., sau này là Thuỷ điện Yaly, Phú Mỹ và hàng vạn km đường dây cao, trung, hạ thế đã được xây dựng và đưa vào vận hành có hiệu quả. Đặc biệt, vào ngày 27/5/1994 đã đI vào lịch sử ngành điện với sự kiện thống nhất lưới điện hai miền Bắc- Nam qua đường dây 500 KV, đất nước chính thức có một lưới điện quốc gia, có trung tâm điều độ, chất lượng điện cung cấp tốt và ổn định hơn. Tổng Công ty Điện Lực Việt nam là một Tổng Công ty nhà nước gồm nhiều đơn vị của ngành điện tham gia vào khâu phát điện, truyền tải, phân phối điện và các dịch vụ liên quan. Những đơn vị này được nhóm lại dưới hai hệ thống kế toán: (I) Các đơn vị hạch toán độc lập; và (II) các đơn vị hạch toán phụ thuộc. Người ta phân loại các đơn vị kinh doanh như sau: - Các đơn vị tham gia vào phát điện và truyền tải điện phải hạch toán phụ thuộc. Có 17 đơn vị kinh doanh tham gia vào các hoạt động này trong đó có 13 đơn vị phát điện, 4 đơn vị truyền tải và 1 Trung tâm Điều độ Quốc gia. - Những đơn vị tham gia vào khâu phân phối và cung ứng điện là các doanh nghiệp hạch toán độc lập, (nghĩa là các doanh nghiệp nhà nước như được quy định trong Luật Doanh nghiệp nhà nước). Có 5 đơn vị phân phối điện: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Công ty Điện Lực 1, Công ty Điện Lực 2, Công ty Điện Lực 3. - Nhóm các đơn vị tham gia vào cung cấp dịch vụ (bao gồm tài chính, thiết kế và xây dựng, và lên kế hoạch) hạch toán độc lập hoặc phụ thuộc. 2. Đặc điểm của ngành điện và sản phẩm điện 2.1. Đặc điểm của ngành điện Điện là một ngành thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng và nằm trong hệ thống các ngành công nghiệp, nó giữ vị trí then chốt cung cấp năng lượng cho các ngành kinh tế quốc dân. Do đặc điểm kỹ thuật đặc thù và phức tạp, vốn đầu tư cơ sở vật chất cho ngành lớn nên ngành điện là một ngành độc quyền và do Nhà nước quản lý. Ngành điện là một trong số rất ít những ngành sản xuất độc quyền ở nước ta, do Nhà nước điều phối và quản lý. Ngành công nghiệp điện là một ngành sản xuất vật chất thuộc loại hình sản xuất giản đơn. Quy trình sản xuất sản phẩm theo một chu trình khép kín, liên tục. Quá trình sản xuất, truyền tải, phân phối điện năng được diễn ra đồng thời trên cùng một đơn vị thời gian. Sản phẩm do ngành công nghiệp điện sản xuất ra không có hình thái vật chất cụ thể và không thể dự trữ trong kho được. Quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm không thể tách rời nhau, khối lượng sản phẩm sản xuất ra đồng nhất với khối lượng sản phẩm tiêu thụ và sản phẩm điện tiêu thụ được truyền trực tiếp từ nơi sản xuất đến các hộ tiêu dùng điện bằng hệ thống đường dây truyền tải, phân phối và qua các trạm biến áp. Giá bán lẻ điện cho khách hàng cuối cùng do Chính phủ xây dựng và được áp dụng thống nhất trên cả nước. Cơ chế hình thành giá bán buôn cho phép các công ty phân phối thu được lợi nhuận theo chỉ tiêu mức lợi nhuận do Tổng Công ty Điện Lực Việt nam quyết định. Do giá bán lẻ điện thống nhất và chi phí cho hệ thống phân phối điện của các công ty phân phối là khác nhau nên giá bán buôn của các công ty phân phối điện sẽ khác nhau. Điện vừa là ngành kinh doanh vì lợi nhuận, vừa là ngành mang tính chất phục vụ: Vì điện là một ngành mang tính độc quyền tự nhiên, là ngành cung cấp yếu tố sản xuất quan trọng cho tất cả các ngành kinh tế quốc dân, cung cấp tư liệu tiêu dùng cho các hộ gia đình, vì vậy doanh thu tư việc kinh doanh bán điện cho các đối tượng trên là khá cao. Bên cạnh đó, phát triển ngành điện còn vì mục tiêu xoá đói giảm nghèo, tức là đầu tư xây dựng mạng lưới điện đến khu vực nông thôn, đây là khu vực mà người dân ít có khả năng chi trả, giá điện ở đây phải thấp hơn các khu vực khác nhằm khuyến khích người dân tiêu dùng điện. Trong khi vốn đầu tư lớn, thời hạn thu hồi vốn lâu mà doanh thu thấp vì giá thấp, ít hộ tiêu dùng hơn. Nên trong trường hợp này ngành điện lại mang tính phục vụ xã hội, chứ không vì mục tiêu lợi nhuận. 2.2. Đặc điểm sản phẩm điện Sản phẩm của ngành điện là điện năng - là một khâu trong việc cung cấp và luân chuyển toàn quốc. Điện năng vừa là tư liệu sản xuất và vừa là tư liệu tiêu dùng: là tư liệu sản xuất cho mọi ngành sản xuất khác (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ...) và là tư liệu tiêu dùng cho mọi đối tượng, mọi người dân trong xã hội, do vậy ngoài ý nghĩa kinh tế, sản phẩm điện còn mang ý nghĩa lớn về mặt xã hội: tạo sự thúc đẩy các ngành khác cùng phát triển, xã hội văn minh, đất nước ngày càng phát triển hơn, tươi sáng hơn. Điện là hàng hoá công cộng không thuần tuý Hàng hoá cộng cộng là những hàng hoá khi một người sử dụng rồi thì những người khác vẫn còn tiếp tục sử dụng được nữa mà không làm giảm phúc lợi tiêu dùng của người sử dụng ban đầu. Hàng hoá công cộng có hai thuộc tính cơ bản: Hàng hoá công cộng không có tính loại trừ trong tiêu dùng, tức là nó không thể bị loại trừ hoặc nếu muốn loại trừ những cá nhân không trả tiền cho việc tiêu ding hàng hoá công cộng thì rất tốn kém. Hàng hoá công cộng không có tính cạnh tranh trong tiêu dùng: là loại hàng hoá một khi đã được cung cấp thì việc có thêm một người tiêu ding không làm giảm lợi ích tiêu ding của người khác, tức là chi phí biên để phục vụ thêm một người sử dụng hàng hoá công cộng là bằng không. Căn cứ vào hai thuộc tính cơ bản này, người ta chia hàng hoá công cộng thành hai loại: Hàng hoá công cộng thuần tuý (là hàng hoá coa đầy đủ hai thuộc tính trên) và hàng hoá công cộng không thuần tuý ( là hàng hoá có một trong hai thuộc tính trên hoặc có cả hai nhưng trong một giới hạn nhỏ) Theo các khái niệm và cách phân loại trên, ta thấy điện là một loại hàng hoá công cộng không thuần tuý, tức là có khả năng loại trừ bằng giá. Nó không có tính cạnh tranh trong tiêu dùng nhưng sử dụng cơ chế giá để loại trừ những người ăn không. Trong điều kiện nước ta hiện nay và do đặc điểm của ngành điện nên việc cung cáp điện vẫn dưới hình thức cung cấp Nhà Nước hàng hoá công cộng. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu tiêu ding điện năng và hội nhấp quốc tế, Nhà nước ta nên có chủ trương, chính sách cung cấp điện dưới hình thức tư nhân cung cấp hàng hoá công cộng( doanh nghiệp trong nước, nước ngoài đầu tư) làm tăng tính cạnh tranh của các doanh nghiệp và chất lượng sản phẩm điện 2.3. Một số yêu cầu trong công tác quản lý, truyền tải và kinh doanh điện năng Việc quản lý quá trình truyền tải và phân phối điện năng phải đạt được một số yêu cầu cơ bản: - Điện năng phải cung cấp liên tục. Mất điện sản xuất sẽ bị đình trệ. Mất điện đột ngột thiết bị và sản phẩm có thể bị hư hỏng. Điện cung cấp cho các hộ tiêu dùng với yêu cầu đủ số lượng, chất lượng và thời gian. - Đảm bảo tính an toàn cho sản xuất và tiêu thụ đối với các thiết bị tiêu thụ điện: điện áp cung cấp phải ổn định, tần số dòng điện phải ổn định. Vì hệ thống điện là một hệ thống khép kín và thống nhất, có tính đồng bộ cao từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ, nếu chỉ cần một khâu nào đó trong dây chuyền sản xuất bị sự cố thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến toàn bộ hệ thống. - Bảo đảm công tác quản lý trong quá trình truyền tải và phân phối điện năng: giảm lượng tổn thất điện năng trong quá trình truyền tải và phân phối kinh doanh điện năng. Nếu khâu quản lý tốt sẽ giảm được chi phí đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh, góp phần hạ giá thành của 1KWh điện, dẫn đến giảm giá bán điện, tạo điều kiện cho việc hạ chi phí đầu vào của các ngành sản xuất và giảm chi phí cho các hộ tiêu dùng điện sinh hoạt, góp phần thúc đẩy nền sản xuất phát triển và nâng cao đời sống nhân dân. II. Vai trß cña ®iÖn n¨ng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn 1.1. §¸p øng nhu cÇu n¨ng l­îng gia t¨ng- yªu cÇu cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c Ngµy nay, trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, toµn cÇu ho¸ th­¬ng m¹i, ®ßi hái c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¶i ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, trong ®ã c«ng nghiÖp ®iÖn ph¶i ®i tr­íc c¸c ngµnh kh¸c v× nã cung cÊp t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ. §Ó ngµnh ®iÖn ph¸t triÓn tr­íc ®ßi hái ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng tèt h¬n vÒ ®iÖn, ®­êng x¸ vµ viÔn th«ng... Ng­îc l¹i, khi ngµnh ®iÖn ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña toµn bé c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cña mçi n­íc mµ nhu cÇu sö dông n¨ng l­îng kh¸c nhau. MÆc dï cã nh÷ng thay ®æi lín trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh­ng ViÖt Nam vÉn lµ mét trong nh÷ng n­íc cã møc sö dông n¨ng l­îng thÊp nhÊt Ch©u ¸. B¶ng 1: Tiªu thô n¨ng l­îng hiÖn ®¹i trªn ®Çu ng­êi ë Ch©u ¸ vµ Mü, 1996 N­íc N¨ng l­îng hiÖn ®¹i (t­¬ng ®­¬ng kg dÇu) §iÖn (KWh) Trung Quèc 664 780 Ên §é 248 420 Indonesia 366 315 Hµn Quèc 2.982 4.174 Malaixia 1.699 2.032 Philippin 316 399 Th¸i Lan 769 1.294 ViÖt Nam 144 161 Mü 7.819 12.171 (Nguån: B¸o c¸o ph¸t triÓn nh©n lùc 1997; ¦íc tÝnh cña chuyªn gia WB) N¨m 1996, ë ViÖt Nam, tiªu thô n¨ng l­îng hiÖn ®¹i ®Çu ng­êi t­¬ng ®­¬ng 144 kg quy dÇu vµ tiªu thô ®iÖn n¨ng lµ kho¶ng 161 KWh, møc nµy mÆc dï v« cïng thÊp song l¹i phï hîp víi møc thu nhËp cña ®Êt n­íc. NÕu t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m trung b×nh lµ 6% tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2001 vµ 7,5% sau ®ã, th× tiªu thô n¨ng l­îng hiÖn ®¹i ph¶i t¨ng víi tèc ®é trung b×nh lµ 9%/n¨m. §Õn n¨m 2010, tæng nhu cÇu vÒ n¨ng l­îng hiÖn ®¹i sÏ b»ng 3 lÇn møc cña n¨m 1997. B¶ng 2: Nhu cÇu vÒ n¨ng l­îng hiÖn ®¹i ë ViÖt Nam, 1995 - 2010 N¨ng l­îng 1995 2000 2005 2010 §iÖn (TriÖu KWh) X¨ng dÇu (Ngh×n thïng) KhÝ thiªn nhiªn (tû m3) Than (ngh×n tÊn) 14.636 38.144 0,199 5.069 25.706 53.994 2,111 7.166 44.491 79.431 4,663 9.142 77.406 117.841 7,717 11.115 Tæng céng (ngh×n tÊn quy dÇu) 10.663 16.975 24.267 36.973 (Nguån : ¦íc tÝnh cña c¸c chuyªn gia WB) Theo b¶ng trªn ta thÊy: Theo dù b¸o n¨m 2010 so víi n¨m 1995, nhu cÇu vÒ ®iÖn sÏ t¨ng h¬n 4 lÇn. Nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm x¨ng dÇu sÏ t¨ng 2,5 lÇn. Nhu cÇu vÒ khÝ ®èt sÏ t¨ng gÇn 10 lÇn vµ nhu cÇu trong n­íc vÒ than sÏ t¨ng gÊp ®«i. Ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l­îng sÏ võa hç trî võa thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, ngµnh n¨ng l­îng ph¶i cung cÊp n¨ng l­îng nhanh h¬n tèc ®éi t¨ng GDP 30%, trong ®ã riªng n¨ng l­îng ®iÖn ph¶i nhanh h¬n 70% ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c chØ tiªu t¨ng tr­ëng. B¶ng 3: Tèc ®é t¨ng GDP vµ nhu cÇu sö dông ®iÖn trªn thÕ giíi Khu vùc Tèc ®é t¨ng GDP (%) Tèc ®é t¨ng nhu cÇu sö dông ®iÖn (%) B¾c Mü 2,6 2,1 T©y ¢u 2,5 2 §«ng ¸ 6,2 5,6 Nam ¸ 5,6 6,6 Trung Quèc 7,8 5,9 Mü La Tinh 3,7 3,7 Ch©u Phi 4,1 5,1 Nguån: T¹p chÝ ®iÖn lùc sè 05/ 2004 Qua b¶ng trªn cho thÊy, ®Ó cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nh­ trªn th× tèc ®é t¨ng nhu cÇu sö dông ®iÖn ph¶i t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ch©u ¸, Mü la Tinh, ch©u Phi. V× vËy, c¸c n­íc nµy cÇn ph¶i chó träng ®Çu t­ vµo c¬ së vËt chÊt kü thuËt thiÕt yÕu cho ngµnh ®iÖn.Tuy nhiªn, víi nguån tµi chÝnh h¹n hÑp cña c¸c n­íc nµy th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®Çu t­ cho ngµnh ®iÖn. ë ViÖt Nam, cÇn ph¶i ®Çu t­ 5,3-5,5% GDP vµo c¬ së vËt chÊt thiÕt yÕu cho ngµnh ®iÖn, gÊp ®«i møc ®Çu t­ cña c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. Trong ®ã hai phÇn ba l­îng ®Çu t­ cÇn thiÕt sÏ ®­îc hç trî b»ng nguån hç trî chÝnh thøc ODA, tÝn dông ­u ®·i vµ ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi, phÇn cßn l¹i lµ lÊy tõ tÝch luü néi bé, vay trong n­íc. Do ®ã, ®¶m b¶o ®ñ vèn cho nhu cÇu ®Çu t­ trªn ®ßi hái ChÝnh Phñ c¸c n­íc nãi chung ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý, t¹o m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng thuËn lîi ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. 1.2. N©ng cao møc sèng d©n c­. §èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc ®i theo con ®­êng chñ nghÜa x· héi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, môc tiªu cuèi cïng cña sù ph¸t triÓn lµ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng con ng­êi. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét n­íc ng­êi ta dïng chØ sè HDI (chØ sè ph¸t triÓn con ng­êi) víi ba tiªu chÝ chÝnh: thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi, tuæi thä b×nh qu©n, tû lÖ ng­êi biÕt ch÷. §iÖn lµ nh©n tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¸c chØ tiªu nµy. §iÖn ra ®êi vµ ph¸t triÓn, s¶n xuÊt ®­îc c¶i tiÕn, n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc n©ng cao, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng, më réng thÞ tr­êng tiªu thô vµ dÞch vô. §iÖn cµng ph¸t triÓn, c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ ngµnh c«ng nghiÖp sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn, cµng ®ãng gãp nhiÒu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu nhËp quèc d©n theo ®Çu ng­êi ®­îc n©ng cao. MÆc dï GDP tÝnh theo ®Çu ng­êi cña ViÖt Nam n¨m 1999 xÕp thø h¹ng thÊp nhÊt (thø 167), song chØ sè ph¸t triÓn con ng­êi ®­îc xÕp thø 101, thuéc lo¹i trung b×nh trªn thÕ giíi víi chØ sè 0,682 (n¨m 1999 xÕp thø 121 víi HDI lµ 0,456). §©y lµ chØ sè tæng hîp, chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, nªn kh«ng thÓ t¸ch rêi sù t¸c ®éng cña ®iÖn ®Õn chØ sè nµy, nh­ng qua ®©y cho thÊy ®­îc r»ng nhê cã sù ph¸t triÓn cña ®iÖn, ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ nh©n d©n vïng s©u, vïng xa, d©n téc Ýt ng­êi… ®­îc tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô x· héi nhiÒu h¬n, gãp phÇn lµm t¨ng chØ sè HDI cña ViÖt Nam. 2. C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu tiªu thô ®iÖn n¨ng 2.1. Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u Nãi chung, sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, theo chiÒu réng hay chiÒu s©u ®Òu lµm t¨ng nhu cÇu tiªu thô ®iÖn. §©y lµ mét ®iÒu hiÓn nhiªn vµ dÔ thÊy, khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn, lao ®éng thñ c«ng cña con ng­êi dÇn ®­îc thay thÕ bëi c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ... víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn. §iÒu nµy ®· lµm t¨ng nhu cÇu tiªu thô ®iÖn ®Ó phôc vô cho c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. Nh­ng ng­îc l¹i, ®iÖn ph¸t triÓn l¹i t¹o tiÒn ®Ò vµ lµ nguån lùc cho sù ra ®êi c¸c ph¸t minh khoa häc c«ng nghÖ nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Hai qu¸ tr×nh nµy tuy tr¸i ng­îc nhau nh­ng l¹i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ cïng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ x· héi. V× ®iÖn lµ mét trong nh÷ng ngµnh cung cÊp n¨ng l­îng cho mäi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, nªn mäi sù t¨ng lªn trong tæng s¶n l­îng ®Çu ra cña nÒn kinh tÕ ®Òu ¶nh h­ëng lín ®Õn nhu cÇu tiªu thô ®iÖn. ChÝnh v× thÕ nªn khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Òu lµm cho s¶n l­îng cña nÒn kinh tÕ t¨ng lªn, tøc lµ còng ®· lµm t¨ng nhu cÇu tiªu thô ®iÖn. MÆt kh¸c, ta l¹i thÊy, mét nÒn kinh tÕ ®­îc gäi lµ ph¸t triÓn tøc lµ ph¶i cã tû träng cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cao trong c¬ cÊu kinh tÕ. Nh­ng ®©y l¹i chÝnh lµ nh÷ng ngµnh cã nhu cÇu sö dông n¨ng l­îng nhiÒu h¬n c¶. N¨m 2000, nhu cÇu sö dông ®iÖn cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chiÕm 41,6% tæng nhu cÇu tiªu thô (8.908 triÖu KWh/21.394 triÖu KWh). VËy, khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, th× nhu cÇu tiªu thô n¨ng l­îng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ ®iÖn sÏ ngµy cµng t¨ng. 2.2. Sù gia t¨ng d©n sè HiÓn nhiªn thÊy r»ng sù gia t¨ng d©n sè cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nh÷ng n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng d©n sè cao th­êng lµ nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn, ®êi sèng cña nh©n d©n cßn nghÌo ®ãi vµ l¹c hËu. C¸c n­íc ph¸t triÓn ®Òu cã møc t¨ng d©n sè tù nhiªn d­íi 2%/n¨m, cßn c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®Òu cã møc t¨ng trªn 2%/n¨m. D©n sè gia t¨ng h¹n chÕ sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung, do ®ã h¹n chÕ tèc ®é ph¸t triÓn cña ngµnh ®iÖn nãi riªng. Nh­ng sù gia t¨ng d©n sè l¹i kÐo theo sù t¨ng lªn trong nhu cÇu sö dông ®iÖn. ChÝnh v× vËy mµ ë nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ so víi nhu cÇu tiªu thô ®iÖn cã kho¶ng chªnh lÖch kh¸ xa. Ngay nh­ n­íc ta - mét n­íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, giai ®o¹n 1996 - 2000, mÆc dï tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao 6,7%/n¨m, nh­ng vÉn lµ thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi sù t¨ng lªn trong nhu cÇu tiªu thô ®iÖn. §Ó rót bít kho¶ng c¸ch ®ã, nh»m t¹o nguån lùc cho ngµnh ®iÖn ph¸t triÓn, nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi. 2.3. Møc sèng d©n c­ ngµy cµng t¨ng §©y lµ yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng tíi cÇu. Nã lµ mét biÕn sè cña hµm cÇu, quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n. nÕu møc sèng cña d©n c­ ngµy cµng cao th× nhu cÇu tiªu thô ®iÖn ngµy cµng nhiÒu h¬n. §ã lµ mét ®iÒu hiÓn nhiªn vµ dÔ thÊy. Khi møc sèng cña ng­êi d©n ®­îc n©ng cao, nhu cÇu gi¶i trÝ vµ sinh ho¹t x· héi cña hä ®­îc n©ng lªn, ®êi sèng dÇn dÇn ®­îc c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ b»ng c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ nh­ v« tuyÕn, m¸y giÆt, m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é... TÊt c¶ c¸c dÞch vô ®ã ®Òu lµm t¨ng nhu cÇu tiªu thô ®iÖn n¨ng. Trong nh÷ng n¨m qua, thu nhËp cña c¸c tÇng líp d©n c­ tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn. TÝnh trªn ph¹m vi c¶ n­íc, thu nhËp b×nh qu©n mét ng­êi mét th¸ng n¨m 2001-2002 theo gi¸ thùc tÕ ®¹t 375.000 ®, t¨ng 21% so víi n¨m 1999. Trong ®ã, khu vùc thµnh thÞ ®¹t 626.000®, t¨ng 21,1%; khu vùc n«ng th«n ®¹t 275.000® t¨ng 22,2%; nhãm giµu nhÊt (nhãm 20% sè hé cã thu nhËp cao nhÊt) ®¹t 877.000®, t¨ng 18,2%; nhãm nghÌo nhÊt(nhãm 20% sè hé cã thu nhËp thÊp nhÊt) ®¹t 108.000®, t¨ng 11,7%. Chi tiªu cho ®êi sèng cña d©n c­ còng t¨ng, b×nh qu©n c¶ n­íc n¨m 2001-2002 ®¹t 286.000®, t¨ng 21,4% so víi n¨m 1999. Trong ®ã chi tiªu cña khu vùc thµnh thÞ lµ 406.000®, khu vùc n«ng th«n lµ 210.000®. B¶ng 4: Tû lÖ tiªu dïng c¸c ®å dïng ®iÖn ë hai khu vùc n«ng th«n, thµnh thÞ Lo¹i ®å dïng N¨m 1998 N¨m 2000 N¨m 2002 N. Th«n T. ThÞ N. Th«n T. ThÞ N. Th«n T. ThÞ 1. §Çu vi deo 9,86 47,34 10,92 49,97 12,50 52,34 2. Ti vi mÇu 28,51 74,17 31,20 79,92 33,36 84,25 3. Dµn nghe nh¹c 3,4 12,86 4,92 13,73 6,47 16,62 4. Tñ l¹nh 2,12 34,86 3,53 37,20 4,61 39,95 5. B×nh nãng l¹nh 0,3 5,19 0,42 7,95 0,7 10,02 6. M¸y giÆt 0,33 9,58 0,45 11,28 0,65 12,58 7. BÕp ®iÖn, nåi c¬m 9,52 56,61 10,63 59,60 11,12 62,56 8. Qu¹t ®iÖn 58,98 93,33 60,28 97,45 63,40 99,95 Nguån: §iÒu tra møc sèng d©n c­- Tæng côc thèng kª 2001-2002 3. Vai trß cña ®iÖn n¨ng víi ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi 3.1. §iÖn víi ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi chung * §iÖn víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi: Cã thÓ nãi, do ®ßi hái yªu cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiệp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ®Çu tiªn trªn thÕ giíi( T©y ¢u, B¾c Mü…) th× ngµnh ®iÖn ®­îc ra ®êi vµ ph¸t triÓn sím nhÊt tõ c¸c n­íc nµy. §iÖn tr­íc tiªn lµ phôc vô cho ph¸t triÎn c«ng nghiÖp. C«ng nghiÖp cung cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, c«ng cô s¶n xuÊt cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ. Ng­îc l¹i, c«ng nghiÖp l¹i lµ ngµnh tiªu thô c¸c s¶n phÈm, thóc ®Èy s¶n xuÊt c¸c ngµnh kh¸c nh­ chÕ biÕn, khai th¸c n«ng l©m thuû s¶n. §iÖn sö dông cho c«ng nghiÖp lµ rÊt lín, chiÕm gÇn mét nöa s¶n l­îng ®iÖn th­¬ng phÈm s¶n xuÊt ra. Trong qu¨ tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, nhu cÇu sö dông ®iÖn ngµy cµng t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn B¶ng 5: Tèc ®é t¨ng nhu cÇu sö dông ®iÖn trªn thÕ giíi Khu vùc Tèc ®é t¨ng 1971-1993 (%) Tèc ®é t¨ng 1993-2000 (%) Tèc ®é t¨ng 2000-2010 (%) ThÕ giíi 4 2,9 3,2 B¾c Mü 3,2 2 2,1 T©y ¢u 3,1 2,2 1,8 §«ng ¸ 9,4 6,3 5 Nam ¸ 8,1 5,5 6,7 Trung Quèc 8,5 6,4 5,5 Mü La Tinh 6,7 4,2 3,3 Ch©u Phi 6,6 5,3 5,6 Nguån: T¹p chÝ §iÖn lùc sè 5/2000 Qua b¶ng ta thÊy, tèc ®é t¨ng nhu cÇu sö dông ®iÖn giai ®o¹n 2000-2010 cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn thuéc Nam ¸, Ch©u Phi cao h¬n trong giai ®o¹n 1993- 2000 ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn, trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp. Cßn c¸c n­íc ph¸t triÓn ®· hoµn thµnh qu¸ tr×nh c«ng ho¸ th× nhu cÇu sö dông ®iÖn cã xu h­íng gi¶m ®i so víi c¸c giai ®o¹n tr­íc. * §iÖn víi ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam: Ngµnh ®iÖn ViÖt Nam ®­îc ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn lÞch sö cña ®Êt n­íc, v× vËy vai trß cña ®iÖn ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam qua c¸c thêi kú lÞch sö còng kh¸c nhau. Giai ®o¹n 1954-1965, ngµnh ®iÖn tiÕp qu¶n mét di s¶n nghÌo nµn, l¹c hËu do thùc d©n Ph¸p ®Ó l¹i, ph¶i ®i lªn gÇn nh­ tõ con sè kh«ng. Nh­ng trong giai ®o¹n nµy ngµnh ®iÖn ph¶i g¸nh v¸c mét nhiÖm vô cùc kú quan träng ®ã lµ nhanh chãng söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn cã ®Ó duy tr× ph¸t ®iÖn phôc vô cho c«ng cuéc kh«i phôc vµ x©y dùng CNXH ë MiÒn B¾c sau chiÕn tranh. Trong khi ®ã ph¶i tiÕp tôc x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn, c¸c ®­êng d©y, trôc biÕn ¸p truyÒn t¶i ®Ó cung cÊp ®iÖn kh«ng chØ cho c¸c thµnh phè, c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c tØnh ®ång b»ng mµ ph¶i tíi ®­îc c¸c vïng trung du, miÒn nói t¹o ®iÒu kiện ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cho ng­êi d©n. KÕt thóc giai ®o¹n nµy, c«ng suất ®iÖn t¨ng 176 KW, gÊp 11,7 lÇn so víi n¨m 1954, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 30% n¨m, ®ãng gãp quan träng trong viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt. Giai ®o¹n 1965-1975, ngµnh ®iÖn ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n h¬n, tiÕp tôc chi viÖn cho MiÒn Nam vµ chèng l¹i chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña Mü ë MiÒn B¾c. MÆc dï, trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n ®ã, nh­ng víi sù quyÕt t©m cña Nhµ n­íc, nh©n d©n, sù gióp ®ì cña Trung Quèc, Liªn X«, vµ nhiÒu n­íc XHCN kh¸c, ngµnh ®iÖn ®· ®Èy m¹nh x©y dùng míi mét sè nguån ®iÖn nh­ thuû ®iÖn U«ng BÝ, Ninh B×nh, Th¸c Bµ nh»m cung øng ®iÖn cho MiÒn Nam sau ngµy thèng nhÊt ®Êt n­íc, gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ an ninh. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn nhanh chãng, nhu cÇu tiªu thô n¨ng l­îng ngµy cµng t¨ng. §iÖn, mét ngµnh trong hÖ thèng c¸c ngµnh n¨ng l­îng, gi÷ vÞ trÝ then chèt cung cÊp n¨ng l­îng cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. S¶n phÈm cña ngµnh lµ mét trong nh÷ng nguån ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ x· héi. Thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra trong nghÞ quyÕt IX cña §¶ng, tõ n¨m 2001-2004, §iÖn lùc ViÖt Nam ®· cung cÊp cho ngµnh c«ng nghiÖp 56,3 tû KWh, chiÕm tû träng tõ 49-44,7% ®iÖn th­¬ng phÈm. §iÖn ®· cung cÊp 1.895 KWh cho s¶n xuÊt 69,9 triÖu tÊn than; 6.578 triÖu KWh cho s¶n xuÊt 84,6 triÖu tÊn xi m¨ng; 4.099 triÖu KWh ®Ó s¶n xuÊt 9,8 triÖu tÊn thÐp; 3.655 triÖu KWh ®Ó s¶n xuÊt 1.878 triÖu mÐt v¶i; 1.590 triÖu KWh ®Ó s¶n xuÊt 5.315 tÊn phan ho¸ häc… Ngoµi ra, ngµnh ®iÖn ®· cung cÊp 2.075 tû KWh ®iÖn cho 5.500 tr¹m b¬m ®Ó phôc vô t­íi tiªu, gãp phÇn s¶n xuÊt trªn 130 triÖu tÊn l­¬ng thùc, ®­a ViÖt Nam tõ mét n­íc nhËp khÈu l­¬ng thùc ®Õn nay ®· lµ mét n­íc xuÊt khÈu g¹o ®ứng thø hai trªn thÕ giíi. Nh­ vËy, ë n­íc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn chÝnh lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m gãp phÇn ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt n­íc. N¨ng l­îng ®iÖn ®ãng vai trß quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ d©n sinh. ViÖc ph¸t triÓn ngµnh §iÖn lu«n ph¶i ®i tr­íc mét b­íc vµ ®· ®­îc Nhµ n­íc ta nhiÒu n¨m nay rÊt quan t©m. §Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô mµ §¹i héi §¶ng lÇn thø XI nªu ra th×: "Ngµnh §iÖn ph¶i t¨ng nhanh nguån ®iÖn, hoµn thµnh x©y dùng vµ x©y dùng gèi ®Çu mét sè c¬ së ph¸t ®iÖn lín ®Ó t¨ng thªm c«ng suÊt ®iÖn, gèi ®Çu kho¶ng 1000-1500 MWA c«ng suÊt cho sau n¨m 2000. §¶m b¶o cung cÊp ®iÖn ®ång bé víi nguån, cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p tÝch cùc, h÷u hiÖu ®Ó sö dông ®iÖn hîp lý vµ tiÕt kiÖm". ThËt vËy, ngµnh ®iÖn cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c, s¶n phÈm ®iÖn lµ gi¸ trÞ ®Çu vµo, nã tham gia, cã mÆt trong tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, d©n trÝ cña c¶ n­íc; gi¸ thµnh ®iÖn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm cña nÒn s¶n xuÊt, l­îng ®iÖn n¨ng cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn chÊt l­îng c¸c lo¹i s¶n phÈm cã quy tr×nh s¶n xuÊt sö dông ®iÖn. §iÖn n¨ng gióp cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, gi¶m bít søc lao ®éng cña con ng­êi. §Æc tr­ng cña nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i lµ tù ®éng ho¸, muèn tù ®éng ho¸ c¸c m¸y ph¶i ch¹y b»ng ®iÖn. Nãi ®Õn tù ®éng ho¸ ph¶i nãi ®Õn sö dông ®iÖn n¨ng. §iÖn n¨ng gióp cho viÖc ®¶m b¶o t­íi tiªu, thuû lîi, phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong lÜnh vùc kinh doanh du lÞch, dÞch vô, ®iÖn lµ mét thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nµy ph¸t triÓn. §iÖn ra ®êi vµ ph¸t triÓn, s¶n xuÊt ®­îc c¶i tiÕn, n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc n©ng cao, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng, më réng thÞ tr­êng tiªu thô vµ dÞch vô. §iÖn cµng ph¸t triÓn, c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, ®Æc biÖt lµ ngµnh c«ng nghiÖp sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn, cµng ®ãng gãp nhiÒu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu nhËp quèc d©n theo ®Çu ng­êi ®­îc n©ng cao. Ngoµi t¸c dông gi¸n tiÕp, ngµnh ®iÖn cßn ®ãng gãp trùc tiÕp mét l­îng doanh thu hµng n¨m cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Nh­ vËy ngµnh ®iÖn cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cña mäi ng­êi d©n trong x· héi. 3.2. C«ng cuéc ®iÖn khÝ ho¸ ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi n«ng th«n, gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §iÖn khÝ ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ chç sö dông c¸c c«ng cô lao ®éng th« s¬ lµ chÝnh sang sö dông réng r·i c¸c n¨ng lùc c¬ ®iÖn dùa trªn sù tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ nh»m t¹o ra n¨ng suất lao ®éng hiÖu qu¶ vµ tr×nh ®é v¨n minh kinh tÕ x· héi cao. §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n lµ viÖc më réng l­íi ®iÖn tíi nh÷ng vïng n«ng th«n ch­a cã ®iÖn vµ n©ng cÊp hÖ th«ng l­íi ®iÖn n«ng th«n hiÖn cã nh»m cung cÊp ®iÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ tin cËy, n©ng cao møc sèng vµ kh¶ n¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n ding ®iÖn ë n«ng th«n.(Kh¸i niÖm cña tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam-EVN) V× vËy, ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ®­îc thùc hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói, h¶i ®¶o lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn toµn diÖn cña ViÖt Nam nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Çu t­ nhiÒu tiÒn cña vµ c«ng søc cho viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng ®iÖn quèc gia, v× vËy nhiÒu vïng n«ng th«n réng lín ®· ®­îc ®iÖn khÝ ho¸. B¶ng 6 : Thùc tr¹ng ®iÖn khÝ ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n §¬n vÞ tÝnh: % Vïng Tû lÖ x· cã ®iÖn Tû lÖ hé cã ®iÖn 2001 2004 2001 2004 C¶ n­íc 86,2 94,33 79,3 87,39 MiÒn nói, trung du b¾c bé 66,4 79,68 67,9 78,85 §ång b»ng s«ng Hång 99,8 100 98,9 99,8 Duyªn h¶i MiÒn Trung 85,4 92,5 85,7 92,8 T©y nguyªn 76,2 81,7 51,8 63,75 §«ng Nam Bé 97,5 98,4 73,7 88,6 §ång b»ng s«ng Cöu Long 98,7 99,5 64,1 77,2 Nguån: B¸o c¸o §iÖn Lùc ViÖt Nam 2004 Nh­ vËy, ®Õn n¨m 2004 c¶ n­íc ®· cã 94,33% x· vµ 87,39% sè hé cã ®iÖn, gãp phÇn lín vµo c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. NÕu nh­ n¨m 2000 cã ®Õn 40% sè x· ch­a cã ®­êng ®iÖn ®Õn trung t©m x·, 2,8 triÖu hé nghÌo chiÕm 17,2% tæng sè hé trong c¶ n­íc th× ®Õn n¨m 2004, ngµnh ®iÖn ®· phÊn ®Êu 100% sè huyÖn cã ®iÖn l­íi quèc gia, nhê ®ã tû lÖ hé nghÌo chØ cßn 7,3% tæng sè hé. §iÖn víi vai trß lµm thay ®æi bé mÆt n«ng th«n c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. Tr­íc tiªn, ph¶i kÓ ®Õn sù t¸c ®éng cña ®iÖn tíi ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. ë n«ng th«n, nguån t¹o thu nhËp chÝnh cña ng­êi n«ng d©n vÉn lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh­ ®· ph©n tÝch ë c¸c phÇn trªn, ngµnh ®iÖn ph¸t triÓn kÐo theo tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c còng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp, trong ®ã cã c«ng nghiÖp c¬ khÝ, chÕ t¹o m¸y mãc phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nhê vËy, gi¶m dÇn lao ._.®éng ch©n tay, th« s¬, ¸p dông hµng lo¹t m¸y mãc c¬ khÝ võa vµ nhá vµo thu ho¹ch mïa mµng, chÕ biÕn s¶n phÈm, n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng lªn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp cña nhµ n«ng. Mét lîi Ých rÊt quan träng mµ ®iÖn mang l¹i cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ cÊp n­íc vµ t­íi tiªu. ViÖt nam vÉn cßn lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, mÆt kh¸c thêi tiÕt khÝ hËu bÊt th­êng, lµ ®iÒu kiÖn ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi s¶n l­îng thu ho¹ch. V× vËy, mét hÖ thèng thuû lîi tèt sÏ ®¶m b¶o viÖc t­íi tiªu, chèng l¹i ®­îc nh÷ng rñi ro cña thêi tiÕt, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng c©y trång, vËt nu«i, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ l­¬ng thùc thùc phÈm cho nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. B¶ng 7 : C«ng tr×nh thuû lîi ®­a vµo phôc vô n«ng nghiÖp 1998 2000 2002 2004 1. Tæng sè c«ng tr×nh 21.014 22.548 22.925 23.632 - Thuû n«ng 20.806 22.469 22.842 23.547 - Thuû ®iÖn kÕt hîp thuû n«ng 79 79 83 85 2. N¨ng lùc thùc tÕ(1000 ha) - T­íi 3.704,1 3.961 4.223,2 4.486 - Tiªu 2.191,6 2.967 3.765,5 4.579 Nguån: Thùc tr¹ng CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam- Bé NN&PTNT- 2004 Nh­ vËy, nhê cã viÖc ®Çu t­ x©y dùng hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu t­íi tiªu trong n«ng nghiÖp, gãp phÇn gi¶m bít ®­îc rñi ro vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Riªng vïng §ång Th¸p M­êi, chØ tÝnh tõ n¨m 1987 ®Õn n¨m 1996, Nhµ n­íc vµ nh©n ®©n ®· ®Çu t­ 180,68 tû ®ång, ®­a n­íc ngät vÒ ®Ó t¨ng diÖn tÝch lóa hai vô tõ 26806 ha/ n¨m lªn 86.400 ha/ n¨m, n¨m 1996 s¶n xuÊt ®­îc 1,3 triÖu tÊn lóa vµ trë thµnh vïng lóa lín nhÊt §ång b»ng s«ng Cöu Long. ë nh÷ng vïng kh« c»n nh­ §«ng Nam Bé, còng ®· x©y dùng ®­îc 103 c«ng tr×nh thuû lîi, cung cÊp t­íi tiªu cho 172 ngµn ha ®Êt trång trät thuéc c¸c tØnh T©y Ninh, B×nh D­¬ng, B×nh Ph­íc, Long An, Tp. Hå ChÝ Minh vµ cung cÊp hµng triÖu m3 n­íc ngät cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n. H¬n n÷a, ®iÖn cßn t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh nghÒ míi mang tÝnh chÊt c¬ khÝ ho¸ ë n«ng th«n, gãp phÇn t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm míi cho ng­êi n«ng d©n trong thêi gian n«ng nhµn. §iÖn gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, hiÓu biÕt, v¨n ho¸ cho khu vôc n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng s©u, xa, vïng cã ®ång bµo d©n téc Ýt ng­êi sinh sèng th«ng qua sù ph¸t triÓn réng kh¾p cña m¹ng l­íi y tÕ, gi¸o dôc. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi¶m t×nh tr¹ng di d©n tù do, chÆt ph¸ rõng bõa b·i, mang l¹i lîi Ých lín cho m«i tr­êng sinh th¸i, gãp phÇn æn ®Þnh trËt tù x· héi. Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn cho ng­êi nghÌo: Thùc tÕ cho thÊy r»ng, ng­êi tiªu dïng ë n«ng th«n sö dông ®iÖn chØ b»ng 1/5 ng­êi thµnh thÞ vµ ph¶i tr¶ víi møc cao gÊp ®«i. N¨m 1996, Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam ®· b¸n ®­îc tæng sè lµ 13.152 tû KWh, nh­ng chØ cã 14% lµ ®­a ®Õn vïng n«ng th«n. Do ®ã, 20% d©n sè cña ®Êt n­íc tiªu dïng 86% l­îng ®iÖn. NÕu kh«ng cã mét ch­¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n m¹nh mÏ, th× hè ng¨n c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n nµy sÏ lµm t¨ng thªm nh÷ng c¨ng th¼ng vÒ x· héi do luång di d©n tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ t×m kiÕm viÖc lµm, g©y søc Ðp lín vÒ lao ®éng viÖc lµm, tÖ n¹n x· héi. III. ý nghÜa cña viÖc nhiªn cøu ®Ò tµi 1. Nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i trong c«ng t¸c ®­a ®iÖn vÒ n«ng th«n. MÆc dï hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho ngµnh ®iÖn, ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n. T¹i nghÞ quyÕt kú häp thø 2 quèc héi kho¸ 10 ®· nªu râ:” Giao cho ngµnh ®iÖn x©y dùng quy chÕ trùc tiÕp qu¶n lý l­íi ®iÖn n«ng th«n, tÝnh l¹i gi¸ b¸n ®iÖn hîp lý, tr­íc m¾t lµ c«ng bè gi¸ trÇn ¸p dông víi n«ng th«n, cïng c¸n bé h÷u quan lËp ph­¬ng ¸n tr×nh chÝnh phñ quyÕt ®Þnh viÖc ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®iÖn n«ng th«n theo tinh thÇn Nhµ N­íc vµ nh©n d©n cïng lµm”. Nh­ng trong qu¸ tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n vÉn gÆp ph¶i mét sè nh÷ng khã kh¨n chÝnh nh­ sau: 1.1. Khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t­ Nh­ ta ®· biÕt, ®Çu t­ vµo ngµnh ®iÖn ®ßi hái mét khèi l­îng vèn rÊt lín, vèn ®Ó x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn, tr¹m ®iÖn, ®­êng d©y... Dßng ®iÖn cã thÓ t¹o ra tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: nhiÖt ®iÖn, thuû ®iÖn, n¨ng l­îng h¹t nh©n... Víi mçi ph­¬ng thøc kh¸c nhau ®ã ®ßi hái khèi l­îng vèn sö dông kh¸c nhau. Do ®ã mçi ®Êt n­íc, mçi khu vùc, mçi vïng cã thÓ lùa chän ph­¬ng thøc nµo phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã ®Ó s¶n xuÊt ra ®iÖn hîp lý, an toµn vµ hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó cã ®­îc s¶n phÈm cuèi cïng cho tiªu dïng vµ s¶n xuÊt lµ ®iÖn th× ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ vµo nguån, tr¹m vµ ®­êng d©y. §Çu t­ trong ngµnh ®iÖn chñ yÕu lµ ®Çu t­ vÒ kü thuËt, m¸y mãc chø kh«ng ®ßi hái ®Çu t­ vµo mua nguyªn nhiªn vËt liÖu nh­ c¸c ngµnh kh¸c. §Çu t­ vµo nguån lµ ®Çu t­ vµo c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn, ®Çu t­ vµo tr¹m vµ ®­êng d©y lµ ®Çu t­ ®Ó mua nh÷ng thiÕt bÞ m¸y mãc míi, hiÖn ®¹i vµ phï hîp, cã n¨ng suÊt cao vµ an toµn. Nguån chÝnh lµ c¸c nhµ m¸y ph¸t ®iÖn, tr¹m lµ n¬i nhËn ®iÖn tõ ®Çu nguån vµ cung cÊp ®i c¸c n¬i, ®­êng d©y lµ c«ng cô ®Ó truyÒn t¶i trùc tiÕp ®iÖn tõ nguån ®Õn tr¹m vµ tõ tr¹m ®Õn n¬i cÇn dïng. ViÖc ®Çu t­ l­íi ®iÖn ®Õn c¸c x· vïng s©u, vïng xa gÆp nhiÒu khã kh¨n tõ c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t­, kh¶o s¸t do tÝnh chÊt ®Þa h×nh rõng nói phøc t¹p (nói cao, suèi s©u…), d©n c­ th­a thít, sèng r¶i r¸c, tËp tôc du canh du c­ vÉn tån t¹i ë mét sè d©n téc. SuÊt ®Çu t­ cho mét hé d©n ë miÒn nói cao gÊp nhiÒu lÇn so víi mét hé vïng ®ång b»ng, trong khi s¶n l­îng ®iÖn sö dông l¹i qu¸ thÊp. MÆt kh¸c vèn ®Çu t­ cho l­íi ®iÖn ®Õn c¸c x· nµy lín, do ®ã hiÖu qu¶ ®Çu t­ kh«ng cao vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vèn. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Õn n¨m 2010 100% tØnh, huyÖn, 80% sè x· vµ 60% sè hé n«ng d©n n«ng th«n cã ®iÖn, ®¶m b¶o chÊt l­îng an toµn, tæn thÊt ®iÖn n¨ng thÊp nhÊt cÇn 37000 tû ®ång, trong khi vèn ®Çu t­ vµo ngµnh ®iÖn cÇn 6-8% tæng vèn ®Çu t­ c¬ b¶n. §©y lµ mét th¸ch thøc ®èi víi ngµnh ®iÖn nãi riªng vµ ®ãi víi nÒn kinh tÕ nãi chung. V× vËy, ph¶i cã quyÕt ®Çu t­ ®óng ®¾n, ph¶i tÝnh ®Õn tÝnh bÒn v÷ng cña c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­. 1.2. Khã kh¨n vÒ qu¶n lý gi¸ b¸n ®iÖn MÆc dï, ChÝnh phñ ®· cã v¨n b¶n sè 1303/CP_KTTH ngµy 3/11/1998 vÒ gi¸ b¸n ®iÖn ®Õn c¸c hé n«ng d©n, ngµnh ®iÖn sÏ ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi UBND ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp ®Ó tiÕp tôc chØ ®¹o, gi÷ møc gi¸ æn ®Þnh ë nh÷ng n¬i cã møc gi¸ ®iÖn thÊp h¬n møc gi¸ trÇn mµ ChÝnh Phñ quy ®Þnh lµ 700®/ kwh, cßn nh÷ng n¬i cã gi¸ ®iÖn cao h¬n 700®/kwh th× lùa chän m« h×nh tæ chøc cho phï hîp, hç trî qu¶n lý, kinh phÝ, cã biÖn ph¸p gi¶m c¸c chi phÝ bÊt hîp lý. Tuy nhiªn, hiÖn nay gi¸ ®iÖn ë mét sè vïng n«ng th«n, ®Æc biÖt ë miÒn nói, cao, s©u, vïng xa vÉn ch­a thèng nhÊt, g©y cho ng­êi n«ng d©n nhiÒu lo ng¹i khi sö dông ®iÖn, lµm gi¶m tiÕn ®é c«ng cuéc ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Gi¸ b¸n ®iÖn bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp bëi m« h×nh tæ chøc qu¶n lý ®iÖn t¹i c¸c x·. Quy chÕ tæ chøc ho¹t ®éng, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm kh«ng ®­îc râ rµng, nghiªm tóc nªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn nhiÒu v­íng m¾c, bÊt hîp lý thËm chÝ cã n¬i cßn n¶y sinh tiªu cùc, nhÊt lµ viÖc qu¶n lý tµi chÝnh, gi¸ ®iÖn dÉn ®Õn viÖc ®Èy gi¸ ®iÖn ®Õn c¸c hé d©n t¨ng gi¶ t¹o. Riªng gi¸ ®iÖn ¸nh s¸ng sinh ho¹t n«ng th«n, c¸c c«ng ty ®iÖn lùc b¸n bu«n qua c«ng t¬ tæng víi gi¸ 360 ®ång/KWh, (sau 6 lÇn ®iÒu chØnh t¨ng gi¸ nh­ng gi¸ ®iÖn nµy vÉn gi÷ nguyªn) vµ gi¸ b¸n lÎ theo gi¸ Nhµ n­íc quy ®Þnh ë c¸c x· qu¶n lý b¸n ®iÖn trùc tiÕp ®Õn hé d©n n«ng th«n. C¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn do ®Þa ph­¬ng thµnh lËp ®· b¸n ®iÖn ®Õn hé d©n theo c¸c møc gi¸ kh¸c nhau. ë c¸c ®Þa ph­¬ng mµ chÝnh quyÒn quan t©m ban hµnh ®­îc c¸c quy ®Þnh vÒ sö dông ®iÖn vµ gi¸ ®iÖn th× ë ®ã gi¸ ®iÖn hîp lý. Nh÷ng n¬i mµ chÝnh quyÒn Ýt quan t©m chØ ®¹o, kiÓm tra gi¸m s¸t cho Ban ®iÖn x· hoÆc cai thÇu t­ nh©n th× phÇn lín gi¸ ®iÖn t¨ng cao do ph¶i chÞu nhiÒu kho¶n chi phÝ bÊt hîp lý. Theo sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2000 th× c¶ n­íc cã 4.843/7.251 x· gi¸ ®iÖn tõ 500-700 ®/KWh (tû lÖ 66,8%), gi¸ ®iÖn tõ 700 ®/KWh ®Õn 900 ®/KWh cã 1.922/7.251 x· (tû lÖ 26,5%), tõ 900 ®/KWh trë lªn cã 486/7.251 x· (tû lÖ 6,7%). Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ lùa chän m« h×nh qu¶n lý kh«ng phï hîp, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t kh«ng th­êng xuyªn, cßn nÓ nang tr¸nh nÐ. MÆt kh¸c, do tr×nh ®é d©n trÝ ë vïng n«ng th«n cßn thÊp nªn viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ qu¶n lý cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu ®Ò tµi Qua sù ph©n tÝch nh÷ng khã kh¨n chñ yÕu cña c«ng t¸c ®­a ®iÖn vÒ n«ng th«n, t«i nhËn thÊy r»ng m« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n ®ang lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt cña ngµnh ®iÖn nãi chung vµ §iÖn lùc Lµo Cai nãi riªng trong giai ®o¹n hiÖn nay nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc, tØnh ®· ®Ò ra còng nh­ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng b»ng x· héi cho ng­êi d©n miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Do ®ã t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng m« h×nh tæ chøc, qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n tØnh Lµo Cai” Ch­¬ng II:Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n trªn ®Þa bµn tØnh Lµo Cai I. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi tØnh Lµo Cai giai ®o¹n 1995- 2004 1. §Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi tØnh Lµo Cai 1.1. Vị tri địa lý và điều kiện tự nhiên * VÞ trÝ ®Þa lý Tỉnh Lào Cai nằm trong khu vực 1- thuộc các tỉnh miền núi phía bắc, Tây-Bắc; toạ độ địa lý 20060’- 22051’ vĩ độ bắc và 103031’ – 104038’ kinh độ đông. Phía bắc giáp tỉnh Vân Nam – Trung Quốc với đường biên giới dài 203 km, phía nam giáp Yên Bái; phía đông giáp Hà Giang; phía tây giáp Lai Châu và Sơn La. Lào Cai có nhiều suối tự nhiªn, lưu lượng nước thay đổi theo mùa. Mùa lũ chỉ kéo dài trong 5 tháng nhưng lượng dòng chảy chiếm đến 66 – 67% lượng nước cả năm. Với dòng chảy của mùa lũ tập trung lớn kết hợp cùng những yêu tố bất lợi khác (như độ dốc địa hình cao, bề mặt lưu vực đã bị xói mòn dữ dội, lớp phủ rừng bị tàn phá nhiều…) nên thường có lũ ống, lũ quét, lũ bùn đá…và ngập úng. Còn mùa khô, phần lớn các suối khô cạn và hiện tượng thiếu nước diễn ra nhiều nơi, điển hình là ở huyên Than Uyên – lưu vực sông Nậm Mu. Trên địa bàn Lào Cai có 3 sông chính là sông Hồng (đoạn chảy qua tỉnh dài 120 km); sông Chảy được bắt nguồn từ Trung Quốc chảy qua Mường Khương, Bắc Hà, Bảo Yên với chều dài 124 km, có nhiều thác ghềnh hiểm trở; sông Nậm Mu- chi lưu lớn phía tả ngạn sông Đà chảy qua huyện Than Uyên dài 122 km. * VÒ tµi nguyªn n­íc Theo số liệu thống kê thuỷ văn, trung bình hàng năm lãnh thổ Lào Cai tiếp nhận khoảng 15 tỷ m3 nước mưa, với lược bốc hơi khoảng 5,5 m3 còn lại 9,5 tỷ m3 nước đổ vào các sông suối trong 3 lưu vực lớn của Lào Cai: Lưu vực sông Hồng nhận khoảng 4,5 tỷ m3 nước, chiếm 48%, lưu vực sông Nậm Mu 3,1 tỷ m3- 32% và lưu vực sông Chảy 1,9 tỷ m3 chiếm 20% lưu lượng. Lượng mưa và dòng chảy biến đổi theo năm không lớn, nhưng theo từng năm có sự phân mùa rõ dệt: Về mùa mưa thường có lũ với biên độ lớn, thời gian lũ ngắn và thường là lũ đơn (lũ không xuất hiện đồng thời trên diện rộng toàn tỉnh); vào mùa kiệt, trên địa bàn tỉnh có mức độ khô hạn khác nhau, nhiều vùng của Than Uyên, Văn Bàn thiếu nước canh tác và sinh hoạt. Hiện tại Lào Cai sử dụng khoảng 60 m3 nước, trong khi khả năng có thể khai thác vào mùa kiệt là 0,9 m3 nước. Hệ thống thuỷ lợi còn kém phát triển và hiệu qủ sử dụng chưa cao. Tiềm năng thuỷ điện khoảng 1865 MW. Từ cuối năm 1993 Lào Cai đã có 58 công trình thuỷ luân, thuỷ điện với tổng công suất 2397 kw; nhưng từ khi có mạng lưới điện quốc gia thì nhiều trạm thuỷ điện đã ngừng hoạt động do không được quan tâm thích đáng đến công tác bảo dưỡng, sửa chữa. Nhiều hộ vùng cao hiện đang sử dụng các máy thuỷ điện cực nhỏ để phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Việc sử dụng nước sạch mới chỉ giải quyết được ở 2 thị xã và một thị trấn đông dân, số còn lại vẫn phải dùng nước qua các công trình tự chảy. Vào mùa khô nhiều nơi thiếu nước sinh hoạt (chủ yếu ở vùng cao như huyện Văn Bàn, Than Uyên…). Trữ lượng nước ngầm gần 30 triệu m3. Đã phát hiện 4 nguồn nước khoáng, nước nóng: nước sunfat, sunfat bicacbonat, nước nóng silic, sunfua hyđrô có độ khoáng thấp, nhiệt độ nước trên 400 C. Những nguồn nước khoáng này hiện chưa được đưa vào sử dụng. 1.2. Nguồn nhân lực Dân số: Dân số của Lào Cai tính đến 2004 là 659.800 người, chiếm 0,79% dân số của cả nước, mật độ dân số 80 người/km2, phân bố không đều (thị xã Lào Cai 596 người / km2, huyện Bảo Thắng 160 người/km2, huyện Than Uyên 46 người/km2). Có 27 dân tộc anh em sống trên địa bàn tỉnh. Dân tộc ít người chiếm 66% dân số trong tỉnh, trong đó: Các dân tộc nhóm ngôn ngữ Tày- Thái: 29,80%. Các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Hmông- Dao: 34,40 % Các dân tộc ít người khác: 2,20. Năm 1995 tỷ lệ dân số thành thị chiếm 16,66%,năm 1997 – 16,86% và năm 1998 tỷ lệ này là 16,45%, n¨m 2004 lµ 17,20%. Điều đó chứng tỏ mức độ đô thị hoá của Lào Cai còn rất thấp vµ chËm. Tiềm năng lao động ở Lào Cai dồi dào, nhưng trình độ còn hạn chế, nhất là đồng bào dân tộc ít người sống trên vùng núi cao hẻo lánh. Khả năng tiếp thu và ứng dụng kỹ thật, công nghệ mới có nhiều khó khăn. Cơ sở công- TTCN còn ít về số lượng, nhỏ về quy mô (ngoại trừ Công ty Apatit, Lào Cai) nên chưa có điều kiện huy động lực lượng lao động trẻ tham gia sản xuất trong ngành công nghiệp. 1.3. C¬ së h¹ tÇng * VÒ giao th«ng HÖ thèng giao th«ng cña Lµo Cai ph©n bè t­¬ng ®èi ®ång ®Òu trªn ®Þa bµn vµ cã c¸c lo¹i h×nh giao th«ng: §­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû. §­êng bé: toµn tØnh cã 2432 km ®­êng bé. Trong ®ã cã 05 tuyÕn ®­êng quèc lé víi tæng chiÒu dµi 472,5 km, ®­êng tØnh lé cã 06 tuyÕn dµi 287 km. ChØ sè bình qu©n ®­êng bé trªn diÖn tÝch lµ 0,12 km ®­êng/ km2, b×nh qu©n 1000 d©n th× cã 1,9 km ®­êng. M¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn tốt, n¨m 1991 cã 54 x· ch­a cã ®­êng « t« ®Õn, ®Õn n¨m 1999 gi¶m xuèng cßn 15/ 164 x· vµ ®Õn nay( 2004) chØ cßn 05/ 164 x·. 1.4. L­íi ®iÖn vµ møc ®é ®iÖn khÝ ho¸ Lµo cai lµ mét trong c¸c tØnh miÒn nói cã l­íi ®iÖn ph¸t triÓn muén. §Õn n¨m 2000 Lµo cai ®· cã 100% huyÖn, thÞ x·, 67/180 x· ph­êng cã ®iÖn l­íi quèc gia, chiÕm tû lÖ 37,2%. HiÖn nay ®iÖn l­íi quèc gia trªn ®Þa bµn tØnh cã 127km ®­êng d©y 110KV, trªn 500km ®­êng d©y 35KV, 56 ®­êng d©y 6-10KV, gÇn 300 km ®­êng d©y 0,4 KV, 01 tr¹m biÕn ¸p 110/35KV, 05 tr¹m biÕn ¸p 35/10 KV, 03 tr¹m biÕn ¸p 35/6 KV vµ kho¶ng 200 tr¹m biÕn ¸p ph©n phèi. VÒ thuû ®iÖn: §Õn cuèi n¨m 1993, toµn tØnh Lµo Cai ®· cã 58 tr¹m thuû ®iÖn c«ng suÊt tõ 4KW ®Õn 100KW. Nh­ng tõ khi cã nguån ®iÖn l­íi quèc gia, c«ng t¸c ®µu t­, b¶o d­ìng thiÕt bÞ ph¸t ®iÖn kh«ng cßn ®­îc quan t©m nh­ tr­íc n÷a vµ nhiÒu tr¹m thuû ®iÖn nhá kh«ng cßn ho¹t ®éng. HiÖn chØ cßn 04 tr¹m thuû ®iÖn nhá ho¹t ®éng víi tæng c«ng suÊt thùc ph¸t lµ 515 KW vµ gÇn 12.000 m¸y thuû ®iÖn mini c«ng suÊt tõ 0,3 ®Õn 0,7 KW ë c¸c x· vïng cao ch­a cã ®iÖn l­íi quèc gia. §Õn nay, tØnh Lµo Cai ®· cã trªn 31% sè hé vµ 37 % sè d©n ®­îc sö dông ®iÖn 1.5. Th«ng tin liªn l¹c - 100% m¹ng th«ng tin néi tØnh ®­îc sè ho¸ - 100% huyÖn thÞ cã tuyÕn vi ba - 100% huyÖn thÞ cã tæng ®µi tù ®éng - B×nh qu©n cã 1,2 m¸y ®iÖn tho¹i/ 100 d©n - Th«ng tin liªn l¹c gi÷a Lµo Cai víi c¸c tØnh trong toµn quèc vµ ra quèc tÕ qua hÖ thèng viÔn th«ng ®· ®­îc hiÖn ®¹i ho¸, kh¸ thuËn lîi 1.6. HÖ thèng cung cÊp n­íc HiÖn t¹i chØ cã thÞ x· Lµo Cai vµ Sa Pa cã nhµ m¸y xö lý n­íc cho sinh ho¹t. Nhµ m¸y n­íc Lµo Cai c«ng suÊt giai ®o¹n I lµ 6.000 m3/ ngµy ®ªm, nguån vèn do Ph¸p tµi trî. HÖ thèng cÊo n­íc cña thÞ x· Cam §­êng c«ng suÊt 1.000 m3/ ngµy ®ªm ®· bÞ xuèng cÊp do nguån n­íc bÞ « nhiÔm v«i. HÖ thèng cÊp n­íc Sa Pa cò do Ph¸p ®· x©y vµ c¶i t¹o, n©ng cÊp ®¹t 1500 m3/ ngµy ®ªm. C¸c huyÖn B¶o Th¾ng, B¶o Yªn ®· tiÕn hµnh x©y dùng c¸c nhµ m¸y n­íc 1.200 m3/ ngµy ®ªm, n¨m 2000 ®· ®­a vµo sö dông. C¸c huyÖn V¨n Bµn, B¾c Hµ dùng nguån n­íc tù ch¶y, cã bÓ chøa, ch­a ®­îc sö lý. C¸c huyÖn cßn l¹i ch­a cã hÖ thèng n­íc c«ng nghiÖp. Qua ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ x· héi cña tØnh, cho thÊy Lµo Cai tuy vÉn lµ mét tØnh miÒn nói nghÌo trong n­íc nh­ng còng cã lîi thÕ riªng: khu du lÞch Sa Pa, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ngµnh du lÞch ph¸t triÓn; cöa khÈu quèc tÕ Hµ KhÈu lµ n¬i giao l­u bu«n b¸n hµng ho¸; c¸c lo¹i tµi nguyªn, kho¸ng s¶n kh¸c lµ tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp… C¸c ngµnh kinh tÕ, x· héi ph¸t triÓn ®ßi hái c«ng nghiÖp ®iÖn cña tØnh ph¸t triÓn 2. Tæng qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi giai ®o¹n 2000-2004 2.1. C¸c chØ tiªu kinh tÕ- x· héi C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña tØnh Lµo Cai vèn ®· nghÌo nµ, l¹c hËu, l¹i bÞ chiÕn tranh biªn giíi tµn ph¸, nªn ngay tõ khi t¸i lËp tØnh, Lµo Cai b¾t tay vµo x©y dùng hÇu nh­ tõ ®Çu toµn bé nÒn kinh tÕ cña tØnh. MÆc dï, trong giai ®o¹n ®Çu ( 1991-1999), tØnh cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh­ng cïng víi sù phÊn ®Êu cña nh©n d©n trong tØnh, tØnh ®· x©y dùng ®­îc c¬ cÊu kinh tÕ, lµm tiÒn ®Ò cho c¸c giai ®o¹n tiÕp theo. B¶ng 8: C¬ cÊu kinh tÕ theo GDP §¬n vÞ tÝnh: % ChØ sè 1992 1995 1999 2000 2002 2004 Tæng GDP 100 100 100 100 100 100 - N«ng, l©m, ng­ 58,55 51,17 52,05 51,53 50,07 48,76 - C«ng nghiÖp 16,70 21,39 18,38 18,77 19,33 20,10 - DÞch vô 24,75 27,44 29,57 29,70 30,60 31,14 Nguån: B¸o c¸o së C«ng nghiÖp Lµo Cai Nh­ vËy, trong nh÷ng n¨m qua (2000-2004), c¬ cÊu kinh tÕ tØnh Lµo Cai ®· cã sù chuyÓn dÞch ®óng xu h­íng chung lµ gi¶m tû träng c¸c khu vùc n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng cña khu vùc c«ng nghiÖp, dÞch vô. Tuy nhiªn, tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ cßn chËm, tû träng c«ng nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ cßn thÊp so víi tiÒm n¨ng cã thÓ. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp hÇu hÕt víi quy m« nhá, c«ng nghÖ thÊp vµ chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng, khai th¸c c¸t sái, s¶n xuÊt g¹ch thñ c«ng, Ðp mÝa, chÕ biÕn chÌ... Trong n«ng nghiÖp, do møc ®é c¬ giíi ho¸, thuû lîi ho¸ thÊp, nªn s¶n xuÊt vÉn cßn th« s¬, n¨ng suÊt lao ®éng, c©y trång vËt nu«i ch­a cao, thu nhËp cña ng­êi n«ng d©n thÊp. Riªng trong khu vùc dÞch vô, tØnh ®· khai th¸c ®­îc lîi thÕ cña tØnh, ®Æc biÖt lµ dÞch vô du lÞch. Kinh tÕ tØnh Lµo Cai ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn. B¶ng 9: T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi Lµo Cai ®Õn n¨m 2005 Năm Đơn vị 2000 2001 2002 2003 2004 2005 1 Dân số Tr.ng 0,0690 0,6216 0,6343 0,6470 0,6598 0,6727 Tốc độ tăng hàng năm % 2,100 2,070 2,040 2,010 1,980 1,950 Tốc độ giảm tỷ lệ tăng dân số % 0,030 0,030 0,030 0,030 0,030 2 Giá trị sản xuất công nghiệp Tỷđồng 301,00 353,68 415,57 488,29 573,74 674,15 3 Tổng VA: Tỷđồng 954,00 1059,95 1184,11 1327,26 1492,66 1684,14 3.1. VA N, L ngư nghiệp Tỷđồng 466,00 489,30 513,77 539,45 566,43 594,75 3.2. VA Thương mại dịch vụ Tỷđồng 316,00 374,46 443,74 525,43 623,10 738,38 3.3. VA Công nghiệp Tỷđồng 124,33 146,09 171,65 201,69 236,99 278,46 3.4. VA xây dựng Tỷđồng 45,67 50,10 54,96 60,29 66,14 72,55 Ktra Tỷđồng 952,00 1059,95 1184,11 1327,26 1492,66 1684,14 4 Tốc độ tăng trưởng GO Công nghiệp % 116,06 117,50 117,50 117,50 117,50 117,50 5 Tốc độ tăng VA % 106,11 111,11 111,71 112,09 112,46 112,83 NLN nghiệp % 99,57 105,00 105,00 105,00 105,00 105,00 TM và dịch vụ % 107,91 118,50 118,50 118,50 118,50 118,50 Công nghiệp % 106,97 117,50 117,50 117,50 117,50 117,50 Xây dựng % 103,61 109,70 109,70 109,70 109,70 109,70 6 Bình quân VA/ng Trđ/ng 1,57 1,71 1,87 2,05 2,26 2,50 Quy USD USD/ng 132,22 148,28 162,33 178,37 196,71 217,70 7 Tốc đé tăng trưởng TB 5 năm % 5.08 12,04 8 Cơ cấu kinh tế % 100 100 100 100 100 100 NLN nghiệp % 48,85 46,16 43,39 40,64 37,95 35,31 TM và dịch vụ % 33,12 35,33 37,47 39,62 41,74 43,84 Công nghiệp % 13,03 13,78 14,50 15,20 15,88 16,53 Xây dựng % 5,00 4,73 4,64 4,54 4,43 4,31 Ktra % 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Qua b¶ng, ta thÊy nh÷ng n¨m qua Lµo Cai ®· khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng kho¸ng s¶n cña tØnh, ®· x©y dùng ®­îc c¸c c¬ së s¶n xuÊt phôc vô cho sinh ho¹t vµ c«ng cuéc ®æi míi t¹i ®Þa ph­¬ng, lµm thay ®æi bé mÆt cña tØnh, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n trong tØnh. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ trªn, mçi ngµnh, mçi lÜnh vùc ®Òu ®ßi hái ph¶i sö dông ®iÖn n¨ng ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, víi nhu cÇu cô thÓ nh­ sau: B¶ng 10 : Nhu cÇu ®iÖn n¨ng cho c¸c ngµnh KTQD §¬n vÞ tÝnh: Kwh ChØ tiªu 2000 2001 2002 2003 2004 §iÖn th­¬ng phÈm ph©n cho c¸c ngµnh KTQD 102.086 112.884 126.600 140.800 154.000 - N«ng, l©m, ng­ nghiÖp 124 130 138 145 166 - C«ng nghiÖp, x©y dùng 58.123 62.200 68.005 75.150 80.610 - Th­¬ng nghiÖp, dÞch vô 5.112 5.952 6.870 7.500 9.750 - Qu¶n lý, tiªu dïng 34.994 39.776 45.896 51.102 56.008 - Ho¹t ®éng kh¸c 3.733 4.826 5.691 6.903 7.466 Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt §iÖn lùc Lµo Cai MÆc dï cã nh÷ng cè g¾ng, nh­ng ®iÖn lùc Lµo Cai ph¸t triÓn cßn qu¸ chËm so víi trung b×nh c¶ n­íc. §Õn n¨m 2003 ®iÖn n¨ng tiªu thô trªn ®Çu ng­êi cña Lµo Cai chØ b»ng 58,6% møc trung b×nh cña c¶ n­íc. Tæn thÊt ®iÖn n¨ng cßn kh¸ cao vµ cã xu h­íng t¨ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tuy cã lîi thÕ vÒ thuû ®iÖn nhá, song gÇn ®©y kh«ng ®­îc chó ý ph¸t triÓn, thËm chÝ cßn cã hiÖn t­îng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn nhá nµy bÞ l·ng quªn khi cã ®iÖn l­íi quèc gia. V× vËy, tuy ®iÖn Lµo cai cã sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh©n d©n c¸c x· vïng s©u, c¸ch xa trung t©m tØnh. 2.2. Vai trß cña ®iÖn víi ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi tØnh Lµo Cai Trong suèt h¬n m­êi n¨m qua (1991-2004), §iÖn Lùc Lµo Cai ®· kh«ng qu¶n khã kh¨n, cñng cè vµ x©y dùng m¹ng l­íi ®iÖn, ®­a ®iÖn kh«ng chØ ®Õn víi c¸c khu trung t©m thÞ x·, huyÖn, c¸c khu c«ng nghiÖp mµ cßn tíi c¸c b¶n, x· vïng s©u, xa, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi d©n trong tØnh. HÖ thèng l­íi ®iÖn Lµo Cai tuy cßn khiªm tèn nh­ng ®· lµ thµnh tùu v« cïng to lín ®èi víi c¶ tØnh . * HÖ thèng l­íi ®iÖn Lµo Cai §Õn nay(2004), §iÖn lùc Lµo Cai ®ang trùc tiÕp qu¶n lý vËn hµnh 55 km ®­êng d©y 110KV m¹ch kÐp 27 km ®­êng d©y 110KV m¹ch ®¬n 706 km §­êng d©y 35KV 81 km ®­êng d©y 6-10 KV 539 Km ®­êng d©y 0,4KV 02 tr¹m biÕn ¸p 110KV 06 tr¹m biÕn ¸p trung gian vµ 306 tr¹m biÕn ¸p ph©n phèi c¸c lo¹i * L­íi ®iÖn n«ng th«n Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Çu t­ cho c¸c x· n«ng th«n miÒn nói nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, tõng b­íc ®­a n«ng th«n miÒn nói tiÕn kÞp thµnh thÞ, miÒn nói tiÕn kÞp miÒn xu«i, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chung cña c¶ n­íc. Trong thêi gian qua ngµnh §iÖn vµ TØnh Lµo Cai ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn l­íi ®iÖn, ®­a ®iÖn vÒ c¸c x·. HiÖn nay tØnh ®· cã 77/146 x· ®ang sö dông l­íi ®iÖn quèc gia ®¹t tû lÖ 52,7% - gåm 248 tr¹m biÕn ¸p víi tæng dung l­îng lµ 16.479 KVA, 287 km ®­êng d©y trung thÕ, 554 km ®­êng d©y h¹ thÕ cung cÊp cho 41.259/83.659 hé d©n n«ng th«n chiÕm tû lÖ 49%. Tuy nhiªn do s¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn nªn s¶n l­îng tiªu thô ®iÖn ë khu vùc n«ng th«n cßn thÊp, ®iÖn n¨ng chñ yÕu lµ dïng cho sinh ho¹t. S¶n l­îng ®iÖn b×nh qu©n mét th¸ng cho khu vùc n«ng th«n lµ 1.350.000 kwh/th¸ng, chiÕm 8% tæng s¶n l­îng ®iÖn toµn tØnh, vµ ®iÖn n¨ng tiªu thô b×nh qu©n 1 hé n«ng th«n lµ 32,7 kwh/ th¸ng. Trong kÕ ho¹ch 2001- 2005, b»ng vèn vay cña WB sÏ ®Çu t­ x©y dùng ®­a ®iÖn vÒ 47 x·. HÕt n¨m 2003 ®· cã 31 x· cã l­íi ®iÖn quèc gia, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005, 16 x· cßn l¹i sÏ cã ®iÖn. Ngoµi ra, b»ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n vµ vèn ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng ngµnh ®iÖn vµ tØnh còng sÏ phÊn ®Êu ®Õn hÕt n¨m 2005 sÏ cã 120/146 x· trong tØnh cã l­íi ®iÖn quèc gia. §ång thêi víi viÖc ®­a ®iÖn vÒ c¸c x· ch­a cã ®iÖn l­íi quèc gia, ngµnh ®iÖn sÏ ®Çu t­ thªm c¸c tr¹m biÕn ¸p (TBA) vµo c¸c x· ®ang cã ®iÖn nh»m chèng qu¸ t¶i vµ gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng cho c¸c x· nµy. B¶ng 11: Sè x·,ph­êng cã ®iÖn l­íi tÝnh ®Õn ngµy 30/12/2003 STT Tªn, huyªn, thÞ x· Tªn x·, ph­êng, thÞ trÊn cã l­íi ®iÖn 1. ThÞ x· Lµo Cai Ph­êng: Cèc lÕu, Duyªn h¶i, Kim t©n, Lµo Cai, Phè míi, Pom H¸n, Thèng NhÊt, Xu©n T¨ng X·: §ång TuyÓn, B¾c C­êng,V¹n Hoµ, Cam §­êng, Nam C­êng, T¶ Phêi, Hîp Thµnh Tæng 16 2. HuyÖn B¶o Yªn ThÞ trÊn: Phè Rµng X·: l­¬ng S¬n, Long phóc, Long Kh¸nh, ViÖt TiÕn, kim S¬n, B¶o Hµ, §iÖn Quan, Yªn S¬n, Minh T©n, Th­îng Hµ Tæng 11 3. HuyÖn B¶o Th¾ng ThÞ TrÊn: Phè Lu, Phong H¶i, T»ng Loáng X·: Xu©n Quang, Xu©n Giao, Th¸i Niªn, S¬n H¶i, S¬n Hµ, Phó NhuËn, Phè Lu, Phong Niªn, Gia Phó, B¶n PhiÖt, Tr× Quang, B¶n CÇm Tæng 15 4. HuyÖn B¾c Hµ ThÞ trÊn: B¾c Hµ X·: B¶o Nhai, NËm Mßn, Lïng Ph×n, LÇu ThÝ Ngµi Tæng 05 5. HuyÖn Sim©ci X·: Sin Cai, S¸n Ch¶i, C¸n CÊu, Lö ThÈn, Lïng Sui Tæng 05 6. HuyÖn M. Kh­¬ng X·: B¶n LÇu,Pha Long, Thanh B×nh, D×n Chin, NÊm L­, Lïng KhÊu Nhin, M­êng Kh­¬ng, T¶ Ng¶i Chæ, Lïng Vai, Cao S¬n, B¶n Sen Tæng 11 7. HuyÖn B¸t S¸t ThÞ trÊn: B¸t X¸t X·: B¶n Qua, Quang Kim, Cèc San, B¶n XÌo, M­êng Hum, M­êng Vi, Cèc Mú, B¶n V­îc Tæng 09 8. HuyÖn Sa pa ThÞ trÊn: Sa Pa X·: Sa P¶, T¶ Ph×n, Trung Ch¶i Tæng 04 9. HuyÖn Than Uyªn ThÞ TrÊn: Than Uyªn, n«ng tr­êng Than Uyªn X·: NËm CÇn, M­êng Khoa, M­êng Than, M­êng Xim, Nµ Cang, Tµ Gia Tæng 06 10 HuyÖn V¨n Bµn ThÞ trÊn: Kh¸nh Yªn X·: V¨iÖt nam S¬n, Vâ Lao, NËm R¹ng, T©n An, Hoµ M¹c, Kh¸nh Yªn Th­îng, Kh¸nh Yªn Trung, Kh¸nh Yªn H¹, D­¬ng Quú, Minh L­¬ng Tæng 11 Tæng Céng 95 x·, ph­êng, thÞ trÊn Nguån: B¸o C¸o Së C«ng NghiÖp Lµo Cai II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n 1. C«ng t¸c qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n tr­íc khi chuyÓn ®æi m« h×nh( tr­íc th¸ng 08/2003) 1.1. C¸c m« h×nh sö dông Tr­íc th¸ng 08/2003, Lµo Cai sö dông 04 m« h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n, c¶ 04 m« h×nh nµy ®Òu kh«ng cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n. 1.1.1. M« h×nh 1: §iÖn lùc Lµo Cai trùc tiÕp kinh doanh vµ b¸n lÎ M« h×nh nµy ®­îc ¸p dông ®· ®­îc đầu t­, x©y dùng hoµn chØnh tõ l­íi ®iÖn trung thÕ ®Õn h¹ thÕ 0,4 KV vµ hÖ thèng c«ng t¬ ë c¸c hé d©n. T¹i Lµo Cai, m« h×nh nµy ®­îc ¸p dông cho 22 x·, ph­êng, thÞ trÊn B¶ng 12: §iÖn lùc Lµo cai trùc tiÕp b¸n lÎ ®iÖn STT HuyÖn thÞ Tæng sè X·, ph­êng, thÞ trÊn 1. TX Lµo cai 09 Ph­êng: Duyªn H¶i, Cèc LÕu, Kim T©n, Phè Míi, Lµo Cai, B¾c LÖnh, Pom H¸n, Thèng NhÊt, Xu©n T¨ng 2. B¶o Th¾ng 03 ThÞ trÊn Phè Lu, X· Xu©n Quang, Tr× Quang 3 V¨n Bµn 01 ThÞ TrÊn V¨n Bµn 4. B¾c Hµ 01 ThÞ trÊn B¾c Hµ 5. Than uyªn 02 ThÞ trÊn Than Uyªn, n«ng tr­êng Than Uyªn 6. B¸t X¸t 01 ThÞ trÊn B¸t X¸t 7. B¶o Yªn 02 ThÞ trÊn Phè Rµng, x· B¶o Hµ 8. Si Ma Cai 01 ThÞ TrÊn Si Ma Cai 9. Sa Pa 01 ThÞ trÊn Sa Pa 10. M.Kh­¬ng 01 X· M­êng Kh­¬ng Tæng céng 22 Nguån: B¸o c¸o triÓn khai m« h×nh tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n 12/2003- Së C«ng nghiÖp Lµo Cai ¦u, nh­îc ®iÓm cña m« h×nh: * ¦u ®iÓm: - Do ®iÖn lùc trùc tiÕp qu¶n lý nªn ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é chuyªn m«n, c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ, khoa häc, râ rµng - §¶m b¶o gi¸ b¸n ®iÖn n«ng th«n ®óng theo quy ®Þnh đảm b¶o quyÒn lîi cho ng­êi kinh doanh vµ sö dông ®iÖn - Cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a §iÖn lùc Lµo Cai víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng( x·) * Nh­îc ®iÓm: - Do ®Æc thï cña ®Þa bµn n«ng th«n tr¶i réng, ®Þa h×nh rõng nói Lµo Cai phøc t¹p, d©n c­ kh«ng tËp trung, nhiÒu d©n téc víi c¸c phong tôc tËp qu¸n kh¸c nhau, lµm cho ho¹t ®éng cña nh©n viªn ®iÖn lùc bÞ ph©n t¸n, th­êng trªn ®Þa bµn mét huyÖn. - MÆt kh¸c, Lµo Cai cßn lµ mét tØnh nghÌo, ®iÖn lùc ch­a cã thÓ bè trÝ chç ë cho c¸n bé c«ng nh©n ®iÖn ®Õn tËn c¸c x·. Do ®ã, viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng sù cè vÒ ®iÖn cßn chËm ch¹p, ph¶i ®i l¹i xa, khã kh¨n, vÊt v¶, tèn nhiÒu thêi gian, c«ng søc trong khi sè tiÒn ®iÖn thu ®­îc kh«ng ®ñ tr¶ chi phÝ, tr¶ l­¬ng c«ng nh©n, c«ng t¸c phÝ, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i 1.1.2. M« h×nh 2: §¹i lý ®iÖn n«ng th«n §©y lµ m« h×nh do §iÖn Lùc Lµo Cai gi¸n tiÕp qu¶n lý th«ng qua c¸c chi nh¸nh ®iÖn c¸c huyÖn, vµ c¸c chi nh¸nh ®iÖn l¹i trùc tiÕp qu¶n lý ®¹i lý ®iÖn n«ng th«n. §©y lµ m« h×nh qu¶n lý hai cÊp. M« h×nh nµy ®­îc ¸p dông cho 31 x·. T¹i 31 x· nµy cã hÖ thèng l­íi ®iÖn ®­îc ®Çu t­ x©y dùng theo ch­¬ng tr×nh cña Ng©n hµng ThÕ giíi. §iÖn lùc Lµo cai qu¶n lý l­íi ®iÖn, l¾p ®Æt c«ng t¬ cho c¸c hé míi, ph¸t hµnh ho¸ ®¬n thu tiÒn ®iÖn theo gi¸ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ tr¶ phô cÊp 300.000®/ ng­êi/th¸ng cho c¸c thµnh viªn ®­îc qu¶n lý. C¸c thµnh viªn nµy cã nhiÖm vô ghi sè ®iÖn n¨ng tiªu thô hµng th¸ng cña c¸c hé, thu tiÒn ®iÖn theo ho¸ ®¬n, trùc söa ch÷a. B¶ng 13: M« h×nh §¹i lý ®iÖn STT HuyÖn thÞ Tæng sè X· 1. TX Lµo Cai 02 T¶ Phêi, Hîp Thµnh 2. B¶o Th¾ng 03 Tr× Quang, B¶n CÇm, Th¸i Niªn 3 V¨n Bµn 06 Kh¸nh Yªn H¹, T©n An, NËm R¹ng, Hoµ M¹c, D­¬ng Quú, Minh L­¬ng 4. B¾c Hµ 01 NËm Mßn 5. Than Uyªn 03 M­êng Kim, NËm CÇn, Tµ Gia 6. B¸t X¸t 02 B¶n Xèo, M­êng Hum 7. B¶o Yªn 05 ViÖt TiÕn, Long Phóc, Long Kh¸nh, L­¬ng S¬n, Kim S¬n 8. Si ma cai 03 Lö ThÈn, Lïng Sui, C¸n CÊu 9. Sa pa 01 T¶ Ph×n 10. M.Kh­¬ng 05 Lïng KhÊu Nhin, D×n Chin, N¸m L­, B¶n Sen, Cao S¬n Tæng céng 31 ¦u, Nh­îc ®iÓm cña m« h×nh: * ¦u diÓm: - M« h×nh nµy còng cã ­u ®iÓm t­¬ng tù nh­ m« h×nh 1, ®¶m b¶o ®­îc gi¸ ®iÖn b¸n cho c¸c hé gia ®×nh n«ng th«n. - C¸n bé cña ®¹i lý ®iÖn lµ ng­êi cña ®Þa ph­¬ng ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc. Do ®ã lµm t¨ng tÝnh tù qu¶n lý, ®¶m b¶o gi¶i quyÕt sù cè ®iÖn nhanh chãng, kÞp thêi. - C«ng t¸c thu tiÒn ®iÖn ®­îc thùc hiÖn râ rµng h¬n * Nh­îc ®iÓm: - Nh­îc ®iÓm c¬ b¶n cña m« h×nh nµy lµ bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cång kÒnh, kh«ng tinh gi¶m, l¹i bÞ qu¶n lý d­íi nhiÒu cÊp, phô thuéc nhiÒu bªn nªn c¸c thñ tôc hîp ®ång mua b¸n ®iÖn th­êng phøc t¹p. - §éi ngò c¸n bé vừa lµ c¸n bé qu¶n lý, vừa lµ c¸n bé kü thuËt.Trong khi tr×nh ®é chuyªn m«n cßn rÊt h¹n chÕ, ®Òu ph¶i phô thuéc vµo sù ®iÒu hµnh, chØ ®¹o cña chi nh¸nh ®iÖn, lµm mÊt tÝnh tù chñ 1.1.3. M« h×nh 3: §iÖn n­íc huyÖn kinh doanh b¸n lÎ M« h×nh nµy lµ bé phËn ®iÖn n­íc thuéc UBND huyÖn qu¶n lý, vËn hµnh vµ b¸n ®iÖn. M« h×nh ®­îc ¸p dông t¹i 03 x· thuéc huyÖn Than Uyªn: Nµ Cang, M­êng Kim, M­êng Than. ¦u, Nh­îc ®iÓm cña m« h×nh: * ¦u ®iÓm: - TÊt c¶ mäi vÊn ®Ò ®­îc giao cho UBND x·, lµm t¨ng tÝnh chñ ®éng cña bé m¸y, g¾n trùc tiÕp víi quyÒn lîi cña x·. - Thu hót ®­îc vèn cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng ®Ó ®Çu t­ c¶i t¹o l­íi ®iÖn ë ®Þa ph­¬ng. Trong lóc ng©n s¸ch Nhµ n­íc ch­a ®ñ th× m« h×nh nµy ph¸t huy ®­îc chÝnh s¸ch”Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm” - Tuy møc gi¸ b¸n ®iÖn cho c¸c hé h¬i cao nh­ng ®· bao gåm c¶ khÊu hao c¬ b¶n vµ söa ch÷a lín. V× vËy mµ møc gi¸ mµ._.triÓn. Chi phÝ ®iÖn trong gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ t¨ng cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trong bèi c¶nh c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt mét khi ViÖt Nam tham gia vµo AFTA vµ WTO, sÏ trë nªn khã kh¨n h¬n nhiÒu. Trong khi ®ã ®Ó ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ , nh»m tr¸nh tôt hËu so víi c¶ n­íc trong giai ®o¹n dÕn 2010 Lµo Cai cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy. NÕu nh­ ®­îc hç trî thªm b»ng nguån vèn thuû ®iÖn ë ®Þa ph­¬ng cã gi¸ vµo kho¶ng 2,5 đÕn 3 cent /kwh, thÊp h¬n nhiÒu gi¸ ®iÖn l­íi quèc gia th× ch¾c ch¾n viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nµy sÏ cã nhiÒu thuËn lîi h¬n vµ ®Õn l­ît m×nh, khi ®i vµo s¶n xuÊt, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy sÏ kÝch thÝch dÕn c¸c ngµnh KTXH kh¸c Lµo Cai ph¸t triÓn theo. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trªn , cÇn ­u tiªn ®Æc biÖt cho viÖc phôc håi vµ x©y dùng hai nhµ m¸y thuû ®iÖn Cèc San vµ ®Çu nguån s«ng Ch¶y trong giai ®o¹n 2000-2010 theo ph­¬ng thøc BOT ®Ó khuyÕn khÝch huy ®éng vèn ®Çu t­ tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh . Dù kiÕn giai ®o¹n dÕn 2005 ®­a vµo vËn hµnh thuû ®iÖn Cèc San c«ng suÊt 3600 KW (vèn ®Çu t­ dù kiÕn kho¶ng 30 tû ®ång) vµ ®Õn 2009-2010 ®­a vµo sö dông thuû ®iÖn ®Çu nguån s«ng Ch¶y c«ng suÊt 70-90 MW (vèn ®Çu t­ dù kiÕn 972 tû ®ång). §ång thêi cÇn x©y dùng c¬ chÕ ph©n phèi ®iÖn vËn hµnh lÊy tõ nguån thuû ®iÖn BOT gi¸ thÊp, ®iÖn dù phßng , ®iÖn bæ sung lÊy tõ l­íi ®iÖn quèc gia. MÆt kh¸c cÇn ®iÒu tra, x¸c minh kh¶ n¨ng nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc. NÕu nh­ gi¸ nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc rÎ h¬n gi¸ ®iÖn l­íi quèc gia, cÇn kiÕn nghÞ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ N­íc cho phÐp nhËp khÈu ®iÖn tõ Trung Quèc nh­ mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c trªn ®Þa bµn miền nói. 2.2. Ph¸t triÓn l­íi ®iÖn * §­êng d©y vµ tr¹m 22KV Theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®iÖn lùc cña c¶ n­íc ®Õn n¨m 2010, dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 mçi tØnh cã Ýt nhÊt mét tr¹m biÕn ¸p 22 kVvíi c«ng suÊt tèi thiÓu 63 MVA. §Ó phôc vô cho viÖc khai th¸c, chÕ biÕn apatit, luyÖn ®ång vµ s¶n xuÊt ph©n bãn .. ë T»ng Loáng còng nh­ ®Ó phôc vô cho c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c cña Lµo Cai, trong giai ®o¹n 2005 -2010 x©y dùng t¹i khu vùc T»ng Loáng thuéc huyÖn B¶o Th¾ng mét tr¹m biÕn ¸p 220 KV cã c«ng suÊt 125 MVA víi chiÒu dµi ®­êng d©y 220 KV lµ 125 km . Vèn ®Çu t­ 270 tû ®ång. * §­êng d©y vµ tr¹m 110 KV §Ó phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña hai khu vùc thÞ x· Lao Cai vµ thÞ x· Cam §­êng (dù kiÕn thµnh phè Lao Cai ) . ë ®©y sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. §ång thêi ®Ó ®¶m b¶o cÊp ®iÖn tèt chokhu lÞch nghØ m¸t Sa Pa, cho vïng trång vµ chÕ biÕn chÌ Than Uyªn vµ cho huyÖn M­êng Kh­¬ng , cÇn x©y dùng tram 110 KV cã c«ng suÊt 2 +25 MVA t¹i thÞ x· Lao Cai . ChiÒu dµi ®­êng d©y 110 KV hai m¹ch lÊy tõ tr¹m 220 KV T»ng Loáng lªn thÞ x· Lµo Cai dµi 40 km, thêi gian thùc hiªn tõ 2001 -2003 . Vèn ®Çu t­ 50 tû ®ång. Khi má ®ång Sinh QuyÒn huyÖn B¸t X¸t ®­îc tæ chøc khai th¸c víi qui m« lín, quÆng ®èng sÏ ®­îc tuyÓn ngay t¹i má, th× má ®ång Sinh QuyÓn cÇn mét l­îng ®iÖn lín tõ 10 ®Õn 12 MW. Do ®ã trong giai ®o¹n 2001-2004 cÇn ph¶i x©y dùng ®­êng d©y 110 KV mét m¹ch dµi 25 km tõ tr¹m 110 KV thÞ x· Lµo Cai ®Õn má Sinh QuyÓn thuéc x· Quang Kim huyÖn B¸t X¸t . Tr¹m biÕn ¸p 110 KV Sinh QuyÓn cã c«ng suÊt 16 MVA. Vèn ®Çu t­ 32 tû ®ång, hoÆc bæ sung thªm ®­êng d©y vµ tr¹m 35 KV dù phßng thªm cho ®­êng d©y hiÖn cã. * Ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ph©n phèi §Õn th¸ng 5 n¨m 2000 tØnh Lµo Cai cã 11/11 huyÖn, thÞ trÊn víi 67/180 x· cã ®iÖn l­íi quèc gia. Ngoµi ra cã 7 x· kÐo ®­êng d©y 35 _10 KV vµ l¾p ®Æt tr¹m biÕn ¸p h¹ thÕ, nh­ng ch­a kÐo ®­êng d©y h¹ thÕ. Toµn tØnh Lµo Cai cã kho¶ng 10.300 hé sö dông ®iÖn tõ nguån thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá. Nh­ vËy ®Õn n¨m 2000 tØnh Lµo Cai míi thùc hiÖn ®­îc 100% huyÖn, 37,2 % x·, v­ît 7,2% so víi nghÞ quyÕt cña §H§B , 20 % hé ë n«ng th«n ®­îc dïng ®iÖn l­íi quèc gia vµ kho¶ng 10 % hé dïng ®iÖn thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá. §Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®iÖn khÝ ho¸ cña ChÝnh phñ, trong thêi gian tíi ë Lµo Cai cÇn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh trong viÖc x©y dùng l­íi ®iÖn ph©n phèi. Cô thÓ: Giai ®o¹n 2000- 2005 - Tõ n¨m 2000-2002 b»ng nguån vèn vay cña ng©n hµng thÕ giíi (WB) x©y dùng l­íi ®iÖn cho 32 x· trong ®ã cã 4 x· ®· cã ®iÖn nh­ng tØ lÖ thÊp 20-30 % ( x· Th¸i Niªn huyÖn B¶o Th¾ng, x· L­¬ng S¬n , Long Kh¸nh , ViÖt TiÕn huyÖn B¶o Yªn ) Qui m« c«ng tr×nh 32 x· gåm : 111 tr¹m 35/ 40 KV víi tæng dugn l­îng 7.865,5 KVA , 310 km ®­êng d©y, 367 km ®­êng d©y 0,4 KV víi 11.868 hé cã ®iÖn . Tõ n¨m 2002 -2010 sÏ ph¸t triÓn thªm 4.326 hé cã ®iÖn . Vèn ®Çu t­ 129,4 tû ®ång. - ViÖc ®Çu t­ cho l­íi ®iÖn ë c¸c x· trong thêi gian võa qua nÆng vÒ tËp trung ®Çu t­ cho kh©u truyÒn t¶i, ch­a chó ý phèi hîp víi kh©u ph©n phèi tiªu thô ®iÖn, ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi … NhiÒu x· tû lÖ c¸c hé ®­îc sö dông ®iÖn qu¸ thÊp. V× vËy trong giai ®o¹n 2000-2002 cÇn nhanh chãng n©ng sè l­îng c¸c hé sö dông ¬ n«ng th«ng lªn møc 60-70 %. §ång thêi trong giai ®o¹n nµy cÇn tiÕp tôc ®Çu t­ l­íi ®iÖn ph©n phèi cÊp ®iÖn cho nh©n d©n cña 7 x· võa qua ch­a kÐo l­íi h¹ thÕ. Vèn ®Çu t­ dù kiÕn kho¶ng 66, 8 tû ®ång. - Tõ 2001-2005 mçi n¨m ®Çu t­ x©y dùng l­íi ®iÖn cho 10 x·, th× ®Õn n¨m 2005 sÏ hoµn thµnh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ. Khèi l­îng ®Çu t­ : 1890 tr¹m biÕn ¸p cã tæng dung l­îng 13,000 KVA, 500 km ®­êng d©y 35 KV , 600 km ®­êng d©y 0,4 KV cÊp ®iÖn cho 14.100 hé Vèn ®Çu t­ cho 51 x· lµ 206 tû ®ång ( trong 5 n¨m ). Giai ®o¹n 2006-2010: TiÕp tôc më réng thªm c¸c hé tiªu thô ®iÖn trong khu vùc cã l­íi ®iÖn ®Çu t­ n¨m 2000-2005 vÒ tr­íc . Toµn tØnh Lµo Cai cã kho¶ng 30 x· khã cã ®iÒu kiÖn sö dông ®iÖn tõ nguån ®iÖn l­íi quèc gia vµ mét trong c¸c x· ®· cã ®iÖn l­íi, nh­ng gÆp khã kh¨n kh«ng thÓ dïng ®iÖn l­íi ®­îc. CÇn ®Çu t­ kh«i phôc vµ x©y dùng míi c¸c tr¹m thuû ®iÖn nhr tõ 5 ®Õn 100 KW ®Ó cÊp ®iÖn cho d©n ë c¸c x· nµy. Nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn sö dông nh­ng thuû ®iÖn nhá vµ cùc nhá th× cÇn gióp ®ì d©n ®Çu t­, qu¶n lý sö dông an toµn. HiÖn nay do kh«ng cã ®iÒu kiÖn sö dông ®iÖn l­íi quèc gia hay thuû ®iÖn nhá, cùc nhá, nhiÒu ®Þa ph­¬ng trong n­íc ®· ®Çu t­ sö dông c¸c nguån n¨ng l­îng míi lµ pin mÆt trêi, giã. ë Lào Cai, ®èi víi nh÷ng vïng khã kh¨n còng cã thÓ øng dông c¸c d¹ng n¨ng l­îng nµy vµ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî ®Çu t­, h­íng dÉn kiÓm tra kü thuËt, trî gióp c¸c hé d©n c­ ®Çu t­, sö dụng cã hiÖu qu¶, an toµn, l©u dµi pin mÆt trêi vµ ®iÖn giã. Vèn ®Çu t­ cho giai ®o¹n nµy dù kiÕn 350 tû ®ång Tæng hîp vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ®iÖn Giai ®o¹n 2001-2005 2006-2010 Vèn ®Çu t­ ( tû ®ång ) 754 250 Gi¸ trÞ s¶n l­îng ( tû ®ång ) 85,7 127,6 III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n Lµo Cai 1. Gi¶i ph¸p trùc tiÕp 1.1. VÒ phÝa nhµ n­íc. VÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh HTX, kh«ng cÇn ban kiÓm so¸t, mµ nªn h×nh thµnh chÕ ®é kiÓm to¸n HTX do huyÖn phô tr¸ch. Lý do lµ hiÖn nay, Ban kiÓm so¸t ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶, chøc n¨ng kh«ng râ rµng, n¨ng lùc cña c¸c c¸n bé ban kiÓm so¸t kÐm, trong c«ng t¸c ®· ®¶y tr¸ch nhiÖm cho ban qu¶n trÞ vµ chñ nhiÖm HTX. V× vËy, luËt HTX nªn ghi râ chøc n¨ng cña ban kiÓm so¸t lµ ph¶i kiÓm tra, gi¸m s¸t ®èi víi c¸c x· viªn v× trong thùc tÕ ®· x¶y ra tr­êng hîp x· viªn chiÕm dông vèn cña HTX, kh«ng thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ víi HTX. LuËt nªn quy ®Þnh l¹i theo h­íng gi¶m bít thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh, më réng ®èi t­îng tham gia HTX. HiÖn nay HTX kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp,nªn khã vay vèn tõ ng©n hµng. V× vËy Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch cho HTX vay vèn víi sè l­îng lín, ®­îc tr¶ chËm ®Ó HTX cã thÓ x©y dùng c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín Cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m häc phÝ cho c¸n bé hîp t¸c x· ®­îc cö ®i ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng ®¹i häc vµ nªn më réng c¸c líp ®µo t¹o ng¾n ngµy cho c¸n bé HTX. Nhµ n­íc nªn cho phÐp HTX mua b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi cho x· viªn. Nhµ n­íc ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®Çy ®ñ cho nh©n d©n vÒ luËt HTX v× hiÖn nay cßn x¶y ra t×nh tr¹ng x· viªn th¾c m¾c kh«ng ®óng nh­ quy ®Þnh cña luËt. ý thøc cña x· viªn vÉn coi HTX lµ tæ chøc cña Nhµ n­íc, cña chung nh­ thêi kú bao cÊp. T¹o ®iÒu kiÖn cho HTX tiÕp cËn trùc tiÕp víi c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia, v× hiÖn nay ch­a cã c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm th«ng tin cho HTX vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî cña Nhµ n­íc nªn HTX rÊt khã tiÕp cËn víi c¸c ch­¬ng tr×nh nµy. §Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®iÖn, Nhµ n­íc cÇn ph¶i xo¸ bá thÕ ®éc quyÒn trong ngµnh ®iÖn. T¹i nghÞ quyÕt héi nghÞ trung ­¬ng 3 kho¸ XI cña §¶ng nªu râ: Nhµ n­íc chØ gi÷ thÕ ®éc quyÒn ë kh©u truyÒn t¶i ®iÖn cßn kh©u ph¸t ®iÖn vµ ph©n phèi ®iÖn ph¶i khuyÕn khÝch c¹nh tranh, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u. Gi¶i ph¸p chÝnh ®Ó thùc hiÖn lµ ban hµnh luËt c¹nh tranh. X©y dùng mét luËt c¹nh tranh th«ng tho¸ng sÏ thu hót ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, h×nh thµnh nhiÒu doanh nghiÖp cung øng vµ ph©n phèi ®iÖn trªn thÞ tr­êng ®iÖn, ng­êi sö dông ®iÖn cã nhiÒu c¬ héi chän lùa nhµ ph©n phèi ®iÖn cho m×nh sao cho ®¶m b¶o lîi Ých cña m×nh nhÊt. Lóc nµy, gi¸ ®iÖn do thÞ tr­êng c¹nh tranh quyÕt ®Þnh, ng­êi nghÌo sÏ d­îc h­ëng gi¸ ®iÖn thÊp h¬n so víi h×nh thøc ®éc quyÒn. V× vËy Nhµ n­íc vµ ngµnh ®iÖn cÇn nhanh chãng ban hµnh vµ hoµn thiÖn luËt c¹nh tranh, x©y dùng thÞ tr­êng ®iÖn. 1.2. §èi víi ngµnh ®iÖn cña tØnh Lµo Cai §èi víi ngµnh ®iÖn: CÇn gióp c¸c ®Þa ph­¬ng x©y dùng dù ¸n ®Ó ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng ®iÖn n«ng th«n tõ ®ã t¹o ra søc tiªu thô ®iÖn n¨ng, t¨ng lîi nhuËn cho HTX ph¸t triÓn. CÇn quy ®Þnh trang phôc cho c¸n bé qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n phï hîp ®Ó tiÖn cho viÖc vËn hµnh l­íi ®iÖn, gióp c¸c HTX trong viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i. §éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n qu¶n lý ®iÖn ®¸p øng yªu cÇu trong t×nh h×nh míi. §µo t¹o, båi d­ìng ®éi ngò c«ng nh©n qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n: - Hîp t¸c x· th­êng xuyªn cö ng­êi tËp huÊn, n©ng cao nghiÖp vô cho c«ng nh©n vËn hµnh vÒ néi quy, quy chÕ sö dông ®iÖn, an toµn ®iÖn. - Hµng n¨m tØnh dïng nguån vèn ®µo t¹o ®Ó ®µo t¹o míi ®éi ngò c«ng nh©n qu¶n lý, vËn hµnh l­íi ®iÖn cña x·. §ång thêi ®Þnh kú 2 n¨m mét lÇn båi d­íng kiÕn thøc qu¶n lý, vËn hµnh, kü thuËt an toµn ®iÖn cho ®éi ngò c«ng nh©n ®iÖn cña x· ®¶m b¶o hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ vËn hµnh l­íi ®iÖn Hîp t¸c x· cã hiÖu qu¶, an toµn. KiÓm ®Þnh c«ng t¬: HiÖn nay ®a phÇn chÊt l­îng c«ng t¬ ë c¸c x· kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng do ch­a ®­îc kiÓm ®Þnh hoÆc kiÓm ®Þnh ®· hÕt h¹n. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ l­íi ®iÖn n«ng th«n cÇn ®­îc c¸c cÊp chÝnh quyÒn quan t©m ®Çu t­ cho c«ng t¸c kiÓm ®Þnh c«ng t¬, UBND tØnh cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî b»ng tiÒn cho nh©n d©n kiÓm ®Þnh c«ng t¬.§iÖn lùc Lµo Cai, chi côc tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng thuéc Së Khoa häc C«ng nghÖ – M«i tr­êng cã kÕ ho¹ch kiÓm ®Þnh c«ng t¬ vµ hç trî viÖc kiÓm ®Þnh c«ng t¬ cho c¸c hé gia ®×nh thuéc ®Þa bµn ®Æc biÖt khã kh¨n. H¹ch to¸n kinh tÕ: - §­îc h­íng dÉn sö dông sæ s¸ch ghi chÐp kÕ to¸n 100% sè Hîp t¸c x· - X©y dùng ph­¬ng ¸n gi¸ b¸n ®iÖn hiÖn hµnh ®¶m b¶o lîi nhuËn, cã l­¬ng cña x· viªn vµ cã khÊu hao söa ch÷a l­íi ®iÖn h¹ thÕ. - Sæ s¸ch ghi chÐp do ®iÖn lùc Lµo Cai cÊp. §oµn kiÓm tra liªn ngµnh C«ng nghiÖp – Tµi chÝnh - §iÖn lùc kiÓm tra tÝnh to¸n gi¸ ®iÖn cô thÓ cho tõng x· (Gi¸ ®iÖn trªn ®­êng trôc vµ nh¸nh) ®Ó tr×nh UBND tØnh ra quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n ®iÖn cho phï hîp. TØnh cã kÕ ho¹ch ph©n bæ nguån vèn ®Ó ®Çu t­ x©y dùng l­íi ®iÖn h¹ thÕ ë c¸c x· ®· cã tr¹m biÕn ¸p ®Ó cÊp ®iÖn cho nh©n d©n. C¸c ®Þa ph­¬ng cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ söa ch÷a, n©ng cÊp l­íi ®iÖn h¹ thÕ ®· qu¸ cò n¸t. 2. Gi¶i ph¸p gi¸n tiÕp 2.1 Gi¶i ph¸p vÒ gi¸ ®iÖn: ë ViÖt Nam, ®iÖn lµ s¶n phÈm mang tÝnh ®éc quyÒn, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®iÖn chñ yÕu do Tæng C«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam thùc hiÖn, gi¸ ®iÖn do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ë møc gi¸ chuÈn. Sö dông hÖ thèng gi¸ b¸n ®iÖn linh ho¹t, b¶o ®¶m s¶n xuÊt kinh doanh ®iÖn thùc sù cã l·i ®Ó ngµnh ®iÖn cã tÝch luü, cã thÓ tù trang tr¶i mäi chi phÝ vµ t¸i ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt. BiÓu gi¸ ®iÖn hiÖn hµnh cßn cã mét sè nh­îc ®iÓm nh­: Gi¸ ®iÖn hiÖn hµnh cßn lµ gi¸ ®¬n, ch­a cã biÓu gi¸ hai thµnh phÇn (gi¸ c«ng suÊt vµ gi¸ ®iÖn n¨ng). BiÓu gi¸ cßn ®¬n gi¶n, ch­a ®a d¹ng ®Ó ng­êi tiªu dïng cã thÓ chän ph¹m vi sö dông thÝch øng víi chÕ ®é tiªu thô. Møc gi¸ chªnh lÖch gi¸ gi÷a cao vµ thÊp ®iÓm cßn cã qu¸ Ýt nªn ¸p dông ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. Cã sù ph©n biÖt gi÷a doanh nghiÖp ViÖt Nam, ng­êi ViÖt Nam vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi. Trong thêi gian tíi, cÇn ph¶i nhanh chãng c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn biÓu gi¸ ®iÖn víi gi¸ ®iÖn hai thµnh phÇn vµ cã sù ®iÒu chØnh møc gi¸ chªnh lÖch gi÷a cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm nh»m khuyÕn khÝch sö dông ®iÖn vµo giê thÊp ®iÓm. Gi¸ ®iÖn b×nh qu©n chóng ta hiÖn nay ®ang ¸p dông thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc cña nã, mÆc dï gi¸ b¸n ®iÖn lµ do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh (trªn c¬ së Tæng C«ng ty §iÖn Lùc ViÖt Nam tr×nh vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc kiÓm tra, thÈm ®Þnh). X©y dùng gi¸ b¸n ®iÖn hîp lý sÏ gãp phÇn x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh §iÖn. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã, cÇn thiÕt ph¶i cã sù phèi hîp nhiÒu ngµnh, ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé cña nh©n d©n. NÕu chóng ta thËt sù muèn ngµnh ®iÖn cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn ®ång thêi cã ®iÒu kiÖn thanh to¸n nî n­íc ngoµi sau 2005-2010 th× ngµnh ®iÖn cÇn ph¶i c©n ®èi gi¸ ®iÖn sao cho phï hîp víi gi¸ trÞ ®Çu t­. Qu¶ vËy, gi¸ ®iÖn chÝnh lµ nh©n tè thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai ®óng víi chøc n¨ng lµ ®¬n vÞ kinh doanh cã l·i ®Ó hoµn thiÖn. 2.2. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng. Tæn thÊt ®iÖn n¨ng trong truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ- kü thuËt quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh ®iÖn. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt lín cho nÒn kinh tÕ - x· héi, cho ngµnh ®iÖn vµ cho c¸c hé tiªu thô ®iÖn. HiÖn nay mÆc dï ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p gãp phÇn gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng, nh­ng t×nh tr¹ng tæn thÊt ®iÖn n¨ng vÉn cßn cao ë §iÖn lùc Lµo Cai vµ nhÊt lµ ë c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh. * ý nghÜa cña viÖc gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng: HiÖu sè gi÷a tæng l­îng ®iÖn n¨ng do c¸c nhµ m¸y ®iÖn ph¸t ra víi tæng l­îng ®iÖn n¨ng c¸c hé tiªu thô nhËn ®­îc trong cïng mét kho¶ng thêi gian ®­îc xem lµ tæn thÊt ®iÖn n¨ng trong hÖ thèng truyÒn t¶i. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt kh«ng chØ víi ngµnh §iÖn, kh«ng chØ ®èi víi riªng §iÖn ViÖt Nam mµ ®èi víi ngµnh ®iÖn c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng cã mét ý nghÜa to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ngµnh §iÖn. Ngµnh §iÖn lµ mét ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm ®iÖn, nªn muèn tiÕp tôc duy tr× vµ ph¸t triÓn th× ph¶i cã lîi nhuËn ®Ó thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ më réng ®Ó ph¸t triÓn. NÕu s¶n phÈm ®iÖn mua vÒ tõ c¸c nhµ m¸y ph¸t ®iÖn bÞ tæn thÊt trong qu¸ tr×nh truyÒn t¶i vµ ph©n phèi th× sÏ kh«ng cã lîi nhuËn cao vµ thËm chÝ cßn bÞ lç. Mét trong nh÷ng yÕu tè cÊu t¹o nªn gi¸ thµnh ®iÖn lµ l­îng ®iÖn tæn thÊt. NÕu ®iÖn tæn thÊt cao th× gi¸ thµnh ®iÖn sÏ cao, do ®ã gi¸ b¸n sÏ cao, theo quy luËt cung - cÇu th× s¶n l­îng tiªu thu ®iÖn sÏ gi¶m, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m doanh thu vµ cø nh­ vËy sÏ dÉn ®Õn sù thua lç kÐo dµi. Ng­îc l¹i, nÕu tû lÖ tæn thÊt ®iÖn n¨ng thÊp sÏ mang l¹i lîi Ých hÕt søc to lín cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ngµnh §iÖn nãi riªng. Theo sè liÖu tÝnh to¸n vµ thèng kª, nÕu gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng xuèng 0.5% th× sÏ tiÕt kiÖm ®­îc 25 triÖu KWh, t­¬ng ®­¬ng 1.2 v¹n tÊn nhiªn liÖu tiªu chuÈn kh«ng ph¶i ®èt vµ Ýt nhÊt tiÕt kiÖm ®­îc hµng tr¨m triÖu ®ång cho Nhµ n­íc. Gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng tøc lµ gi¶m chi phÝ cho toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh b¸n ®iÖn cho c¸c hé tiªu dïng ®iÖn, kÝch thÝch tiªu dïng. §èi víi Nhµ n­íc, tæn thÊt ®iÖn n¨ng gi¶m, ngµnh ®iÖn cã lîi nhuËn cao nªn Nhµ n­íc kh«ng ph¶i bï lç, ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc sö dông ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c c«ng viÖc cã Ých kh¸c, t¹o sù ph¸t triÓn cho toµn x· héi. * Gi¶i ph¸p nh»m lµm gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng: a. Hoµn thiÖn kÕt cÊu l­íi ®iÖn theo ®óng tiªu chuÈn kinh tÕ- kü thuËt. - Yªu cÇu ®èi víi l­íi ®iÖn. HiÖn nay trªn ®Þa bµn tØnh Lµo Cai, toµn bé l­íi trung ¸p n«ng th«n ®· ®­îc bµn giao cho ®iÖn lùc Lµo Cai qu¶n lý. §Ó gi¶m thiÓu tæn hao ®iÖn n¨ng trªn ®­êng d©y, ®¶m b¶o ®iÖn ¸p cuèi ®­êng d©y, gi¶m gi¸ b¸n lÎ ®iÖn nªn thùc hiÖn c¸c viÖc sau: + L¾p ®Æt bæ sung tr¹m biÕn ¸p cã c«ng suÊt hîp lý ®Ó cung cÊp ®iÖn ®Õn ®iÓm xa nhÊt cña ®­êng trôc 3 pha 4 d©y 0,4kv kh«ng lín h¬n 1,2 kv (theo QuyÕt ®Þnh sè: 57/2000/Q§ - BCN ngµy 25/9/2000 cña Bé C«ng nghiÖp vÒ Quy ®Þnh kü thuËt l­íi ®iÖn n«ng th«n). + N©ng cÊp c¸c ®­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dµi h¬n 2 km thµnh ®­êng trôc 3 pha ®¶m b¶o chÊt l­îng. - Sè l­îng ®­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p cÇn l¾p ®Æt vµ ®­êng d©y h¹ thÕ cÇn n©ng cÊp, kÕ ho¹ch ®iÖn khÝ ho¸ c¸c x· B¶ng 20: §­êng d©y tr¹m biÕn ¸p cÇn l¾p ®Æt. TT Tªn x· huyÖn ChiÒu dµi ®­êng d©y trung ¸p (km) Sè tr¹m biÕn ¸p – c«ng suÊt (kva) ChiÒu dµi ®­êng d©y h¹ thÕ (km) Ghi chó 1 X· xu©n giao huyÖn B¶o Th¾ng 3 3 – 300 7 G§I 2 X· S¬n Hµ huyÖn B¶o Th¾ng 2,2 1 – 50 4 3 X· Phè Lu huyÖn B¶o Th¾ng 2 1 – 75 5 G§I 4 X· Phó NhuËn huyÖn V¨n Bµn 4,5 3 – 300 8 5 X· Vâ Lao huyÖn V¨n Bµn 5,5 3 – 150 7 6 X· V¨n S¬n huyÖn V¨n Bµn 2 1 – 50 3 7 X· Minh T©n huyÖn B¶o Yªn 5 1 – 100 4 8 X· Quang Kim huyÖn B¸t X¸t 1,5 1 – 100 3 Tæng céng 25,7 15 - 1125 41 Trong 8 x· ®· nªu, trong giai ®o¹n ®Çu tiªn ­u tiªn thùc hiÖn t¹i x· cã gi¸ b¸n lÎ ®iÖn cao lµ 2 x·: x· Xu©n Giao, x· Phè Lu huyÖn B¶o Th¾ng (§· ®­îc C«ng ty ®iÖn lùc I ®ång ý), sau ®ã sÏ tiÕp tôc ®Çu t­ c¶i t¹o ®iÖn khÝ ho¸ c¸c x· kh¸c. B¶ng 21 : Nhu cÇu ®Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ cÊy thªm tr¹m biÕn ¸p míi. TT Tªn x· tiÕp nhËn Sè tr¹m Dù kiÕn tæng c«ng suÊt cÊp ®iÖn ¸p Dù kiÕn tæng chiÒu dµi ®­êng d©y (km) 1 X· Xu©n Giao – huyÖn B¶o Th¾ng 3 (1*100+2*50) KVA – 35/0,4 kv 3,0 2 X· Phè Lu – huyÖn B¶o Th¾ng 1 75 KVA – 35/0,4 kv 2,0 3 X· Gia Phó – huyÖn B¶o Th¾ng 2 2*50 KVA – 35/0,4 kv 5,0 4 X· Phó NhuËn – huyÖn B¶o Th¾ng 3 3*100 KVA - 35/0,4 kv 4,5 5 X· Quang Kim – huyÖn B¸t X¸t 1 100 KVA - 35/0,4 kv 1,5 6 X· Vâ Lao – huyÖn V¨n Bµn 3 3*50 KVA - 35/0,4 kv 5,5 7 X· V¨n S¬n – huyÖn V¨n Bµn 1 50 KVA - 35/0,4 kv 2,0 8 X· Minh T©n – huyÖn B¶o Yªn 1 100 KVA - 35/0,4 kv 0,5 9 X· S¬n Hµ - huyÖn B¶o Th¾ng 1 50 KVA - 35/0,4 kv 2,2 b. N©ng cao c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o d­ìng ®­êng d©y. - Qu¶n lý ®­êng d©y truyÒn t¶i. HÖ thèng truyÒn t¶i bao gåm rÊt nhiÒu bé phËn ®a d¹ng nh­: m¸y biÕn ¸p, m¸y c¾t, dao c¸ch ly, tô bï, sø xuyªn, thanh c¸i, c¸p ngÇm.. C¸c bé phËn nµy ®Òu ph¶i chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng nh­: m­a, b·o, sÐt, tõ vµ nhiÖt.. Ngoµi ra tÊt c¶ c¸c bé phËn ®Òu bÞ l·o ho¸ dÇn theo thêi gian. Do vËy ph¶i cÇn ph¶i kiÓm tra, qu¶n lý vµ b¶o d­ìng ®­êng d©y truyÒn t¶i. Muèn vËy, C«ng ty vµ c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh cÇn tiÕn hµnh theo gi¶i ph¸p sau: + T×m hiÓu vµ kiÓm tra th«ng tin vÒ thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn hay c¸c d÷ liÖu vÒ tµi s¶n ®­êng d©y truyÒn t¶i: M« t¶ c¸c bé phËn: m« t¶ chi tiÕt tõng tuyÕn d©y, c¸c bé phËn cña nã, c¸c chØ tiªu thiÕt kÕ, b¶n vÏ thiÕt kÕ chi tiÕt, tªn nhµ chÕ t¹o hay h·ng thÇu, sè xª ri, n¨m l¾p ®Æt, kh¶ n¨ng cã phô tïng thay thÕ, nÕu c¸c bé phËn ®· tõng ®­îc thay thÕ hoÆc söa ch÷a th× nªu râ thêi gian vµ ph­¬ng ph¸p. Th«ng tin vÒ hµnh lang tuyÕn: chiÒu réng, b¶n ®å ®i tuyÕn, c©y cèi, môc ®Ých sö dông ®Êt, chÊt ®Êt, ®­êng dÉn, nèi ®Êt, ng­êi cã quyÒn sö dông ®Êt, h×nh thøc thuª ®Êt. §iÒu kiÖn m«i tr­êng: ®é cao so víi mÆt biÓn, khÝ hËu, møc ®é sÐt, « nhiÔm, c¸c biÖn ph¸p gi¶m t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng cÇn ¸p dông, c¸c biÖn ph¸p cÇn ¸p dông ®Ó ph¸t quang vµ kiÓm so¸t sù ph¸t triÓn cña c©y cèi. + §¸nh gi¸ c¸c bé phËn cña hÖ thèng truyÒn t¶i: C¸c tiªu chuÈn ¸p dông khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh kú c¸c bé phËn kú h¹n kiÓm tra. KiÓm tra b»ng m¾t vµ kiÓm tra qua ¶nh chôp. ChÈn ®o¸n (ghi nhiÖt ®é mèi nèi, theo dâi ®é rung, chôp X-quang d©y dÉn). LÊy mÉu vµ thö nghiÖm ph¸ huû (sø c¸ch ®iÖn, kÕt cÊu kim lo¹i). ViÖc ph©n tÝch c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c dÊu hiÖu h­ háng cã thÓ tiÕn hµnh söa ch÷a cÇn thiÕt. + Thùc tÕ vËn hµnh: Thu thËp c¸c sè liÖu vÒ ®­êng d©y vµ c¸c bé phËn cña nã, kÓ tõ khi ®ãng ®iÖn ®­êng d©y, trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh b×nh th­êng còng nh­ khi x¶y ra sù cè: lo¹i sù cè, ngµy x¶y ra sù cè, thêi tiÕt, m«i tr­êng (møc ®é « nhiÔm, nhiÖt ®é kh«ng khÝ). Ph©n tÝch c¸c sù cè gióp cho viÖc x¸c ®Þnh nguyªn nh©n sù cè vµ tèc ®é l·o ho¸ ®­îc chÝnh x¸c. + §¸nh gi¸ ®é tin cËy: sau mét sù kiÖn ®Æc biÖt, thay ®æi hÖ thèng hoÆc cã thªm ®­êng d©y míi, ®Þnh kú ®¸nh gi¸ víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh, cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña ®­êng d©y vµ hÖ thèng truyÒn t¶i øng ®­îc yªu cÇu ®é tin cËy míi. Ngoµi ra cÇn ®¸nh gi¸ l¹i c¸c t¶i träng thêi tiÕt b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn ®¹i nhÊt trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu cËp nhËt nhÊt. §é bÒn cña c¸c bé phËn còng ®­îc ®¸nh gi¸ theo nh÷ng thiÕt kÕ míi nhÊt vµ cã tÝnh tíi møc ®é l·o ho¸ cña c¸c bé phËn. ViÖc thu thËp nµy cho phÐp x¸c ®Þnh ®é tin cËy thùc tÕ cña c¸c bé phËn vµ cña c¸c ®­êng d©y. - B¶o d­ìng ®­êng d©y: §Ó chÊt l­îng ®­êng d©y ®­îc tèt, C«ng ty §iÖn lùc cÇn phæ biÕn tíi c¸c ®iÖn lùc chi nh¸nh ®Ó cïng tiÕn hµnh b¶o d­ìng ®­êng d©y ®iÖn, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®­êng d©y ®­îc tèt. C«ng ty cÇn dùa theo c¸c lo¹i b¶o d­ìng sau vµ tiÕn hµnh ¸p dông cho tõng khu vùc phï hîp: + B¶o d­ìng tiªn liÖu: gåm c¸c biÖn ph¸p theo dâi trùc tiÕp nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c t×nh tr¹ng cña c¸c bé phËn nh»m dù ®o¸n nh÷ng h­ háng cã thÓ x¶y ra vµ chØ ra nh÷ng bé phËn cÇn ph¶i ®­îc b¶o d­ìng. + B¶o d­ìng dù phßng: Lµ viÖc kiÓm tra ®Þnh kú, theo dâi t×nh tr¹ng thiÕt bÞ vËt liÖu, thay thÕ c¸c bé phËn thiÕt bÞ xung yÕu kh«ng ®Ó chóng bÞ h­ háng. Mét sè c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn khi c¾t ®iÖn. Båi d­ìng dù phßng ®­îc ®Æc tr­ng bëi ®Þnh kú thùc hiÖn (3 hoÆc 6 th¸ng mét lÇn), thêi gian thùc hiÖn, kho¶n gi¶m doanh thu vµ sè giê lao ®éng. + Söa ch÷a sù cè: bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch, ®­îc thùc hiÖn nh»m kh«i phôc ®­êng d©y khi x¶y ra h­ háng mét bé phËn nµo ®ã vµ mÊt kh¶ n¨ng mang dßng ®iÖn. C«ng viÖc bao gåm viÖc chØ ra bé phËn, vÞ trÝ h­ háng, gi¶i quyÕt tr¹m chËp, th¸o vµ thay thÕ bé phËn hoÆc chi tiÕt b»ng phô tïng thay thÕ hoÆc söa ch÷a t¹i hiÖn tr­êng (nh­ viÖc nèi d©y dÉn ®øt b»ng èng nèi hay b»ng nèi Ðp). Söa ch÷a sù cè ®­îc ®Æc tr­ng bëi tÇn suÊt thùc hiÖn, thêi gian thùc hiÖn, kho¶n gi¶m doanh thu vµ sè giê lao ®éng. Th«ng th­êng, söa ch÷a sù cè tèn kÐm vµ mÊt nhiÒu thêi gian h¬n so víi b¶o d­ìng dù phßng nªn cÇn cã mét kÕ ho¹ch b¶o d­ìng nh»m ®¶m b¶o ®é tin cËy víi møc chi phÝ thÊp nhÊt. 2.3. Ph¸t triÓn thªm c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c: Tõ nay ®Õn n¨m 2010 cßn mét sè x· chØ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®iÖn l­íi Quèc gia ®Õn mét sè vïng tËp trung d©n, do ®ã cßn nh÷ng th«n b¶n vïng cao, vïng xa khã cã ®iÒu kiÖn kÐo ®iÖn l­íi ®Õn, ph­¬ng ¸n tèi ­u lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c nguån n¨ng l­îng kh¸c nh­: X©y dùng c¸c tr¹m thuû ®iÖn nhá víi c«ng suÊt 10kw – 50kw, dµn pin mÆt trêi, sö dông søc giã, thuû ®iÖn mini…Nh÷ng tr¹m thuû ®iÖn nhá víi c«ng suÊt 10kw-50kw phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã nguån thuû n¨ng cã thÓ x©y dùng tr¹m thuû ®iÖn vµ cung cÊp ®iÖn cho mät côm d©n c­ cña x·, tr¹m x¸, trô së Uû ban nh©n d©n x·, tr­êng häc, c¸c th«n b¶n tËp trung d©n. N¨ng l­îng giã phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã luång giã thæi m¹nh, sè giê giã trong n¨m lín c«ng suÊt 5kw ®Õn 20kw cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn cho mät côm d©n c­ hoÆc Tr¹m x¸, b­u ®iÖn, tr­êng häc… N¨ng l­îng mÆt trêi phï hîp víi nh÷ng x· vïng s©u, vïng xa cã c­êng ®é ¸nh n¾ng mÆt trêi lín, sè giê n¾ng trong n¨m lín c«ng suÊt 1kw ®Õn 3kw cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn cho mét côm d©n c­ ®Þa ph­¬ng, 01 th«n b¶n. 2.4. Gi¶i ph¸p vÒ vèn: * §Çu t­ x©y dùng míi: - X©y dùng míi ®­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p dïng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n cña ngµnh ®iÖn. - X©y dùng míi ®­êng trôc 3 pha 0,4kv dïng nguån vèn 135 cña tØnh. - X©y dùng míi ®­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dïng nguån vèn nh©n d©n trong x· ®ãng gãp. * N©ng cÊp c¶i t¹o: - §­êng d©y trung ¸p, tr¹m biÕn ¸p dïng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n cña ngµnh ®iÖn. - §­êng trôc 03 pha, 0,4kv dïng nguån vèn 135 cña tØnh vµ c¸c nguån vèn kh¸c. - §­êng nh¸nh rÏ 2 pha, 1 pha dïng nguån vèn nh©n d©n trong x· ®ãng gãp. - Kªu gäi ®Çu t­ c¸c tæ chøc quèc tÕ: Jica, Jipic… 3. Mét sè kiÕn nghÞ - gi¶i ph¸p ®èi víi tõng m« h×nh. Tuy m« h×nh qu¶n lý míi võa ®i vµo ho¹t ®éng mét thêi gian ch­a dµi nh­ng xÐt vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi th× viÖc §iÖn Lùc Lµo Cai lùa chän ba m« h×nh ®· nªu trªn vµo trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Mét mÆt, nã gãp phÇn gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra, mÆt kh¸c, ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò n©ng cao ®êi sèng d©n trÝ cña ng­êi d©n vïng cao. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín h¬n trong thêi gian s¾p tíi th× cÇn tËp trung vµo c¸c c«ng viÖc mang tÝnh chÊt gi¶i ph¸p ®èi víi tõng m« h×nh nh­ sau: * §èi víi m« h×nh Hîp t¸c x· tæng hîp vµ hîp t¸c x· dÞch vô ®iÖn: - Chó träng viÖc tËp huÊn nghiÖp vô, kü thuËt ®iÖn hµng n¨m nh»m n©ng cao nghiÖp vô cho x· viªn ®¶m b¶o kinh doanh an toµn vµ cã hiÖu qu¶. - Trang bÞ trang phôc b¶o hé lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c. - V× hai m« h×nh nµy cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh vµ nh©n lùc lín h¬n m« h×nh hé kinh doanh c¸ thÓ nªn ­u tiªn viÖc ph¸t triÓn m« h×nh nµy ®èi víi c¸c x· n»m xa trung t©m huyÖn. - Cã c¸c biÖn ph¸p hç trî kinh phÝ vÒ kÐo ®­êng d©y t¶i ®iÖn vµ dùng cét tõ trung t©m huyÖn vÒ x· b»ng viÖc kªu gäi ®Çu t­ tõ Ng©n s¸ch th«ng qua c¸c dù ¸n t­¬ng tù nh­ dù ¸n 134, 135 vÒ ®iÖn, ®­êng, tr­êng, tr¹m ®ang ®­îc triÓn khai. - Th­êng xuyªn gi¸m s¸t, kiÓm tra nh»m ®¶m b¶o gi¸ ®iÖn b¸n cho ng­êi d©n n»m ë møc gi¸ theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông ®iÖn cña ng­êi d©n ®ång thêi gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò vÒ c«ng b»ng x· héi vµ gãp phÇn trong c«ng cuéc xo¸ ®èi gi¶m nghÌo cña ng­êi d©n vïng cao. * §èi víi m« h×nh hé kinh doanh c¸ thÓ: - V× ®©y lµ m« h×nh ®­îc tæ chøc tõ mét gia ®×nh nªn nguån tµi ch×nh còng nh­ nh©n lùc kh«ng lín do vËy khuyÕn khÝch ¸p dông m« h×nh nµy ®èi víi c¸c x· gÇn trung t©m huyÖn. - Cã c¸c biÖn ph¸p hç trî cho c¸c hé gia ®×nh nh­ hç trî tÝn dông (cung cÊp c¸c thiÕt bÞ truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng: d©y, c«ng t¬...), hç trî kinh phÝ ®µo t¹o nghiÖp vô hµng n¨m... ®Ó khuyÕn khÝch cã ®­îc nhiÒu hî mét hé kinh doanh ®iÖn trong mét x· ®Ó ®¶m b¶o cã ®­îc gi¸ ®iÖn c¹nh tranh trong x·, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng “®éc quyÒn” kinh doanh ®iÖn trong x·. KÕt luËn Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, nh÷ng n¨m qua viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ë Lµo Cai nãi chung vµ l­íi ®iÖn n«ng th«n nãi riªng ®· thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ quan träng, 10/10 huyÖn, thÞ, 97/180 x·, ph­êng cã ®iÖn sö dông. ViÖc cã ®iÖn sö dông ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n bé mÆt n«ng th«n, nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa. §iÖn l­íi ®· gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, ®êi sèng tinh thÇn, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. Tuy nhiªn hiÖn nay c«ng t¸c qu¶n lý vµ ph¸t triÓn l­íi ®iÖn ë Lµo Cai cßn béc lé nhiÒu khã kh¨n tån t¹i, bÊt cËp, ®¸ng chó ý lµ cßn 12 x· cã gi¸ b¸n lÎ ®iÖn cao h¬n gi¸ trÇn Nhµ n­íc quy ®Þnh, mét bé phËn d©n c­ cßn ph¶i sö dông ®iÖn víi gi¸ cao lµm ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc. §Æc biÖt tÊt c¶ c¸c x· m« h×nh qu¶n lý ®iÖn cßn cång kÒnh, kÐm hiÖu qu¶ vµ ch­a ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n nªn ch­a thÓ cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng ®iÖn lùc, c¸c thiÕu xãt cÇn ®­îc chÊn chØnh, söa ®æi, bæ xung kÞp thêi. ViÖc chuyÓn ®æi m« h×nh tæ chøc, qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ viÖc lµm cÊp b¸ch ph¶i lµm ngay. ViÖc chuyÓn ®æi m« h×nh qu¶n lý ®iÖn n«ng th«n theo m« h×nh míi sÏ h¹n chÕ ®­îc c¸c tiªu cùc trong qu¶n lý kinh doanh ®iÖn, lo¹i trõ c¸c chi phÝ bÊt hîp lý trong gi¸ b¸n lÎ ®iÖn n«ng th«n. Gi¸ ®iÖn sinh ho¹t æn ®Þnh sÏ gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph­¬ng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n vµ thùc hiÖn tèt nghÞ ®Þnh sè: 45/2001/CP ngµy 02/8/2001 cña ChÝnh phñ vÒ ho¹t ®éng ®iÖn lùc vµ sö dông ®iÖn. V× vËy, §iÖn Lùc Lµo Cai vµ toµn tØnh ph¶i nhanh chãng ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m duy tr× vµ hoµn thiÖn h¬n c¸c m« h×nh ®· lùa chän Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ ®iÖn lùc 2. Tµi liÖu cña së C«ng nghiÖp Lµo Cai 3. Tµi LiÖu cña §iÖn Lùc Lµo Cai 4. Tµi liÖu cña së KÕ Ho¹ch- §Çu t­ Lµo Cai 5. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø 9 6. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn 7. Gi¸o tr×nh kinh tÕ c«ng céng Phụ lục Mẫu phiếu điều tra khảo sát Họ và tên: Địa chỉ: Điện thoại: 1. Trước tháng 08/2003, Lào Cai sử dụng 04 mô hình tổ chức và quản lý điện nông thôn, trong 04 mô hình đó theo ông bà mô hình nào đảm bảo lợi ích cho người dân nhất a. Điện lực Lào Cai trực tiếp quản lý c. Đại lý điện nông thôn b. Điện nước huyện kinh doanh bán lẻ d. Ban điện xã 2. Ông bà cho biết với các mô hình trên thì chất lượng điện( sự ổn định) cũng như chất lượng các dịch vụ cung cấp điện đã đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân( gia đình ông, bà) ở địa phương như thế nào? a. Tốt b. Rất tốt c. Trung bình d. Kém e. Rất kém 3. Ông bà cho biết giá điện đang áp dụng với địa phương như thế nào?( So với thu nhập của gia đình) a. Cao b. Rất cao c. Trung bình d. Thấp e. Rất thấp 4. Trung bình mỗi tháng, gia đình sử dụng hết bao nhiêu số điện? a. < 10 kwh b. 10- 50kwh c. 51- 100 kwh d. > 100kwh 5. Bắt đầu từ tháng 08/2003 tỉnh Lào Cai chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý điện nông thôn và đến nay đã cơ bản hoàn thành. Ông bà cho biết, sau khi có sự thay đổi đó thì chất lượng điện và dịch vụ cung cấp điện có thay đổi như thế nào so với trước kia a. Tốt hơn nhiều b. Tốt hơn ít c. Không thay đổi d. Kém hơn nhiều e. Kém hơn ít 6. Giá điện đang áp dụng đã phù hợp hơn với thu nhập của gia đình? a. Đã phù hợp b. Chưa phù hợp 7. Sau khi giá điện được điều chỉnh, gia đình sử dụng trung bình mỗi tháng bao nhiêu số điện? a. < 10 kwh b. 10- 50kwh c. 51- 100 kwh d. > 100kwh 8. Gia đ ình s ử d ụng đi ện ch ủ y ếu v ào m ục đ ích g ì? a. Sinh hoạt b. S ản xuất c. Cả a v à b d. Mục đích kh ác 9. Một số ý kiến riêng của ông b à v ề giá điện, dịch vụ cung cấp…. ._.