Nâng cao hiệu quả nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị ở Công ty XNK cung ứng vật tư thiết bị đường sắt

tư của ngành đường sắt 13 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị 15 3. Xu thế đầu tư phát triển ngành khác 17 4. Nhu cầu trang thiết bị vật tư ngành phát triển trong tương lai 19 Chương II: Thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty VIRASIMEX 21 I/ Quá trình hình thành và phát triển của công ty 21 1. Lịch sử hình thành phát triển của công ty 21 2. Chức năng nhiệm vụ và quyền hạn của công ty 22 3. Cơ cấu tổ chức của công ty 23 II/ Phân tích thực trạng nhập khẩu vật tư máy móc của công ty VIRASIMEX 27 1. Nội dung công tác nhập khẩu hàng hoá 27 2. Tình hình khai thác và sử dụng vốn của công ty thời gian qua 34 3. Khả năng cung cấp và đáp ứng yêu cầu của công ty 36 4. Nhận xét tổng quát nghiên cứu thực trạng của công ty VIRASIMEX 37 Chương III: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả nhập khẩu vật tư thiết bị của công ty 40 I/ Phương hướng và định hướng nhập khẩu vật tư thiết bị 40 1. Phương hướng phát triển nhập khẩu của công ty 40 2. Định hướng kinh doanh nhập khẩu máy móc thiết bị 41 II/ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị ở công ty 42 1. Về hoạt động nhập khẩu 41 2. Về hoạt động kinh doanh trong nước 45 Kết luận 50 Tài liệutham khảo 51 Lời mở đầu Để có được thành quả như ngày hôm nay nền kinh tế của các nước phát triển đã phải trải qua hàng trăm năm phát triển với nhiều cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đó là con đường tất yếu tự nhiên của mọi quá trình phát triển. Nước ta với một xuất phát điểm thấp, công nghiệp lạc hậu, nông nghiệp là chủ yếu, nền kinh tế nhỏ bé và manh mún. Để tiến kịp với trình độ các nước phát triển trên thế giới hiện nay, nếu theo con đường của các nước phát triển thì chúng ta không thể tiến kịp trình độ của họ chỉ có con đường duy nhất giúp chúng ta vượt qua khoảng cách đó là đón đầu các thành tựu công nghệ tiên tiến bằng cách chuyển giao công nghệ máy móc thiết bị thông qua con đường nhập khẩu. Nhận biết được vai trò to lớn của nhập khẩu đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách, biện pháp khuyến khích nhập khẩu máy móc thiết bị tiên tiến để phục vụ cho công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên trong thời đạ hiện nay những phát minh thiết kế chế tạo máy móc của thế giới thay đổi từng ngày từng giờ, nếu không nắm bắt đầy đủ và kịp thời thì việc nhập khẩu máy móc, thiết bị công nghệ có thể dẫn đến tổn thất không nhỏ cho đất nước. Vì vậy việc nhập khẩu máy móc thiết bị như thế nào cho phù hợp với điều kiện nền kinh tế Việt Nam và đạt hiệu quả cao là vấn đề mà các doanh nghiệp nhập khẩu và các ngành các cấp có liên quan đang rất quan tâm xem xét. Đặc biệt việc nhập khẩu máy móc, thiết bị trong lĩnh vực đường sắt có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố và nâng cao cơ sở hạ tầng đồng thời tạo điều kiện cho quá trình phát triển các ngành khác và toàn bộ nền kinh tế. Đó là mục tiêu lớn của Nhà nước nói chung cũng như của ngành đường sắt nói riêng. Qua nhận thức về mặt lý luận, cùng với thời gian thực tập ở Công ty xuất nhập khẩu cung ứng vật tư thiết bị đường sắt. Được sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo Nguyễn Mạnh Quân và cô Hoàng Thuý Nga cùng các cán bộ ở cơ quan thực tập em xin chọn đề tài: "Nâng cao hiệu quả nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị ở Công ty xuất nhập khẩu cung ứng vật tư thiết bị đường sắt". Tên giao dịch là VIRASIMEX. Đề tài được trình bày làm 3 phần: Chương I: Một số vấn đề cơ bản về hoạt động nhập khẩu vật tư, máy móc thiết bị của ngành đường sắt. Chương II: Phân tích thực trạng nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị ở Công ty VIRASIMEX. Chương III: Phương hướng và biện pháp nâng cao hiệu quả nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị. Với thời gian thực tập ngắn, khả năng nghiên cứu có hạn, phạm vi rộng, đề tài không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Kính mong được sự giúp đỡ, đóng góp, bổ sung của các thầy cô, các cán bộ nhân viên của Công ty VIRASIMEX cùng tất cả các bạn quan tâm đến đề tài. Chương I Một số vấn đề cơ bản về hoạt động nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị của ngành đường sắt I/ Những yêu cầu phát triển của ngành đường sắt trong giai đoạn tới 1) Vị trí và vai trò của đường sắt Như chúng tôi đã biết đường sắt là một trong những ngành kinh tế thuộc cơ sở hạ tầng có mối quan hệ mật thiết với các ngành kinh tế khác trong nền kinh tế thị trường. Sự phát triển của ngành đường sắt có vai trò quan trọng trong tương lai. Đối với nền kinh tế mở như chúng ta hiện nay việc mở rộng quan hệ kinh tế, chính trị đòi hỏi chúng ta phải hiện đại hoá ngành giao thông vận tải. Ngành đường sắt nằm trong vùng quy hoạch mạng lưới giao thông. Ngày nay khoa học kỹ thuật càng phát triển thì đường sắt càng phải hiện đại là vì đường sắt có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và đời sống văn hoá, là ngành vận tải có nhiều ưu điểm như: vận chuyển khối lượng hàng hoá và hành khách lớn, tuyến đường dài, giá thấp, tốc độ tương đối nhanh, độ an toàn cao đặc biệt còn là ngành vận tải ít gây ô nhiễm môi trường sinh thái. Trong thời gian tới đất nước ta trở thành một nước phát triển có nền công nghiệp tiến tiến và hướng ra thị trường nước ngoài, mặt khác một khi nền kinh tế phát triển sẽ dẫn đến mức thu nhập và trình độ dân trí ngày một cao nhu cầu vận chuyển và đi lại cao. Phát triển ngành đường sắt sẽ là mạch máu lưu thông của nền kinh tế, vận chuyển trong nước và nối thị trường trong nước với thị trường các nước trên thế giới. Một đất nước đông dân, có chiều dài đất nước trên 2000 km và có nền công nghiệp phát triển vì theo kinh nghiệm của thế giới ngành đường sắt cần phát triển để đóng vai trò thích đáng. Tuy nhiên trong điều kiện Việt Nam là một nước nền công nghiệp phát triển ở trình độ thấp cơ sở hạ tầng hiện đang ở tình trạng cũ nát, yếu kém do hầu hết các thiết bị máy móc đều được nhập từ những thập niên trước. Để đáp ứng điều kiện phát triển của nền kinh tế hiện nay và yêu cầu phát triển của nền kinh tế thế giới, chúng ta cần đổi mới cơ sở vật chất, trang thiết bị cho nền kinh tế. Công ty xuất nhập khẩu cung ứng vật tư thiết bị đường sắt có nhiệm vụ nhập khẩu máy móc thiết bị, phương tiện để phục vụ cho ngành đường sắt và các ngành khác trong nền kinh tế quốc dân. 2/ Chủ trương của Nhà nước về phát triển ngành đường sắt. Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần VI (1986). Đảng và Nhà nước ta đã xác định chuyển hướng nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN. Cho đến nay đã có những thay đổi rõ rệt về mọi mặt đời sống, kinh tế xã hội. Nhưng do xuất phát điểm của nền kinh tế thấp, cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu. Để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế hiện nay cúng ta cần đổi mới công nghệ, máy móc, thiết bị, mới có thể hội nhập nền kinh tế trong nước với nền kinh tế thế giới. Việc đổi mới và nâng cấp ngành đường sắt là một yêu cầu đối với sự phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước, giúp cho quá trình hội nhập của nền kinh tế. Xuất phát từ yêu cầu đó, Nhà nước đã có chủ trương nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có trong nước. Đồng thời mở thêm các tuyến đường mới với mục tiêu an toàn, thuận tiện, giảm thời gian chạy, vận chuyển khối lượng lớn, giá thành giảm... để đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hoá ngày càng tăng của nền kinh tế. Xây dựng nâng cấp nhiều trục đường quan trọng như: Sài Gòn - Vũng Tàu, Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - TP Hồ Chí Minh, Hà Nội - Lào Cai... Nhà nước đang nghiên cứu xây dựng tuyến đường sắt cao tốc TGV, phát triển các tuyến đường sắt liên vận như tuyến Hà Nội - Bắc Kinh, Sài Gòn - Phnôngpênh để hoà mạng với đường sắt xuyên châu ?á. Vì vậy trong thời gian tới Tổng cục đường sắt và Nhà nước đã có dự kiến đầu tư phát triển, hiện đại hoá các trang thiết bị cơ sở vật chất cho việc xây dựng phát triển các tuyến đường trọng điểm và nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng cơ sở hạ tầng hiện tại của ngành đường sắt cũng như trong tương lai sắp tới. Muốn như vậy không có cách nào khác là phải nhập khẩu máy móc thiết bị từ nước ngoài vì trong điều kiện nước ta hiện nay chưa thể sản xuất ra các sản phẩm có thể đáp ứng tốt nhu cầu hiện tại. Do đó với chức năng là một doanh nghiệp Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực đường sắt, Công ty VIRASIMEX có nhiệm vụ đảm bảo cung cấp đầy đủ phương tiện vật tư cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng của đất nước. Việc thông tuyến đường sắt Việt Nam - Trung Quốc ở hai cửa khẩu Lạng Sơn, Lào Cai tạo mối quan hệ tốt đẹp về kinh tế và chính trị giữa hai quốc gia. Ngành đường sắt có thể tìm kiếm ở thị trường Trung Quốc nhiều đầu mối kinh tế quan trọng giúp cho kim ngạch xuất nhập khẩu tăng. Mặt khác Trung Quốc là nước có nhiều điều kiện thuận lợi như thời tiết, khí hậu, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phù hợp với Việt Nam. Nhiều tuyến đường sắt bề rộng 1m; 1,2m như các tuyến đường sắt ở Việt Nam, khi nhập khẩu đầu máy hay toa xe thiết bị khác không gặp khó khăn. Năm 2001 nhập khẩu trị giá 919.008 USD chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng giá trị nhập khẩu. Sắp tới Nhà nước có dự án mở tuyến đường sắt liên vận sang Mông Cổ, Nga và châu Âu. Tuy trước mắt chúng ta chưa có đủ điều kiện vốn, cơ sở vật chất để xây dựng - nhưng trong thời gian tới phương hướng xây dựng tuyến đường này sẽ được thực hiện. Chủ trương quan trọng nhất mà Đảng và Nhà nước ta đặt ra là mở rộng mạng lưới đường sắt sang Lào - Campuchia nối với các nước trong khu vực ASEAN. Vì các nước này đều có nền kinh tế đang phát triển, có thị trường rộng lớn để ta có thể tiêu thụ sản phẩm cũng như nhập khẩu hàng hoá cần thiết và trang thiết bị phục vụ sản xuất trong nước. Về vị trí địa lý Việt Nam so với các nước này rất thuận lợi cho việc vận chuyển và mua, bán hàng hoá, là bạn hàng không thể thiếu được cho sự phát triển của nền kinh tế. Mặt khác xây dựng tuyến đường sắt sang khu vực Đông Nam á còn là chiến lược phát triển lâu dài, là cầu nối để Việt Nam ra nhập khối mậu dịch tự do Đông Nam á (AFFA). 3) Vai trò của nhập khẩu máy móc thiết bị đối với ngành đường sắt nói riêng và nền kinh tế nói chung. Nhập khẩu máy móc thiết bị là để thay thế, bổ sung những công nghệ cũ kỹ lạc hậu và cái còn thiếu cần cho sự phát triển đường sắt. Làm được như vậy sẽ tác động tích cực đến sự phát triển cân đối và khai thác tối đa tiềm năng thế mạnh của vận chuyển đường sắt về sức lao động, vốn và cơ sở vật chất, tài nguyên và khoa học kỹ thuật. Trong điều kiện nước ta hiện nay phát triển giữa các vùng, ngành kinh tế còn mất cân đối nhiều, nhu cầu vận chuyển từ nơi này đến nơi khác rất lớn. Đối với các loại hình vận chuyển khác như: đường bộ, đường thuỷ, đường không tuy đã đáp ứng phần nào nhu cầu vận chuyển nhưng vẫn còn hạn chế rất nhiều về thời gian, khối lượng... ngoài ra các ngành này gặp khó khăn về trang thiết bị, cơ sở hạ tầng vốn phát triển. Ngành đường sắt tuy có đổi mới gần đây nhưng cũng không nằm ngoài khó khăn đó. Máy móc thiết bị ngành hiện nay cũ kỹ cần nhiều thiết bị thay thế. Số lượng đầu máy toa xe chưa đủ để phát triển ngành. Nhập khẩu thiết bị là con đường duy nhất hiện nay để ngành đường sắt có thể khắc phục tồn tại trên. Nước ta cũng như các nước còn nghèo khác có khả năng về tài nguyên thiên nhiên về lao động. Để khai thác có hiệu quả nguồn tiềm năng này chúng ta phải có vốn khoa học kỹ thuật và công nghệ cùng đội ngũ giao thông vận tải đủ mạnh. Để có những yếu tố này chúng ta có thể có nhiều phương pháp khác nhau chủ yếu là một trong hai phương pháp sau: Một là, thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Hai là, nhập khẩu trực tiếp máy móc thiết bị kỹ thuật công nghệ. Có thể nói thu hút vốn đầu tư nước ngoài cũng có nhiều hạn chế. Chủ thể nước ngoài sẽ toàn quyền quyết định mọi kết quả kinh doanh và thuê nhân công do vậy sẽ dẫn đến hiện tượng chảy chất xám và Việt Nam sẽ dần bị phụ thuộc vào nước ngoài. Nhập khẩu trực tiếp máy móc thiết bị thì nguồn vốn còn hạn hẹp. Nhà nước đã ban hành các chính sách nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị chủ yếu cho nền kinh tế. Bằng các chính sách tín dụng, thuế quan, nhà nước đã khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia xuất nhập khẩu và qua đó nhập khẩu công nghệ hiện đại, góp phần CNH - HĐH đất nước, thay đổi cơ cấu ngành nghề trong nền kinh tế trong đó có ngành đường sắt cần phải phát triển và nâng cao. Trong phạm vi bài viết này em chỉ đề cập đến biện pháp thứ hai. Tức là nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị cho nền kinh tế. Trong thời đại ngày nay, thời đại phát triển với trình độ phát triển khoa học kỹ thuật, thời đại quốc tế hoá đời sống kinh tế - xã hội đang diễn ra toàn cầu, chúng ta cần phải có giải pháp đi lên, tránh tụt hậu nhưng bằng cách nào trong khi điều kiện và cơ sở vật chất kỹ thuật của chúng ta đều lạc hậu, năng suất thấp, chất lượng sản phẩm không đạt tiêu chuẩn quốc tế. Về cơ sở hạ tầng thì cũng không hơn, vừa yếu kém vừa hư hỏng, không đồng bộ. Với mục đích chuyển lao động thủ công sang lao động máy móc, trong khi chúng ta còn lạc hậu về kinh tế thấp kém về kỹ thuật công nghệ thì việc làm đó không phải ngày một ngày hai mà nó là cả một quá trình đầy khó khăn. Nước ta không chỉ dựa vào nguồn lực trong nước mà còn phải biết vận dụng có hiệu quả những thành tựu khoa học kỹ thuật công nghệ của thế giới. Giải pháp cơ bản là giải quyết vấn đề này là tạo điều kiện hình thành các liên doanh và một chiến lược nhập khẩu hợp lý nhằm tranh thủ vốn và kỹ thuật tiên tiến tạo điều kiện cho việc hình thành công nghiệp hiện đại. Với chủ trương nâng cấp và mở các tuyến đường mới mà Nhà nước ta đã vạch ra thì chúng ta cần nhập khẩu khối lượng lớn máy móc thiết bị. Vì như điều kiện công nghệ nước ta hiện nay không thể sản xuất trong nước được mà chúng ta chỉ có thể nhập các phụ kiện để lắp trong nước như toa xe hoặc sản xuất vật tư đơn giản như tà vẹt gỗ, nối giữa 2 ray, các đinh, ốc. Trong thời đại hiện nay - thời đại cách mạng khoa học kỹ thuật loài người đã đạt được những thành tựu to lớn, quốc tế hoá đời sống kinh tế đang diễn ra toàn diện và sâu sắc. Nước ta là một nước có nhiều tài nguyên thiên nhiên và con người có óc sáng tạo lớn cũng đang phải tìm ra con đường riêng phát triển cho chính mình. Nhưng trong quá trình đó điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật và cơ sở hạ tầng còn lạc hậu và yếu kém việc tìm ra giải pháp có hiệu quả là một vấn đề hết sức khó khăn. Phần lớn máy móc thiết bị của ta đều thuộc vào thế hệ của những năm 50-60 hiệu quả sử dụng rất thấp. Do vậy, Nhà nước cần phải có những biện pháp và chính sách thích hợp. Để đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, nhu cầu nhập khẩu máy móc thiết bị và công nghệ hiện đại cho nền kinh tế là rất lớn. Nhưng do xuất khẩu chưa nhiều, nguồn viện trợ ít, nên nhập khẩu trong những năm qua tăng không ổn định. Hiện nay với đường lối và chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước thì hoạt động nhập khẩu đang phát huy được vai trò tác dụng to lớn của nó. Nhập khẩu tạo ra thị trường trong nước sôi động, tràn ngập hàng hoá với đủ quy cách chủng loại, mẫu mã, đa dạng và phong phú đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Ngoài ra nhập khẩu còn tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ, nó sẽ loại trừ những doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả và những doanh nghiệp đang tồn tại phải năng động tìm chỗ đứng cho mình trên thị trường. Thực tế trong thời gian qua ngành đường sắt đã chứng tỏ được ưu thế của mình trong vận chuyển hành khách, khả năng cạnh tranh với ngành khác rất cao, để làm được điều đó ngành đã không ngừng khắc phục những yếu kém còn tồn đọng và phát huy thế mạnh sẵn có của ngành đường sắt. Thực hiện nhập khẩu máy móc thiết bị hợp lý sẽ tạo cơ sở để tận dụng nguồn lao động dư thừa trong nước, nâng cao trình độ chuyên môn. Mặt khá hàng hoá sản xuất ra từ máy móc thiết bị nhập khẩu có chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, đó là ưu thế lớn đối với sự cạnh tranh giữa doanh nghiệp trong nước, đòi hỏi họ phải phát triển cả về chiều sâu lẫn chiều rộng, phân công lao động có hiệu quả tạo ra động lực cho sự phát triển kinh tế trong nước. Vậy nhập khẩu là cầu nối tiêu dùng và sản xuất giữa nền kinh tế trong nước với nước khác. Nhập khẩu máy móc thiết bị còn tạo cơ hội cho ta phát triển ngành tiềm năng là điều kiện để nâng cao xuất khẩu hàng hoá hội nhập thị trường quốc tế. 4) Điều kiện hiện nay của ngành đường sắt. Chính sách mở cửa đòi hỏi nội tại nền kinh tế phải phát huy sức mạnh tổng hợp sẵn có của mình, để từ đó hướng ra thị trường nước ngoài, đồng thời phải tranh thủ học hỏi những kinh nghiệm và nhập khẩu công nghệ hiện đại cho đất nước. Để phát triển các ngành kinh tế trong nước vững mạnh thì giao thông vận tải là cấu nối giữa các ngành với nhau, cho nên những năm gần đây ngành đường sắt được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư phát triển, điều đó được chứng minh qua thực tế là khả năng vận chuyển của ngành tăng liên tục từ năm 1998 đến nay, nhiều trục đường đã được nâng cấp và xây mới, các dầu máy thay mới tăng sức kéo, toa xe đóng trong nước tiện nghi đầy đủ, chất lượng phục vụ tốt, thời gian chạy ngắn, giá thành giảm. Bên cạnh đó muốn phát triển ngành đường sắt mạnh về mọi mặt, vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật, để có thể đáp ứng nhu cầu vận chuyển trong nước, thì thực tế ngành còn có nhiều khó khăn cần được quan tâm đầu tư hơn nữa. Hiện nay khó khăn lớn nhất của ngành chính là vấn đề về vốn cho xây dựng, nâng cấp và nhập khẩu các vật tư máy móc thiết bị. Về vốn của ngành còn hạn chế mà các hợp đồng kinh tế về nhập khẩu máy móc thiết bị với giá trị lớn, ngành cần phải có vốn để nhập khẩu, có thể huy động vốn từ vay ngân hàng, các tổ chức tín dụng, từ phía Nhà nước... Vấn đề ứ đọng vốn, thu hồi vốn chậm cần phải được khắc phục để có thể tăng vòng quay của vốn, giải pháp cho việc này giảm hàng tồn kho, thực hiện mua nhanh bán nhanh. Để có thể tăng nguồn vốn cho hoạt động kinh tế, ngành đường sắt cần phải có định hướng chiến lược phát triển lâu dài, chiến lược đó phải có tính khả thi trong tương lai, phải phù hợp với sự phát triển và phục vụ đắc lực cho nền kinh tế. Từ định hướng đó, Nhà nước có thể phân bổ nguồn kinh phí cho việc đầu tư phát triển ngành. Mặt khác ngành cần phải tranh thủ được các nguồn vốn ODA, FDI của nước ngoài và tổ chức quản lý hoạt động sản xuất tốt để có lợi nhuận từ đó có thể trích từ lợi nhuận để tăng nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của ngành. Về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị của ngành còn nghèo nàn và lạc hậu. Nhà nước đang có chính sách tái đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị bằng cách giữ lại 30% trong tổng số doanh thu của ngành năm 2002 khoảng 300 tỷ VND là điều kiện thuận lợi cho ngành đường sắt phát triển trong tương lai. Cơ sở hạ tầng hiện nay của ngành bao gồm Tổng cục đường sắt và các Liên hiệp đường sắt sau đó là các công ty, các xí nghiệp có trụ sở riêng với diện tích rộng, nhà xưởng, phòng ban đầy đủ, thuận tiện đường giao thông, ngoài ra ngành còn có các văn phòng đại diện đặt tại nước ngoài là điều kiện thuận lợi để ngành giao dịch với các bạn hàng và phát triển. Đối với hệ thống đường sắt đang được hoạt động trong nước, do thời gian xây dựng đã lâu thậm chí còn từ thời Pháp để lại là chủ yếu. Khấu hao của những tuyến đường này quá lớn, bị xuống cấp trầm trọng, ngành cần nâng cấp bằng cách nhập khẩu máy móc thiết bị thay mới nhưng lại thiếu vốn là một khó khăn cần được giải quyết. Trang thiết bị của ngành hiện nay còn thiếu rất nhiều, những cái hiện có cũ kỹ, lạc hậu gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh vì đầu máy cần phải tăng cường sức kéo, nhưng đầu máy mà Việt Nam nhập của Liên Xô cũ, sức kéo yếu, khấu hao hết phụ tùng thay thế không có ngành cần nhập khẩu đầu máy mới để thay thế với công suất lớn. Hiện nay cần nhập 50 cái đầu máy mới kế hoạch trong 2-3 năm sau đó cần phải tăng cường nhập thêm, mà ngành mới có kế hoạch nhập từ 10 đến 20 cái vẫn còn thiếu khoảng 30 đầu máy. Vì nhập khẩu đáp ứng đủ nhu cầu, cần rất nhiều vốn mà vốn hiện nay thiếu nên ngành chưa thể đáp ứng yêu cầu phát triển. Toa xe chúng ta có thể đóng mới trong nước, mà chỉ cần nhập khẩu các phụ kiện như: trục, bánh, bugie... Toa xe đáp ứng tốt, chất lượng cao, an toàn. Ngoài ra ngành có có kế hoạch sửa chữa, nâng cấp các toa xe hiện có trong nước. Về đội ngũ cán bộ công nhân viên của ngành đường sắt hiện nay; có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực đường sắt, có mối quan hệ tốt đoàn kết luôn luôn giúp đỡ lẫn nhau trong công việc. Tuy nhiên ngành còn thiếu cán bộ có khả năng lãnh đạo tốt, các chuyên viên làm việc với nước ngoài. Ngành đường sắt cần có kế hoạch đào tạo cán bộ có chuyên môn cao, khả năng lãnh đạo tốt, đáp ứng nhu cầu phát triển ngành. Qua phân tích trên điều kiện hiện nay của ngành còn yếu kém, chưa phù hợp với yêu cầu phát triển của ngành. Trong thời gian tới với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ngành đường sắt có thể thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ lưu thông vận chuyển của mình cho nền kinh tế quốc dân. II/ Hoạt động nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị. Nhập khẩu vật tư máy móc hiện đại và các thiết bị đồng bộ sẽ là nhân tố giúp chúng ta giải quyết những vướng mắc mà những nước kém phát triển như nước ta hiện nay gặp phải. Phương châm đó là tranh thủ chuyển giao công nghệ của nước tiên tiến trong thời kỳ đầu. Từng bước một chúng ta sẽ học tập và tìm cách cải tiến cái đã có, phát minh sáng chế công nghệ mới để sản xuất đạt hiệu quả cao. Nhập khẩu máy móc thiết bị đúng đắn và phù hợp với điều kiện phát triển trong nước sẽ là động lực cho sự cạnh tranh giữa các mặt hàng với nhau và hàng hoá trong nước với hàng nước ngoài. Mặt khác nó còn giúp cho việc chuyên môn hoá phát triển theo cả chiều sâu lẫn chiều rộng, phân công lao động xã hội có hiệu quả tạo ra động lực cho sự phát triển của nền kinh tế trong nước. 1/ Vai trò cung ứng và tiêu thụ của ngành đường sắt. a/ Đối với công tác nhập khẩu. Ngành đường sắt đóng vai trò là người nhập khẩu máy móc thiết bị hiện đại để phục vụ cho sự phát triển của ngành, sau đó là nhập khẩu hàng hoá đáp ứng các ngành khác nếu có nhu cầu. Người cung cấp ở đây là các nước: Trung Quốc, Tiệp, Đức, ?ấn Độ, Bỉ, Nhật, Singapore, Đài Loan.. Đây là những nước có nền công nghiệp hiện đại, kinh tế phát triển, khả năng cung cấp các máy móc thiết bị nhanh chóng và kịp thời. Ngành đường sắt có thể nhập khẩu với khối lượng lớn, giá cả phù hợp, các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là: Đầu máy toa xe, ray - ghi và phụ tùng, phụ kiện khác. Ngoài ra ngành còn nhập khẩu một số các mặt hàng khác: thạch cao, xe máy, thiết bị khác ngoài ngành. b/ Đối với công tác xuất khẩu và hoạt động kinh doanh trong nước. Ngành đường sắt đóng vai trò là người cung cấp các mặt hàng phục vụ nền kinh tế và xuất khẩu các hàng hoá mà ta có thể khai thác ở trong nước. Người mua là các nước: Trung Quốc, Nhật, Tiệp, ?ấn Độ... Hàng hoá xuất khẩu của nganh chủ yếu là: Gỗ, sắt vụn, hàng may mặc. Lượng hàng xuất khẩu của ngành còn rất thấp, thời gian tới cần tăng cường hoạt động kinh doanh khai thác mặt hàng có thể xuất khẩu. Khách hàng trong nước chủ yếu của ngành là: các Liên hiệp đường sắt I, II, III, các xí nghiệp đường sắt và một số đơn vị ngoài ngành như mỏ than Quảng Ninh, Apatít Lào Cai. Với quy mô dung lượng thị trường như hiện nay của ngành đường sắt mới chỉ đáp ứng được phần nào trong sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Để phát triển ngành cần tìm kiếm các khách hàng có khả năng cung cấp máy móc thiết bị tốt, yêu cầu phải có một lượng vốn dự trữ đủ lớn sẵn sàng nhập khẩu kịp thời cho nền kinh tế. Mặt khác ngành đường sắt cần khai thác thị trường trong nước một cách có hiệu quả, tìm các đầu mối tiêu thụ sản phẩm từ đó tăng giá trị nhập khẩu. 2/ Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh nhập khẩu vật tư máy móc thiết bị. a/ Chế độ chính sách, luật pháp trong nước cũng như quốc tế. Đây là yếu tố mà các doanh nghiệp xuất nhập khẩu buộc phải nắm chắc và tuân theo một cách vô điều kiện, bởi vì nó thể hiện ý chí của giai cấp thống trị. Hoạt động nhập khẩu được tiến hành giữa các chủ thể ở các quốc gia khác nhau bởi vậy nó chịu sự tác động của chế độ chính sách luật pháp ở quốc gia đó, đồng thời cũng phải tuân thủ những quy định của luật pháp quốc tế. Hiện nay Nhà nước ta có nhiều chính sách mới khuyến khích nhập khẩu nhưng đồng thời nhập khẩu những mặt hàng có tính chất thiết yếu đối với nền kinh tế trong nước". Bên cạnh đó Nhà nước cho phép các đơn vị kinh doanh ngoài ngành xuất nhập khẩu, được phép nhập khẩu trực tiếp máy móc thiết bị, nó làm giảm vai trò của doanh nghiệp Nhà nước thời gian tới ngành đường sắt gặp nhiều khó khăn trong việc nhập khẩu. Luật pháp quốc tế bảo vệ lợi ích chung của các tầng lớp trong xã hội cũng như lợi ích của các nước, buộc các nước vì lợi ích của mình phải thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ trong hoạt động nhập khẩu. Gần đây quốc tế có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích các nước chậm phát triển nhập khẩu máy móc thiết bị thực hiện công nghiệp hoá, ngành đường sắt nhập khẩu không gặp nhiều khó khăn trong quan hệ quốc tế. b/ ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái và tỷ suất ngoại tệ hàng nhập khẩu. Sự biến đổi lớn trong tỷ trọng xuất nhập khẩu, chẳng hạn như khi tỷ giá hối đoái của đồng tiền có lợ cho việc nhập khẩu thì nó lại có hại cho việc xuất khẩu và ngược lại. Tương tự tỷ suất ngoại tệ thay đổi giữa các mặt hàng làm ảnh hưởng đến kinh doanh xuất nhập khẩu. Như khi ta nhập máy móc thiết bị mà tỷ giá hối đoái có lợi cho nhập khẩu sau đó về nước đồng tiền mất giá đương nhiên máy móc nhập khẩu trở nên quá cao so với trong nước. Ngành đường sắt cần dự trữ lượng ngoại tệ lớn dùng cho nhập khẩu khi có thay đổi tỷ giá không làm ảnh hưởng lớn đến hiệu quả nhập khẩu. c/ ảnh hưởng của biến động thị trường trong và ngoài nước. Năm gần đây nền kinh tế tăng trưởng chậm lại so với mấy năm trước, số lượng vốn đầu tư từ nước ngoài giảm mạnh. Nhu cầu về máy móc thiết bị giảm. Do đó nhập khẩu của ngành đường sắt giảm năm 2000 so với năm 2001 là từ 94 tỷ xuống 70 tỷ VND là một khó khăn lớn đối với ngành, trong thời gian tới cần phải tăng tổng giá trị nhập khẩu, đầu tư máy móc thiết bị hiện đại cho ngành đường sắt. Thị trường nước ngoài ảnh hưởng lớn tới tình hình nhập khẩu máy móc thiết bị, do cuộc khủng hoảng nền kinh tế của một số bạn hàng quan trọng của nước ta dẫn tới đầu tư, tài trợ cho Việt Nam giảm. Nền kinh tế ta giảm vì chúng ta còn phụ thuộc nhiều vào nền kinh tế của các nước phát triển trong khu vực. d/ ảnh hưởng của hệ thống giao thông vận tải - liên lạc. Việc thực hiện nhập khẩu máy móc thiết bị không thể tách rời với công việc vận chuyển và thông tin liên lạc, do đó việc nghiên cứu và áp dụng những phương tiện thông tin liên lạc vào giao thông vận tải là một nhân tố quyết định rất lớn đến sự phát triển hoạt động nhập khẩu. Thực tế cho thấy Việt Nam phát triển hệ thống thông tin như fax, telec, VMS... đã đơn giản hoá các công việc của hoạt động nhập khẩu rất nhiều, giảm các chi phí, nhanh gọn kịp thời chính xác. Để có nền công nghiệp hiện đại phát triển, thì giao thông liên lạc chính là mạch máu lưu thông cho sự phát triển đó. Công nghiệp có phát triển thì nhu cầu nhập khẩu máy móc thiết bị cao. c/ ảnh hưởng của hệ thống tài chính ngân hàng. Hiện nay hệ thống ngân hàng đã phát triển hết sức lớn mạnh và hiện đại, có liên hệ chặt chẽ với các hoạt động của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường bởi vai trò quan trọng của nó trong việc quản lý cung cấp vốn thanh toán một cách thuận tiện nhanh chóng, chính xác. Hoạt động nhập khẩu máy móc thiết bị ngày nay cần một lượng vốn lớn mà các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu đa số còn thiếu vốn cần huy động từ nhiều nguồn khác nhau, nó sẽ không đủ thực hiện nếu như không có hệ thống ngân hàng. Dựa trên mối quan hệ, uy tín, nghiệp vụ của mình, các ngân hàng đã đảm bảo được lợi ích của cá doanh nghiệp tham gia hoạt động nhập khẩu. Đồng thời với lòng tin của các ngân hàng các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu cũng có thể được ngân hàng đứng ra bảo lãnh, cho vay vốn với khối lượng lớn, kịp thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp tranh thủ được các hợp đồng hấp dẫn. 3/ Xu thế đầu tư phát triển các ngành khác. - Đối với đường bộ đang được Nhà nước quan tâm đầu tư, nâng cấp, mở mới nhiều trục đường quan trọng rộng khắp cả nước. Vốn để đầu tư cho ngành này lớn nhất trong tổng số vốn đầu tư cho giao thông vận tải, ngoài ra ngành này còn được nhiều tổ chức kinh doanh trong nước và các tổ chức quốc tế tài trợ về vốn, giao thông đường bộ còn tranh thủ được các nguồn vốn hỗ trợ tự phát triển chính thức, đầu tư không hoàn lại của nước ngoài. Giao thông đường bộ vận chuyển khối lượng lớn hành khách và hàng hoá vì có nhiều tuyến đường thuận tiện, phương tiện để vận chuyển phong phú, giá cả mua không cao thời gian nhanh, chi phí thấp. Tuy chiếm được ưu thế hơn so với các ngành khác nhưng vận chuyển đường xa, nhiều tuyến quan trọng thì vận chuyển ngành khác có ưu thế hơn. Đối với tuyến Bắc - Nam hiện nay đường bộ vận chuyển hàng hoá số lượng lớn, nhưng về hành khách đường sắt chiếm ưu thế hơn. Ngoài ra còn một số tuyến đường sắt chở khách số đông như tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Yên Bái. Đạt được như vậy do ngành đường sắt có đổi mới trang thiết bị đầu máy, toa xe. Chất lượng phục vụ các tuyến tốt, thời gian chạy rút ngắn, chi phí giảm... Tóm lại với điều kiện đất nước ta hiện nay đường bộ luôn giữ vai trò quan trọng nhất, đảm bảo lưu thông vận chuyển cho nền kinh tế. - Phát triển giao thông đường thuỷ: có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế vì Việt Nam là nước có bờ biển dài, nhiều sông ngòi nối giữa các vùng, cửa biển rộng thuận tiện cho các đầu mối giao thông với nước khác. Nhưng việc đầu tư của Nhà nước về xây dựng cầu cảng còn hạn chế, phương tiện vận chuyển chủ yếu là tàu và thuyền vẫn còn rất thô sơ, chưa đáp ứng yêu cầu vận chuyển trong nước. Khói lượng vận chuyển còn rất ít, chủ yếu là hàng hoá xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với các nước xung quanh. Khi mà cần vận chuyển khối lượng lớn, đi xa ta phải thuê tầu của nước ngoài làm cho chi phí cao, hiệu quả kinh tế thấp. Nhà nước có thể đầu tư mở tuyến đường sắt liên vận Trung Quốc, Mông Cổ, Châu Âu: Việt Nam và ASEAN sẽ giải quyết được bế tắc trong vận chuyển hàng hoá và hành khách. - Đường không: Đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị cần lượng vốn lớn, nền kinh tế nước ta hiện nay còn chậm phát triển chưa ._.