Nghiên cứu việc đưa chăn nuôi gia cầm tách khỏi khu dân cư của huyện Đông Anh - Thành Phố Hà Nội

1. Më ®Çu 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm cña Thñ ®« Hµ Néi cã nhiÒu khëi s¾c, tèc ®é t¨ng tÝnh trªn ®Çu con b×nh qu©n hµng n¨m 4 - 5% n¨m, mçi n¨m ®· cung cÊp ra thÞ tr­êng kho¶ng 13 ngµn tÊn thÞt gia cÇm, 80 ngµn qu¶ trøng ®¸p øng 35 - 40% nhu cÇu cña nh©n d©n thµnh phè. Ch¨n nu«i gia cÇm lµ mét nghÒ truyÒn thèng ®em l¹i cho n«ng d©n, c¸c chñ trang tr¹i ch¨n nu«i thu nhËp ®¸ng kÓ vµ gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n. HiÖn nay, Thµnh Phè Hµ Néi cã 4,5 - 5 triÖu con gia cÇm trong ®ã kho¶ng 3,3 triÖu gµ vÞt, ngan, ngçng. HuyÖn §«ng Anh chiÕm 65% tæn ®µn gia cÇm. NhiÒu hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn huyÖn ®· nu«i tõ vµi ngh×n gµ ®Î trøng, gµ thÞt, ngan, hµng v¹n chim cót. Song ®a sè chuång tr¹i vÉn n»m trong khu d©n c­ víi quy m« hé gia ®×nh. ViÖc ch¨n nu«i nµy cho n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ thÊp vµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng n«ng th«n, qu¶n lý dÞch bÖnh kÐm hiÖu qu¶, gÆp nhiÒu khã kh¨n ®ång thêi cã nguy c¬ bïng ph¸t dÞch cóm H5N1 vµ l©y sang ng­êi ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n. Thùc tÕ cho thÊy, ®ît dÞch cóm gia cÇm do virut H5N1 g©y ra n¨m 2004 vµ ®Çu n¨m 2005 lµ mét b»ng chøng. Hµ Néi ®· ph¶i tiªu huû 2,4 triÖu con gia cÇm, chiÕm 50% tæng ®µn, lµm thiÖt h¹i trªn mét tû ®ång, ¶nh h­ëng ®Õn nÒn kinh tÕ x· héi. G©y hoang mang lo l¾ng cho nh©n d©n vÒ nguy c¬ l©y nhiÔm bÖnh tõ gia cÇm sang ng­êi. Do dÞch cóm gia cÇm, thÞt gia cÇm kh«ng tiªu thô ®­îc ®· lµm t¨ng gi¸ c¸c lo¹i thùc phÈm kh¸c trªn thÞ tr­êng lµm thÞ tr­êng gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh. DÞch cóm gia cÇm còng ¶nh h­ëng lín ®Õn du lÞch vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i [6]. HiÖn nay, ®µn gia cÇm b­íc ®Çu ®­îc phôc håi, tËp qu¸n ch¨n nu«i gia cÇm trong khu vùc d©n c­ l¹i tiÕp tôc t¨ng. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tèt h¬n sau khi cã dÞch, ®em l¹i nguån thu nhËp cho n«ng d©n, n©ng cao hiÖu qu¶ cho x· héi kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc cò th× d­íi sù chØ ®¹o cña Thµnh Uû, UBND Thµnh Phè Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh Phè Hµ Néi ®· x©y dùng vµ triÓn khai ®Ò ¸n ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ theo quy m« trang tr¹i. Lµ huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi, §«ng Anh lµ huyÖn ®iÓn h×nh trong viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm quy m« trang tr¹i, ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¨n nu«i gia cÇm theo quy m« trang tr¹i t¸ch khái khu d©n c­ cña Thµnh Uû, UBND Thµnh Phè Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh Phè Hµ Néi. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn cßn chËm. Sè l­îng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm cßn Ýt, c¸c trang tr¹i ®· ®­îc x©y dùng chËm ph¸t triÓn, ch­a ®¸p øng yªu cÇu chØ ®¹o vµ mong muèn cña nh©n d©n. Thùc tÕ t×nh h×nh ch¨n nu«i gia cÇm trong khu d©n c­ cña §«ng Anh ®· g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn m«i tr­êng vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kinh tÕ - x· héi. ChÝnh v× vËy, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “Nghiªn cøu viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh - Thµnh Phè Hµ Néi” 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1 Môc tiªu chung T×m hiÓu thùc tr¹ng ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyªn §«ng Anh trong thêi gian qua vµ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ t¹i huyÖn §«ng Anh trong thêi gian tíi. 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ - HÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ viÖc ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ theo quy m« trang tr¹i. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ ë huyÖn §«ng Anh. - §Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ trªn ®Þa bµn huyÖn §«ng Anh. 1.3 §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1 §èi t­îng nghiªn cøu Nghiªn cøu viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ t¹i huyÖn §«ng Anh. 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu a. Ph¹m vi vÒ néi dung: Nghiªn cøu lý luËn vÒ ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­. Tõ ®ã liªn hÖ víi viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy ë §«ng Anh vµ tËp trung vµo c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, qu¶n lý lµ chñ yÕu. b. Ph¹m vi vÒ kh«ng gian: §Ò tµi tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn ®Þa bµn huyÖn §«ng Anh – Thµnh phè Hµ Néi. V× ®©y lµ mét trong nh÷ng huyÖn ch¨n nu«i gia cÇm víi mËt ®é cao. c. Ph¹m vi vÒ thêi gian: Nghiªn cøu viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ trªn cña huyÖn §«ng Anh tõ n¨m 2005 ®Õn 2007. §Ó ®¶m b¸o tÝnh kh¸ch quan, s¸t thùc, cËp nhËt vµ hiÖu qu¶ trong gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt, ®Ò tµi sö dông sè liÖu ®iÒu tra hé t¹i thêi ®iÓm nghiªn cøu ®Ò tµi (n¨m 2008). C¸c sè liÖu thø cÊp kh¸c ®­îc sö dông trong nghiªn cøu cã thêi gian ®¶m b¶o tÝnh cËp nhËt.  2. C¬ s¬ lý luËn vµ thùc tiÔn 2.1. Ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ 2.1.1 Ch¨n nu«i gia cÇm 2.1.1.1 Ph©n lo¹i ch¨n nu«i gia cÇm Ch¨n nu«i bao gåm ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, tiÓu gia sóc, ch¨n nu«i gia cÇm vµ nu«i trång thuû s¶n. Nh­ vËy, ch¨n nu«i gia cÇm lµ mét ngµnh nhá, mét h­íng trong ch¨n nu«i nãi chung. Víi ch¨n nu«i gia cÇm cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: * Ph©n theo lo¹i gia cÇm: ch¨n nu«i gµ, ch¨n nu«i vÞt, ch¨n nu«i ngan, ch¨n nu«i chim cót, ®µ ®iÓu, ngçng, c¸c lo¹i chim c¶nh,... * Ph©n theo ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i: gåm cã ch¨n nu«i gia cÇm vµ ch¨n nu«i thuû cÇm. Ch¨n nu«i gia cÇm lµ viÖc ch¨n nu«i nh÷ng lo¹i thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng trªn c¹n, nh­: gµ, ®µ ®iÓu, chim cót,... Ch¨n nu«i thuû cÇm lµ viÖc ch¨n nu«i nh÷ng lo¹i gia cÇm thÝch nghi víi m«i tr­êng sèng d­íi n­íc nh­: vÞt, ngan, ngçng,... * Ph©n lo¹i theo h×nh thøc ch¨n nu«i: gåm cã ch¨n nu«i tËp trung vµ ch¨n nu«i ph©n t¸n. Ch¨n nu«i tËp trung lµ viÖc ®µn gia cÇm cña mét hé hoÆc mét trang tr¹i ®­îc nu«i tËp trung trong mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh, nh­ ch¨n nu«i c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i trong chuång kÝn. Ch¨n nu«i gia cÇm ph©n t¸n lµ viÖc ch¨n nu«i gia cÇm trªn diÖn tÝch réng, kh«ng cè ®Þnh nh­: ch¨n nu«i gµ th¶ v­ên, ch¨n nu«i vÞt ch¹y ®ång,... Nªu nh×n tæng thÓ trong mét vïng th× ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn ®­îc hiÓu lµ h×nh thøc ch¨n nu«i gia cÇm gåm nhiÒu trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung trong mét khu nhÊt ®Þnh, ®­îc quy ho¹ch tæng thÓ vµ cã sù qu¶n lý chung, cßn ch¨n nu«i gia cÇm ph©n t¸n ®­îc hiÓu lµ viÖc c¸c hé, c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gi¶i r¸c t¹i nhiÒu n¬i kh¸c nhau. * Ph©n theo h­íng kinh doanh: ch¨n nu«i gia cÇm lÊy thÞt, ch¨n nu«i gia cÇm lÊy trøng vµ ch¨n nu«i hçn hîp (c¶ lÊy thÞt vµ lÊy trøng). * Ph©n theo quy m« ch¨n nu«i: Quy m« ch¨n nu«i ®­îc hiÓu lµ: sè l­îng gia sóc, gia cÇm ®­îc nu«i th­êng xuyªn hoÆc ch¨n nu«i theo c¸c løa, c¸c ®ît trong n¨m, ®Ó s¶n xuÊt ra khèi l­îng nhÊt ®Þnh c¸c s¶n phÈm (cã thÓ lµ thÞt, trøng, s÷a, con gièng,…) ë mét c¬ së ch¨n nu«i (xÝ nghiÖp, trang tr¹i, n«ng hé). Quy m« ch¨n nu«i gia cÇm lín hay nhá phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Tr­íc hÕt phô thuéc vµo ph­¬ng thøc ch¨n nu«i. NÕu gia cÇm ®­îc nu«i theo ph­¬ng thøc cæ truyÒn, th× quy m« th­êng nhá lÎ. Ch¨n nu«i theo lèi c«ng nghiÖp, b¸n c«ng nghiÖp, th­êng cã nhiÒu lo¹i h×nh, nhiÒu quy m« kh¸c nhau, trong ®ã cã ch¨n nu«i gia cÇm theo quy m« trang tr¹i lµ ch¨n nu«i theo quy m« lín, cho khèi l­îng s¶n phÈm hµng hãa cao. 2.1.1.2 Vai trß cña ch¨n nu«i gia cÇm Ch¨n nu«i gia cÇm cã vÞ trÝ quan träng trong ngµnh n«ng nghiÖp, trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ trong ®êi sèng cña nh©n d©n. Nã cung cÊp cho con ng­êi thøc ¨n giµu ®¹m, giµu n¨ng l­îng, ®ång thêi cã t¸c ®éng ®Ó c¸c ngµnh liªn quan kh¸c ph¸t triÓn nh­ ngµnh trång trät, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n… Theo tµi liÖu thèng kª cña Tæ chøc l­¬ng thùc thÕ giíi (FAO), s¶n l­îng thÞt gia cÇm thÕ giíi n¨m 2003 ®¹t 75,9 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n l­îng thÞt gia cÇm cña Ch©u Phi 3,3 triÖu tÊn (4,34%), Ch©u Mü 33,6 triÖu tÊn (44,27%), Ch©u ¸ 25,4 triÖu tÊn (33,46%), Ch©u ¢u 12,7 triÖu tÊn (16,73%) [2]. Tû lÖ tiªu thô thÞt gia cÇm cña thÕ giíi chiÕm tíi 30% trong tæng sè c¸c lo¹i thÞt gia sóc, gia cÇm. ë ViÖt Nam, ch¨n nu«i gia cÇm là một nghề chăn nuôi truyền thống, có tốc độ phát triển nhanh, tạo việc làm, góp phần nâng cao đời sống của người nông dân Việt Nam. Chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam là một nghề truyền thống có từ lâu đời, đầu tư ít, tiêu tốn thức ăn để sản xuất ra 1 đơn vị sản phẩm thấp (FCR trên dưới 2kg thức ăn/kg thịt hơi), quay vòng nhanh (gà giống chuyên thịt nuôi 40-60 ngày/lứa, gà nội 90- 120 ngày/lứa) phát triển được khắp mọi miền của đất nước, sản phẩm dễ tiêu thụ, được coi là món ăn "bổ dưỡng" và chưa có sản phẩm động vật nào thay thế được. Sau những năm đổi mới chăn nuôi nói chung và chăn nuôi gia cầm nói riêng có tốc độ phát triển rất nhanh: B¶ng 2.1: Sè l­îng gia cÇm cña ViÖt Nam qua c¸c n¨m STT N¨m SL Gia cÇm (triÖu con) So s¸nh (%)/n¨m 1 N¨m 1990 103,820 2000/1990: + 8,92% 2 N¨m 2000 196,1 3 N¨m 2001 218,12 2001/2000: + 11,22% 4 N¨m 2002 233,29 2002/2001: + 6,96% 5 N¨m 2003 254,64 2003/2002: + 8,90% 6 N¨m 2004 218,150 2004/2003: - 14,33% 7 N¨m 2005 219,910 2005/2003: - 13,64% 8 N¨m 2006 214,564 2006/2003: - 15,74% (Nguån: HiÖp Héi Ch¨n nu«i gia cÇm ViÖt Nam) Cuèi n¨m 2003 dÞch cóm gia cÇm xuÊt hiÖn, ®Õn nay ®· t¸i ph¸t 3 ®ît lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn ®µn gia cÇm ë n­íc ta. N¨m 2004; 2005; 2006 so víi n¨m 2003 kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng tr­ëng mµ cßn gi¶m tõ 14-15%. - HiÖn nay trªn 80% hé n«ng d©n ch¨n nu«i gia cÇm, tõ ch¨n nu«i nhá lÎ, tù cung, tù cÊp ®· chuyÓn dÇn sang ch¨n nu«i tËp trung hµng ho¸, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n ViÖt Nam. Ch¨n nu«i gia cÇm chiÕm kho¶ng 18-19% tæng thu ngµnh ch¨n nu«i [9]. Ch¨n nu«i gia cÇm cung cÊp khèi l­îng thùc phÈm lín thø hai sau ch¨n nu«i lîn. NÕu dÞch cóm kh«ng x¶y ra n¨m 2003 vµ t¸i ph¸t nhiÒu lÇn ®Õn nay tæng ®µn gia cÇm cã kh¶ n¨ng lªn tíi 4201 triÖu con (mçi n¨m t¨ng 8,5%) vµ s¶n xuÊt ra kho¶ng 1,536,818 tÊn thÞt gia cÇm qua ®ã cho thÊy dÞch cóm gia cÇm x¶y ra ®· ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ë ViÖt Nam. Khèi l­îng thùc phÈm chiÕm 16- 17% tæng s¶n l­îng thÞt vµ ®øng thø hai sau ch¨n nu«i lîn [9]. 2.1.2 Ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ 2.1.2.1 ThÕ nµo lµ ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ Khi dùa vµo kho¶ng c¸ch ch¨n nu«i tíi khu ë cña d©n c­, ®­îc ph©n thµnh ch¨n nu«i gia cÇm trong khu d©n c­ vµ ch¨n nu«i gia cÇm ngoµi khu d©n c­. Ch¨n nu«i gia cÇm trong khu d©n c­ lµ viÖc ch¨n nu«i gia cÇm ngay trong khu vùc d©n c­ sinh sèng hoÆc rÊt gÇn khu d©n c­. Ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ lµ viÖc ch¨n nu«i gia cÇm xa khu vùc d©n c­ sinh sèng, viÖc ch¨n nu«i gia cÇm rÊt Ýt ¶nh h­ëng tíi m«i tr­êng sèng cña khu d©n c­. Ch¨n nu«i gia cÇm nÕu ®Ó trong khu d©n c­ sÏ lµm « nhiÔm m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. Theo ­íc tÝnh mçi con gia cÇm mét ngµy ®ªm ¨n vµo kho¶ng 100 - 150 gam thøc ¨n. Mçi ngµy th¶i ra 70 - 80 gam ph©n. Víi sè l­îng mét ngh×n con mçi th¸ng th¶i ra kho¶ng 500kg ph©n. NÕu nu«i mét løa 3 th¸ng sÏ th¶i ra 7.500kg ph©n, sÏ cã sè l­îng lín khÝ «i thèi H2S cïng khÝ ®éc kh¸c nh­ cacbonic, khÝ amoniac... sÏ g©y ra nhiÒu bÖnh tËt cho con ng­êi [4]. MÆt kh¸c, chñ yÕu lµ ph¶i thùc hiÖn cho ®­îc “An toµn sinh häc” ®¶m b¶o cho ch¨n nu«i thµnh c«ng: + Mét trong néi dung chÝnh cña An toµn sinh häc quy ®Þnh vÞ trÝ x©y dùng chuång tr¹i: - Nh÷ng c¬ së ch¨n nu«i tËp trung ph¶i ë c¸ch xa khu d©n c­, xa c¸c tr¹i ch¨n nu«i kh¸c, xa c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, quèc lé, bÕn c¶ng, ®Æc biÖt cÇn ph¶i xa chî b¸n ®éng vËt, c¸c c¬ së giÕt mæ ®éng vËt. - Cã hµng rµo hoÆc t­êng rµo bao quanh khu ch¨n nu«i c¸ch biÖt víi khu hµnh chÝnh. + Nu«i riªng biÖt theo tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt hoÆc theo nguån gèc: - Trong mét tr¹i ch¨n nu«i nªn bè trÝ c¸c khu riªng biÖt ®Ó nu«i gµ míi në, gµ hËu bÞ, gµ kÕt thóc giai ®o¹n ®Î, gµ nhËp tõ n¬i kh¸c vÒ. - Kh«ng nu«i chung nhiÒu lo¹i ®éng vËt trong cïng mét tr¹i. VÝ dô nu«i chung gµ vÞt, ngan, gia cÇm chung víi lîn. - Cïng nhËp cïng xuÊt: §©y lµ c¸ch tèt nhÊt tr¸nh ®­îc nguy c¬ bÖnh x©m nhËp do gia cÇm míi ®ång thêi sau khi xuÊt chuång toµn bé tiÕn hµnh tiªu ®éc ®Ó trèng chuång ®Ó ph¸ vì vßng lu©n chuyÓn mÇm bÖnh ë trong ®µn… VÒ kho¶ng c¸ch xa khu d©n c­ víi tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm vµ c¸c tr¹i lín kh«ng cã tµi liÖu nµo quy ®Þnh cô thÓ. Tuy nhiªn ®Ó tham kh¶o cã thÓ c¨n cø vµo quy ®Þnh cña mét sè quèc gia cã dÞch cóm gia cÇm võa qua gi÷ cho dÞch kh«ng l©y lan ®· cã hiÖu qu¶. C¸c kho¶ng c¸ch cÊm vËn chuyÓn kh«ng l­u th«ng gia cÇm tõ æ dÞch: Hµn Quèc : 3km Trung Quèc : 3 - 8km NhËt B¶n : 30km Lµo : 10km §µi Loan : 5km Th¸i Lan : 10km Cambodia : 3 - 10km ViÖt Nam : 5km In®«nªxia : 1km Nh­ vËy ë Hµ Néi cã thÓ quy ®Þnh kho¶ng c¸ch gi÷a trang tr¹i vµ khu d©n c­ vµ tr¹i nµy c¸ch tr¹i kh¸c tõ 1km trë lªn. Kho¶ng c¸ch cµng gÇn th× ph¶i cã t­êng rµo vµ c¸c biÖn ph¸p c¸ch ly cµng chÆt chÏ [3]. Ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ theo quy m« trang tr¹i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt h¬n cho c¸c hé ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, phßng trõ dÞch bÖnh, qu¶n lý kinh tÕ tèt h¬n. ë c¸c n­íc cã nÒn ch¨n nu«i gia cÇm tiªn tiÕn cã Bé luËt thó y tõ rÊt sím. C¸c n­íc nµy cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nªn quy luËt c¹nh tranh x¶y ra gay g¾t. C¸c chñ trang tr¹i ch¨n nu«i nãi chung, ch¨n nu«i gia cÇm nãi riªng tr­íc khi tæ chøc kinh doanh ®Òu tù trang bÞ cho m×nh c¸c kiÕn thøc vÒ ch¨n nu«i thó y hoÆc theo c¸c tr­êng trung cÊp, ®¹i häc n«ng nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng viÖc kinh doanh thµnh c«ng. VÝ dô nh­ ë Th¸i Lan kÕt qu¶ ®iÒu tra sè häc sinh, sinh viªn sau khi tèt nghiÖp ngµnh n«ng nghiÖp nãi chung, ngµnh ch¨n nu«i thó y nãi riªng kho¶ng 40% lµm thuª cho c¸c chñ trang tr¹i kh¸c, kho¶ng 10% kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm ph¶i chuyÓn nghÒ kh¸c [5]. V× vËy c¸c trang tr¹i ®· thu hót 80% sè häc sinh, sinh viªn tèt nghiÖp vµo lµm viÖc. Nªn hÇu hÕt c¸c tr¹i cã b¸c sÜ thó y, kü s­ ch¨n nu«i. Ngay tõ khi x©y dùng tr¹i hä ®· cã kiÕn thøc vÒ ch¨n nu«i thó y vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh luËt thó y, luËt b¶o vÖ m«i tr­êng. C¸c trang tr¹i cã quy m« võa vµ lín ®Ò dùng xa khu d©n c­. Cßn ë ViÖt Nam do ®iÒu kiÖn c¸c chñ trang tr¹i ch­a ®ñ ®¸p øng kiÕn thøc vÒ kü thuËt ch¨n nu«i thó y mét c¸ch ®Çy ®ñ nªn x©y dùng tr¹i tïy tiÖn ngay trong khu d©n c­ hoÆc qu¸ gÇn khu d©n c­. V× vËy cã thÓ nghiªn cøu vµ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cã nÒn ch¨n nu«i tiªn tiÕn viÖc ®Çu tiªn lµ trang bÞ kiÕn thøc cho c¸c chñ trang tr¹i vµ ®µo t¹o kü thuËt vÒ ch¨n nu«i thó y cho c«ng nh©n ch¨n nu«i. VÒ quy m«, ph¶i di chuyÓn ra khái khu d©n c­: qua t×m hiÓu ch¨n nu«i gia cÈm ë c¸c gia ®×nh n«ng th«n cña c¸c n­íc cã nÒn ch¨n nu«i gia cÇm tiªn tiÕn vÉn cßn tån t¹i ®Õn ngµy nay. V× c¸c gia ®×nh nµy kh«ng lµm « nhiÔm m«i tr­êng tíi møc v­ît c¸c chØ tiªu cho phÐp cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng. ChÝnh v× vËy mét sè trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm quy m« võa (kho¶ng 50 - 1000 con gia cÇm) ë Th¸i Lan, In®«nªxia... vÉn cßn tån t¹i gÇn khu d©n c­. Kh«ng cã n­íc nµo quy ®Þnh cô thÓ chØ tiªu ®­îc nu«i bao nhiªu con gia cÇm ®ã ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng: l­îng khÝ ®éc CO2NH3, H2S... l­îng bôi th¶i ra kh«ng khÝ xung quanh tr¹i vµ l­îng n­íc th¶i ra cña trang tr¹i ®ã g©y « nhiÔm nguån n­íc xuang quanh vµ nguån n­íc ngÇm hay kh«ng. LÏ tÊt nhiªn nÕu khi hé ch¨n nu«i cµng lín cµng g©y « nhiÔm m«i tr­êng nhiÒu. Tuy nhiªn còng kh«ng hoµn toµn tuyÖt ®èi nh­ vËy. Cã c¸c trang tr¹i cïng nu«i quy m« nh­ nhau, nh­ng cã tr¹ng tr¹i g©y « nhiÔm nhiÒu h¬n trang tr¹i kia v× do cã ph­¬ng tiÖn biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng. V× vËy ë Hµ Néi chóng ta cã thÓ ¸p dông kinh nghiÖm nµy, sö dông c¸c quy ®Þnh tiªu chuÈn cña Bé luËt b¶o vÖ m«i tr­êng ®Ó xem xÐt tr¹i nµo cÇn di chuyÓn [3]. Di chuyÓn ®Õn ®Þa ®iÓm nµo? - ë c¸c n­íc cã nÒn ch¨n nu«i tiªn tiÕn ng­êi ta x©y dùng c¸c tr¹i gièng thuÇn, gièng «ng bµ ë ®Þa ®iÓm cã ®iÒu kiÖn c¸ch ly tèt nhÊt nh­ng l¹i kh«ng qu¸ xa c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gièng bè mÑ vµ th­¬ng phÈm. ViÖc di chuyÓn c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khu d©n c­ ë ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò míi cã tÝnh ®Æc thï sinh ra nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i kh¶o s¸t thùc nghiÖm. 2.1.2.2 Sù cÇn thiÕt ph¶i ®­a c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm ra khái khu vùc d©n c­ Ch¨n nu«i gia cÇm trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ph¸t triÓn m¹nh, nh­ng hÇu hÕt c¸c hé ch¨n nu«i quy m« lín l¹i nu«i trong khu vùc d©n c­ vµ chÝnh so sù gia t¨ng m¹nh vÒ ®Çu con gia cÇm trong khu vùc d©n c­ ®· g©y nªn t×nh tr¹ng bøc sóc: - Ph©n th¶i cña gia cÇm qu¸ nhiÒu, l¹i kh«ng ®­îc xö lý kÞp thêi, chøa chÊt bõa b·i ë kh¾p n¬i: Xung quanh nhµ, s©n, v­ên, ®­êng lµng, ngâ xãm. Lµm cho t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng sèng rÊt nÆng nÒ. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña ViÖn Y Häc lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr­êng t¹i c¸c chuång nu«i gia cÇm ë huyÖn §«ng Anh: + Vi khuÈn hiÕm khÝ: 65.963,2 vi khuÈn/m3 kh«ng khÝ. + Vi khuÈn Ecoli: 510,1 vi khuÈn/m3 kh«ng khÝ. + KhÝ NH3: 1.119 mg/m3 kh«ng khÝ. + KhÝ H2S: 4,194 mg/m3 kh«ng khÝ. §ã lµ nh÷ng chØ sè v­ît qu¸ møc cho phÐp, trong khi ®ã ë n«ng th«n hé gia ®×nh nµo còng ch¨n nu«i trong kh«ng gian h¹n hÑp, m«i tr­êng bÞ « nhiÔm nÆng nÒ lµm ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi vµ gia sóc, gia cÇm [5]. - C¸c lo¹i dÞch bÖnh gia sóc, gia cÇm rÔ ph¸t sinh vµ l©y lan thµnh dÞch lín. TrËn ®¹i dÞch cóm gia cÇm n¨m 2003 - ®Çu n¨m 2004, Hµ Néi ®· ph¶i tiªu huû h¬n 2 triÖu con gia cÇm, chiÕm49,8% tæng sè gia cÇm cña vïng vµ tiªu huû gÇn 80.000 qu¶ trøng, lµm thiÖt h¹i 97 tû ®ång. DÞch cóm gia cÇm kh«ng chØ lµm ¶nh h­ëng ®Õn kinh tÕ mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn nhiÒu mÆt x· héi kh¸c [6]. §Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr­êng trong khu d©n c­, kh¾c phôc t×nh tr¹ng l©y lan dÞch bÖnh vµ b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh thùc phÈm, ph¶i sím cã biÖn ph¸p ®­a ch¨n nu«i gia cÇm ra khái khu vùc d©n c­. MÆt kh¸c còng gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n, thóc ®Èy ch¨n nu«i ph¸t triÓn, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ, n©ng cao thu nhËp cho n«ng hé. 2.2 Thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm vµ ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ 2.2.1 Trªn thÕ giíi 2.2.1.1 Ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm trªn thÕ giíi Ch¨n nu«i gia cÇm còng nh­ th­¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm gia cÇm trªn thÕ giíi ph¸t triÓn m¹nh trong vßng 35 n¨m qua. S¶n l­îng thÞt vµ trøng gia cÇm t¨ng nhanh h¬n s¶n l­îng thÞt bß vµ thÞt lîn. S¶n l­îng thÞt vµ trøng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cao h¬n c¸c n­íc ph¸t triÓn. HiÖn t¹i, s¶n l­îng thÞt cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn chiÕm 55% s¶n l­îng thÞt thÕ giíi, s¶n l­îng trøng chiÕm 68%. MÆt kh¸c, do tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nªn ®· t¹o ra sù mÊt c©n ®èi: B¾c, Trung Mü vµ Ch©u ¢u bÞ chia sÎ thÞ phÇn bëi c¸c n­íc ch©u ¸, Mü La tinh nh­: Trung Quèc, Brazil. B¶ng 2.2: S¶n phÈm ch¨n nu«i cña thÕ giíi giai ®o¹n 1975-2005 (§VT: 1000 tÊn) N¨m ThÞt bß ThÞt lîn ThÞt gia cÇm Trøng gia cÇm 1970 38.349 35.799 15.101 19.538 1975 43.724 41.674 18.684 22.232 1980 45.551 52.683 25.965 26.251 1985 49.285 59.973 31.206 30.764 1990 53.363 69.873 41.041 35.232 1995 54.207 80.091 54.771 42.857 2000 56.951 90.095 69.191 51.690 2005 60.437 102.523 81.014 59.233 Tèc ®é t¨ng (%) 57,6 186,4 436,5 203,2 (Nguån: World’s Poultry Science Journal, Volume 62, December 2006) Trong c¸c lo¹i thÞt gia cÇm th× thÞt gµ chiÕm tû lÖ cao. Trong nh÷ng n¨m gi÷a cña thËp kû 80 thÞt gµ chiÕm 88,3% tæng l­îng thÞt gia cÇm sau ®ã gi¶m xuèng vµ æn ®Þnh ë møc 86%, phÇn cßn l¹i lµ c¸c lo¹i thÞt gia cÇm kh¸c nh­ thÞt gµ t©y, thÞt vÞt, thÞt ngan vµ thÞt ngçng. ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn chñ yÕu s¶n xuÊt c¸c lo¹i thÞt gia cÇm (gµ, vÞt, ngan, ngçng), cßn thÞt gµ t©y chØ ®­îc s¶n xuÊt víi l­îng nhá ë c¸c n­íc ph¸t triÓn [2]. B¶ng 2.3: 10 quèc gia ®øng ®Çu vÒ s¶n l­îng thÞt gia cÇm trªn thÕ giíi Quèc gia S¶n l­îng n¨m 1970 (1.000 tÊn) Tû lÖ (%) Quèc gia S¶n l­îng n¨m 2005 (1000 tÊn) Tû lÖ (%) Mü 4.645 30,8 Mü 18.538 22,9 Liªn X« 1.071 4,1 Trung Quèc 14.689 18,1 Trung Quèc 971 6,4 Brazil 8.895 11,0 Ph¸p 637 4,2 Mªhico 2.272 2,8 Italia 626 4,1 Ph¸p 1.971 2,4 Anh 578 3,8 Italia 1.965 2,4 T©y Ban Nha 499 3,3 Anh 1.573 1,9 NhËt B¶n 490 3,2 T©y Ban Nha 1.341 1,7 Canada 447 3,0 Indonesia 1.268 1,6 Brazil 378 2,5 NhËt 1.240 1,5 Tæng 10 n­íc 10342 68,4 Tæng 10 n­íc 53.752 66,3 ThÕ giíi 15101 100 ThÕ giíi 81.014 100 (Nguån: World’s Poultry Science Journal, Volume 62, December 2006) Trong mÊy thËp kû trë l¹i ®©y, vïng ch¨n nu«i gia cÇm chuyÓn tõ B¾c vµ Trung Mü, Ch©u ¢u sang khu vùc Nam vµ §«ng ¸. NÕu n¨m 1970 chØ cã 2 quèc gia ch©u ¸ trong 10 quèc gia ®øng ®Çu vÒ ch¨n nu«i gia cÇm ®ã lµ Trung Quèc vµ NhËt B¶n, th× ®Õn nay Mü vÉn ®øng ë vÞ trÝ ®Çu (chiÕm 22,9%), nh­ng Trung Quèc vµ Brazil ®· ë vÞ trÝ thø 2 vµ 3. N¨m 2005, s¶n l­îng thÞt gia cÇm ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn chiÕm 54,7% s¶n l­îng thÞt gia cÇm thÕ giíi. ThÞ phÇn cña B¾c, Trung Mü vµ ch©u ¢u bÞ chia sÎ bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt lín kh¸c ë ch©u ¸ vµ Nam Mü ®ã lµ Trung Quèc vµ Brazil. N¨m 1970, s¶n l­îng thÞt cña khu vùc B¾c vµ Trung Mü, Ch©u ¢u (EU) vµ Liªn bang Nga chiÕm h¬n 71% s¶n l­îng thÞt gia cÇm thÕ giíi, cßn ch©u ¸ vµ Nam Mü chiÕm Ýt h¬n 24%. §Õn n¨m 2005, tû lÖ nµy lµ gÇn 50%, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt lµ ë khu vùc ch©u ¸ gÇn 25 triÖu tÊn trong giai ®o¹n 1975-2005, sau ®ã lµ Nam Mü 12 triÖu tÊn [2]. 2.2.1.2 Xu h­íng chuyÓn ®æi ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ ë mét sè n­íc trong khu vùc Ch¨n nu«i gia cÇm trong khu d©n c­ lµ mét thãi quen cã tÝnh phæ biÕn cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn. HÇu hÕt c¸c n­íc trong khu vùc th× ch¨n nu«i gia cÇm vÉn g¾n chÆt víi khu vùc d©n c­. Nh­ng do ¶nh h­ëng cña dÞch cóm gia cÇm nªn xu h­íng ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ ngµy cµng râ. Sau ®©y lµ kinh nghiÖm cña mét sè n­íc: * Víi Th¸i Lan V­¬ng quèc Th¸i Lan lµ mét quèc gia cã nÒn ch¨n nu«i t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ch¨n nu«i gia cÇm. Céng ®ång quèc tÕ biÕt ®Õn nhiÒu s¶n phÈm gia cÇm cña n­íc nµy cã mÆt ë nhiÒu n­íc nhËp khÈu trªn thÕ giíi. T­¬ng tù nh­ ë ViÖt Nam, Th¸i Lan còng ph©n lo¹i 4 h×nh thøc ch¨n nu«i gia cÇm gåm ch¨n nu«i c«ng nghiÖp víi an toµn sinh häc cao, ch¨n nu«i b¸n c«ng nghiÖp cã an toµn sinh häc trung b×nh, ch¨n nu«i gia cÇm hµng ho¸ qui m« nhá cã møc ®é an toµn sinh häc thÊp vµ ch¨n nu«i gia cÇm qui m« nhá t¹i n«ng hé kh«ng ®¶m b¶o an toµn sinh häc. Th¸i Lan ®·, ®ang vµ sÏ thùc hiÖn t¸i c¬ cÊu ch¨n nu«i gia cÇm ®Ó n©ng cao an toµn sinh häc th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p sau: - §Èy m¹nh ch¨n nu«i gia cÇm c«ng nghiÖp, khÐp kÝn tÊt c¶ c¸c kh©u tõ con gièng, thøc ¨n, giÕt mæ chÕ biÕn vµ b¸n s¶n phÈm. H×nh thµnh hÖ thèng trang tr¹i ch¨n nu«i ¸p dông c«ng nghÖ cao ®Ó ®iÒu khiÓn tù ®éng hoµn toµn c¸c ho¹t ®éng cña tr¹i nh­ ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, ®é Èm, th«ng giã, l­îng khÝ ®éc, thøc ¨n, n­íc uèng, khÈu phÇn thøc ¨n, kiÓm tra t¨ng träng, hå s¬ theo dâi... - ChuyÓn ®æi m¹nh tõ ch¨n nu«i gµ qui m« nhá t¹i n«ng hé sang ch¨n nu«i gµ theo trang tr¹i tiªu chuÈn do Côc Ph¸t triÓn ch¨n nu«i thÈm ®Þnh vµ cÊp phÐp. VÝ dô nh­ tØnh Sakaeo tr­íc dÞch cóm gia cÇm cã 300.000 trang tr¹i gia cÇm nh­ng hiÖn nay chØ cßn 60 trang tr¹i tiªu chuÈn. - Hç trî chuyÓn ®æi tõ h×nh thøc ch¨n nu«i gµ kh«ng kiÓm so¸t sang ch¨n nu«i cã kiÓm so¸t t¹i c¸c n«ng hé. - HÖ thèng ch¨n nu«i, giÕt mæ, chÕ biÕn c«ng nghÖ cao phôc vô xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm gia cÇm cña TËp ®oµn CP ®· chuyÓn h­íng tõ xuÊt khÈu s¶n phÈm gia cÇm ch­a chÕ biÕn sang c¸c s¶n phÈm gia cÇm ®· chÕ biÕn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu míi cña thÞ tr­êng xuÊt khÈu. ë Th¸i Lan, ch¨n nu«i vÞt th¶ ®ång còng lµ mét nghÒ truyÒn thèng nh­ ë ViÖt Nam. HiÖn nay, Th¸i Lan cã kho¶ng 10 triÖu con vÞt, tr­íc dÞch cóm gia cÇm 80% ®µn vÞt lµ nu«i kh«ng kiÓm so¸t. Sau dÞch cóm gia cÇm, n­íc nµy nhanh chãng tæ chøc l¹i h×nh thøc ch¨n nu«i nµy ®Ó n©ng cao an toµn sinh häc. ChÝnh phñ Th¸i Lan cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c chñ tr¹i ch¨n nu«i vÞt th¶ ®ång sang nu«i nhèt; ®Çu t­ 5 tØ b¹t th«ng qua 5 ng©n hµng ®Ó hç trî chñ trang tr¹i vay vèn víi l·i suÊt 2% n¨m ®Ó phôc vô chuyÓn ®æi. §ång thêi Th¸i Lan còng tµi trî cho viÖc chuyÓn ®æi; tÝnh b×nh qu©n, mçi chñ tr¹i nu«i mét ®µn vÞt kho¶ng 3.000 con sÏ ®­îc tµi trî 3.500 b¹t. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, hµng lo¹t hîp t¸c x· ch¨n nu«i vÞt ®­îc thµnh lËp. 10-15% sè ng­êi ch¨n nu«i gia cÇm t¹i n«ng hé chuyÓn ®æi sang nghÒ kh¸c víi sù trî gióp ®µo t¹o vµ hç trî chuyÓn ®æi nghÒ tõ Côc Ph¸t triÓn ch¨n nu«i [1]. Bªn c¹nh c¸c trang tr¹i nu«i b¸n ch¨n th¶, ®· h×nh thµnh c¸c trang tr¹i hiÖn ®¹i ch¨n nu«i vÞt cã sö dông c«ng nghÖ cao ®Ó ®iÒu khiÓn tù ®éng hoµn toµn c¸c ho¹t ®éng cña tr¹i nh­ ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, ®é Èm, th«ng giã, l­îng khÝ ®éc, thøc ¨n, n­íc uèng, khÈu phÇn thøc ¨n, kiÓm tra t¨ng träng, hå s¬ theo dâi... MÆc dï ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p phßng chèng dÞch cóm gia cÇm tèt h¬n ViÖt Nam nh­ng n­íc nµy vÉn cã nguy c¬ cao t¸i l©y nhiÔm vµ bïng ph¸t dÞch cóm gia cÇm. C¸c nguyªn nh©n sau cã thÓ ®­îc ®Ò cËp: - Ch¨n nu«i gia cÇm t¹i n«ng hé, ®Æc biÖt lµ ch¨n nu«i vÞt th¶ ®ång vÉn ch­a qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ c¸ch ly triÖt ®Ó, ®Æc biÖt lµ c¸c vïng s©u, vïng xa. - Nguyªn c¬ l©y nhiÔm vi rót cóm gia cÇm tõ c¸c ®µn chim hoang d· ®èi víi gia cÇm nu«i t¹i n«ng hé cao. - Do Th¸i Lan kh«ng sö dông v¾cxin cóm gia cÇm trong suèt thêi kú bÞ dÞch nªn nguån vi rót bµi xuÊt ra m«i tr­êng sÏ lµ mét nguån l©y nhiÔm tiÒm tµng. - §Ó n©ng cao an toµn sinh häc, Th¸i Lan t¨ng c­êng kiÓm so¸t chÆt chÏ ch¨n nu«i gia cÇm b¶n ®Þa t¹i n«ng hé, chuyÓn ®æi tõ h×nh thøc ch¨n nu«i kh«ng kiÓm so¸t sang ch¨n nu«i cã kiÓm so¸t víi sù hç trî tõ ChÝnh phñ Th¸i Lan. * Víi Trung Quèc Trung Quèc lµ n­íc s¶n xuÊt gia cÇm lín trªn thÕ giíi, sau Brazil và Mü. Theo b¸o c¸o cña ng©n hµng Rabo và Reuters, Trung Quèc gia nhËp WTO cã ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ngµnh c«ng nghiÖp ch¨n nu«i gia cÇm trong n­íc. N¨m 2001, s¶n l­îng thÞt gia cÇm lµ 12,7 triÖu tÊn, khèi l­îng xuÊt khÈu ®¹t xÊp xØ 1 triÖu tÊn. N¨m 2002, mét n¨m sau khi gia nhËp WTO, khèi l­îng xuÊt khÈu lËp tøc gi¶m 160 ngh×n tÊn, kÐo theo kim ng¹ch gi¶m 196 triÖu ®« la do v­íng ph¶i c¸c rµo c¶n vÒ kiÓm dÞch ®éng thùc vËt [1]. Trung Quèc còng lµ n­íc chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ bëi ®¹i dÞch H5N1. So víi c¸c n­íc cã dÞch kh¸c, Trung Quèc lµ n­íc chÞu thiÖt h¹i lín nhÊt v× ®©y lµ n­íc cã d©n sè ch¨n nu«i gia cÇm lín nhÊt. Cho dï gi¸ trÞ t¹o ra chØ chiÕm kho¶ng 2 phÇn tr¨m GDP hµng n¨m song ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm l¹i ®ãng vai trß quan träng víi x· héi Trung Quèc bëi nã t¹o ra 4 triÖu viÖc lµm (trong c¶ ch¨n nu«i vµ chÕ biÕn). Trong qua tr×nh ph¸t triÓn CNGC, Trung Quèc ®· huy ®éng c¸c c¸c khu ®Êt c»n, kh« h¹n,... cña c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó x©y dùng c¸c trang tr¹i CNGC gia cÇm. Tuy nhiªn, Trung Quèc còng lµ mét quèc gia cã t×nh tr¹ng CNGC manh món trong khu d©n c­, do chÝnh s¸ch ph¸t triÓn å ¹t CNGC nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. ChÝnh phñ Trung Quèc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch nh»m hç trî ph¸t triÓn CNGC t¸ch khái khu d©n c­, xong do sè hé CNGC qu¸ lín nªn tr­íc m¾t ch­a thÓ gi¶i quyÕt ngay t×nh tr¹ng CNGC manh món nãi trªn. 2.2.2 Víi ViÖt Nam 2.2.2.2 Thùc tr¹ng vµ xu h­íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm ë ViÖt Nam * Ph­¬ng thøc ch¨n nu«i Ch¨n nu«i gia cÇm tù ph¸t, ph©n t¸n, víi qui m« nhá lÎ vÉn lµ chñ yÕu, ch¨n nu«i tËp trung qui m« lín víi trang thiÕt bÞ tù ®éng, b¸n tù ®éng cßn rÊt thÊp, míi chiÕm 6-7% tæng ®µn gia cÇm. Tr­íc n¨m 1974 ch¨n nu«i 100% lµ ph©n t¸n, nhá lÎ, tù cung, tù cÊp, tõ n¨m 1974 ®Õn nay ®· quan t©m, ®Çu t­ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo h­íng tù ®éng ho¸, b¸n tù ®éng ho¸ nh­ng ph¸t triÓn rÊt chËm. HiÖn nay trªn 80% hé n«ng d©n ch¨n nu«i gia cÇm, ch¨n nu«i nhá lÎ chiÕm tû lÖ cao (tõ 75-78% tæng ®µn gia cÇm, nhiÒu tØnh chiÕm 94-95%), ch¨n nu«i tËp trung theo ph­¬ng thøc tù ®éng ho¸ chiÕm tû lÖ rÊt thÊp, kho¶ng 2% tæng sè ®µn gia cÇm, ph­¬ng thøc nµy míi ®­îc thùc hiÖn ë mét sè c¬ së nu«i gi÷ ®µn gia cÇm gièng gèc cña Trung ­¬ng, ®µn gµ sinh s¶n cña c¸c c«ng ty ch¨n nu«i lín nh­ CP group, Japfacomfeed, Cargill, Topmill vµ mét vµi c«ng ty t­ nh©n. Ch¨n nu«i tËp trung theo ph­¬ng thøc b¸n tù ®éng (cã nh÷ng c«ng ®o¹n th« s¬, cã nh÷ng c«ng ®o¹n tù ®éng ho¸) chiÕm trªn 6%, ch¨n nu«i tËp trung víi trang thiÕt bÞ th« s¬ chiÕm kho¶ng 14-15%, cßn l¹i lµ ch¨n nu«i nhá lÎ, thñ c«ng chiÕm kho¶ng 75-78% tæng ®µn gia cÇm [5]. * T×nh h×nh s¶n xuÊt gia cÇm gièng HiÖn nay c¶ n­íc cã 12 c¬ së nu«i gi÷ gia cÇm gièng gèc trùc thuéc Trung ­¬ng, 106 tr¹i gia cÇm gièng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, tr­íc dÞch cóm cã 2.260 trang tr¹i víi qui m« b×nh qu©n 1000-1400 con/tr¹i, mét sè tØnh thµnh cã c¬ së nu«i gi÷ vµ nh©n gièng, cßn hÇu hÕt c¸c tØnh ch­a cã c¬ së nu«i gi÷ vµ nh©n gièng gia cÇm, lùc l­îng s¶n xuÊt gièng chñ yÕu lµ t­ nh©n. Gièng gia cÇm néi chÊt l­îng rÊt cao lµ tµi s¶n quý cña quèc gia nh­ng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, míi nu«i gi÷ quÜ gen vµ nghiªn cøu, ch­a cã c¬ së nu«i gi÷, chän läc vµ nh©n thuÇn ®Ó cung cÊp cho s¶n xuÊt. C¸c gièng gia cÇm nhËp néi rÊt nhiÒu: gµ chuyªn trøng, gµ chuyªn thÞt vµ kiªm dông gåm 40 dßng, gièng. Nh­ng míi nhËp ®­îc «ng bµ vµ bè mÑ, ch­a nhËp ®­îc dßng gièng thuÇn, v× vËy ch­a l­u gi÷ ®­îc, hµng n¨m ph¶i nhËp, nªn kh¶ n¨ng thÝch nghi thÊp vµ gi¸ thµnh cao, hiÖu qu¶ kinh tÕ vÉn ch­a cao [5]. * GiÕt mæ, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm gia cÇm Tr­íc khi x¶y ra dÞch cóm gia cÇm (2003) hÖ thèng giÕt mæ vµ chÕ biÕn s¶n phÈm gia cÇm hÕt søc l¹c hËu vµ th« s¬, hÇu hÕt gia cÇm ®­îc giÕt mæ b»ng thñ c«ng, ph©n t¸n ë mäi n¬i, mäi chèn: t¹i gia ®×nh, t¹i chî, trªn vØa hÌ, ®­êng phè, ch­a kiÓm so¸t gia cÇm tr­íc vµ sau giÕt mæ, ch­a khö trïng, tiªu ®éc n¬i giÕt mæ nªn ch­a ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm. Tõ n¨m 2005 ®Õn nay mét sè tØnh ®· quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng giÕt mæ gia cÇm tËp trung tù ®éng vµ b¸n tù ®éng, phÇn lín vÉn giÕt mæ thñ c«ng ë c¸c chî, cã kiÓm so¸t thó y. Song, do tËp qu¸n cña ng­êi tiªu dïng vÉn ­a chuéng thÞt gia cÇm t­¬i sèng, mÆt kh¸c thÞt gia cÇm giÕt mæ gi¸ b¸n cao h¬n thÞt gia cÇm giÕt mæ th« s¬ (siªu thÞ b¸n t¨ng 50% so víi gi¸ nhËp) l¹i kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng nªn ng­êi tiªu dïng kh«ng mÆn mµ víi thÞt gia cÇm sau giÕt mæ. V× vËy hÖ thèng giÕt mæ vµ chÕ biÕn gia cÇm tËp trung ch­a ph¸t triÓn, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng giÕt mæ gia cÇm t­¬i sèng vµ bµy b¸n kh¾p mäi n¬i, kh«ng kiÓm so¸t ®­îc, ®©y lµ mèi lo ng¹i rÊt lín ®èi víi ng­êi tiªu dïng vµ nguy c¬ bïng t¸i dÞch cóm. S¶n phÈm gia cÇm s¶n xuÊt ra míi tiªu thô néi ®Þa, tr­íc ®©y cã xuÊt khÈu mét sè trøng vÞt muèi. Nh­ng tõ khi dÞch cóm gia cÇm x¶y ra ®Õn nay thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm gia cÇm chØ cßn thÞ tr­êng néi ®Þa, cã thêi gian s¶n phÈm gia cÇm hÇu nh­ kh«ng tiªu thô ®­îc (tõ th¸ng 12 n¨m 2003 ®Õn th¸ng 3 n¨m 2004), cuèi n¨m 2004 và ®Æc biÖt cuèi n¨m 2005 trong khi ®ã s¶n phÈm gia cÇm ngo¹i nhËp néi ngµy mét t¨ng nguyªn nh©n chÝnh lµ do s¶n phÈm gia cÇm s¶n xuÊt ra cao, chÊt l­îng thÊp, mÆt kh¸c ch­a ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm, ®©y lµ mèi lo ng¹i rÊt lín ®Õn thÞ tr­êng gia cÇm ViÖt Nam sau khi gia nhËp WTO kh«ng nh÷ng kh«ng xuÊt khÈu ®­îc mµ cßn bÞ mÊt thÞ tr­êng trong n­íc, vµ tÊt nhiªn sÏ ¶nh ._.h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn gia cÇm ë n­íc ta [5]. * C«ng t¸c phßng chèng dÞch bÖnh gia cÇm Do qui m« ch¨n nu«i nhá lÎ lµ chñ yÕu vµ do nhËn thøc cña ng­êi ch¨n nu«i bÞ h¹n chÕ, nªn viÖc ¸p dông biÖn ph¸p kü thuËt vµo s¶n xuÊt ch­a ®­îc coi träng vµ ch­a lµm tèt c«ng t¸c vÖ sinh an toµn sinh häc, ch­a tiªm phßng vacxin triÖt ®Ó, dÞch bÖnh nãi chung x¶y ra nhiÒu, nªn tû lÖ nu«i sèng rÊt thÊp, chi phÝ thuèc thó y cao, nhÊt lµ bÖnh cóm gia cÇm x¶y ra vµ t¸i ph¸t nhiÒu lÇn ®· lµm cho ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm thiÖt h¹i nÆng nÒ, nhiÒu ng­êi ch¨n nu«i bÞ ph¸ s¶n, nhiÒu ng­êi lo sî ch­a d¸m tæ chøc l¹i s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi dÞch cóm x¶y ra ®· lµm cho ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm bÞ kiÖt quÖ vµ ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña céng ®ång vµ lµm ¶nh h­ëng ®Õn nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c, ®©y lµ mét trë ng¹i vµ khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ë n­íc ta [5]. 2.2.2.2 Chñ tr­¬ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ Néi N¨m 2005, d­íi sù chØ ®¹o cña Thµnh Uû, UBND Thµnh Phè Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh Phè Hµ Néi ®· x©y dung vµ triÓn khai ®Ò ¸n ®­a ch¨n nu«i t¸ch khái khu d©n c­ theo quy m« trang tr¹i t¹i c¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi. C¨n cø vµo nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn ch¨n nu«i gia cÇm t¹i c¸c huyÖn ngo¹i thµnh, ®Ò ¸n ®· ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ theo quy m« trang tr¹i, cô thÓ nh­ sau: - VÒ quy m« ch¨n nu«i: Quy m« ch¨n nu«i gia cÇm hîp lý ®Ó t¸ch khái khu d©n c­ giai ®o¹n 2006 – 2010, ®èi víi c¸c hé ch¨n nu«i gµ «ng bµ bè mÑ cã quy m« trªn 500con/hé; nh÷ng hé ch¨n nu«i gµ thÞt th­¬ng phÈm, gµ ®Î trøng th­¬ng phÈm cã quy m« ch¨n nu«i th­êng xuyªn trªn 1000con/hé. - Quü ®Êt cho ch¨n nu«i gia cÇm quy m« trang tr¹i: §Ò ¸n ®Ò xuÊt diÖn tÝch tèi thiÓu cña mét trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm lµ 1000 m2, ®­îc x©y dùng tËp trung t¹i mét khu ®Êt ®­îc quy ho¹ch vµ ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng. Quü ®Êt x©y dùng khu tËp trung ch¨n nu«i gia cÇm ®­îc ®Ò tµi ®Ò xuÊt lµ mçi th«n hoÆc mçi x· cã thÓ chän 1 hoÆc 2 vïng ®Êt ®Ó x©y dùng mét khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung víi nhiÒu hé tham gia. Ph­¬ng ¸n nµy ®­îc lùa chän do cã ­u ®iÓm lµ tiÕt kiÖm ®­îc diÖn tÝch ®Êt vµ trong cïng mét thêi ®iÓm gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu trang tr¹i t¸ch khái khu d©n c­. - Kho¶ng c¸ch c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­: Qua nghiªn cøu vÒ c¸c chØ sè vi sinh vËt, chØ sè vÒ c¸c khÝ ®éc trong kh«ng khÝ, ®Ò ¸n ®Ò xuÊt kho¶ng c¸ch tèi thiÓu cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ lµ 300m trë lªn. - VÒ nguån vèn gióp hé ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ ®­îc ®Ò tµi ®Ò cËp gåm c¸c nguån: vèn ng©n s¸ch; vèn vay ­u ®·i; vèn vay cña ng­êi th©n, b¹n bÌ... ;vèn cña chñ hé ch¨n nu«i. - §Ò ¸n còng ®· nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p vÒ sö lý m«i tr­êng trong khu ch¨n nu«i, trong c¸c trang tr¹i, c¸c gi¶i ph¸p vÒ kü thuËt ch¨n nu«i gia cÇm vµ x©y dùng chuång tr¹i ch¨n nu«i nh»m gióp c¸c chñ trang tr¹i ch¨n nu«i ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ xö lý tèt m«i tr­êng ch¨n nu«i. 3. §Æc ®iÓm huyÖn ®«ng anh vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1 §Æc ®iÓm huyÖn §«ng Anh 3.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 3.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý §«ng Anh lµ huyÖn ngo¹i thµnh cña thµnh phè Hµ Néi, c¸ch thñ ®« Hµ Néi 20km vÒ phÝa B¾c, cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn 18.230,32 ha, cã hÖ thèng giao th«ng thuËn lîi, lµ cÇu nèi gi÷a c¶ng hµng kh«ng quèc tÕ Néi Bµi vµ thµnh phè Hµ Néi. Cã hÖ thèng S«ng Hång vµ S«ng §uèng ch¹y däc theo h­íng t©y nam cña huyÖn, ranh giíi cña huyÖn bao gåm: PhÝa B¾c gi¸p víi huyÖn Sãc S¬n. PhÝa Nam gi¸p Hµ T©y PhÝa T©y Nam gi¸p víi S«ng Hång, S«ng §uèng vµ néi thµnh Hµ Néi PhÝa §«ng Nam gi¸p víi huyÖn Gia L©m. PhÝa §«ng gi¸p víi B¾c Ninh. C¸c tuyÕn ®­êng bé: §­êng cao tè B¾c Th¨ng Long Néi Bµi, ®­êng Quèc lé sè 3, ®­êng 23b, c¸c tuyÕng ®­êng s¾t Hµ Néi - §«ng Anh - Lµo Cai. Hµ Néi - §«ng Anh - Th¸i Nguyªn ch¹y qua ®Þa phËn huyÖn, do ®ã §«ng Anh cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt vµ giao l­u kinh tÕ víi c¸c vïng kh¸c. 3.1.1.2. KhÝ hËu, thuû v¨n §«ng Anh n»m ë khu vùc s«ng Hång, nªn mang c¸c ®Æc ®iÓm thêi tiÕt khÝ hËu vïng ch©u thæ s«ng Hång. Mét n¨m chia thµnh hai mïa râ rÖt: mïa nãng Èm kÐo dµi tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 10 víi ®Æc ®iÓm nãng l¾m, m­a nhiÒu vµ ®é Èm cao. Mïa kh« hanh kÐo dµi tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau cã ®Æc ®iÓm hanh kh« vµ rÐt. Gi÷a hai mïa nãng Èm vµ kh« hanh cã c¸c thêi gian chuyÓn tiÕp h×nh thµnh nÒn khÝ hËu bèn mïa: Xu©n - H¹ - Thu - §«ng. Víi ®Æc ®iÓm khÝ hËu nµy rÊt thuËn tiÖn cho viÖc ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng, phong phó vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. ë ®«ng anh cã thÓ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm cã nguån gèc nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt ®íi, ¸ nhiÖt vµ c¶ mét phÇn s¶n phÈm «n ®íi. + NhiÖt ®é trung b×nh n¨m lµ 230C. NhiÖt ®é tèi cao tuyÖt ®èi ®o ®­îc lµ 380C (th­êng ®o ®­îc vµo th¸ng 7), nhiÖt ®é tèi thÊp lµ 50C (th­êng vµo th¸ng giªng). + L­îng m­a hµng n¨m kho¶ng 2200 - 2500 mm nh­ng ph©n bè kh«ng ®Òu th­êng tËp trung chñ yÕu vµo mïa nãng Èm (th¸ng 2 vµ th¸ng 7). Do vËy mïa m­a th­êng x¶y ra óng lôt ë nh÷ng vïng ®Êt tròng, kh«ng tiªu n­íc kÞp. + §é Èm t­¬ng ®èi trung b×nh lµ 84%, cao nhÊt th­êng vµo th¸ng 3 (88% - 90%), thÊp nhÊt th­êng vµo th¸ng 11 (79%). + L­îng bøc x¹ nhiÖt trung b×nh lµ 122,8Kcal/cm2. + TÝch «n lªn tíi 82700C/n¨m trong ®ã vô xu©n lµ: 34900C vµ vô mïa lµ: 47800C. Víi tæng diÖn tÝch «n nh­ vËy, kÕt hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c, §«ng Anh cã thÓ th©m canh tõ 3- 4 vô/ n¨m. Nguån n­íc: trªn ®Þa bµn huyÖn cã 4 con s«ng ch¶y qua ®ã lµ: s«ng hång, s«ng §uèng, s«ng Cµ Lå, s«ng Ngò HuyÖn Khª, do ®ã nh×n chung n­íc t­íi phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn t­¬ng ®èi tèt vµ thuËn lîi. Tuy nhiªn hÖ thèng tiªu ë ®©y nh×n chung ch­a ®¶m b¶o tiªu n­íc chñ ®éng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn. GÆp nh÷ng trËn m­a lín n­íc kh«ng tiªu kÞp th­êng g©y ra óng lôt, lµm gi¶m n¨ng suÊt c©y trång, g©y thiÖt h¹i cho mïa mµng nhÊt lµ ®èi víi vïng miÒn ®«ng. 3.1.1.3. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh Lµ mét huyÖn ®ång b»ng cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, cã h­íng tho¶i tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam. C¸c x· phÝa T©y B¾c cña huyÖn nh­: B¾c Hång, Nguyªn Khª, Kim Chung, Kim Nç, V©n Néi, Tiªn D­¬ng cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi cao, phÇn lín lµ diÖn tÝch ®Êt vµn cao. ChÝnh vÞ vËy ë ®©y phï hîp víi rÊt nhiÒu lo¹i c©y trång kh¸c nhau nh­: lóa, ng«, khoai, rau c¸c lo¹i… C¸c x· thuéc phÝa ®«ng nam cña huyÖn nh­: V©n Hµ, Liªn Hµ, Dôc Tó, Cæ Loa, Mai L©m th× l¹i cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi thÊp, th­êng hay bÞ óng lôt vµo mïa m­a. §Êt cña vïng nµy chØ thÝch hîp víi mét lo¹i c©y chÝnh lµ c©y lóa n­íc. Do cã hÖ thèng s«ng Hång, s«ng §uèng, s«ng Cµ Lå ch¶y qua nªn huyÖn cã mét vïng ®Êt ven s«ng réng lín. §Êt vïng nµy chñ yÕu lµ ®Êt phï sa, rÊt thÝch hîp víi viÖc ph¸t triÓn lóa, hoa mµu, ®Ëu c¸c lo¹i còng nh­ c¸c c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy ë sø nhiÖt ®íi. + Ph©n vïng kinh tÕ: dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi cña tõng tiÓu vïng, huyÖn §«ng Anh ®­îc chia thµnh 4 tiÓu vïng: Vïng I: C¸c x· ven s«ng Hång, s«ng §uèng (gåm 8 x·): Mai L©m, §«ng Héi, S¬n Canh, Tµm X¸, VÜnh Ngäc, H¶i Bèi, Vâng La, §¹i M¹ch. §©y lµ vïng cã diÖn tÝch ®Êt phï sa réng lín, do ®ã vïng nµy ph¸t triÓn m¹nh c¸c c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy. §©y ®ång thêi còng lµ vïng ph¸t triÓn m¹nh vÒ ch¨n nu«i: lîn n¹c, bß s÷a, bß thÞt, d©u t»m, chim cót,… chÝnh v× vËy thu nhËp cña nh©n d©n vïng nµy kh¸ cao. Vïng II: Vïng c¸c x· miÒn ®«ng (gåm 5 x· miÒn ®«ng): Dôc Tó, Liªn Hµ, V©n Hµ, Thuþ L©m, ViÖt Hïng. §©y lµ vïng cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi tròng, dã ®ã cã rÊt Ýt c©y trång phï hîp víi ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh cña vïng. C©y trång, vËt nu«i chñ yÕu lµ lóa n­íc vµ lîn thÞt, c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i dÞch vô còng kÐm ph¸t triÓn h¬n so víi c¸c vïng kh¸c do vËy kinh tÕ vïng nµy kÐm ph¸t triÓn h¬n c¸c vïng kh¸c. Vïng III: Gåm thÞ trÊn §«ng Anh vµ 5 x·: Uy Nç, Cæ Loa, Xu©n Nén, Kim Chung. §©y lµ vïng ph¸t triÓn chñ yÕu vÒ dÞch vô v× ë ®©y cã nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh, cã nhiÒu x­ëng s¶n xuÊt chÕ biÕn còng nh­ gia c«ng hµng xuÊt khÈu. H¬n n÷a ë ®©y cßn lµ trung t©m trao ®æi, giao l­u c¸c lo¹i hµng ho¸ cña huyÖn. Vïng IV: Gåm 5 x· Tiªn D­¬ng, V©n Néi, Nam Hång, B¾c Hång vµ Nguyªn Khª. §©y lµ vïng chuyªn s¶n xuÊt rau vµ rau an toµn v× ë vïng nµy cã lîi thÕ lµ ®Êt cao vµ mµu mì nªn viÖc ph¸t triÓn rau ë ®©y t­¬ng ®èi thuËn lîi. §©y lµ vïng ph¸t triÓn m¹nh nghÒ trång rau, hiÖn t¹i ®· h×nh thµnh c¸c vòng s¶n xuÊt rau an toµn t­¬ng ®èi lín cung cÊp cho thÞ tr­êng néi thµnh. 3.1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi 3.1.2.1 T×nh h×nh ph©n bæ vµ sö dông ®Êt §Êt ®ai lµ ®iÒu kiÖn quan träng nã tham gia vµo mäi ho¹t ®éng cña con ng­êi. Do ®ã viÖc khai th¸c vµ sö dông nguån tµi nguyªn nµy ®ßi hái ph¶i hîp lý vµ hiÖu qu¶. Mçi mét ®Þa ph­¬ng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi kh¸c nhau vÒ ®Þa h×nh, ®Þa chÊt vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Lµ mét huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi, thuéc ®ång b»ng ch©u thæ S«ng Hång, §«ng Anh còng cã nh÷ng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ lîi so s¸nh riªng. Sè liÖu vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng ®Êt ®ai cña §«ng Anh trong nh÷ng n¨m qua ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng 3.1. Víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 18230,32 ha, trong nh÷ng n¨m qua diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cã xu h­íng gi¶m ®i ®Ó phôc vô cho c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu ®« thÞ. §Êt n«ng nghiÖp n¨m 2005 chiÕm 96,81% tæng diÖn tÝch cña huyÖn, t­¬ng øng víi 9513,3ha gi¶m xuèng cßn 94,15% n¨m 2007. Trong ®ã gi¶m m¹nh lµ ®Êt trßng c©y hµng n¨m, cßn diÖn tÝch trong c©y l©u n¨m vµ ®Êt nu«i trång thñy s¶n cã xu h­íng t¨ng, do nh÷ng n¨m gÇn ®©y huyÖn cã chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, nhiÒu trang tr¹i kinh doanh tæng hîp ph¸t triÓn vµ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Qua 3 n¨m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n hé thuÇn n«ng gi¶m nhanh, tõ 0,21ha/hé n¨m 2005 xuèng cßn 0,17ha/hé n¨m 2007. Mét mÆt do sè hé cña huyÖn t¨ng, mÆt kh¸c nhiÒu vïng quy ho¹ch ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ, dÉn ®Õn n«ng d©n bÞ mÊt ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Lµ mét huyÖn ngoµi thµnh nªn tèc ®é c«ng nghiÖp hãa vµ ®« thÞ hãa ngµy mét nhanh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña huyÖn, nh­ng còng t¹o ra nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá cho nh÷ng n«ng hé bÞ mÊt ®Êt. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ t¹i huyÖn §«ng Anh cÇn tÝnh to¸n kü c¶ vÒ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi diÖn tÝch vµ vÞ trÝ nguån ®Êt chuyªn dïng cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm, tr¸nh hiÖn t­îng chång chÐo, trïng lÆp. B¶ng 3.1: §Êt ®ai vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña huyÖn §«ng Anh giai ®o¹n 2005 - 2007 CHØ TI£U 2005 2006 2007 So s¸nh(%) SL (ha) CC (%) SL (ha) CC (%) SL (ha) CC (%) 06\05 07\06 BQ Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 18.230,32 100,0 1.8230,32 100,0 18.230,32 100,0 I. §Êt n«ng l©m vµ mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n 9.826,5 53,90 9.611,64 52,72 9.441,54 51,79 97,81 98,23 98,02 1. §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 9.513,3 96,81 9.061,92 94,28 8.888,94 94,15 95,26 98,09 96,67 1.1. §Êt trång c©y hµng n¨m 9448 99,31 8.874,05 97,93 8.618,04 96,95 93,93 97,12 95,52 1.2.§Êt trång c©y l©u n¨m 65,3 0,69 187,87 2,07 270,90 3,05 287,70 144,20 215,95 2.§Êt l©m nghiÖp 5,3 0,05 5,30 0,06 5,30 0,06 100,00 100,00 100,00 3. §Êt mÆt n­íc NTTS 307,9 3,13 544,42 5,66 547,30 5,80 176,82 100,53 138,67 II. §Êt chuyªn dïng 3.640,1 19,97 3.867,34 21,21 3.960,88 21,73 106,24 102,42 104,33 1. §Êt x©y dùng 916,8 25,19 927,80 23,99 935,70 23,62 101,20 100,85 101,03 2. §Êt giao th«ng 1.036,2 28,47 1.275,60 32,98 1.357,60 34,28 123,10 106,43 114,77 3. §Êt mÆt n­íc 1.146,1 31,49 1.148,20 29,69 1.151,00 29,06 100,18 100,24 100,21 4. §Êt chuyªn dïng kh¸c 541,1 14,86 515,74 13,34 516,58 13,04 95,31 100,16 97,74 III. §Êt khu d©n c­ 2.095,7 11,50 2.111,67 11,58 2.206,86 12,11 100,76 104,51 102,63 1. §Êt ®« thÞ 119,7 5,71 507,33 4,03 702,52 31,83 423,83 138,47 281,15 2.§Êt n«ng th«n 1976 94,29 1.604,34 5,97 1.504,34 68,17 81,19 93,77 87,48 V. §Êt ch­a sö dông 2.668,02 14,64 2.639,67 14,48 2.621,04 14,38 98,94 99,29 99,12 Mét sè chØ tiªu 1. §Êt TN/KhÈu 0,075 -  0,061 -  0,053 - - - -  2. §Êt NN/L§ NN 0,08 -  0,075 -  0,07  - -  -  -  3. §Êt NN/Hé NN 0,21 -  0,19 -  0,17  - -  -  -  Nguån: Phßng tµi nguyªn m«i tr­êng huyÖn §«ng Anh 3.1.2.2 §Æc ®iÓm d©n sè vµ lao ®éng HuyÖn §«ng Anh cã 24 ®¬n vÞ hµnh chÝnh c¬ së, bao gåm 23 x· vµ 1 thÞ trÊn, §«ng Anh lµ huyÖn ®Êt chËt ng­êi ®«ng, theo sè liÖu thèng kª n¨m 2007, d©n sè cña huyÖn lµ 346582 ng­êi, mËt ®é d©n sè lµ 1901 ng­êi/km2. Qua bảng 3.2 chúng ta thấy, từ năm 2005 đến năm 2007, trong cơ cấu nhóm hộ (hộ thuần nông, hộ phi nông nghiệp và hộ kiêm) thì hộ thuần nông có xu hướng giảm nhanh (năm 2005 chiếm 80,37% giảm xuống còn 78,06% năm 2007), còn hộ phi nông nghiệp và hộ kiêm lại có xu hướng tăng. Do đó dẫn đến cơ cấu của nhân khẩu nông nghiệp và lao động nông nghiệp cũng giảm mạnh; khẩu phi nông nghiệp, khẩu kiêm và lao động phi nông nghiệp, lao động kiêm có sự tăng lên nhanh chóng. Tuy nhiên, số hộ thuần nông của huyện vẫn chiếm tỷ lệ cao, 78.06% năm 2007. Lao động nông nghiệp năm 2007 chiếm 64,96%. Có sự thay đổi như vậy là do: Chủ trương chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn theo hướng CNH-HĐH của Đảng, nhà nước và chính quyền địa phương. Bên cạnh đó, những năm gần đây Nhà nước có chủ trương thu hồi đất nông nghiệp để phục vụ cho quá trình đô thị hoá nên làm cho những hộ thuần nông giảm xuống. Nhiều hộ nông dân do đất sản xuất nông nghiệp ít đi nên họ chuyển sang làm thêm một số nghề khác để tăng thu nhập vì thế hộ kiêm có xu hướng tăng nhanh. Mặt khác nhiều hộ nông dân thấy sản xuất nông nghiệp không hiệu quả bằng tham gia các nghề khác nên họ cho người khác mượn đất ruộng còn họ chuyển hẳn sang làm nghề khác như: kinh doanh buôn bán, đi làm công nhân, làm thuê, sản xuất tiểu thủ công nghiệp v.v... do vậy cũng làm tăng các hộ phi nông nghiệp. Từ đó các lao động phi nông nghiệp và lao động kiêm cũng tăng lên. B¶ng 3.2: D©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn §«ng Anh giai ®o¹n 2005 - 2007 ChØ tiªu §VT 2005 2006 2007 So s¸nh SL CC(%) SL CC(%) SL CC(%) 06\05 07\06 BQ I. Tæng d©n sè Ng­êi 242.561 100,00 297.017 100,00 346.582 100,00 122,45 116,69 119,57 1. N«ng nghiÖp Ng­êi 223.001 91,94 243.908 82,12 256.105 73,89 109,38 105,00 107,19 2. Phi NN Ng­êi 19.560 8,77 53.109 21,77 90.477 35,33 271,52 170,36 220,94 II. Tæng sè hé Hé 59.556 100,00 64.524 100,00 71.562 100,00 108,34 110,91 109,62 1.ThuÇn n«ng Hé 47.865 80,37 51.236 79,41 55.863 78,06 107,04 109,03 108,04 2. Hé kiªm Hé 5.456 9,16 6.362 9,86 8.541 11,94 116,61 134,25 125,43 3. Phi n«ng nghiÖp Hé 6.235 10,47 6.926 10,73 7.158 10,00 111,08 103,35 107,22 III. Tæng sè L§ L§ 172108 100,00 177.938 100,00 194.877 100,00 103,39 109,52 106,45 1. Lao ®éng NN L§ 122.024 70,90 120.632 67,79 126.598 64,96 98,859 104,95 101,9 2. Lao ®éng kiªm L§ 40.623 23,60 46.287 26,01 54.023 27,72 113,94 116,71 115,33 3. Lao ®éng phi NN L§ 9.461 5,50 11.019 6,19 14.256 7,32 116,47 129,38 122,92 IV. Mét sè chØ tiªu BQ 1. BQ khÈu / hé 4,07 -  4,60 -  4,84 -  113,02 105,21 109,12 2. BQ L§/ hé 2,89 -  2,76 -  2,72 -  95,427 98,749 97,088 3. BQ L§ NN/ hé NN 2,55 -  2,35 -  2,27 -  92,355 96,253 94,304 Nguån: Phßng thèng kª huyÖn §«ng Anh Xu hướng biến động lao động như vậy là phù hợp với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hoá. Hiện nay tỷ lệ bình quân lao động nông nghiệp/1 hộ nông nghiệp khá thấp và có xu hướng giảm. 3.1.2.3 HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cña huyÖn C¬ së vËt chÊt kü thuËt thÓ hiÖn tr×nh ®é, n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng. C¬ së vËt chÊt lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Møc trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ngµy cµng cao th× s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn, n¨ng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cµng nhiÒu. Tuy nhiªn, viÖc trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý vµ ®ång bé, phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cô thÓ cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng th× míi ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mét quèc gia hay mét vïng, mét ®Þa ph­¬ng th× hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt vµ trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh ®ã lµ hÖ th«ng c¬ së h¹ tÇng phôc vô giao th«ng vËn t¶i, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô th«ng tin liªn l¹c, c¬ së h¹ tÇng phôc vô giao l­u bu«n b¸n, c¬ së h¹ tÇng phôc vô gi¸o dôc, c¬ së h¹ tÇng phôc vô y tÕ, c¬ së h¹ tÇng sinh ho¹t vui ch¬i gi¶i trÝ vµ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh÷ng n¨m qua, ®­îc sù hç trî cña thµnh phè vµ sù nç lùc cña toµn d©n cïng c¸c ban ngµnh ®oµn thÓ trong huyÖn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng cña huyÖn ngµy cµng ®­îc n©ng cÊp vµ hoµn thiÖn. Qua b¶ng 3.3 ta thÊy, toµn huyÖn cã 111 tr¹m b¬m t­íi tiªu vµ h¬n 96km kªnh m­¬ng ®­îc kiªn cè hãa, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo h­íng s¶n xuÊt hµng hãa cña huyÖn. HuyÖn cã hÖ thèng ®­êng giao th«ng thuËn lîi, lµ cÇu nèi gi÷a c¶ng hµng kh«ng quèc tÕ Néi Bµi víi trung t©m thµnh phè Hµ Néi, c¸c tuyÕn ®­êng quèc lé nh­ quèc lé 2, ®­êng 23b, tuyÕn ®­êng s¸t Hµ Néi - §«ng Anh - Lµo Cai,… ®©y còng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn vµ giao l­u kinh tÕ víi c¸c vïng kh¸c. B¶ng 3.3: C¬ së h¹ tÇng trang thiÕt bÞ cho huyÖn §«ng Anh trong giai ®o¹n 2005 - 2007 ChØ tiªu §VT 2005 2006 2007 I. Thuû lîi 1. Tæng sè tr¹m b¬m Tr¹m 111 111 111 Tr¹m tíi Tr¹m 100 100 100 Tr¹m tiªu Tr¹m 10 10 10 Tr¹m tíi tiªu kÕt hîp Tr¹m 1 1 1 2. Kªnh m¬ng ®· kiªn cè ho¸ m 85185 85585 96077 II. CSHT phục vụ GTVT §­êng quèc lé TuyÕn 3 3 3 §­êng tØnh lé vµ néi thÞ BÕn 1 1 1 BÕn xe TuyÕn 1 1 1 §­êng s¾t Ga 1 1 1 Ga tµu TuyÕn 3 3 3 §­êng s«ng BÕn 3 3 3 §­êng quèc lé TuyÕn 3 3 3 §­êng tØnh lé vµ néi thÞ BÕn 1 1 1 BÕn xe TuyÕn 1 1 1 §­êng s¾t Ga 1 1 1 Ga tµu TuyÕn 3 3 3 §­êng s«ng BÕn 3 3 3 III. CSHT phôc vô TTLL B­u ®iÖn B­u ®iÖn tØnh B­u ®iÖn B­u ®iÖn thÞ Tr¹m 1 1 1 B­u ®iÖn x· ( Ph­êng) B­u ®iÖn 23 23 23 IV.CSHT phôc vô cho GD Tr­êng Sè tr­êng §H, C§, THCN Tr­êng 2 2 2 Sè tr­êng cÊp III Tr­êng 7 7 7 Sè tr­êng cÊp II Tr­êng 25 25 25 Sè tr­êng cÊp I Tr­êng 26 27 27 Sè tr­êng mÉu gi¸o Tr­êng 24 24 24 V. CSHT phôc vô cho Y tÕ Sè bÖnh viÖn BV 2 2 2 Sè tr¹m y tÕ Tr¹m 24 24 24 Tæng sè gi­êng bÖnh Gi­êng VI. C«ng tr×nh phóc lîi C¸i C«ng viªn, v­ên hoa S©n 1 1 1 S©n ch¬i thÓ dôc thÓ thao C¸i 72 72 72 Nhµ v¨n ho¸ thiÕu nhi C¸i 1 1 1 Chî Cái 22 24 24 (Nguån: Phßng kinh tÕ huyÖn §«ng Anh) Ngoµi ra, qua b¶ng ta còng thÊy huyÖn cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô th«ng tin liªn l¹c, phôc vô kinh doanh bu«n b¸n, phôc vô gi¸o dôc, y tÕ, sinh ho¹t v¨n hãa còng kh«ng ngõng ®­îc n©ng cÊp vµ më réng, c¬ b¶n ®· æn ®Þnh ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn vµ gãp phÇn thùc hiÖn CNH-H§H ®Êt n­íc. 3.1.2.3 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña huyÖn qua c¸c n¨m Nh÷ng n¨m gÇn ®©y huyÖn cã sù chuyÓn m×nh râ rÖt, tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng nhanh qua c¸c n¨m, tõ 6132,26 tû ®ång n¨m 2005 t¨ng lªn 7770,48 tû ®ång n¨m 2007, ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 12,57% n¨m. Qua b¶ng 3.4 ta thÊy, ngµnh CN-TTCN&XD vµ dÞch vô cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, qua 3 n¨m 2005 - 2007 ngµnh CN-TTCN&XD tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n ®¹t 17,6% n¨m, ngµnh dÞch vô ®¹t 15% n¨m. Tèc ®é t¨ng tr­ëng ngµnh n«ng nghiÖp cã xu h­íng gi¶m (b×nh qu©n 3 n¨m gi¶m 10,91%) do ®¹i dÞch H5N1 ë gia cÇm vµ dÞch Tai Xanh (bÖnh rèi lo¹n h« hÊp vµ sinh s¶n) ë lîn ¶nh h­ëng nghiªn träng tíi kÕt qu¸ s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh ch¨n nu«i, mÆt kh¸c do quü ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m còng lµm ¶nh h­ëng tíi gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh trång trät cña huyÖn [10]. §iÒu ®¸ng chó ý lµ c¬ cÊu ngµnh CN-TTCN&XD chiÕm tû träng cao vµ t¨ng nhanh trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña huyÖn, n¨m 2005 ngµnh CN-TTCN&XD chiÕm 73,8% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn huyÖn, ®Õn n¨m 2007 ®· chiÕm tíi 80,48%. Cïng víi nã lµ xu h­íng gi¶m trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh n«ng nghiÖp, hiÖn t¹i chØ chiÕm 10,7% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn huyÖn. §©y lµ xu thÕ thÓ hiÖn sù thµnh c«ng cña huyÖn trong qu¸ tr×nh CNH-H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng vµ toµn huyÖn nãi chung [10]. B¶ng 3.4: KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña huyÖn §«ng Anh qua c¸c n¨m (2005-2007) ChØ tiªu §VT N¨m 2005 N¨m 2006 N¨m 2007 So s¸nh (%) SL CC(%) SL CC(%) SL CC(%) 06/'05 07/'06 BQ 1. Tæng GTSX tr.® 6.132.267 100 6.862.696 100 7.770.481 100 111,91 113,23 112,57 1.1. Ngµnh n«ng, l©m, thñy s¶n tr.® 1.087.884 17,74 782.036 11,40 831.186 10,70 71,89 106,28 89,09 - N«ng nghiÖp tr.® 716.915 65,90 761.167 97,33 810.056 97,46 106,17 106,42 106,30 - L©m nghiÖp tr.® 369.330 33,95 6.683 0,85 2.561 0,32 1,81 38,32 20,07 - Thñy s¶n tr.® 1.639 0,15 14.186 1,81 18.569 2,23 865,53 130,90 498,21 1.2. Ngµnh CN-TTCN&XD tr.® 4.525.757 73,80 5.474.323 79,77 6.253.600 80,48 120,96 114,24 117,60 1.3. DÞch vô tr.® 518.626 8,46 606.337 8,84 685.695 8,82 116,91 113,09 115,00 2. ChØ tiªu BQ 2.1. Tæng GTSX/hé tr.®/hé 106,6 115,5 118,6 108,35 102,68 105,52 2.2. Tæng GTSX/khÈu tr.®/khÈu 15,23 20,35 22,45 133,62 110,32 121,97 2.3. Tæng GTSX/l® tr.®/l® 34,46 36,25 41,35 105,19 114,07 109,63 Nguån: Phßng kinh tÕ huyÖn §«ng Anh 3.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.2.1. Ph­¬ng ph¸p chän hé nghiªn cøu Chän 120 hé ch¨n nu«i gia cÇm cã quy m« võa vµ lín kiÓu trang tr¹i, dùa trªn ph­¬ng ph¸p ph©n tæ thèng kª lÊy tiªu chÝ ph©n tæ lµ kho¶ng c¸ch cña trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm so víi khu d©n c­, trong ®ã: Trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm trong khu d©n c­: lµ nh÷ng trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm trong khu vùc d©n c­ sinh sèng tËp trung nh­: trong xãm, th«n,... Trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm ngoµi khu d©n c­: lµ trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch biÖt khái khu d©n c­ sinh sèng tËp trung, d­íi h×nh thøc trang tr¹i theo c¸c quy m« vµ h×nh thøc kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc ph©n tæ nh­ trªn nh»m lµm râ ¶nh h­ëng cña h­íng s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i tíi hiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm cña trang tr¹i, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ch¨n nu«i gia cÇm khi ch¨n nu«i theo c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh trªn. MÆt kh¸c, so s¸nh gi÷a c¸c h­íng s¶n xuÊt cña cña trang tr¹i tõ ®ã cã thÓ ®­a ra ®­îc m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm hiÖu qu¶. Sè mÉu cô thÓ ®­îc ph©n cho mçi nhãm nh­ sau: Lo¹i hé Quy ®Þnh Sè hé C¬ cÊu(%) Tæng sè hé - 120 100 1. Hé ch¨n nu«i trong khu d©n c­ Nhãm 1 60 50 2. Hé ch¨n nu«i ngoµi khu d©n c­ Nhãm 2 60 50 Nh÷ng hé ®iÒu tra ®Òu lµ nh÷ng hé ch¨n nu«i vµ trang tr¹i ®­îc chän tiªu biÓu ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn cho tõng nhãm hé vµ ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong nghiªn cøu [8]. 3.2.2. Ph­¬ng ph¸p thu thËp tµi liÖu 3.2.2.1. Tµi liÖu thø cÊp - Trong phÇn I vµ phÇn II, chóng t«i thu thËp nh÷ng sè liÖu ph¶n ¸nh t×nh h×nh: ph¸t triÓn cña ch¨n nu«i gia cÇm trªn thÕ giíi, nh÷ng sè liÖu kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cña ViÖt Nam,... Th«ng tin cã qua s¸ch b¸o tham kh¶o cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n­íc vµ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc ch¨n nu«i gia cÇm... §©y lµ nh÷ng sè liÖu cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, nh­ng gãp phÇn gióp ng­êi nghiªn cøu b­íc ®Çu h×nh dung ®­îc t×nh h×nh gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®Ò tµi nghiªn cøu ®ang diÔn ra nh­ thÕ nµo ë ®Þa ph­¬ng ? - PhÇn III, chóng t«i thu thËp sè liÖu ph¸c ho¹ ®iÒu kiÖn tù nhiªn (VÞ trÝ ®Þa l‎ý, ®Þa h×nh, khÝ hËu,...), ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi (diÖn tÝch ®Êt ®ai, sè l­îng lao ®éng,...). Nh÷ng sè liÖu nµy ®­îc lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt hµng n¨m cña UBND, H§ND HuyÖn, b¸o c¸o t×nh h×nh viÖc lµm, c¸c nghµnh nghÒ ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn, ®ãng gãp vµo thu nhËp cña n«ng hé còng nh­ vµo sù ph¸t triÓn cña ®Þa ph­¬ng trong giai ®o¹n 2000- 2010, mµ c¸c phßng ban liªn quan trùc thuéc UBND huyÖn cung cÊp. §©y lµ nh÷ng sè liÖu ph¶n ¸nh mét c¸ch râ nÐt t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, xu h­íng ph¸t triÓn vµ c¸c thuËn lîi khã kh¨n trong qu¸ tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña ®Þa ph­¬ng. - PhÇn IV lµ phÇn quan träng nhÊt, nã lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn mµ néi dung vµ môc tiªu cña ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn. Do ®ã, nh÷ng sè liÖu ®· c«ng bè ë phÇn nµy kh«ng nhiÒu, nguån cung cÊp sè liÖu chñ yÕu do ®iÒu tra vµ pháng vÊn. 3.2.2.2. Thu thËp sè liÖu s¬ cÊp a. ë cÊp hé gia ®×nh - trang tr¹i Nguån sè liÖu chÝnh cña phÇn IV chñ yÕu ®­îc thu thËp ë hé gia ®×nh. Qua kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ t×m hiÓu tõ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, chóng t«i ®­îc biÕt ®a phÇn c¸c hé n«ng d©n sau chuyÓn sang ch¨n nu«i gia cÇm quy m« rang tr¹i t¸ch khái khu d©n c­ ®Òu cã biÕn ®éng Ýt nhiÒu ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña gia ®×nh, ¶nh h­ëng qua tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng. V× thÕ, chóng t«i tiÕn hµnh thu thËp sè liÖu ë cÊp hé - trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm chñ yÕu b»ng hai ph­¬ng ph¸p: - Th¶o luËn nhãm (PRA- ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n qua sù tham gia cña ng­êi d©n): chóng t«i tiÕn hµnh th¶o luËn nhãm theo c¸c chñ ®Ò vÒ thuËn lîi, khã kh¨n chung cña c¸c hé n«ng d©n trong qua tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­, nh÷ng thay ®æi vÒ kinh tÕ x· héi, c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh thêi sù hiÖn nay, nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m lµ g×?, mong muèn vµ ®Ò xuÊt tõ phÝa ng­êi d©n...§©y lµ nh÷ng th«ng tin rÊt quan träng gãp phÇn lµm næi bËt néi dung cÇn nghiªn cøu, vµ ®­îc chóng t«i chó träng v× cã nh÷ng th«ng tin kh«ng thÓ ®iÒu tra b»ng mÉu c©u hái ®­îc. ë ph­¬ng diÖn c¸ nh©n hä kh«ng thÓ nhí hÕt ®­îc, cho nªn tiÕn hµnh th¶o luËn nhãm lµ ph­¬ng ph¸p hç trî ®¾c lùc vµ cã hiÖu qu¶ cho ph­¬ng ph¸p pháng vÊn [7]. - Pháng vÊn theo mÉu c©u hái: B¶ng c©u hái cã chøa ®ùng nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn quy m« s¶n xuÊt cña hé, nguån lùc ®Çu t­ cho s¶n xuÊt (®Êt ®ai, vèn, lao ®éng, kü thuËt...), thu nhËp vµ kü n¨ng qu¶n lý cña n«ng hé, t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm gia cÇm, nh÷ng khã kh¨n mµ hé ®ang gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trang tr¹i cña m×nh...[8]. b. ë cÊp céng ®ång §Æc tr­ng cña cÊp nµy lµ c¸c th«ng tin thu ®­îc th­êng mang tÝnh chÊt kiÓm nghiÖm vµ kiÓm chøng, tøc th«ng tin nµy nh»m môc ®Ých ®èi chøng víi c¸c th«ng tin thu ®­îc ë cÊp hé cã chÝnh x¸c hay kh«ng?. §Ó thu thËp th«ng tin ë cÊp céng ®ång chóng t«i dïng ph­¬ng ph¸p pháng vÊn kh«ng chÝnh thøc vµ PRA. Tuy nhiªn, pháng vÊn kh«ng chÝnh thøc ®­îc chóng t«i tiÕn hµnh nhiÒu h¬n c¶, h×nh thøc rÊt phong phó. Ng­êi pháng vÊn cã thÓ lµ: c¸n bé ®­¬ng chøc hoÆc ®· nghØ h­u ë ®Þa ph­¬ng, thanh niªn lµm nghÒ t¹i ®Þa ph­¬ng hoÆc ®i lµm nghÒ n¬i kh¸c, c¸c cô giµ, c¸c c«, b¸c n«ng d©n...tÊt c¶ nh»m lµm t¨ng thªm sù phong phó vÒ sè liÖu còng nh­ tÝnh hÉp dÉn cho ®Ò tµi [7]. 3.2.3. Ph­¬ng ph¸p xö lýý tµi liÖu C¸c sè liÖu thu thËp ®­îc chóng t«i ®­a vµo m¸y vi tÝnh víi phÇn mÒm Excel ®Ó tæng hîp vµ hÖ thèng ho¸ l¹i nh÷ng tiªu thøc cÇn thiÕt, c¸c sè liÖu ®iÒu tra sÏ ®­îc m· ho¸ trong qu¸ tr×nh sö lý. 3.2.4. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch sè liÖu 3.2.4.1. Ph­¬ng ph¸p thèng kª m« t¶ Sö dông sè t­¬ng ®èi, sè tuyÖt ®èi, sè b×nh qu©n, sè lín nhÊt, sè nhá nhÊt,... nhê ®ã cã thÓ ph©n tÝch ý ý nghÜa c¸c con sè, ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò [4]. 3.2.4.2. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh §©y lµ ph­¬ng ph¸p l©u ®êi vµ ®­îc sö dông phæ biÕn. So s¸nh trong ph©n tÝch lµ ®èi chiÕu c¸c chØ tiªu c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ ®· ®­îc l­îng ho¸ cã cïng mét néi dung, tÝnh chÊt t­¬ng tù ®Ó x¸c ®Þnh xu h­íng, møc ®é biÕn ®éng cña chØ tiªu. Trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ ®­îc c¸c mÆt ph¸t triÓn, yÕu kÐm tõ ®ã t×m ra c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý tèi ­u trong tõng tr­êng hîp [4]. 3.2.5. HÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu Trªn c¬ së ®Ò tµi nghiªn cøu, chóng t«i dïng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch sau: a. Hệ thống các chỉ tiêu về năng lực sản xuất: - Tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i t¸ch khái khu d©n c­. - Diện tích trang trại, quy mô chăn nuôi. - Tốc độ phát triển của các chỉ tiêu qua các năm. - Số lao động, lao động bình quân,… - Số lượng vật tư, cơ sở vật chất phục vụ ch¨n nu«i gia cÇm. b. Hệ thống chỉ tiêu thể hiện các yếu tố ảnh hưởng và mức tiếp nhận việc đưa chăn nuôi gia cầm tách khỏi khu dân cư: Sè gia cÇm b×nh qu©n hé Tû lÖ chÕt cña gia cÇm. DiÖn tÝch ®Êt N«ng nghiÖp b×nh qu©n trªn mét hé. Sè thöa b×nh qu©n trªn hé. Yªu cÇu vèn. C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh m«i tr­êng sèng cña d©n c­. c. Hệ thống các chỉ tiêu về chi phí, kết quả và hiệu quả sản xuất - Tổng giá trị sản xuất (GO). - Tổng chí phí sản xuất (TC). - Lãi gộp/chi phí. - Lãi thuần/chi phí. 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 4.1 Thùc tr¹ng ch¨n nu«i gia cÇm vµ ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña thµnh phè Hµ Néi 4.1.1 Kh¸i qu¸t chung vÒ kÕt qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm cña thµnh phè Hµ Néi Trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña Thñ ®«, khu vùc kinh tÕ ngo¹i thµnh cã vÞ trÝ quan träng víi nhiÒu ­u thÕ ®Æc biÖt so víi c¸c vïng n«ng th«n kh¸c cña c¶ n­íc. Do ®ã, trong nh÷ng n¨m qua vµ thêi gian tíi, ph¸t triÓn kinh tÕ ngo¹i thµnh vµ tõng b­íc hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n, n«ng nghiÖp lu«n lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña §¶ng bé vµ ChÝnh quyÒn thµnh phè. Víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ ngo¹i thµnh, x©y d­ng n«ng th«n míi tõng b­íc hiÖn ®¹i hãa n«ng n«ng nghiÖp, n«ng th«n cïng víi qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa nhanh trong nh÷ng n¨m qua, n«ng th«n Hµ Néi ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh râ rÖt tõ n«ng th«n cæ truyÒn sang n«ng th«n ®« thÞ. Hµ Néi víi d©n sè trªn 3,4 triÖu ng­êi, lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n cña vïng ®ång b»ng S«ng Hång vµ cña c¶ n­íc. C¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi cã lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi c¸c vïng kh¸c do chi phÝ vËn chuyÓn thÊp (c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp), ngay c¹nh mét thÞ tr­êng lín nªn c¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ N«i ph¸t triÓn m¹nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng s¶n xuÊt hµng hãa, s¶n phÈm s¹ch, an toµn... VÒ ch¨n nu«i gia cÇm, n¨m 2000 tæng ®µn gia cÇm cña Hµ Néi ®¹t 2,93 triÖu con, 7950 tÊn thÞt, 34,7 triÖu qu¶ trøng. So víi n¨m 1995 tèc ®é t¨ng b×nh qu©n ®¹t 4%/n¨m vÒ ®Çu con, 7,3% vÒ s¶n l­îng thÞt, 8,5% vÒ s¶n l­îng trøng. Nh­ng._. Trªn c¬ së nghiªn cøu quy ho¹ch ph¸t triÓn cña thµnh phè Hµ Néi, quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ, ®­êng giao th«ng, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi,… trªn ®Þa bµn huyÖn. Nghiªn cøu cô thÓ t×nh h×nh ®Êt ®ai vµ sö dông ®Êt ®ai cña tõng ®Þa ph­¬ng, thùc tÕ ph¸t triÓn CNGC cña c¸c ®Þa ph­¬ng. §Ò tµi ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n quy ho¹ch ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ cho tõng x·, th«n. Cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng 4.19: B¶ng 4.19: Quy ho¹ch x©y dùng khu CNGC tËp trung t¸ch khái khu d©n c­ t¹i c¸c x· thuéc huyÖn §«ng Anh ®Õn 2020 STT Tªn x· Sè khu CNGC  tËp trung Tæng diÖn tÝch(Ha) Sè hé CNGC (dù kiÕn) Ghi chó(cô thÓ tõng th«n) 1 Xu©n Nén 1 7.5 22  §­êng Nh¹n 2 V©n Néi 3 29.8 86  Thè B¶o, V©n Tr× 3 Tiªn D­¬ng 2 16.3 47  L­¬ng Nç, Tiªn Kha 4 Nguyªn Khª 2 16.3 38  Khª N÷ 5 B¾c Hång 1 7.5 22  Quan ¢m 6 Liªn Hµ 3 28.3 82  Ch©u Phong 7 Thôy L©m 2 16.5 48  Hµ L©m 8 Dôc Tó 2 18.6 47  NghÜa Vò 9 V©n Hµ 3 27 82  V©n §iÒm 10 H¶i Bèi 3 30.5 85  H¶i Bèi, Yªn Hµ 11 Kim Chung 2 13.6 38  HËu D­ìng 12 Xu©n Canh 1 2.4 18  Xu©n Tr¹ch 13 VÜnh Ngäc 2 16 39  Ph­¬ng Tr¹ch 14 §¹i M¹ch 3 26.5 74  §¹i §ång, Mai Ch©u 15 ViÖt Hïng 3 31.8 83  §oµi 16 Tµm X¸ 1 10 15  §«ng 17 Mai L©m 2 14 42  Léc Hµ, Lª X¸ 18 Uy Nç 3 28.3 85  Êp Tã, §¶n Mç 19 Cæ Loa 2 18.6 41  Nhåi trªn 20 §«ng Héi 3 32.6 78  §«ng Ngµn, §«ng Trï 21 Vâng La 1 7.9 25  S¸p Mai 22 Nam Hång 2 18 56  §×a, VÖ 23 Kim Nç 2 15.8 47  B¾c Tæng sè 49 349.65 1200 PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 toµn huyÖn cã 49 khu CNGC tËp trung, gi¶i quyÕt cho kho¶ng 1200 hé cã nhu cÇu CNGC t¸ch khái khu d©n c­. (3) Gi¶i ph¸p quy ho¹ch cho c¸c trang tr¹i CNGC t¸ch khái khu d©n c­ riªng lÎ C¸c th«n, x· cïng huyÖn x©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ cho tõng th«n, tõng vïng ®Êt cña th«n. Nh÷ng khu ®Êt ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Æt ra nh­ng cã diÖn tÝch nhá, kh«ng ®ñ x©y dùng khu CNGC tËp trung cã thÓ chuyÓn ®æi sang CNGC th× cã gi¶i ph¸p cho c¸c hé trong khu ®Êt ®ã dån ®iÒn ®æi thöa nhau, hoÆc ®æi cho hé cã nhu cÇu CNGC ngoµi khu d©n c­ ®Ó x©y dùng trang tr¹i CNGC. Thµnh lËp c¸c tæ dån ®iÒn ®æi thöa t¹i c¸c th«n, xóc tiÕn nhanh qua tr×nh tÝch tô ruéng ®Êt, tæ chøc nµy cã nhiÖm vô xem xÐt phª duyÖt diÖn tÝch vµ vÞ trÝ x©y dùng trang tr¹i cña c¸c hé phï hîp víi c¸c tiªu trÝ ®Æt ra vµ phï hîp vêi ®iÒu kiÖn cña tõng th«n 4.5.2.3 Gi¶i ph¸p nguån nh©n lùc Qua ph©n tÝch nguån nh©n lùc cña c¸c hé CNGC, thÊy râ nh÷ng thuËn lîi , khã kh¨n vÒ nguån nh©n lùc phôc vô CNGC cña hé, ®Ò tµi ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña hé nh­ sau: - Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c líp tËp huÉn kü thuËt nh»m n©ng cao kü thuËt CNGC cho ng­êi ch¨n nu«i, tæ chøc theo ®Þnh kú th¸ng, quý hoÆc n¨m. - Thµnh lËp Héi CNGC t¹i c¸c x·, th«n,… th­êng xuyªn sinh ho¹t trao ®æi kinh nghiÖm, tiÕn bé kü thuËt trong CNGC cho nhau, gióp ®ì nhau. Kinh phÝ ho¹t ®éng do hé tù ®ãng gãp lµ chÝnh, do ban khuyÕn n«ng qu¶n lý, hç trî vµ ®Þnh h­íng ho¹t ®éng. - H­íng dÉn c¸ch tæ chøc vµ qu¶n lý trang tr¹i, cïng hé x©y dùng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn CNGC cña gia ®×nh phï hîp víi tiÒm n¨ng cña tõng hé. Ng­êi thùc hiÖn lµ c¸c c¸n bé khuyÕn n«ng, Héi CNGC, n«ng d©n chñ chèt,… - Më c¸c líp ®µo t¹o theo tr×nh ®é s¬ cÊp, trung cÊp vÒ ch¨n nu«i, thó y vµ ¸p dông tiÕn bé míi, khuyÕn khÝch lao ®éng cña c¸c hé tham gia vµ cÊp b»ng, chøng chØ khi kÕt thóc khãa häc. Nh÷ng ng­êi tham gia c¸c líp nµy sÏ ®­îc yªu tiªn vÒ chÝnh s¸ch hç trî cho CNGC cña hé, cã nh­ vËy míi thu hót ®­îc nhiÒu hé tham gia, tõ ®ã n©ng cao ®­îc kü thuËt CNGC cho ®a sè ng­êi ch¨n nu«i. - X©y dùng mét sè m« h×nh CNGC ®iÓm ®Ó c¸c hé CNGC ®Õn th¨m quan, häc hái. 4.5.2.4 Gi¶i ph¸p vÒ vèn Qua ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ vÒ nhu cÇu vèn vay cña c¸c hé CNGC, c¸c chñ trang tr¹i thÓ hiÖn t¹i b¶ng 4.15, vµ nghiªn cøu c¸c nguån vèn, c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî CNGC, ®Ò tµi ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: - TËp trung quy ho¹ch ch¨n nu«i thµnh khu tËp trung ®Ó tiÖn cho viÖc ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng, ®èi víi c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung cïng mét khu vùc, nhµ n­íc nªn ®Çu t­ hÖ thèng ®­êng, ®iÖn, hÖ thèng n­íc cho c¸c trang tr¹i víi tû lÖ ®Çu t­ lµ 50% tæng chi phÝ. - §Çu t­ thªm l­îng vèn cho quü khuyÕn n«ng, cho vay vèn víi l·i suÊt thÊp ®Ó c¸c n«ng hé ®Çu t­ vµo hÖ thèng chuång tr¹i vµ ph¸t triÓn quy m« ch¨n nu«i. - Víi c¸c trang tr¹i ®· h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng, Nhµ n­íc ­u tiªn cho vay víi l·i suÊt thÊp ®Ó c¸c trang tr¹i nµy cã nguån vèn më réng vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i cña gia ®×nh. - ¦u tiªn cho vay víi l·i suÊt thÊp 0,3%/th¸ng ®èi víi n«ng hé ch¨n nu«i gia cÇm quy m« tõ 1000con/løa trë lªn trong thêi h¹n 5 n¨m. - KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng vµ viÖc sö dông nguån vèn cña trang tr¹i, kiÓm tra vÒ lç, l·i, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i. - UBND huyÖn thµnh lËp tæ kiÓm tra vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c trang tr¹i trªn ®Þa bµn, c¸c thµnh viªn lµ chñ tÞch UBND x·, tõ ®ã kiÓm tra gi¸m s¸t tõ viÖc x©y dùng chuång tr¹i ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña tr¹i. §èi víi c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ®óng môc tiªu th× ph¶i ®×nh chØ, nh÷ng trang tr¹i lµm ¨n thua lç liªn tôc còng ph¶i xem xÐt ®×nh chØ kh«ng cho tiÕp tôc. - §Ó cã thÓ huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn, huyÖn cÇn cÊp quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi trªn diÖn tÝch trang tr¹i t¸ch khái khu d©n c­ cña hé, hé cã thÓ thÕ chÊp b»ng chÝnh ®Êt ®ai vµ tµi s¶n cña trang tr¹i CNGC cña m×nh. - HuyÖn t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì vÒ mÆt thñ tôc vay vèn, gi¶i ng©n nhanh chãng ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu vèn cho ph¸t triÓn CNGC cña hé. 4.5.2.5 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng ThÞ tr­êng tiªu thô lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña c¸c hé ch¨n nu«i, hiÖn nay c¸c hé CNGC ch­a cã thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh, l©u dµi. V× vËy, bªn c¹nh viÖc hé ph¶i n¨ng ®éng t×m thÞ tr­êng tiªu thô cho s¶n phÈm cña m×nh th× huyÖn vµ thµnh phè cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¹o thi tr­êng tiªu thô cho c¸c hé ch¨n nu«i, v× l­îng s¶n phÈm gia cÇm t¹o ra ngµy cµng lín cÇn thÞ tr­êng tiªu thô lín h¬n. HiÖn nay, s¶n phÈm gia cÇm cña c¸c hé chñ yÕu ®­îc tiªu thô trùc tiÕp cho ng­êi thu gom l­u ®éng, sè l­îng tiªu thô Ýt, gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng cã hîp ®ång. §Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy, cÇn thùc hiÖn tèt mét sè gi¶i ph¸p sau: - Thµnh lËp Héi ch¨n nu«i gia cÇm §«ng Anh, héi cã nhiÖm vô ®øng ra b¶o l·nh t­ c¸ch ph¸p nh©n cho hé ký kÕt hîp ®ång tiªu thô víi c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn, c¸c nhµ hµng kh¸ch s¹n. Hé ch¨n nu«i ph¶i cam kÕt cung cÊp ®óng yªu cÇu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm gia cÇm nh­ ®· ký kÕt. Héi ch¨n nu«i kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm cña hé, ch¸nh t×nh tr¹nh ph¸ hîp ®ång. Ng­êi ch¨n nu«i ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô phï hîp víi s¶n phÈm cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, Héi ch¨n nu«i §«ng Anh hç trî vÒ ®µm ph¸ gi¸ c¶, ký kÕt hîp ®ång. Gi¸ ¸p dông t¹i c¸c hîp ®ång sÏ biÕn ®éng theo gi¸ thÞ tr­êng ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cña c¶ ng­êi ch¨n nu«i vµ phÝa doanh nghiÖp, ch¸nh tÝnh tr¹ng ph¸ gi¸ hîp ®ång. - HuyÖn cÇn x©y dùng trung t©m giÕt mæ quy m« lín, thu gom sè l­îng lín gia cÇm cña huyÖn, tõ ®ã x©y dùng mét th­¬ng hiÖu cho gia cÇm §«ng Anh, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm ®Ó ®­a vµo c¸c siªu thÞ, trung t©m th­¬ng m¹i, c¸c chî b¸n bu«n b¸n lÎ trªn toµn quèc. - KhuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn c¸c lo¹i s¶n phÈm tõ gia cÇm trªn ®Þa bµn huyÖn, thùc hiÖn liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a nhµ n«ng – nhµ n­íc – doanh nghiÖp, gióp doanh nghiÖp t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm uy tÝn trªn thi tr­êng trong n­íc vµ h­íng ra xuÊt khÈu. - §­a nh÷ng gièng gia cÇm cã n¨ng xuÊt, chÊt l­îng cao vµo ch¨n nu«i. Tao ra nh÷ng s¶n phÈm gia cÇm cã tiÕng vang trªn thÞ tr­êng. 4.5.2.6 §Ò xuÊt gi¶i ph¸p qu¶n lý s¶n xuÊt CNGC t¸ch khái khu d©n c­ a. LËp dù ¸n x©y dùng trang tr¹i tr×nh UBND x· hoÆc huyÖn phª duyÖt C¸c hé CNGC ph¶i lËp dù ¸n nh»m môc ®Ých: gióp hé x©y dùng ®­îc ®Þnh h­íng ®Çu t­, s¶n xuÊt phï hîp víi kh¶ n¨ng cña chñ trang tr¹i vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng. T¹o hµnh lang ph¸p lý ®Ó chñ trang tr¹i yªn t©m ®Çu t­; trong s¶n xuÊt ®­îc ph¸p luËt b¶o hé. Néi dung chÝnh trong dù ¸n: - VÞ trÝ, ®Þa ®iÓm vµ nguån vèn x©y dùng trang tr¹i - Hä vµ tªn chñ trang tr¹i. - Bè trÝ s¶n xuÊt, quy m« dù ¸n, h×nh thøc ®Çu t­: + Bè trÝ s¶n xuÊt: ThÓ hiÖn trªn b¶n ®å 1/1000 c¸c khu vùc s¶n xuÊt. + Quy m« s¶n xuÊt: ®Çu con, vèn ®Çu t­, lao ®éng,... - C¸c h¹ng môc cÇn ®Çu t­ x©y dùng vµ gi¶i ph¸p kü thuËt - HiÖu qu¶ s¶n xuÊt: + Tæng thu nhËp b×nh qu©n 1 n¨m + Tæng chi phÝ s¶n xuÊt b×nh qu©n 1 n¨m + Lîi nhuËn b×nh qu©n 1 n¨m + Thêi gian hoµn vèn - Thêi gian thùc hiÖn dù ¸n - C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng b. X©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt C¸c c¨n cø ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch: - C¨n cø vµo dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng trang tr¹i ®· ®­îc UBND huyÖn phª duyÖt. - C¨n cø vµo quü ®Êt cña trang tr¹i: DiÖn tÝch ®Êt, lo¹i ®Êt (®Êt khã giao, ®Êt giao l©u dµi, ®Êt c«ng Ých,...), chÊt ®Êt. - Nguån nh©n lùc: Nh©n lùc cña gia ®×nh, nh©n lùc thuª m­ín (thuª m­ín dµi h¹n, thuª m­ín theo thêi vô,...). - Kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t­ cña chñ trang tr¹i. - ThÞ tr­êng: ®©y lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña mét trang tr¹i, nªn ph¶i ®­îc quan t©m vµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt: - KÕ ho¹ch ch¨n nu«i: + KÕ ho¹ch vÒ quy m« ®Çu con tõng n¨m + Thøc ¨n, chuång tr¹i ®¸p øng cho quy m« ®Çu t­ + Lao ®éng + Vèn ®Çu t­ + HiÖu qu¶ s¶n xuÊt - KÕ ho¹ch chÕ biÕn: + ChÕ biÕn thøc ¨n + ChÕ biÕn s¶n phÈm ch¨n nu«i gia cÇm: cã thÓ ký hîp ®ång víi c¸c c¬ së giÕt mæ ®­îc phÐp cña thµnh phè. c. Qu¶n lý chän gièng vµ quy tr×nh ch¨n nu«i gia cÇm - Chän läc gièng gia cÇm cã chÊt l­îng cao: Gièng gia cÇm ph¶i ®­îc mua ë nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt gièng cã uy tÝn nh­: Trung t©m gièng gia cÇm Thôy Ph­¬ng, C«ng ty CP. Phóc ThÞnh, C«ng ty TNHH CP, JAPACOMFEED.. Ph¶i lµ gièng cã ngu«ng gèc râ rµng, kháe m¹nh, søc sinh tr­ëng, ph¸t triÓn vµ sinh s¶n m¹nh. - Tæ chøc ch¨n nu«i ®óng quy tr×nh: Trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®íi nãng Èm quanh n¨m, chØ cã mét mïa ®«ng kh«ng hoµn toµn kh« vµ ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i dÞch tÔ phøc t¹p cña Hµ Néi nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung, yªu cÇu ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt quy tr×nh ch¨n nu«i gia cÇm, ®Æc biÖt lµ quy tr×nh vÖ sinh thó y phßng bÖnh. §Þnh kú phun thuèc khö trïng, tiªu ®éc khu vùc ch¨n nu«i, thiÕt lËp vµnh ®ai an toµn dÞch bÖnh vµ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c an toµn sinh häc: Chèng, tiªu diÖt vËt chñ trung gian g©y bÖnh, ¸p dông triÖt ®Ó quy tr×nh vacxin phßng bÖnh cho gia cÇm. §ång thêi ¸p dông quy tr×nh sö dông thuèc kh¸ng sinh hîp lý vµ chØ ®­îc dïng c¸c lo¹i thuèc kh¸ng sinh kh«ng n»m trong danh môc cÊm cña ViÖt Nam ®Ó kiÓm so¸t, ng¨n chÆn c¸c bÖnh chuyÒn nhiÔm, ®Æc biÖt lµ c¸c bÖnh do vi khuÈn g©y ra. Cã thêi gian ngõng dïng thuèc kh¸ng sinh tr­íc khi giÕt mæ lµ 15-20 ngµy (tïy tõng lo¹i hãa d­îc). d. Tæ chøc qu¶n lý nguån thøc ¨n Thøc ¨n cho gia cÇm ph¶i râ nguån gèc s¶n xuÊt vµ ph¶i ®­îc kiÓm tra chÊt l­îng cña c¸c c¬ quan chuyªn m«n. HiÖn nay, ®èi víi ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp ph¶i sö dông hoµn toµn thøc ¨n hçn hîp d¹ng viªn vµ d¹ng m¶nh ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ chÊt dinh d­ìng cho gµ. N­íc uèng cho gµ c«ng nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn vÖ sinh cho phÐp. Hµng ngµy ph¶i lªn râ khÈu phÇn ¨n cho tõng l« gia cÇm trong tr¹i. Lu«n kiÓm tra t×nh h×nh ¨n uèng cña gia cÇm xem cã ¨n hÕt khÈu phÇn kh«ng, nÕu kh«ng ¨n hÕt ph¶i ®iÒu chØnh kÞp thêi vµ t×m nguyªn nh©n. e. Tæ chøc qu¶n lý lao ®éng Nh÷ng ng­êi tham gia lao ®éng trong trang tr¹i ph¶i thùc hiÖn chÕ ®é lµm kho¸n: kho¸n s¶n phÈm, kho¸n c«ng viÖc, kho¸n chi phÝ,... chÕ ®é kho¸n ph¶i phï hîp víi tõng lao ®éng, víi tõng c«ng viÖc. NÕu ng­êi nµo lµm v­ît kho¸n ph¶i cã chÕ ®é th­ëng vµ ng­îc l¹i ng­êi nµo lµm viÖc kh«ng hiÖu qu¶, khong ®¹t møc kho¸n ph¶i ph¹t. Thùc hiÖn sù ph©n c«ng, ph©n nhiÖm râ rµng cho tõng ng­êi trong trang tr¹i. f. Qu¶n lý vèn Vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt ph¶i lu«n ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn kh«ng ®Ó thÊt tho¸t vèn b»ng c¸ch qu¶n lý th«ng qua hÖ thèng kÕ to¸n vµ tu©n thñ ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª. Trong s¶n xuÊt ph¶i h¹ch to¸n cho c¶ chu kú s¶n xuÊt, cho n¨m s¶n xuÊt vµ nÕu cã ®iÒu kiÖn th× h¹ch to¸n cho c¶ quý s¶n xuÊt. g. Qu¶n lý khu trang tr¹i tËp CNGC tËp trung - Mçi khu CNGC tËp trung x©y dùng mét khu riªng lµ chç nghØ ng¬i tËp trung cho ng­êi lao ®éng, nguån thøc ¨n vµ con gièng ph¶i ®­îc sù thèng nhÊt cña ®a sè c¸c hé ch¨n nu«i trong khu. - Mçi khu tËp trung ph¶i cã 1-3 ng­êi (tuy theo quy m« cña khu ch¨n nu«i) cã chuyªn m«n vÒ ch¨n nu«i gia cÇm, nh»m phôc vô kiÓm tra vµ qu¶n lý vÖ sinh, phßng dÞch, kü thuËt ch¨n nu«i,… cña c¸c hé trong khu. H×nh thøc tr¶ l­¬ng cho 1-3 ng­êi ®ã do c¸c hé ®ãng gãp, hoÆc giao kho¸n cho hä lµm dÞch vô thó y, thøc ¨n, vËn t¶i, bao tiªu vµ qu¶n lý s¶n phÈm ®Çu ra vµ ®Çu vµo cho khu ch¨n nu«i t©p trung,… - Ph¶i thµnh lËp ®­îc hîp t¸c x· CNGC t¹i khu vùc quy ho¹ch ®ã vµ c¸c thµnh viªn lµ c¸c chñ trang tr¹i ®ã, môc ®Ých ®Ó gi¶i quyÕt vµ thèng nhÊt c¸c vÊn ®Ò sau: + Qu¶n lý ®Êt ®ai: c¸c trang tr¹i CNGC t¸ch khái khu d©n c­ ph¶i cam kÕt sö dông ®óng môc ®Ých. + Thèng nhÊt vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, thèng nhÊt vÒ nguån thøc ¨n vµ con gièng. + Tæ chøc qu¶n lý nguån lao ®éng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng tr¹i,… 4.5.2.7 Gi¶i ph¸p xö lý « nhiÔm m«i tr­êng Ch¨n nu«i gia cÇm cµng ph¸t triÓn th× sè l­îng ph©n, n­íc th¶i, khÝ ®éc vµ c¸c vi sinh vËt cã h¹i do c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr­êng ngµy cµng nhiÒu, l­îng ph©n vµ gi¸c th¶i kh«ng ph©n hñy kÞp ®· g©y « nhiÔm cho m«i tr­êng sèng cña con ng­êi vµ « nhiÔm cho c¶ m«i tr­êng sèng cña gia sóc gia cÇm. ChÝnh v× vËy mét sè n­íc ë Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n kh«ng chñ tr­¬ng ph¸t triÓn thªm ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, chØ duy ch× sè l­îng nhÊt ®Þnh vµ ®Ó bï vµo nhu cÇu tiªu dïng t¨ng, hä nhËp thªm. Hä ®· tÝnh nÕu ®Ó « nhiÔm th× kinh phÝ xö lý « nhiÔm cßn gÊp nhiÒu lÇn kinh phÝ dù phßng. Xin nªu mét sè thÝ dô ë NhËt B¶n. - ë vïng Minamata (NhËt B¶n) do kh«ng chi kinh phÝ phßng chèng phßng chèng « nhiÔm n­íc h»ng n¨m 125 triÖu yªn. Sau hai n¨m ph¶i chi 5 n¨m gåm c¸c kho¶n: båi th­êng søc khoÎ cho d©n trong vïng 7.671 triÖu yªn. Chi bï thiÖt h¹i hoa mµu 690 triÖu yªn. Chi bï c¶i t¹o l¹i ®Êt 7.621 triÖu yªn. Céng 12.632 triÖu yªn. Sau ®ã ph¶i tiÕp tôc chi h»ng n¨m 125 triÖu yªn phßng chèng « nhiÔm m«i tr­êng. - ë l­u vùc s«ng Zinzu: do kh«ng ®Çu t­ chèng « nhiÔm n­íc vµ kh«ng khÝ do c¸c tr¹i ch¨n nu«i th¶i ra m«i tr­êng ®· ph¶i chi 743 triÖu yªn båi th­êng søc khoÎ cho d©n trong vïng. 1.657 triÖu yªn båi th­êng thiÖt h¹i hoa mµu do mÊt mïa vµ 893 triÖu yªn c¶i t¹o ®Êt. Tæng ph¶i chi 2.518 triÖu yªn. Sau ®ã h»ng n¨m cho 603 triÖu yªn phßng chèng « nhiÔm m«i tr­êng. Rót kinh nghiÖm ë c¸c n­íc, chóng ta cÇn ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm mét c¸ch bÒn v÷ng, gi÷ cho m«i tr­êng sèng cña ng­êi d©n quanh vïng vµ ®µn gia cÇm ®­îc an toµn. Ch¨n nu«i gia cÇm trang tr¹i chñ yÕu g©y ra « nhiÔm n­íc, ®Êt, kh«ng khÝ do chÊt ®éc vµ vi sinh vËt g©y h¹i th¶i ra ë m«i tr­êng vµ cïng xung quanh tr¹i. §Ó phßng chèng « nhiÔm m«i tr­êng ph¶i lÊy ph­¬ng ch©m phßng lµ chÝnh (®ã lµ ph­¬ng ph¸p rÎ vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt). - §Ó phßng chèng « nhiÔm ®Êt, vµ n­íc ngÇm cÇn x©y dùng nÒn chuång, hÖ thèng cèng r·nh, nÒn nhµ chøa ph©n,... l¸t g¹ch hoÆc l¸ng bª t«ng. - Ph¶i cã hÖ thèng cèng thu gom n­íc vµo bÓ chøa ®Ó xö lý n­íc b»ng ph­¬ng ph¸p sinh häc hoÆc dïng n­íc v«i, chÊt diÖt trïng,... ®Ó lµm s¹ch n­íc tr­íc khi th¶i ra m«i tr­êng. - §Ó phßng chèng « nhiÔm kh«ng khÝ vµ vi sinh vËt cã h¹i ngay trong chuång nu«i cÇn cã hÖ thèng th«ng giã lµm gi¶m l­îng vi sinh vËt cã h¹i, khÝ ®éc nh­ CO2,H2S, NH3,… vµ ®é Èm. Trång c©y xanh xung quanh tr¹i vµ dïng thuèc khö mïi h«i thèi nh­ DEODORAGE, EM xÞt vµo thøc ¨n trong m¸ng. Dïng BOKASHI r¾c vµo ph©n. H·ng OLMIX (Ph¸p) ®· b¸n réng r·i ë thÞ tr­êng ViÖt Nam chÕ phÈm Mistral cã nguån gèc tù nhiªn cã kh¶ n¨ng lo¹i trõ nguy c¬ ®é Èm cao vµ CO2, NH3, th¸i qu¸ trong chuång tr¹i gia cÇm. - Xö lý ph©n: Nu«i gia cÇm con vµ gia cÇm th­¬ng phÈm lÊy thÞt; sau mét løa ph¶i dän ph©n r¸c s¹ch sÏ trong chuång vµ tÈy uÕ chuång tr¹i. Nu«i gia cÇm ®Î trøng cø sau 2 th¸ng - 3 th¸ng ph¶i dän ph©n, r¾c ®én chuång vµ tÈy uÕ thay r¸c ®én chuång míi. Ph©n ë nhµ chøa chÊt cÇn ®­îc chuyÓn sím ®i chÕ biÕn lµm ph©n bãn ruéng, kh«ng ®Ó l©u sÏ « nhiÔm m«i tr­êng. - X¸c gia cÇm chÕt hoÆc vá trøng Êp th¶i ra ph¶i ®­îc ®èt b»ng lß ®èt cã hÖ thèng läc khÝ ®éc. Dïng c¸c chÕ phÈm ®Ó xö lý « nhiÔm m«i tr­êng trong chu«ng nu«i, nh­ dïng chÕ phÈm DE.ODORAGE, BOKASHI r¾c vµo ph©n vµ r¸c ®én chuång. TiÕn sÜ J.Foulkes nhËn thÊy khi sö lý chuång b»ng Mistaral ë Anh Quèc, l­îng Amoniac ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ trong bÇu kh«ng khÝ trang tr¹i: Gi¶m 92% trªn nÒn vµ 82% trªn trÇn. TiÕn sÜ Ph¹m C«ng ThiÕu vµ céng sù (ViÖn Ch¨n nu«i) ®· ding chÕ phÈm EM (Effective Microorganisms) cho 0,1% gèc vµo n­íc uèng vµ phun EM thø cÊp vµo chÊt ®én chuång lµm t¨ng tû lÖ nu«i sèng 10-12% vµ t¨ng 11,8% khèi l­îng thÞt, thÞt gµ ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu. NguyÔn ThÞ Ngäc Liªn bæ xung chÕ phÈm EM vµo n­íc vµ phun vµo r¸c ®én chuång nu«i vÞt lµm gi¶m tiªu tèn thøc ¨n trªn 1kg t¨ng träng vµ t¨ng tû lÖ nu«i sèng, gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng cã nhiÒu chÕ phÈm kh¸c nhau, mçi chÕ phÈm ®Òu giíi thiÖu kü c¸ch sö dông vµ c«ng dông. Tuy nhiªn, khi sö dông ph¶i thö nghiÖm vµ c©n nh¾c vÒ gi¸ c¶, chi phÝ. Gi÷ trong s¹ch m«i tr­êng trong c¸c tr¹ng tr¹i lµm cho gia cÇm ph¸t triÓn tèt sÏ gi¶m ®­îc rÊt nhiÒu chi phÝ thuèc thó y, thuèc s¸t trïng vµ tr¸nh ®­îc thiÖt h¹i kh«ng mong muèn, gi÷ ®­îc ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 5. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1 KÕt luËn Qua nghiªn cøu ®Ò tµi “Nghiªn cøu viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh - Thµnh Phè Hµ Néi”. B»ng viÖc ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®· lùa chän, ®Ò tµi ®· hÖ thèng ho¸ ®­îc nh÷ng c¬ së lý luËn, c¬ së thùc tiÔn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh, nghiªn cøu thùc tiÔn CNGC t¹i c¸c hé ch¨n nu«i, vµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­, ®Ò tµi ®· ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ trªn ®Þa bµn huyÖn §«ng Anh. Cô thÓ: 1. VÒ nguyªn nh©n ph¶i ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ t¹i huyÖn §«ng Anh - Do ch¨n nu«i gia cÇm cña huyÖn §«ng Anh ®a sè trong khu d©n c­, ph¸t triÓn tù ph¸t, quy m« nhá lÎ (sè hé ch¨n nu«i quy m« lín chØ chiÕm 22,92% n¨m 2007), thiÕu sù quy ho¹ch,... do ®ã t×nh h×nh « nhiÔm m«i tr­êng rÊt trÇm träng ¶nh h­ëng søc kháe con ng­êi. Hµm l­îng khÝ ®éc vµ c¸c vi sinh vËt cã h¹i ®Òu v­ît qu¸ møc cho phÐp (khÝ H2S cao gÊp 279,6 lÇn tiªu chuÈn cho phÐp). - Còng chÝnh t×nh tr¹ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm bõa b·i, thiÕu quy ho¹ch, thiÕu ®Çu t­ lµm cho dÞch bÖnh rÊt dÔ xÈy ra vµ khi x¶y ra dÞch bÖnh th× rÊt khã cã ®iÒu kiÖn c¸ch ly ®Ó khèng chÕ vµ dËp t¾t dÞch bÖnh. - HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc CNGC trong khu d©n c­ thÊp h¬n CNGC ngoµi khu d©n c­. Doanh thu trªn mét ®ång chi phÝ cña nhãm hé ch¨n nu«i trong khu d©n c­ chØ ®¹t 1,09 lÇn, trong khi ®ã tû lÖ nµy cña nhãm hé ch¨n nu«i ngoµi khu d©n c­ ®¹t 1,16 lÇn. 2. VÒ thùc tr¹ng ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh Qu¸ tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn còng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, sè l­îng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ t¨ng qua c¸c n¨m, tõ 48 trang tr¹i n¨m 2005 lªn 82 trang tr¹i n¨m 2007. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ nµy cßn rÊt khiªm tèn, kh«ng ®¹t ®­îc kÕ ho¹ch ®Æt ra vµ ch­a ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng cña huyÖn. HuyÖn ch­a quy ho¹ch vµ x©y dùng ®­îc khu CNGC tËp trung ngoµi khu d©n c­. 3. VÒ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi lùa chän ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh Bªn c¹nh ¶nh h­ëng cña kü thuËt ch¨n nu«i, c¬ së vËt chÊt trang bÞ cho ch¨n nu«i tíi quy m« ch¨n nu«i cña hé vµ møc vèn ®Çu t­ cña hé khi chuyÓn ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­. Th× mét sè vÊn ®Ò næi cém kh¸c ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña §«ng Anh, cô thÓ: Thø nhÊt: VÒ nguån nh©n lùc cña hé - Nguån lao ®éng trong c¸c hé lµ t­¬ng ®èi dåi dµo, b×nh qu©n 3,68 lao ®éng/hé CNGC trong khu d©n c­ vµ 4,83 lao ®éng/hé CNGC ngoµi khu d©n c­. §©y sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong khai th¸c vµ sö dông nguån nh©n lùc s½n cã trong ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cña hé. - Tuæi b×nh qu©n cña chñ hé CNGC trong khu d©n c­ kh¸ cao, 46,65 tuæi, trong khi tuæi b×nh qu©n cña chñ hé CNGC ngoµi khu d©n c­ lµ 38,53 tuæi. §©y lµ mét khã kh¨n cho c¸c hé CNGC trong khu d©n c­ trong viÖc tiÕp nhËn khoa häc kü thuËt, trong qu¶n lý vµ ®Þnh h­íng s¶n xuÊt kinh doanh cña hé khi ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ víi quy m« lín h¬n. Do t­ duy kinh tÕ yÕu dÇn vµ møc ®é n¨ng ®éng cña hé sÏ kÐm, tÝnh b¶o thñ cao. - Chñ hé CNGC trong khu d©n c­ cã tr×nh ®é thÊp chiÕm tû lÖ cao, còng lµ mét c¶n trë trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cña hé. Thø hai: VÒ nguån lùc ®Êt ®ai cña hé Trong khi diÖn tÝch ®Êt tèi ®a mµ hé cã thÓ chuyÓn ®æi sang ch¨n nu«i gia cÇm b×nh qu©n lµ 2113,57m2/hé, th× huyÖn quy ®Þnh mét hé ch¨n nu«i ngoµi khu d©n c­ ph¶i cã diÖn tÝch tèi thiÓu 3600 m2. Thø ba: VÒ nguån vèn cña hé Nhu cÇu vÒ vèn vµ vèn b×nh qu©n mét hé CNGC ngoµi khu d©n c­ cao h¬n nhiÒu hé CNGC trong khu d©n c­. Vèn hiÖn cã b×nh qu©n mét hé cña nhãm hé CNGC trong khu d©n c­ lµ 251,18 triÖu ®ång, trong khi ®ã vèn hiÖn cã b×nh qu©n mét hé CNGC ngoµi khu d©n c­ lµ 713,67 triÖu ®ång. V× vËy, ®Ó chuyÓn CNGC t¸ch khái khu d©n c­ hé cÇn l­îng vèn gÇn gÊp 3 vèn hiÖn cã cña hé. §©y lµ còng lµ mét khã kh¨n lín cña hé trong viªc ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­. Thø t­: VÒ thÞ tr­êng tiªu thô ThÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm gia cÇm cña c¸c hé ch¨n nu«i kh«ng æn ®Þnh, ch­a cã mét thÞ tr­êng tiªu thô lín vµ 100% hé ch­a cã hîp ®ång tiªu thô. §iÒu nµy g©y t©m lý lo ng¹i, kh«ng m¹nh d¹n ®Çu t­ ®Ó ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­. 4. VÒ c¸c gi¶i ph¸p ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ huyÖn §«ng Anh Trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh, ®Ò tµi x©y dùng hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò v­íng m¾c vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh, nh­: Gi¶i ph¸p vÒ quy ho¹ch; ®Ò xuÊt quy m« ch¨n nu«i cho mét trang tr¹i CNGC t¸ch khái khu d©n c­ tèi thiÓu lµ 1000con/løa/hé; ®Ò xuÊt diÖn tÝch tèi thiÓu cho mét trang tr¹i CNGC trong khu tËp trung lµ 400m2/hé, c¸c tr¹i CNGC ph©n t¸n diÖn tÝch tèi thiÓu lµ 600m2/hé; gi¶i ph¸p vÒ vèn, nguån nh©n lùc; gi¶i ph¸p tæ chøc thùc hiÖn, qu¶n lý; gi¶i ph¸p xö lý m«i tr­êng;… Chóng t«i tin r»ng víi viÖc thùc hiÖn ®ång bé vµ triÖt ®Ó c¸c gi¶i ph¸p trªn sÏ nhanh chãng ®­a CNGC cña huyÖn t¸ch khái khu d©n c­, ®Õn n¨m 2020 sè gia cÇm CNGC trong khu d©n c­ cña huyÖn chØ cßn kho¶ng 11,45% tæng sè gia cÇm cña huyÖn, cã kho¶n 1200 hé CNGC ngoµi khu d©n c­ víi sè l­îng gia cÇm chiÕm 88,55% tæng ®µn. 5.2 KiÕn nghÞ §èi víi Nhµ N­íc vµ thµnh phè Hµ Néi: Nhµ n­íc vµ thµnh phè Hµ Néi cÇn c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña ®Þa ph­¬ng ®Ó cã nh÷ng chÝnh s¸ch t¨ng c­êng nguån vèn hç trî ®Çu t­ c¬ së h¹ t»ng cho c¸c khu CNGC t¸ch khái khu d©n c­. Cã quy ho¹ch ph¸t triÓn l©u dµi ®Ó ph¸t triÓn c¸c khu CNGC t¸ch khái khu d©n c­ æn ®Þnh. T¹o t©m lý yªn t©m cho ng­êi ch¨n nu«i vµ ®Þnh h­íng tèt cho ®Þa ph­¬ng ph¸t triÓn CNGC t¸ch khái khu d©n c­. §èi víi huyÖn: Nghiªn cøu vµ phª duyÖt ngay c¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c vïng CNGC, lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt, gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Cïng c¸c ®Þa ph­¬ng lªn kÕ ho¹ch cô thÓ cho tõng th«n x· ®Ó ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­. Thµnh lËp c¸c hîp t¸c x· CNGC ë c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c tæ dån ®iÒn ®æi thöa vµ cã biÖn ph¸p qu¶n lý, hç trî phï hîp. Hç trî ng­êi ch¨n nu«i trong viÖc t×m vµ vay vèn phôc vô CNGC, hç trî c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt, qu¶n lý trang tr¹i CNGC cña hé. Hç trî ng­êi ch¨n nu«i trong t×m kiÕm thÞ tr­êng míi vµ ký kÕt hîp ®ång víi c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn, c¸c siªu thÞ,...trong vµ ngoµi n­íc. §èi víi hé CNGC: Thùc hiÖn nghiªm tóc dù ¸n ®­a CNGC cña hé t¸ch khái khu d©n c­, tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong CNGC vµ xö lý m«i tr­êng ch¨n nu«i. KiÓm tra vµ lùa chän kü ®Çu vµo nh­ con gièng, thøc ¨n, thuèc thó y,...Qu¶n lý chÆt chÏ vµ linh ho¹t nguån vèn ®­îc vay, ®­îc cÊp, ®Çu vµo vµ ®Çu ra nh¨m ®¹t hiÖu qu¶ cao trong CNGC cña hé. Tù gi¸c vµ gióp ®ì nhau dån ®iÒn ®æi thöa, xãa bá t­ t­ëng tiÓu n«ng, manh món, th­êng xuyªn trao ®æi kinh nghiÖm CNGC ®Ó cïng nhau ph¸t triÓn. tµi liÖu tham kh¶o 1 Côc ch¨n nu«i (2005), Ch¨n nu«i gia cÇm cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi, 2 Côc Ch¨n Nu«i (2007), Sù ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm thÕ giíi, 3 Chi côc Thó Y Hµ Néi (2005), Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®­a ch¨n nu«i gia cÇm ra khái khu d©n c­ theo h×nh thøc kinh tÕ trang tr¹i, Hµ Néi. 4 §ç ThÞ Ngµ Thanh, Ng« ThÞ ThuËn (1997), Gi¸o tr×nh thèng kª n«ng nghiÖp, NXB N«ng NghiÖp. 5 HiÖp héi ch¨n nu«i gia cÇm ViÖt Nam (2007), Sæ tay Ch¨n nu«i gia cÇm bÒn v÷ng, Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 6 Hµ Yªn (2005), ThiÖt h¹i do cóm gia cÇm 2005: Gi¶m kû lôc, 7 NguyÔn H÷u TrÝ (2003), Bµi gi¶ng hÖ thèng n«ng nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 8 T« Dòng TiÕn (2003), Bµi gi¶ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu kinh tÕ, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 9 TS. TrÇn Xu©n C«ng – Chñ tÞch HiÖp héi CNGC ViÖt Nam (2007), S¶n xuÊt vµ thÞ tr­êng gia cÇm ë ViÖt Nam tr­íc vµ sau khi gia nhËp WTO, Bµo c¸o t¹i héi nghÞ ch¨n nu«i gia cÇm quèc tÕ tæ chøc t¹i ViÖn Ch¨n nu«i 14/03/2007. 10 Phßng Kinh tÕ huyÖn §«ng Anh (2007), B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2007 vµ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô n¨m 2008, §«ng Anh. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi ---------------  nguyÔn v¨n c­êng Nghiªn cøu viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh Thµnh Phè Hµ Néi luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp M· sè: 60.31.10 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: gs.ts. ph¹m thÞ mü dung   Hµ néi – 2008 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ ch­a ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®· ®­îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ NguyÔn V¨n C­êng LêI C¶M ¥N Tr­íc hÕt víi t×nh c¶m ch©n thµnh vµ lßng biÕt ¬n s©u s¾c t«i xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« GS.TS. Ph¹m ThÞ Mü Dung, ng­êi ®· ®Þnh h­íng, trùc tiÕp h­íng dÉn vµ ®ãng gãp ý kiÕn cô thÓ cho kÕt qu¶ cuèi cïng ®Ó t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o Khoa KÕ to¸n vµ Qu¶n trÞ kinh doanh, Khoa Sau ®¹i häc – Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi cïng toµn thÓ c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu. Cho phÐp t«i ®­îc göi lêi c¶m ¬n tíi Côc Thó Y, UBND thµnh phè Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ PTNT, Trung t©m KhuyÕn N«ng Hµ Néi, UBND huyÖn §«ng Anh ®· cung cÊp sè liÖu, th«ng tin vµ ®Þa bµn tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn luËn v¨n. Xin c¶m ¬n sù gióp ®ì, ®éng viªn cña tÊt c¶ b¹n bÌ, ®ång nghiÖp, gia ®×nh vµ nh÷ng ng­êi th©n ®· lµ ®iÓm tùa vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt cho t«i trong suèt thêi gian häc tËp nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n. Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2008 T¸c gi¶ NguyÔn V¨n C­êng môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t v Danh môc c¸c b¶ng vii Danh môc c¸c biÓu ®å viii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t CNGC : Ch¨n nu«i gia cÇm SL : Sè l­îng CC : C¬ cÊu LMLM : Lë måm long mãng CNH – H§H : C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ BQ : B×nh qu©n NTTS : Nu«i trång thuû s¶n TN : Thu nhËp L§ : Lao ®éng NN : N«ng nghiÖp CSHT : C¬ së h¹ tÇng §H, C§, THCN : §¹i häc, Cao ®¼ng, Trung häc chuyªn nghiÖp CN – TTCN&XD : C«ng nghiÖp – TiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ x©y dùng GTSX : Gi¸ trÞ s¶n xuÊt KCN : Khu c«ng nghiÖp Danh môc b¶ng STT Tªn b¶ng Trang 2.1 Sè l­îng gia cÇm cña ViÖt Nam qua c¸c n¨m 6 2.2 S¶n phÈm ch¨n nu«i cña thÕ giíi giai ®o¹n 1975-2005 12 2.3 10 quèc gia ®øng ®Çu vÒ s¶n l­îng thÞt gia cÇm trªn thÕ giíi 13 3.1 §Êt ®ai vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña huyÖn §«ng Anh giai ®o¹n 2005 - 2007 26 3.2 D©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn §«ng Anh giai ®o¹n 2005 - 2007 28 3.3 C¬ së h¹ tÇng trang thiÕt bÞ cho huyÖn §«ng Anh trong giai ®o¹n 2005 - 2007 30 3.4 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña huyÖn §«ng Anh qua c¸c n¨m (2005-2007) 32 4.1 KÕt qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ Néi trong 8 n¨m gÇn ®©y 41 4.2 Sè trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm ngoµi khu d©n c­ cña c¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi 43 4.3 T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cña huyÖn §«ng Anh 45 4.4 L­îng vi sinh vËt cña khu chuång 10 hé nu«i gia cÇm trong khu d©n c­ 50 4.5 L­îng khÝ ®éc trong kh«ng khÝ cña khu chuång 10 hé nu«i gia cÇm 51 4.6 KÕt qu¶ ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña huyÖn §«ng Anh 53 4.7 KÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn viÖc ®­a ch¨n nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c­ cña §«ng Anh 55 4.8 H­íng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i ®iÒu tra 59 4.9 T×nh h×nh trang bÞ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cho ch¨n nu«i gia cÇm cña nhãm hé ®iÒu tra 60 4.10 T×nh h×nh tiªm phßng vµ tû lÖ chÕt t¹i c¸c hé ®iÒu tra trªn ®Þa bµn huyÖn 63 4.11 HiÖu qu¶ ch¨n nu«i gia cÇm cña nhãm hé ®iÒu tra n¨m 2007 64 4.12 Nguån nh©n lùc cña nhãm hé ®iÒu tra 66 4.13 Quü ®Êt tÝnh b×nh qu©n trªn nhãm 1 69 4.14 Quü ®Êt cña huyÖn §«ng Anh 70 4.15 Vèn vµ nhu cÇu vÒ vèn cho ch¨n nu«i gia cÇm cña hé 72 4.16 H×nh thøc tiªu thu s¶n phÈm cña c¸c hé ch¨n nu«i gia cÇm 74 4.17 NhËn thøc cña hé vÒ viÖc ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ 76 4.18 Môc tiªu ®­a CNGC t¸ch khái khu d©n c­ huyÖn §«ng Anh dù kiÕn ®Õn n¨m 2020 78 4.19 Quy ho¹ch x©y dùng khu CNGC tËp trung t¸ch khái khu d©n c­ t¹i c¸c x· thuéc huyÖn §«ng Anh ®Õn 2020 78 Danh môc biÓu ®å STT Tªn biÓu ®å Trang 4.1 C¬ cÊu ®µn gia cÇm 42 4.2 C¬ cÊu hé ch¨n nu«i gia cÇm 46 4.3 Yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i cña c¸c nhãm hé 61 4.4 Tr×nh ®é häc vÊn cña chñ hé 67 4.5 Lý do ch­a ®­a ch¨n nu«i gia cÇm ra khái khu d©n c­ 77 ._.