Phát triển hợp tác Vận tải đa phương thức giữa Việt Nam với các nước ASEAN

Lêi nãi ®Çu Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i vµ th­¬ng m¹i, c¸c chøc n¨ng cña ngµnh vËn t¶i cµng ®­îc më réng h¬n. Trong bu«n b¸n quèc tÕ, vËn t¶i lµ mét kh©u hÕt søc quan träng ®· gióp con ng­êi vËn chuyÓn hµng ho¸ l­u th«ng kh¾p toµn cÇu. Con ng­êi lu«n t×m c¸ch vËn chuyÓn hµng ho¸ mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ nhÊt b»ng mäi ph­¬ng tiÖn cã thÓ. NghiÖp vô vËn t¶i trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y ®· tiÕn nh÷ng b­íc dµi trªn con ®­êng ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸. Qu¸ tr×nh container ho¸ vµ sù ra ®êi cña vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc (VT§PT) chÝnh lµ mét mèc ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn cña vËn t¶i hiÖn ®¹i ngµy nay. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña VT§PT lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu, kh¸ch quan cña sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong ngµnh vËn t¶i, sù t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ho¸ quèc tÕ còng nh­ sù tiÕn bé cña c«ng nghÖ tin häc trªn thÕ giíi. VT§PT- mét lo¹i h×nh vËn t¶i tiªn tiÕn- víi nh÷ng ­u ®iÓm vµ lîi Ých h¬n h¼n c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i tr­íc ®ã ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ to lín cho c¸c bªn tham gia vµo qu¸ tr×nh vËn t¶i nãi riªng vµ cho x· héi nãi chung. Giai ®o¹n hiÖn nay, víi sù t¨ng c­êng x©y dùng, hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng GTVT vµ th«ng tin liªn l¹c, hÖ thèng tæ chøc vËn chuyÓn phôc vô cho VT§PT, thiÕt lËp c¬ së ph¸p lý cho VT§PT ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®ang t¹o ®iÒu kiÖn cho VT§PT quèc tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. T¹i c¸c n­íc ch©u ¸ nãi chung vµ c¸c n­íc thuéc HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN ) nãi riªng, h×nh thøc tæ chøc VT§PT ®­îc ¸p dông chËm h¬n nh­ng ®ang cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh VT§PT do sù ph¸t triÓn s«i ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ trao ®æi giao l­u bu«n b¸n. Ng­îc l¹i, ph¸t triÓn VT§PT trong ASEAN lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu dïng ®Æc biÖt lµ th­¬ng m¹i- ®iÒu kiÖn sèng cßn cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy. Tuy nhiªn, ph¸t triÓn VT§PT ë ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c cña HiÖp héi ASEAN cßn kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vµ h¹n chÕ. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn ®©y mµ em ®· chän ®Ò tµi: “VT§PT ë ViÖt Nam vµ ph¸t triÓn hîp t¸c VT§PT gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ASEAN” lµm ®Ò tµi cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. §©y thùc sù lµ mét vÊn ®Ò lín nªn víi kiÕn thøc vµ tr×nh ®é h¹n hÑp, kh¶ n¨ng thu thËp vµ tæng hîp tµi liÖu ch­a ®Çy ®ñ, em míi chØ khai th¸c ®Ò tµi nµy ë nh÷ng khÝa c¹nh sau: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n, kh¸i qu¸t vÒ VT§PT quèc tÕ: kh¸i niÖm, sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn, c¸c h×nh thøc tæ chøc VT§PT quèc tÕ, néi dung VT§PT vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi mµ VT§PT mang l¹i. T×nh h×nh ¸p dông VT§PT ë ViÖt Nam: nhu cÇu, thùc tr¹ng, nh÷ng khã kh¨n tån t¹i vµ mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn VT§PT ë ViÖt Nam. Nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ban ®Çu cña sù hîp t¸c VT§PT gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc kh¸c trong HiÖp héi ASEAN. Bµi kho¸ luËn sÏ ®­îc bè côc thµnh 3 ch­¬ng nh­ sau: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc Ch­¬ng II: VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ë ViÖt Nam Ch­¬ng III: Ph¸t triÓn hîp t¸c vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ASEAN. Do tr×nh ®é h¹n chÕ cña mét sinh viªn nªn nh÷ng sai sãt trong bµi kho¸ luËn nµy lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù nhËn xÐt, ®ãng gãp, h­íng dÉn thªm cña quý thÇy c« ®Ó tõng b­íc bæ sung vµ hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc 1.1. Sù ra ®êi cña vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc(VT§PT) ra ®êi vµo cuèi nh÷ng n¨m 20, ®Çu nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû 20. Sù ra ®êi cña VT§PT do nh÷ng nguyªn nh©n sau: VT§PT ra ®êi lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi, vËn t¶i còng ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. NhÊt lµ sau khi c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt bïng næ, con ng­êi ®· s¸ng chÕ ra «t«, tµu ho¶, m¸y bay, tµu thuû ch¹y b»ng ®éng c¬... nh÷ng ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn hiÖn ®¹i cã tèc ®é cao vµ cã kh¶ n¨ng vËn chuyÓn ®­îc khèi l­îng hµng ho¸ t­¬ng ®èi lín. Ngµy nay, trong bu«n b¸n quèc tÕ, hµng ho¸ th­êng ph¶i tr¶i qua nhiÒu chÆng vËn chuyÓn b»ng ®­êng bé, ®­êng thuû, hµng kh«ng míi ®Õn ®­îc tay ng­êi nhËn. Do ®ã, chñ hµng th­êng ph¶i ký nhiÒu hîp ®ång vËn t¶i, ®iÒu ®ã lµm cho thñ tôc trë nªn phøc t¹p vµ kh¸ tèn kÐm thêi gian còng nh­ phÝ lµm thñ tôc. V× vËy, lµm thÕ nµo ®Ó chñ hµng chØ ph¶i th«ng qua mét ng­êi vËn t¶i duy nhÊt vÉn cã thÓ giao hµng tËn tay ng­êi nhËn ®¶m b¶o ®­îc thêi gian giao hµng, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc, tiÕt kiÖm thêi gian vµ tiÒn b¹c? Ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt lµ kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i trong chuyªn chë, tæ chøc thµnh mét ph­¬ng thøc thèng nhÊt, ®ã chÝnh lµ: vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. VT§PT ra ®êi cßn do nhu cÇu hoµn thiÖn hÖ thèng ph©n phèi vËt chÊt (Logistics) cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh trong x· h«i. Muèn tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, chØ cßn c¸ch c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý ph©n phèi vËt chÊt ( Physical Distribution Management ) ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i do tån kho, ø ®äng nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm vµ thµnh phÈm. HÖ thèng ph©n phèi vËt chÊt hay cßn gäi lµ “Logistics” gåm 4 yÕu tè c¬ b¶n sau: vËn t¶i, Marketing, ph©n phèi, qu¶n trÞ.Trong 4 yÕu tè trªn, vËn t¶i lµ kh©u quan träng nhÊt. Chi phÝ vËn t¶i th­êng chiÕm 1/3 tæng chi phÝ cña Logistics, muèn gi¶m chi phÝ cña qu¸ tr×nh nµy ph¶i gi¶m chi phÝ vËn t¶i, bao gåm nhiÒu chÆng kh¸c nhau tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô ë c¸c n­íc kh¸c nhau. ViÖc vËn t¶i ph¶i ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng, ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt kÞp thêi, ®óng lóc, cung cÊp hµng ho¸ kÞp thêi cho ng­êi tiªu dïng, tõ ®ã gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt chi phÝ thiÖt h¹i do l­u kho tån ®äng s¶n phÈm (Inventory Costs) ®Ó gi¶m toµn bé chi phÝ Logistics nãi chung. ViÖc VT§PT ra ®êi ®· ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu trªn ®©y. VT§PT ra ®êi do yªu cÇu cña cuéc c¸ch m¹ng container ®Æt ra Cuéc c¸ch m¹ng container trong nh÷ng n¨m 60 víi sù ra ®êi cña tµu chuyªn dông chë container kiÓu tæ ong, tµu RO-RO, cÇn cÈu giµn ®· t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao trong ngµnh vËn t¶i biÓn, gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng ïn tµu ë c¶ng nh­ng l¹i x¶y ra t×nh tr¹ng ïn container t¹i c¸c ®Çu mèi giao th«ng kh¸c. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i t¹o ra mét ph­¬ng thøc vËn t¶i míi ®Ó ®­a hµng ho¸ tõ n¬i göi ®Õn n¬i nhËn hay nãi c¸ch kh¸c lµ t¹o ra mét hÖ thèng vËn t¶i tõ cöa tíi cöa (door to door transport) víi sù tham gia cña nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i (®­êng biÓn, ®­êng s¾t, «t«, ®­êng thuû néi ®Þa, hµng kh«ng...). MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh container ho¸, nh÷ng tiÕn bé kh¸c cña GTVT, th«ng tin lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña VT§PT. Nh­ vËy, VT§PT ra ®êi lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i do nhu cÇu hoµn thiÖn cña hÖ thèng ph©n phèi vËt chÊt vµ còng do yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn mµ cuéc c¸ch m¹ng container t¹o ra. 1.2. Sù ph¸t triÓn VT§PT trªn thÕ giíi Ng­êi ®Çu tiªn cã ý ®å kÕt hîp hai ph­¬ng thøc vËn t¶i víi nhau lµ mét c«ng ty vËn t¶i biÓn cña Mü cã tªn lµ SEATRAIN. §ã lµ n¨m 1928, sau khi s¾m ®­îc mét tµu biÓn container cña Anh, SEATRAIN ®· xÕp nguyªn c¶ c¸c toa xe löa lªn tµu biÓn t¹i c¶ng ®i ®Ó chë ®Õn c¶ng ®Õn. Ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®­îc mét c«ng ty kh¸c cña Mü lµ SEALAND SERVICE INC hoµn thiÖn. Sau lÇn thö nghiÖm ®Çu tiªn vµo n¨m 1956 víi viÖc chuyªn chë c¸c xe r¬-moãc (trailers) trªn boong tµu ®Çu, c¸c kü s­ cña SEALAND SERVICE ®· quyÕt ®Þnh ®Ó bé phËn b¸nh xe cña c¸c trainlers l¹i trªn bê vµ chØ vËn chuyÓn c¸c thïng (gièng nh­ container) tõ c¶ng ®Õn c¶ng mµ th«i. B­íc tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong vËn t¶i lµ yÕu tè quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn VT§PT. Trong ®ã cÇn ph¶i kÓ ®Õn lµ sù h×nh thµnh ph­¬ng thøc vËn t¶i b»ng container. Hµng ho¸ ®­îc ®ùng trong c¸c thïng chuÈn (container, xe thïng, c¸c toa chuyªn dông, sµ lan...) khi ph¶i chuyÓn tõ d¹ng vËn t¶i nµy sang d¹ng vËn t¶i kh¸c th× kh«ng ph¶i dì ra vµ xÕp l¹i. ChÝnh nh÷ng ­u ®iÓm ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn VT§PT. VT§PT ®Çu tiªn ®­îc ph¸t triÓn ë c¸c n­íc T©y ¢u, Mü vµ Canada, sau ®ã míi lµ c¸c n­íc ch©u ¸. ë ch©u ¢u, tõ cuèi thËp kû 60 cña thÕ kû 20 VT§PT b¾t ®Çu ®­îc ¸p dông ®Ó phôc vô th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c c¶ng biÓn vµ trung t©m bu«n b¸n ë s©u trong néi ®Þa. ë c¸c n­íc ch©u ¢u ®· thµnh lËp ra c¸c tæ chøc INTERCONTAINER bao gåm 25 tæ chøc ®­êng s¾t ch©u ¢u ®Ó phèi hîp c«ng t¸c vËn chuyÓn container trong vïng. ë Mü, còng b¾t ®Çu ¸p dông VT§PT tõ nh÷ng n¨m 1960. C¸c h·ng tµu biÓn ®· phèi hîp víi ®­êng s¾t tæ chøc c¸c tuyÕn vËn t¶i trªn ®Êt liÒn. C¸c c«ng ty quèc doanh Canadian National (CN) vµ c¸c c«ng ty t­ nh©n Canadian Pacific (CP) ®ãng vai trß khëi ®Çu trong viÖc ph¸t triÓn VT§PT ë B¾c Mü. C¸c c«ng ty nµy thùc hiÖn kh«ng nh÷ng chØ kinh doanh vËn t¶i ®­êng s¾t mµ cßn cã phÇn tham gia trong c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn, c¶ng biÓn vµ c¸c c«ng ty vËn t¶i «t«. Tuy nhiªn ë c¶ hai lôc ®Þa ch©u ¢u vµ B¾c Mü giai ®o¹n nh÷ng n¨m 1960 vµ 1970 còng ch­a ®­îc ph¸t triÓn m¹nh v× cã nh÷ng h¹n chÕ c¶ trong c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt, tæ chøc nhÊt lµ trong viÖc thèng nhÊt thÓ chÕ, luËt lÖ gi÷a c¸c n­íc c¸c vïng. ChØ tõ nh÷ng n¨m 1980, sau khi cã “C«ng ­íc cña LHQ vÒ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng VT§PT quèc tÕ” (UN Convention on the International Multimodal Transport of Goods) ®Õn nay, ngµy cµng cã nhiÒu thµnh viªn tham gia: c¸c tæ chøc MTO quèc gia, c¸c nhµ ga, chÝnh quyÒn c¶ng biÓn, c¸c viÖn nghiªn cøu vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Tæ chøc quèc tÕ vÒ VT§PT ®· tiÕn hµnh nhiÒu cuéc héi nghÞ, héi th¶o vÒ ph¸t triÓn VT§PT . ë c¸c n­íc ch©u ¸, h×nh thøc tæ chøc VT§PT ®­îc ¸p dông chËm h¬n do nh÷ng nguyªn nh©n sau ®©y: C¬ së h¹ tÇng GTVT, th«ng tin liªn l¹c ch­a ®­îc ¸p dông víi ®iÒu kiÖn phôc vô VT§PT. ThiÕu hÖ thèng tæ chøc vËn chuyÓn thÝch øng. ThiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n nghiÖp vô. C¬ së ph¸p lý trong n­íc ch­a phï hîp víi luËt lÖ vµ C«ng ­íc quèc tÕ. Trong giai ®o¹n hiÖn nay c¸c n­íc ch©u ¸ ®ang cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹ng VT§PT ®Æc biÖt do t¨ng khèi l­îng hµng vËn chuyÓn b»ng container xuÊt nhËp khÈu. Sù ph¸t triÓn s«i ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ t¹o nªn sù trao ®æi giao l­u bu«n b¸n ph¸t triÓn víi c¸c ch©u lôc kh¸c nhÊt lµ T©y ¢u vµ B¾c Mü lµm tiÒn ®Ò ®Èy nhanh nhu cÇu VT§PT. C¸c n­íc ®ang t¨ng c­êng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng m¹ng ®­êng trªn ®Êt liÒn trong ®ã cã tuyÕn ®­êng s¾t xuyªn ¸ t¹o ra hÖ thèng vËn t¶i liªn hîp ®­êng s¾t - ®­êng biÓn thùc hiÖn VT§PT nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ngo¹i th­¬ng gi÷a c¸c n­íc trong vïng víi c¸c n­íc ch©u ¢u. Tãm l¹i, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña VT§PT lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu, kh¸ch quan cña sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ trong vËn t¶i, sù t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ho¸ quèc tÕ còng nh­ sù tiÕn bé cña c«ng nghÖ tin häc trªn thÕ giíi. Giai ®o¹n nµy ®ang lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹ng cña VT§PT quèc tÕ. 2. Kh¸i niÖm vµ c¸c h×nh thøc vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc 2.1. Kh¸i niÖm VT§PT VT§PT (Multimodal transport) hay cßn gäi lµ vËn t¶i liªn hîp (Combined, Intermodal transport) lµ mét ph­¬ng ph¸p vËn t¶i trong ®ã hµng ho¸ ®­îc chuyªn chë b»ng Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau, trªn c¬ së mét chøng tõ vËn t¶i, mét chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vµ chØ mét ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ trong suèt hµnh tr×nh chuyªn chë tõ mét ®Þa ®iÓm nhËn hµng ®Ó chë ë n­íc nµy ®Õn mét ®Þa ®iÓm giao hµng ë n­íc kh¸c. 2.2. §Æc ®iÓm cña VT§PT quèc tÕ Tõ ®Þnh nghÜa trªn vÒ VT§PT chóng ta cã thÓ rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n kh¸c biÖt gi÷a VT§PT víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i th«ng th­êng truyÒn thèng: Cã Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau tham gia vËn chuyÓn hµng ho¸. VT§PT quèc tÕ dùa trªn mét hîp ®ång ®¬n nhÊt vµ ®­îc thÓ hiÖn trªn mét chøng tõ ®¬n nhÊt, chøng tõ ®ã cã thÓ cã nh÷ng tªn gäi kh¸c nhau nh­: chøng tõ VT§PT (Multimodal transport document), vËn ®¬n VT§PT (Multimodal transport Bill of Lading) hay vËn ®¬n vËn t¶i liªn hîp (Combined transport Bill of Lading). Trong hµnh tr×nh VT§PT chØ cã mét ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ tr­íc ng­êi göi hµng ®ã lµ ng­êi kinh doanh VT§PT (Multimodal Transport Operator – MTO). MTO ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng ho¸ trong mét qu¸ tr×nh vËn chuyÓn tõ khi nhËn hµng ®Ó chuyªn chë cho tíi khi giao xong hµng cho ng­êi nhËn kÓ c¶ viÖc chËm giao hµng ë n¬i ®Õn. Nh­ vËy MTO chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng ho¸ theo mét chÕ ®é tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh. ChÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña MTO cã thÓ lµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm thèng nhÊt (Uniform Liability System) hoÆc chÕ ®é tr¸ch nhiÖm tõng chÆng (Network Liability System) tuú theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. Ng­êi kinh doanh VT§PT (MTO) hµnh ®éng nh­ ng­êi chñ uû th¸c chø kh«ng ph¶i nh­ ®¹i lý cña ng­êi göi hµng hay ®¹i lý cu¶ ng­êi chuyªn chë tham gia vµo VT§PT. Trong VT§PT quèc tÕ n¬i nhËn hµng ®Ó chë vµ n¬i giao hµng th­êng ë nh÷ng n­íc kh¸c nhau vµ hµng ho¸ th­êng ®­îc vËn chuyÓn b»ng nh÷ng c«ng cô vËn t¶i nh­ container, pallet, trainler... Trong VT§PT, ng­êi göi hµng ph¶i tr¶ cho MTO tiÒn c­íc chë suèt cña tÊt c¶ c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i mµ hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn theo gi¸ ®¬n nhÊt ®­îc tho¶ thuËn. Tãm l¹i, VT§PT ®­îc h×nh dung lµ mét hîp ®ång vËn chuyÓn ®¬n nhÊt, mét chøng tõ ®¬n nhÊt vµ mét gi¸ c­íc ®¬n nhÊt víi mét chÕ ®é tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy nÕu trong mét hµnh tr×nh, hµng ho¸ còng ®­îc vËn chuyÓn b»ng hai hay nhiÒu chøng tõ vµ hai hay nhiÒu chÕ ®é tr¸ch nhiÖm (quy t¾c, luËt lÖ) cña c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i t­¬ng øng th× ®ã kh«ng ph¶i lµ VT§PT mµ ng­êi ta gäi lµ vËn t¶i ®øt ®o¹n (Segmented Transport). Trªn thùc tÕ, chñ hµng cã nhiÒu c¸ch lùa chän ph­¬ng thøc vËn t¶i ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸ cña m×nh: cã thÓ lµ ®¬n ph­¬ng thøc (Unimodal Transport), ®a ph­¬ng thøc (Mutilmodal Transport) hoÆc cã thÓ lµ vËn t¶i ®øt ®o¹n(Segmented Transport). ViÖc lùa chän ph­¬ng thøc vËn t¶i nµo sÏ tuú thuéc vµo yªu cÇu cña viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hiÖu qu¶ mµ ph­¬ng thøc vËn t¶i ®ã mang l¹i. §Æc ®iÓm vµ còng lµ ­u ®iÓm næi bËt cña VT§PT lµ kh¶ n¨ng vËn t¶i tõ cöa ®Õn cöa (door to door transport) th«ng qua viÖc sö dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt trong vËn t¶i vµ th«ng tin, mét ®Çu mèi duy nhÊt, mét chøng tõ duy nhÊt, nh÷ng thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vµ h¶i quan ®¬n gi¶n nhÊt nh»m gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt chi phÝ bá ra. 2.3. C¸c h×nh thøc VT§PT trªn thÕ giíi NÕu c¨n cø vµo c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyªn chë th× cã c¸c h×nh thøc tæ chøc VT§PT sau: M« h×nh vËn t¶i ®­êng biÓn -- vËn t¶i hµng kh«ng (Sea/ air) M« h×nh nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a tÝnh kinh tÕ cña vËn t¶i biÓn vµ sù ­u viÖt vÒ tèc ®é cña vËn t¶i hµng kh«ng, ¸p dông trong viÖc chuyªn chë nh÷ng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao nh­ ®å ®iÖn, ®iÖn tö vµ nh÷ng hµng ho¸ cã tÝnh thêi vô cao nh­ quÇn ¸o, ®å ch¬i, giÇy dÐp. Hµng ho¸ sau khi ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn tíi c¶ng chuyÓn t¶i ®Ó chuyÓn tíi ng­êi nhËn ë s©u trong ®Êt liÒn mét c¸ch nhanh chãng nÕu vËn chuyÓn b»ng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c th× sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh thêi vô, hoÆc lµm gi¶m gi¸ trÞ cña hµng ho¸, do ®ã vËn t¶i hµng kh«ng lµ thÝch hîp nhÊt. M« h×nh nµy ®­îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ tuyÕn ViÔn §«ng – Ch©u ¢u, Ch©u ¢u – B¾c Mü cã khèi l­îng hµng ho¸ chu chuyÓn rÊt lín. M« h×nh vËn t¶i ®­êng biÓn hµng kh«ng cã nh÷ng lîi Ých to lín nh­ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh thêi vô, gi¸ trÞ cña hµng ho¸, gi¶m thêi gian vËn chuyÓn vµ tÝnh c¬ ®éng cao. Lîi Ých cña viÖc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng h×nh thøc ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng: Gi¶m thêi gian vËn chuyÓn xuèng 50% TiÕt kiÖm chi phÝ tõ 30 ®Õn 50% Tr¸nh chËm trÔ vµ ïn t¾c t¹i s©n bay do thiÕu søc chøa ë hÇu hÕt c¸c s©n bay ch©u ¸ ViÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ còng nhanh h¬n tõ s©n bay ®Õn ®Ých cuèi cïng. Cô thÓ: NÕu chuyªn chë b»ng ®­êng m¸y bay c­íc phÝ lµ tõ 10000 ®Õn 15000, thêi gian: 5-10 ngµy. NÕu chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn c­íc phÝ lµ: 3-4000, thêi gian: 25-30 ngµy. NÕu kÕt hîp 2 ph­¬ng thøc c­íc phÝ lµ: 5000, thêi gian: 10-15 ngµy. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ ¸p dông m« h×nh nµy ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng h¹ tÇng c¬ së ph¸t triÓn, ®ã lµ ph¶i x©y dùng c¸c trung t©m chuyÓn t¶i (Sea – ari Hub) hiÖn ®¹i vÒ kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý. §iÒu ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, cßn ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam ®iÒu nµy trong t­¬ng lai cã lÏ míi thùc hiÖn ®­îc. M« h×nh vËn t¶i «t« -- vËn t¶i hµng kh«ng (Road/air) M« h×nh nµy sö dông ®Ó phèi hîp c¶ ­u thÕ cña vËn t¶i «t« vµ vËn t¶i hµng kh«ng. Ng­êi ta sö dông «t« ®Ó tËp trung hµng vÒ c¸c c¶ng hµng kh«ng hoÆc tõ c¸c c¶ng hµng kh«ng chë ®Õn n¬i giao hµng ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c. Ho¹t ®éng cña vËn t¶i «t« thùc hiÖn ë ®o¹n ®Çu vµ ®o¹n cuèi cña qu¸ tr×nh vËn t¶i theo c¸ch thøc nµy cã tÝnh linh ho¹t cao, ®¸p øng cho viÖc thu gom, tËp trung hµng vÒ ®Çu mèi lµ s©n bay phôc vô cho c¸c tuyÕn bay ®­êng dµi xuyªn qua Th¸i B×nh D­¬ng, §¹i T©y D­¬ng hoÆc liªn lôc ®Þa nh­ tõ ch©u ¢u sang ch©u Mü... M« h×nh vËn t¶i ®­êng s¾t -- vËn t¶i «t« (Rail/Road) §©y lµ sù kÕt hîp gi÷a tÝnh an toµn vµ tèc ®é cña vËn t¶i ®­êng s¾t víi tÝnh c¬ ®éng cña vËn t¶i «t« ®ang ®­îc sö dông nhiÒu ë ch©u Mü vµ ch©u ¢u. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ng­êi ta ®ãng gãi hµng ho¸ trong c¸c trailer ®­îc kÐo ®Õn nhµ ga b»ng c¸c xe kÐo gäi lµ tractor. T¹i ga c¸c trailer ®­îc kÐo lªn c¸c toa xe vµ chë ®Õn ga ®Õn. Khi ®Õn ®Ých, ng­êi tµi l¹i sö dông c¸c tractor ®Ó kÐo c¸c trailer xuèng vµ chë ®Õn c¸c ®Þa ®iÓm ®Ó giao cho ng­êi nhËn. M« h×nh vËn t¶i ®­êng s¾t -- ®­êng bé -- vËn t¶i néi thñy -- vËn t¶i ®­êng biÓn (Rail/ Road/ Inland water way/ Sea) §©y lµ m« h×nh vËn t¶i phæ biÕn nhÊt ®Ó chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng s¾t, ®­êng bé hoÆc ®­êng néi thuû ®Õn c¶ng biÓn cña n­íc xuÊt khÈu sau ®ã ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn tíi c¶ng cña n­íc nhËp khÈu råi tõ ®ã vËn chuyÓn ®Õn ng­êi nhËn ë s©u trong néi ®Þa b»ng ®­êng bé, ®­êng s¾t hoÆc vËn t¶i néi thuû. ë ViÖt Nam ®· ¸p dông h×nh thøc nµy do Tæng c«ng ty m«i giíi vµ thuª tµu Vietfracht thùc hiÖn trong viÖc chuyªn chë nhùa ®­êng cho Lµo tõ Singapore vÒ Xavanakhet theo hµnh tr×nh: Singapore --- §µ N½ng --- Xavanakhet BiÓn ¤t« M« h×nh cÇu lôc ®Þa (Land bridge) Theo m« h×nh nµy hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn v­ît qua c¸c ®¹i d­¬ng ®Õn c¸c c¶ng ë mét lôc ®Þa nµo ®ã cÇn ph¶i chuyÓn qua chÆng ®­êng trªn ®Êt liÒn ®Ó ®i tiÕp b»ng ®­êng biÓn ®Õn ch©u lôc kh¸c. Trong c¸ch tæ chøc vËn t¶i nµy, chÆng vËn t¶i trªn ®Êt liÒn ®­îc vÝ nh­ chiÕc cÇu nèi liÒn hai vïng biÓn hay hai ®¹i d­¬ng (cÇu trªn ®Êt liÒn). ¦u ®iÓm cña m« h×nh vËn t¶i nµy lµ gi¶m ®­îc ®¸ng kÓ thêi gian vµ qu·ng ®­êng vËn chuyÓn hµng ho¸. H×nh thøc nµy ®­îc dïng trong vËn chuyÓn container trªn mét sè tuyÕn ®­êng s¾t quèc tÕ quan träng nh­ gi÷a ch©u ¢u hoÆc Trung §«ng vµ ViÔn §«ng qua “cÇu ®Êt liÒn” xuyªn ®­êng s¾t Sibªri hay gi÷a ch©u ¢u vµ ViÔn §«ng qua bê biÓn §¹i T©y D­¬ng vµ Th¸i B×nh D­¬ng cã sö dông ®­êng s¾t xuyªn Mü lµm cÇu trªn ®Êt liÒn. M« h×nh Mini-bridge §ã lµ viÖc vËn chuyÓn c¸c container b»ng ®­êng biÓn tõ c¶ng cña n­íc nµy ®Õn mét c¶ng cña n­íc kh¸c, sau ®ã vËn chuyÓn b»ng ®­êng s¾t ®Õn mét thµnh phè c¶ng thø hai cña n­íc ®Õn theo mét vËn ®¬n chë suèt do ng­êi chuyªn chë ®­êng biÓn cÊp. H×nh thøc nµy th­êng ®­îc dïng ®Ó chuyªn chë hµng ho¸ gi÷a Mü vµ vïng ViÔn §«ng, gi÷a Mü vµ ch©u ¢u hay gi÷a Mü vµ australia. M« h×nh Micro-bridge H×nh thøc nµy còng t­¬ng tù nh­ Mini-bridge, chØ kh¸c lµ n¬i kÕt thóc hµnh tr×nh kh«ng ph¶i lµ mét thµnh phè c¶ng mµ lµ trung t©m c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i trong néi ®Þa. Piggy-back (Moãc l­ìng dông) §©y còng lµ h×nh thøc vËn t¶i liªn hîp ®­êng bé ®­êng s¾t nh­ng ®­îc c¶i tiÕn tinh vi h¬n b»ng c¸ch sö dông “Moãc l­ìng dông” võa lµ xe ch¹y trªn ®­êng bé, võa lµ xe ch¹y trªn ®­êng bé võa lµ toa xe trªn ®­êng s¾t. Nãi c¸ch kh¸c, xe moãc di chuyÓn trªn ®­êng bé nh­ «t«, song b¸nh xe cã thÓ l¾p vµo hÖ thèng hµn h¬i ®Ó nèi vµo ®oµn tµu ®­êng s¾t. HÕt qu·ng ®­êng s¾t, l¹i chuyÓn trë l¹i lµ xe ch¹y ®­êng bé ®Ó chë hµng giao cho ng­êi nhËn. Seatrain (Xe löa trªn biÓn) §©y lµ mét c¶i tiÕn kh¸c trong hÖ thèng VT§PT dïng c¶ trong vËn t¶i ®­êng s¾t vµ ®­êng biÓn. §Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn ë Mü. Nã gièng nh­ hÖ thèng tµu RO-RO trõ mét ®iÒu lµ ®¸ng lÏ ®­a xe xuèng tµu, ng­êi ta ®­a toa xe löa xuèng nhê ®ã nh÷ng hÖ thèng xe löa ë nh÷ng n¬i t¸ch biÖt nhau cã thÓ nèi liÒn nhau b»ng tµu phµ biÓn. NÕu c¨n cø vµo hµnh tr×nh cña hµng ho¸, h×nh thøc tæ chøc VT§PT ®­îc thÓ hiÖn ë 3 d¹ng nh­ sau: VËn chuyÓn hµng ho¸ tõ kho ng­êi b¸n ®Õn kho ng­êi mua gi÷a c¸c n­íc kh¸c nhau (door to door movement hay house to house movement) D¹ng nµy th­êng ¸p dông ®ã chuyªn chë hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn do ë nh÷ng n­íc nµy c¸c ph­¬ng tiÖn vµ kü thuËt chuyªn chë b»ng container trong néi ®Þa ®· ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao vµ ®ång ®Òu. VËn chuyÓn hµng ho¸ tõ kho ng­êi b¸n ®Õn cÇu c¶ng n­íc ng­êi mua hoÆc ng­îc l¹i (door to pier movement hay house to pier movement). D¹ng nµy th­êng ®­îc ¸p dông ®Ó chuyªn chë hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. VËn chuyÓn hµng ho¸ tõ cÇu, bÕn b·i chøa container ë c¶ng n­íc ng­êi b¸n ®Õn cÇu, bÕn b·i chøa container ë n­íc ng­êi mua vµ ng­îc l¹i (container yard to container yard movement (CY-CY) hay pier to pier movement) D¹ng nµy th­êng ®­îc ¸p dông trong vËn t¶i hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. V× ë nh÷ng n­íc nµy ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn container trong néi ®Þa cßn h¹n chÕ nªn phÇn lín hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®­îc ®ãng vµo hay xÕp dì ra khái container ngay t¹i cÇu, bÕn hoÆc b·i chøa container t¹i c¶ng biÓn. 3. C¬ së vËt chÊt kü thuËt trong vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc quèc tÕ 3.1. C¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i trong VT§PT VËn t¶i Container trong VT§PT Cã thÓ nãi viÖc ra ®êi cña vËn t¶i container lµ mét cuéc c¸ch m¹ng trong vËn t¶i quèc tÕ, lµ chiÕc cÇu nèi ®Ó kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i thµnh mét thÓ thèng nhÊt phôc vô cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ trong container. Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ kho ng­êi göi hµng ®Õn kho c¶ng xuÊt hµng sau ®ã vËn chuyÓn ®Õn sù tham gia cña vËn t¶i «t«, ®­êng s¾t, ®­êng s«ng, ®­êng biÓn, hµng kh«ng. Sù tham gia cña c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng container t¹o nªn nh÷ng mèi quan hÖ vµ t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a chóng, ®Æc biÖt ë ®Çu mèi vËn t¶i. ViÖc phèi hîp chÆt chÏ c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i cã mét ý nghÜa quan träng. §Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao còng nh­ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ng­êi göi hµng, ng­êi nhËn hµng trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn container víi sù tham gia cña nhiÒu ph­¬ng thøc ph¶i phèi hîp sö dông hîp lý c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt ë c¸c ®iÓm xÕp dì, tæ chøc hîp lý c¸c luång «t«, toa tµu ®¶m b¶o hÖ thèng th«ng tin th«ng suèt ®Ó qu¶n lý toµn bé qu¸ tr×nh vËn chuyÓn mét c¸ch thèng nhÊt. VËn t¶i container cã tÝnh ­u viÖt râ rµng so víi ph­¬ng ph¸p vËn chuyÓn b»ng bao gãi th«ng th­êng do ®ã nã chiÕm mét vÞ trÝ träng yÕu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong VT§PT. HiÖu qu¶ mµ vËn t¶i container mang l¹i còng chÝnh lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña VT§PT. VËn t¶i ®­êng bé trong VT§PT §Ó ®¶m b¶o an toµn vµ chÊt l­îng trong vËn chuyÓn hµng cña hÖ thèng VT§PT trªn ®­êng bé, c¸c tuyÕn ®­êng ph¶i ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt nh­: tiªu chuÈn H.30 – nghÜa lµ cÇn ®ñ kh¶ n¨ng cho phÐp «t« chë hµng cã t¶i träng 30 tÊn, tiªu chuÈn ®­êng cÊp 3 – lµ mÆt ®­êng ®­îc tr¶i nhùa hoÆc bª t«ng nhùa cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc träng t¶i cña c¸c lo¹i xe tõ 20 tÊn trë xuèng.Trªn c¸c tuyÕn ®­êng bé, ®Ó ®¶m bµo an toµn cho xe cé ®i l¹i khi chë hµng th× kho¶ng kh«ng tõ mÆt cÇu, mÆt ®­êng tíi vËt c¶n thÊp nhÊt (thanh ngang cÇu ch¹y d­íi ®¸y hÇm cÇu v­ît ®­êng bé, cæng cÇu hµm, c¸c lo¹i ®­êng èng, m¸ng dÉn n­íc) ph¶i ®ñ tiªu chuÈn ®é cao tõ 4,5m trë lªn. Nh÷ng tiªu chuÈn cña c¬ së h¹ tÇng ®­êng bé cßn ph¶i chó ý ®Õn c¶ b¸n kÝnh cong vµ ®é dèc cña ®­êng. §èi víi c¸c tuyÕn miÒn nói, b¸n kÝnh cong tèi thiÓu ph¶i ®¶m b¶o lµ 25m, cßn ë ®ång b»ng b¸n kÝnh cong cña ®­êng ph¶i ®¶m b¶o tèi thiÓu lµ 130m, ®é dèc kho¶ng 6-7%. Nh­ vËy, c¬ së h¹ tÇng cña vËn t¶i ®­êng bé ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng tiªu chuÈn quy ®Þnh míi ®em l¹i hiÖu qu¶ VT§PT. VËn t¶i ®­êng s¾t trong VT§PT C¬ së h¹ tÇng cña vËn t¶i ®­êng s¾t liªn quan ®Õn yªu cÇu cña VT§PT lµ c¸c c«ng tr×nh ®­êng s¾t nh­: ®­êng ray, nhµ ga, thiÕt bÞ b·i chøa hµng. C¸c tuyÕn ®­êng s¾t: th­êng x©y dùng theo c¸c khæ kh¸c nhau. Lo¹i khæ ®­êng nµo còng thÝch øng ®­îc trong VT§PT. ThiÕt bÞ vËn chuyÓn lµ c¸c toa xe ®­êng s¾t cÇn ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn t¶i träng trôc tèi ®a. C¸c b·i chøa hµng cÇn ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn vµ bè trÝ khu vùc chuyÓn t¶i thÝch hîp ®Ó khi xÕp c¸c container lªn toa xe hoÆc khi dì xuèng nhanh chãng, thuËn tiÖn víi thêi gian tèi thiÓu. Nh­ vËy, trong VT§PT th× nh÷ng yªu cÇu tiªu chuÈn ho¸ quan träng nhÊt lµ sö dông c¸c toa xe chuyªn dông, c¸c thiÕt bÞ phôc vô thÝch hîp trªn c¸c ga vµ b·i chøa hµng. VËn t¶i biÓn trong VT§PT C¬ së vËt chÊt cña ngµnh vËn t¶i biÓn liªn quan nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña VT§PT, tr­íc hÕt lµ c¬ së h¹ tÇng ë c¶ng biÓn, c¸c kho chøa hµng, c¸c c¬ së phôc vô kh¸c... C¶ng biÓn lµ mét ®Çu mèi giao th«ng, n¬i tËp trung, n¬i giao l­u cña tÊt c¶ c¸ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i: ®­êng s¾t, ®­êng s«ng, ®­êng bé, ®­êng biÓn vµ c¶ ®­êng kh«ng. Trong VT§PT, c¸c c¶ng biÓn ®Æc biÖt lµ c¸c bÕn container gi÷ vai trß quan träng. C¸c bÕn c¶ng container kh¸c h¼n c¸c bÕn kh¸c ë chç: hµng l­u kho l­u b·i t¹i c¶ng rÊt Ýt mµ chñ yÕu ®­îc chuyÓn ®i khái bÕn cµng nhanh cµng tèt, tíi nh÷ng tr¹m chøa container hoÆc tíi c¸c c¶ng néi ®Þa. Do yªu cÇu cña hÖ thèng VT§PT, ®Ó cã thÓ di chuyÓn c¸c container nhanh chãng ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn bèc xÕp container cã n¨ng suÊt cao, sö dông quy tr×nh c«ng nghÖ xÕp dì, vËn chuyÓn thÝch hîp. VËn t¶i thuû trong VT§PT NÕu sö dông c¸c tuyÕn ®­êng thuû néi ®Þa phôc vô cho VT§PT th× cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn ®iÒu kiÖn cña c¸c luång l¹ch trªn s«ng vµ c¸c bÕn c¶ng s«ng. C¸c luång ph¶i ®ñ ®é s©u cho c¸c tµu vµ xµ lan chë container víi tèc ®é ®¶m b¶o, ®Ó thêi gian vËn chuyÓn container b»ng ®­êng thuû néi ®Þa kh«ng chËm h¬n vËn chuyÓn b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸c. C¸c bÕn c¶ng s«ng ®­îc sö dông lµm bÕn chuyªn dïng bèc xÕp container ph¶i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ cÇn cÈu, xe n©ng. 3.2. C¸c ®Çu mèi chuyÓn tiÕp vµ th«ng tin trong VT§PT C¶ng néi ®Þa (Inland Clearance Deport - ICD) C¶ng néi ®Þa ®­îc xem nh­ lµ mét yÕu tè cña c¬ së h¹ tÇng trong hÖ thèng VT§PT. C¶ng néi ®Þa ®­îc ®Æt ë mét vÞ trÝ c¸ch xa c¶ng biÓn, ë s©u trong ®Êt liÒn, víi chøc n¨ng: Lµm thñ tôc h¶i quan (c¸c container khi nhËp c¶ng ®ù¬c chuyÓn ngay tíi c¶ng néi ®Þa ®Ó lµm thñ tôc). N¬i chuyÓn tiÕp c¸c container sang c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c, n¬i ®Ó gom hµng lÎ vµo container. N¬i ®Ó hoµn chØnh thñ tôc chê xuÊt c¶ng. Víi nh÷ng chøc n¨ng ®ã, c¸c c¶ng container néi ®Þa cÇn ®­îc trang bÞ nh÷ng thiÕt bÞ chuyªn dïng phôc vô cho viÖc ®ãng vµ dì hµng khái container. BÕn container X©y dùng bÕn container chuyªn dông ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ vµ tæ chøc. Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng ®Ó x©y dùng bÕn container chuyªn dông lµ cÇn mét diÖn tÝch ®ñ lín ®Ó lµm n¬i ho¹t ®éng cña c¸c cÇn trôc trªn bê, lµm c¸c b·i b¶o qu¶n container, lµm ®­êng ®i l¹i cho c¸c ph­¬ng tiÖn ®­êng s¾t, «t«, n¬i ®ç cña c¸c xe n©ng chuyÓn, n¬i lµm x­ëng phôc vô, n¬i lµm nhµ cöa cña c¬ quan qu¶n lý vµ hµnh chÝnh. §é s©u cña bÕn cÇu tµu ®èi víi c¶ng container cì lín ph¶i ®¶m b¶o cho tµu container cã søc chë lín (trªn 2000 TEU) vµo lµm hµng. Kh¶ n¨ng tiÕp nhËn tµu còng nh­ kh¶ n¨ng th«ng quan ë c¸c bÕn c¶ng container ph¶i tÝnh to¸n ®Ó kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng tµu ph¶i chê xÕp dì. Trªn bÕn c¶ng container chuyªn dông th­êng ®­îc trang bÞ c¸c thiÕt bÞ bèc xÕp n©ng chuyÓn cã n¨ng suÊt xÕp dì cao. Tæ hîp c¬ giíi ho¸ xÕp dì container trªn c¸c bÕn container chuyªn dông ®­îc thiÕt kÕ ®ång bé ®¶m b¶o qu¸ tr×nh lµm hµng cho tµu, bèc xÕp, b¶o qu¶n vµ ph©n lo¹i trªn c¬ së mét s¬ ®å hîp lý. ThiÕt lËp hÖ thèng truyÒn th«ng d÷ liÖu (Electronic Data Interchange- EDI) HÖ thèng EDI lµ ph­¬ng tiÖn phôc vô cho viÖc xö lý l­u tr÷ d÷ liÖu vµ liªn l¹c. Trong VT§PT, viÖc truyÒn th«ng tin d÷ liÖu lµ rÊt cÇn thiÕt. Do ®ã, mçi n­íc cÇn ph¶i thiÕt lËp mét hÖ thèng EDI ®Ó khai th¸c vµ cËp nhËt tíi tÊt c¶ c¸c ®¹i lý trong n­íc cã liªn quan, mµ cßn cã thÓ nèi m¹ng víi c¸c n­íc trong khu vùc, còng nh­ víi m¹ng cña hÖ thèng th«ng tin toµn cÇu GII (Global International Infrastructure). Kh¸i niÖm vÒ EDI hiÖn nay ®ang ®­îc giíi thiÖu cho tÊt c¶ c¸c n­íc ph¸t triÓn, n¬i ®· thiÕt lËp nh÷ng m¹ng EDI lín ®Ó nèi gi÷a c¸c c«ng ty, c¸c bé phËn kiÓm to¸n hoÆc nh÷ng bé phËn cã liªn quan (h¶i quan, giao nhËn, hµng hµng kh«ng, nhµ khai th¸c vËn t¶i container, c¸c chñ tµu). HÖ thèng EDI ®ang ®­îc ®Ò cËp ®Õn ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Nhu cÇu tÊt yÕu ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña VT§PT ®¹t hiÖu qu¶ lµ ph¶i thiÕt lËp ®­îc hÖ thèng truyÒn tin d÷ liÖu ë mçi n­íc vµ nèi m¹ng víi n­íc kh¸c. §©y lµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cña VT§PT. 3.3. Thñ tôc h¶i quan trong VT§PT Môc ®Ých cña VT§PT lµ t¨ng tèc ®é giao hµng vµ gi¶m chi phÝ vËn t¶i. VT§PT quèc tÕ lµ vËn t¶i ®i suèt qua l·nh thæ cña nhiÒu n­íc kh¸c nhau. V× vËy, nÕu thñ tôc h¶i quan ë n­íc göi, n­íc ®Õn, n­íc qu¸ c¶nh qu¸ phiÒn hµ vµ phøc t¹p th× môc ®Ých cña VT§PT kh«ng nh÷ng kh«ng ®¹t ®­îc mµ cßn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña vËn t¶i vµ bu«n b¸n quèc tÕ. C«ng ­íc cña LHQ vÒ VT§PT cã mét phô lôc gåm 6 ®iÒu nãi vÒ thñ tôc h¶i quan. §iÒu 2 cña phô lôc nµy quy ®Þnh: “Hµng ho¸ trong VT§PT quèc tÕ nãi chung kh«ng ph¶i kiÓm tra h¶i quan trõ tr­êng hîp ph¶i thùc hiÖn nh÷ng quy t¾c, ®iÒu lÖ b¾t buéc. §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, c¸c c¬ quan h¶i quan th«ng th­êng tù h¹n chÕ ë møc kiÓm tra niªm phong h¶i quan vµ c¸c biÖn ph¸p niªm phong kh¸c t¹i c¸c ®iÓm xuÊt nhËp khÈu. Trõ khi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn anh ninh quèc tÕ vµ quèc gia, quy t¾c ®¹o ®øc hoÆc søc khoÎ cña c«ng chøng, hµng ho¸ trong VT§PT kh«ng ph¶i tu©n thñ thªm nh÷ng thñ tôc hoÆc yªu cÇu, ngoµi c¸c thñ tôc qu¸ c¶nh th«ng th­êng”. Trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu nç lùc ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ vµ tiªu chuÈn ho¸ c¸c thñ tôc h¶i quan nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho bu«n b¸n ph¸t triÓn. Tõ n¨m1921 ®· cã C«ng ­íc vÒ tù do qu¸ c¶nh Barcelona. §Õn n¨m 1923 l¹i cã mét C«ng ­íc quèc tÕ vÒ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc h¶i quan vµ c¸c thñ tôc kh¸c. Hiwpj ­íc chung vÒ thuÕ quan vµ bu«n b¸n (GATT) 1974 còng cã nh÷ng ®iÒu kho¶n tiÕn bé vÒ h­íng nµy. N¨m 1950, héi ®ång hîp t¸c h¶i quan ®· ®­îc thµnh lËp d­íi sù b¶o trî cña LHQ, nh»m phèi hîp hµnh ®éng trong c«ng t¸c h¶i quan cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Cho ®Õn nay cã 5 C«ng ­íc vÒ h¶i quan cã t¸c ®éng lín ®Õn VT§PT quèc tÕ lµ: C«ng ­íc vÒ qu¸ c¶nh cña c¸c n­íc kh«ng cã biÓn/1965, C«ng ­íc TIR (Transport International Routier)/ VËn t¶i ®­êng bé quèc tÕ, C«ng ­íc h¶i quan vÒ hµng ho¸ qu¸ c¶nh quèc tÕ/1971, C«ng ­íc h¶i quan vÒ container, C«ng ­íc quèc tÕ vÒ ®¬n gi¶n ho¸ vµ hµi ._.hoµ thñ tôc h¶i quan Kyoto /1973. II. Néi dung vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc 1. C¬ së ph¸p lý 1.1. Nguån luËt ®iÒu chØnh VT§PT ViÖc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng VT§PT quèc tÕ còng ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt quèc tÕ. Quy ph¹m ph¸p luËt quèc tÕ ®iÒu chØnh mèi quan hÖ trong VT§PT hiÖn nay bao gåm: C«ng ­íc cña LHQ vÒ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng VT§PT quèc tÕ, 1980 (UN Convention on the International Multimodal Transport of Goods, 1980). C«ng ­íc nµy ®­îc th«ng qua t¹i héi nghÞ cña LHQ ngµy 24-5-1980 t¹i Genev¬ gåm 84 n­íc tham gia. Cho ®Õn nay C«ng ­íc nµy vÉn ch­a cã hiÖu lùc do ch­a ®ñ sè n­íc cÇn thiÕt ®Ó phª chuÈn, gia nhËp. Quy t¾c cña UNCTAD/ICC vÒ chøng tõ VT§PT (UNCTAD/ICC Rules for Multimodal Transport Documents) sè ph¸t hµnh 481, ®· cã hiÖulùc tõ 1-1-1992. B¶n quy t¾c lµ mét quy ph¹m ph¸p luËt tuú ý nªn khi sö dông c¸c bªn ph¶i dÉn chiÕu vµo hîp ®ång. C¸c v¨n b¶n ph¸p lý trªn quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong VT§PT nh­: ®Þnh nghÜa vÒ VT§PT, ng­êi kinh doanh VT§PT, ng­êi chuyªn chë, ng­êi göi hµng, ng­êi nhËn hµng, viÖc giao nhËn hµng, chøng tõ VT§PT, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT ®èi víi hµng ho¸, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi g­Ø hµng, khiÕu n¹i vµ kiÖn tông. 1.2. Hîp ®ång vµ chøng tõ VT§PT Hîp ®ång VT§PT (Multimodal Transport Contract) Hîp ®ång VT§PT lµ mét hîp ®ång ®­îc ký kÕt gi÷a ng­êi göi hµng vµ ng­êi kinh doanh VT§PT mµ theo ®ã ng­êi kinh doanh VT§PT cam kÕt thùc hiÖn hoÆc ®øng ra tæ chøc thùc hiÖn toµn bé qu¸ tr×nh VT§PT trªn c¬ së thanh to¸n c­íc phÝ cña ng­êi göi hµng. ViÖc thùc hiÖn hîp ®ång VT§PT ®­îc thÓ hiÖn b»ng chøng tõ VT§PT. §øng trªn gãc ®é ng­êi chñ hµng chóng ta quan t©m nhiÒu ®Õn chøng tõ VT§PT. Chøng tõ VT§PT (Multimodal Transport Document) b1) §Þnh nghÜa Theo quy t¾c cña UNCTAD/ICC, chøng tõ VT§PT lµ chøng tõ, b»ng chøng chøng minh cho mét hîp ®ång VT§PT vµ cã thÓ ®­îc thay thÕ bëi mét th­ truyÒn d÷ liÖu ®iÖn tö, nh­ luËt ph¸p ¸p dông cho phÐp vµ cã h×nh thøc cã thÓ l­u th«ng hoÆc kh«ng thÓ l­u th«ng, cã ghi râ tªn ng­êi nhËn. Theo C«ng ­íc cña LHQ, chøng tõ VT§PT lµ mét chøng tõ lµm b»ng chøng cho hîp ®ång VT§PT, cho viÖc nhËn hµng ®Ó chë cña ng­êi kinh doanh VT§PT vµ cam kÕt cña ng­êi kinh doanh VT§PT giao hµng theo ®óng nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. Chøng tõ VT§PT ph¶i do ng­êi kinh doanh VT§PT ph¸t hµnh, ng­êi ký chøng tõ VT§PT cã thÓ lµ ng­êi ®­îc ng­êi kinh doanh VT§PT uû quyÒn. Nh­ vËy vÒ c¬ b¶n chøng tõ VT§PT cã chøc n¨ng gièng nh­ chøng tõ vËn t¶i ®¬n ph­¬ng thøc. Nã chØ kh¸c ë chç nã lµ b»ng chøng cña mét hîp ®ång VT§PT mµ qu¸ tr×nh vËn chuyÓn cã Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau tham gia. Nã x¸c lËp nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT trong mét ph¹m vi lín h¬n vÒ kh«ng gian, bao gåm nhiÒu ho¹t ®éng, ®ång bé tõ n¬i nhËn hµng ®Õn n¬i giao hµng cuèi cïng. Chóng ta cã thÓ so s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chøng tõ VT§PT vµ vËn t¶i ®¬n ®­êng biÓn th«ng th­êng (Ocean Bill of Lading). Chøng tõ VT§PT còng cã 3 chøc n¨ng chñ yÕu nh­ vËn ®¬n ®­êng biÓn + Lµ b»ng chøng cña mét hîp ®ång chuyªn chë + Lµ b»ng chøng ®· nhËn hµng ®Ó chë cña ng­êi kinh doanh VT§PT + Lµ chøng tõ chøng nhËn quyÒn së h÷u hµng ho¸ VÒ néi dung: Dï lµ vËn ®¬n ®­êng biÓn hay chøng tõ VT§PT còng ®Òu cã c¸c ®iÒu kho¶n c¬ b¶n nh­: ®Þnh nghÜa (vÒ th­¬ng nh©n, ng­êi xÕp hµng, ng­êi nhËn hµng, ng­êi chuyªn chë hoÆc ng­êi kinh doanh vËn t¶i); ®iÒu kho¶n tr¸ch nhiÖm vµ miÔn tr¸ch ®èi víi hµng ho¸ h­ háng mÊt m¸t trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn; ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ c­íc phÝ; vÒ thêi h¹n khiÕu n¹i vµ quyÒn tµi ph¸n; ®iÒu kho¶n vÒ tµu ®©m va vµ hai bªn cïng cã lçi. Tuy nhiªn do ph¹m vi chuyªn chë trong vËn t¶i biÓn vµ VT§PT kh¸c nhau cho nªn tÝnh chÊt vµ néi dung vËn t¶i ®¬n ®­êng biÓn vµ chøng tõ VT§PT cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau rÊt c¬ b¶n sÏ ®­îc ph©n tÝch râ ë phÇn sau. b2) H×nh thøc cña chøng tõ VT§PT Khi ng­êi kinh doanh VT§PT nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸, anh ta hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn sÏ cÊp mét chøng tõ VT§PT tuú theo ng­êi göi hµng lùa chän ë d¹ng l­u th«ng ®­îc hay kh«ng l­u th«ng ®­îc. Chøng tõ do MTO ký hoÆc ng­êi ®­îc MTO uû quyÒn ký. Ch÷ ký trªn chøng tõ VT§PT cã thÓ lµ ch÷ viÕt tay, in sao (facimile), ®ôc lç (perforated), ®ãng dÊu(stamped) b»ng kÝ hiÖu t­îng tr­ng (symbol) hoÆc b»ng c¸c m¸y mãc ph­¬ng tiÖn kh¸c nÕu nh­ kh«ng tr¸i víi luËt ph¸p cña quèc gia mµ t¹i ®ã chøng tõ ®­îc ph¸t hµnh. Chøng tõ VT§PT l­u th«ng ®­îc khi: Nã ®­îc lËp theo lÖnh (to order) hay cho ng­êi cÇm chøng tõ (to bear). NÕu lËp theo lÖnh, nã sÏ chuyÓn nh­îng ®­îc b»ng ký hËu (endorsement). NÕu lËp cho ng­êi cÇm chøng tõ, nã chuyÓn nh­îng ®­îc mµ kh«ng cÇn ký hËu mµ chØ cÇn trao tay. NÕu cÊp mét bé nhiÒu b¶n gèc ph¶i ghi râ sè b¶n gèc trong bé. NÕu cÊp c¸c b¶n sao, mçi b¶n sao sÏ ghi “kh«ng l­u th«ng ®­îc”. Chøng tõ VT§PT ®­îc cÊp theo h×nh thøc kh«ng l­u th«ng ®­îc khi nã ghi râ tªn ng­êi nhËn hµng. b3) Néi dung cña chøng tõ VT§PT Chøng tõ VT§PT nh×n chung cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: TÝnh chÊt chung cña hµng ho¸. Ký m· hiÖu cÇn thiÕt ®Ó nhËn d¹ng hµng ho¸, mét sù kª khai râ rµng c¶ sè b×, sè l­îng, tÊt c¶ c¸c chi tiÕt do ng­êi göi hµng cung cÊp; T×nh tr¹ng bªn ngoµi cña hµng ho¸; Tªn vµ ®Þa ®iÓm kinh doanh chÝnh cña ng­êi kinh doanh VT§PT; Tªn ng­êi göi hµng; Tªn ng­êi nhËn hµng nÕu ®­îc ng­êi göi hµng chØ ®Þnh; §Þa ®iÓm vµ ngµy mµ ng­êi kinh doanh VT§PT nhËn hµng ®Ó chë; §Þa ®iÓm giao hµng; Ngµy hay thêi h¹n giao hµng ë ®Þa ®iÓm giao nÕu ®­îc tho¶ thuËn râ rµng gi÷a c¸c bªn; Nãi râ chøng tõ VT§PT l­u th«ng ®­îc hay kh«ng l­u th«ng ®­îc; N¬i vµ ngµy cÊp chøng tõ VT§PT; Ch÷ ký cña MTO hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn; TiÒn c­íc cho mçi ph­¬ng thøc vËn t¶i nÕu cã tho¶ thuËn râ rµng gi÷a c¸c bªn hoÆc tiÒn c­íc kÓ c¶ lo¹i tiÒn ë n­íc ng­êi nhËn hµng ph¶i tr¶ hoÆc chØ dÉn nµo kh¸c nãi lªn tiÒn c­íc do ng­êi nhËn ph¶i tr¶; H×nh thøc dù kiÕn c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i vµ c¸c ®Þa ®iÓm chuyÓn t¶i nÕu ®· biÕt khi cÊp chøng tõ VT§PT; §iÒu nãi vÒ viÖc ¸p dông C«ng ­íc; BÊt cø chi tiÕt nµo kh¸c mµ c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau vµ ghi vµo chøng tõ VT§PT nÕu kh«ng tr¸i víi luËt ph¸p cña n­íc n¬i chøng tõ VT§PT ®­îc cÊp. b4) C¸c lo¹i chøng tõ VT§PT Do C«ng ­íc cña LHQ vÒ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng VT§PT quèc tÕ ngµy 5/10/1980 cho ®Õn nay vÉn ch­a cã hiÖu lùc cho nªn ch­a cã mÉu chøng tõ VT§PT mang tÝnh chÊt quèc tÕ ®Ó c¸c n­íc ¸p dông. Song dùa vµo b¶n quy t¾c vÒ chøng tõ VT§PT cña UNCTAD/ICC nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vÒ vËn t¶i giao nhËn còng ®· so¹n th¶o mét sè mÉu chøng tõ ®Ó sö dông trong kinh doanh. Sau ®©y lµ mét sè mÉu chøng tõ VT§PT th­êng gÆp: VËn ®¬n FIATA (FIATA Negotiable Multimodal Transport Bill of Lading – FB/L): §©y lµ lo¹i vËn ®¬n ®i suèt do Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c hiÖp héi giao nhËn (FIATA) so¹n th¶o ph¸t hµnh th¸ng 5/1984 ®Ó cho c¸c héi viªn cña Liªn ®oµn sö dông trong kinh doanh VT§PT. VËn ®¬n FIATA hiÖn nay ®ang ®­îc sö dông réng r·i. FB/L lµ chøng tõ cã thÓ l­u th«ng vµ ®­îc c¸c ng©n hµng chÊp nhËn thanh to¸n. FB/L cã thÓ dïng trong vËn t¶i ®­êng biÓn. Chøng tõ vËn t¶i liªn hîp (COMBIDOC – Combined Transport Document): COMIDOC do BIMCO so¹n th¶o ph¸t hµnh th¸ng 2/1971 ®Ó cho ng­êi kinh doanh VT§PT cã tµu biÓn sö dông (VO-MTO). Chøng tõ nµy ®· ®­îc Phßng th­¬ng m¹i quèc tÕ chÊp nhËn th«ng qua. Chøng tõ VT§PT ( MULTIDOC- Multimodal Transport Document): MULTIDOC do héi nghÞ cña LHQ vÒ bu«n b¸n vµ ph¸t triÓn so¹n th¶o trªn c¬ së C«ng ­íc cña LHQ vÒ VT§PT. Do C«ng ­íc ch­a cã hiÖu lùc nªn chøng tõ nµy Ýt ®­îc sö dông. Chøng tõ võa dïng cho vËn t¶i liªn hîp võa dïng cho vËn t¶i ®­êng biÓn (Bill of Lading for Combined Transport Shipment or port to port shipment): §©y lµ lo¹i chøng tõ do c¸c h·ng tµu ph¸t hµnh ®Ó më réng kinh doanh sang c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nÕu kh¸ch hµng cÇn. VÒ c¬ b¶n, néi dung cña COMBIDOC, MULTIDOC vµ FBL lµ gièng nhau. C¶ ba chøng tõ ®Òu cã nghÜa vô cam kÕt cña c¸c bªn trong hîp ®ång VT§PT vµ nãi riªng lµ cã quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT. Tuy nhiªn FBL b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi göi hµng tèt h¬n COMBIDOC vµ MULTIDOC ë chç tiÒn båi th­êng giao chËm cña bÊt kÓ viÖc chËm trÔ x¶y ra ë bÊt kú chÆng vËn chuyÓn nµo sÏ ph¶i tr¶ tèi ®a gÊp ®«i sè tiÒn c­íc cña sè hµng giao chËm. Cßn COMBIDOC vµ MULTIDOC quy ®Þnh tiÒn båi th­êng chËm trÔ chØ ®­îc tr¶ khi x¸c ®Þnh ®­îc chÆng ®­êng x¶y ra chËm trÔ vµ chØ trong chõng mùc mµ C«ng ­íc quèc tÕ hoÆc luËt Quèc gia ¸p dông ë chÆng ®ã quy ®Þnh ph¶i båi th­êng chËm trÔ. D­íi ®©y em xin so s¸nh mét sè ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a chøng tõ VT§PT cña hai tæ chøc Quèc tÕ BIMCO vµ FIATA víi vËn ®¬n ®­êng biÓn cña Vietfracht vµ Vosco hiÖn hµnh. Thêi gian tr¸ch nhiÖm vµ ph¹m vi ¸p dông: Theo chøng tõ COMBIDOC vµ FBL, thêi h¹n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT lµ tõ khi nhËn hµng víi ng­êi göi hµng ®Õn khi hoµn thµnh giao hµng cho ng­êi nhËn hµng. N¬i nhËn vµ giao hµng cã thÓ lµ “cöa ®Õn cöa”, “kho ®Õn kho” hoÆc “c¶ng ®Õn c¶ng”. Do ®ã mÆc dï tªn lµ chøng tõ VT§PT “ Multimodal/ Combined Transport Document” nh­ng vÉn cã thÓ sö dông trong vËn t¶i biÓn th«ng th­êng. Trong khi ®ã vËn ®¬n hiÖn hµnh cña Vietfracht vµ Vosco cho ®Õn nay vÉn chØ lµ vËn ®¬n ®­êng biÓn do h·ng tµu cÊp ph¸t vµ thêi h¹n tr¸ch nhiÖm chØ tõ khi xÕp hµng lªn tµu ®Õn khi hµng ®­îc dì khái tµu. §ã lµ mét h¹n chÕ mµ ng­êi göi hµng liªn hîp kh«ng muèn sö dông vËn ®¬n ®­êng biÓn cña hä trong VT§PT v× nã kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña chñ hµng. HiÖn nay vËn ®¬n ®­êng biÓn cña Vietfracht, Vosco, Viconship, Hamaco chØ ®­îc sö dông ®Ó vËn chuyÓn khèi l­îng hµng ho¸ nhá ®i c¸c c¶ng ch©u ¸. Tr¸ch nhiÖm båi th­êng khi hµng ho¸ bÞ tæn thÊt, mÊt m¸t: Theo FBL vµ COMBIDOC th× tr¸ch nhiÖm båi th­êng tèi ®a lµ kh«ng qu¸ 2 SDR/1kg träng l­îng c¶ b× hoÆc kh«ng qu¸ 30 France vµng/1kg träng l­îng c¶ b× tøc lµ ¸p dông Hague Visby Rule Protocol, Brussel 23/2/1968. Trong khi ®ã vËn ®¬n Vietfracht l¹i theo C«ng ­íc Brussel 1924, tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®èi víi hµng mÊt m¸t, h­ háng kh«ng qu¸ 100 b¶ng Anh/kiÖn. Cßn vËn ®¬n cña Vosco vµ c¸c h·ng tµu ViÖt Nam l¹i quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®èi víi hµng mÊt m¸t, h­ háng kh«ng qu¸ 1000VND/kiÖn. §iÒu nµy hoµn toµn kh«ng hÊp dÉn ng­êi göi hµng vµ c¸c nhµ b¶o hiÓm v× møc båi th­êng nh­ vËy kh«ng tho¶ ®¸ng víi gi¸ trÞ mçi kiÖn hµng cña hä. Tæn thÊt chung: Trong FBL, COMBIDOC vµ vËn ®¬n Vietfracht ®Òu quy ®Þnh ¸p dông quy t¾c York Antwerp Rule 1974 vµ Jackson Clause ®· ®­îc BIMCO bæ sung. Tr¸i l¹i vËn ®¬n cña Vosco vµ c¸c chñ tµu ViÖt Nam l¹i quy ®Þnh ¸p dông quy t¾c York Antwerp 1950. Quy ®Þnh nµy râ rµng l¹c hËu so víi thùc tiÔn vËn t¶i quèc tÕ hiÖn hµnh. Thêi hiÖu tè tông: FBL cña FIATA quy ®Þnh 9 th¸ng, combidoc cña bimco quy ®Þnh 11 th¸ng. Cßn hÇu hÕt vËn ®¬n cña c¸c h·ng tµu ViÖt Nam quy ®Þnh 12 th¸ng. N¬i xö lý tranh chÊp vµ luËt ¸p dông: Chøng tõ VT§PT cña FIATA vµ BIMCO quy ®Þnh mäi tranh chÊp ph¸t sinh ®­îc gi¶i quyÕt t¹i n­íc mµ hµng ho¸ ®­îc nhËn hoÆc t¹i n­íc mµ ng­êi vËn t¶i cã trô së chÝnh hoÆc t¹i n­íc giao hµng do ng­êi khiÕu n¹i lùa chän vµ luËt ¸p dông lµ luËt cña n­íc ®­îc chän ®Ó xö lý tranh chÊp. VËn ®¬n cña Vietfracht th× quy ®Þnh xö lý tranh chÊp t¹i ViÖt Nam theo luËt ViÖt Nam trõ khi cã tho¶ thuËn kh¸c. VËn ®¬n cña Vosco vµ c¸c h·ng tµu ViÖt Nam kh¸c th× quy ®Þnh xö lý tranh chÊp t¹i ViÖt Nam vµ theo luËt cña ViÖt Nam. Râ rµng lµ quy ®Þnh cña FBL vµ COMBIDOC b×nh ®¼ng h¬n vµ c« ®äng h¬n so víi quy ®Þnh trong B/L cña ViÖt Nam. Ngoµi nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau rÊt c¬ b¶n trªn trong FBL vµ COMBIDOC cßn cã mét sè ®iÒu kho¶n mµ trong c¸c B/L cña ViÖt Nam ch­a cã. Do tÝnh chÊt quan träng cña vËn t¶i ®¬n trong bé chøng tõ giao nhËn, tõ sù so s¸nh nh÷ng kh¸c nhau rÊt c¬ b¶n trong c¸c chøng tõ VT§PT cña FIATA vµ BIMCO víi c¸c lo¹i vËn ®¬n cña h·ng tµu ViÖt Nam cã thÓ rót ra kÕt luËn lµ vËn ®¬n cña ViÖt Nam hiÖn hµnh kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi göi hµng, qu¸ l¹c hËu so víi thùc tiÔn cña vËn t¶i quèc tÕ hiÖn hµnh. Muèn më réng vµ ph¸t triÓn dÞch vô VT§PT quèc tÕ, muèn tranh thñ nguån hµng vËn chuyÓn ViÖt Nam ph¶i sím ph¸t hµnh chøng tõ VT§PT phï hîp víi c¸c C«ng ­íc quèc tÕ vµ tËp qu¸n quèc tÕ hiÖn hµnh trong lÜnh vùc VT§PT. HiÖn nay c«ng ty m«i giíi vµ thuª tµu ViÖt Nam Vietfracht ®· vµ ®ang x©y dùng ®Ó ph¸t hµnh mét mÉu vËn ®¬n hoµn thiÖn víi c¸c C«ng ­íc quèc tÕ vµ tËp qu¸n quèc tÕ. 2. Ng­êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc (MTO) Trong ph­¬ng thøc VT§PT chØ cã mét ng­êi duy nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ trong suèt qu¸ tr×nh chuyªn chë, ®ã lµ ng­êi kinh doanh VT§PT (Multimodal Transport Operator – MTO) 2.1. §Þnh nghÜa MTO Theo C«ng ­íc cña LHQ vÒ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng VT§PT quèc tÕ 1980, ng­êi kinh doanh VT§PT( MTO) lµ bÊt kú ng­êi nµo tù m×nh hoÆc th«ng qua mét ng­êi kh¸c thay mÆt cho m×nh, ký mét hîp ®ång VT§PT vµ ho¹t ®éng nh­ mét ng­êi uû th¸c chø kh«ng ph¶i lµ mét ng­êi ®¹i lý hoÆc ng­êi thay mÆt ng­êi göi hµng hay nh÷ng ng­êi chuyªn chë tham gia vµo ho¹t ®éng VT§PT vµ lµ ng­êi ®¶m nhËn tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hîp ®ång VT§PT. Quy t¾c vÒ chøng tõ VT§PT cña Héi nghÞ LHQ vÒ bu«n b¸n vµ ph¸t triÓn, Phßng th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Þnh nghÜa nh­ sau: “MTO lµ bÊt kú ng­êi nµo ký kÕt mét hîp ®ång VT§PT vµ nhËn tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hîp ®ång ®ã nh­ lµ mét ng­êi chuyªn chë. Ng­êi chuyªn chë lµ ng­êi thùc sù thùc hiÖn hoÆc cam kÕt thùc hiÖn viÖc chuyªn chë hoÆc mét phÇn chuyªn chë, dï ng­êi nµy víi ng­êi kinh doanh VT§PT cã lµ mét hay kh«ng”. Còng theo C«ng ­íc cña LHQ, MTO lµ ng­êi ph¸t hµnh chøng tõ VT§PT. MTO kh«ng nhÊt thiÕt lµ ng­êi trùc tiÕp vËn chuyÓn hµng ho¸ mµ lµ ng­êi ®øng ra tæ chøc thu xÕp tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh VT§PT. 2.2. C¸c lo¹i MTO MTO cã tµu (Vessel Operating Multimodal Transport Operators- VO-MTOs) bao gåm c¸c chñ tµu biÓn kinh doanh khai th¸c tµu biÓn nh­ng më réng kinh doanh c¶ dÞch vô VT§PT. C¸c chñ tµu nµy th­êng kh«ng së h÷u vµ khai th¸c c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé, ®­êng s¾t vµ ®­êng hµng kh«ng mµ ph¶i ký hîp ®ång ®Ó chuyªn chë trªn c¸c chÆng ®ã nh»m hoµn thµnh hîp ®ång VT§PT. MTO kh«ng cã tµu (Non Vessel Operating Multimodal Transport Operators- NVO-MTOs) gåm cã: + Chñ së h÷u mét trong c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c kh«ng ph¶i lµ tµu biÓn nh­: «t«, m¸y bay, tµu ho¶. Hä cung cÊp dÞch vô VT§PT do ®ã ph¶i ®i thuª c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nµo hä kh«ng cã. + Nh÷ng ng­êi kinh doanh dÞch vô liªn quan ®Õn vËn t¶i nh­: bèc dì, kho hµng. + Nh÷ng ng­êi chuyªn chë c«ng céng kh«ng cã tµu, nh÷ng ng­êi nµy kh«ng kinh doanh tµu biÓn nh­ng l¹i cung cÊp dÞch vô VT§PT th­êng xuyªn, kÓ c¶ viÖc gom hµng trªn nh÷ng tuyÕn ®­êng nhÊt ®Þnh phæ biÕn ë Mü. + Ng­êi giao nhËn (Freight Forwarder). HiÖn nay ng­êi giao nhËn cã xu thÕ kh«ng chØ lµm ®¹i lý mµ cßn cung cÊp dÞch vô vËn t¶i, ®Æc biÖt lµ VT§PT. Ph­¬ng thøc nµy thÝch hîp víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam v× kh«ng ®ßi hái tËp trung mét l­îng lín vèn ®Çu t­, h¬n n÷a cã thÓ tËp trung kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. 2.3. Tr¸ch nhiÖm cña MTO ®èi víi hµng ho¸ Tr¸ch nhiÖm cña MTO nh­ quy ®Þnh cña C«ng ­íc LHQ vµ b¶n quy t¾c gäi lµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm ¸p dông cho nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau trong mét hµnh tr×nh VT§PT, tøc lµ trong hµnh tr×nh VT§PT ®ã chØ cã mét c¬ së tr¸ch nhiÖm, mét thêi h¹n tr¸ch nhiÖm, mét giíi h¹n tr¸ch nhiÖm. Ng­îc l¹i, nÕu trong mét hµnh tr×nh VT§PT, tr¸ch nhiÖm cña MTO l¹i dùa trªn c¬ së nhiÒu chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña ph­¬ng thøc vËn t¶i tham gia chuyªn chë th× gäi lµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm tõng chÆng (Network Liability System) Thêi h¹n tr¸ch nhiÖm C«ng ­íc LHQ vÒ VT§PT (®iÒu 14) vµ quy t¾c vÒ chøng tõ VT§PT cña UNCTAD/ICC ®Òu quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT ®èi víi hµng ho¸ bao gåm kho¶ng thêi gian tõ khi MTO ®· nhËn hµng ®Ó chë cho ®Õn khi giao xong hµng. Tøc lµ thêi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO ®èi víi hµng ho¸ b¾t ®Çu tõ khi MTO nhËn hµng ®Ó chë tõ ng­êi göi hµng hay ng­êi thay mÆt ng­êi göi hµng hoÆc mét c¬ quan cã thÈm quyÒn hay mét bªn thø ba kh¸c mµ theo luËt lÖ ¸p dông t¹i n¬i nhËn hµng, hµng ho¸ ph¶i ®­îc göi ®Ó vËn chuyÓn. Thêi h¹n ®ã kÕt thóc khi MTO giao xong hµng cho ng­êi nhËn hµng hoÆc ®Æt hµng ho¸ d­íi quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ng­êi nhËn hµng phï hîp víi hîp ®ång VT§PT hay luËt lÖ hoÆc tËp qu¸n cña ngµnh kinh doanh riªng biÖt ë n¬i giao hµng. Trong tr­êng hîp ng­êi nhËn hµng kh«ng nhËn hµng tõ MTO hoÆc mét c¬ quan thÈm quyÒn hay mét bªn thø ba kh¸c mµ theo luËt lÖ ¸p dông ë n¬i giao hµng, hµng ho¸ ph¶i giao cho ng­êi ®ã. C¬ së tr¸ch nhiÖm Theo ®iÒu lÖ 16 C«ng ­íc LHQ vÒ VT§PT, MTO ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi tæn thÊt vµ h­ h¹i cña hµng ho¸ còng nh­ viÖc chËm trÔ giao hµng g©y ra, nÕu nh÷ng viÖc ®ã x¶y ra khi hµng ho¸ cßn thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña MTO, trõ phi MTO chøng minh ®­îc r»ng anh ta hoÆc ng­êi lµm c«ng, ®¹i lý cña anh ta ®· ¸p dông mäi biÖn ph¸p hîp lý, cÇn thiÕt ®Ó ng¨n chÆn nh÷ng viÖc ®ã x¶y ra vµ hËu qu¶ cña nã. C«ng ­íc cßn nhÊn m¹nh MTO ph¶i cÇn mÉn thùc hiÖn viÖc giao hµng trong thêi h¹n ®· tho¶ thuËn. NÕu kh«ng cã tho¶ thuËn th× MTO ph¶i thùc hiÖn viÖc vËn chuyÓn vµ giao hµng trong mét thêi gian hîp lý. Thêi gian ®ã lµ 90 ngµy liªn tôc, qu¸ thêi gian tho¶ thuËn hoÆc thêi gian hîp lý nãi trªn th× cã thÓ coi nh­ hµng ho¸ ®· bÞ mÊt vµ ng­êi khiÕu n¹i cã thÓ ®i khëi kiÖn. Giíi h¹n tr¸ch nhiÖm Theo ®iÒu 18 C«ng ­íc quèc tÕ vÒ VT§PT th× giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO ®èi víi tæn thÊt, h­ h¹i cña hµng ho¸ lµ 920 SDR cho mçi kiÖn hay ®¬n vÞ hoÆc 2,75 SDR cho mçi kg c¶ b× cña hµng ho¸ tæn thÊt hoÆc h­ háng tuú theo c¸ch tÝnh nµo cao h¬n. §èi víi hµng ho¸ chuyªn chë b»ng container, C«ng ­íc cßn quy ®Þnh: Khi container, pallet hoÆc c«ng cô vËn t¶i t­¬ng tù ®­îc sö dông ®Ó ®ãng xÕp hµng ho¸ th× c¸c kiÖn hoÆc c¸c ®¬n vÞ chuyªn chë cã kª khai vµo chøng tõ VT§PT vµ ®­îc ®ãng gãi vµo c«ng cô vËn t¶i ®ã ®­îc coi lµ kiÖn hoÆc ®¬n vÞ. NÕu nh÷ng kiÖn vµ ®¬n vÞ kh«ng ®­îc liÖt kª vµo chøng tõ VT§PT th× tÊt c¶ hµng ho¸ trong c«ng cô vËn t¶i ®ã ®­îc coi lµ mét kiÖn hoÆc mét ®¬n vÞ chuyªn chë. Tr­êng hîp c«ng cô vËn t¶i b¶n th©n nã bÞ mÊt m¸t hoÆc h­ háng th× c«ng cô vËn t¶i ®ã nÕu kh«ng thuéc quyÒn së h÷u hoÆc kh«ng do MTO cung cÊp th× ®­îc coi lµ mét ®¬n vÞ chuyªn chë t¸ch biÖt. “Ph©n ®Þnh t¸ch biÖt” nghÜa lµ nÕu tæn thÊt hoÆc h­ h¹i hµng ho¸ x¶y ra trong ®o¹n ®­êng vËn chuyÓn riªng biÖt (bé, biÓn) cña VT§PT th× ®· cã mét C«ng ­íc quèc tÕ hoÆc luËt quèc gia quy ®Þnh møc giíi h¹n tr¸ch nhiÖm, nÕu møc giíi h¹n tr¸ch nhiÖm ®ã cao h¬n giíi h¹n tr¸ch nhiÖm trªn th× lóc ®ã giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO ph¶i tham chiÕu nh÷ng quy ®Þnh cña C«ng ­íc hoÆc luËt quèc gia ®ã. MÆc dï cã nh÷ng quy ®Þnh trªn, tr­êng hîp hîp ®ång VT§PT ®­îc ký kÕt kh«ng bao gåm chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn hoÆc b»ng ®­êng thuû néi ®Þa th× tr¸ch nhiÖm cña MTO chØ giíi h¹n tíi mét kho¶n tiÒn kh«ng qu¸ 8,33 SDR cho mçi kg hµng ho¸ c¶ b× bÞ mÊt m¸t hoÆc h­ háng. Tr¸ch nhiÖm cña MTO ®èi víi tæn thÊt do viÖc giao hµng chËm g©y ra ®­îc giíi h¹n tíi mét kho¶n tiÒn t­¬ng ®­¬ng víi 2,5 lÇn tiÒn c­íc ph¶i tr¶ cho hµng ho¸ bÞ giao chËm, nh­ng kh«ng qu¸ tæng sè tiÒn c­íc ph¶i tr¶ theo hîp ®ång VT§PT. C«ng ­íc cho phÐp MTO vµ ng­êi göi hµng ®­îc tho¶ thuËn trong chøng tõ VT§PT nh÷ng giíi h¹n tr¸ch nhiÖm v­ît qu¸ nh÷ng quy ®Þnh trªn. Theo ®iÒu 21 cña C«ng ­íc, MTO sÏ mÊt quyÒn h­ëng giíi h¹n tr¸ch nhiÖm nh­ trªn nÕu ng­êi khiÕu n¹i chøng minh ®­îc r»ng tæn thÊt, h­ h¹i hoÆc chËm giao hµng x¶y ra lµ do hµnh vi hoÆc lçi lÇm cè ý cña anh ta (hoÆc ng­êi lµm c«ng, ®¹i lý hoÆc ng­êi MTO sö dông trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång VT§PT) g©y ra. Theo b¶n quy t¾c, giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO ®èi víi hµng ho¸ thÊp h¬n: 666,67 SDR cho mçi kiÖn hoÆc ®¬n vÞ hoÆc 2SDR cho mçi kg hµng ho¸ bÞ mÊt hay h­ háng. B¶n quy t¾c ®· miÔn tr¸ch nhiÖm cho MTO trong tr­êng hîp hµng ho¸ bÞ mÊt m¸t, h­ háng hoÆc chËm giao hµng do nh÷ng s¬ suÊt, lçi lÇm cña thuyÒn tr­ëng, thuû thñ, hoa tiªu trong viÖc ®iÒu khiÓn vµ qu¶n trÞ tµu (khi hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn hoÆc ®­êng thuû néi ®Þa) hoÆc do ch¸y; trõ tr­êng hîp MTO cã lçi thùc sù hoÆc cè ý. Th«ng b¸o tæn thÊt vµ khiÕu n¹i ®èi víi MTO Th«ng b¸o tæn thÊt Tæn thÊt râ rÖt: ph¶i göi th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho MTO kh«ng muén h¬n mét ngµy lµm viÖc sau ngµy hµng ®­îc giao cho ng­êi nhËn. Tæn thÊt kh«ng râ rÖt: ng­êi nhËn ph¶i göi th«ng b¸o tæn thÊt cho MTO trong vßng 6 ngµy liªn tôc sau ngµy hµng ho¸ ®­îc giao. §èi víi chËm giao hµng: th«ng b¸o ph¶i göi trong vßng 60 ngµy liªn tôc sau ngµy hµng ho¸ ®ùoc giao cho ng­êi nhËn hoÆc sau ngµy ng­êi nhËn ®­îc th«ng b¸o lµ ®· giao hµng. KhiÕu n¹i víi MTO Thêi h¹n ®Ó kiÖn MTO lµ 6 th¸ng (theo C«ng ­íc) vµ 9 th¸ng (theo b¶n quy t¾c) kÓ tõ ngµy giao hµng hoÆc kÓ tõ ngµy hµng ho¸ ®¸ng lÏ ph¶i ®­îc giao cho ng­êi nhËn. ViÖc thô lý c¸c vô kiÖn cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh trong thêi h¹n 2 n¨m. Hå s¬ khiÕu n¹i ph¶i gåm nh÷ng giÊy tê, chøng tõ cÇn thiÕt ®Ó chøng minh cho lîi Ých cña ng­êi khiÕu n¹i, cho nh÷ng mÊt m¸t h­ háng hoÆc chËm giao hµng mµ MTO ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. 3. Tæ chøc vËn chuyÓn b»ng vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc 3.1. Néi dung dÞch vô trong VT§PT Trong môc nµy chóng ta sÏ xem xÐt toµn bé qu¸ tr×nh dÞch vô do nh÷ng ng­êi kinh doanh VT§PT (MTO) cung cÊp trùc tiÕp hoÆc th«ng qua ng­êi ký hîp ®ång phô. DÞch vô cña hä cã thÓ cã c¶ viÖc ph©n phèi hµng ë n¬i ®Õn ngoµi viÖc vËn t¶i ®i suèt cã thÓ thùc hiÖn thay cho mét hoÆc nhiÒu ng­êi göi, ng­êi nhËn. Sau ®©y lµ tãm t¾t vÒ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn tõ kh©u ký kÕt hîp ®ång ®Õn kh©u cuèi cïng lµ giao hµng ë n¬i ®Õn vµ thanh to¸n c­íc phÝ. Ng­êi göi hµng ký hîp ®ång víi MTO Ng­êi chñ hµng ký víi ng­êi kinh doanh VT§PT mét hîp ®ång uû th¸c. Trªn c¬ së hîp ®ång uû th¸c sÏ tiÕn hµnh ®ãng hµng vµ giao hµng. MTO ký hîp ®ång víi chñ tµu vµ c¸c chñ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c ®Ó chuyªn chë hµng ho¸ ®Õn ®Ých cuèi cïng Ng­êi göi hµng giao hµng cho MTO theo thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ ph­¬ng thøc tho¶ thuËn trong hîp ®ång, tuú theo tõng chuyÕn hµng cô thÓ mµ cã nh÷ng biÖn ph¸p chuyªn chë kh¸c nhau: Ph­¬ng ph¸p göi nguyªn container (FCL – Full Container Load) Ph­¬ng ph¸p hµng lÎ container (LCL – Less Container Load) MTO c©n, ®o, kÑp ch×, niªm phong container MTO tæ chøc vËn chuyÓn hµng ho¸ theo nh÷ng hîp ®ång ®· ký §¹i lý cña MTO nhËn vµ giao hµng cho ng­êi nhËn hµng Ngoµi ra, ng­êi kinh doanh VT§PT cßn ph¶i: Mua b¶o hiÓm: Do ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tæn thÊt hµng ho¸ theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, ng­êi kinh danh VT§PT mua b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm víi héi b¶o hiÓm VT§PT quèc tÕ (Through Transport Club – TT Club) hoÆc víi thÞ tr­êng b¶o hiÓm tù do. Mét sè MTO còng thu xÕp b¶o hiÓm hµng ho¸ cho ng­êi göi hoÆc ng­êi nhËn th«ng qua bé phËn b¶o hiÓm cña chÝnh m×nh hoÆc ký hîp ®ång víi c«ng ty b¶o hiÓm. Th«ng tin liªn l¹c: Khi hµng ho¸ ®ang ®­îc vËn chuyÓn phÇn lín c¸c nhµ kinh doanh VT§PT ph¶i göi ®Òu ®Æn ®iÖn tÝn telex b¸o c¸o cho ng­êi göi/ ng­êi nhËn vÒ vÞ trÝ cña hµng ho¸ qua mçi chÆng vËn chuyÓn. Hoµn tr¶ container thuª: Trong tr­êng hîp thuª container, ng­êi kinh doanh VT§PT hay ®¹i lý cña anh ta ph¶i tr¶ vá container sau khi ®· rót hµng t¹i tr¹m chøa container hoÆc mét n¬i nµo ®ã do c«ng ty cã container cho thuª quy ®Þnh. III. HiÖu qu¶ cña VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc VT§PT ra ®êi mang l¹i hiÖu qu¶ to lín cho c¸c bªn tham gia qu¸ tr×nh vËn t¶i ng­êi chñ hµng, ng­êi giao nhËn, ng­êi vËn chuyÓn, nãi riªng vµ cho x· héi nãi chung. HiÖu qu¶ cña VT§PT lµ tæng hîp cña nh÷ng ­u ®iÓm, lîi Ých cña viÖc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng container, cña viÖc gom hµng (consolidation) vµ ph­¬ng ph¸p vËn chuyÓn ®i suèt (through transport). VT§PT cã nh÷ng ­u ®iÓm, lîi Ých sau ®©y: T¹o ra mét ®Çu mèi duy nhÊt trong viÖc vËn chuyÓn tõ cöa ®Õn cöa, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chñ hµng khi cÇn vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i xa cÇn sö dông nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau. Ng­êi göi hµng chØ cÇn liªn hÖ víi mét ng­êi duy nhÊt lµ MTO trong mäi viÖc liªn quan ®Õn vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau, kÓ c¶ viÖc khiÕu n¹i ®ßi båi th­êng mÊt m¸t, h­ háng cña hµng ho¸. T¨ng nhanh thêi gian giao hµng. §¹t ®­îc ®iÒu nµy do VT§PT gi¶m ®­îc thêi gian chuyÓn t¶i vµ thêi gian hµng ho¸ l­u kho t¹i c¸c n¬i chuyÓn t¶i nhê cã kÕ ho¹ch phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i t¹o thµnh mét thao t¸c duy nhÊt (single operation). Trªn nhiÒu tuyÕn ®­êng VT§PT tæng thêi gian vËn t¶i ®­îc gi¶m ®¸ng kÓ so víi vËn t¶i ®¬n ph­¬ng thøc. Gi¶m chi phÝ vËn t¶i. Nhê sù kÕt hîp cña hai hay nhiÒu ph­¬ng thøc vËn t¶i mµ VT§PT kÕt hîp sö dông lîi thÕ cña tõng ph­¬ng thøc vËn t¶i. §Æc biÖt viÖc kÕt hîp gi÷a vËn t¶i ®­êng biÓn vµ vËn t¶i hµng kh«ng ®ang ®­îc nhiÒu c«ng ty sö dông. Ch¼ng h¹n viÖc vËn chuyÓn m¸y thu v« tuyÕn tõ Kobe (NhËt) ®i Amsterdam (Hµ Lan) b»ng ph­¬ng ph¸p liªn hîp tµu biÓn – m¸y bay (sea-air intermodal service) sÏ tiÕt kiÖm ®­îc h¬n mét nöa chi phÝ so víi vËn t¶i m¸y bay vµ tiÕt kiÖm 2/3 thêi gian so víi vËn t¶i ®­êng biÓn. NÕu theo hÖ thèng landbridge qua l·nh thæ Mü th× chi phÝ vËn t¶i cßn gi¶m nhiÒu n÷a tuy thêi gian cã dµi h¬n. §¬n gi¶n ho¸ chøng tõ vµ thñ tôc. VT§PT sö dông mét chøng tõ duy nhÊt lµ chøng tõ VT§PT hoÆc vËn ®¬n ®a ph­¬ng thøc. C¸c thñ tôc h¶i quan vµ qu¸ c¶nh còng ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ trªn c¬ së c¸c HiÖp ®Þnh, C«ng ­íc quèc tÕ hoÆc khu vùc hai bªn hay nhiÒu bªn. VT§PT t¹o ra ®iÒu kiÖn tèt h¬n ®Ó sö dông c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i, c«ng cô xÕp dì vµ c¬ së h¹ tÇng, tiÕp nhËn c«ng nghÖ vËn t¶i míi vµ qu¶n lý hiÖu qu¶ h¬n hÖ thèng vËn t¶i. VT§PT t¹o ra nh÷ng dÞch vô vËn t¶i míi, gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi. §Ó tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña VT§PT trªn mét hµnh tr×nh nµo ®ã so víi vËn t¶i ®¬n ph­¬ng thøc (unimodal transport) hoÆc vËn t¶i ®øt ®o¹n (segmented transport) ng­êi ta kh«ng chØ ®¬n thuÇn so s¸nh chi phÝ ®· bá ra mµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn tÝnh an toµn cña hµng ho¸ vµ tÝnh thuËn tiÖn mµ mçi ph­¬ng ¸n vËn t¶i ®em l¹i. VT§PT ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ®a sè chñ hµng lµ chØ muèn quan hÖ víi mét ng­êi chuyªn chë, mét chøng tõ vËn t¶i vµ mét chÕ ®é tr¸ch nhiÖm. Tuy vËy, ph¸t triÓn VT§PT ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ kh¸ lín cho c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng s¸, cÇu cèng, ga c¶ng, bÕn b·i tr¹m ®ãng gãi, giao nhËn container, ph­¬ng thøc vËn t¶i xÕp dì. §©y lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. Ch­¬ng II: vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ë ViÖt Nam I. Nhu cÇu vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ë ViÖt Nam VT§PT lµ mét lo¹i h×nh vËn t¶i tiªn tiÕn hiÖn ®ang ®­îc ¸p dông réng r·i trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i ho¸ toµn cÇu cïng víi t¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ vËn t¶i container vµ c«ng nghÖ th«ng tin ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña VT§PT quèc tÕ. C¸c yªu cÇu vÒ bu«n b¸n toµn cÇu ®ßi hái ph¶i sö dông h×nh thøc vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng container víi ­u ®iÓm næi bËt so víi c¸ch chuyªn chë th«ng th­êng. ViÖc cung cÊp dÞch vô vËn t¶i cho chñ hµng vµ ng­êi sö dông ph¶i ®ång bé vµ hoµn thiÖn. Ngµy nay, mèi liªn kÕt gi÷a vËn t¶i, thÞ tr­êng, ph©n phèi vµ qu¶n lý rÊt chÆt chÏ, tuú thuéc vµo nhau vµ lµ mét lÜnh vùc míi mµ c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i th«ng th­êng, ®¬n lÎ kh«ng ®¸p øng ®­îc, VT§PT ra ®êi ®· ®æi míi c¸ch kinh doanh vËn h¹n chÕ thêi gian l­u kho, gi¶m bít phiÒn hµ vµ thñ tôc, chÊt l­îng vµ an toµn vÉn ®­îc n©ng cao. VT§PT b¶o ®¶m hÖ thèng giao hµng tõ cöa ®Õn cöa (door to door transport) víi gi¸ thµnh thÊp nhÊt. Nh­ vËy xu h­íng më réng lo¹i h×nh VT§PT lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bëi tÝnh ­u viÖt cña nã. Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· trë thµnh mét xu thÕ, më ra c¶ c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi mäi quèc gia, ph¸t triÓn VT§PT lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt ®èi víi n­íc ta, mét n­íc cã lîi thÕ vÒ vÞ trÝ vËn t¶i nhÊt lµ vËn t¶i biÓn. ViÖc ph¸t triÓn VT§PT ë ViÖt Nam còng lµ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §æi míi, ph¸t triÓn vµ héi nhËp ®ßi hái chóng ta ph¶i ph¸t triÓn GTVT trong ®ã cã VT§PT. NghÞ quyÕt ®¹i héi IX cña §¶ng ®· nªu râ “Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ cïng víi ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Khoa häc, c«ng nghÖ h­íng vµo viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng”. VT§PT lµ mét c«ng nghÖ vËn t¶i tiªn tiÕn cÇn ®­îc nhanh chãng ¸p dông vµ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam. Ngµy nay l­îng vËn chuyÓn hµng ho¸ tÝnh theo ®Çu ng­êi trªn thÕ giíi gÊp 810 lÇn so víi nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû. Tuy nhiªn gi÷a c¸c d¹ng vËn t¶i còng kh«ng gièng nhau vÒ nhÞp ®é ph¸t triÓn. Nh÷ng d¹ng vËn t¶i cò ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn cao vµo ®Çu thÕ kû XX nh­ ®­êng s¾t, ®­êng biÓn, ®­êng s«ng th× nay ®· ph¸t triÓn chËm. Tr¸i l¹i nh÷ng lo¹i h×nh vËn t¶i trÎ l¹i ph¸t triÓn nh­ vò b·o nh­: vËn t¶i «t«, vËn t¶i ®­êng èng, vËn t¶i hµng kh«ng ... Trong giai ®o¹n tõ nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay, VT§PT còng ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, nhÊt lµ gi÷a ch©u ¢u vµ ch©u ¸. HiÖn nay, ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 50% khèi l­îng vËn chuyÓn container cña thÕ giíi. Trong sè 20 c¶ng container hµng ®Çu thÕ giíi cã tíi 12 c¶ng ë ch©u ¸ nh­ Hongkong, Singapore...vµ trong sè 20 h·ng vËn chuyÓn container hµng ®Çu thÕ giíi cã 10 h·ng ch©u ¸. NÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ®· t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao, s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, nhu cÇu vËn t¶i t¨ng nhanh. Khèi l­îng hµng ho¸ vËn t¶i néi ®Þa tõ n¨m 1990 t¨ng ®Õn 1999 t¨ng h¬n 2 lÇn trong khi vËn t¶i th­¬ng m¹i, quèc tÕ t¨ng h¬n 4 lÇn. Theo dù b¸o trong giai ®o¹n tíi, nÕu c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ph¸t triÓn æn ®Þnh, th× nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸ ë ViÖt Nam sÏ t¨ng víi tèc ®é cao h¬n so víi giai ®o¹n tr­íc ®Æc biÖt lµ vËn chuyÓn hµng xuÊt khÈu. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng vµ qu¸ tr×nh t­ nh©n ho¸ lµm cho ho¹t ®éng l­u th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ®a d¹ng. N­íc ta hiÖn ®· cã 580 doanh nghiÖp ®ang ®Çu t­ vµo 65 khu c«ng nghiÖp. Sù h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, céng víi sù ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt ë c¸c thµnh phè lín... sÏ lµm cho nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸ t¨ng nhanh h¬n n÷a trong thêi gian tíi. Víi viÖc container ho¸ m¹nh mÏ ë ViÖt Nam (nÕu n¨m 1985 míi chØ cã 12.800 TEU th«ng qua c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam th× ®Õn n¨m 2001 ®· cã trªn 1.345.587 TEU) vµ víi kho¶ng 40% l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam lµ hµng container, cho thÊy nhu cÇu vÒ VT§PT t¹i ViÖt Nam lµ rÊt lín vµ høa hÑn b­íc ph¸t triÓn nhanh h¬n n÷a cña VT§PT t¹i ViÖt Nam trong t­¬ng lai. Theo dù tÝnh trong 10 n¨m tíi khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt nhËp k._.u chuÈn kiÓm tra xe c¬ giíi HR6. C¸c tiªu chuÈn qu¶n lý xe c¬ giíi, c¸c quy ®Þnh b¾t buéc cña ph¸p luËt vµ gi¸m s¸t an toµn giao th«ng ®­êng bé. Ch­¬ng tr×nh 4: Hoµn thiÖn HÖ thèng qu¶n lý ®­êng kh«ng trong ASEAN (AM) Sè l­îng kh¸ch du lÞch ®Õn c¸c n­íc ASEAN chiÕm vµo kho¶ng 5% sè l­îng cña toµn thÕ giíi, ®­îc xÕp vµo hµng thø n¨m trong sè 30 ®iÓm du lÞch hµng ®Çu thÕ giíi. Mét sè s©n bay cña ASEAN còng ®· ®­îc xÕp vµo hµng 30 s©n bay hµng ®Çu cña thÕ giíi (s©n bay Ch­angi ë Singapo vµ Don Muang ë B¨ng Cèc). Ngoµi ra cßn cã mét sè s©n bay míi còng ®· ®­îc x©y dùng nh­: s©n bay quèc tÕ Kuala Lumpur, s©n bay quèc tÕ thø hai ë B¨ng Cèc vµ s©n bay quèc tÕ Manila. Ngµnh hµng kh«ng cã thÓ mang l¹i mét lîi nhuËn rÊt lín cho ®Êt n­íc nÕu nh­ c«ng nghiÖp hµng kh«ng cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu vÒ dÞch vô nµy. Tuy vËy, ®Ó ph¸t triÓn ngµnh hµng kh«ng, ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ mét l­îng vèn kh«ng nhá cho c«ng nghÖ míi. C¸c ChÝnh phñ ph¶i ®Çu t­ x©y dùng, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng cho s©n bay vµ c¸c hÖ thèng kiÓm tra vËn t¶i hµng kh«ng. Trªn thùc tÕ, t×nh tr¹ng hiÖn nay trong vËn t¶i hµng kh«ng ë mét sè n­íc ASEAN kh¸ tåi tÖ. HiÖn nay ASEAN ®ang khuyÕn khÝch c¸c n­íc thµnh viªn tham gia ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh ASEAN hiÖn cã trong hµng kh«ng d©n dông. Danh s¸ch c¸c dù ¸n vµ c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c nh­ sau: AM1. KhuyÕn khÝch tham gia c¸c HiÖp ®Þnh hîp t¸c ASEAN vÒ dÞch vô hµng kh«ng vµ t×m kiÕm m¸y bay l©m n¹n. AM2. HÖ thèng ICAO-CNS/ATM vµ viÖc ¸p dông vµo ASEAN AM3. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh 1.000 Ft Vertical Separation Minimum trªn FL 290 AM4. Ph¸t triÓn hîp t¸c vÒ an toµn trong ngµnh hµng kh«ng dùa trªn ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t an toµn theo tiªu chuÈn ICAO (The ICAO Safety Oversight Programme-South East Asia) Ch­¬ng tr×nh 5: An toµn giao th«ng ®­êng biÓn vµ dù b¸o t×nh tr¹ng « nhiÔm do tµu biÓn g©y ra (SP) VËn t¶i ®­êng biÓn cã mét vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ASEAN. C¸c thµnh viªn ®Çu tiªn cña ASEAN (Singapore, Philippin, In®«nªxia, Th¸i Lan vµ Maylayxia) ®Òu n»m trong sè 20 n­íc cã ngµnh hµng h¶i ph¸t triÓn nhÊt. TÝnh ®Õn n¨m 1994, n¨m quèc gia nµy cã tæng céng 1.943 con tµu cã träng t¶i trªn 3000DWT víi tæng träng t¶i ®¨ng ký lµ 28,4 triÖu DWT. NÕu tÝnh riªng tõng n­íc th× mçi n­íc cã ®éi tµu chiÕm kho¶ng tõ 4 ®Õn 7% ®éi tµu thÕ giíi. Thªm vµo ®ã, l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu cña ASEAN t¨ng nhanh víi tû lÖ lµ 13% n¨m 1995, trong khi tû lÖ t¨ng trung b×nh cña thÕ giíi lµ 8,5%. N¨m 1995, s¸u n­íc ASEAN ë phÝa ®«ng ®· nhËp khÈu mét l­îng hµng ho¸ gÊp ®«i l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu b×nh qu©n cña thÕ giíi. Trong néi bé ASEAN, kim ng¹ch th­¬ng m¹i t¨ng kh«ng ngõng: tõ 80 tû USD n¨m 1993 lªn 122 tû vµo n¨m 1995. Cßn bu«n b¸n víi ngoµi khèi còng t¨ng víi tû lÖ t­¬ng tù: tõ 429 tû USD lªn 620 tû. Víi khèi l­îng hµng ho¸ bu«n b¸n ngµy cµng t¨ng nhanh nh­ vËy, giao th«ng ®­êng biÓn cµng cã mét vai trß thiÕt yÕu trong néi bé khèi ASEAN, trong th­¬ng m¹i gi÷a ASEAN vµ Ch©u ¢u, c¸c n­íc Ch©u Mü vµ T©y B¾c ch©u ¸. V× vËy, hîp t¸c ASEAN trªn lÜnh vùc nµy sÏ ph¶i ®¹t ®­îc mét môc tiªu lµ lµm sao ®Ó tµu biÓn sö dông trong ASEAN cã chÊt l­îng tèt, ®­îc ®iÒu khiÓn bëi mét ®éi ngò thuû thñ lµnh nghÒ theo c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ. Mét môc tiªu n÷a lµ ph¶i t×m c¸c biÖn ph¸p nh»m hoµ hîp c¸c tiªu chuÈn an toµn cho tµu biÓn vµ dù phßng c¸c tr­êng hîp « nhiÔm trªn biÓn. Thªm vµo ®ã, ASEAN ®ang t×m c¸ch thóc ®Èy viÖc phª chuÈn vµ thùc hiÖn c¸c tho¶ thuËn, nghÞ ®Þnh th­ vµ HiÖp ®Þnh ®· ®­îc Tæ chøc hµng h¶i quèc tÕ (IOM) th«ng qua. Danh s¸ch c¸c dù ¸n vµ ho¹t ®éng ®ang ®­îc tiÕn hµnh: SP1. Thùc hiÖn c¸c tho¶ thuËn vÒ hµng h¶i SP2. Hoµ hîp c¸c c«ng cô qu¶n lý giao th«ng ®­êng biÓn trªn c¬ së t«n träng c¸c thñ tôc kiÓm tra ë c¸c c¶ng cña c¸c n­íc thµnh viªn SP3. ThiÕt lËp mét hÖ thèng b¸o c¸o tµu biÓn trong ASEAN SP4. KhuyÕn khÝch tham gia ký kÕt HiÖp ®Þnh t×m kiÕm tµu mÊt tÝch vµ cøu nh÷ng ng­êi bÞ n¹n trªn tµu SP5. Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c chèng « nhiÔm tõ tµu biÓn (ch­¬ng tr×nh hîp t¸c víi c¸c c¬ quan chøc cao cÊp vÒ m«i tr­êng cña ASEAN / ASOEN) Ch­¬ng tr×nh 6: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho GTVT vµ th«ng tin liªn l¹c (HDR) Con ng­êi lµ vèn quý nhÊt vµ lµ trung t©m cña sù ph¸t triÓn ASEAN. Víi sù t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN cïng víi tÝnh n¨ng ®éng vµ nh÷ng ®æi míi vÒ c«ng nghÖ lu«n ®ßi hái ph¶i liªn tôc ®æi míi nguån nh©n lùc, viÖc ph¸t triÓn con ng­êi lµ yÕu tè cÇn ph¶i ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (HDR) cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu thóc ®Èy th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ cña ASEAN. HDR trong lÜnh vùc GTVT h­íng tíi c¸c môc tiªu: n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, kü n¨ng lµm viÖc, kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý doanh nghiÖp; tiÕn hµnh ph©n tÝch thÞ tr­êng lao ®éng trong vïng, n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o. Sau ®©y lµ danh s¸ch c¸c dù ¸n ho¹t ®éng: HD1. Nèi m¹ng c¸c trung t©m ®µo t¹o quèc gia l¹i víi nhau thµnh mét hÖ thèng HD2. Thµnh lËp c¸c trung t©m ®µo t¹o vÒ giao th«ng ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû néi ®Þa vµ c¸c bÕn phµ... HD3. TiÕp tôc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ giao th«ng ®« thÞ vµ hµng kh«ng d©n dông trong khu«n khæ c¸c vßng ®µm ph¸n gi÷a ASEAN vµ NhËt B¶n HD4. HRD vÒ giao th«ng ®­êng bé HD5. HRD vÒ giao th«ng ®­êng biÓn HD6. HRD vÒ ®­êng hµng kh«ng HD7. HRD vÒ VT§PT HD8. §µo t¹o gi¸o viªn cho c¸c tr­êng hµng h¶i trong ASEAN HD9. Th­¬ng m¹i ho¸ c¶ng biÓn HD10. Tæ chøc mét kho¸ häc kÕt hîp tham quan c¸c c¶ng ph¸t triÓn HD11. Hîp t¸c gi÷a c¸c c¶ng ®· ph¸t triÓn Ch­¬ng tr×nh 7: Ph¸t triÓn mét chÝnh s¸ch c¹nh tranh vÒ c¸c dÞch vô hµng kh«ng nh»m t¹o ®µ cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch BÇu trêi më cöa ASEAN Trong thêi gian gÇn ®©y, ngµnh hµng kh«ng cña ASEAN ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ. Mét sè h·ng hµng kh«ng quèc gia cña ASEAN ®· ®­îc t¹p chÝ ASIAWEEK xÕp vµo danh s¸ch 1000 c«ng ty lín nhÊt vÒ dÞch vô hµng kh«ng. T¹i Héi nghÞ Bé tr­ëng kinh tÕ ASEAN (AEM) lÇn thø 27, c¸c Bé tr­ëng ®· quyÕt ®Þnh ®­a thªm mét néi dung míi vµo kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña ASEAN, ®ã lµ viÖc ph¸t triÓn mét chÝnh s¸ch cã tªn lµ BÇu trêi më. ViÖc ph¸t triÓn chÝnh s¸ch nµy còng ®· ®­îc nh¾c l¹i trong Héi nghÞ Bé tr­ëng Du lÞch ASEAN tæ chøc ngµy 7-1-1996. C¸c n­íc thµnh viªn ASEAN sÏ hîp t¸c chÆt chÏ nh»m tiÕn tíi tù do ho¸ ngµnh c«ng nghiÖp vËn t¶i ®­êng kh«ng ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i , ®Çu t­ n­íc ngoµi, kinh doanh vµ du lÞch. Danh s¸ch c¸c dù ¸n trong ch­¬ng tr×nh: CP1. Thùc hiÖn ChÝnh s¸ch c¹nh tranh vÒ dÞch vô hµng kh«ng trong c¸c tiÓu vïng cña ASEAN CP2. Ph¸t triÓn chÝnh s¸ch BÇu trêi më trong ASEAN (Open-Sky Policy). III. Ph¸t triÓn hîp t¸c vÒ VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ASEAN 1. Sù cÇn thiÕt Ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña bé GTVT (2001-2005) thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· ®Ò ra môc tiªu chung, trong ®ã “tÝch cùc thùc hiÖn c¸c c«ng nghÖ v©n t¶i tiªn tiÕn” víi gi¶i ph¸p “chó träng c¸c lÜnh vùc cã tÝnh mòi nhän nh­: C«ng nghÖ vËn t¶i biÓn bao gåm ph¸t triÓn vµ trÎ ho¸ ®éi tµu biÓn, c«ng nghÖ bèc xÕp, VT§PT...” vµ x©y dùng NghÞ ®Þnh vÒ VT§PT nh»m môc ®Ých ®ã, ngoµi viÖc ph¸t huy néi lùc viÖc ph¸t triÓn hîp t¸c víi c¸c n­íc kh¸c trong khèi ASEAN vÒ VT§PT sÏ cã c¬ héi rÊt nhiÒu cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trªn thùc tÕ ViÖt Nam ®ang lµ n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp nhÊt trong khèi vµ vÒ nhiÒu mÆt, trong ®ã cã c¶ c¬ së h¹ tÇng GTVT, chóng ta cßn thua kÐm nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khèi. ViÖc tham gia hîp t¸c VT§PT ®ßi hái chóng ta ph¶i nç lùc rÊt nhiÒu ®Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nø¬c ASEAN kh¸c, ®ång thêi nhê ®ã mµ cã sù gióp ®ì cña c¸c n­íc nµy vÒ kinh nghiÖm ph¸t triÓn, th«ng tin khoa häc kÜ thuËt, c«ng nghÖ, ®µo t¹o c¸n bé… §©y qu¶ lµ nh÷ng c¬ héi hiÕm cã nh­ng còng lµ thö th¸ch rÊt lín ®Ó ngµnh GTVT ViÖt Nam cã dÞp kh¼ng ®Þnh m×nh. C¸i cÇn quan t©m hiÖn nay lµ lµm sao ®Ó huy ®éng hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh còng nh­ tËn dông ®­îc hÕt c¬ héi vµ sù gióp ®ì quý b¸u cña c¸c n­íc b¹n trong khèi ASEAN ®Ó ph¸t triÓn VT§PT. 2. C¬ së ph¸p lý HiÖn nay, trªn thÕ giíi ch­a cã mét C«ng ­íc quèc tÕ nµo cã hiÖu lùc ®iÒu chØnh toµn cÇu vÒ VT§PT – mét m« h×nh vËn t¶i tiªn tiÕn cña nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 20 vµ ®Çu thÕ kû 21 nµy. Trong bèi c¶nh ®ã, c¸c n­íc ASEAN ®· coi sù ph¸t triÓn cña VT§PT lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ­u tiªn hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng vÒ vËn t¶i vµ giao th«ng cña m×nh. Ph¸t triÓn VT§PT chÝnh lµ mét trong 7 ch­¬ng tr×nh cña kÕ ho¹ch hµnh ®éng trªn lÜnh vùc GTVT vµ th«ng tin liªn l¹c cña ASEAN ®· ®­îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ c¸c quan chøc cao cÊp ASEAN( STOM) t¹i Th¸i Lan 1997. Môc tiªu c¬ b¶n cña kÕ ho¹ch xóc tiÕn ph¸t triÓn VT§PT cña c¸c n­íc ASEAN lµ t¹o ra ®­îc mét HiÖp ®Þnh gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn trong vÊn ®Ò nµy. Ngay tõ Héi nghÞ lÇn thø nhÊt cña Bé tr­ëng GTVT c¸c n­íc ASEAN (ATM) häp t¹i Bali ( Indonesia) tõ ngµy 17-19/3/1996, ASEAN ®· tÝch cùc triÓn khai c¸c dù ¸n ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng VT§PT tiÕn tíi ký kÕt mét HiÖp ®Þnh khung vÒ VT§PT ®Ó ®iÒu chØnh c¸c giao nhËn v©n t¶i cña c¸c n­íc ASEAN. Tr¶i qua nhiÒu lÇn héi nghÞ ATM vµ héi nghÞ c¸c quan chøc cÊp cao GTVT ASEAN (STOM), c¸c chuyªn viªn cÊp cao vÒ vËn t¶i ®· ®ãng gãp rÊt tÝch cùc cho c¸c vÊn ®Ò cña HiÖp ®Þnh vµ tõ ®ã c¸c n­íc ASEAN ®· gÇn tiÕn tíi mét HiÖp ®Þnh khung vÒ VT§PT gåm 10 ch­¬ng, 36 ®iÒu. Néi dung tinh thÇn vµ lêi v¨n cña HiÖp ®Þnh dùa trªn 3 c¬ së ph¸p lý chÝnh lµ: C«ng ­íc cña LHQ vÒ VT§PT 1980, Quy t¾c cña UNCTAD/ICC vÒ chøng tõ VT§PT vµ HiÖp ®Þnh Cartagena cña c¸c n­íc khèi ANDEAN ( Mü- Latinh) vÒ VT§PT (c¸c n­íc ANDEAN ®· ®­a vµo HiÖp ®Þnh cña m×nh c¸c ®iÒu kho¶n c¬ b¶n cña C«ng ­íc LHQ vÒ VT§PT, Quy t¾c UNCTAD/ICC vÒ chøng tõ VT§PT vµ c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña vËn ®¬n VT§PT do FIATA Ên hµnh). 3. HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc - Mét b­íc tiÕn míi trong hîp t¸c vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc gi÷a c¸c n­íc ASEAN Vµo cuèi th¸ng 10/2001 t¹i Héi nghÞ lÇn thø 7 c¸c Bé tr­ëng GTVT ASEAN häp ë Malaysia dù th¶o “HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ VT§PT” ®· ®­îc ký kÕt. HiÖp ®Þnh nµy ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ph¸t triÓn míi cña c¸c n­íc ASEAN trong hîp t¸c vÒ VT§PT . HiÖp ®Þnh sÏ trë thµnh c¬ së ph¸p lý chung ®iÒu chØnh ho¹t ®éng VT§PT cho tÊt c¶ c¸c n­íc thuéc HiÖp héi §«ng Nam ¸. HiÖp ®Þnh còng më ra nhiÒu c¬ héi cho sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng VT§PT ë c¸c n­íc nµy trong thêi gian t¬Ý. D­íi ®©y, lµ nh÷ng néi dung cña b¶n dù th¶o : 3.1. Qu¸ tr×nh x©y dùng HiÖp ®Þnh Do yªu cÇu ph¸t triÓn VT§PT(VT§PT) trong khu vùc vµ thÕ giíi, ngay tõ ®Çu n¨m 1986 c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN ®· thµnh lËp Nhãm c«ng t¸c x©y dùng HiÖp ®Þnh. V× tÝnh phøc t¹p cña HiÖp ®Þnh nªn tõ ®ã ®Õn nay HiÖp ®Þnh ®· qua nhiÒu lÇn dù th¶o. §iÓm mÊu chèt cña HiÖp ®Þnh lµ quyÒn tù do kinh doanh cña ng­êi kinh doanh VT§PT ASEAN. HiÖn nay, VT§PT ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n­íc ASEAN, ë mét sè n­íc nh­ Singapore vµ Th¸i Lan, VT§PT ch­a ®­îc ph¸t triÓn, cßn míi mÎ v× dÞch vô giao nhËn vËn t¶i ch­a ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy mµ c¸c n­íc thµnh viªn cã th¸i ®é kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, ký kÕt HiÖp ®Þnh. Khi HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ VT§PT ®­îc ký kÕt th× ®©y lµ HiÖp ®Þnh kinh tÕ ®Çu tiªn cña ASEAN cã néi dung toµn diÖn vµ tÝnh thùc tiÔn cao. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ gãp phÇn thóc ®Èy vµ t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ dÞch vô trong khu vùc vµ gi÷a khu vùc víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng dùa trªn néi dung cña C«ng ­íc quèc tÕ vÒ VT§PT (ký 24/3/1980), Quy t¾c vÒ chøng tõ VT§PT cña UNCTAD/ICC, HiÖp ®Þnh vÒ VT§PT cña 5 n­íc ch©u Mü Latinh (Cartagena Agreement ký ngµy 4/3/1993) vµ thùc tiÔn kinh doanh VT§PT ë c¸c n­íc ASEAN. VT§PT quèc tÕ lµ mét ph­¬ng thøc vËn t¶i tiªn tiÕn “tõ cöa ®Õn cöa”, ®ã lµ viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau (biÓn, s¾t, bé hoÆc ®­êng kh«ng) gi÷a 2 n­íc kh¸c nhau trªn c¬ së mét hîp ®ång vËn t¶i. HiÖp ®Þnh h×nh thµnh nªn nh÷ng quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ mÆt ph¸p lý ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ trong VT§PT gi÷a c¸c n­íc ASEAN. Trong ®ã néi dung chÝnh lµ ng­êi kinh doanh VT§PT muèn ho¹t ®éng kinh doanh VT§PT ph¶i ®¨ng ký hîp ph¸p víi c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cña n­íc m×nh (§iÒu 29). Khi luËt ph¸p cña n­íc thµnh viªn ch­a cho phÐp tù do kinh doanh VT§PT th× ¸p dung h×nh thøc cã ®i cã l¹i vµ c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh kh«ng ¶nh h­ëng tíi luËt quèc gia giµnh quyÒn kinh doanh vËn t¶i ®¬n thøc cho c¸c c«ng d©n cña n­íc m×nh (§iÒu 32). Dùa trªn c¸c quy ®Þnh chung nµy, c¸c bªn cã liªn quan trong VT§PT vµ chøng tõ VT§PT khi thuª chë vµ chuyªn chë hµng ho¸. 3.2. Môc ®Ých cña HiÖp ®Þnh Thèng nhÊt trong ASEAN nh÷ng quy t¾c liªn quan tíi viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng VT§PT- mét ph­¬ng thøc vËn t¶i tiªn tiÕn. Qua ®ã ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô VT§PT mét c¸ch th«ng suèt, kinh tÕ vµ hiÖu qu¶. Ph¸t triÓn VT§PT nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thu©n lîi cho viÖc më réng th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN còng nh­ gi÷a ASEAN víi c¸c n­íc kh¸c. T¹o sù c©n b»ng lîi Ých gi÷a ng­êi sö dông vµ ng­êi cung cÊp dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trong ASEAN. 3.3. Néi dung cña HiÖp ®Þnh HiÖp ®Þnh gåm 11 ch­¬ng , 42 ®iÒu kho¶n quy ®Þnh chi tiÕt vÒ: Ch­¬ng I. Ph¹m vi ¸p dông: HiÖp ®Þnh ®­îc ¸p dông cho: a) TÊt c¶ nh÷ng ng­êi kinh doanh VT§PT ®· ®­îc ®¨ng ký hîp ph¸p ë mét n­íc thµnh viªn ASEAN. b) TÊt c¶ c¸c hîp ®ång VT§PT , nÕu cã: + N¬i ng­êi kinh doanh VT§PT nhËn hµng ®Ó chuyªn chë lµ mét ®Þa ®iÓm cña n­íc thµnh viªn, hoÆc + N¬i nguêi kinh doanh VT§PT giao hµng lµ mét ®Þa ®iÓm cña n­íc thµnh viªn. HiÖp ®Þnh nµy kh¸c víi C«ng ­íc quèc tÒ vÒ VT§PT ë chç lµ cã thªm phÇn ¸p dông cho môc a trªn ®©y. §©y lµ mét ®iÓm næi bËt cña HiÖp ®Þnh nh»m x¸c ®Þnh quyÒn kinh doanh cña ng­êi kinh doanh VT§PT ASEAN. Ch­¬ng II. C¸c ®Þnh nghÜa chñ yÕu cña HiÖp ®Þnh: - “VT§PT quèc tÕ” lµ viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nhau trªn c¬ së mét hîp ®ång VT§PT tõ mét ®Þa ®iÓm ë mét n­íc mµ ë ®ã hµng ho¸ ®­îc ng­êi kinh doanh VT§PT tiÕp nhËn tíi mét ®Þa ®iÓm ®­îc chØ ®Þnh giao hµng t¹i mét n­íc kh¸c. ViÖc nhËn hµng vµ giao hµng ho¸ nÕu cã ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së thùc hiÖn mét hîp ®ång vËn t¶i ®¬n thøc, nh­ x¸c ®Þnh trong hîp ®ång ®ã, sÏ kh«ng ®­îc coi lµ VT§PT quèc tÕ. - “Hîp ®ång VT§PT” lµ mét hîp ®ång theo ®ã ng­êi kinh doanh VT§PT trªn c¬ së ®­îc thanh to¸n tiÒn c­íc cam kÕt thùc hiÖn hoÆc ®øng ra tæ chøc viÖc thùc hiÖn VT§PT . - “Chøng tõ VT§PT” lµ mét chøng tõ lµm b»ng chøng cña mét hîp ®ång VT§PT , x¸c nhËn ng­êi kinh doanh VT§PT ®· nhËn hµng vµ cam kÕt giao hµng ®ã theo ®óng víi c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ®· ký kÕt. - “Ng­êi kinh doanh VT§PT” lµ bÊt kú ng­êi nµo, nh©n danh b¶n th©n m×nh hoÆc th«ng qua mét ng­êi kh¸c thay mÆt m×nh ký kÕt mét hîp ®ång VT§PT, chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn hîp ®ång ®ã víi t­ c¸ch lµ mét ng­êi chñ chø kh«ng ph¶i lµ mét ®¹i lý, hoÆc víi t­ c¸ch thay mÆt ng­êi göi hµng hoÆc thay mÆt nh÷ng ng­êi chuyªn chë tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng thùc hiÖn VT§PT . - “Ng­êi chuyªn chë” lµ ng­êi thùc hiÖn hoÆc cam kÕt thùc hiÖn toµn bé viÖc chuyªn chë, hoÆc mét phÇn, dï ng­êi ®ã lµ ng­êi kinh doanh VT§PT hay kh«ng. - “Ng­êi nhËn hµng” lµ ng­êi ®­îc quyÒn nhËn hµng ho¸ tõ ng­êi kinh doanh VT§PT . - “Ng­êi göi hµng” lµ ng­êi ký kÕt hîp ®ång VT§PT víi ng­êi kinh doanh VT§PT . - “Giao hµng”, “®­îc giao hµng” hoÆc “viÖc giao hµng” lµ: + ViÖc giao hµng ho¸ cho ng­êi nhËn hµng, hoÆc + Hµng ho¸ ®­îc ®Æt d­íi sù ®Þnh ®o¹t cña ng­êi nhËn hµng phï hîp víi quy ®Þnh cña hîp ®ång VT§PT hoÆc víi luËt ph¸p hoÆc víi tËp qu¸n th­¬ng m¹i cô thÓ ¸p dông t¹i n¬i giao hµng, hoÆc + ViÖc giao hµng cho mét nhµ chøc tr¸ch hoÆc mét bªn thø ba kh¸c mµ theo luËt hoÆc thÓ lÖ ¸p dông t¹i n¬i giao hµng th× hµng ho¸ ®ã ph¶i ®­îc giao nh­ vËy. - “GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký” lµ chøng tõ do c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cÊp, x¸c nhËn r»ng VT§PT vµ cho phÐp ng­êi ®ã ®­îc ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ ng­êi kinh doanh VT§PT. Ch­¬ng III. Chøng tõ VT§PT: Ch­¬ng III cña HiÖp ®Þnh ®Ò cËp tíi chøng tõ VT§PT, mét vÊn ®Õ hÕt søc quan träng trong VT§PT. §iÒu 4 quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT ph¶i ký ph¸t mét chøng tõ VT§PT sau khi ®· nhËn hµng ho¸ ®Ó chuyªn chë. Chøng tõ ®ã cã thÓ lµ lo¹i cã thÓ chuyÓn nh­îng hoÆc lo¹i kh«ng chuyÓn nh­îng tuú theo sù lùa chän cña ng­êi göi hµng. Ch÷ ký trªn chøng tõ VT§PT cã thÓ nhiÒu h×nh thøc nh­ ch÷ ký tay, ®ãng dÊu… phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt ph¸p n­íc mµ ë ®ã chøng tõ VT§PT ®­îc cÊp ph¸t. §iÒu 5 yªu cÇu c¸c chi tiÕt ph¶i cã cña chøng tõ VT§PT, cã 14 môc ph¶i kª khai. Tuy nhiªn viÖc thiÕu mét hoÆc mét sè chi tiÕt nµy sÏ kh«ng ¶nh h­ëng tíi tÝnh ph¸p lý cña chøng tõ VT§PT. C¸c quy ®Þnh kh¸c t­¬ng tù nh­ vËn t¶i ®¬n ®­êng biÓn. Ch­¬ng IV. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT: Víi 6 ®iÒu, ch­¬ng IV quy ®Þnh cô thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi kinh doanh VT§PT (MTO). Tr¸ch nhiÖm ®ã ®­îc b¾t ®Çu tõ khi MTO tiÕp nhËn hµng ho¸ cho ®Õn khi giao hµng ho¸ ®ã (§iÒu 7). Còng gièng nh­ ng­êi chuyªn chë ®­êng biÓn. §iÒu 8 nªu râ MTO sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c hµnh vi vµ sai sãt cña ng­êi lµm c«ng vµ ng­êi ®¹i lý cña m×nh khi thùc hiÖn hîp ®ång VT§PT. §iÒu 9 quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm giao hµng theo c¸c chøng tõ VT§PT. Gièng nh­ trong quy ®Þnh cña Hamburg Rules 1978, MTO “sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tæn thÊt do mÊt m¸t hµng ho¸ hoÆc thiÖt h¹i hµng hãa g©y nªn còng nh­ tæn thÊt, do viÖc giao hµng chËm trÔ g©y nªn”. §iÒu 13 quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®­îc båi th­êng. Ch­¬ng V. Giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO: Trõ khi tÝnh chÊt vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®· ®­îc ng­êi göi hµng khai b¸o tr­íc vµ ®· ghi trong chøng tõ VT§PT, giíi h¹n tr¸ch nhiÖm tèi ®a vÒ tæn thÊt hoÆc h­ háng ®èi víi hµng ho¸ lµ 666.67 SDR cho mçi kiÖn hoÆc ®¬n vÞ tÝnh c­íc, hoÆc 2 SDR cho mçi kg träng l­îng c¶ b× cña hµng ho¸ mÊt m¸t hoÆc h­ háng, c¸ch tÝnh nµo cao h¬n th× chän (§iÒu 14). Tuy nhiªn §iÒu 16 quy ®Þnh nÕu MTO kh«ng tiÕn hµnh chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®­êng biÓn, hoÆc ®­êng thñy néi ®Þa th× tr¸ch nhiÖm båi th­êng cña MTO sÏ ®­îc giíi h¹n bëi sè tiÒn kh«ng v­ît qu¸ 8,33 SDR cho mét kg träng l­îng c¶ b× cña hµng ho¸ mÊt m¸t hoÆc h­ háng(1 SDR t­¬ng ®­¬ng 1,4 USD). §iÒu 17 cßn nªu thªm viÖc ¸p dông C«ng ­íc quèc tÕ hoÆc luËt b¾t buéc cã quy ®Þnh mét giíi h¹n tr¸ch nhiÖm båi th­êng kh¸c theo quy ®Þnh hîp ®ång vËn chuyÓn cña chÆng cô thÓ th× giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña MTO sÏ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tham kh¶o c¸c quy ®Þnh ®ã. §iÒu 18 va 19 quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña MTO do viÖc giao hµng chËm trÔ còng nh­ tr¸ch nhiÖm hoµn toµn bé cña MTO. §iÒu 20 quy ®Þnh MTO kh«ng ®­îc h­ëng giíi h¹n tr¸ch nhiÖm båi th­êng nÕu ®­îc chøng minh lµ sù tæn thÊt, h­ háng hoÆc giao hµng chËm trÔ lµ do hµnh ®éng hoÆc sai sãt cña chÝnh c¸ nh©n MTO cè ý g©y ra hoÆc do thiÕu thËn träng hay biÕt tr­íc sù viÖc ®ã sÏ x¶y ra. Ch­¬ng VI. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi göi hµng: §­îc quy ®Þnh râ t¹i §iÒu 21 Ch­¬ng VI cña HiÖp ®Þnh. Ch­¬ng VII. KhiÕu n¹i, tè tông: Ch­¬ng VII quy ®Þnh vÒ c¸c th«ng b¸o, khiÕu n¹i, tè tông vµ thêi h¹n khiÕu kiÖn. §iÒu 23 nªu râ “ Trõ khi cã sù tho¶ thuËn cô thÓ kh¸c, viÖc kiÖn tông liªn quan tíi VT§PT sÏ hÕt h¹n nÕu c¸c thñ tôc tè tông vÒ toµ ¸n hoÆc träng tµi kh«ng ®­îc tiÕn hµnh trong thêi gian 9 th¸ng sau khi giao hµng ho¸, hoÆc nÕu hµng ho¸ ch­a ®­îc giao th× sau ngµy mµ hµng ho¸ ®¸ng lÏ ®· ®­îc giao, hoÆc sau ngµy mµ theo quy ®Þnh cña §iÒu 11, ®o¹n 2, viÖc kh«ng giao ®­îc hµng ho¸ cã thÓ cho phÐp ng­êi nhËn hµng quyÒn ®­îc coi hµng ho¸ ®· bÞ tæn thÊt”. ViÖc quy ®Þnh thêi h¹n khiÕu kiÖn 9 th¸ng lµ hîp lý vµ cßn dµnh thêi gian cho MTO truy ®ßi ng­êi cã lçi trong chÆng vËn chuyÓn cô thÓ. VÝ dô: ng­êi chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn th­êng thêi h¹n khiÕu kiÖn lµ 12 th¸ng. Ch­¬ng VIII. N¬i xÐt xö vµ thÈm quyÒn ph¸p lý: Ch­¬ng VIII quy ®Þnh cô thÓ vÒ thÈm quyÒn ph¸p lý vµ n¬i xÐt xö khi cã x¶y ra tranh chÊp. Kh«ng kh¸c nhiÒu so víi c¸c quy ®Þnh vµ tËp qu¸n quèc tÕ. Ch­¬ng IX. Ng­êi kinh doanh VT§PT (MTO): Ch­¬ng IX nªu cô thÓ vÒ MTO. §©y lµ ch­¬ng mµ c¸c n­íc ASEAN tèn nhiÒu thêi gian trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n x©y dùng HiÖp ®Þnh v× nã liªn quan tíi viÖc tù do ho¸ trong kinh doanh VT§PT. HiÖp ®Þnh ®· cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ giao nhËn vËn t¶i nãi chung vµ VT§PT nãi riªng ë c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN. V× vËy sÏ tËp trung nãi kü vÒ ch­¬ng nµy. §iÒu 29 quy ®Þnh “MTO ë bÊt cø n­íc thµnh viªn nµo ®Òu ph¶i ®¨ng ký víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña n­íc m×nh. C¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn sÏ qu¶n lý sè ®¨ng ký cña MTO ®· ®¨ng ký hîp lÖ”. Quy ®Þnh nh­ vËy sÏ t¨ng c­êng sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi VT§PT vµ xuÊt ph¸t tõ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña chñ hµng, chèng gian lËn th­¬ng m¹i, lµm cho chñ hµng yªn t©m trong qu¸ tr×nh thuª chë. §iÒu 30 nªu râ ®iÒu kiÖn kinh danh cña MTO. Muèn ®­îc ®¨ng ký ho¹t ®éng VT§PT, MTO ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu tèi thiÓu sau ®©y: a. Ph¶i cã t­ c¸ch ph¸p lý nh­ quy ®Þnh cña n­íc thµnh viªn cho ®¨ng ký. b. Ph¶i cã n¬i c­ tró ë n­íc thµnh viªn xin ®¨ng ký. c. Ph¶i cã hîp ®ång b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm, nh»m ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó thanh to¸n cho c¸c nghÜa vô vÒ tæn thÊt, h­ háng hoÆc giao hµng chËm trÔ theo hîp ®ång VT§PT. d. Ph¶i cã tµi s¶n tèi thiÓu t­¬ng ®­¬ng 80.000 SDR hoÆc cã b¶o l·nh t­¬ng ®­¬ng. §©y lµ mét quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ cña HiÖp ®Þnh. §iÒu 30 cßn yªu cÇu c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i b¶o ®¶m sù minh b¹ch vÒ c¸c luËt lÖ vµ thñ tôc hµnh chÝnh cã liªn quan tíi viÖc ®¨ng ký vµ trong vßng 6 th¸ng kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c n­íc thµnh viªn ph¶i göi cho Tæng Th­ ký ASEAN c¸c v¨n b¶n ®¨ng ký. §iÒu 31 quy ®Þnh trong vßng 60 ngµy kÓ tõ ngµy nép ®¬n ®¨ng ký, nÕu ®· ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn cña §iÒu 30 th× c¬ quan cã thÈm quyÒn sÏ cÊp giÊy ®¨ng ký hoÆc tõ chèi cÊp. §iÒu 32 lµ ®iÒu mÊu chèt cña HiÖp ®Þnh, nã liªn quan tíi quyÒn tù do kinh doanh cña MTO vµ møc ®é tù do ho¸, më cöa dÞch vô VT§PT cña n­íc thµnh viªn. V× vËy sau nhiÒu lÇn ®µm ph¸n c¸c n­íc ASEAN ®· ®i ®Õn th¶o thuËn cã thÓ chÊp nhËn ®­îc theo ®iÒu kiÖn cña tõng n­íc. §iÒu 32 quy ®Þnh: + ViÖc ®· ®¨ng ký víi c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cña bÊt cø n­íc thµnh viªn nµo cho phÐp ng­êi kinh doanh VT§PT ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh VT§PT ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh ë bÊt cø n­íc thµnh viªn kh¸c miÔn lµ ®· ®¸p øng c¸c yªu cÇu nªu trong ®o¹n 44(b) cña §iÒu kho¶n nµy. + Trong thêi gian ch­a thùc hiÖn ®­îc kho¶n 1 cña §iÒu nµy, c¸c n­íc thµnh viªn cã thÓ cho phÐp ng­êi kinh doanh VT§PT ®· ®¨ng ký víi c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cña bÊt cø n­íc thµnh viªn kh¸c ®­îc kinh doanh trªn l·nh thæ cña n­íc m×nh trªn c¬ së cã ®i cã l¹i. + ChËm nhÊt lµ 6 th¸ng sau khi HiÖp ®Þnh nµy ®­îc ký kÕt, c¸c n­íc thµnh viªn ch­a cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc kho¶n 1 cña §iÒu nµy sÏ ph¶i th«ng b¸o cho Tæng Th­ ký ASEAN lý do ch­a thùc hiÖn ®­îc vµ Tæng Th­ ký ASEAN sÏ b¸o cho mçi n­íc thµnh viªn vÒ sù th«ng b¸o ®ã. + §èi víi c¸c n­íc thµnh viªn mµ luËt lÖ cho phÐp nh­ nªu trong kho¶n 1 cña ®iÒu nµy th×: a.ViÖc cho phÐp sÏ cã hiÖu lùc cho tíi khi nµo c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn gëi th«ng b¸o chÝnh thøc b»ng v¨n b¶n cho ng­êi kinh doanh VT§PT vÒ viÖc ngõng hoÆc huû bá viÖc ®¨ng ký b. §Ó ng­êi kinh doanh ®· ®¨ng ký ë mét n­íc thµnh viªn cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh ë c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c, ng­êi ®ã sÏ ph¶i cung cÊp mét b¶n sao giÊy chøng nhËn ®¨ng ký ®· ®­îc c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cña n­íc m×nh cÊp mét c¸ch hîp lÖ cho c¬ quan quèc gia cã thÈm quyÒn cña n­íc thµnh viªn kh¸c mµ ë ®ã ng­êi kinh doanh VT§PT cã ®¹i diÖn ph¸p lý nh­ qua hîp ®ång ®¹i lý hoÆc v¨n phßng chi nh¸nh. + C¸c n­íc thµnh viªn ®· th«ng b¸o cho Tæng Th­ ký ASEAN theo nh­ quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 cña §iÒu nµy sÏ th«ng b¸o tiÕp cho Tæng th­ ký ASEAN khi kho¶n 1 cña §iÒu nµy ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. ViÖc cho phÐp kinh doanh cã ®i cã l¹i t¹m thêi nh­ quy ®Þnh cña kho¶n 2 vµ 3 cña §iÒu nµy sÏ tù ®éng hñy bá trong vßng 3 th¸ng sau khi th«ng b¸o cho Tæng Th­ ký ASEAN. + C¸c quy ®Þnh trong §iÒu nµy kh«ng ¶nh h­ëng tíi luËt lÖ cña c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN mµ luËt lÖ nµy giµnh quyÒn kinh doanh vËn t¶i ®¬n thøc cho c¸c c«ng d©n cña m×nh. Ch­¬ng X lµ c¸c quy ®Þnh cã liªn quan vÒ t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn VT§PT ë c¸c n­íc thµnh viªn. Ch­¬ng XI lµ c¸c ®iÒu kho¶n cuèi cïng vÒ hiÖu lùc cña HiÖp ®Þnh vµ phª chuÈn, phª duyÖt HiÖp ®Þnh. §iÒu 41 quy ®Þnh HiÖp ®Þnh sÏ cã hiÖu lùc sau 3 ngµy kÓ tõ ngµy tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn ®· nép l­u chiÕu cho Tæng Th­ ký ASEAN v¨n b¶n phª duyÖt hoÆc phª chuÈn HiÖp ®Þnh. HiÖp ®Þnh nµy kh«ng ®­îc b¶o l­u khi ký kÕt hoÆc khi phª chuÈn, phª duyÖt. HiÖp ®Þnh ®­îc lµm b»ng 1 b¶n tiÕng Anh duy nhÊt. 4. Nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu ViÖt Nam ®¹t ®­îc trong qu¸ tr×nh hîp t¸c ASEAN vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc Trong thêi gian qua , chóng ta ®· tÝch cùc thóc ®Èy c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ héi nhËp ASEAN. §­îc phÐp cña Thñ T­íng ChÝnh phñ, HiÖp héi c¶ng biÓn ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña HiÖp héi c¶ng biÓn ASEAN (APA). §­êng s¾t ViÖt Nam ®· ®­îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn ®Çy ®ñ cña HiÖp héi ®­êng s¾t ASEAN tõ th¸ng 5/1996. Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam Vinalines lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña HiÖp héi chñ tµu ASEAN (FASA) tõ th¸ng 11/1996. HiÖp héi s©n bay ViÖt Nam còng lµ thµnh viªn cña HiÖp héi s©n bay c¸c n­íc ASEAN (AAA). ViÖt Nam còng ®ang tham gia HiÖp héi giao nhËn c¸c n­íc ASEAN (AFFA). ViÖc tham gia c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ GTVT ASEAN sÏ gióp cho c¸c hiÖp héi cña ViÖt Nam ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trong kinh doanh vµ nghiÖp vô, th«ng qua viÖc trao ®æi kinh nghiÖm vµ th«ng tin khoa häc kü thuËt, gãp phÇn n¨ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ kh¶ n¨ng hîp t¸c nghiÖp vô khu vùc. §©y lµ nh÷ng c¬ héi hÕt søc cã Ých cho ViÖt Nam trªn con ®­êng x©y dùng cñng cè hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vµ GTVT phôc vô cho môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng vµ GTVT cña ViÖt Nam cßn yÕu vÒ nhiÒu mÆt. HiÖp héi c¶ng biÓn ViÖt Nam ®ang nghiªn cøu ®Ó vËn dông hÖ thèng trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö(EDI) vµo ho¹t ®éng khai th¸c 3 c¶ng biÓn chÝnh lµ: Sµi Gßn, H¶i Phßng vµ §µ N½ng tõ vµi n¨m trë l¹i ®©y. EDI hiÖn ®· vµ ®ang ®­îc c¸c c¶ng tiªn tiÕn cña c¸c n­íc ASEAN sö dông réng r·i. Hy väng r»ng víi sù gia nhËp cña ViÖt Nam vµo ASEAN, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh VT§PT ë ViÖt Nam sÏ nhanh chãng hoµ nhËp víi ®ång nghiÖp thÕ giíi trong lÜnh vùc nµy. KÕt luËn : Kh«ng Ýt c¸c chuyªn gia mét sè n­íc cho r»ng kh«ng cÇn thiÕt ®Ò ch÷ “KHUNG”(Framework) ë tªn gäi cña HiÖp ®Þnh bëi trong néi dung cña HiÖp ®Þnh ®· quy ®Þnh t­¬ng ®èi chi tiÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò cô thÓ cña mét hîp ®ång VT§PT. Ngoµi ra v× HiÖp ®Þnh chñ yÕu chØ nãi nhiÒu vÒ VT§PT mµ kh«ng nãi g× tíi “ThuËn lîi ho¸ th­¬ng m¹i” (Trade facilitation) nªn nhiÒu ng­êi còng ®Ò nghÞ bá thuËt ng÷ nµy khái tªn gäi cña HiÖp ®Þnh. Tuy nhiªn, trong HiÖp ®Þnh vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò tån t¹i nh­: cã cÇn ®Þnh nghÜa ng­êi chuyªn chë hay kh«ng ®Ó ph©n biÖt hä víi ng­êi kinh doanh VT§PT, liÖu nguêi kinh doanh VT§PT cã ®­îc miÔn tr¸ch hay kh«ng nÕu anh ta chøng minh ®­îc tæn thÊt lµ do lçi lÇm cña ng­êi göi hµng, ng­êi nhËn hµng, do bao b× vµ m· hiÖu kh«ng râ rµng, do Ên tú cña hµng hãa hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh chuyÓn hµng, chuyÓn dÞch, bèc xÕp, l­u kho hµng ho¸, do hËu qu¶ cña ®×nh c«ng, bÕ x­ëng, trÔ n¶i c«ng viÖc hoÆc do nh÷ng hµnh ®éng kh¸c g©y ra ngoµi sù kiÓm so¸t cña ng­êi kinh doanh VT§PT. Dï cßn mét sè ®iÓm cÇn hoµn thiÖn nh­ng HiÖp ®Þnh nµy vÉn lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu cña c¸c nø¬c ASEAN trong viÖc nhÊt thÓ hãa ph¸p luËt cña c¸c quèc gia thµnh viªn cña HiÖp héi §«ng Nam ¸. HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ VT§PT lµ mét b­íc tiÕn míi trong hîp t¸c GTVT gi÷a c¸c n­íc ASEAN. §©y lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý khung khu vùc gióp cho viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn VT§PT nãi riªng vµ vËn t¶i nãi chung. Nã thÓ hiÖn ®­îc xu h­íng tù do ho¸ dÞch vô vËn t¶i nh»m thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ trong khu vùc vµ nèi kÕt víi c¸c n­íc ngoµi HiÖp héi. §Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, chóng ta cÇn t×m hiÓu kü vÒ HiÖp ®Þnh ®Ó mçi doanh nghiÖp giao nhËn vËn t¶i vËn dông ®óng vµ cã lîi cho m×nh, c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ v­¬n ra thÞ tr­êng khu vùc. Bªn c¹nh ®ã chóng ta cÇn nhanh chãng nghiªn cøu ®Ó luËt ho¸ c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh, qua ®ã t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho viÖc kinh doanh VT§PT ë ViÖt Nam. Trong khi HiÖp ®Þnh ch­a cã hiÖu lùc, c«ng t¸c chuÈn bÞ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh cÇn ®­îc khÈn tr­¬ng xóc tiÕn, trong ®ã ®iÒu cèt lâi lµ ph¶i ®µo t¹o c¸n bé tõ cÊp qu¶n lý ®Õn c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp giao nhËn vËn t¶i trªn mäi ph­¬ng thøc vËn t¶i: hµng kh«ng, hµng h¶i, ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®­êng thuû néi ®Þa vÒ VT§PT. CÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a GTVT víi ngµnh h¶i quan, tµi chÝnh ®Ó cã tiÕng nãi chung nh»m ph¸t triÓn VT§PT ë ViÖt Nam, phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp ®æi míi, c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Lêi kÕt VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ h×nh thøc vËn t¶i liªn hîp míi nhÊt, hiÖn ®¹i nhÊt, cã hiÖu qu¶ vµ thuËn lîi vÒ c¬ së ph¸p lý cho ng­êi göi hµng vµ ng­êi nhËn hµng. ë n­íc ta, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ ®a ph­¬ng hãa quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi nªn ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu viÖc ¸p dông VT§PT ®Ó thùc hiÖn giao nhËn hµng ho¸ tíi c¸c ®iÓm cuèi cïng s©u trong néi ®Þa trªn c¬ së c¸c hîp ®ång VT§PT do n­íc ngoµi ký kÕt. Tuy nhiªn VT§PT ch­a ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam lµ do nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng lý do chÝnh lµ: c¬ së h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ch­a ®ång bé, kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn quèc gia vµ quèc tÕ, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ch­a hoµn thiÖn hoÆc cßn s¬ cøng, sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh th­¬ng m¹i, hµng h¶i vµ h¶i quan ch­a ®­îc chÆt chÏ. §Æc biÖt hÖ thèng luËt ph¸p ch­a ®Çy ®ñ rÊt khã kh¨n trong viÖc ¸p dông h×nh thøc VT§PT ë ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh c¸c n­íc ASEAN hîp t¸c vµ ®Èy m¹nh ¸p dông VT§PT lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan trong xu thÕ ph¸t triÓn cña ph­¬ng thøc vËn t¶i nµy trªn thÕ giíi. §ång thêi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hîp t¸c nµy còng lµ mét tÊt yÕu cho viªc thùc hiÖn môc tiªu chung “thóc ®Èy hîp t¸c khu vùc trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸”. Sù hîp t¸c gi÷a c¸c n­íc ASEAN vÒ VT§PT b­íc ®Çu ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu.Víi viÖc ký kÕt b¶n dù th¶o HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc t¹o c¬ së ph¸p lý chung cho tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ trong ph­¬ng thøc VT§PT,®· ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh hîp t¸c ASEAN trong lÜnh vùc nµy./. ._.