Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Tại Điện Lực Cần Thơ

Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài: Ngành điện Việt Nam đang có khuynh hướng phát triển theo một hướng mới hoàn toàn khác như hiện nay. Thật vậy, hiện nay, qui luật phát triển kinh tế xã hội - một qui luật biện chứng của chủ nghĩa duy vật lịch sử - là quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đã bắt đầu chi phối mạnh các hướng đi cần thiết của ngành điện hiện nay và trong tương lai không xa. Điện lực là ngành có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của tỉnh, vì thế trong xu thế phát triển và huy hoạch của ngành từ nay đến năm 2010 sẽ đưa điện đến 100% hộ dân có điện sử dụng,do đó công tác điện khí hoá nông thôn, vừa xây dựng, vừa cải tạo lưới điện cũ, từng bước hiện đại hoá xây dựng lưới điện. Để hoàn thành khối lượng công việc như kế hoạch đề ra từ đây đến năm 2010 ngoài việc duy trì đội ngũ cán bộ công nhân viên hiện có, công ty Điện lực Cần Thơ cần dự kiến phát triển nguồn nhân lực theo hướng chuyên môn hoá thông qua đào tạo, tuyển dụng từ trường lớp ra. Để có thể duy trì cũng như thu hút lao động có trình độ, tay nghề cao thì đòi hỏi doanh nghiệp phải tuyển dụng và giữ lại đúng người làm đúng việc bởi vì khi một người có kỹ năng thích hợp, đang làm đúng công việc, thì cả người nhân viên đó và công ty điều có lợi. Để làm được như vậy doanh nghiệp cần có một hệ thống thù lao cạnh tranh và công bằng. Mặc dù tiền không phải là lý do duy nhất để các nhân viên làm việc cho một doanh nghiệp, nhưng những phương pháp trả lương không công bằng vẫn là nguyên nhân chính gây ra sự bất mãn của nhân viên và làm tăng tình trạng bỏ việc, giảm hiệu quả lao động và gây ra những chi chí không cần thiết cho doanh nghiệp. Hệ thống tiền lương hợp lý là sự bảo đảm rằng những người thực hiện các nhiệm vụ được coi là như nhau sẽ nhận được mức thù lao như nhau và thù lao thì bao hàm tất cả các hình thức thu nhập mà các cá nhân được trả cho phần lao động của họ (lương, phụ cấp,…). Hiện nay Đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới rất cần những người có năng lực để góp sức đưa Đất nước đi lên với mục tiêu là đến năm 2020 sẽ cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Bên cạnh sự “hoàn thiện hệ thống cơ sở dạy nghề, hệ thống chính sách dạy nghề nhằm tạo điều kiện và khuyến khích lao động kỹ thuật”, việc giữ cho người lao động làm đúng ngành nghề mà họ đã học; không để cho người giỏi tâp trung quá nhiều ở các công ty nước ngoài hay sự di dân sang nước ngoài cũng không kém phần quan trọng. Hiện nay, ngày càng có nhiều sinh viên đi du học ở nước ngoài và trong số họ có những SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 1 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . người không quay về phục vụ Đất nước vì vậy Nhà nước buộc họ phải nộp thuế thân để ràng buộc họ. Hay tình trạng các sinh viên giỏi ra trường đi làm cho các doanh nghiệp nước ngoài,… đó là vì sao? Một khía cạnh nào đó có thể là do thu nhập của họ từ các doanh nghiệp trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu chi tiêu của cá nhân và gia đình họ bởi vì mức lương của các doanh nghiệp nước ngoài rất cao so với các doanh nghiệp trong nước. Vì vậy một chính sách lương hợp lý rất cần thiết đối với người lao động. Ngoài tiền lương, việc cung cấp những dịch vụ và phúc lợi cho nhân viên như: các chương trình hưu trí; các kế hoạch chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm; các kế hoạch chia lợi nhuận; các kế hoạch khuyến khích tạo động lực khác, chẳng hạn như kế hoạch giải trí,… cũng là những biện pháp khuyến khích, tạo động lực cho người lao động phát huy hết khả năng của mình cũng như người lao động hiểu rõ doanh nghiệp mong chờ những gì từ họ và họ có thể mong muốn những gì từ doanh nghiệp. Tóm lại, một chính sách lương hợp lý có thể kích thích người lao động tăng năng suất lao động từ đó tăng lợi nhuận của doanh nghiệp là đều mà doanh nghiệp và người lao động nào cũng mong muốn. Chính vì vậy mà người viết chọn đề tài “Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Tại Điện Lực Cần Thơ”. II. Mục tiêu nghiên cứu: Như đã trình bày ở trên, mục tiêu nghiên cứu của đề tài là “Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Của Người Lao Động”. Thông qua những nghiên cứu như: − Phân tích tình hình lao động, tiền lương tại Điện Lực Cần Thơ: + Về lao động: ƒ Phân tích trình độ lao động tại công ty. ƒ Phân tích tình hình tăng giảm lao động tại công ty. ƒ Phân tích tình hình bố trí lao động tại các đơn vị trực thuộc. + Về tiền lương: ƒ Phân tích, đánh giá hình thức trả lương tại Điện Lực Cần Thơ từ đó rút ra ưu và nhược điểm của hình thức đó. Xem ảnh hưởng của cách trả lương đến người lao động từ đó đề nghị, giải pháp cải thiện cách trả lương nhằm kích thích người lao động tăng năng suất lao động. ƒ Đánh giá các hình thức lương, thưởng, ăn giữa ca, trợ cấp liên quan tới người lao động trong Doanh nghiệp. ƒ Phân tích tình hình thực hiện quỹ lương năm 2003. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 2 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . − Phân tích ảnh hưởng của chính sách lương đến năng suất lao động của người lao động: + Phân tích và so sánh hình thức lương theo sản phẩm tại công ty Điện Lực Cần Thơ và các công ty xây dựng 621, công ty cơ khí và sửa chữa 721. Từ đó kết luận hình thức trả lương theo sản phẩm tại phân xưởng sản xuất là kích thích người lao động tăng năng suất lao động của mình nhiều nhất. + Phân tích và so sánh các loại trợ cấp của Điện Lực Cần Thơ qua các năm. Từ đó rút ra các loại trợ cấp đó khuyến khích người lao động như thế nào. + Phân tích và so sánh các chế độ tiền thưởng của doanh nghiệp đối với người lao động. Từ đó rút ra các hình thức thưởng đó đã kích thích người lao động làm việc để tăng năng suất lao động như thế nào. III. Phương pháp nghiên cứu: Để hoàn thành mục tiêu nghiên cứu, đề tài sẽ được tiến hành thông qua: 1. Phương pháp thu thập số liệu: 1.1. Số liệu thứ cấp: − Các báo cáo, tài liệu của cơ quan thực tập. − Tham khảo các tài liệu có liên quan. 1.2. Số liệu sơ cấp: − Quan sát: tiếp cận, tìm hiểu và quan sát thực tế. − Điều tra: phỏng vấn trực tiếp các công nhân tại doanh nghiệp thực tập. 2. Phân tích số liệu: − Phương pháp so sánh, tổng hợp: lấy số liệu của doanh nghiệp thực tập so sánh thực tế so với kế hoạch, so với thực tế năm trước và so sánh với doanh nghiệp khác. − Phương pháp nghiên cứu điển cứu: lấy số liệu của những doanh nghiệp có hình thức lương theo sản phẩm. IV. Phạm vi nhiên cứu: − Khi phân tích chỉ dựa vào số liệu thứ cấp và số liệu thu thập được. − Chỉ nghiên cứu hình thức lương trong doanh nghiệp thực tập và công ty xây dựng 621, công ty 721 mà trọng tâm là tập trung đi sâu nghiên cứu, phân tích ưu điểm của phương pháp trả lương theo sản phẩm. − Chỉ chế độ tiền thưởng, các khoản trợ cấp trong Doanh nghiệp đã kích thích người lao động như thế nào. − Chỉ nghiên cứu trong 3 năm 2001,2002,2003. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 3 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . PHẦN NỘI DUNG Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Khái quát về lao động: 1.1. Khái niệm lao động: Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần của xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của Đất nước. 1.2. Tầm quan trọng của lao động: Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh cần phải có ba yếu tố cơ bản: tư liệu lao động, đối tượng lao động và lao động, trong đó, lao động là yếu tố có tính chất quyết định. Trong tất cả các chế độ xã hội, việc làm ra của cải vật chất, thỏa mãn tất cả các nhu cầu, các điều kiện về sinh hoạt, sinh tồn của xã hội đều do lao động mà có. Lao động là hoạt động chân tay và hoạt động trí óc của con người nhằm biến đổi các vật thể tự nhiên thành những vật thể cần thiết để thỏa mãn nhu cầu của xã hội. Lao động là điều kịên đầu tiên, cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của xã hội. 1.3 Phân loại lao động: 1.3.1 Phân loại theo nghề nghiệp: − Công nhân sản xuất chính: là những người làm việc trực tiếp bằng tay hoặc bằng máy móc tham gia vào quá trình sản xuất và trực tiếp làm ra sản phẩm. − Công nhân sản xuất phụ: là những người phục vụ cho quá trình sản xuất và làm các ngành nghề phụ như: công nhân sửa chữa, vận chuyển nội bộ và làm các hoạt động sản xuất phụ khác. − Lao động còn lại gồm có: nhân viên kỹ thuật, nhân viên bán hàng, nhân viên hành chính, kế toán đào tạo, bảo vệ cơ sở,…. 1.3.2 Phân loại lao động theo nhóm lương: Lao động trực tiếp và gián tiếp trong doanh nghiệp có nhiều mức lương theo bậc lương, thang lương. Thông thường công nhân sản xuất trực tiếp có từ 1 đến 7 bậc lương. Bậc 1&2 gồm phần lớn lao động phổ thông, chưa qua tầng lớp chuyên môn nào. Bậc 3&4 gồm những công nhân đã qua một quá trình đào tạo. Bậc 5 trở lên gồm những công nhân đã qua trường lớp chuyên môn có tay nghề cao. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 4 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . Lao động gián tiếp cũng có nhiều bậc: nhân viên, cán sự, chuyên viên. Mỗi bậc lại chia nhiều hạn. Nhân viên phần nhiều là những người tốt nghiệp phổ thông hoặc chuyên môn trung cấp. Cán sự phần nhiều là những người tốt nghiệp cao đẳng hoặc đại học. Chuyên viên là những người tốt nghiệp đại học hoặc trên đại học có quá trình nghiên cứu khoa học và có trình độ chuyên môn cao. Việc phân loại theo nhóm lương rất cần thiết cho việc phân bố lao động, bố trí nhân sự công tác trong doanh nghiệp. 1.4 Hạch toán lao động: 1.4.1 Hạch toán tình hình sử dụng số lượng lao động và thời gian lao động: 1.4.1.1 Số lượng lao động trong doanh nghiệp: thường có sự biến động tăng giảm trong từng đơn vị, bộ phận cũng như phạm vi toàn doanh nghiệp. Sự biến động trong doanh nghiệp có ảnh hưởng đến cơ cấu lao động, chất lượng lao động và do đó có ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để phản ảnh số lượng lao động hiện có và theo sự biến động lao động trong từng đơn vị, bộ phận, doanh nghiệp sử dụng “Sổ Danh Sách Lao Động”. Cơ sở số liệu để ghi vào sổ “Sổ Danh Sách Lao Động” là các chứng từ tuyển dụng, các quyết định thuyên chuyển công tác, cho thôi việc, hưu trí,.. 1.4.1.2 Thời gian lao động của nhân viên: cũng có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để phản ánh kịp thời, chính xác tình hình sử dụng thời gian lao động, kiểm tra việc chấp hành kỹ luật lao động của công nhân viên trong doanh nghiệp, kế toán sử dụng “Bảng Chấm Công” (mẫu số 01- LĐTL ban hành theo qui định số 1141- TC/QĐ/CĐKT ngày 01/11/1995 của Bộ Tài Chính). Bảng chấm công là tài liệu quan trọng để tổng hợp, đánh giá phân tích tình hình sử dụng thời gian lao động, là cơ sở để kế toán tính toán kết quả lao động và tiền lương cho công nhân viên. Bên cạnh bảng chấm công kế toán còn sử dụng một số chứng từ khác để phản ảnh cụ thể tình hình sử dụng thời gian lao động của công nhân viên trong một số trường hợp sau: − Phiếu nghỉ hưởng bảo hiểm xã hội (Mẫu số 03-LĐTL): phiếu này được lập để xác định số ngày được nghỉ do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, nghỉ trông con ốm,…của người lao động, làm căn cứ tính bảo hiểm xã hội trả thay lương theo chế độ qui định. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 5 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . − Phiếu báo làm thêm giờ (Mẫu số 07-LĐTL): đây là chứng từ xác nhận số giờ công, đơn giá và số tiền làm thêm được hưởng của từng công việc và là cơ sở để tính trả lương cho người lao đông. − Biên bản điều tra tai nạn lao động (Mẫu số 09-LĐTL). 1.4.2 Hạch toán kết quả lao động: Kết quả lao động của công nhân viên trong doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố: thời gian lao động, trình độ thành thạo, tinh thần làm việc, phương tiện sử dụng,…. Khi đánh giá phân tích kết quả lao động của công nhân viên phải xem xét một cách đầy đủ các nhân tố trên. Kết quả lao động của công nhân viên trong doanh nghiệp được phản ảnh vào các chứng từ: − Phiếu xác nhận sản phẩm hoặc công việc hoàn thành (Mẫu số 06-LĐTL). − Hợp đồng giao khoán (Mẫu số 08-LĐTL). 2. Khái quát về tiền lương: 2.1 Khái niệm tiền lương: Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của bộ phận xã hội mà người lao động được sử dụng để bù đắp hao phí lao động của mình trong quá trình sản xuất nhằm tái sản xuất sức lao động. Tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu của công nhân viên chức, ngoài ra họ còn được hưởng chế độ trợ cấp xã hội trong thời gian nghỉ việc vì ốm đau, thai sản, tai nạn lao động,… và các khoản tiền thưởng thi đua, thưởng năng suất lao động…. 2.2 Đặc điểm của tiền lương: − Tiền lương là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động, tiền tệ và nền sản xuất hàng hóa. − Tiền lương là một bộ phận cấu thành nên giá trị sản phẩm do lao động làm ra. Tùy theo cơ chế quản lý mà tiền lương có thể được xác định là một bộ phận của chi phí sản xuất kinh doanh cấu thành nên giá thành sản phẩm hay được xác định là một bộ phận của thu nhập-kết quả tài chính cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. − Tiền lương là đòn bẩy kinh tế quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng năng suất lao động, có tác dụng động viên và khuyến khích công nhân viên chức phấn khởi, tích cực lao động, nâng cao hiệu quả công tác. 2.3 Các hình thức tiền lương: Hiện nay, việc tính trả lương cho người lao động được tiến hành theo hai hình thức chù yếu: hình thức tiền lương theo thời gian và hình thức tiền lương theo sản phẩm. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 6 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . 2.3.1 Hình thức tiền lương theo thời gian: Tiền lương tính theo thời gian là tiền lương trả cho người lao động theo thời gian làm việc, cấp bậc công việc và thang lương của người lao động. Tiền lương tính theo thời gian có thể thực hiện tính theo tháng, tuần, ngày hoặc ngày làm việc của người lao động tùy thuộc theo yêu cầu và trình độ quản lý thời gian lao động của doanh nghiệp. Thường áp dụng cho lao động làm công tác văn phòng như: hành chính, quản trị, tổ chức lao động, thống kê, tài vụ-kế toán,…. Tiền lương thời gian có thể tính theo thời gian giản đơn hay tính theo thời gian có thưởng. ∗ Trả lương theo thời gian giản đơn: gồm: Tiền lương tháng: là tiền lương trả cố định hằng tháng trên cơ sở hợp đồng lao động. Thường áp dụng cho nhân viên làm công việc quản lý hành chính, quản lý kinh tế. Mức lương Mức lương cơ bản Hệ số Tổng hệ số các Tháng = (tối thiểu) x lương + khoản trợ cấp Tiền lương tuần: là tiền lương trả cho một tuần làm việc. Mức lương tuần = mức lương tháng × 12/52 tuần Tiền lương ngày: là tiền lương trả cho một ngày làm việc. Mức lương ngày = mức lương tháng/ 22 (hoặc 26) Tiền lương giờ: là tiền lương trả cho một giờ làm việc. Mức lương giờ = mức lương ngày/ 8 (tối đa) ∗ Trả lương theo thời gian có thưởng: Theo hình thức này kết hợp trả lương theo thời gian giản đơn với chế độ tiền lương trong sản xuất kinh doanh. 2.3.2 Hình thức tiền lương tính theo sản phẩm: Tiền lương tính theo sản phẩm là tiền lương tính trả cho người lao động theo kết quả lao động-khối lượng sản phẩm,công việc và lao vụ đã hoàn thành, bảo đảm đúng tiêu chuẩn, kỹ thuật, chất lượng đã qui định và đơn giá tiền lương tính cho một đơn vị sản phẩm, công việc lao vụ đó. Tiền lương tính theo sản phẩm có thể được thực hiện theo những cách sau: − Tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp (không hạn chế): Tiền lương được Số lượng (khối lượng) SP, Đơn giá lĩnh trong tháng = Công việc hoàn thành x tiền lương SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 7 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . Tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp được tính cho người lao động hay cho một tập thể người lao động thuộc bộ phận trực tiếp sản xuất. − Tiền lương tính theo sản phẩm gián tiếp: Tiền lương được Tiền lương được lĩnh của Tỷ lệ lương lĩnh trong tháng = bộ phận gián tiếp x gián tiếp Tiền lương tính theo sản phẩm gián tiếp cũng được tính cho từng người lao động hay cho một tập thể người lao động thuộc bộ phận gián tiếp phục vụ sản xuất phân xưởng hưởng lương phụ thuộc vào kết quả lao động của bộ phận trực tiếp sản xuất. − Tiền lương theo sản phẩm có thưởng: là tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp hoặc gián tiếp kết hợp với chế độ khen thưởng do doanh nghiệp qui định như: thưởng chất lượng sản phẩm-tăng tỷ lệ chất lượng cao, thưởng năng suất lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu,.... Được tính cho từng người lao động hay tập thể người lao động. − Tiền lương tính theo sản phẩm lũy tiến: là tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp kết hợp với suất tiền thưởng lũy tiến theo mức độ hoàn thành vượt mức sản xuất sản phẩm. − Tiền lương khoán theo khối lượng công việc hay từng công việc tính cho từng người lao động hay tập thể người lao động nhận khoán: Tiền lương khoán được áp dụng đối với những khối lượng công việc hoặc từng công việc cần phải được hoàn thành trong một thời gian nhất định. − Tiền lương tính theo sản phẩm cuối cùng: Cách tính này là tiến bộ nhất vì nó gắn trách nhiệm của cá nhân hoặc tập thể người lao động với chính sản phẩm mà họ làm ra. Như vậy trong trường hợp tính lương theo sản phẩm cuối cùng, tiền lương phải trả cho người lao động không thuộc chi phí sản xuất mà nằm trong thu nhập còn lại sau khi trừ đi các khoản chi phí hợp lý và các khoản phân phối lợi nhuận theo qui định. * Ngoài ra, còn có các hình thức lương sau: − − Chia lương theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc thực tế của từng người lao động kết hợp với việc bình công chấm điểm của từng người lao động trong tập thể đó. Chia lương theo bình công chấm điểm hàng ngày cho từng người trong tập thể đó. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 8 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . 2.4 Quỹ tiền lương: Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ số tiền lương tính theo số công nhân viên của doanh nghiệp do doanh nghiệp trực tiếp quản lý và tri trả lương, bao gồm cả tiền lương cấp bậc, các khoản phụ cấp, tiền lương chính và tiền lương phụ. 2.5 Nhiệm vụ kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương: − Kiểm tra tình tình huy động và sử dụng lao động, việc chấp hành chính sách, chế độ lao động, tiền lương, trợ cấp bảo hiểm xã hội và tình hình sử dụng quỹ tiền lương, quỹ bảo hiểm xã hội. − Hướng dẫn và kiểm tra các bộ phận trong Doanh nghiệp thực hiện đầy đủ, đungd đắn các chế độ về lao động tiền lương và bảo hiểm xã hội, mở sổ kế toán lao động tiền lương, bảo hiểm xã hội đúng chế độ, đúng phương pháp. − Tính toán và phân bổ chính xác, đúng đối tượng các khoản chi phí, tiền lương, khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn vào chi phí sản xuất kinh doanh của các bộ phận, đơn vị sử dụng lao động. − Ngăn chặn những hành vi vô trách nhiệm, vi phạm chính sách lao động tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. 2.6 Tính lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội: Tính lương và trợ cấp bảo hiểm trong doanh nghiệp tiến hành hằng tháng trên cơ sở các chứng từ hạch toán lao động và chính sách chế độ về lao động , tiền lương, bảo hiểm xã hội mà Nhà nước đã ban hành và các chế độ khác thuộc qui định của doanh nghiệp trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Để phản ánh các khoản tiền lương, tiền thưởng, trợ cấp bảo hiểm xã hội phải trả cho từng công nhân viên, kế toán sử dụng các chứng từ sau: − Bảng thanh toán tiền lương (Mẫu số 02-LĐTL). − Bảng thanh toán bảo hiểm xã hội. − Bảng thanh toán tiền thưởng (Mẫu số 05-LĐTL). Bên cạnh chứng từ trên, kế toán cần lập sổ lương hoặc phiếu trả lương cho từng công nhân viên. Sau khi tính lương và các khoản phải trả khác cho công nhân viêntrong tháng doanh nghiệp tiến hành thanh toán số tiền công nhân viên còn được lĩnh trong tháng đó sau khi trừ các khoản khấu trừ vào lương như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các khoản khác. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 9 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . 3. Chính sách lương: 3.1 Thành phần của chính sách lương : 3.1.1 Lương: Ngoài nội dung tiền lương đã trình bày ở phần 2, còn có một số qui định đối với doanh nghiệp và người lao động được trích trong hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ tiền lương và bảo hiểm xã hội như sau: • Điều 8: những trường hợp do thiên tai, hỏa họan hoặc lý do bất khả kháng khác mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp nhưng không khắc phục được thì được phép trả lương chậm, nhưng không quá một tháng. • Điều 9: Căn cứ vào số tiền lương hàng tháng người lao động nhận được sau khi đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và nộp thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao (nếu có), người sử dụng lao động khấu trừ dần những khoản đã tạm ứng. • Điều 10: việc trả lương khi người lao động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm: Vào ngày thường, ít nhất bằng 150%; + + + Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%; Vào ngày lễ, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300%. • Điều 12: việc tạm ứng lương cho người lao động được qui định như sau: + Khi bản thân hoặc gia đình người lao động gặp khó khăn thì người lao động được tạm ứng tiền lương nhưng ít nhất bằng một tháng tiền lương. Cách trả tiền lương tạm ứng do hai bên thỏa thuận, nhưng không được tính lãi đối với số tiền tạm ứng này. + Khi người lao động phải tạm thời nghỉ việc để làm nghĩa vụ công dân từ một tuần lễ trở lên, thì người lao động được tạm ứng lương ứng với số ngày tạm thời nghỉ việc và được khấu trừ vào tiền lương theo qui định của pháp luật lao động. • Điều 14: tiền lương trả cho người lao động nghỉ hàng năm, nghỉ ngày lễ, nghỉ về việc riêng có hưởng lương được tính theo lương thời gian, bằng tiền theo hợp đồng lao động của tháng trước liền kề gồm tiền lương cấp bậc, chức vụ, phụ cấp khu vực, phụ cấp chức vụ (nếu có) chia cho số ngày làm việc tiêu chuẩn trong tháng theo qui định của pháp luật mà doanh nghiệp, cơ quan lựu chọn nhưng tối đa không quá 26 ngày, nhân với số gnày nghỉ theo qui định. Trong một ca làm việc, nếu ngừng việc từ 2 giờ trở lên, thì được trả lương ngừng việc. • Điều 15 : tiền lương theo căn cứ tính các chế độ trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm, bồi thường do đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 10 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . pháp luật, bồi thường tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp mà tiền lương theo hợp đồng lao động, được tính bình quân của 6 tháng liền kề trước khi sự việc xảy ra, gồm tiền lương cấp bậc, chức vụ, phụ cấp theo khu vực, phụ cấp chức vụ (nếu có). 3.1.2 Các khoản phụ cấp lương : Căn cứ vào thông tin hướng dẫn thực hiện các chế độ phụ cấp do Bộ Lao Động Thương Binh Và Xã Hội ban hành, doanh nghiệp xác định đối tượng và mức phụ cấp theo qui định được tính vào chí phí tiền lương trong đơn giá sản phẩm, dịch vụ. Các khoản phụ cấp được tính để xác định chi phí tiền lương, gồm: phụ cấp khu vực, phụ cấp độc hại, nguy hiểm; phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp làm đêm; phụ cấp thu hút, phụ cấp lưu động, phụ cấp chức vụ lãnh đạo. 3.1.3 Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phi công đoàn: Các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội theo chế độ bảo hiểm xã hội gồm có : + Trợ cấp ốm đau, thai sản. + Trợ cấp về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, mất sức lao động. + Trợ cấp thôi việc, trợ cấp hưu trí (đối với những người được hưởng chế độ hưu trí). + Trợ cấp chôn cất, tử tuất (trả cho thân nhân người chết). Và các quyền lợi về bảo hiểm y tế như được chăm sóc sức khỏe toàn diện, được chữa bệnh miễn phí… Ngoài ra, doanh nghiệp còn đóng các khoản kinh phí cho công đoàn lao động cấp trên để cơ quan này thực hiện các khoản chi tiêu cần thiết phục vụ cho các quyền lợi vật chất và tinh thần của người lao động. 3.1.3.1 Tiền trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn: − Về bảo hiểm xã hội: trích 20% trên tiền lương phải trả cho công nhân viên ,trong đó: + Doanh nghiệp chịu 15% đưa vào các tài khoản chi phí có liên quan theo đối tượng trả lương. + Công nhân viên chịu 5% khấu trừ vào tiền lương. − Về bảo y tế: trích 3%trên tiên lương phải trả cho công nhân viên, trong đó: + Doanh nghiệp chịu 2% đưa vào tài khoản chi phí có liên quan. + Công nhân viên chịu 1% khấu trừ vào tiền lương. − Về kinh phí công đoàn:trích 2% đưa vào các tai khoản chi phí có liên quan. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 11 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . Như vậy tổng số tiền trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công doàn đươc tóm tắt như sau: • Bảo hiểm xã hội 20% (trong đó doanh nghiệp chịu 15%, công nhân viên chịu 5%). • Bảo hiểm y tế 3% (trong đó doanh nghiệp chịu 2%, công nhân viên chịu 1%). • Kinh phí công đoàn 2% (trong đó doanh nghiệp chịu 2%). 3.1.3.2 Tiền lương phải nộp lên và chi trả: − Về bảo hiểm xã hội: qui định 10% doanh nghiệp phải nộp cho cơ quan quản lí để chi cho hai nội dung hưu trí và tử tuất, còn 5% được dùng để chi cho ba nội dung: ốm đau, thai sản và tai nạn lao động. Tỷ lệ trích mà người lao động phải chịu được doanh nghiệp nộp hộ lên cơ quan quản lí (cùng với 10% trên). − Về bảo hiểm y tế: nhằm xã hội hóa việc khám chữa bệnh, người lao động còn được hưởng chế độ khám chữa bệnh không mất tiề bao gồm các khoản chi về viện phí, thuốc men,… khi ốm đau. Điều kiện để người lao động dược khám chữa bệnh không mất tiền là họ phải có thẻ bảo hiểm y tế. Thẻ bảo hiểm y tế được mua từ tiền trích bảo hiểm y tế. − Về kinh phí công đoàn: để phục vụ cho hoạt động của tổ chức công đoàn được thành lập theo luật công đoàn, doanh nghiệp phải trích lập quỹ kinh phí công đoàn. Được giữ lại 1% cho hoạt động công đoàn cơ sở và 1% cho hoạt động công đoàn cấp trên. 3.1.4 Tiền thưởng: Việc thưởng cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp theo Điều 64 của Bộ luật lao động đã sửa đổi, bổ sung được qui đinh như sau: − Đối với doanh nghiệp nhà nước, căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động, doanh nghiệp trích quỹ khen thưởng từ lợi nhuận sau thuế để thưởng cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp. Mức trích lập quỹ khen thưởng thực hiện theo hướng dẫn của Bộ tài chính . − Đối với doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác, căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh hàng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động, người sử dụng lao động thưởng cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp trên cơ sở hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể mà hai bên đã thỏa thuận. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 12 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . − Các doanh nghiệp có trách nhiệm ban hành quy chế thưởng để thực hiệnđối với người lao động sau khi tham khảo ý kiến Ban chấp hành công đoàn cơ sở. Quy chế thưởng phải được công bố công khai trong doanh nghiệp. 3.2 Nguyên tắc hạch toán lao động và tiền lương: Để bảo đảm cung cấp thông tin kịp thời cho quản lý, đòi hỏi hạch toán lao động và tiền lương phải quán triệt các nguyên tắc sau: 3.3.1 Phải phân loại lao động hợp lý: Về mặt quản lý và hạch toán, lao động thường được phân theo các tiêu thức sau: − Phân theo thời gian lao động: gồm: + Lao động thường xuyên. + Lao động tạm thời, mang tính thời vụ. − Phân theo quan hệ với quá trình sản xuất: + Lao động trực tiếp sản xuất. + Lao động gián tiếp sản xuát. − Phân theo chức năng của lao động trong quá trình sản xuất kinh doanh: + Lao động thực hiện chức năng sản xuất, chế biến. + Lao động thực hiện chức năng bán hàng. + Lao động thực hiện chức năng quản lí. 3.3.2 Phân loại tiền lương một cách hợp lý: Để thuận lợi cho công tác hạch toán nói chung, xét về mặt hiệu quả, tiền lương được chia làm hai loại: − Tiền lương chính: là bộ phận tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế có làm việc bao gồm cả tiền lương cấp bậc, tiền thưởng và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương. − Tiền lương phụ: là bộ phận tiền lương trả cho người lao động trong thời gian thực tế không làm việc nhưng được chế độ qui định như: nghỉ phép, hội họp, học tập, lễ, tết, ngừng sản xuất,… 3.3 Thủ tục chứng từ thanh toán lương: 3.3.1 Đối với phương pháp trả lương theo thời gian: Cơ sở chứng từ để tính tiền lương theo thời gian là: “Bảng Chấm Công” - Mẫu số 01-LĐTL. (phụ lục1) - Mục đích: theo ngày công thực tế làm việc, nghỉ việc, ngừng việc, nghỉ bảo hiểm xã hội,… để có căn cứ tính trả lương, bảo hiểm xã hội trả thay lương cho từng người và quản lý lao động trong đơn vị. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 13 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . 3.3.2. Đối với phương pháp trả lương theo sản phẩm: Cơ sở chớng từ để tính trả lương sản phẩm là “Phiếu Xác Nhận Sản Phẩm Hoặc Công Việc Hoàn Thành”-Mẫu số 06-LĐTL. (Phụ lục 2) − Mục đích: là chứng từ xác nhận số sản phẩm hoặc công việc hoàn thành của đơn vị, hoặc cá nhân người lao động. Làm cơ sở để lập bảng thanh toán tiền lương hoặc tiền công cho người lao động. ∗ Hai phương pháp có thể còn sử dụng một số chứng từ: + Phiếu báo làm thêm giờ. ._. + Hợp đồng giao khoán. + Biên bản điều tra tai nạn lao động. 3.4. Kế toán tổng hợp về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn: 3.4.1. Tài khoản 334 “phải trả cho công nhân viên”: Tài khoản này để ghi các khoản tiền lương, tiền công, tiền thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp bảo hiểm xã hội doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên và các khoản khấu trừ vào tiền lương phải trả. Nội dung trình bày: Bên có: số tiền doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên về tiền lương, tiền công, tiền thưởng, tiền phụ cấp, trợ cấp,… Bên nợ: số tiền doanh nghiệp đã trả cho công nhân viên và các khoản khấu trừ vào tiền lương, tiền công, tiền bảo hiểm xã hội,… Số dư có: thể hiện số tiền lương, tiền công,…doanh nghiệp còn thiếu công nhân viên. Tiền lương, tiền công, tiền thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp bảo hiểm xã hội doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên được phân bổ vào các chi phí có liên quan như sau: − Tiền lương phải trả cho công nhân viên trực tiếp sản xuất sản phẩm chính, sản phẩm phụ về thực hiện các công trình cung cấp lao vụ, dịch vụ: ghi bên Nợ TK622 “chi phí nhân công trực tiếp”. − Tiền lương phải trả cho công nhân viên công tác tại các phân xưởng sản xuất: trưởng phân xưởng, cán bộ phận kỹ thuật, nhân viên sửa chữa nhà xưởng, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải: ghi bên Nợ TK 627 “chi phí sản xuất chung”. − Tiền lương phải trả cho công nhân viên quản lí doanh nghiệp: ban giám đốc, nhân viên hành chính quản trị, các phòng ban và các nhân viên điều hành chung: ghi bên Nợ TK 642 “chi phí quản lý doanh nghiệp”. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 14 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . − Tiền lương phải trả cho cônh nhân viên phụ trách bán hàng, đóng gói sản phẩm và công nhân viên trực tiếp trong đơn vị hoạt động thương mại thuần túy: ghi bên Nợ TK 641 “chi phí bán hàng”. 3.4.2. Tài khoản 338 “ phải trả và phải nộp khác”: Tài khoản cấp 2: 3382 “kinh phí công đoàn”. 3383 “Bảo hiểm xã hội”. 3384 “Bảo hiểm y tế”. Bên Có: tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn đã trích đưa vào các tài khoản chi phí có liên quan. Bên Nợ: các khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn đã nộp đã chi. Số dư có: các khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và kinh phí công đoàn chưa nộp đủ hoặc chưa chi hết. Sơ đồ hạch toán tiền lương TK141,138,338 TK334 TK622,623,627,641,642,241 TK111 TK 338 (3383) TK333 (3338) TK 431 (4311) (4) Các khoản khấu trừ vào lương. (1) Tiền lương, tiền công, phụ cấp ăn giữa ca,…tính cho các đối tượng chi phí sản xuất kinh doanh. (5) ứng trước và thanh toán các khoản cho CNV (2) BHXH phải trả thay lương. (6) tính thuế thu nhập CNV phải nộp Nhà nước (3) tiền thưởng phải trả từ quỹ khen thưởng. Tóm lại, cách trả lương hay chính sách lương hợp lý có ý nghĩa rất to lớn trong việc động viên, khuyến khích người lao động phát huy tinh thần dân chủ ở cơ sở, thúc đẩy họ hăng say lao động sáng tạo, nâng cao năng suất lao động. Một chính sách lương hợp lý có thể là: lương được trả phải phù hợp với mức sinh hoạt hằng ngày của người lao động, đối với người lao động làm việc ca 3 nên có một chế độ phụ cấp làm đêm phù hợp; hay đối với lao động nữ khi sinh SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 15 Phân Tích Tình Hình Lao Động , Tiền Lương GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động . thì được nghỉ 4 tháng mà vẫn được hưởng lương,…những việc đó không lớn nhưng đó là sự quan tâm, động viên của doanh nghiệp đối với họ và họ sẽ vượt qua mọi khó khăn của bản thân họ và tận tâm phục vụ cho doanh nghiệp. Nhưng mức tăng của tiền lương không được vượt quá mức tăng của năng suất lao động. Hơn thế nữa là sự hoàn thiện các chế độ về bảo hiểm xã hội, các chế độ khen thưởng cũng sẽ góp không ít cho sự tăng năng suất và phát triển của doanh nghiệp. Để hiểu rõ hơn đề tài sẽ đi sâu phân tích những vấn đề trên ở một doanh nghiệp cụ thể đó là Điện Lực Cần Thơ và so sánh với các công ty xây dựng 621, công ty cơ khí và sửa chữa công trình 721. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 16 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Chương II. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐIỆN LỰC CẦN THƠ I. Lịch sử hình thành và phát triển của Điện lực Cần Thơ: Tiền thân của Điện Lực Cần Thơ là do Công Ty Thủy điện tư nhân SCEE (Pháp) từ thời Pháp thuộc quản lý. Trước năm 1975, Điện Lực Cần Thơ mang tên là Trung Tâm Điện Lực Phong Dinh thuộc khu Điện Lực Miền Tây quản lý. Từ ngày giải phóng hoàn toàn Miền Nam thống nhất đất nước, đổi tên là Sở Quản lý và Phân phối điện Tỉnh Hậu Giang. Năm 1978 đổi tên thành Sở Điện Lực Hậu Giang . Năm 1992 Tỉnh Hậu Giang tách chia làm 2 tỉnh: Cần Thơ và Sóc Trăng, Sở Điện Lực Hậu Giang đổi tên thành Sở Điện Lực Cần Thơ (theo Quyết định số 146 NL/TCCB-LĐ ngày 21/03/1992 của Bộ Năng Lượng). Đầu năm 1995, Chính phủ thành lập Tổng Công Ty Điện Lực Việt Nam, sang năm 1996 sát nhập Bộ Năng Lượng – Bộ Công Nghiệp Nặng – Bộ Công Nghiệp Nhẹ thành Bộ Công Nghiệp và giao chức năng quản lý Nhà nước về điện cho Bộ Công Nghiệp, các Sở Công Nghiệp, ngành điện chỉ đảm nhận nhiệm vụ sản xuất – kinh doanh. Ngày 08/3/1996 Tổng Công ty Điện lực Việt Nam có quyết định số 249/ĐVN/TCCB-LĐ về việc đổi tên Sở Điện lực Cần Thơ thành Điện lực Cần Thơ. Năm 2004, Tỉnh Cần Thơ tách thành: Thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang nên Điện Lực Cần Thơ đổi thành Điện Lực Thành Phố Cần Thơ. Từ năm 1995 đến nay Điện lực Cần Thơ đã không ngừng phấn đấu điều hành và quản lý trong mọi lĩnh vực, vừa sản xuất, vừa phân phối, vừa thực hiện công tác kinh doanh. Bên cạnh còn việc đại tu bảo dưỡng là công tác xây lắp đường dây và trạm, Điện Lực Cần Thơ đang thực hiện dự án cải tạo lưới điện thành phố Cần Thơ bằng nguồn vốn ADB. Hiện nay Điện lực Cần Thơ đang nhận điện từ lưới điện quốc gia, thông qua các trạm 110KV: Cần Thơ, Khu Công nhiệp Trà Nóc, Vị Thanh, Long Hoà, Thới Thuận, Thốt Nốt tạm . Trụ sở chính:06 – Nguyễn Trãi – TP Cần Thơ. Điện thoại:071.820028 – 071.820027. Fax: 071.823359. Điện lực Cần Thơ là Doanh nghiệp Nhà nước hạch toán phụ thuộc, được đăng ký kinh doanh và có tư cách pháp nhân theo phân cấp và uỷ quyền của công ty Điện Lực II. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 17 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Ngành nghề hoạt động: Điện lực Cần Thơ thực hiện sản xuất kinh doanh điện năng với những nhiệm vụ chính sau: − Sản xuất điện năng. − Xây dựng, cải tạo lưới điện phân phối. − Sửa chữa, đại tu thiết bị điện. − Thiết kế lưới điện phân phối. II. Chức năng nhiệm vụ của Doanh nghiệp: Điện lực Cần Thơ được hoạt động sản xuất kinh doanh điện năng theo giấy phép đăng ký kinh doanh số 302444 cấp ngày 10 tháng 04 năm 1996 do Sở Kế hoạch và Đầu tỉnh Cần Thơ cấp, gồm chức năng và nhiệm vụ sau : 1. Chức năng: - Quản lý vận hành, xây dựng cải tạo, sửa chữa lưới điện và nguồn điện trong tỉnh theo kế hoạch của Công ty Điện lực 2 giao; - Quản lý kinh doanh điện năng, cung ứng điện an toàn, liên tục và bảo đảm chất lượng; - Tham gia với tỉnh trong việc xây dựng quy hoạch kế hoạch phát triển lưới điện phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội địa phương; - Quản lý sử dụng toàn bộ tài sản lưới điện nguồn điện, vốn...do Công ty Điện lực 2 giao; - Tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ khác theo giấy phép hành nghề. 2. Nhiệm vụ: - Tổ chức thực hiện công tác kinh doanh điện năng có biện pháp chống thất thu tiền điện, giảm tổn thất điện năng. Thực hiện tốt các chỉ tiêu của Công ty giao; - Tổ chức công tác quản lý , vận hành lưới điện theo kế hoạch của Công ty, đại tu sửa chữa các trạm và đường dây, gia công cơ khí. Cải tạo mở rộng phát triển lưới điện nông thôn thuộc phạm vi quản lý ; - Tư vấn thiết kế , nhận thầu thi công xây dựng đường dây và trạm từ 35KV trở xuống. Tham gia quy hoạch phát triển lưới điện địa phương; - Quan hệ tốt với chính quyền và nhân dân địa phương về công tác đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn cho nguồn điện lưới điện; - Quản lý chặt chẽ lực lượng lao động, tài sản, kho hàng, tài chính, có kế hoạch sử dụng khai thác bảo quản theo đúng chế độ chính sách hiện hành; SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 18 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động - Tổ chức chế độ báo cáo thống kê thường xuyên và đột xuất theo quy định; - Tổ chức thanh kiểm tra định kỳ đột xuất tại các đơn vị trực thuộc, tổ chức công tác tiếp dân, chấp hành luật khiếu nại tố cáo, xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo theo luật khiếu nại tố cáo; - Tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ khác theo giấy phép hành nghề được Công ty Điện lực 2 cho phép và hoạt động theo pháp luật hiện hành. 3. Quyền hạn: − Được sử dụng con dấu riêng để giao dịch với cơ quan địa phương trong phạm vi, quyền hạn qui định. − Được mở tài khoản ở ngân hàng. − Được quyền bố trí sắp xếp lực lượng lao động theo chỉ tiêu lao động được duyệt, đảm bảo thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao. − Được chi tiêu cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, nghiên cứu khoa học theo kế hoạch được Công ty Điện Lực 2 duyệt. III. Cơ cấu tổ chức sản xuất của Doanh nghiệp: 1. Chức năng và quyền hạn của từng bộ phận như sau: 1.1. Ban Giám đốc: 1.1.1. Giám đốc Điện lực Cần Thơ: Là đại diện pháp nhân trong mọi hoạt động của đơn vị và chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước Giám đốc Công ty Điện Lực 2. Giám đốc có quyền điều hành cao nhất trong Điện lực Cần Thơ và chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty Điện Lực 2 về việc sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn, nhân lực do Công ty giao. 1.1.2. Phó Giám đốc kỹ thuật: Là người giúp việc Giám đốc được Giám đốc giao quản lý một số lĩnh vực theo sự phân công cụ thể và chịu trách nhiệm trước Giám đốc, trước pháp luật về lĩnh vực được phân công. 1.2. Các Phòng nghiệp vụ: − Phòng Tổ chức - Lao động : giúp giám đốc tổ chức và quản lý các hoạt động động chung của Điện Lực, tuyển dụng, bố trí và quản lý nhân sự, thực hiện các công việc hành chính và quản trị văn phòng. − Phòng Kế hoạch – Vật Tư : thống kê báo cáo toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của Điện Lực, tổ chức cung ứng, quản lý vật liệu và phụ tùng thiết bị. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 19 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động − Phòng Tài chính-Kế toán: là bộ phận nghiệp vụ tham mưu cho giám đốc trong việc quản lý tài chính và tổ chức hạch toán kế toán đúng với các chế độ, chính sách, qui định về quản lý tài chính và hạch toán kế toán của Nhà nước, Công ty và đặc điểm sản xuất kinh doanh của đơn vị. − Phòng kinh doanh: quản lý điện năng giao nhận lưới, điện thương phẩm, quản lý khách hàng. Thực hiện thu tiền điện, đôn đốc thu, báo cáo thu ngân, lắp đặt và quản lý điện kế. − Phòng Thanh tra-Bảo vệ: chỉ đạo kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, bảo vệ an ninh chính trị, bảo vệ nội bộ, bảo vệ cơ quan; là mối nhận đơn thư khiếu nại, khiếu tố của khách hàng. − Phòng Kỹ thuật: quản lý kỹ thuật lưới điện, tổ chức kiểm tra kỹ thuật an toàn, quản lý vận hành sửa chữa lưới điện, đảm bảo an toàn thiết bị và con người. − Phòng điều độ luới điện phân phối: chỉ huy vận hành toàn bộ mạng lưới điện từ 35 KV trở xuống, lập phương thức vận hành lưới điện phân phối và quản lý hệ thống thông tin liên lạc trong Điện Lực Cần Thơ. − Phòng Quản lý xây dựng: thiết kế, giám sát mọi hoạt động liên quan đến lĩnh vực xây dựng lưới điện, cơ sở hạ tầng của Điện Lực Cần Thơ. 1.3 Các đơn vị trực tiếp sản xuất: Ngoài các Phòng nghiệp vụ Điện lực Cần Thơ còn có 02 đội, 03 Phân xưởng và 6 Chi nhánh điện đặt tại các huyện, trong tỉnh gồm : − Đội quản lý đường dây: + Đội quản lý vận hành lưới điện Trung Hạ Thế: Đội Quản lý vận hành lưới điện Trung hạ Thế là đơn vị trực tiếp sản xuất, quản lý vận hành sửa chữa, xử lý sự cố lưới điện trung hạ thế, nhằm cung cấp điện an toàn, liên tục hiệu quả và kinh tế. + Đội quản lý vận hành lưới điện Cao Thế: Đội Quản lý vận hành lưới điện Cao Thế là đơn vị trực tiếp sản xuất, quản lý vận hành sửa chữa, xử lý sự cố lưới điện 66KV - 110 KV, trên địa bàn Điện lực Tỉnh và hổ trợ cho các Điện lực bạn khu vực Miền tây xử lý sự cố, bảo trì đường dây và trạm khi được yêu cầu ở cấp điện áp 66KV - 110KV. − Đội Xây dựng điện: + Tổ chức thi công các công trình điện có điện áp từ 35KV trở xuống do Điện Lực Cần Thơ giao . + Đảm bảo tiến độ thời gian, chất lượng kỹ thuật công trình đạt hiệu quả kinh tế cao . SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 20 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động + Hoàn tất nghiệm thu công trình, tham gia nghiệm thu, hoàn chỉnh các khuyết tật . (nếu có) + Quản lý tài sản, thiết bị, vật tư, công cụ do đơn vị quản lý . − Phân xưởng Cơ khí: Là đơn vị trực tiếp sản xuất trực thuộc Điện lực Cần Thơ, thực hiện chức năng sửa chữa , gia công cơ khí, công xa do Điện Lực Cần Thơ giao nhiệm vụ. − Phân xưởng Sửa chữa máy biến thế: Thực hiện nhiệm vụ sửa chữa, bảo trì đại tu các loại máy biến thế, máy cắt điện và các loại thiết bị khác của Điện Lực Cần Thơ và các Điện Lực ở tỉnh khác. − Phân xưởng điện kế – Thí nghiệm điện: Là đơn vị thực hiện sửa chữa, chỉnh định điện năng kế và thí nghiệm do Điện Lực Cần Thơ giao. − Các chi nhánh điện: + Là đơn vị cơ sở thực hiện chức năng kinh doanh điện năng của ngành điện ở địa bàn hay nhiều huyện thị. + Bán điện cho khách hàng sử dụng điện hay địa bàn quản lý theo hợp đồng kinh tế và hợp đồng quân sự. + Phục vụ cho việc thực hiện kế hoạch chính trị kinh tế xã hội của địa phương. 2. Phương thức hoạt động: Điện lực Cần Thơ hoạt động theo hình thức trực tuyến ngành dọc, là Doanh nghiệp cấp ba, dưới sự điều hành trực tiếp kế hoạch vốn, lao động là Công ty Điện lực 2. Là đơn vị trung ương đóng trên địa bàn tỉnh Cần Thơ có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ cấp Công ty giao và có nghĩa vụ nộp các loại thuế theo quy định chung của Nhà nước. Đồng thời tham mưu cho tỉnh trong công tác quy hoạch và phát triển lưới điện trong từng giai đoạn. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 21 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động 3. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Doanh nghiệp: KHỐI ĐIỀU HÀNH SẢN XUẤT - Phòng Kỹ thuật; - Phòng Điều độ. - Đội QLVHLĐ Cao Thế. - Đôi CLVHLĐ Trung Hạ Thế. - Phân xưởng Cơ khí - Phân xưởng SC máy biến thế KHỐI NGHIỆP VỤ - Phòng Tổ chức – Lao động - Phòng Tài chính Kế toán - Phòng Kế hoạch - Vật tư - Phòng Kinh doanh - Phòng Thanh Tra BV-PC. - Phòng Quản lý xây dựng - Đội Xây dựng điện PHÓ GIÁM ĐỐC KỸ THUẬT GIÁM ĐỐC CÁC CHI NHÁNH ĐIỆN - Chi nhánh điện Châu Thành - Chi nhánh điện Phụng Hiệp - Chi nhánh điện Vị Thanh - Chi nhánh điện Long Mỹ - Chi nhánh điện Ô Môn - Chi nhánh điện Thốt Nốt SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 22 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động IV. Quy trình sản xuất kinh doanh và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh qua các năm: 1. Đặc điểm sản xuất: Đặc điểm của điện là sản phẩm đặc biệt, quá trình sản xuất và tiêu thụ xảy ra đồng thời, một sản phẩm không tồn trữ, không có sản phẩm dở dang, từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ là một chu trình liên tục khép kín. Điện năng được sản xuất từ các nhà máy điện và được truyền tải trên lưới điện cao thế dưới sự quản lý của Điện lực Cần Thơ và hạ áp qua trạm biến áp trung gian 110KV. Từ máy biến áp 110KV được hạ áp xuống 22KV hoặc 15 KV gọi là lưới điện phân phối, từ lưới điện phân phối được hạ thế qua máy biến thế phân phối, từ máy biến thế này được hạ thế lưới điện 220V cho khách hàng sử dụng. 2. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh qua các năm: 2.1. Sản lượng điện tiêu thụ: Bảng 1: Bảng Các Chỉ Tiêu Kinh Tế Kỹ Thuật Thực Hiện 03 Năm 2001, 2002 Và 2003 S t t Chỉ tiêu Năm 2001 (KWh) Năm 2002 (KWh) Năm 2003 (KWh) Tỷ lệ % 2002 so với 2001 Tỷ lệ % 2003 so với 2001 1 Điện nhận lưới 521.616.264 622.287.469 716.927.937 118,99 137,44 2 Điện thương phẩm 465.899.682 533.770.235 621.409.210 114,57 133,38 3 Điện tổn thất (%) 6,90 11,45 10,05 165,94 145,65 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính của Doanh nghiệp) 2.2. Sản lượng điện tổn thất và suất hao dầu: Trong quá trình truyền tải điện có một phần điện năng bị hao phí trên đường dây gọi là điện dùng để truyền tải điện hay còn gọi là tổn thất điện năng. Đây chính là chỉ tiêu trọng yếu của ngành điện lực Việt Nam. Công thức tính điện năng tổn thất: Điện tổn thất = Điện nhận lưới – Điện thương phẩm Mục tiêu sản xuất kinh doanh của Điện lực Cần Thơ là thực hiện các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật được Công ty giao: - Điện nhận lưới: Được ghi nhận tại các điện kế ranh giới. - Điện thương phẩm: Được ghi nhận tại các điện kế tại hộ tiêu thụ. - Điện tổn thất: Là phần điện chênh lệch giữa điện nhận lưới và điện thương phẩm. Ví dụ: năm 2003 Doanh nghiệp mua điện nhận lưới là 707.494.001 và Doanh nghiệp đã phân phối được 621.409.210 (điện thương phẩm). Vậy điện SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 23 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động tổn thất của Doanh nghiệp là: 707.494.001 – 621.409.210 = 86.084.791 (KWh) . 2.3. Kết quả sản xuất kinh doanh qua 03 năm 2001, 2002 và 2003: Qua 03 năm thực hiện kế hoạch Công ty giao, toàn thể CBCNV Điện lực Cần Thơ không ngừng phấn đấu để hoàn thành kế hoạch, mặc dù trong quá trình thực hiện gặp không ít khó khăn nhất định, bằng nguồn nhân lực sẵn có cộng với sự nhất trí cao trong nội bộ lãnh đạo nên thực hiện hoàn thành kế hoạch rất khả quan qua các số liệu sau đây: Bảng 2: Bảng Kết Quả Sản Xuất Kinh Doanh Qua 03 Năm 2001, 2002 Và 2003. Đơn vị tính: đồng S t t Chỉ tiêu Đơn vị tính NĂM 2001 Năm 2002 Năm 2003 1 Doanh thu bán điện Đồng 384.454.000.000 416.799.000.000 482.886.329.995 2 Nộp ngân sách Đồng 17.982.775.000 19.438.157.000 19.822.608.467 3 Điện thương phẩm KWh 465.899.682 533.770.235 621.409.210 4 Giá bán bình quân Đồng 680,82 702,19 780,44 5 Quỹ tiền lương thực hiện Đồng 14.362.376.374 16.369.023.918 17.641.311.283 6 Lao động có mặt 31/12 Người 686 775 886 7 Lao động bình quân Người 670 735 818 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính của Doanh nghiệp) SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 24 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động V. Tình hình tổ chức công tác kế toán tại Doanh nghiệp: 1. Tổ chức bộ máy của Phòng Tài chính Kế toán: Phòng tài chính kế toán Điện lược Cần Thơ được tổ chức như sau: Sơ đồ tổ chức TRƯỞNG PHÒNG TỔ CHUYÊN THU - Kế toán chuyên thu - Kế toán xoá nợ. TỔ CHUYÊN CHI - Kế toán thanh toán; - Kế toán XDCB, SCL, NTTC; - Kế toán vật tư; - Kế toán TSCĐ; - Kế toán lương và các khoản trích theo lương, thuế; - Thủ quỹ. KẾ TOÁN TỔNG HỢP PHÓ TRƯỞNG PHÒNG Ghi chú: XDCB: Xây dựng cơ bản. SCL : Sửa chữa lớn. NTTC: Nhận thầu thi công. TSCĐ: Tài sản cố định. 2. Hoạt động của bộ máy kế toán: 2.1. Trưởng phòng kế toán: quản lý tất cả các thành viên trong phòng Tài Chính Kế Toán. 2.2. Phó trưởng phòng kế toán: là người trợ giúp giám đốc Trưởng phòng giải quyết các công việc, đôn đốc, kiểm tra công việc của nhân viên, thay mặt Trưởng phòng khi vắng mặt giải quyết các công việc có liên quan đến phòng tài chính kế toán. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 25 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động 2.3.Kế toán tổng hợp: Theo dõi giá thành sản xuất phân phối điện tiêu thụ. Thống kê tình hình hoạt động tài chính tại Doanh nghiệp, lập báo cáo quyết toán tháng, quý, năm. 2.4.Tổ chuyên thu: - Kế toán chuyên thu : Theo dõi tiền mặt và tiền gởi ngân hàng chuyên thu và lập báo cáo chuyên thu theo quy định, theo dõi tình hình thu nộp tiền điện của đơn vị, 6 Chi nhánh điện. - Kế toán xóa nợ: Theo dõi nợ tồn thu tiền bán điện, theo dõi hóa đơn tồn chưa thu được tiền. Quản lý , giao nhận, lưu trữ công văn của phòng . 2.5. Tổ chuyên chi: - Kế toán thanh toán: Theo dõi tiền mặt và tiền gởi ngân hàng chuyên chi và lập báo cáo tài chính hàng tuần, hàng tháng. Theo dõi và đôn đốc thu nợ tạm ứng của các tổ, Chi nhánh và các cá nhân đơn vị khác. - Kế toán lương, BHXH, Thuế, công nợ: Quản lý quỹ lương, BHXH, BHYT, KPCĐ và các khoản công nợ. Nộp BHXH, BHYT theo quy định. Tình và nộp các loại thuế tháng, quý, năm. - Kế toán vật tư: Quản lý theo dõi tình hình xuất nhập vật tư và tồn kho tại Doanh nghiệp. - Kế toán TSCĐ: Quản lý theo dõi tình hình tăng giảm TSCĐ, quản lý kho và công cụ lao động. - Kế toán XDCB: Theo dõi nhận thầu thi công đường dây và và trạm, sửa chữa lớn nguồn và lưới điện các công trình đầu tư xây dựng cơ bản. Quản lý vốn nhận thầu thi công, các công trình sửa chữa lớn, đầu tư xây dựng cơ bản và các dịch vụ khách hàng. - Thủ quỹ: quản lý tiền mặt, nhập xuất tiền mặt hoặc giao nộp qua ngân hàng . 3. Mối quan hệ công tác của phòng tài chính kế toán với các phòng, ban: Trong công việc phòng TCKT có mối quan hệ với các phòng ban chuyên môn khác như sau: − Phòng Kế Hoạch Vật Tư (KHVT): Phòng TCKT có mối quan hệ với phòng KHVT trong công tác quản lý tài sản cố định, công tác quyết toán các công trình sửa chữa lớn, sửa chữa thường xuyên, nhận thầu thi công, lập kế hoạch tài chính và phân tích hoạt động sản xuất kinh tế, trong công tác vật tư, công cụ dụng cụ và mua sắm vật tư thiết bị. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 26 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động − Phòng Kinh Doanh: quan hệ với phòng TCKT trong công việc theo dõi và đối chiếu tình hình thu tiền bán điện, thu tiền các loại hình dịch vụ sản xuất khác và quan hệ trong việc phân tích hoạt động kinh tế của Điện Lực. − Phòng Tổ Chức Lao Động: có mối quan hệ với phòng TCKT trong việc theo dõi tình hình thực hiện quỹ lương, quyết toán lương, giải quyết các chế độ BHXH, hưu trí cho người lao động, quyết toán các công trình hoàn thành và phân tích hoạt động kinh tế của Điện Lực Cần Thơ. − Đội xây dựng điện và các phân xưởng sản xuất: có mối quan hệ trong việc quyết toán các công trình sửa chữa lớn, xây dựng cơ bản, nhận thầu thi công và theo dõi giá thàh sản phẩm. − Các chi nhánh điện: phòng TCKT hướng dẫn nghiệp vụ về TCKT cho các chi nhánh điện, theo dõi, kiểm tra tình hình thu nộp tiền điện, hoạt động sản xuất khác, tình hình quản lý và chi tiêu tài chính các chi nhánh điện. 4. Hình thức kế toán: Điện lực Cần Thơ là đơn vị kinh tế nội bộ trong công tác quản lý kinh tế và hạch toán phụ thuộc Công ty Điện lực 2. Được Công ty giao vốn, tài sản và nhân lực để hoạt động. Điện lực Cần Thơ có nghĩa vụ bảo toàn vốn, sử dụng vốn có hiệu quả và phát triển nguồn vốn đó. Điện lực Cần Thơ vận dụng các hình thức kế toán báo sổ, các thành phần kế toán tại Doanh nghiệp phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hàng ngày vào các chứng từ kế toán: lệnh nhập ngân, lệnh nhập quỹ, lệnh xuất ngân, lệnh xuất quỹ và các phiếu nhật ký khác, đồng thời đăng ký vào sổ thu chi quỹ, sổ thu chi ngân. Toàn bộ chứng từ kế toán trên được tập hợp và gởi về Phòng Tài chính Kế toán Công ty điện lực 2 (bằng chứng từ và đĩa vi tính), từ đó toàn bộ chứng từ được đưa vào hệ thống máy tính IBM để khai thác và quản lý trong toàn Công ty. 5. Hệ thống tài khoản kế toán: Điện lực Cần Thơ đang áp dụng hệ thống tài khoản kế toán của Tổng Công ty Điện lực Việt Nam tại quy định số 2592/EVN/TCKT ngày 25/5/2001 về việc quy định bổ sung chế độ kế toán áp dụng trong Tổng Công ty Điện lực Việt Nam, hệ thống tài khoản này ban hành dựa trên hệ thống tài khoản kế toán áp dụng cho doanh nghiệp ban hành kèm theo quyết định số 1141 TC/CĐKT ngày 01/11/1995 của Bộ trưởng Tài chính. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 27 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động ∗ Kết cấu của một tài khoản: Tài khoản mà Điện Lực Cần Thơ hiện đang áp dung có cơ cấu như sau: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Mã số cơ quan Số hiệu mã số chi phí Số hiệu loại hình sản xuất Số hiệu chức năng khai thác Tài khoản chính 6. Hệ thống chứng từ: Trình tự ghi sổ: Ghi hàng ngày; Ghi cuối tháng; Quan hệ đối chiếu. Chứng từ gốc Nhật ký chung Sổ cái Bảng đối chiếu Số phát sinh Báo cáo tài chính Sổ nhật ký đặc biệt Sổ chi tiết Bảng tổng hợp ∗ Trình tự ghi sổ: - Hàng ngày, căn cứ vào các chứng từ được dùng làm căn cứ ghi sổ, trước hết ghi nghiệp vụ phát sinh vào sổ Nhật ký chung, sau đó căn cứ số liệu đã ghi vào sổ Nhật ký chung để ghi vào Sổ Cái theo các tài khoản phù hợp. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 28 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Đồng thời, hằng ngày cũng ghi các nghiệp vụ phát sinh vào sổ chi tiết và sổ Nhật ký đặc biệt liên quan. - Cuối tháng, tuỳ khối nghiệp vụ phát sinh, tổng hợp từng sổ Nhật ký đặc biệt, lấy số liệu để ghi vào các khoản phù hợp trên Sổ Cái, sau khi đã loại trừ số trùng lắp do một nghiệp vụ được ghi đồng thời vào nhiều sổ Nhật ký đặc biệt. - Cuối tháng, cuối quý, cuối năm, cộng số liệu trên Sổ Cái, lập Bảng cân đối số phát sinh. - Sau khi đã đối chiếu khớp đúng số liệu ghi trên Sổ Cái và Bảng Tổng Hợp Chi Tiết (được lập từ sổ chi tiết) được dùng để lập Báo Cáo Tài Chính. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 29 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Chương III. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH LAO ĐỘNG, TIỀN LƯƠNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA CHÍNH SÁCH LƯƠNG ĐẾN NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG TẠI ĐIỆN LỰC CẦN THƠ I. Phân Tích Lao Động: 1. Phân loại lao động tại Điện Lực Cần Thơ: Căn cứ vào loại hợp đồng lao động ký kết giữa người sử dụng lao động và người lao động, lao động được chia làm hai loại : − Lao động không xác định thời hạn : là những lao động ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn giữa người sử dụng lao động và người lao động . − Lao động có xác định thời hạn : Là những lao động ký hợp đồng lao động có xác định thời hạn giữa người sử dụng lao động và người lao động, thời gian ký hợp đồng lao động có thể là 1 năm, 2 năm, hoặc 3 năm . Biểu đồ 01 Phaân loaïi lao ñoäng theo hôïp ñoàng lao ñoäng 88% 12% Lao ñoäng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn Lao ñoäng coù xaùc ñònh thôøi haïn Qua biểu đồ ta thấy đa số nhân viên trong Doanh nghiệp là lao động có xác định thời hạn 88% tương ứng 783 người (đó là những lao động trong biên chế), điều đó chứng tỏ tình hình lao động trong doanh nghiệp là rất ổn định.Doanh nghiệp luôn quan tâm làm sao cho nhân viên của mình được hưởng đầy đủ quyền lợi nên Doanh nghiệp luôn xem xét cho công nhân của mình được vào biên chế. Căn cứ vào tính chất sử dụng công nhân viên được chia làm hai loại: - Công nhân viên trực tiếp: Là những người lao động sử dụng trực tiếp các tư liệu lao động tác động lên đối tượng lao động tạo ra sản phẩm gồm: công nhân quản lý vận hành và sửa chữa lưới điện, công nhân sản xuất điện, xây dựng các công trình điện, thu ngân ghi điện, thu mua vật tư. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 30 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động - Công nhân viên gián tiếp: Là những công nhân viên quản lý Doanh nghiệp, cán bộ lãnh đạo từ các phòng, đội, chi nhánh, và bộ phận phục vụ phụ trợ như: công nhân viên chuyên môn nghiệp vụ, lái xe, giám sát các công trình, cán bộ kỹ thuật, tạp vụ, y tế,… Biểu đồ 02: Bieåu ñoà theå hieän tính chaát söû duïng lao ñoäng 74% 26% CNV tröïc tieáp CNV giaùn tieáp Qua biểu đồ ta thấy Doanh nghiệp phân bổ lao động là hợp lý: lao động gián tiếp chỉ có 24% (tương ứng 238 người) còn lao động trực tiếp chiếm đến 76% (tương ứng 648 người). Điều đó cho thấy lực lượng lao động luôn luôn có thể đáp ứng đầy đủ cho quá trình phân phối và quản lý điện. Căn cứ vào trình độ chuyên môn được chia lao động làm các loại sau: - Công nhân: là những công nhân trực tiếp sản xuất có trình độ công nhân kỹ thuật chuyên ngành điện hệ thống. - Kỹ thuật viên (cán sự): Là những công nhân viên có trình độ từ cao đẵng, trung cấp chuyên ngành hệ thống điện, làm công tác kỹ thuật. - Công nhân viên quản lý kinh tế: Là những công nhân viên có trình độ từ đại học, cao đẵng, trung cấp chuyên tài chính kế toán, quản trị kinh doanh. - Công nhân viên phục vụ phụ trợ: Là những công nhân viên có trình độ học vấn từ lớp 12/12 làm những công việc như: lái xe, y tế, tạp vụ, lao vụ,... SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 31 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Biểu đồ 03: Bieåu ñoà theå hieän trình ñoä chuyeân moân 65%8% 24% 3% Coâng nhaân Kyõ thuaät vieân CNV quaûn lyù kinh teá CNV phuïc vuï phuï trôï Qua cách phân loại theo trình độ chuyên môn càng khẳng định sự phân bổ lao động trong Doanh nghiệp là hợp lý: bộ phận phục v._.h của Doanh nghiệp) Bảng 16: Năng Suất Lao Động Về Doanh Thu Chênh lệch Tỷ lệ % Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 2002/2001 2003/2001 2002/ 2001 2003/ 2001 Doanh thu bán điện (1.000đồng) 348.454.000 416.799.000 482.886.330 68.345.000 134.432.330 19,61 38,58 Lao động bình quân 670 735 818 65 148 9,70 22,09 Năng suất lao động bình quân người/năm 520.080.597 567.073.469 590.325.587 46.992.872 70.244.990 9,04 13,51 (Nguồn của 2 bảng trên: Báo Cáo Tài Chính kỳ 34 qua các năm) Qua 2 bảng trên ta thấy: Tốc độ tăng trưởng trong năm 2002 là 67.870.553 KWh với tỷ lệ14,57% so với năm 2001 hay 68.345.000.000 đồng với tỷ lệ 19,61% so với năm 2001. Và tốc độ tăng trưởng trong năm 2003 là 155.509.528 KWh với tỷ lệ 33,1% so với năm 2001 hay 134.432.329.995 đồng với tỷ lệ 38,58% so với năm 2001. Qua các số liệu cho thấy sự tăng số lượng lao động là tốt , nó vừa có thể làm tăng sản lượng và doanh thu của Doanh nghiệp làm cho Doanh SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 56 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động nghiệp có thể hoàn thành mục tiêu đề ra là mức sản lượng đạt hơn kế hoạch là 409.210 KWh (621.409.210 – 621.000.000). Năng suất lao động bình quân người trên năm trong năm 2002 tăng 30.845 KWh với tỷ lệ 4,44% so với năm 2001 hay 46.992.872 đồng với tỷ lệ 9,04% so với năm 2001. Và năng suất lao động bình quân người trên năm trong năm 2003 tăng 64.296 KWh với tỷ lệ 9,25% so với năm 2001 hay 70.244.990 đồng với tỷ lệ 13,51% so với năm 2001. Qua số liệu này càng thể hiện sự tăng lao động là thích hợp. Như vậy, năng suất lao động về sản lượng điện thương phẩm và về doanh thu đều tăng, điều này chứng tỏ hình thức lương khoán sản phẩm mà Doanh nghiệp đã kích thích người lao động làm việc đạt hiệu quả cao. Tuy hình thức lương đã kích thích người lao động làm việc nhưng vì phải hổ trợ cho Điện Lực Hậu Giang nên Doanh nghiệp đã tăng nhiều lao động làm cho sự tăng của năng suất lao động thấp hơn sự tăng lao động. 2. Phân tích tiền lương: 2.1. So sánh việc thực hiện quỹ tiền lương năm 2001 và 2002. Bảng17: So Sánh Tình Hình Thực Hiện Quỹ Tiền Lương Với Tốc Độ Tăng Lao Động Bình Quân Chênh lệch Tỷ lệ % Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 2002/ 2001 2003/ 2001 2002/ 2001 2003/ 2001 Quỹ lương thực hiện (1.000đ) 14.362.376 16.369.024 17.641.311 2.006.648 3.278.935 13,97 22,83 Lao động bình quân 670 735 818 65 148 9,70 23,58 Tiền lương bình quân người/năm 21.436.382 22.270.780 21.566.395 834.398 130.013 3,89 0,61 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính kỳ 34 qua các năm) Qua bảng phân tích ta thấy tổng quỹ tiền lương năm 2002 tăng 2.006.647.544 đồng với tỷ lệ 13,97% so với năm 2001. Trong khi đó lao động bình quân tăng 65 người với tỷ lệ 9,70% so với năm 2001. Điều này cho thấy tiền lương của người lao động trong Doanh nghiệp đã được nâng lên, cụ thể tiền lương bình quân người trên năm tăng 834.398 đồng với tỷ lệ 3,89%. Mức tăng này là hợp lý vì chỉ số giá cả sinh hoạt ngày một tăng lên thì thu nhập bình quân của người lao động phải tăng theo để bảo đảm mức sống cho người lao động. Tổng quỹ tiền lương, lao động bình quân,tiền lương bình quân năm 2003 tuy tăng so với năm 2001 nhưng nếu xét với năm 2002 thì tiền lương SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 57 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động người trên năm lại giảm trong khi đó giá sinh hoạt ngày càng tăng lên, điều này đã làm cho người lao động phải lo toan cho cuộc sống nhiều hơn. Để hiểu rõ hơn ta phân tích: Chi phí tiền lương = Tổng quỹ tiền lương năm 2003 - Tổng quỹ tiền lương năm 2002 x Tỷ lệ giá trị sản lượng 482.886.329.995 Chi phí tiền lương = 17.641.311.283 - 16.369.024.000 x 416.799.000.000 (115,86%) Chi phí tiền lương giảm = - 1.323.172.617 Điều này chứng tỏ đơn vị đã thiếu hụt quỹ tiền lương. Ta so sánh giữa năm 2002 và 2003: Chênh lệch Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Mức % Quỹ lương thực hiện (1.000đ) 16.369.024 17.641.311 1.272.287 7,77 Lao động bình quân 735 818 83 11,29 Tiền lương bình quân người/năm 22.270.780 21.566.395 (704.385) -3,16 Vì sự tăng của lao động lớn hơn sự tăng của quỹ tiền lương làm cho tiền lương bình quân năm 2003 so với năm 2002 giảm 704.385 đồng/người với tỷ lệ –3,16%. Với mức sinh hoạt ngày càng tăng mà tiền lương bình quân lại giảm là một điều cần xem xét lại. Chính vì điều này mà một số công nhân trong Doanh nghiệp đã đi tìm công việc khác, vì vậy Doanh nghiệp cần có biện pháp để giữ người lao động làm việc cho công ty. 3. So sánh tốc độ tăng tiền lương bình quân với tốc độ tăng năng suất lao động bình quân. Tiền lương bình quân và năng suất lao động bình quân có mối quan hệ mật thiết với nhau, việc tăng tiền lương một cách khoa học hợp lý sẽ tạo điều kiện để tăng năng suất lao động, ngược lại năng suất lao động tăng lên sẽ làm tiền lương tăng theo. Để thấy rõ mối tương quan này ta xem xét số liệu thực tế qua ba năm 2001, 2002 và 2003: SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 58 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Bảng 18: So Sánh Tiền Lương Bình Quân Với Năng Suất Lao Động Bình Quân. Chênh lệch Tỷ lệ % Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 2002/ 2001 2003/ 2001 2002/ 2001 2003/ 2001 Tiền lương bình quân người/năm 21.436.382 22.270.780 21.566.395 834.398 130.013 3,89 0.61 Năng suất lao động bình quân người/năm về sản lượng điện. 695.373 726.218 759.669 30.845 64.296 4,44 9,25 Năng suất lao động bình quân người/năm về doanh thu. 520.080.597 567.073.469 590.325.587 46.992.872 70.244.990 9,04 13,51 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính kỳ 34 của Doanh nghiệp) Qua bảng số liệu trên cho ta thấy tiền luơng bình quân và năng suất lao động bình quân năm 2002 so với năm 2001 đều tăng, nhưng tốc độ tăng tiền lương bình quân là 3,89% tăng thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động bình quân cả sản lượng điện thương phẩm là 4,44% và doanh thu bán điện là 9,04%. Doanh nghiệp thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Nhà nước đảm bảo tốc độ tăng tiền lương bình quân thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động. Và năm 2003 so với năm 2001 vẫn đảm bảo tốc độ tăng tiền lương bình quân thấp hơn tốc độ tăng năng suất lao động nhưng tiền lương bình quân người trên năm của năm 2003 so với năm 2001 lại quá thấp so với năm 2002 so năm 2001 điều này cho thấy Doanh nghiệp đã tận dụng được sức lao động của người lao động trong công ty nhưng chưa bù đắp tốt cho công sức mà người lao động đã bỏ ra. Nhìn chung tốc độ tăng tiền lương bình quân và tốc độ tăng năng suất lao động bình quân năm qua các năm là hợp lý góp phần đảm bảo cho sự phát triển chung của Doanh nghiệp. Nhưng sự tăng tiền lương là chưa phù hợp với công sức người lao động đã bỏ ra. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 59 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động 4. So sánh tốc độ tăng lao động bình quân với tốc độ tăng năng suất lao động bình quân. Bảng 19: So Sánh Lao Động Bình Quân Với Năng Suất Lao Động Bình Quân Chênh lệch Tỷ lệ % Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 2002/2001 2003/2001 2002/ 2001 2003/ 2001 Lao động bình quân (Người) 670 735 818 65 148 9,70 23,58 Năng suất lao động bình quân người/năm về sản lượng điện. 695..373 726.218 759.669 30.845 64.296 4,44 9,25 Năng suất lao động bình quân người/năm về doanh thu. 520.080.597 567.073.469 590.325.587 46.992.872 70.244.990 9,04 13,51 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính kỳ 34 của Doanh nghiệp) Qua bảng số liệu trên cho ta dễ dàng nhận thấy lao động bình quân và năng suất lao động bình quân năm 2002 so với năm 2001 đều tăng nhưng tốc độ tăng lao động bình quân là 9,70% tăng nhanh hơn tốc độ tăng năng suất lao động bình quân về sản lượng điện thương phẩm là 4,44% và tốc độ tăng năng suất lao động về doanh thu bán điện là 9,04%. Và năm 2003 so với năm 2001 thì tốc độ tăng lao động bình quân cũng tăng nhanh hơn tốc độ tăng năng suất lao động bình quân về sản lượng điện thương phẩm và tốc độ tăng năng suất lao động về doanh thu bán điện. Điều này cho thấy Doanh nghiệp cần xem xét việc tăng lực lượng lao động vì sự tăng lao động là hợp lý nhưng hiệu quả đem lại không cao mà lương chia trên sản phẩm tiêu thụ , doanh thu đạt được nên nếu chia cho nhiều người thì thu nhập sẽ giảm. Chính vì điều đó mà tuy hình thức lương có kích thức công nhân làm việc nhưng lương không đủ đáp ứng cho họ nên đã có một số trường hợp đã nghỉ dài hạn (nghỉ không hưởng lương) để tìm công việc khác phù hợp hơn. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 60 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động 5. So sánh lương ở Điện Lực Cần Thơ và các công ty cơ khí và sửa chữa 721, công ty xây dựng 621 : Bảng 20: So Sánh Quỹ Tiền Lương Của Các Doanh Nghiệp Đơn vị tính: triệu đồng Chênh lệch Doanh nghiệp Năm 2002 Năm 2003 Mức Tỷ trọng (%) Điện Lực Cần Thơ 16.369 17.641 1.272 +7,77 Công ty xây dựng 621 3.949 5.828 1.879 +47,58 Công ty 721 4.219 6.920 2.701 +64,02 (Nguồn: Báo Cáo Phân Tích Hoạt Động Kinh Tế của 3 Doanh nghiệp) Đây là những công ty có lương tính theo sản phẩm. Qua bảng so sánh trên ta thấy quỹ lương của công ty nào cũng tăng và mức tăng của Điện Lực Cần Thơ thì thấp hơn hơn các doanh nghiệp kia mà các công ty so sánh là trả lương trên doanh thu đạt được . Qua đây cho thấy các Doanh nghiệp này đã kích thích người lao động trong Doanh nghiệp tăng năng suất lao động của mình bằng hình thức lương theo sản phẩm. Ta xét: Bảng 21: So Sánh Mối Quan Hệ Giữa Năng Suất Lao Động Và Tiền Lương Bình Quân Người Trên Năm Của Các Doanh Nghiệp Công ty xây dựng 621: Chênh lệch Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Mức Tỷ trọng (%) Tiền lương bình quân người/năm (đồng) 19.075.784 16.992.154 -2.083.629 -10,92 Năng suất lao động bình quân 15.103.997 17.861.596 2.757.599 18,26 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính của công ty xây dựng 621) Công ty xây dựng 621 cũng giống như Điện Lực Cần Thơ là đã tận dụng được sức lao động của người lao động trong công ty thể hiện năng suất lao động năm 2003 tăng 18,26% so với năm 2002 nhưng lại chưa đáp ứng thoả đáng cho công sức họ bỏ ra vì tiền ngày càng giảm thể hiện năm 2003 so với năm 2002 giảm 10,92% tương ưng là 2.083.629 đồng. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 61 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Công ty 721: Chênh lệch Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 Mức Tỷ trọng (%) Tiền lương bình quân người/năm (đồng) 13.787.845 18.115.880 4.328.035 +31,39 Năng suất lao động bình quân 105.520.967 115.313.252 9792285 +9,28 (Nguồn: Báo Cáo Tài Chính của công ty 721) Công ty 721 không những tận dụng được năng suất lao động bình quân của công nhân năm 2003 tăng 9,28% so với năm 2002 mà còn làm cho người lao động an tâm làm việc không lo lắng đến việc mức sinh hoạt ngày càng tăng thêm vì khoản lương của họ có ngày được tăng lên phù hợp với mức giá sinh hoạt tăng lên. Như vậy, qua các công ty đã phân tích thì trả lương theo sản phẩm rất kích thích người lao động tăng năng suất của mình nhưng chỉ có công ty 721 có thể làm cho người lao động an tâm làm việc tăng năng suất hơn, các Doanh nghiệp còn lại nên chú ý mức lương cho người lao động hơn nữa vì theo qui định của Nhà nước thì khi mức sinh hoạt tăng lên thì mức lương cũng phải tăng lên phù hợp với phần tăng lên đó, ví dụ: nếu mức sinh hoạt tăng lên 5% thì mức lương cũng phải được tăng lên tương ứng 5%. 6. Phân tích các khoản trợ cấp của Điện Lực Cần Thơ: Các khoản trợ cấp gồm: Trợ cấp thai sản, trợ cấp ốm đau, trợ cấp mất việc làm, trợ cấp hưu trí,… Bảng 22: Trợ Cấp Của Qua 2 Năm 2002 Và 2003 Đơn vị tính:đồng Trợ cấp Năm 2002 Năm 2003 Chênh lệch Tỷ lệ (%) Trợ cấp ốm đau, thai sản 9.902.227 28.292.888 18.390.661 186 Trợ cấp hưu trí 6.600.000 13.183.000 6.583.000 100 Trợ cấp mất việc làm 40.625.926 58.630.790 18.004.864 44 (Nguồn: Bảng Tổng Hợp Thanh Toán Trợ Cấp BHXH Hằng Tháng) Trợ cấp ốm đau, thai sản được tính: dựa vào tình hình thực tế xảy ra công ty hạch toán đưa đến công ty Bảo hiểm xã hội thanh toán. Còn trợ cấp mất việc làm sẽ được công ty trích trên 3% quỹ lương đóng Bảo hiểm xã hội, trợ cấp thôi việc cũng do lập dự phòng. Doanh nghiệp đã áp dụng đầy đủ các loại SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 62 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động trợ cấp cho người lao động, đảm bảo cho họ khi có gì xảy ra cũng có khoản dự phòng này. Riêng năm 2003, phần trợ cấp tăng lên chủ là do Doanh nghiệp có lao động nữ sinh con nhiều (8 trường hợp), mà chính sách của Doanh nghiệp là khuyến khích con em của Doanh nghiệp đi làm trong Doanh nghiệp nên đây cũng là hình thức Doanh nghiệp đầu tư cho thế hệ trẻ. Còn các khoản còn lại chỉ là lập dự phòng, khi sử dụng không hết chuyển năm sau sử dụng tiếp. 7. Các khoản phụ cấp: Gồm: phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp độc hại, phụ cấp ca 3, phụ cấp lưu động, phụ cấp thêm giờ,… Bảng 23: Phụ Cấp Qua 2 Năm 2002 Và 2003 Đơn vị tính: đồng Phụ cấp Năm 2002 Năm 2003 Chênh lệch Tỷ lệ (%) Phụ cấp trách nhiệm 23.382.581 33.381.900 9.999.319 43 Phụ cấp nóng độc hại 1.021.362 621.915 (399.447) -39 Phụ cấp ca 3 22.933.868 38.967.935 16.034.067 70 Phụ cấp lưu động 114.857.451 187.649.643 72.792.192 63 Phụ cấp thêm giờ 114.128.042 134.590.971 20.462.929 18 (Nguồn: Bảng Lương IBM Hằng Tháng) Doanh nghiệp đã sử dụng rất nhiều loại phụ cấp nhằm bảo đảm cho người lao động làm việc trong mọi hoàn cảnh mà vẫn an tâm công tác không sợ rủi ro. Khi người lao động làm bất cứ việc gì cũng có khoản phụ cấp dành cho họ, thể hiện: ngoài phụ cấp nóng độc hại thì các loại phụ cấp đều tăng lên, vì trong năm Doanh nghiệp đã hạn chế người lao động làm việc tại những nơi nóng độc hại nên lượng phụ cấp này đã giảm xuống. 8. Phân tích các khoản tiền thưởng của công ty Điện Lực Cần Thơ: Các khoản tiền thưởng: thưởng hoàn thành nhiệm vụ, thưởng vận hành an toàn, thưởng thi đua, thưởng sáng kiến,…. Bảng 24: Thưởng Qua 2 Năm 2002 Và 2003 Đơn vị tính: đồng Thưởng Năm 2002 Năm 2003 Chênh lệch Tỷ lệ (%) Thưởng VHAT 1.991.323.951 2.128.390.249 137.066.298 7 Thưởng HTNV 1.138.478.946 1.374.074.775 235.595.829 21 Thưởng lao động giỏi 209.950.000 212.200.000 2.250.000 1 Thưởng doanh thu đạt 81.200.000 87.200.000 6.000.000 7 Thưởng sáng kiến 1.150.000 10.400.000 9.250.000 804 SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 63 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động Qua bảng trên ta thấy: các khoản thưởng của công ty đều tăng lên thể hiện mọi cán bộ công nhân viên trong Doanh nghiệp đều cố gắng làm tốt các công tác được giao để đạt được mục tiêu công ty đề ra. Công nhân viên trong Doanh nghiệp luôn thực hiện an toàn lao động là trên hết thể hiện thưởng vận hành an toàn năm 2003 tăng 7% so với năm 2002 tương ứng 137.066.298 đồng. Đồng thời công nhân luôn ý thức đạt lợi ích của Doanh nghiệp thể hiện thông qua các mức thưởng hoàn thành nhiệm vụ, thưởng doanh thu đạt, thưởng lao động giỏi năm 2003 đều tăng hơn năm 2002. Hơn nữa, người lao động còn sáng tạo ra nhiều điều mới lạ, nhiều cải cách nhằm làm tăng tối đa hiệu quả của công việc thể hiện thưởng sáng kiến năm 2003 tới 804% so với năm 2003. Qua các số liệu trên ta thấy phần nào các mức thưởng đã kích thích người lao động làm việc tăng năng suất lao động. Tóm lại, Chính sách lương của Doanh nghiệp đã rất kích thích người lao động làm việc để đạt hiệu quả tốt nhất. Đặc biệt là hình thức lương khoán sản phẩm đã làm cho người lao động hăng say làm việc không những vì thu nhập mà còn vì sự phát triển của Doanh nghiệp, như năm 2003 doanh nghiệp phải tuyển nhiều lao động để hổ trợ cho Điện Lực Hậu Giang, người lao động bị chia lương thấp nhưng họ vẫn hoàn thành tốt công việc vì lợi ích chung của Doanh nghiệp, họ biết đó chỉ là tạm thời (chỉ có một số người đi làm chổ khác). Sau khi so sánh với các Công ty xây dựng 621, công ty cơ khí và sửa chữa 721 thì ta càng khẳng định hình thức trả lương theo sản phẩm là tốt đối với người lao động, thể hiện ở công ty nào cũng kích thích người lao động tăng năng suất lao động. Ngoài tiền lương thì các khoản thưởng, trợ cấp, phụ cấp thì doanh nghiệp đã áp dụng đầy đủ cho cán bộ công nhân viên, đã làm cho nhân viên của mình an tâm làm việc vừa đảm bảo cuộc sống của họ vừa góp phần phát triển Doanh nghiệp và Đất nước ngày một phồn vinh. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 64 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động PHẦN NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ I. Nhận xét: Ngày nay quản trị nguồn nhân lực là rất khó khăn nhưng Điện Lực Cần Thơ đã làm được một số kết quả rất khả quan: 1. Lao động: - Về tình hình tăng giảm lao động: do mục tiêu đề ra là đưa điện đến 100% hộ nông dân nên khối lượng công việc tăng lên và tất nhiên để hoàn thành nhiệm vụ thì phải có đủ nguồn nhân lực nên sự tăng lên về số lượng lao động là tất yếu. Doanh nghiệp đã đáp ứng đủ nhu cầu lao động cho quá trình sản xuất. Tuy nhiên, qua phân tích ta thấy lực lượng tăng như thế là chưa hợp lý lắm nhưng vì phải phục vụ cho Điện Lực Hậu Giang nên sau khi phân công nguồn nhân lực về Điện Lực Hậu Giang Doanh nghiệp cần xem lại nguồn lao động của mình cho hợp lý nhất là ở bộ phận gián tiếp, vì do đầu vào của Doanh nghiệp đã tuyển chọn những người mang ngạch công nhân nhưng thực chất là làm ở bộ phận gián tiếp. - Về tình hình bố trí lao động tại các đơn vị trực thuộc: lực lượng lao động được bố trí tương đối hợp lý: Lao động ở các bộ phận gián tiếp (27%) luôn ít hơn nhiều so với lao động ở bộ phận trực tiếp (73%). Tuy nhiên sự bố trí giữa các phòng ban chưa phù hợp, chẳng hạn như: những người thi tuyển mang ngạch công nhân nhưng lại làm việc trong bộ phận gián tiếp làm cho Doanh nghiệp không kiểm soát hết các bộ phận của mình, công việc sẽ kém hiệu quả, cụ thể là phòng: phòng tổ chức lao động, phòng tài chính kế toán,…là những bộ phận gián tiếp nhưng ngạch công nhân còn được xếp ở đó tuy những người đó điều có trình độ đại học. Vì vậy Doanh nghiệp cần xem xét lại cho phù hợp. - Về trình độ lao động tại Doanh nghiệp: qua phân tích ta thấy trình độ lao động trong doanh nghiệp luôn luôn được nâng cao cho phù hợp với công việc. Doanh nghiệp luôn tạo điều kiện cho công nhân của mình có thể vừa làm vừa học, trợ cấp cho một số trường hợp mà Doanh nghiệp thấy cần thiết, trợ cấp cho những người học có thành tích tốt,…Tuy nhiên, trình độ của người lao động tăng với tỷ lệ không cao và trình độ của bộ phận sản xuất chưa cao. 2. Chính sách lương: - Lương: + Tiền lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội là nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động, đồng thời là yếu tố chi phí sản xuất quan trọng cấu thành giá thành sản phẩm. Vì vậy, cùng với sự phát triển nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tiền lương của người lao động cũng không ngừng được nâng lên, tuy nhiên mức tăng tiền lương SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 65 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động cũng không quá năng suất lao động. Đây cũng là mục tiêu của Nhà nước và Doanh nghiệp nhằm tăng thu nhập cho người lao động và tăng thu nhập cho quốc dân. + Doanh nghiệp áp dụng hình thức lương khoán sản phẩm rất kích thích người lao động làm việc làm cho năng suất lao động ngày càng tăng lên. Thể hiện qua phiếu thăm dò công nhân viên trong Điện Lực Cần Thơ thì có 83/100 phiếu ủng hộ hình thức lương đang áp dụng tại doanh nghiệp. Và Doanh nghiệp đã rất thành công khi chi trả tiền lương theo nguyên tắc: “Làm hiệu quả nhiều hưởng nhiều, làm hiệu quả ít hưởng ít, không làm không hưởng”. Tuy nhiên mức tăng năng suất thấp hơn mức tăng lao động và điều này làm cho tiền lương bình quân dành cho người lao động năm nay giảm hơn so với năm trước. + Trợ cấp: Doanh nghiệp đã có nhiều hình thức trợ cấp dành cho người lao động, điều đó chứng tỏ Doanh nghiệp rất quan tâm đến đội ngũ công nhân của ho. Qua phần trợ cấp cũng có thể giữ lại công nhân trong Doanh nghiệp vì đối với Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì không có các chế độ trợ cấp. Qua thăm dò thì số phiếu ủng hộ các hình thức trợ cấp là 81/100. + Thưởng: các hình thức thưởng trong Doanh nghiệp đã kích thích người lao động làm việc không những hoàn thành tốt nhiệm vụ công ty giao mà còn làm trong an toàn, còn cố gắng sáng tạo làm sao cho kết quả đạt được là tốt nhất. Tuy nhiên, sự xét thưởng (mức thưởng hoàn thành nhiệm vụ) còn phụ thuộc vào sự phán xét của đơn vị mà ý kiến của con người là chủ nên nhiều lúc sẽ có sự thiếu công bằng là điều không thể tránh khỏi và hơn nữa sự xếp mức thưởng giữa các phòng ban là chưa được công bằng lắm, vì mức I là hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao thì các phòng không sản xuất, không là bộ phận thu ngân,… như: phòng tổ chức lao động, phòng kế hoạch vật tư, phòng tài chính kế toán,…thì như thế nào là hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đượ giao. Vì vậy qua thăm dò số phiếu chỉ đạt 68/100. Tóm lại, hình thức lương trong Điện Lực Cần Thơ và chính sách lương của Doanh nghiệp rất kích thích người lao động làm việc, tất cả vì lợi ích chung của Doanh nghiệp. Ban lãnh đạo đã cố gắng rất nhiều khi tạo mọi điều kiện có thể cho nhân viên của mình. Tuy nhiên Doanh nghiệp cần xem xét mức thưởng hoàn thành nhiệm vụ vì đây cũng là một trong chỉ số để tính lương của người lao động và Nhà nước nên điều chỉnh mức thuế thu nhập cá nhân của người lao động. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 66 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động II. Kiến nghị: Qua tìm hiểu về hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và tình tình lao động tiền lương nói riêng ở Điện Lực Cần Thơ, tôi nhận thấy rằng Điện Lực Cần Thơ đang trên đà phát triển và trong tương lai sẽ còn phát triển hơn nữa. Bởi vì song song với sự phát triển của nền kinh tế thị trường thì nhu cầu về điện là không thể thiếu được trong mọi hoạt động của xã hội mà hiện nay điện lại thiếu. Chính vì vậy mà đòi hỏi ngành điện phải phát triển, đi trước một bước so với các ngành kinh tế ngành. Với ý nghĩa đó và nhiệm vụ quan trọng như vậy đòi hỏi toàn thể cán bộ công nhân viên Điện Lực Cần Thơ phải cố gắng nhiều hơn nữa để đáp ứng yêu cầu xây dựng kinh tế, an ninh quốc phòng và đời sống nhân dân trong thành phố. Trước tình hình đó , người viết xin góp một vài ý kiến cho Doanh nghiệp như sau: 1. Về phân bổ lao động: Qua phân tích về trình độ lao động trong doanh nghiệp cho thấy rằng những người có trình độ chuyên môn còn quá thấp so với quy mô hoạt động của Doanh nghiệp, mặc dù trong thời gian qua Doanh nghiệp có chú trọng đến công tác đào tạo cũng như Doanh nghiệp đã chú trọng nhiều đến việc thu nhận lao động với các tiêu chuẩn đặt ra ngày càng cao. Do đó Doanh nghiệp cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho người lao động. Một thực trạng hiện nay ở đa số các Doanh nghiệp Nhà nước là tình trạng lãng phí thời gian lao động, nhất là đối với bộ phận gián tiếp, và đây cũng là hiện tượng đáng quan tâm tại Điện Lực Cần Thơ. Tại đây, việc tuân thủ giờ lao động tại các phân xưởng là khá tốt, nhưng đối với các khối nhân viên gián tiếp còn một số ít chưa thực hiện nghiêm chỉnh, phải chăng việc thù lao lao động gắn liền với kết quả lao động sẽ làm cho người công nhân có ý thức kỹ luật cao hơn. Tuy công ty đã có những biện pháp nhưng chưa hiệu quả lắm cho nên Doanh nghiệp ngoài những biện pháp đã làm thì những người tận dụng tốt thời gian làm việc nên có những mức thưởng cho phù hợp. 2. Về hệ số trình độ: Về áp dụng hệ số trình độ nhằm khuyết khích người lao động có ý thức hơn trong công tác đào tạo với trình độ đại học. Bên cạnh việc áp dụng hệ số trình độ có những trường hợp sau Doanh nghiệp cần xem xét sau cho hợp lý: - Nên có quy định người lao động có trình độ đại học, trung cấp mới được tuyển dụng thì thời gian bao lâu mới áp dụng hệ số trình độ. Bởi vì thời gian năm đầu tiên người lao động chỉ là tập sự và chưa phát huy tốt năng lực được, do đó cần xem xét áp dụng hệ số trình độ cho đối tượng này. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 67 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động - Nâng thêm hệ số trình cao hơn nữa so với hiện nay, nhằm thu hút nguồn nhân lực có trình độ đại học , trung cấp chuyên môn nghiệp vụ, tăng thu nhập cho cán bộ công nhân viên . 3. Công tác kế toán: - Sản phẩm điện là loại hàng hóa đặc biệt, dây chuyền sản xuất liên tục từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ sản phẩm. Điện Lực Cần Thơ là đơn vị hạch toán báo sổ trực thuộc Công Ty Điện Lực 2, do đó chưa phản ảnh đầy đủ về chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp . - Nhằm tạo điều kiện để phát huy thế mạnh của doanh nghiệp, cũng như khắc phục những thiếu sót trong công tác tổ chức kế toán. Công Ty Điện Lực 2 cho phép Điện Lực Cần Thơ được hạch toán độc lập để phản ánh một cách đầy đủ và chính xác kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Doanh nghiệp cần chú trọng đến mối quan hệ giữa các phòng ban để có hiệu quả cao hơn. Những phòng nào có liên quan với nhau cần phân trách nhiệm cụ thể, tránh ỷ lại và có sự trợ giúp cho nhau tránh trường hợp làm cho công việc phức tạp thêm làm cho đồng sự phải làm việc nặng nề hơn, phải có sự thống nhất giữa các bộ phận có liên quan. Ví dụ giữa các phòng Tổ Chức Lao Động, Tài Chính Kế Toán và Phòng Kế Hoạch Vật Tư Kỹ Thuật: phòng Tổ Chức Lao Động và phòng Kế Toán Tài Chính phải có sự thống nhất về danh sách trả lương, thưởng,… cho người lao động vì như thế không những các phòng có thể làm cho công việc nhẹ hơn mà còn tăng hiệu quả hoạt động của Doanh nghiệp; còn phòng kế hoạch vật tư và phòng tài chính kế toán phải có sự hổ trợ nhau trong công việc đòi nợ,… - Doanh nghiệp tuy đã tận dụng được sự tiến bộ của vi tính vào trong công việc nhưng các phòng ban chưa tận dụng tốt nó nhằm giảm lượng công việc làm hằng ngày và chất lượng cao hơn. Chẳng hạn, phòng Tài Chính Kế Toán chưa phát huy hết tác dụng tiến bộ về máy vi tính mà cụ thể là mối quan hệ giữa các mẫu bảng, có thể tận dụng mẫu này để làm mẫu kia và mỗi tháng khi thay đổi số liệu thì chỉ cần nhập vô, các mẫu kia sẽ thay đổi cho phù hợp. Ví dụ: từ bảng hệ thống tài khoản, sổ cái ,… có thể làm bảng nhật ký chung, bảng cân đối kế toán,…. Và việc xử lý các vấn vấn đề về máy tính còn khó khăn đối với nhân viên trong Doanh nghiệp. Cho nên, cần có một phòng chuyên về tin học để khi máy móc có vấn đề có người sử lý kịp thời và cần huấn luyện cho đội ngũ nhân viên những cái cơ bản về tin học để họ có thể xử lý những cái đơn giản mà không làm gián đoạn công việc. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 68 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động 4. Về tiền lương: Điều kiện áp dụng hệ số điều chỉnh tăng thêm tiền lương tối thiểu: - Sản xuất kinh doanh có lãi - Bảo đảm thực hiện các khoản nộp ngân sách Nhà nước theo đúng qui định của pháp luật - Mỗi năm giảm tổn thất điện năng từ 0,2% -> 0,3% so với chỉ tiêu kế hoạch được Hội đồng quản trị tổng công ty Điện Lực Việt Nam phê duyệt (chỉ tiêu tổn thất điện được xây dựng trên cơ sở thực hiện của năm trước liền kề) - Năng suất lao động bình quân của công nhân, viên chức ngành điện tính theo KWh điện thương phẩm năm sau phải cao hơn năm trước liền kề. Qua phân tích thì ta nhận thấy Điện Lực Cần Thơ chỉ có chỉ tiêu tổn thất điện năng là không đạt và chính vì điều đó mà Doanh nghiệp đã đề ra mục tiêu năm 2004 là hoàn thành tốt các chỉ tiêu kế hoạch được giao, tăng sản lượng điện thương phẩm vượt kế hoạch, tăng giá bán điện bình quân, giảm tổn thất điện năng, phấn đấu đạt tỷ lệ tổn thất điện năng dưới 9%. Vì vậy, muốn cải thiện lương cho công nhân của mình đòi hỏi Doanh nghiệp không những làm cho tăng năng suất lao động của người công nhân mà còn phải giảm tỷ lệ tổn thất điện năng xuống. Tóm lại, qua phân tích Lao Động, Tiền Lương và Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động tại Điện Lực Cần Thơ thì người viết nhận thấy Doanh nghiệp đã rất cố gắng đáp ứng đầy đủ quyền lợi của người lao động, cụ thể: tình hình lao động của Điện Lực Cần Thơ tương đối tốt, tuy nhiên sau khi phân công nhân viên về Điện Lực Hậu Giang thì Doanh nghiệp cần xem xét lại ngạch lương để có thể quản lý nguồn nhân lực tốt hơn; hình thức lương hay chính sách lương của Doanh nghiệp kích thích người lao động rất nhiều ở cả bộ phận trực tiếp cũng như bộ phận gián tiếp, tuy vậy nhưng mức lương còn thấp. Với trình độ và thời gian có hạn, nên khoá luận này không tránh khỏi những thiếu sót, em kính mong Thầy Cô và các Cô, Chú, Anh, Chị trong Điện Lực Cần Thơ thông cảm. Cuối cùng em kính chúc các Cô, Chú, Anh, Chị trong Điện Lực Cần THơ mà đặc biệt là phòng tài chính kế toán sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa và hoàn thành nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của mình, góp phần phát triển kinhtế xã hội của Đất nước, địa phương. Quý Thầy Cô được dồi dào sức khoẻ. SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 69 Phân Tích Tình Hình Lao Động, Tiền Lương Và GVHD: Nguyễn Tri Như Quỳnh Ảnh Hưởng Của Chính Sách Lương Đến Năng Suất Lao Động SVTH: Lâm Hồng Minh Trang 70 ._.