Nghiên cứu sản xuất và tiêu thụ Rau xanh ở thành phố Hà Nội

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi Hoµng b»ng an Nghiªn cøu s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë hµ néi Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp M· sè: 62.31.10.01 luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: GS.TS. Ph¹m ThÞ Mü Dung Hµ néi – 2008 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… i Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc vµ ch−a tõng c«ng bè trong bÊt kú luËn ¸n nµo. C¸c th«ng tin trÝch dÉn sö dông trong luËn ¸n ®Òu ®−îc ghi râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn ¸n Hoµng B»ng An Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… ii Lêi c¸m ¬n T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n tíi GS.TS Ph¹m ThÞ Mü Dung ®A chØ dÉn tËn t×nh vµ hÕt lßng gióp ®ì vÒ mäi mÆt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn ¸n nµy. T«i xin göi lêi c¸m ¬n s©u s¾c tíi c¸c thµy c« Khoa sau ®¹i häc, c¸c thµy c« Bé m«n kÕ to¸n, Khoa kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ PTNT, Khoa KÕ to¸n vµ Qu¶n trÞ kinh doanh ®A t¹o mäi ®iÒu kiÖn vµ ®A cã nh÷ng ý kiÕn v« cïng quý b¸u trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thiÖn luËn ¸n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c ®ång nghiÖp Bé m«n nghiªn cøu kinh tÕ thÞ tr−êng - ViÖn nghiªn cøu rau qu¶, Tæng côc thèng kª, Côc thèng kª Hµ Néi, Phßng thèng kª c¸c quËn huyÖn cña Hµ Néi, Së Th−¬ng m¹i Hµ Néi, Ban qu¶n lý c¸c chî, cöa hµng, siªu thÞ, Ban qu¶n lý c¸c hîp t¸c xA n«ng nghiÖp Nam Hång, Nguyªn Khª, V©n Néi - §«ng Anh; LÖ Chi, V¨n §øc; §«ng D− - HuyÖn Gia L©m; Duyªn Hµ, Yªn Mü - HuyÖn Thanh Tr×; Liªn M¹c - HuyÖn Tõ Liªm - Hµ Néi ®A cung cÊp c¸c th«ng tiªn, sè liÖu cÇn thiÕt phôc vô luËn ¸n. T«i xin tr©n träng c¸m ¬n c¸c nhµ khoa häc trong tæ chøc MALICA, dù ¸n SUSPER, c¸c b¹n bÌ vµ tÊt c¶ mäi ng−êi ®A ®éng viÖn, khÝch lÖ t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn ¸n. Cuèi cïng, t«i ®Æc biÖt c¸m ¬n tíi gia ®×nh th©n yªu cña t«i ®A ®éng viªn, gióp ®ì vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó t«i hoµn thµnh luËn ¸n nµy. Hµ Néi, 10 th¸ng 10 n¨m 2008 T¸c gi¶ luËn ¸n Hoµng B»ng An Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… iii Môc lôc Trang Lêi cam ®oan I Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c b¶ng sè liÖu vii Danh môc c¸c biÓu ®å vµ ®å thÞ ix Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t x Më ®Çu 1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 2 Môc tiªu nghiªn cøu 3 2.1 Môc tiªu chung 3 2.2 Môc tiªu cô thÓ 3 3 §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 4 3.1 §èi t−îng nghiªn cøu 4 3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu Ch−¬ng 1: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh 1.1 S¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh 5 1.1.1 Mét sè kh¸i niÖm 5 1.1.2 S¶n xuÊt rau xanh vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng 9 1.1.3 Tiªu thô rau xanh vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng 15 1.1.4 §Æc tr−ng vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ven ®« thÞ lín 19 1.2 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh trªn thÕ giíi vµ trong n−íc 21 1.2.1 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh trªn thÕ giíi 21 1.2.2 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt rau xanh ë ViÖt Nam 30 1.2.3 Thùc tr¹ng tiªu thô rau xanh ë ViÖt Nam 36 1.3 Kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau cña thÕ giíi vµ ViÖt Nam 42 1.3.1 Kinh nghiÖm cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi 43 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… iv 1.3.2 Kinh nghiÖm s¶n xuÊt, tiªu thô rau xanh cña ViÖt Nam 45 1.4 Nh÷ng nghiªn cøu cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi 48 1.4.1 Mét sè nghiªn cøu cña thÕ giíi 48 1.4.2 Mét sè nghiªn cøu cña ViÖt Nam 49 Ch−¬ng 2: §Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1 T×nh h×nh c¬ b¶n cña thµnh phè Hµ Néi 54 2.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý - §iÒu kiÖn tù nhiªn 54 2.1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - xA héi 56 2.1.3 T×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 58 2.2 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 60 2.2.1 Thu thËp th«ng tin 60 2.2.2 Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ 63 2.3 HÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu 68 2.3.1 ChØ tiªu vÒ thùc tr¹ng s¶n xuÊt 68 2.3.2 ChØ tiªu vÒ thùc tr¹ng tiªu thô 69 Ch−¬ng 3: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi 3.1 Thùc tr¹ng quy ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn vïng rau tËp trung 70 3.1.1 Quy ho¹ch c¸c vïng rau s¶n xuÊt tËp trung 70 3.1.2 Thùc tr¹ng tæ chøc s¶n xuÊt rau 71 3.1.3 Thùc tr¹ng c«ng t¸c khuyÕn n«ng vµ kiÕn thøc cña n«ng d©n 77 3.1.4 Thùc tr¹ng kiÓm so¸t chÊt l−îng rau xanh 78 3.1.5 §Çu t− vµ hiÖu qu¶ ®Çu t− 79 3.1.6 Nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng tíi s¶n xuÊt rau cña Hµ Néi 84 3.2 Thùc tr¹ng tiªu thô rau xanh cña Hµ Néi 95 3.2.1 Thùc tr¹ng tæ chøc hÖ thèng tiªu thô rau xanh 95 3.2.2 Thùc tr¹ng liªn kÕt tiªu thô rau xanh 116 3.2.3 Thùc tr¹ng x©y dùng th−¬ng hiÖu rau xanh 120 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… v 3.2.4 Thùc tr¹ng hÖ thèng th«ng tin, qu¶ng b¸, tiÕp thÞ 121 3.2.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi tiªu thô rau xanh 122 3.3 §¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi 124 3.3.1 S¶n xuÊt rau xanh 124 3.3.2 Tiªu thô rau xanh 125 Ch−¬ng 4: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë hµ néi 4.1 Quan ®iÓm, c¨n cø ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi 128 4.1.1 Quan ®iÓm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi 128 4.1.2 C¨n cø chñ yÕu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi 129 4.1.3 §Þnh h−íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau 131 4.2 C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau cña Hµ Néi 131 4.2.1 Quy ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn vïng s¶n xuÊt rau tËp trung 131 4.2.2 Tæ chøc s¶n xuÊt rau 133 4.2.3 KhuyÕn n«ng vµ n©ng cao kiÕn thøc cña ng−êi s¶n xuÊt 136 4.2.4 KiÓm so¸t chÊt l−îng rau 137 4.3 C¸c gi¶i ph¸p tiªu thô rau xanh t¹i Hµ Néi 138 4.3.1 Tæ chøc vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi 138 4.3.2 Liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô rau xanh 141 4.3.3 X©y dùng th−¬ng hiÖu rau xanh 144 4.3.4 T¨ng c−êng th«ng tin, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ 145 4.3.5 T¨ng c−êng tæ chøc c¸c c¬ së s¬ chÕ, chÕ biÕn rau 146 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1 KÕt luËn 147 2 KiÕn nghÞ 149 Danh môc c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ liªn quan ®Õn luËn ¸n ®E ®−îc c«ng bè 151 Tµi liÖu tham kh¶o 152 Phô lôc 157 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… vi Danh môc c¸c B¶ng sè liÖu B¶ng Trang 1.1 Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau hµng n¨m trªn thÕ giíi giai ®o¹n 1980-2002 22 1.2 S¶n l−îng rau trªn thÕ giíi 23 1.3 DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng rau c¶ n−íc 31 1.4 Mét sè lo¹i rau chñ yÕu trång ë miÒn B¾c - ViÖt Nam 33 1.5 HÖ thèng chî c¶ n−íc ®Õn n¨m 2005 38 2.1 Thêi tiÕt, khÝ hËu cña Hµ Néi n¨m 2005 55 2.2 DiÖn tÝch quy ho¹ch khu c«ng nghiÖp Hµ Néi 57 2.3 T×nh h×nh sö dông ®Êt n«ng nghiÖp 59 2.4 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña Hµ Néi 60 3.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt rau c¸c lo¹i cña Hµ Néi vµ c¶ n−íc 72 3.2 S¶n xuÊt rau ph©n theo c¸c quËn, huyÖn 73 3.3 T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè lo¹i rau chÝnh c¸c lo¹i cña Hµ Néi 74 3.4 T×nh h×nh s¶n xuÊt rau an toµn cña Hµ Néi 75 3.5 Chi phÝ, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ mét sè lo¹i rau th−êng 79 3.6 Chi phÝ, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ mét sè lo¹i rau an toµn 81 3.7 Chi phÝ, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ mét sè lo¹i rau h÷u c¬ 82 3.8 H×nh thøc tiªu thô rau cña ng−êi s¶n xuÊt 86 3.9 Tû träng rau tiªu thô theo ®èi t−îng vµ ®Þa ®iÓm b¸n 87 3.10 Gi¸ b¸n b×nh qu©n mét sè lo¹i rau cña ng−êi s¶n xuÊt 88 3.11 HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét sè gièng c¶i b¾p 89 3.12 ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo tíi n¨ng suÊt c¶i b¾p, cµ chua 90 3.13 Nguån cung cÊp rau ¨n qu¶ cho c¸c chî b¸n bu«n 97 3.14 Nguån cung cÊp rau ¨n l¸ cho c¸c chî b¸n bu«n 99 3.15 BiÕn ®éng gi¸ b¸n bu«n theo chÊt l−îng mét sè lo¹i rau 102 3.16 ¶nh h−ëng cña nguån cung cÊp tíi gi¸ b¸n bu«n 103 3.17 T×nh h×nh ph¸t triÓn chî ë Hµ Néi 105 3.18 BiÕn ®éng gi¸ b¸n lÎ rau theo vÞ trÝ chî 109 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… vii 3.19 So s¸nh gi¸ b¸n rau ë cöa hµng, siªu thÞ vµ c¸c chî 112 3.20 Tãm t¾t ma trËn SWOT trong ph©n tÝch s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi 127 4.1 Kh¶ n¨ng tù ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng rau cña Hµ Néi 130 4.2 Tæ chøc c¸c h×nh thøc tiªu thô rau ë Hµ Néi ®Õn n¨m 2010 139 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… viii Danh môc c¸c s¬ ®å, b¶n ®å, ®å thÞ S¬ ®å Trang 1.1 Tæng qu¸t c¸c kªnh tiªu thô rau cña ViÖt Nam 36 3.1 Tæ chøc tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi 95 3.2 Kªnh tiªu thô rau an toµn 113 3.3 Kªnh tiªu thô rau h÷u c¬ 114 3.4 Kªnh tiªu thô rau th−êng 116 4.1 M« h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô rau khÐp kÝn 132 4.2 Kªnh tiªu thô c¸c lo¹i rau cã nguån gèc gÇn Hµ Néi 140 4.3 Kªnh tiªu thô c¸c lo¹i rau cã nguån gèc xa Hµ Néi 141 B¶n ®å hµnh chÝnh Hµ Néi 55 §å thÞ 3.1 BiÕn ®éng gi¸ b¸n bu«n rau ¨n qu¶ - 2006 104 3.2 BiÕn ®éng gi¸ b¸n bu«n rau ¨n l¸ - 2006 105 3.3 BiÕn ®éng gi¸ b¸n lÎ rau ¨n qu¶ - 2006 108 3.4 BiÕn ®éng gi¸ b¸n lÎ rau ¨n l¸ - 2006 108 3.5 Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn rau tiªu thô t¹i Hµ Néi 124 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… ix B¶ng danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t Act Tiªu chuÈn n«ng nghiÖp h÷u c¬ Th¸i Lan Avrdc Trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn rau thÕ giíi Adda Tæ chøc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp §an M¹ch aSean HiÖp héi c¸c n−íc §«ng Nam ¸ Bé NN & PTNT Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n BVTV B¶o vÖ thùc vËt Cirad Trung t©m quèc tÕ nghiªn cøu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Cnearc Trung t©m quèc gia nghiªn cøu n«ng nghiÖp vïng nhiÖt ®íi Fao Tæ chøc n«ng l−¬ng thÕ giíi FAVRI ViÖn nghiÖn cøu rau qu¶ Gs.ts Gi¸o s−, tiÕn sü Htxnn Hîp t¸c xA n«ng nghiÖp Ifoam Liªn ®oµn ho¹t ®éng n«ng nghiÖp h÷u c¬ quèc tÕ Ipm Phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp Ifpri-mard ViÖn nghiªn cøu chÝnh s¸ch l−¬ng thùc quèc tÕ Ols Ph−¬ng ph¸p b×nh ph−¬ng nhá nhÊt Pgs.ts Phã gi¸o s−, tiÕn sü Tbkt TiÕn bé kü thuËt Tp hcm Thµnh phè Hå ChÝ Minh Ubnd Uû ban nh©n d©n who Tæ chøc y tÕ thÕ giíi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 1 Më ®Çu I. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Rau lµ lo¹i thùc phÈm kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong b÷a ¨n cña con ng−êi, rau cung cÊp c¸c lo¹i Vitamin, chÊt kho¸ng, chÊt x¬ vµ cã tÝnh d−îc lý cao mµ nh÷ng thùc phÈm kh¸c kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc. Rau ®−îc dïng hµng ngµy víi khèi l−îng lín, do vËy vÊn ®Ò s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau lu«n lu«n lµ ®ßi hái cÊp thiÕt phôc vô ®êi sèng con ng−êi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n xuÊt rau xanh ë Hµ Néi cã xu h−íng t¨ng lªn: n¨m 2001 diÖn tÝch ®¹t 7.484 ha, s¶n l−îng 141.422 tÊn; n¨m 2005 diÖn tÝch ®¹t 8.122 ha, s¶n l−îng ®¹t 150.587 tÊn, tèc ®é t¨ng diÖn tÝch b×nh qu©n hµng n¨m giai ®o¹n 2001-2005 lµ 2,07%/n¨m do chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång tõ trång lóa, ng« sang trång rau vµ diÖn tÝch canh rau xen gi÷a hai vô lóa; tèc ®é t¨ng b×nh qu©n vÒ s¶n l−îng lµ 1,58%. Bªn c¹nh rau th−êng, rau an toµn (RAT) vµ rau h÷u c¬ (RHC) còng ph¸t triÓn, ®Õn n¨m 2006 Hµ Néi cã 32 Hîp t¸c xA trång rau an toµn vµ 1 c«ng ty s¶n xuÊt rau h÷u c¬ ®¹t quy m« diÖn tÝch 5.651,5 ha chiÕm 69,3% tæng diÖn tÝch rau [22]. HiÖn nay, s¶n xuÊt rau ë Hµ Néi chñ yÕu do c¸c hé n«ng d©n tiÕn hµnh, viÖc ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ. Ng−êi s¶n xuÊt cßn l¹m dông ph©n bãn vµ thuèc B¶o vÖ thùc vËt (BVTV) cã nguån gèc ho¸ häc qu¸ ng−ìng cho phÐp lµm t¨ng chi phÝ vµ gi¶m chÊt l−îng rau. S¶n xuÊt rau ë Hµ Néi cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm rau cïng lo¹i vµ c¸c lo¹i rau cã kh¶ n¨ng thay thÕ tõ c¸c tØnh l©n cËn, ®Æc biÖt lµ mét sè lo¹i rau tr¸i vô nh− cµ chua, c¶i b¾p… tõ c¸c vïng xa nh− Méc Ch©u - S¬n La, §µ L¹t - L©m §ång vµ tõ Trung Quèc. HÖ thèng kiÓm so¸t, cÊp giÊy chøng nhËn RAT cho s¶n xuÊt vµ l−u th«ng ph©n phèi rau cßn h¹n chÕ, trong khi ng−êi tiªu dïng ngµy cµng quan t©m tíi chÊt l−îng vµ an toµn thùc phÈm. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 2 Hµ Néi lµ thµnh phè lín vµ ®«ng d©n nhÊt ë miÒn B¾c - ViÖt Nam, ®Õn 31 th¸ng 12 n¨m 2005 d©n sè Hµ Néi lµ 3.152.500 ng−êi vµ hµng n¨m cã thªm kho¶ng 10% d©n sè lµ kh¸ch du lÞch, c«ng t¸c vµ t×m kiÕm viÖc lµm ë Hµ Néi. Theo quy ho¹ch cña Hµ Néi, dù kiÕn d©n sè vµo n¨m 2020 lµ 4.500.000- 5.000.000 ng−êi. Do vËy, nhu cÇu tiªu dïng c¸c lo¹i thùc phÈm, trong ®ã cã rau xanh rÊt lín. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu hµnh vi tiªu dïng cña c− d©n Hµ Néi cña ViÖn nghiªn cøu rau qu¶ (FAVRI), Trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn rau mµu ch©u ¸ (AVRDC) vµ Tæng côc thèng kª (GSO) c«ng bè n¨m 2006: Møc tiªu dïng rau b×nh qu©n ®Çu ng−êi trªn ngµy cña Hµ Néi lµ 253,4 gram, t−¬ng ®−¬ng víi 92,5 kg/ng−êi/n¨m [39]. Ng−êi d©n Hµ Néi cã møc thu nhËp b×nh qu©n cao, nhu cÇu tiªu dïng rau l¹i kh«ng theo mïa, ®ßi hái thÞ tr−êng ph¶i cung cÊp c¸c lo¹i rau cã chÊt l−îng, ®a d¹ng phong phó vÒ chñng lo¹i vµ ®é an toµn cao. §Õn n¨m 2005, kho¶ng 47% nhu cÇu rau xanh cña Hµ Néi ®−îc cung cÊp tõ c¸c huyÖn ngo¹i thµnh. PhÇn cßn l¹i do c¸c tØnh l©n cËn, thËm chÝ tõ c¸c tØnh xa nh− Méc Ch©u - S¬n La, §µ L¹t - L©m §ång vµ tõ Trung Quèc cho mét sè lo¹i rau tr¸i vô nh− cµ chua, c¶i b¾p, khoai t©y, ... HÖ thèng b¸n bu«n, b¸n lÎ rau xanh ë Hµ Néi kh¸ ph¸t triÓn d−íi c¸c h×nh thøc: Chî b¸n bu«n, b¸n lÎ, b¸n rong, cöa hµng, siªu thÞ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña ng−êi d©n, gi¶i quyÕt ®Çu ra cho s¶n xuÊt rau cña Hµ Néi vµ c¸c tØnh l©n cËn. Cã rÊt nhiÒu kªnh tiªu thô rau, mçi kªnh cung cÊp phï hîp víi mçi lo¹i rau, thêi ®iÓm cung cÊp vµ ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt rau, nh−ng do nhiÒu kªnh cung cÊp nªn rÊt khã kiÓm so¸t chÊt l−îng rau. HiÖn t¹i, ë Hµ Néi viÖc ph©n bè hÖ thèng chî, siªu thÞ cßn bÊt hîp lý, tèc ®é c¶i t¹o, x©y míi c¸c chî cßn chËm; C¸c chî t¹m, chî cãc, b¸n rong cßn ph¸t triÓn trµn lan ch−a ®−îc kiÓm so¸t vµ ch−a cã quy ho¹ch khoa häc, hîp lý. C¬ së vËt chÊt ®A c¶i thiÖn nh−ng cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn gi¶i quyÕt... VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi nh− thÕ nµo trong ®iÒu kiÖn ®Êt n«ng nghiÖp ngµy cµng thu hÑp; Nh−ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 3 nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng vÒ rau xanh ngµy cµng cao c¶ vÒ khèi l−îng, chÊt l−îng vµ an toµn thùc phÈm? Cho ®Õn nay, c¸c c«ng tr×nh ®A vµ ®ang nghiªn cøu vÒ rau ë Hµ Néi tËp trung chñ yÕu vµo gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh kü thuËt - c«ng nghÖ vµ mét sè nghiªn cøu vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng ë nh÷ng khu vùc hoÆc mét sè lo¹i rau trong ph¹m vi hÑp. §Ó ph¸t triÓn ngµnh hµng rau ë Hµ Néi bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶, rÊt cÇn cã nghiªn cøu vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi. Chóng t«i tËp trung nghiªn cøu ®Ò tµi “Nghiªn cøu s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi” C¸c c©u hái ®−îc ®Æt ra cho nghiªn cøu nµy lµ: - T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi nh÷ng n¨m qua nh− thÕ nµo? - Trong giai ®o¹n 2005-2010 S¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ë Hµ Néi nªn tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò g×? - C¸c gi¶i ph¸p nµo cÇn ®−îc triÓn khai ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi? II. Môc tiªu nghiªn cøu 2.1 Môc tiªu chung Trªn c¬ së nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh, tõ ®ã ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi ®Õn n¨m 2010. 2.2 Môc tiªu cô thÓ - HÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë c¸c ®« thÞ lín. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi. - §¸nh gi¸ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 4 - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau nh»m ®¸p øng nhu cÇu rau xanh cho ng−êi tiªu dïng vÒ sè l−îng chÊt l−îng vµ an toµn thùc phÈm ®Õn n¨m 2010. III. §èi t−îng, ph¹m vi nghiªn cøu 3.1 §èi t−îng nghiªn cøu - Nghiªn cøu chñ yÕu c¸c vÊn ®Ò quy m« vµ tæ chøc s¶n xuÊt, tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi. - C¸c c¬ së s¶n xuÊt rau ë ngo¹i thµnh vµ c¸c t¸c nh©n tham gia tiªu thô rau cña Hµ Néi. 3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu 3.2.1 Néi dung - Cë së lý luËn vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh ë c¸c ®« thÞ lín trong qu¸ tr×nh héi nhËp. - VÒ s¶n xuÊt: Quy m«, tæ chøc s¶n xuÊt, bè trÝ c¬ cÊu rau vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi s¶n xuÊt rau ë Hµ Néi. - VÒ tiªu thô: C¸c h×nh thøc, c¸c kªnh tiªu thô, c¸c t¸c nh©n tham gia vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi tiªu thô rau xanh ë Hµ Néi. 3.2.2 Kh«ng gian: Thµnh phè Hµ Néi - VÒ s¶n xuÊt: Chñ yÕu nghiªn cøu ë c¸c vïng, c¸c lo¹i rau s¶n xuÊt ë ngo¹i thµnh phôc vô cho tiªu dïng rau cña Hµ Néi. - VÒ tiªu thô: Chñ yÕu nghiªn cøu tiªu thô rau xanh ë néi thµnh Hµ Néi 3.2.3 Thêi gian - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®Õn 2005 - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p ®Õn 2010 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 5 Ch−¬ng 1 c¬ së lý luËn, thùc tiÔn vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh 1.1 S¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh. 1.1.1 Mét sè kh¸i niÖm. 1.1.1.1 S¶n xuÊt. Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ s¶n xuÊt. Sau ®©y lµ 2 kh¸i niÖm chÝnh: Theo gi¸o tr×nh Ph©n tÝch kinh tÕ n«ng nghiÖp, Tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I (1996): S¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô. Trong s¶n xuÊt con ng−êi ®Êu tranh víi thiªn nhiªn lµm thay ®æi nh÷ng vËt chÊt s½n cã nh»m t¹o ra l−¬ng thùc, thùc phÈm, quÇn ¸o, nhµ ë vµ nh÷ng cña c¶i kh¸c phôc vô cuéc sèng. S¶n xuÊt lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i cña mçi xA héi, viÖc khai th¸c vµ tËn dông c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Trong s¶n xuÊt, con ng−êi lµ lùc l−îng s¶n xuÊt chñ yÕu ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Do cã hai quan niÖm kh¸c nhau vÒ s¶n xuÊt, nªn dÉn ®Õn c¸ch tÝnh kh¸c nhau: - Theo quan niÖm cña hÖ thèng s¶n xuÊt vËt chÊt (MPS) th× s¶n xuÊt lµ t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, nªn trong xA héi chØ cã 2 ngµnh s¶n xuÊt lµ n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. - Theo hÖ thèng tµi kho¶n quèc gia (SNA) cña Liªn hiÖp quèc, quan niÖm vÒ s¶n xuÊt réng h¬n. S¶n xuÊt lµ t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô, nªn trong xA héi cã ba ngµnh s¶n xuÊt lµ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô [8]. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¾t ®Çu tõ kh©u chuÈn bÞ c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt cho ®Õn khi cã c¸c s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn nhËp kho. Cã 2 ph−¬ng thøc s¶n xuÊt lµ: - S¶n xuÊt mang tÝnh tù cung tù cÊp, qu¸ tr×nh nµy thÓ hiÖn tr×nh ®é cßn thÊp cña c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra chØ nh»m môc ®Ých ®¶m Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 6 b¶o chñ yÕu cho c¸c nhu cÇu cña chÝnh hä, kh«ng cã s¶n phÈm d− thõa cung cÊp cho thÞ tr−êng. - S¶n xuÊt cho thÞ tr−êng tøc lµ ph¸t triÓn theo h−íng s¶n xuÊt hµng ho¸, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra chñ yÕu trao ®æi trªn thÞ tr−êng, th−êng ®−îc s¶n xuÊt trªn quy m« lín, khèi l−îng s¶n phÈm nhiÒu. S¶n xuÊt nµy mang tÝnh tËp trung chuyªn canh vµ tû lÖ s¶n phÈm hµng ho¸ cao. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¶i h−íng theo ph−¬ng thøc thø hai. Nh−ng cho dï s¶n xuÊt theo môc ®Ých nµo, th× ng−êi s¶n xuÊt còng ph¶i tr¶ lêi ®−îc ba c©u hái c¬ b¶n lµ: S¶n xuÊt c¸i g× ? S¶n xuÊt cho ai? S¶n xuÊt nh− thÕ nµo ? Theo chóng t«i: S¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cña con ng−êi vµo c¸c ®èi t−îng s¶n xuÊt, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô phôc vô ®êi sèng con ng−êi. 1.1.1.2 Tiªu thô vµ kªnh tiªu thô Tiªu thô s¶n phÈm ®−îc coi lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ quyÒn së h÷u vµ sö dông hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ. Qu¸ tr×nh tiªu thô, hµng ho¸, dÞch vô ®−îc chuyÓn tõ h×nh th¸i vËt chÊt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ, vßng quay chu chuyÓn vèn cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc hoµn thµnh. Tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô t¹o ®iÒu kiÖn thu håi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝch luü ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng. Ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ tr−êng ®−îc cÊu thµnh bëi rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè kh¸c nhau, bao gåm: - Chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh tiªu thô lµ ng−êi s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c hµng ho¸, dÞch vô, ng−êi sö dông c¸c hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c t¸c nh©n trung gian trong kh©u tiªu thô. - §èi t−îng tiªu thô lµ: S¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô vµ tiÒn tÖ. Kªnh tiªu thô: cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ kªnh tiªu thô, theo gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm - Tr−êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n: Mét Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 7 sè ng−êi cho r»ng kªnh tiªu thô lµ ®−êng ®i cña s¶n phÈm, hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt tíi ng−êi tiªu dïng. Mét sè ng−êi kh¸c cho r»ng kªnh tiªu thô lµ mét dAy chuyÓn quyÒn së h÷u c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ khi chóng chuyÓn qua c¸c t¸c nh©n tíi ng−êi tiªu dïng… Theo chóng t«i: Kªnh tiªu thô lµ luång c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®i tõ s¶n xuÊt ®Õn ng−êi sö dông cuèi cïng, qua mçi t¸c nh©n gi¸ b¸n cña nã l¹i t¨ng lªn. C¸c thµnh viªn tham gia kªnh tiªu thô: Ng−êi s¶n xuÊt, ng−êi thu gom, ng−êi b¸n bu«n, ng−êi b¸n lÎ, ng−êi tiªu dïng. Cã thÓ kh¸i qu¸t c¸c kªnh tiªu thô chñ yÕu nh− sau - Kªnh trùc tiÕp: Lµ kªnh cÊp kh«ng, bao gåm ng−êi s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng/ ng−êi sö dông cuèi cïng, kh«ng qua t¸c nh©n trung gian nµo. - Kªnh gi¸n tiÕp:gåm 3 kªnh chñ yÕu sau + Kªnh mét cÊp, bao gåm: mét t¸c nh©n trung gian lµ ng−êi b¸n lÎ + Kªnh hai cÊp, bao gåm: hai t¸c nh©n trung gian lµ ng−êi b¸n bu«n, vµ ng−êi b¸n lÎ. + Kªnh ba cÊp, bao gåm: ba t¸c nh©n trung gian ng−êi b¸n bu«n, ng−êi m«i giíi vµ ng−êi b¸n lÎ. 1.1.1.3 Rau xanh Rau xanh lµ lo¹i thùc phÈm kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong cuéc sèng con ng−êi. Rau cung cÊp c¸c lo¹i dinh d−ìng nh−: Vitamin, chÊt kho¸ng, chÊt x¬ vµ cã tÝnh d−îc lý mµ nh÷ng lo¹i thùc phÈm kh¸c kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc. Rau xanh ®−îc dïng th−êng xuyªn hµng ngµy víi khèi l−îng lín. Do vËy viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m cña mäi ng−êi. Rau cã thÓ ®−îc tiªu dïng d−íi d¹ng t−¬i hoÆc ®A ®−îc chÕ biÕn. Theo ph©n lo¹i s¶n phÈm th× rau xanh lµ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, cßn rau ®A qua chÕ biÕn lµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Nh− vËy, rau xanh kh«ng cã nghÜa rau cã mµu xanh mµ lµ c¸c s¶n phÈm rau t−¬i [6]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 8 Do yªu cÇu cña an toµn thùc phÈm, rau xanh còng ®−îc chia theo møc ®é an toµn, bao gåm rau th−êng, rau an toµn vµ rau h÷u c¬. Rau th−êng hoÆc rau phæ th«ng lµ rau ®−îc s¶n xuÊt theo ph−¬ng thøc truyÒn thèng, víi n«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay rau th−êng lµ phæ biÕn, nªn khi nãi rau th× nghiÔm nhiªn ®ã lµ rau th−êng. Rau an toµn (RAT): Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ rau an toµn Theo t¸c gi¶ TrÇn Kh¾c Thi [42], s¶n phÈm rau ®−îc coi lµ s¹ch (an toµn) ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu: - S¹ch, hÊp dÉn vÒ h×nh thøc: t−¬i, s¹ch bôi bÈn, t¹p chÊt, thu ®óng ®é chÝn, kh«ng cã triÖu chøng bÖnh, cã bao b× vÖ sinh, hÊp dÉn. - S¹ch, an toµn vÒ chÊt l−îng: S¶n phÈm rau chøa d− l−îng thuèc BVTV, Nitrat, kim lo¹i nÆng vµ l−îng vi sinh vËt cã h¹i kh«ng v−ît ng−ìng cho phÐp cña Tæ chøc y tÕ thÕ giíi. Theo t¸c gi¶ T« Kim Oanh [24]: rau an toµn lµ rau kh«ng bÞ dËp n¸t, h− háng, kh«ng cã ®Êt bôi bao quanh, d− l−îng chÊt ho¸ häc, ®éc h¹i, hµm l−îng Nitrat, kim lo¹i nÆng, Thuèc BVTV còng nh− c¸c vi sinh vËt g©y h¹i ph¶i ®−îc h¹n chÕ theo tiªu chuÈn rau an toµn vµ ®−îc trång trªn ®Êt kh«ng bÞ nhiÔm kim lo¹i nÆng, canh t¸c theo nh÷ng quy tr×nh kü thuËt ®−îc gäi lµ quy tr×nh tæng hîp, h¹n chÕ viÖc sö dông ph©n bãn v« c¬ vµ thuèc BVTV ë møc tèi thiÓu cho phÐp Theo Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT rau an toµn lµ lo¹i rau ®−îc canh t¸c theo ph−¬ng ph¸p canh t¸c tæng hîp trªn c¸c vïng ®Êt vµ n−íc kh«ng nhiÔm kim lo¹i nÆng (Cu, Pb, Cd, As), d− l−îng ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt, NO3 - còng nh− c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh cho con ng−êi ë d−íi møc tiªu chuÈn cho phÐp cña ViÖt Nam hoÆc Tæ chøc y tÕ thÕ giíi (WHO). VÒ h×nh thøc th× kh«ng bÞ dËp n¸t, hÐo óa, h− háng, s¹ch ®Êt c¸t vµ c¸c t¹p chÊt kh¸c, kh«ng dÊm ñ b»ng ho¸ chÊt ®éc h¹i. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 9 Rau h÷u c¬ lµ rau ®−îc canh t¸c theo ph−¬ng ph¸p canh t¸c h÷u c¬ cïng víi sù kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô. Nãi ®Õn rau h÷u c¬ lµ nãi ®Õn mét ph−¬ng thøc canh t¸c ®Ó cã rau an toµn cho ng−êi tiªu dïng cßn kh¸i niÖm rau an toµn lµ kh¸i niÖm bao trïm c¸c lo¹i rau b¶o ®¶m chÊt l−îng vÖ sinh an toµn thùc phÈm [12]. Theo c¸c nhµ n«ng häc, rau xanh cã thÓ ph©n thµnh nhãm: - Theo bé phËn sö dông: rau ¨n l¸, rau ¨n cñ, rau ¨n qu¶, rau ¨n th©n, rau ¨n rÔ... - Theo thêi gian: rau 1 n¨m, 2 n¨m, l©u n¨m. - Theo ®iÒu kiÖn canh t¸c: rau c¹n, rau n−íc. 1.1.2 S¶n xuÊt rau xanh vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng 1.1.2.1 Vai trß cña s¶n xuÊt rau xanh - Cung cÊp lo¹i thùc phÈm kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cho tiªu dïng hµng ngµy cña con ng−êi. - S¶n xuÊt rau cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao so víi mét sè c©y trång kh¸c, t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng−êi s¶n xuÊt, gãp phÇn t¨ng thô nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng−êi s¶n xuÊt. - Cung cÊp nguyªn liÖu chÕ biÕn; s¶n phÈm, hµng ho¸ cho xuÊt khÈu t¹o kh¶ n¨ng thu ngo¹i tÖ quan träng trong xuÊt khÈu n«ng s¶n. 1.1.2.2 Mét sè ®Æc ®iÓm trong s¶n xuÊt rau xanh Ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt rau xanh cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - Rau lµ lo¹i c©y trång ng¾n ngµy, phÇn lín c¸c lo¹i rau cã thÓ trång ®−îc nhiÒu vô trong 1 n¨m. C¶i ngät, c¶i canh tõ khi gieo ®Õn khi thu ho¹ch trong kho¶ng 30 – 40 ngµy, thËm chÝ gieo trong nhµ l−íi chØ cÇn sau 21 ngµy ®A cho thu ho¹ch; c¶i b¾p 75 - 90 ngµy; mét sè lo¹i rau gia vÞ, xµ l¸ch chØ cÇn 15 - 20 ngµy ®A cho thu ho¹ch ... [34]. Thùc tÕ, mét sè hé ë nh÷ng vïng trång Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 10 rau chuyªn canh nh− c¸c huyÖn ngo¹i thµnh cña thµnh phè Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh....®A gieo trång ®¹t 10 løa c¶i canh/n¨m. Mét sè lo¹i rau cßn cã −u ®iÓm trång mét lÇn cho thu ho¹ch trong nhiÒu løa nh− cµ chua, c¸c lo¹i ®Ëu, d−a chuét... tuy nhiªn do thêi gian sinh tr−ëng ng¾n nªn s¶n phÈm thu ho¹ch rau xanh kh¸ tËp trung. - C©y rau lµ lo¹i c©y th©n th¶o, hÖ thèng rÔ vµ chåi cã chiÒu h−íng c©n b»ng lÉn nhau. Rau cµng cã nhiÒu rÔ ®Ó hÊp thô n−íc vµ c¸c chÊt dinh d−ìng cÇn thiÕt cho chåi cµng tèt. Nh− vËy, viÖc trång rau còng ®ßi hái vÒ yÕu tè mËt ®é, yªu cÇu nµy cµng ®ßi hái chÆt chÏ h¬n ®èi víi c¸c lo¹i rau cã th©n leo nh− cµ chua, d−a chuét, ®Ëu ®òa, ... [6]. - Rau chÞu ¶nh h−ëng lín cña ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh, do ®ã chóng chØ cho n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng tèt trong mét sè thêi gian nhÊt ®Þnh. Yªu cÇu vÒ ®Êt trång kh«ng qu¸ kh¾t khe, nªn rau cã thÓ trång ®−îc trªn nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau; Tuy nhiªn, ®Êt phï sa lµ lo¹i ®Êt thÝch hîp cho nhiÒu chñng lo¹i rau. Rau ®−îc trång d−íi nhiÒu d¹ng kh¸c nhau nh− trång thuÇn, trång xen, trång gèi, v× vËy trång rau t¹o ®iÒu kiÖn tËn dông ®Êt, n©ng cao hÖ sè sö dông ruéng ®Êt, thËm chÝ cã thÓ trång rau kh«ng cÇn ®Êt nh− trång rau thñy canh. - Trång rau cÇn nhiÒu nh©n c«ng. Trång rau t¹o c¬ héi cã viÖc lµm ë c¸c vïng n«ng th«n vµ ngo¹i thµnh. Trong mét sè kh©u c«ng viÖc nh− vun, xíi, lµm cá, cã thÓ sö dông lao ®éng phô, cho nªn trång rau cßn tËn dông ®−îc lao ®éng phô vµ mét sè vËt t− kh¸c. Chi phÝ vÒ ph©n bãn, thuèc BVTV cho c©y rau, nhÊt RAT vµ RHC kh«ng lín vµ kh«ng ®ßi hái tËp trung, nã ®−îc sö dông theo yªu cÇu tõng giai ®o¹n sinh tr−ëng phÊt triÓn cña c©y rau [34]. Mét sè n−íc trªn thÕ giíi ®¸nh gi¸ ng−êi trång rau cã kh¶ n¨ng t¹o thu nhËp cao h¬n c¸c n«ng d©n trång c©y kh¸c. ë §µi Loan, tæng thu nhËp tõ s¶n xuÊt rau cao h¬n so víi s¶n xuÊt lóa tõ 1,62 – 12,18 lÇn tuú theo tõng lo¹i rau [34]. ViÖt Nam, trång rau mang l¹i thu nhËp cao gÊp 2 - 5 lÇn so víi trång lóa. §Æc biÖt mét sè lo¹i rau ë khu vùc Hµ Néi cßn cho thu nhËp cao h¬n nhiÒu Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 11 c¸c c©y l−¬ng thùc, nh− cµ chua cao gÊp 10,14 lÇn lóa vµ 10,39 lÇn ng«; C¶i b¾p cao gÊp 5,02 lÇn so víi lóa vµ 5,15 lÇn so víi ng« [1]. Do ®ã, trång rau mang l¹i thu nhËp lín cho c¸c hé n«ng nghiÖp, cã kh¶ n¨ng c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng−êi s¶n xuÊt. S¶n phÈm cña rau kh«ng chØ ®−îc sö dông trong vïng, mµ cßn cung cÊp cho c¸c vïng kh¸c vµ ®Æc biÖt cßn ®−îc xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng quèc tÕ. V× vËy, chóng lµ nguån thu ngo¹i tÖ quan träng trong xuÊt khÈu n«ng s¶n. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt rau ë trªn, trong s¶n xuÊt rau cÇn l−u ý c¸c vÊn ®Ò sau: * VÒ sè l−îng s¶n xuÊt rau - §ã lµ quy m« diÖn tÝch trång rau, hÖ sè sö dông ®Êt. - Sè l−îng, chñng lo¹i rau, n¨ng suÊt rau trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch trong tõng vô vµ c¶ n¨m. * VÒ chÊt l−îng s¶n xuÊt rau - Ph¶i lµ ngµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao, bao gåm: HiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ng−êi s¶n xuÊt. HiÖu qu¶ xA héi: Cung cÊp c¸c lo¹i rau cã chÊt l−îng, an toµn thùc phÈm cho ng−êi tiªu dïng. HiÖu qu¶ m«i tr−êng: Kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng, gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. - Ph¶i lµ ngµnh s¶n xuÊt tiªn tiÕn: Cã tû lÖ øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt cao, bao gåm: gièng, kü thuËt canh t¸c, b¶o qu¶n chÕ biÕn sau thu ho¹ch,... * VÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ cung øng cho thÞ tr−êng. - Do nhu cầu tiêu dùng rau xanh rất lớn và ña dạng. Việc sản xuất manh mún nhỏ bé không ñáp ứng ñược yêu cầu khối lượng lớn, chất lượng, tính ñều ñặn, ñộ ñồng ñều của sản phẩm, vệ sinh an toàn thực phẩm và phù hợp cho chế biến. ðiều này chỉ có thể giải quyết ñược với hình thức sản xuất tập trung chuyên môn hoá, bên cạnh ñó rất cần sự hợp tác giữa các cơ sở trong sản xuất và cung ứng rau cho các ñối tượng khách hàng khi có yêu cầu lớn về khối Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 12 lượng, chất lượng, ñảm bảo tính ñều ñặn và ñồng ñều trong cung ứng sản phẩm…. - Quy ho¹ch hîp lý vïng s¶n xuÊt rau bao gåm: quy ho¹ch tæng thÓ vµ quy ho¹ch cô thÓ cho tõng lo¹i rau, trªn c¬ së ®ã x©y dùng vïng rau chuyªn canh tËn dông ®−îc c¸c lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô, cã nh− vËy s¶n xuÊt vµ tiªu thô míi ph¸t triÓn bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt rau cao, æn ®Þnh. - Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc hîp t¸c s¶n xuÊt vµ hîp t¸c s¶n xuÊt - cung øng - tiªu thô rau mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã chÊt l−îng cao phôc vô cho s¶n xuÊt rau, ®ã lµ viÖc n©ng cao tr×nh ®é cho ng−êi s¶n xuÊt rau, th«ng qua c¸c líp tËp huÊn kü thuËt s¶n xuÊt rau. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý,._. chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé chñ chèt trong c¸c tæ chøc s¶n xuÊt nh− HTX, Tæ hîp t¸c... 1.1.2.3 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi s¶n xuÊt rau xanh (1) Nhãm nh©n tè ®iÒu kiÖn tù nhiªn C©y rau lµ lo¹i c©y ng¾n ngµy, sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña nã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn ®iÒu kiÖn tù nhiªn, bao gåm: khÝ hËu, thêi tiÕt, vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh, ®Þa m¹o ®Êt ®ai, m«i tr−êng, sinh th¸i, ... trong ®ã yÕu tè ®Êt ®ai ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong s¶n xuÊt rau; c¸c nh©n tè nµy ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn c¸c thêi kú sinh tr−ëng, n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng cña rau, ®ång thêi lµ c¬ së quyÕt ®Þnh lÞch gieo trång, ®Þnh h−íng ®Çu t− th©m canh, lÞch thu ho¹ch s¶n phÈm. (2) Nhãm nh©n tè kinh tÕ - x· héi - Thãi quen tiªu dïng: Phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña mçi vïng, mçi quèc gia, còng nh− tr×nh ®é d©n trÝ cña vïng ®ã, nh− ë ViÖt Nam cã thãi quen dïng cµ chua phÇn lín d−íi d¹ng ®−îc nÊu chÝn; ë ý, cµ chua ®−îc dïng nhiÒu d−íi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 13 d¹ng ®A ®−îc c« ®Æc, Ph¸p th× bªn c¹nh dïng nhiÒu cµ chua c« ®Æc gièng nh− ng−êi ý cßn dïng cµ chua ¨n t−¬i víi l−îng kh¸ lín trong c¸c b÷a ¨n. Do ®ã, yªu cÇu vÒ chÊt l−îng cµ chua ë c¸c n−íc Ch©u ¢u cao h¬n v× nã kh«ng chØ ®¶m b¶o vÒ ®é Brix thÊp, tû lÖ bét cao mµ cßn yªu cÇu cµ ph¶i t−¬i, chÝn ®Òu vµ cã mÇu s¾c hÊp dÉn. ViÖt Nam, cµ chua tiªu thô ë c¸c thµnh phè lín yªu cÇu s¶n phÈm ®Ñp vÒ mÉu mA, tû lÖ bét cao, phÇn thÞt dµy vµ t−¬i... cã thªm c¸c th«ng tin nguån gèc s¶n phÈm ghi trªn c¸c b¶n h−íng dÉn, c¸c bao b× ®ãng gãi th× ng−êi tiªu dïng cµng dÔ tiÕp nhËn; ThÞ tr−êng ven ®«, vïng n«ng th«n kh«ng nhÊt thiÕt ®Ñp vÒ mÉu mA, chÊt l−îng cao, nh−ng gi¸ ph¶i thÊp th× ng−êi tiªu dïng míi dÔ chÊp nhËn. ChÝnh thãi quen tiªu dïng ®A lµm cho chñng lo¹i s¶n phÈm, khèi l−îng s¶n phÈm rau cho mét lÇn sö dông kh¸c nhau… ¶nh h−ëng tíi c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt. - Thu nhËp nãi lªn møc sèng cña ng−êi tiªu dïng, thu nhËp thÊp th× søc mua cña ng−êi tiªu dïng gi¶m vµ ng−îc l¹i. Cã thu nhËp cao, ng−êi tiªu dïng s½n sµng chi tr¶ víi gi¸ cao h¬n vµ mua nhiÒu h¬n c¸c lo¹i rau cã chÊt l−îng cao nh− ng« bao tö, ít ngät, d−a chuét bao tö… vµ c¸c lo¹i rau tr¸i vô nh− cµ chua, c¶i b¾p phôc vô nhu cÇu quanh n¨m cña hä. - TËp qu¸n s¶n xuÊt: Liªn quan tíi chñng lo¹i rau, gièng, kü thuËt canh t¸c, thu ho¹ch. §©y còng lµ nh©n tè ¶nh h−ëng tíi n¨ng suÊt, chÊt l−îng, gi¸ trÞ thu ®−îc trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. - ThÞ tr−êng vµ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, cÇu - cung lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn mét ngµnh s¶n xuÊt, hay mét hµng hãa, dÞch vô nµo ®ã. Ng−êi s¶n xuÊt chØ s¶n xuÊt nh÷ng hµng hãa, dÞch vô mµ thÞ tr−êng cã nhu cÇu vµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng cña m×nh khi ®Çu t− vµo lÜnh vùc, hµng hãa, dÞch vô nµo ®ã mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt, th«ng qua c¸c th«ng tin vµ c¸c tÝn hiÖu gi¸ c¶ ph¸t ra tõ thÞ tr−êng. ThÞ tr−êng víi c¸c quy luËt cÇu - cung, c¹nh tranh vµ quy luËt gi¸ trÞ, nã cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt. ThÞ tr−êng rau xanh ë ®©y ®−îc ®Ò cÆp ®Õn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 14 c¶ hai yÕu tè cÇu vµ cung, cã nghÜa lµ søc mua vµ søc s¶n xuÊt ®Òu cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau, mÊt c©n b»ng mét trong hai yÕu tè ®ã th× s¶n xuÊt sÏ bÊt æn. §èi víi rau xanh mét lo¹i s¶n phÈm rÊt dÔ mÊt chÊt l−îng theo thêi gian “S¸ng t−¬i, tr−a hÐo, chiÒu ®æ ®i” l¹i cµng bÞ ¶nh h−ëng bëi c¸c quy luËt chung cña thÞ tr−êng. Nh− vËy, thÞ tr−êng æn ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn gi÷ cho s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. Vai trß cña Nhµ n−íc: ThÓ hiÖn qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, vèn tÝn dông, ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng vµ hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kh¸c liªn quan ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong ®ã cã s¶n xuÊt rau. §©y lµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tíi s¶n xuÊt rau, c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp, ®ñ m¹nh cña Nhµ n−íc sÏ g¾n kÕt c¸c yÕu tè trong s¶n xuÊt víi nhau ®Ó s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Bao gåm: Quy ho¹ch vïng, tæ chøc c¸c yÕu tè ®Çu vµo, x©y dùng c¸c m« h×nh s¶n suÊt. Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt chÝnh x¸c, sÏ ph¸t huy ®−îc lîi thÕ so s¸nh cña vïng; X©y dùng ®−îc c¸c m« h×nh s¶n xuÊt phï hîp, tæ chøc c¸c ®Çu vµo theo ®óng c¸c quy tr×nh kü thuËt tiªn tiÕn; T¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý, th−êng xuyªn quan t©m ®æi míi quy tr×nh s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm sÏ tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ, n¨ng cao ®−îc n¨ng suÊt c©y trång vµ cã hiÖu qu¶ cao. - Tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸c chñ thÓ trong s¶n xuÊt kinh doanh, cã t¸c dông quyÕt ®Þnh trùc tiÕp viÖc tæ chøc vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ c©y rau. N¨ng lùc cña c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt ®−îc thÓ hiÖn qua: tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi; kh¶ n¨ng øng xö tr−íc c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr−êng, m«i tr−êng s¶n xuÊt kinh doanh; kh¶ n¨ng vèn vµ tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt,… NÕu tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c¸c chñ thÓ tèt sÏ cã ¶nh h−ëng tÝch cùc tíi s¶n xuÊt rau vµ ng−îc l¹i. (3) Nhãm c¸c biÖn ph¸p vÒ gièng vµ kü thuËt canh t¸c Gièng lµ vËt liÖu hÕt søc quan träng trong s¶n xuÊt trång trät, nã ¶nh h−ëng lín tíi n¨ng suÊt chÊt l−îng rau. Gièng tèt, phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i, kh¶ n¨ng th©m canh sÏ cã kh¶ n¨ng chèng chÞu ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 15 vµ s©u bÖnh tèt, cho n¨ng suÊt cao, chÊt l−îng tèt. Nªn sö dông c¸c gièng lai, nh»m ph¸t huy c¸c −u thÕ cña nã. C©y rau phô thuéc nhiÒu vµo c¸c yÕu tè ngo¹i c¶nh, mµ n−íc ta l¹i n»m trong khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa, ®Êt n−íc l¹i tr¶i dµi qua rÊt nhiÒu vÜ ®é, thêi tiÕt thay ®æi liªn tôc; C©y rau bÞ ¶nh h−ëng rÊt lín, rÊt cÇn cã sù lùa chän c¸c bé gièng phï hîp víi víi thêi tiÕt khÝ hËu ®Êt ®ai tõng vïng, tõng thêi ®iÓm ®Ó khai th¸c ®−îc lîi thÕ cña tõng lo¹i rau, tõng vïng s¶n xuÊt. BiÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c lµ sù t¸c ®éng cña con ng−êi vµo c©y trång nh−: kü thuËt bãn ph©n, tØa cµnh, bÊm ngän, vun xíi, b¶o vÖ thùc vËt… Trªn c¬ së ®Æc tÝnh sinh vËt häc vµ quy luËt sinh tr−ëng ph¸t triÓn tõng lo¹i rau, lùa chän c¸c t¸c ®éng kü thuËt thÝch hîp nh»m ®¹t hiÖu qu¶ lín nhÊt. ViÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt trong canh t¸c phô thuéc rÊt lín vµo nhËn thøc cña ng−êi d©n, møc ®é ®Çu t− c¸c c¬ së kinh tÕ h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp, ®©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau. Tãm l¹i, nhãm c¸c nh©n tè tù nhiªn, kinh tÕ, xA héi… cã liªn quan mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, lµm biÕn ®æi lÉn nhau vµ cïng h−íng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt rau. ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng t¸c ®éng cña tõng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn s¶n xuÊt rau, cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng−êi tiªu dïng. 1.1.3 Tiªu thô rau xanh vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng 1.1.3.1 Vai trß tiªu thô rau xanh - Gi¶i quyÕt ®Çu ra cho c¸c s¶n phÈm rau s¶n xuÊt ra, bï ®¾p chi phÝ, cã tÝch luü ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng. - Tiªu thô rau lµ môc ®Ých vµ ®éng lùc cho s¶n xuÊt rau ph¸t triÓn. - §¸p øng nhu cÇu hµng ngµy cho ng−êi tiªu dïng. §¶m b¶o lîi Ých cña ng−êi s¶n xuÊt vµ c¸c t¸c nh©n tham gia qu¸ tr×nh tiªu thô rau. 1.1.3.2 §Æc ®iÓm cña tiªu thô rau xanh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 16 - Rau ®−îc tiªu thô hµng ngµy víi khèi l−îng lín. Rau ®−a vµo tiªu thô ph¶i ®¶m b¶o c¸c yÕu tè t−¬i, non, ngon, h×nh thøc mÉu mA ®Ñp, an toµn thùc phÈm... - §Þa bµn cung øng rau réng, chñng lo¹i rau nhiÒu, mïa vô ng¾n vµ dÔ thay ®æi chñng lo¹i, nªn bªn cung dÔ th©m nhËp thÞ tr−êng; nh−ng l¹i khã dù ®o¸n nhu cÇu. V× vËy, sö dông tèt th«ng tin thÞ tr−êng sÏ lµm t¨ng hiÖu qu¶ râ rÖt. - S¶n phÈm sau khi thu ho¹ch cã 85 - 99 % s¶n l−îng trë thµnh hµng ho¸ trao ®æi trªn thÞ tr−êng. Do ®ã, sù thay ®æi vÒ s¶n xuÊt còng kÐo theo sù thay ®æi cña c«ng t¸c thu mua, vËn chuyÓn vµ l−u th«ng ph©n phèi [21]. - Rau t−¬i chøa hµm l−îng n−íc lín nªn chóng rÊt cång kÒnh, dÔ bÞ dËp n¸t, dÔ bÞ hÐo, tû lÖ hao hôt vÒ khèi l−îng vµ chÊt l−îng cao, khã vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n [34]. - Sau khi thu ho¹ch, phÇn lín rau ®−îc tiªu thô d−íi d¹ng rau t−¬i; Mét phÇn ®−a rau vµo b¶o qu¶n theo ph−¬ng ph¸p lµm l¹nh hay ®«ng l¹nh tuú theo chñng lo¹i vµ môc ®Ých sö dông. Nh−ng chi phÝ cho b¶o qu¶n rau th−êng lín, tû lÖ h− háng trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n cao. Bëi vËy, tiªu thô rau trªn thÞ tr−êng chñ yÕu vÉn lµ rau t−¬i. - Rau lµ nguån nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn, trong sè gÇn 700 triÖu tÊn rau s¶n xuÊt hµng n¨m trªn thÕ giíi, gÇn 20% tæng sè rau ®−îc chÕ biÕn c«ng nghiÖp ë c¸c d¹ng ®å hép, sÊy kh«, n−íc uèng. S¶n phÈm rau sau chÕ biÕn phong phó, dÔ b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, tiÖn sö dông vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 1.1.3.3 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tiªu thô rau xanh Ng−êi tiªu dïng vµ cÇu §iÒu ®Çu tiªn ¶nh h−ëng ®Õn tiªu thô rau, ®ã lµ nh÷ng nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. Víi xu h−íng dïng nhiÒu rau qu¶ cho b÷a ¨n hµng ngµy, gi¶m bít l−îng tinh bét, ®−êng s÷a, chÊt bÐo, c¸c ®å uèng cã ga,... khÈu phÇn rau trong c¬ cÊu b÷a ¨n ngµy cµng cã xu h−íng t¨ng, lµm cho cÇu vÒ rau t¨ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 17 lªn. Do ®êi sèng cña con ng−êi ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn, nhu cÇu c¸c lo¹i rau kh«ng chØ theo mïa, xu h−íng tiªu dïng c¸c lo¹i rau cao cÊp cã chÊt l−îng, an toµn thùc phÈm ngµy cµng t¨ng. Mét nh©n tè míi lµ ng−êi tiªu dïng kh«ng chØ quan t©m ®Õn sè l−îng, chÊt l−îng, gi¸ c¶,… cña hµng ho¸. Hä cßn quan t©m ®Õn xuÊt xø cña hµng ho¸, sù b×nh ®¼ng vÒ giíi vµ c¸c vÊn ®Ò ®¹o ®øc cña bªn s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy mµ nhiÒu khi hµng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt ra tõ c¸c lao ®éng trÎ em hoÆc b¸n ph¸ gi¸, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh bÞ tÈy chay trªn thÞ tr−êng [19]. Ng−êi s¶n xuÊt vµ cung. §ãng vai trß hÕt søc quan träng: V× ng−êi s¶n xuÊt ®A biÕn c¸c yÕu tè ®Çu vµo thµnh c¸c s¶n phÈm, hµng hãa vµ dÞch vô cung cÊp cho thÞ tr−êng, kh«ng cã s¶n xuÊt sÏ kh«ng cã s¶n phÈm, hµng hãa vµ dÞch vô; kh«ng cã cung s¶n phÈm, hµng hãa vµ dÞch vô sÏ kh«ng cã ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng. T¸c ®éng qua l¹i cña ng−êi s¶n xuÊt - ng−êi tiªu dïng, cÇu - cung lµ mèi quan hÖ biÖn chøng, mèi quan hÖ nµy g¾n bã mËt thiÕt víi nhau cïng tån t¹i, cïng ph¸t triÓn. * Tæ chøc tiªu thô. Bao gåm tæ chøc kh«ng gian cña c¸c h×nh thøc tiªu thô nh− chî, cöa hµng, siªu thÞ vµ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c¸c h×nh thøc nµy; NÕu tæ chøc qu¶n lý, ®iÒu hµnh tèt sÏ sö dông hÕt c«ng n¨ng cña c¬ së h¹ tÇng, ho¹t ®éng kinh doanh cho hiÖu qu¶ cao. Tæ chøc kªnh tiªu thô, bao gåm: C¸c hÖ thèng thu gom, b¸n bu«n, b¸n lÎ, ng−êi tiªu dïng vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng. Tæ chøc c¸c kªnh tiªu thô hîp lý sÏ lµm gi¶m chi phÝ giao dÞch, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. C¬ së h¹ tÇng cho c«ng t¸c tiªu thô: Bao gåm kÕt cÊu kiÕn tróc x©y dùng c¸c khu b¸n hµng, hÖ thèng ®−êng ®i trong c¸c chî, cöa hµng, siªu thÞ, kho bAi b¶o qu¶n cÊt gi÷ s¶n phÈm, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 18 ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hÖ thèng xö lý r¸c th¶i, hÖ thèng chiÕu s¸ng, b¶o vÖ vµ c¸c dÞch vô kh¸c. C¬ së h¹ tÇng tèt t¹o ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt thuËn lîi cho qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ c¸c ho¹t ®éng cña c¸c t¸c nh©n tham gia tiªu thô. Th«ng tin thÞ tr−êng. C¸c th«ng tin thÞ tr−êng cã vai trß quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng tiªu thô trë nªn linh ho¹t, hiÖu qu¶ h¬n. §èi víi tiªu thô rau c¸c th«ng tin thÞ tr−êng gióp ng−êi kinh doanh biÕt nguån hµng ë ®©u, sè l−îng, gi¸ c¶ bao nhiªu, h×nh thøc giao dÞch vµ thanh to¸n thÕ nµo. Ng−êi tiªu dïng biÕt mua c¸c lo¹i rau cÇn t×m ë ®©u, chÊt l−îng ra sao, víi gi¸ c¶ nµo,... Th«ng tin thÞ tr−êng cËp nhËt vµ th«ng suèt gióp c«ng t¸c tiªu thô thuËn lîi. ChÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc. ChÝnh s¸ch lµ tËp hîp c¸c quyÕt s¸ch cña Nhµ n−íc nh»m ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ h−íng tíi nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh, tõng b−íc th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong thùc tiÔn, ®¶m b¶o sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c v¨n b¶n cña ChÝnh phñ; ChÝnh s¸ch lµ nh÷ng ph−¬ng s¸ch, nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ cña Nhµ n−íc trªn c¬ së chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng vµ thùc tr¹ng kinh tÕ - xA héi trong vµ ngoµi n−íc nh»m ®iÒu tiÕt, ®¶m b¶o nh÷ng c©n b»ng nhÊt ®Þnh theo nh÷ng môc tiªu ®A ®Þnh nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ th¸o gì c¸c ¸ch t¾c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. ChÝnh s¸ch bao gåm c¸c chÝnh s¸ch tù do ho¸ th−¬ng m¹i, kÝch thÝch xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch tiªu dïng hµng s¶n xuÊt trong n−íc, hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, thuÕ, vèn vay vµ kinh phÝ ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng. Bªn c¹nh c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi tiªu thô rau kh¸c, c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc trong tiªu thô s¶n phÈm ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong l−u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr−êng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 19 1.1.4 Mét sè ®Æc tr−ng vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau ven ®« thÞ - Sản xuất rau ven ñô trong ®iÒu kiÖn ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ bên cạnh những ñặc trưng chung của sản xuất rau như: Năng suất lao ñộng thấp, phụ thuộc nhiều vào thời tiết khí hậu; ðất ñai có vị trí ñặc biệt quan trọng trong sản xuất; Sản xuất rau phôc vô tiªu dïng t−¬i và nguyên liệu cho chế biến. - Tiêu thụ rau hàng ngày với khối lượng lớn, thị trường luôn biến ñộng; chi phí cho bảo quản chế biến rau lớn. Sản xuất và tiêu thụ rau xanh ven ñô trong ñiều kiện ñô thị hoá và công nghiệp hoá cao còn có những ñặc ñiểm riêng biệt: Về sản xuất + Cơ sở hạ tầng và kỹ thuật phục vụ cho sản xuất rau bao gåm hÖ thèng ®−êng x¸, thuû lîi, ®iÖn n−íc vµ hÖ thèng nhµ l−íi, nhµ cã m¸i che... khá tốt so với các vùng nông thôn, người nông dân có tr×nh ®é d©n trÝ cao, khả năng áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vµo s¶n xuÊt tèt. + Sản xuất rau xanh ven ñô có nhiều lợi thế về thị trường: gần, chi phí vận chuyển, tỷ lệ hao hụt trong bảo quản, sơ chế, chế biến thấp. Sự gia tăng về dân số nhanh, ñặc biệt gia tăng cơ học trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ kéo theo nhu cầu tiêu dùng rau xanh tăng lên. + Do yêu cầu của thị trường ñô thị về các sản phẩm có chất lượng và vệ sinh an toàn cao, nên sản xuất rau theo hướng sinh học, sinh thái và công nghệ cao có nhiều cơ hội phát triển. + Sản xuất rau ven ®« thÞ có sự khác biệt với các vùng rau xa thành phố: Do c¬ së h¹ tÇng tèt, gÇn c¸c trung t©m khoa häc kü thuËt, ng−êi d©n cã kh¶ n¨ng ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt vµ do nhu cÇu tiªu dïng rau cña c¸c ®« thÞ, nªn s¶n xuÊt rau ë vïng nµy không hoặc mang rất ít tính thời vụ nh»m khai th¸c hÕt c¸c thÕ m¹nh cña vïng ven ®« và tạo ra môi trường sinh thái tốt cho các khu ñô thị. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 20 + Sản xuất không ổn ñịnh ñất nông nghiệp bị giảm mạnh do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ mang l¹i. Quy mô nông hộ cã xu h−íng nhá bÐ dÇn, các hộ nông dân do mÊt ®Êt nªn sản xuất với quy mô nhỏ. + C¸c vïng ngo¹i « th−êng bÞ ¶nh h−ëng nhiÒu sự ô nhiễm môi trường của ñô thị, ®iÒu nµy lµm ¶nh h−ëng kh«ng nhá cho s¶n xuÊt rau xanh. + Các hoạt ñộng phi nông nghiệp cạnh tranh lớn về lao ñộng với nông nghiệp, nhất là lao ñộng trẻ là lực lượng dễ tiếp thu và áp dụng kỹ thuật công nghệ tiến tiến vào sản xuất, bëi lÏ c¸c khu ®« thÞ th−êng t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cã thu nhËp cao h¬n vïng n«ng th«n Về tiêu thụ ðô thị là nơi tập trung dân cư với các hoạt ñộng phi nông nghiệp, thương mại và cơ sở hạ tầng phát triển. ðô thị là thị trường có sức hút lớn với các loại lương thực, thực phẩm. Không gian ñô thị khác với không gian nông thôn, do ñó có mạng lưới tiêu thụ thực phẩm trong ñó có rau xanh rất ph¸t triÓn với hình thức cửa hàng, siêu thị và các chợ và luôn luôn ñổi mới theo từng giai ñoạn phù hợp với yêu cầu của khách hàng. Khèi l−îng, chất lượng, tính ñều ñặn vµ ®ång ®Òu của sản phẩm luôn luôn là ñòi hỏi cao của thị trường ñô thị. Giá cả thường cao hơn các vùng nông thôn. Nhu cầu rau xanh của các vùng ñô thị rất lớn và ña dạng. Việc sản xuất manh mún nhỏ bé không ñáp ứng ñược yêu cầu khối lượng lớn, chất lượng, tính ñều ñặn, ñộ ñồng ñều của sản phẩm cao, ñảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phù hợp cho chế biến. ðiều này chỉ có thể giải quyết ñược với hình thức sản xuất tập trung chuyên môn hoá, bên cạnh ñó rất cần sự hợp tác giữa các cơ sở trong sản xuất và cung ứng rau cho các ñối tượng khách hàng khi có yêu cầu lớn về khối lượng, chất lượng, ñảm bảo tính ñều ñặn và ñồng ñều trong cung ứng sản phẩm…. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 21 1.2 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh trªn thÕ giíi vµ trong n−íc 1.2.1 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau xanh trªn thÕ giíi 1.2.1.1 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt rau xanh DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng rau xanh Rau lµ lo¹i c©y dÔ trång nªn cã mÆt kh¾p c¸c lôc ®Þa trªn thÕ giíi. Theo Sootsukon vµ céng sù, hiÖn cã 120 chñng lo¹i rau ®−îc s¶n xuÊt ë c¸c vïng kh¸c nhau, nh−ng chØ cã 12 lo¹i chñ yÕu ®−îc trång nhiÒu, chiÕm kho¶ng 80 % diÖn tÝch rau toµn thÕ giíi [40]. Ph©n bè c©y rau cã thÓ chia ra thµnh 2 xu h−íng, tïy theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña tõng quèc gia. C¸c n−íc ph¸t triÓn nh− §øc, Ph¸p, T©y Ban Nha, ý, Cana®a... c¸c thµnh phè, c¸c khu c«ng nghiÖp, khu d©n c− ®A ®−îc quy ho¹ch râ rµng nªn c¸c vïng s¶n xuÊt s¶n phÈm n«ng nghiÖp nãi chung vµ s¶n xuÊt rau hµng ho¸ nãi riªng còng ®−îc h×nh thµnh vµ æn ®Þnh theo quy ho¹ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña vïng, ®¶m b¶o xa khu c«ng nghiÖp…§èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn còng ®ang tõng b−íc ®−îc æn ®Þnh theo quy ho¹ch, tuú theo ®iÒu kiÖn cña tõng n−íc mµ møc ®é chuyªn canh vµ quy m« s¶n xuÊt kh¸c nhau, ViÖt Nam còng ë trong t×nh tr¹ng nµy. C¸c sè liÖu vÒ më réng s¶n xuÊt rau chØ lµ t−¬ng ®èi v× kh«ng thÓ n¾m ®−îc chÝnh x¸c diÖn tÝch rau ë c¸c trang tr¹i nhá hoÆc v−ên gia ®×nh. H¬n n÷a, quan niÖm c¸c gièng thùc vËt ®−îc coi lµ rau l¹i kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng. C¸c sè liÖu cña Tæ chøc N«ng l−¬ng ThÕ giíi (FAO) cho thÊy diÖn tÝch rau trªn thÕ giíi thay ®æi qua c¸c n¨m, mét sè n−íc cã diÖn tÝch rau lín vµ s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt hµng ho¸ nh− Trung Quèc, Ên §é, Mü, Thæ NhÜ Kú, NhËt B¶n,... nh−ng còng cã nh÷ng lAnh thæ nh− St-Pierre-et-Miquelon chØ cã 4 ha. Do chñng lo¹i rau vµ ®Æc biÖt lµ kü thuËt canh t¸c mµ n¨ng suÊt rau ë c¸c n−íc vµ c¸c khu vùc còng rÊt kh¸c nhau, cã n−íc ®¹t n¨ng suÊt lªn tíi 480,102 t¹/ ha nh− Pays-Bas nh−ng còng cã n−íc nh− Erythree chØ ®¹t n¨ng suÊt 22,727t¹/ha, Tonga cã 37,44 t¹/ha [50]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 22 B¶ng 1.1 Tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau hµng n¨m trªn thÕ giíi giai ®o¹n 1980 - 2002 §VT:% STT Quèc gia vµ khu vùc Tèc ®é t¨ng diÖn tÝch Tèc ®é t¨ng s¶n l−îng 1 Brazin 0,77 2,57 2 Trung quèc 5,93 1,24 3 Ên §é 2,46 1,44 4 TiÓu vïng Sahara- ch©u Phi 1,83 0,53 5 C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ë ch©u ¸ 3,86 1,73 6 Ch©u Mü Latinh vµ vïng Caribª 0,24 1,38 7 C¸c quèc gia ph¸t triÓn 3,30 1,05 8 C¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn 1,19 1,70 Toµn thÕ giíi 2,80 1,18 Nguån: FAO STAT 2006 data (Analysis by C.Clavero) Tèc ®é ph¸t triÓn diÖn tÝch rau toµn thÕ giíi cã xu h−íng t¨ng lªn. Tuy nhiªn gi÷a c¸c quèc gia, c¸c vïng lAnh thæ tèc ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n l−îng rau trªn thÕ giíi cã xu h−íng t¨ng lªn. Tèc ®é t¨ng s¶n l−îng rau cña thÕ giíi giai ®o¹n 2001-2003 ®¹t 2,83%/n¨m. Trong ®ã, tèc ®é t¨ng s¶n l−îng rau cña ch©u ¸ cao nhÊt ®¹t 3,59%/n¨m [44]. Nh×n chung, tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau cña thÕ giíi cã xu h−íng t¨ng lªn; tèc ®é t¨ng diÖn tÝch rau (2,8%) lín h¬n tèc ®é t¨ng s¶n l−îng rau (1,18%). §iÒu nµy cho thÊy s¶n xuÊt rau vÉn cßn trong t×nh tr¹ng qu¶ng canh. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng mét sè lo¹i rau phæ biÕn trªn thÕ giíi còng cã xu h−íng t¨ng lªn. Do më réng diÖn tÝch, ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh− gièng, kü thuËt canh t¸c, thu ho¹ch ®A lµm s¶n l−îng c¸c lo¹i nµy t¨ng lªn nhanh chãng (Phô biÓu 1). Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 23 B¶ng 1.2 S¶n l−îng rau trªn ThÕ giíi §VT:1.000 tÊn §Þa danh 1999-2001 2001 2002 2003 Ch©u Phi 47.571 47.530 48.465 48.685 B¾c Mü 54.761 53.650 56.172 55.937 Nam Mü 19.247 19.175 20.267 20.269 Ch©u ¸ 518.549 557.914 595.319 618.058 Ch©u ¢u 95.476 94.672 91.970 95.845 Ch©u §¹i d−¬ng 3.422 3.461 3.400 3.410 Toµn thÕ giíi 739.825 776.403 815.593 842.204 Nguån: Production yearbook Vol. 57- 2003 C¸c h×nh thøc s¶n xuÊt rau xanh - Chuyªn canh vµ xen canh trong s¶n xuÊt rau gi÷a c¸c n−íc rÊt kh¸c nhau, th−êng ë nh÷ng n−íc ph¸t triÓn th× tû lÖ chuyªn canh th−êng cao h¬n, do s¶n xuÊt chuyªn canh cao cÇn rÊt nhiÒu vèn nh−ng hiÖu qu¶ còng rÊt cao. C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn th× xen canh chiÕm tû lÖ cao. - Xu h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn vµ rau h÷u c¬ do Stainer ph¸t triÓn ë §øc tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX. ViÖc hiÓu vµ tiÕp cËn kh¸i niÖm nµy ë c¸c n−íc vµ c¸c khu vùc cã sù kh¸c nhau. C¸c n−íc thuéc céng ®ång Ph¸p ng÷ th−êng gäi lµ N«ng nghiÖp sinh häc (Biological Farming). C¸c n−íc nãi tiÕng Anh gäi lµ N«ng nghiÖp h÷u c¬ (Oganic Farming). C¸c n−íc ë B¾c ¢u gäi lµ N«ng nghiÖp sinh th¸i (Ecological Farming). NhËt B¶n gäi lµ N«ng nghiÖp tù nhiªn (Natural Farming) dùa trªn canh t¸c kh«ng sö dông c¸c chÕ phÈm ho¸ häc, t¸c gi¶ cña lý thuyÕt nµy lµ 2 nhµ khoa häc Kyusei Sekai Kyo vµ Mokichi Okada ®A g©y tranh luËn trong giíi khoa häc n«ng nghiÖp vµi chôc n¨m nay vÒ ph¹m vi øng dông vµ triÓn väng cña h×nh thøc canh t¸c nµy. Th¸i Lan, §µi Loan, ViÖt Nam, hiÖn ®ang triÓn khai ch−¬ng tr×nh RAT (Safe Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 24 Vegetables), néi dung chÝnh cña ch−¬ng tr×nh nµy ë §µi Loan vµ Th¸i Lan lµ øng dông biÖn ph¸p qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp (IPM), ®Æc biÖt lµ víi c¸c lo¹i rau hä c¶i (Brassicaceae). ViÖc tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ ë c¸c n−íc ch©u ¢u theo mét khung ph¸p chÕ chung. Céng ®ång ch©u ¢u ®A ra mét s¾c lÖnh cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1993 quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn cô thÓ vÒ chÊt l−îng n«ng s¶n h÷u c¬ vµ biÓu gi¸ chªnh lÖch víi s¶n phÈm th«ng th−êng trong trao ®æi mËu dÞch gi÷a c¸c n−íc trong khèi. C¸c chñ trang tr¹i ph¶i ký hîp ®ång víi mét tæ chøc chøng nhËn, trong ®ã nªu râ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt theo quy tr×nh ban hµnh nÕu ®−îc c«ng nhËn lµ s¶n phÈm h÷u c¬. T¹i Th¸i Lan, c¸c tiªu chuÈn n«ng nghiÖp Th¸i Lan ACT (Agricultural Criterions of Thailand) ®A ban hµnh tiªu chuÈn cô thÓ cho s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm an toµn, trong ®ã cã c¸c lo¹i rau. C¸c tiªu chuÈn ACT bao gåm c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, s¬ chÕ, chÕ biÕn. C¨n cø vµo ®ã, c¬ quan ACT cã thÓ cÊp giÊy chøng nhËn chÊt l−îng c¸c s¶n phÈm an toµn, s¶n phÈm h÷u c¬ cho c¸c n«ng tr¹i hoÆc c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra. C¸c tiªu chuÈn ACT ®Òu do Uû ban tiªu chuÈn ACT ®−a ra vµ sau ®ã ®−îc §¹i héi ®ång th«ng qua víi c¸c thµnh viªn lµ ng−êi s¶n xuÊt, ng−êi chÕ biÕn, ®¹i diÖn ng−êi tiªu dïng. C¸c s¶n phÈm rau xanh ®−îc ACT chøng nhËn cã thÓ d¸n m¸c nhAn “S¶n phÈm h÷u c¬” hoÆc “S¶n phÈm an toµn”. C¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ c¸c nguyªn liÖu trªn ®−îc d¸n nhAn vµ ®ãng dÊu chøng nhËn cña ACT: “ ChÕ biÕn tõ nguyªn liÖu h÷u c¬”. Gi¸ b¸n c¸c lo¹i s¶n phÈm nµy th−êng cao h¬n 20 - 30% s¶n phÈm th«ng th−êng. HiÖn nay, tû lÖ rau an toµn vµ rau h÷u c¬ ë Th¸i Lan chiÕm 5 - 7% trªn 3 triÖu tÊn tæng khèi l−îng rau s¶n xuÊt hµng n¨m [M. Bali, 2000]. Trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn rau ch©u ¸ (AVRDC) trong néi dung nghiªn cøu “HÖ thèng s¶n xuÊt rau quanh n¨m” dùa trªn nguyªn t¾c IPM, sö dông nhµ l−íi ng¨n c«n trïng, ghÐp c©y (cµ chua lªn gèc cµ tÝm, d−a chuét, d−a hÊu lªn bÝ rî ®Ó tr¸nh c¸c bÖnh g©y ra tõ ®Êt), t¹o c¸c chÊt dÉn dô c«n trïng.... nhiÒu c«ng nghÖ ®A ®−îc ¸p dông ë ViÖt Nam. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 25 S¶n xuÊt rau h÷u c¬ cã xu h−íng ph¸t triÓn, nh»m cung cÊp rau cã chÊt l−îng cao, an toµn thùc phÈm. Rau h÷u c¬ ®A ®−îc ¸p dông tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, nh− Thuþ Sü, ®A s¶n xuÊt RHC tõ 1992, sè n«ng d©n tham gia s¶n xuÊt RHC chiÕm 9% (5860 ng−êi) vµ ®¹t 10% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. C¸c n−íc cã nÒn canh t¸c chËm ph¸t triÓn, s¶n xuÊt RHC míi b¾t ®Çu vµ diÖn tÝch chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ. Theo IFOAM ®¸nh gi¸ chung trªn ph¹m vi toµn cÇu, diÖn tÝch rau h÷u c¬ b×nh qu©n chiÕm 1% tæng diÖn tÝch canh t¸c. S¶n phÈm h÷u c¬ n¨m 1999 chØ chiÕm d−íi 1% tæng gi¸ trÞ (kho¶ng 4 tû USD), trong ®ã cao nhÊt lµ §an M¹ch 2,5%, Hoa Kú 1,25%, Anh 0,4%, §øc 1,2% vµ Ph¸p 0,5%. Tû lÖ nµy ®Õn n¨m 2005 sÏ ®¹t 5%, chñ yÕu ë c¸c n−íc ph¸t triÓn, mét nöa lµ Ch©u ¢u [51]. HÇu hÕt c¸c Thñ ®« vµ c¸c thµnh phè lín cña c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu h×nh thµnh c¸c vµnh ®ai n«ng nghiÖp n»m xen kÏ hoÆc n»m bao quanh c¸c khu ®« thÞ. Một số nước có ñiều kiện tương tự như nước ta, họ ñã tổ chức tương ñối tốt việc sản xuất và tiêu thụ rau xanh ven ñô trong ñiều kiện ñô thị hoá và công nghiệp hoá cao - Thñ ®« Bangkok cña Thái Lan giá ñất ngoại thành tăng nhanh, các khu công nghiệp phát triển mạnh, hiện tượng ñầu tư ñất tăng nhanh. Cơ sở hạ tầng Bangkok phát triển mạnh, do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ m¹nh c¸c vùng sản xuất rau cung cấp cho Bangkok bÞ ®Èy ra xa cách thành phố từ 40-100 km; Kỹ thuật sản xuất rau trên liếp của nông dân phát triển mạnh ở khoảng cách 40 km; Ở khoảng cách 100 km nông dân phát triển nông nghiệp hợp ñồng với các công ty chế biến tại Bangkok.. - Ở Trung Quốc, năm 1997 tổng diện tích vườn cây ao cá chiếm 11% ở các ñô thị loại 1,7% ở ño thị cấp 2,5,4% ở ñô thị cấp 3; quy mô hộ ở vùng ñộ thị 0,27ha, vùng nông thôn 0,4ha, vùng ñô thị hình thức nông hộ ñóng vai trò quan trọng, sử dụng lao ñộng thâm canh hơn hoạt ñộng xen kẽ với các hoạt Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 26 ñộng phi nông nghiệp. Kết quả sản phẩm /ha của vùng ñô thị cao hơn 60% so với vùng nông thôn. - Ở Tây Âu, các ñô thị phát triển tương ñối ổn ñịnh, lâu ñời, có cơ sở hạ tầng tốt, ñược Nhà nước hỗ trợ khá lớn; Sản xuất rau ven ñô tồn tại dưới một số mô hình: + Nông nghiệp sinh thái: ðây là loại mô hình rất ñược yêu chuộng ở các nước này. Lúc ñầu chỉ xây dựng ở các vùng ven thành phố, sau ñó ñược nhân rộng ra cả vùng nông thôn. ðây là nền nông nghiệp tôn trọng các ñiều kiện tự nhiên, coi trọng vấn ñề bảo vệ các nguồn lợi sẵn có và chất lượng sản phẩm. + Lưu vực cung ứng sản phẩm: khoanh vùng ñể phát triển các sản phẩm có lợi thế cung cấp cho các thị trường lớn ở các ñô thị, ngoài việc khai thác tiềm năng còn thuận tiện cho việc quản lý chất lượng. + Quản lý chất lượng ở các tác nhân ñầu ra: như ở Hà Lan kiểm soát chặt chẽ tại nơi tiêu thụ sản phẩm. Hình thành mạng lưới chợ rau xanh ở thành phố ñể quản lý chất lượng. ðiều này cũng có tác ñộng tích cực tới sản xuất. - Một số nước khác như Hoa Kú, cã tíi 1.000 dù ¸n n«ng nghiÖp vïng ven ®« víi 2 triÖu trang tr¹i, trong ®ã cã 696 trang tr¹i trong c¸c khu ®« thÞ. T¹i Beclin, cã 15% diÖn tÝch ®Êt ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp víi 80.000 nhµ v−ên. T¹i Petecbua cã 500.000 nhµ v−ên.... bªn c¹nh viÖc cung cÊp thùc phÈm nh− rau, hoa qu¶... cho nhu cÇu c¸c khu ®« thÞ, cßn t¹o ra m«i tr−êng sinh th¸i tèt [10]. 1.2.1.2 Thùc tr¹ng tiªu thô rau xanh. Nhu cÇu vÒ rau cã xu h−íng t¨ng lªn theo nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ rau xanh. T¹i c¸c n−íc ph¸t triÓn nhu cÇu rau xanh rÊt cao. Riªng ®èi víi mét sè n−íc cã mïa ®«ng kÐo dµi th−êng ph¶i dïng c¶ rau l¹nh ®«ng, nh−ng së thÝch cña hä vÉn lµ rau xanh, hÇu hÕt c¸c lo¹i rau ®Òu ®−îc dïng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 27 kh«ng qua chÕ biÕn, mét phÇn nhá ®−îc dïng ®ãng hép vµ giÇm dÊm. C¸c n−íc ë Ch©u Phi cã kiÓu sö dông rau kh¸c so víi t×nh h×nh sö dông chung, nh− trång s¾n ngoµi viÖc ¨n cñ hä cßn dïng c¶ l¸, l¸ s¾n lµ lo¹i rau quan träng nhÊt ë Ch©u Phi. Do phong c¸ch Èm thùc cña tõng n−íc, tõng lAnh thæ kh¸c nhau, nªn nhu cÇu rau xanh còng kh¸c nhau, lµm cho thÞ tr−êng rau trªn thÕ giíi rÊt ®a d¹ng. Theo dù b¸o cña Tæ chøc N«ng L−¬ng thÕ giíi (FAO) ®Õn n¨m 2010, nhu cÇu rau qu¶ thÕ giíi t¨ng 3,6% hµng n¨m vµ cø t¨ng 1% thu nhËp th× nhu cÇu vÒ rau qu¶ t¨ng 0,8%. - In®«nªxia, møc tiªu dïng rau rÊt thÊp chØ ®¹t 22 kg/ng−êi/n¨m [43] - Ên §é, møc tiªu dïng lµ 54 kg/ng−êi/n¨m [49]. - Th¸i Lan cã møc rau b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ 53 kg/ng−êi/n¨m. Mét sè n−íc kh¸c cã møc dïng rau cao h¬n nh− §µi Loan 115 kg/ng−êi/n¨m, Hµn Quèc 229 kg/ng−êi/n¨m,... L−îng rau tiªu dïng ®−îc trao ®æi gi÷a c¸c n−íc rÊt lín. Møc ®é tiªu dïng rau ë c¸c n−íc rÊt kh¸c nhau do nhiÒu nguyªn nh©n: - §iÒu kiÖn s¶n xuÊt rau cã nh÷ng khã kh¨n nh−: ®Êt trång rau, khÝ hËu thêi tiÕt, tËp qu¸n vµ kü thuËt canh t¸c…. - TËp qu¸n tiªu dïng, nh− ng−êi ®¹o Håi th−êng Ýt dïng rau lµm thùc phÈm. - Nh÷ng thay ®æi vÒ quan niÖm dinh d−ìng: Tõ ¨n nhiÒu trªn 100 kg/ng−êi/n¨m, ®Õn võa ph¶i 80 - 85 kg/ng−êi/n¨m. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vÊn ®Ò thùc phÈm biÕn ®æi gen còng cã nh÷ng ¶nh h−ëng lín ®Õn viÖc cung cÊp s¶n phÈm. ViÖc ®−a c¸c s¶n phÈm biÕn ®æi gen vµ c¸c lîi Ých cña nã ®ùoc nhiÒu ng−êi tiªu dïng ®−îc quan t©m, nhÊt lµ c¸c n−íc trong céng ®ång ch©u ¢u vÒ tÝnh an toµn cña c¸c lo¹i thùc phÈm nµy. Sù hîp thµnh trong mét thÓ thèng nhÊt gi÷a th−¬ng m¹i quèc tÕ víi ng−êi s¶n xuÊt- ng−êi xuÊt, nhËp khÈu ®A t¹o ra cho chóng mét vÞ thÕ thÝch hîp cung cÊp thùc phÈm ®Õn ng−êi tiªu dïng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………………… 28 Hoa kú lµ n−íc xuÊt nhËp rau qu¶ lín cña thÕ giíi. NhËp khÈu rau, qu¶ cña Hoa Kú t¨ng tõ 6,7 tû USD n¨m 1990 lªn 10,8 tû USD n¨m 2001. C¸c n−íc trong céng ®ång ch©u ¢u t¨ng nhÑ kho¶ng 36 tû USD. §øc trong th._.Level(95.0%) 6568.247 6624.586 N¨ng suÊt (t¹/ha) gièng/ha (1000®) Ph©n h.c¬/ha (1000®) §¹m/ha (1000®) L©n/ha (1000®) kali/ha (1000®) ph©n cß/ha (1000®) BVTV/ha (1000®) DiÖt cá/ha (1000®) Chi kh¸c/ha (1000®) thuª ®Êt/ha (1000®) Mean 290.5613047 2159.714009 1031.094207 1877.698304 821.2991874 39.24021739 532.2655 3781.672 51.7669 461.281 190.7678 Standard Error 16.30215213 115.4635238 136.6826928 146.2703202 88.81413187 31.11708924 163.7408 644.9195 29.23617 99.84324 105.3234 Median 277.7 1999.44 971.95 1735.625 833.1 0 0 2777 0 416.55 0 Mode 277.7 1999.44 416.55 1666.2 925.6666667 0 0 2777 0 0 0 Standard Deviation 78.18237508 553.7436074 655.5071667 701.4878127 425.9376133 149.2323175 785.2734 3092.925 140.2118 478.8313 505.1132 Sample Variance 6112.483774 306631.9827 429689.6456 492085.1514 181422.8505 22270.28459 616654.3 9566186 19659.34 229279.5 255139.4 Kurtosis 1.054993274 1.876548722 -0.29001472 0.709499015 -0.3983452 18.81928652 1.248106 14.63016 5.305501 -0.39498 4.074676 Skewness 0.832815245 0.743494879 0.502518769 -0.09228825 0.23718731 4.262938408 1.408264 3.528141 2.558909 0.77036 2.379669 Range 333.24 2626.579167 2429.875 3094.371429 1666.2 694.25 2655.506 15828.9 468.6188 1388.5 1610.66 Minimum 166.62 1018.233333 0 238.0285714 0 0 0 833.1 0 0 0 Maximum 499.86 3644.8125 2429.875 3332.4 1666.2 694.25 2655.506 16662 468.6188 1388.5 1610.66 Sum 6682.910007 49673.4222 23715.16676 43187.06098 18889.88131 902.525 12242.11 86978.45 1190.639 10609.46 4387.66 ConfidenceLevel(95. 0%) 33.80863054 239.4569494 283.4628596 303.3464033 184.1894338 64.53296259 339.578 1337.483 60.63218 207.0624 218.4276 166 Phô biÓu 16 C¶i b¾p KK vô muén GTSX (1000®/ha) CPTG (1000®/ha) GTGT (1000®/ha TNHH (1000®/ha) Mean 27393.51 9902.987 Mean 17490.53 17383.96 Standard Error 2168.046 632.6829 Standard Error 2295.354 2324.247 Median 23603.52 10358.21 Median 14086.33 14086.33 Mode #N/A #N/A Mode #N/A #N/A Standard Deviation 9695.795 2829.444 Standard Deviation 10265.14 10394.35 Sample Variance 94008431 8005752 Sample Variance 1.05E+08 1.08E+08 Kurtosis -0.5747 -1.15771 Kurtosis -1.11094 -1.09713 Skewness 0.810352 -0.03666 Skewness 0.496368 0.46101 Range 31842.47 9164.1 Range 31161.83 31897.73 Minimum 15366.53 5304.07 Minimum 3235.205 2499.3 Maximum 47209 14468.17 Maximum 34397.03 34397.03 Sum 547870.2 198059.7 Sum 349810.5 347679.2 Confidence Level(95.0%) 4537.773 1324.221 Confidence Level(95.0%) 4804.233 4864.707 N¨ng suÊt (t¹/ha) Gièng (1000®/ha) ph©n h.c¬ (1000®/ha) §¹m (1000®/ha) L©n (1000®/ha) Ph©n cß (1000®/ha) BVTV (1000®/ha) Chi kh¸c (1000®/ha Lao ®éng (1.000 ®/ha) Mean 359.3723739 1850.401846 937.9196593 1519.518713 730.5124 728.1038 3255.898 626.0463 610.0947 Standard Error 28.24158259 120.7447334 144.1665755 231.5972726 95.70293 237.0376 411.6104 141.9571 48.7747 Median 347.125 1666.2 757.3636364 1499.58 654.5786 0 3180.927 617.1111 541.515 Mode 249.93 1666.2 #N/A 1666.2 555.4 0 4165.5 0 583.17 Standard Deviation 116.4430281 497.8432894 594.4140185 954.9000177 394.5933 977.3312 1697.113 585.304 201.1033 Sample Variance 13558.97878 247847.9408 353328.0253 911834.0437 155703.9 955176.3 2880193 342580.8 40442.52 Kurtosis -0.661396754 -0.77775548 -0.92239855 -0.206697541 1.59478 0.607899 -1.58619 2.471306 2.021711 Skewness 0.190898028 0.469442718 0.444078363 0.421755446 0.787018 1.245163 0.142736 1.452759 1.498845 Range 397.6801988 1666.2 1955.973913 3499.02 1718.269 2832.54 4720.9 2221.6 763.675 Minimum 158.6857143 1110.8 0 0 0 0 1110.8 0 381.8375 Maximum 556.365913 2777 1955.973913 3499.02 1718.269 2832.54 5831.7 2221.6 1145.513 Sum 6109.330356 31456.83138 15944.63421 25831.81812 12418.71 12377.77 55350.26 10642.79 10371.61 Confidence Level(95.0%) 59.86946707 255.9673423 305.6194184 490.9641747 202.8811 502.4972 872.5749 300.9355 103.3977 167 Phô biÓu 17 C¶i b¾p KX chÝnh vô GTSX (1000®/ha) CPTG (1000®/ha) GTGT (1000®/ha) TNHH (1000®/ha) Mean 39902.84 11475.54 28427.29 27594.19 Standard Error 4166.045 1276.607 4028.4 4028.4 Median 32177 9833.555 22313.2 21480.1 Mode #N/A #N/A #N/A #N/A Standard Deviation 16664.18 5106.43 16113.6 16113.6 Sample Variance 2.78E+08 26075625 2.6E+08 2.6E+08 Kurtosis 0.607609 7.641516 0.045623 0.045623 Skewness 1.055764 2.572589 0.980618 0.980618 Range 57047.51 20727.53 52604.92 52604.92 Minimum 23207.79 7347.942 12043.64 11210.54 Maximum 80255.3 28075.47 64648.56 63815.46 Sum 638445.4 183608.7 454836.7 441507.1 Confidence Level(95.0%) 8879.721 2721.026 8586.337 8586.337 (TiÕp theo) N¨ng suÊt (t¹/ha) Gièng (1000®/ha) ph©n h.c¬ (1000®/ha) §¹m 1000®/ha) L©n 1000®/ha) kali (1000®/ha) Ph©n cß (1000®/ha BVTV (1000®/ha) Chi kh¸c (1000®/ha) lao ®éng (c«ng/ha) Mean 382.5717595 1927.107725 1228.525138 1406.733382 649.2262663 72.63591 2325.443 3249.22 616.6511 689.8597 Standard Error 19.18704629 109.5349179 194.3612689 125.8063554 101.4619485 41.05707 1378.257 364.6497 115.818 40.75886 Median 371.9196429 1924.064286 1271.965179 1399.409643 667.5480769 0 639.251 2975.177 555.4 708.135 Mode 416.55 1943.9 2082.75 1666.2 833.1 0 0 2777 555.4 #N/A Standard Deviation 76.74818516 438.1396715 777.4450756 503.2254215 405.847794 164.2283 5513.029 1458.599 463.2719 163.0354 Sample Variance 5890.283926 191966.3718 604420.8455 253235.8248 164712.4319 26970.93 30393487 2127510 214620.9 26580.55 Kurtosis -0.899256202 2.092434297 0.234676635 0.540293134 1.804972256 3.981272 13.21409 2.013767 2.602908 -0.59396 Skewness -0.035315403 0.858531343 0.245390568 0.299869252 0.570527878 2.187845 3.554329 0.163405 1.235233 -0.04056 Range 269.6214545 1918.654545 2915.85 1931.277273 1666.2 541.515 22216 6664.8 1874.475 569.285 Minimum 238.5695455 1110.8 0 568.0227273 0 0 0 0 0 430.435 Maximum 508.191 3029.454545 2915.85 2499.3 1666.2 541.515 22216 6664.8 1874.475 999.72 Sum 6121.148153 30833.7236 19656.4022 22507.73411 10387.62026 1162.175 37207.08 51987.52 9866.418 11037.76 Confidence Level(95.0%) 40.89624624 233.4682945 414.2714929 268.1500638 216.261157 87.51113 2937.687 777.2328 246.8603 86.8755 168 Phô biÓu18 C¶i b¾p KX vô muén GTSX (1000®/ha) CPTG (1000®/ha GTGT (1000®/ha) TNHH (1000®/ha) Mean 30071.71 9648.4 20423.31 19590.21 Standard Error 3321.868 631.1337 3160.591 3160.591 Median 30408.15 9505.274 18828.06 17994.96 Mode #N/A #N/A #N/A #N/A Standard Deviation 13696.41 2602.231 13031.45 13031.45 Sample Variance 1.88E+08 6771605 1.7E+08 1.7E+08 Kurtosis 0.304102 0.069455 0.247031 0.247031 Skewness 0.597142 0.296923 0.734404 0.734404 Range 53080.37 10062.58 49470.67 49470.67 Minimum 7220.2 5230.017 1324.629 491.529 Maximum 60300.57 15292.59 50795.3 49962.2 Sum 511219.2 164022.8 347196.3 333033.6 Count 17 17 17 17 Confidence Level(95.0%) 7042.044 1337.943 6700.151 6700.151 N¨ng suÊt (t¹/ha) Gièng (1000®/ha) ph©n h.c¬ (1000®/ha) §¹m (1000®/ha L©n (1000®/ha) Ph©n cß (1000®/ha) BVTV (1000®/ha) Chi kh¸c (1000®/ha) Lao ®éng (c«ng/ha) Mean 359.3723739 1850.401846 937.9196593 1519.518713 730.5124 728.1038 3255.898 626.0463 610.0947 Standard Error 28.24158259 120.7447334 144.1665755 231.5972726 95.70293 237.0376 411.6104 141.9571 48.7747 Median 347.125 1666.2 757.3636364 1499.58 654.5786 0 3180.927 617.1111 541.515 Mode 249.93 1666.2 #N/A 1666.2 555.4 0 4165.5 0 583.17 Standard Deviation 116.4430281 497.8432894 594.4140185 954.9000177 394.5933 977.3312 1697.113 585.304 201.1033 Sample Variance 13558.97878 247847.9408 353328.0253 911834.0437 155703.9 955176.3 2880193 342580.8 40442.52 Kurtosis -0.661396754 -0.77775548 -0.92239855 -0.206697541 1.59478 0.607899 -1.58619 2.471306 2.021711 Skewness 0.190898028 0.469442718 0.444078363 0.421755446 0.787018 1.245163 0.142736 1.452759 1.498845 Range 397.6801988 1666.2 1955.973913 3499.02 1718.269 2832.54 4720.9 2221.6 763.675 Minimum 158.6857143 1110.8 0 0 0 0 1110.8 0 381.8375 Maximum 556.365913 2777 1955.973913 3499.02 1718.269 2832.54 5831.7 2221.6 1145.513 Sum 6109.330356 31456.83138 15944.63421 25831.81812 12418.71 12377.77 55350.26 10642.79 10371.61 Count 17 17 17 17 17 17 17 17 17 Largest(1) 556.365913 2777 1955.973913 3499.02 1718.269 2832.54 5831.7 2221.6 1145.513 Smallest(1) 158.6857143 1110.8 0 0 0 0 1110.8 0 381.8375 Confidence Level(95.0%) 59.86946707 255.9673423 305.6194184 490.9641747 202.8811 502.4972 872.5749 300.9355 103.3977 169 Phô biÓu 19 So s¸nh HQKT cña mét sè lo¹i rau víi mét sè c©y trång chÝnh (TÝnh cho 1 ha gieo trång) So s¸nh (lÇn) ChØ tiªu §VT C¶i b¾p (1) Cµ chua (2) C¶i cñ (3) Lóa (4) Ng« (5) 1/4 1/5 2/4 2/5 3/4 3/5 I. Mét sè chØ tiªu kÕt qu¶ 1. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt (GO) Tr.® 42,41 71,68 26,07 7,42 7,24 5,72 5,86 9,66 9,90 3,51 3,60 2. Chi phÝ Trung gian (IC) Tr.® 16,54 22,37 4,16 2,63 2,92 6,29 5,66 8,51 7,66 1,58 1,42 3. Gi¸ trÞ gia t¨ng (VA) Tr.® 25,87 49,30 21,91 4,79 4,31 5,40 6,00 10,29 11,44 4,57 5,08 4.Thu nhËp hçn hîp (MI) Tr.® 25,27 48,24 21,59 3,78 3,12 6,69 8,10 12,76 15,46 5,71 6,92 II. Mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶ 1. GO/IC lÇn 2,56 3,20 6,27 2,82 2,47 - - - - - - 2 VA/IC lÇn 1,56 2,20 5,27 1,82 1,47 - - - - - - 3. MI/IC lÇn 1,53 2,16 5,19 1,44 1,07 - - - - - - 4. GO/ 1 ngµy L§ 1000® 67,96 57,95 47,14 27,21 29,55 1,66 1,52 2,06 1,90 1,30 1,19 5. VA/ 1 ngµy L§ 1000® 41,46 39,86 39,62 17,57 17,61 1,86 1,86 2,50 2,50 1,69 1,68 6. MI/ 1 ngµy L§ 1000® 40,50 39,00 39,04 13,86 12,75 2,31 2,51 3,12 3,39 2,11 2,29 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….174 Phô biÓu 20 Ph©n h¹ng siªu thÞ theo Quy chÕ siªu thÞ cña Bé Th−¬ng m¹i Tiªu chuÈn tèi thiÓu vÒ H¹ng Lo¹i h×nh DiÖn tÝch kinh doanh (m2) Sè l−îng tªn hµng Siªu thÞ kinh doanh tæng hîp 5.000 20.000 H¹ng I Siªu thÞ chuyªn doanh 1.000 2.000 Siªu thÞ kinh doanh tæng hîp 2.000 10.000 H¹ng II Siªu thÞ chuyªn doanh 500 1.000 Siªu thÞ kinh doanh tæng hîp 500 4.000 H¹ng III Siªu thÞ chuyªn doanh 250 500 171 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….175 Phô biÓu21: C¬ së s¬ chÕ, chÕ biÕn rau trªn ®Þa bµn Hµ Néi N¨m 2008 TT Tªn c¬ së §Þa chØ Ghi chó I S¬ chÕ 1 HTX §¹o §øc – V©n Néi §«ng Anh §A cÊp giÊy chøng nhËn 2 HTX Minh HiÖp – V©n Néi §«ng Anh §A cÊp giÊy chøng nhËn 3 HTX Sè 5– V©n Néi §«ng Anh §A cÊp giÊy chøng nhËn 4 HTX S«ng ThiÕp – V©n Néi §«ng Anh 5 HTX Thµnh C«ng – V©n Néi §«ng Anh 6 HTX V©n tr× – V©n Néi §«ng Anh 7 HTX ThÕ C«ng – V©n Néi §«ng Anh 8 HTX Ba Ch÷ – V©n Néi §«ng Anh 9 HTX V©n Néi – V©n Néi §«ng Anh 10 HTX Th«n §Çm – V©n Néi §«ng Anh 11 HTX Thè B¶o – V©n Néi §«ng Anh 12 HTX Hîp TiÕn – V©n Néi §«ng Anh 13 Cty S¬n §−îc – V©n Néi §«ng Anh 14 HTX T»ng My – V©n Néi §«ng Anh 15 HTX §Æng X¸ Gia L©m 16 HTX §«ng D− Gia L©m 17 HTX LÜnh Nam §A cÊp giÊy chøng nhËn 18 HTX Yªn Mü §A cÊp giÊy chøng nhËn 19 Cty TNHH NN 1 thµnh viªn dÇu t− & PTNT Hµ Néi Tõ Liªm §A cÊp giÊy chøng nhËn 20 Cty CP c«ng nghÖ n«ng l©m nghiÖp ViÖt Nam §«ng Anh §A cÊp giÊy chøng nhËn 21 Cty CP s¶n xuÊt n«ng s¶n Hµ Néi §«ng Anh §A cÊp giÊy chøng nhËn 22 Cty CP s¶n xuÊt vµ DV n«ng nghiÖp an toµn Hµ An Long Biªn §A cÊp giÊy chøng nhËn 23 TT s¶n xuÊt vµ KD rau qu¶ Th−êng TÝn Th−êng TÝn 24 Nhãm s¶n xuÊt RAT xA H¹ Håi Th−êng TÝn 25 HTX Ph−¬ng B¶ng Hoµi §øc II ChÕ biÕn 1 HTX §«ng D− Gia L©m 2 Doanh nghiÖp CB rau qu¶ ViÖt H©n Tõ Liªm Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Néi- 2008 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….176 Phô biÓu 22: §iÓm b¸n RAT ë Hµ Néi n¨m 2008 TT QuËn, HuyÖn Sè quÇy b¸n RAT trong chî Sè Siªu thÞ b¸n RAT Sè cöa hµng b¸n RAT Ghi chó 1 Hoµn kiÕm 0 2 2 2 Hai Bµ Tr−ng 4 6 4 3 §èng §a 0 4 14 4 CÇu GiÊy 6 2 5 5 Tõ Liªm 0 1 1 6 Hoµng Mai 0 2 4 7 Thanh Tr× 0 0 3 8 Ba §×nh 5 2 2 9 Thanh Xu©n 1 3 2 10 Long Biªn 0 0 1 11 T©y Hå 0 2 1 12 §«ng Anh 0 0 0 Chî ®Çu mèi b¸n RAT Tæng céng 16 24 29 Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Néi- 2008 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….177 Phô biÓu 23: Danh s¸ch cöa hµng ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn ®ñ ®iÒu kiÖn kinh doanh RAT n¨m 2008 ë Hµ Néi TT §Þa ®iÓm kinh doanh Tªn doanh nghiÖp, c¸ nh©n 1 Siªu thÞ Bê hå-22-23 Lª Th¸I Tæ TTTM Intimex 2 Siªu thÞ 22 L¹c trung TTTM Intimex 3 SiÖu thÞ 27 Huúnh Thóc Kh¸ng TTTM Intimex 4 Siªu thÞ 131-135 Hµo Nam TTTM Intimex 5 Siªu thÞ V©n Hå -51 Lª §¹i Hµnh TTTM V©n Hå 6 Siªu thÞ 2 Ph¹m Ngäc Th¹ch Cty gièng rau qu¶ 7 Siªu thÞ Fivimart -210 TrÇn Quang Kh¶i Cty cæ phÇn NhÊt nam 8 Siªu thÞ Fivimart -163 §¹i La Cty cæ phÇn NhÊt nam 9 Siªu thÞ Fivimart -10 TrÊn Vò Cty cæ phÇn NhÊt nam 10 ST City mart-49 Hai Bµ tr−ng Chi nh¸nh Cty TNHH TM&DV §«ng H−ng 11 ST Citymart Vincom-191 Bµ TriÖu Chi nh¸nh Cty TNHH TM&DV §«ng H−ng 12 Siªu thÞ Cgmart -139 Quan Nh©n Cty CP th−¬ng m¹i CÇu GiÊy 13 Kiot 45 chî Kim Liªn HTX SX tiªu thô CB SP NN AT 14 Kiot 76 chî Mü §×nh HTX SX tiªu thô CB SP NN AT 15 Siªu thÞ ROSA Bµi th¬, B¾c Linh §µm Cty CP Bµi Th¬ HN 16 TT Metro Th¨ng Long CN Cty TNHH Metro Carry 17 C9 Chî NghÜa T©n Hµ ThÞ Anh 18 C7 Chî NghÜa T©n NguyÔn ThÞ Th¬m 19 C18 Chî NghÜa T©n Ng« Minh LuËn 20 Kiot 132 Chî NghÜa T©n TrÇn ThÞ M¬ 21 20 hµng V¶i Cty SX XNK n«ng s¶n Hµ Néi 22 34 TrÇn Phó HTX SX RAT sè 5 V©n Néi 23 120 V−¬ng Thõa Vò HTX SX RAT sè 5 V©n Néi 24 Kiot 39 chî Ch©u Long HTX SX RAT sè 5 V©n Néi 25 101 TËp thÓ Bé t− Ph¸p HTX SX RAT sè 5 V©n Néi 26 22 VÜnh Hå HTX SX RAT sè 5 V©n Néi 27 P2 B11 Kim liªn Vò ThÞ Nga 28 Kiot 7 chî §ång Xa §ç ThÞ T−¬i 29 Siªu thÞ 23 L¸ng H¹ Cty SX TM B¶o Quang 30 5 Ng« Th× NhËm Cty TNHHMTV Cty CP LT Hµ Néi 31 Siªu thÞ 23 L¸ng H¹ Cty SX TM B¶o Quang 32 CH Thùc phÈm Thµnh C«ng Cty TNHH NN mét thµnh viªn thùc phÈm Hµ Néi 33 Cöa hµng 17 T9 Khu ®« thÞ Trung Hoµ Cty CP TiÖn Lîi 34 QuÇy 229, chî 19/12 TrÇn H−ng §¹o HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi 35 Kiot nhµ B TrÇn Huy LiÖu HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi 36 Kiot ®−êng §«ng T¸c, chî Kim Liªn HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi 37 ¤ sè 15-16 chî Thµnh C«ng HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi 38 ¤ 130 chî t¹m Ngäc Kh¸nh HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi 39 Kiot 1 ngâ Phóc Lai, ¤ chî Dõa HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Néi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….178 40 Kiot A7 TT V¨n Ch−¬ng HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Tr× 41 ¤ Sè 4, Gãc cæng chî t¹m Linh Lang HTX SX tiªu thô rau s¹ch V©n Tr× 42 ¤ rau s¹ch1,2,3 TT dÞch vô TM TT HTX DV NN Yªn Mü 43 Sè 222 TrÇn Duy H−ng, CÇu GiÊy Cty TNHH TM Bourbon Th¨ng Long 44 CH TP Chî H«m, 75 TrÇn Xu©n So¹n CTy TNHH NN 1 thµnh viªn TP Hµ Néi 45 RS 6,7,8 Chî TT DV TM Thanh Tr× HTX rau s¹ch T»ng My 46 CH sè 3, ngâ 69B Hoµng V¨n Th¸i NguyÔn ThÞ Ngoan 47 ¤ 178 chî 19/12 TrÇn H−ng §¹o NguyÔn V¨n Th¹ch 48 ¤ 143 chî 19/12 TrÇn H−ng §¹o NguyÔn Thuý Hoa 49 ¤ 103 chî 19/12 TrÇn H−ng §¹o §ç V¨n Hoµ 50 P101, 105, D5- §« ThÞ CÇu GiÊy Cty CP NhÊt Nam 51 Sè 4 Khu ®« thÞ Ph¸p V©n, Tø HiÖp Cty CP ®Çu t− PT hÖ thèng ph©n phèi FDC 52 CT4B-X2 B¾c Linh §µm- §¹i Kim Cty CP ®Çu t− PT hÖ thèng ph©n phèi FDC 53 96 §Þnh C«ng Trung t©m TM Intimex 54 9-11 Ngâ Thæ Quan – Ba §×nh CTy TNHH NN 1 thµnh viªn TP Hµ Néi 55 TÇng 1-671 Hoµng Hoa Th¸m, B§ Cty CP NhÊt Nam 56 ST Hapromart – C12 Thanh Xu©n B¾c Cty siªu thÞ Hµ Néi 57 ST Hapromart – 114 C Gi¶ng Vâ Cty siªu thÞ Hµ Néi 58 ST Hapromart – TÇng 3 chî B−ëi Cty siªu thÞ Hµ Néi 59 ST Hapromart – G3- VÜnh Phóc Cty siªu thÞ Hµ Néi 60 Cöa hµng Hapromart – Nam Trung Yªn Cty siªu thÞ Hµ Néi 61 57 §Æng TrÇn C«n- Quèc Tö Gi¸m Vò ThÞ Quyªn 62 TÇng 2 Khu ®« thÞ míi Trung Hoµ Cty TNHH TM§T ThÕ hÖ míi 63 Kiot 18 chî xanh §Þnh C«ng- HN Cty CP ®Çu t− PT hÖ thèng ph©n phèi FDC 64 CH tù chän B1 lµng QT Th¨ng Long DNTN Quan Nh©n 65 CH tiÖn Ých 12 §Æng TiÕn §«ng Cty CP NhÊt Nam 66 CH tiÖn Ých 71 NguyÔn ChÝ Thanh Cty CP NhÊt Nam 67 174 Th¸i Hµ- Trung LiÖt - §§ Cty TNHH TM Minh Hoa 68 TÇng 1- N¬ 2 B¸n ®¶o Linh §µm Cty TNHH Thµnh T©n An 69 Gian sè 4 chî Linh Lang- Cèng VÞ HTX tiªu thô chÕ biÕn SP NN an toµn V©n Néi 70 24 L−¬ng §Þnh Cña- Kim Liªn CTy TNHH NN 1 thµnh viªn TP Hµ Néi 71 TT2- Metro Hoµng Mai- Tam Trinh CTy TNHH Metro Cash& Carry VN 72 CH TiÖn lîi Trung Hoµ - tÇng 17 T9 TrÇn Minh Ph−¬ng -1976 73 CH tiÖn Ých – 13 Hµn Thuyªn- HBT CTy TNHH NN 1 thµnh viªn TP Hµ Néi 74 CH tiÖn Ých (B Lª Quý §«n- HBT CTy TNHH NN 1 thµnh viªn TP Hµ Néi 75 CH tiÖn Ých - 99 Xu©n DiÖu Cty TNHH Trång trät- TM Kim B»ng 76 Kiot sè1 –N¬ 4ª B¸n ®¶o Linh §µm Hµ Hång YÕn 77 Sè 9-nhµ B chî §ång Xa Lª v¨n Hîp 78 Sè 25 Nhâ 92 NguyÔn S¬n- Ngäc L©m NguyÔn C«ng §oan 79 QuÇy sè 3 chî Nh©n ChÝnh Hoµng ThÞ Sen Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Néi- 2008 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….179 Th¸ng 5 Th¸ng 8 Phô lôc s¬ ®å 1 Kªnh cung cÊp cµ chua tr¸i vô n¨m 2006 Th¸ng 5 Th¸ng 11: Phô lôc s¬ ®å 2 Kªnh cung cÊp d−a chuét cho chî b¸n bu«n Hµ Néi n¨m 2006 95,6% 41,7% 5,5% 13,2% % 39,6% 40,2% Ng−êi s¶n xuÊt 94,5% Ng−êi s¶n xuÊt -thu gom:5,5% Ng−êi b¸n bu«n Ng−êi thu gom Chî b¸n bu«n 100% Ng−êi bu«n b¸n SP tõ: T Q:79,8%, L©m §ång10,5% Ng−êi s¶n xuÊt (S¬n La) : 9,7% Ng−êi b¸n bu«n Ng−êi thu gom Chî b¸n bu«n 100% 5,3% 4,4% 4,4% 90,3% Ng−êi thu gom 9% Chî b¸n bu«n 100% B¸n bu«n Thu gom SX-TG-BB S¶n xuÊt -b¸n bu«n 72% 4% 5% 13% 6% Ng−êi s¶n xuÊt:100% Ng−êi s¶n xuÊt:100% Ng−êi thu gom 21% Thu gom- b¸n bu«n (75%) Ng−êi b¸n bu«n 21% S¶n xuÊt – thu gom 4% Chî b¸n bu«n 100% Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn Tiến sỹ khoa học Kinh tế …………………….180 Th¸ng 5 Th¸ng11 Phô lôc s¬ ®å 3 Kªnh cung cÊp c¶i ngät cho c¸c chî b¸n bu«n ë Hµ Néi Th¸ng 5 Th¸ng 8 Rau mïi tµu Rau mïi Phô lôc s¬ ®å Kªnh cung cÊp mïi, mïi tµu cho c¸c chî b¸n bu«n n¨m 2006 85% 15% Ng−êi s¶n xuÊt Ng−êi s¶n xuÊt -thu gom Chî b¸n bu«n 100% 89,5% 10,5% Ng−êi s¶n xuÊt 100% Ng−êi b¸n bu«n Chî b¸n bu«n 100% Chî b¸n bu«n 100% Ng−êi s¶n xuÊt: 100% S¶n xuÊt- thu gom 22% Thu gom- b¸n bu«n 66% B¸n bu«n 8% Ng−êi thu gom 4% Chî b¸n bu«n 100% Ng−êi s¶n xuÊt: 100% S¶n xuÊt -thu gom 55% Ng−êi thu gom 24% Thu gom- b¸n bu«n 20,5% B¸n bu«n 24,5% Chî b¸n bu«n 100% PhiÕu ®iÒu tra t×nh h×nh c¬ b¶n cña tØnh, huyÖn, xE Ng−êi tr¶ lêi pháng vÊn:…………………………….Chøc vô: ………………………Ngµy th¸ng tr¶ lêi P/V:……………………………….. Ng−êi pháng vÊn:…………………………………….. N¨m… N¨m… N¨m… STT DiÔn Gi¶i M' §VT Sè l−îng C¬ cÊu (%) Sè l−îng C¬ cÊu (%) Sè l−îng C¬ cÊu (%) A I- Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn Ha I §Êt n«ng nghiÖp Ha II §Êt canh t¸c Ha 1 DiÖn tÝch ®Êt gieo trång Ha 2 DiÖn tÝch ®Êt chuyªn trång rau Ha 3 Kh¶ n¨ng më réng D/tÝch rau Ha B Tæng sè nh©n khÈu KhÈu Trong ®ã sè nh©n khÈu NN KhÈu 1. Tæng sè hé Hé - Sè hé thuÇn n«ng Hé 2. Tæng sè lao ®éng L§ - Lao ®éng trong n«ng nghiÖp L§ 3 C¸c møc thu nhËp cña Hé - Kh¸ % - Trung b×nh % - NghÌo % C C¬ së h¹ tÇng 1 C¬ së b¶o qu¶n chÕ biÕn rau t¹i §Þa ph−¬ng - Qui m« x©y dùng m2 - C«ng suÊt TÊn/ ngµy 2 Nguån cung cÊp gièng rau - C¬ quan Q/lý gièng c/ cÊp % - Kh¸c % 3 HÖ thèng ®−êng giao th«ng - Liªn huyÖn Km - Liªn x· km MÉu 181 4 HÖ thèng t−íi tiªu - Sè Tr¹m b¬m C¸i - Tæng c«ng suÊt m3/h - Kªnh m−¬ng km Trong ®ã: kªnh kiªn cè km 5 HÖ thèng chî - Chî huyÖn C¸i - Chî x· C¸i - Chî ®Çu mèi b¸n rau C¸i IV T×nh h×nh s¶n xuÊt rau - DiÖn tÝch Ha - N¨ng suÊt T¹/ha - S¶n l−îng TÊn D §Çu ra cña c¸c s¶n ph¶m rau 1 Ng−êi n«ng d©n tù tiªu thô % 2 C¸c tæ chøc tiªu thô % 3 Hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm % E. KÕ ho¹ch thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tíi: 1. Tæ chøc s¶n xuÊt: 1.1H×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt: -LËp vïng chuyªn canh: Cã [ ] Kh«ng [ ] + DiÖn tÝch chuyªn canh : ............Ha -H×nh thµnh c¸c hîp t¸c x·, tæ nhãm s¶n xuÊt rau: Cã [ ] kh«ng [ ] +Sè l−îngHTX, Tæ nhãm s¶n xuÊt rau : + DiÖn tÝch s¶n xuÊt rau: ...........Ha 1.2 KÕ ho¹ch s¶n xuÊt c¸c lo¹i rau n¨m … STT Lo¹i c©y trång DiÖn tÝch (Ha) N¨ng suÊt (T¹/Ha ) S¶n l−îng (TÊn) 1 Cµ chua 2 B¾p c¶i 3 BÝ xanh 4 C¶i c¸c lo¹i 5 C¸c lo¹i rau kh¸c 6 C©y l−¬ng thùc 7 C©y trång ng¾n ngµy kh¸c 182 2. Chñ tr−¬ng t×m ®Çu ra cña c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp 2.1 H×nh thµnh c¸c hîp t¸c x· , tæ nhãm tiªu thô : Cã [ ] Kh«ng [ ] - Sè l−îng HTX, Tæ nhãm tiªu thô : - Tû lÖ s¶n phÈm rau ®−îc tiªu thô :.....% 2.2 Hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm: - Tû lÖ bao tiªu s¶n phÈm : ..... 2.3 Kh¸c - Tû lÖ s¶n phÈm tiªu thô : ... PhiÕu ®iÒu c¸c hé s¶n xuÊt rau Ng−êi ®iÒu tra: ................................... Ngµy ®iÒu tra: ................................... 1. Hé sè: ........... Xãm: ................. Th«n: ................... X·: ...................... HuyÖn: ..................... TØnh: .............. 2. Hä tªn chñ hé: ............................................... Tuæi .......................... Giíi tÝnh chñ hé: 1. Nam [ ] 2. N÷ [ ] 3. Tr×nh ®é v¨n ho¸ chñ hé: Kh«ng biÕt ch÷ [ ] CÊp I [ ] CÊp II [ ] CÊp III [ ] 4. Tr×nh ®é chuyªn m«n cña chñ hé vÒ n«ng nghiÖp: S¬ cÊp [ ] Trung cÊp [ ] §¹i häc [ ] Trªn ®¹i häc [ ] 5. Møc ®é kinh tÕ cña hé: 1.kh¸ [ ]. Trung b×nh [ ] NghÌo [ ] 6. Sè khÈu n«ng nghiÖp cña gia ®×nh hiÖn nay: 1. Nam .............. 2. N÷ ............ 7. Sè lao ®éng n«ng nghiÖp trong gia ®×nh: 1. Nam .............. 2. N÷ ............ 8. Tæng diÖn tÝch ®Êt hé sö dông:........... (m2) Trong ®ã: - DiÖn tÝch ®Êt thæ c−:.... (m2) - DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c: ... (m2) DiÖn tÝch ®Êt thuª:....(m2). 9.Vèn b»ng tiÒn phôc vô s¶n xuÊt rau:……®ång. Trong ®ã: - Tù cã ........®ång - §i vay : .......®ång , l·i suÊt vay:…………(%) PhÇn 2 :T×nh h×nh s¶n xuÊt mét lo¹i rau cña hé n¨m……….. C©y: ............................. Tªn gièng: ................... Ngµy trång: .................. Thu tõ: ........ ®Õn ....... DiÖn tÝch: ..................... C©y: ............................. Tªn gièng: ................... Ngµy trång: .................. Thu tõ: ........ ®Õn ....... DiÖn tÝch: ..................... C©y: ............................. Tªn gièng: ................... Ngµy trång: ................ Thu tõ: ....... ®Õn ....... DiÖn tÝch: .................... C©y: .............................. Tªn gièng: .................... Ngµy trång: ................... Thu tõ: .......... ®Õn ........ DiÖn tÝch: ...................... C©y: .......................... Tªn gièng: ................. Ngµy trång: ............... Thu tõ: ........ ®Õn .... DiÖn tÝch: ................... ChØ tiªu SL (Kg) §.gi¸ (000®/kg) TtiÒn (000®) S L (Kg) §.gi¸ (000®/kg) TtiÒn (000®) S L (Kg) §.gi¸ (000®/kg) TtiÒn (000®) SL (Kg) §.gi¸ (000®/kg) TtiÒn (000®) SL (Kg) §.gi¸ (000®/kg) TtiÒn (000®) I. Tæng thu - L−îng b¸ n: + SP chÝnh + SP phô - L−îng SP tiªu dïng II. Chi phÝ vËt chÊt - Gièng: + §i mua + Cña gia ®×nh 183 - Ph©n HC : + §i mua + Cña gia ®×nh - §¹m - L©n - Kali - Vi sinh - V«i - Thuèc BVTV - Thuèc kÝch thÝch - Chi phÝ giµn: + §i mua + Cña gia ®×nh - Nilon chèng chuét - Thuèc diÖt cá - Chi kh¸ c ( ®iiÖn, n−íc ...) III. Lao ®éng 1. Lao ®éng G§ 2. Lao ®éng thuª IV. KhÊu hao vµ c¸ c kho¶n chi kh¸ c V. YK cña hé vÒ gièng rau VI. TËp huÊn KT rau VII. Møc ®é tiªu thô M· gièng: Gièng tèt: [ 1] Gièng TB: [ 2] TËp huÊn: Cã tËp huÊn: [ 1] Kh«ng tËp huÊn: [ 0] Tiªu thô: Tiªu thô dÔ : [ 1] Khã thiªu thô: [ 0] 1. T¹i sao chän gièng rau nµy? 1. Gièng rÎ 2. N¨ng suÊt cao 3. ChÊt l−îng tèt 4. Ýt s©u bÖnh 5. §−îc trî gi¸ 2. Gia ®×nh cã muèn më réng diÖn tÝch trång rau kh«ng? + Cã [ ] + Kh«ng [ ] Lý do më réng diÖn tÝch Quü ®Êt [ ] Lao ®éng [ ] Vèn [ ] TN cao [ ] DÔ tiªu thô [ ] §−îc trî gi¸ [ ] Bao tiªu SP [ ] Kh¸c(Ghi râ) [ ] 184 PhÇn 3 :T×nh h×nh tiªu thô rau cña c¸c hé ®iÒu tra B¸ n bu«n B¸ n lÎ S¶n phÈm Gi¸ b¸n (®ång) Lo¹i kh¸ch hµng Sè l−îng b¸n (kg) Thêi ®iÓm b¸n §Þa ®iÓm b¸n Kho¶ng c¸ ch b¸ n (km) Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn Gi¸ b¸n (®ång) Lo¹i kh¸ch hµng Sè l−îng b¸n (kg) Thêi ®iÓm b¸n §Þa ®iÓm b¸n Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn 1. Rau.. Gi¸ max Gi¸ min Gi¸ b×nh qu©n 2. Rau… M· ho¸: * §Þa ®iÓm b¸n: (1): t¹i nhµ; (2): t¹i ruéng; (3): t¹i chî; (4): N¬i kh¸c * Kh¸ch hµng: (1): ng−êi thu gom; (2): ng−êi b¸n bu«n; (3): ng−êi b¸n lÎ; (4): nhµ hµng, kh¸ch s¹n; (5): ng−êi tiªu dïng (6): nhµ m¸y;(7): kh¸c * Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn (1): « t«; (2): c«ng n«ng; (3); xe m¸y; (4): xÝch l«; (5): xe ®¹p; (6): xe kÐo, ®Èy; (7): g¸nh bé; (8): kh«ng sö dông ph−¬ng tiÖn 185 PhiÕu ®iÒu tra tiªu thô rau xanh t¹i c¸c chî ë Hµ Néi Sè phiÕu ®iÒu tra: Ngµy ®iÒu tra: §Þa ®iÓm ®iÒu tra: §èi t−îng tr¶ lêi pháng vÊn: Nam [ ] N÷ [ ] Tuæi [ ] Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn: Xe ®¹p [ ] Xe m¸y [ ] ¤t« [ ] Ghi chó: §èi t−îng b¸n (1): S¶n xuÊt + b¸n bu«n (2): S¶n xuÊt + thu gom + b¸n bu«n (3): Thu gom + b¸n bu«n §èi t−îng tham gia thÞ tr−êng Khèi l−îng mua vµo Khèi l−îng b¸n ra Gi¸ mua vµo Gi¸ b¸n ra Tªn chî Lo¹i rau Vïng s¶n xuÊt §èi t−îng Min Max BQ Min Max BQ Min Max BQ Min Max BQ (1) Tæng sè (2) Tæng sè (3) Tæng sè MÉu 186 PhiÕu ®iÒu tra t×nh h×nh Tiªu dïng Rau an toµn, rau h÷u c¬ Ng−êi pháng vÊn:.................................................. Ngµy pháng vÊn:.........../............../............/2006 Ng−êi tr¶ lêi:...................................Tuæi ................. Giíi tÝnh: Nam [ ] N÷ [ ] .§Þa chØ:....................................................... NghÒ nghiÖp:................................................... Sè thµnh viªn trong gia ®×nh:..........................Trong ®ã: Nam : [....] N÷ [....] Møc thu nhËp hµng th¸ng cña Hé: .......................(000®) - Møc chi tiªu cho RAT, RHC/ Møc thu nhËp cña Hé/ th¸ng: (..............%) - Møc chi tiªu cho RAT, RHC / tæng chi thùc phÈm /th¸ng: (................%) - Møc chi tiªu RAT, RHC / tæng sè chi tiªu rau cña hé: (.............%) - TÇn suÊt sö dông RAT, RHC 3 ngµy [ ] 5 ngµy [ ] 7 ngµy [ ] 10 ngµy [ ] 15 ngµy [ ] 1 th¸ng [ ] Tiªu dïng rau trong 3 ngµy gÇn nhÊt Khèi l−îng mét lÇn mua GÝa mua (®/§VT) Thµnh tiÒn (®ång) Khèi l−îng 1 lÇn sö dông Gi¸ trÞ 1 lÇn sö dông(®ång) §¹i ®iÓm mua Ngµy Lo¹i rau §VT RAT, RHC RPT RAT, RHC RPT RAT, RHC RPT RAT, RHC RPT RAT, RHC RPT RAT, RHC RPT 1 2 3 MÉu 187 ý kiÕn cña Hé tiªu dïng RAT, RHC: 1. ¤ng bµ hiÓu thÕ nµo lµ RAT, RHC:...................................................................................................................................................... 2. T¹i sao ¤ng, bµ l¹i dïng RAT, RHC:...................................................................................................................................................... 3. ¤ng, bµ cho ý kiÕn vÒ: H×nh thøc cung cÊp vµ thanh to¸n, chÊt l−îng rau, chñng lo¹i rau hiÖn t¹i 3.1 H×nh thøc cung cÊp............................................................................................................................................................................... 3.2 H×nh thøc thanh to¸n.............................................................................................................................................................................. 3.3 ChÊt l−îng rau ®−îc cung cÊp: :.......................................................................................................................................................... 3.4 Chñng lo¹i rau hiÖn cã:.......................................................................................................................................................................... 4. ¤ng bµ cã nhu cÇu g× vÒ lo¹i RAT, RHC vµ thêi ®iÓm cung cÊp trong n¨m? STT Lo¹i rau Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 3 Th¸ng 4 Th¸ng 5 Th¸ng 6 Th¸ng 7 Th¸ng 8 Th¸ng 9 Th¸ng 10 Th¸ng 11 Th¸ng 12 1 2 3 4 5 6 ………… 5. ¤ng, bµ cÇn ®iÒu chØnh g× vÒ: - ChÊt l−îng................................................................................................................................................................................................ - Bao b×....................................................................................................................................................................................................... - Nh·n m¸c.................................................................................................................................................................................................. - Gi¸ c¶........................................................................................................................................................................................................ - H×nh thøc cung cÊp: T¹i nhµ [ ] mua t¹i cöa hµng RAT, RHC [ ] - H×nh thøc thanh to¸n: Ngay sau khi mua [ ] Sau 1 tuÇn [ ] TiÒn mÆt [ ] Tr¶ b»ng sÐc [ ] 6. Theo ¤ng, bµ: nhu cÇu t−¬ng lai vÒ RAT, RHC nh÷ng n¨m tíi: - T¨ng [............%] Lý do:............................................................................................................................................................................ - Gi¶m [............%] Lý do:........................................................................................................................................................................... 188 ._.