Thực trạng và triển vọng xuất khẩu phần mềm tại Việt Nam

Môc Lôc Danh môc b¶ng Sè thø tù Tªn b¶ng Trang 1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam (1995-2002) 15 2 Lao ®éng ViÖt Nam trong lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm giai ®o¹n 1996 - 2002 21 3 C¸n c©n thanh to¸n ViÖt Nam 11 th¸ng ®Çu n¨m giai ®o¹n 2000 - 2003 23 4 Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu phÇn mÒm NhËt B¶n giai ®o¹n 1994 – 2000 30 5 C«ng nghiÖp phÇn mÒm Ên §é giai ®o¹n 1993 – 1999 35 6 C¬ cÊu doanh thu CNpCNTT ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 – 2002 40 7 Sè c«ng ty vµ nh©n sù phÇn mÒm ViÖt Nam giai ®o¹n 1996-2002 41 8 Doanh sè vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm c«ng ty FPT n¨m 2001 – 2002 46 9 Sè ng­êi dïng Internet t¹i mét sè n­íc trªn thÕ giíi 50 10 Vi ph¹m b¶n quyÒn cña ViÖt Nam so víi khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng vµ toµn thÕ giíi 64 11 Dù b¸o thÞ tr­êng phÇn mÒm khu vùc vµ thÕ giíi 72 12 Nhu cÇu chuyªn gia gia c«ng phÇn mÒm vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña Ên §é 73 13 Tiªu chuÈn lùa chän nhµ cung cÊp dÞch vô gia c«ng phÇn mÒm 74 14 Dù b¸o thÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam 75 15 Dù b¸o gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng NhËt B¶n ®Õn n¨m 2010 76 Sè thø tù Tªn biÓu Trang 1 Doanh thu ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT vµ GDP NhËt B¶n giai ®o¹n 1992 - 2001 26 2 Sè lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT vµ trong toµn nÒn kinh tÕ NhËt B¶n giai ®o¹n 1992 – 2001 27 3 C¬ cÊu doanh thu ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n giai ®o¹n 1997 – 2001 28 4 C¬ cÊu xuÊt khÈu phÇn mÒm NhËt B¶n giai ®o¹n 1994 -2000 32 5 ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm NhËt B¶n giai ®o¹n 1994–2000 33 6 XuÊt khÈu phÇn mÒm Ên §é giai ®o¹n 1991 – 2003 38 7 N¨ng suÊt lµm phÇn mÒm cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1998 – 2002 42 8 Sè thuª bao Internet t¹i ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2003 50 9 Chi phÝ thuª bao Internet t¹i ViÖt Nam 58 10 PhÝ truy cËp Internet qua ®iÖn tho¹i cña ViÖt Nam 59 11 Dung l­îng ®­êng kÕt nèi quèc tÕ cña ViÖt Nam 60 12 Gi¸ cæ phiÕu mét sè c«ng ty phÇn mÒm hµng ®Çu thÕ giíi n¨m 2001 69 Danh môc biÓu Ký hiÖu TiÕng Anh TiÕng ViÖt 0 Kh«ng cã Apr April Th¸ng t­ Aug August Th¸ng t¸m CNH C«ng nghiÖp ho¸ CNH – H§H C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ CNH XHCH C«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa CNPC C«ng nghÖ phÇn cøng CNpCNTT C«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin CNPM C«ng nghÖ phÇn mÒm CNpPC C«ng nghiÖp phÇn cøng CNpPM C«ng nghiÖp phÇn mÒm CNTT C«ng nghÖ th«ng tin CSHT C¬ së h¹ tÇng Dec December Th¸ng m­êi hai HCA Héi tin häc thµnh phè Hå ChÝ Minh KCNpPM Khu c«ng nghiÖp phÇn mÒm ST§ Sè tuyÖt ®èi SXPM S¶n xuÊt phÇn mÒm TP. HCM Thµnh phè Hå ChÝ Minh X Cã XKPM XuÊt khÈu phÇn mÒm Danh môc c¸c ký hiÖu viÕt t¾t Lêi nãi ®Çu KÓ tõ khi m¸y tÝnh ra ®êi, kh¸i niÖm C«ng NghÖ Th«ng Tin (CNTT) ngµy cµng trë nªn quen thuéc ®Õn nçi thÕ kû 21 ®­îc gäi lµ thÕ kû th«ng tin. Linh hån cña CNTT chÝnh lµ phÇn mÒm - mét s¶n phÈm v« cïng quan träng trong cuéc sèng. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy, trong 10 gÇn ®©y, ViÖt Nam ®· rÊt chó träng ®Õn lÜnh vùc C«ng NghÖ PhÇn MÒm còng nh­ ®Õn viÖc tiªu thô mÆt hµng nµy t¹i thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Tuy vËy, thùc tr¹ng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam vÉn cßn rÊt manh món, nhá lÎ so víi tiÒm n¨ng ®Êt n­íc ta. Tr­íc t×nh h×nh nµy, em xin tËp trung nghiªn cøu ®Ò tµi: “Thùc tr¹ng vµ triÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam.” Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi tr­íc hÕt nh»m hÖ thèng mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ CNTT vµ CNPM. Trªn c¬ së n¨m v÷ng lý luËn, khãa luËn ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam nãi chung vµ mét sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc nµy nãi riªng. Tõ ®ã, cuèi cïng khãa luËn ®­a ra mét c¸i nh×n tæng thÓ vÒ triÓn väng ph¸t triÓn cña lÜnh vùc phÇn mÒm cña ViÖt Nam vµ v¹ch ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m h­íng tíi mét sù ph¸t triÓn h¬n n÷a. Khãa luËn ®­îc thùc hiÖn víi ph­¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch tµi liÖu, thèng kª, so s¸nh, chØ sè… KÕt cÊu cña khãa luËn kh«ng kÓ phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Ðn xuÊt khÈu phÇn mÒm Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam Ch­¬ng III: TriÓn väng ph¸t triÓn vµ gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam Do giíi h¹n vÒ thêi gian, tµi liÖu vµ n¨ng lùc ng­êi viÕt, khãa luËn kh«ng tr¸nh khái h¹n chÕ vµ sai sãt. RÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o, gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TiÕn sü NguyÔn H÷u Kh¶i, ng­êi ®· h­íng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh vµ gióp ®ì em hoµn thµnh tèt khãa luËn nµy. Hµ Néi Ngµy 17 th¸ng 12 n¨m 2003 Sinh viªn §oµn Anh Th­ Ch­¬ng I: mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn xuÊt khÈu phÇn mÒm XuÊt khÈu phÇn mÒm vµ nh÷ng kh¸i niÖm liªn quan Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ häc phÇn mÒm C«ng nghÖ th«ng tin ChiÕc m¸y tÝnh ®Çu tiªn ra ®êi ®Õn nay ®· ®­îc gÇn 60 n¨m. Kh¸i niÖm CNTT kh«ng cßn lµ míi song còng kh«ng dÔ ®Ó ®­a ra ®­îc mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt vÒ nã. Mçi ng­êi d­íi mçi gãc ®é l¹i cã mét quan ®iÓm riªng. Cã quan ®iÓm cho r»ng CNTT lµ hÖ thèng c¸c tri thøc vµ ph­¬ng ph¸p khoa häc, c¸c c«ng cô vµ ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i, c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ… ®­îc sö dông ®Ó thu thËp, l­u tr÷, xö lý, s¶n xuÊt vµ truyÒn b¸ th«ng tin nh»m gióp con ng­êi nhËn thøc, tæ chøc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn th«ng tin nh­ nguån tµi nguyªn quan träng nhÊt. CNTT bao gåm chñ yÕu lµ m¸y tÝnh, kÓ c¶ c¸c bé vi xö lý, m¹ng viÔn th«ng nèi c¸c m¸y tÝnh, phÇn mÒm vµ néi dung th«ng tin. Theo www.mofa.gov.vn, nhËp vµo ngµy 24/11/2000. QuyÕt ®Þnh 49/ CP cña Thñ t­íng chÝnh phñ ra ngµy 14/ 8/ 2003 ®Þnh nghÜa râ rµng h¬n: “CNTT lµ tËp hîp c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc, c¸c ph­¬ng tiÖn vµ c«ng cô kü thuËt hiÖn ®¹i - chñ yÕu lµ kü thuËt m¸y tÝnh vµ viÔn th«ng - nh»m tæ chøc, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn th«ng tin rÊt phong phó vµ tiÒm tµng trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ng­êi vµ x· héi.” QuyÕt ®Þnh sè 49/CP cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn CNTT ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m 1990 – www.vietsoftonline.com.vn VËy thùc chÊt CNTT lµ g×? Theo gi¸o s­ Jim Senn – Tr­ëng khoa hÖ thèng th«ng tin m¸y tÝnh cña Tr­êng §¹i häc Georgia, Hoa Kú, CNTT gåm 3 bé phËn: m¸y tÝnh, m¹ng truyÒn th«ng vµ know – how. Theo luËn v¨n “Gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn nghiÖp vô xuÊt khÈu phÇn mÒm” – TrÇn H»ng Thu – EK35 Trung 1 - §HNT HN. M¸y tÝnh lµ mét thiÕt bÞ gåm 3 bé phËn: phÇn cøng, phÇn mÒm vµ th«ng tin. M¹ng truyÒn th«ng lµ mét hÖ thèng kÕt nèi c¸c m¹ng m¸y tÝnh, bao gåm c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm. Know – how lµ mét kh¸i niÖm chØ con ng­êi, qui tr×nh nghiÖp vô vµ phÇn mÒm øng dông. CNTT ngµy nay ®ang ph¸t triÓn theo h­íng héi tô víi viÔn th«ng, truyÒn thanh, truyÒn h×nh, b¸o chÝ, xuÊt b¶n. HiÓu theo nghÜa réng nhÊt th× CNTT bao gåm bèn ®Þa h¹t cã liªn hÖ h÷u c¬ víi nhau: viÔn th«ng, ®iÖn tö, tin häc (kÓ c¶ c¸c thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm), vµ c¸c ¸p dông cña tin häc trong khoa häc kü thuËt, hµnh ch¸nh, qu¶n trÞ vµ kinh doanh. Cßn theo nghÜa hÑp, CNTT bao gåm c«ng nghÖ häc phÇn cøng (CNPC) vµ c«ng nghÖ häc phÇn mÒm (CNPM). C«ng nghÖ häc phÇn mÒm Còng gièng nh­ CNTT, cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ CNPM ®­îc ®­a ra d­íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau, t¹i nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. N¨m 1969, Friedrich L. Bauer cho r»ng: “C«ng nghÖ häc phÇn mÒm lµ viÖc thiÕt lËp vµ sö dông c¸c nguyªn t¾c c«ng nghÖ häc ®óng ®¾n dïng ®Ó thu ®­îc phÇn mÒm mét c¸ch kinh tÕ võa tin cËy võa lµm viÖc hiÖu qu¶ trªn c¸c m¸y thùc.” Gi¸o tr×nh C«ng nghÖ häc phÇn mÒm - §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi §Õn n¨m 1995, tr­íc sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña CNTT, K.Kawamura – gi¸o s­ Kü thuËt m¸y tÝnh vµ ®iÖn tö vµ qu¶n lý c«ng nghÖ – trung t©m qu¶n lý c«ng nghÖ NhËt B¶n – Hoa Kú l¹i ®­a ra kh¸i niÖm: “C«ng nghÖ häc phÇn mÒm lµ lÜnh vùc häc vÊn vÒ c¸c kü thuËt, ph­¬ng ph¸p luËn c«ng nghÖ häc (lý luËn vµ kü thuËt ®­îc hiÖn thùc hãa trªn nh÷ng nguyªn t¾c, nguyªn lý nµo ®ã) trong toµn bé quy tr×nh ph¸t triÓn phÇn mÒm nh»m n©ng cao c¶ chÊt vµ l­îng cña s¶n xuÊt phÇn mÒm.” Nh­ 4 Mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt, cã thÓ nãi CNPM lµ lÜnh vùc khoa häc vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p luËn, kü thuËt vµ c«ng cô tÝch hîp trong quy tr×nh s¶n xuÊt vµ vËn hµnh phÇn mÒm nh»m t¹o ra phÇn mÒm víi nh÷ng chÊt l­îng mong muèn. §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ cÇn ph©n biÖt hai cÆp kh¸i niÖm dÔ nhÇm lµ “c«ng nghÖ häc phÇn mÒm” vµ “c«ng nghiÖp phÇn mÒm”; “c«ng nghÖ th«ng tin” vµ “c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin”. Nh­ tr×nh bµy ë trªn, ta cã thÓ hiÓu c«ng nghÖ häc phÇn mÒm, c«ng nghÖ th«ng tin lµ nh÷ng kh¸i niÖm thuéc lÜnh vùc häc thuËt. Cßn c«ng nghiÖp phÇn mÒm (CNpPM), c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin (CNp CNTT) lµ nh÷ng kh¸i niÖm thuéc lÜnh vùc kinh tÕ. CNpPM chØ mét ngµnh c«ng nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c s¶n phÈm vµ cung øng c¸c dÞch vô phÇn mÒm. Cßn CNp CNTT lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c s¶n phÈm vµ cung øng c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn CNTT mµ theo nghÜa hÑp lµ phÇn cøng vµ phÇn mÒm. Kh¸i qu¸t chung vÒ phÇn mÒm vµ s¶n phÈm, dÞch vô phÇn mÒm PhÇn mÒm Kh¸i niÖm Theo QuyÕt ®Þnh sè 128/2000 Q§ - Ttg do Thñ t­íng chÝnh phñ ban hµnh, “phÇn mÒm ®­îc hiÓu lµ ch­¬ng tr×nh, tµi liÖu m« t¶ ch­¬ng tr×nh, tµi liÖu hç trî, néi dung th«ng tin sè hãa.” QuyÕt ®Þnh sè 128/2000 Q§ - Ttg vÒ mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ phÇn mÒm. – www.vietsoftonline.com.vn HiÓu theo nghÜa hÑp, phÇn mÒm lµ dÞch vô ch­¬ng tr×nh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng xö lý cña phÇn cøng cña m¸y tÝnh ch¼ng h¹n nh­ HÖ ®iÒu hµnh. Cßn hiÓu theo nghÜa réng, phÇn mÒm lµ tÊt c¶ c¸c kü thuËt øng dông ®Ó thùc hiÖn nh÷ng dÞch vô chøc n¨ng cho môc ®Ých nµo ®ã cña phÇn cøng. Víi c¸ch hiÓu nµy, phÇn mÒm lµ mét kh¸i niÖm kh«ng chØ bao gåm c¸c phÇn mÒm c¬ b¶n, c¸c phÇn mÒm øng dông mµ cßn chØ c¶ kh¶ n¨ng, kinh nghiÖm thùc tiÔn vµ kü n¨ng cña kü s­ – ng­êi chÕ ra phÇn mÒm. Nãi tãm l¹i, trong mét hÖ thèng m¸y tÝnh, nÕu trõ bá ®i c¸c thiÕt bÞ vµ c¸c lo¹i phô kiÖn th× phÇn cßn l¹i chÝnh lµ phÇn mÒm. Ph©n lo¹i Cã nhiÒu c¨n cø kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i phÇn mÒm. Tuy nhiªn, do môc tiªu cña khãa luËn kh«ng ®i s©u vµo khÝa c¹nh kü thuËt nªn chØ ph©n lo¹i phÇn mÒm theo môc ®Ých sö dông. Víi c¨n cø nµy, phÇn mÒm ®­îc chia lµm 2 lo¹i: phÇn mÒm hÖ thèng vµ phÇn mÒm øng dông. PhÇn mÒm hÖ thèng (System Sofware): qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh ë møc hÖ thèng. PhÇn mÒm øng dông (Application Software): ®­îc thiÕt kÕ nh»m sö dông søc m¹nh cña m¸y tÝnh trong viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cô thÓ. PhÇn mÒm øng dông l¹i bao gåm 3 lo¹i: phÇn mÒm øng dông cho ng­êi dïng th«ng th­êng (trß ch¬i, phÇn mÒm häc tËp…), phÇn mÒm øng dông chuyªn ngµnh (phÇn mÒm qu¶n lý tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm…), vµ phÇn mÒm ®a ngµnh (phÇn mÒm kÕ to¸n qu¶n lý, nh©n sù, so¹n th¶o v¨n b¶n…). §Æc tÝnh chung Lµ mét hµng hãa trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, phÇn mÒm còng cã hai thuéc tÝnh lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Tuy nhiªn, kh«ng gièng nh÷ng hµng th«ng th­êng nh­ g¹o, thñy s¶n, phÇn mÒm lµ mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt cã nh÷ng ®Æc tÝnh riªng. Thø nhÊt, phÇn mÒm lµ mét lo¹i hµng hãa v« h×nh, chøa ®ùng ý t­ëng vµ s¸ng t¹o cña t¸c gi¶, nhãm t¸c gi¶ lµm ra nã. Hµm l­îng chÊt x¸m cña phÇn mÒm rÊt ®Ëm ®Æc. C¸i mµ chóng ta nh×n thÊy nh­ ®Üa CD, ®Üa mÒm… chØ lµ c¸i ®Ó chøa phÇn mÒm. Ng­êi ta kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ phÇn mÒm b»ng nh÷ng chØ tiªu th«ng th­êng nh­ dµi bao nhiªu mÐt, nÆng bao nhiªu c©n. Thø hai, phÇn mÒm vèn cã lçi tiÒm tµng. Kh«ng cã phÇn mÒm nµo khi lµm ra ®· hoµn h¶o. Quy m« cµng lín th× kh¶ n¨ng cã lçi cµng cao. Lçi phÇn mÒm dÔ bÞ ph¸t hiÖn bëi ng­êi sö dông. Mét minh chøng cho ®Æc tÝnh nµy lµ tr­êng hîp hÖ ®iÒu hµnh Windows XP vèn ®­îc Microsoft tù tin lµ hÖ ®iÒu hµnh chuyªn nghiÖp vÉn kh«ng tr¸nh ®­îc lçi, ®Æc biÖt lµ c¸c lçi an toµn b¶o mËt cho phÐp tin tÆc tÊn c«ng c¸c m¸y cã sö dông c¸c phiªn b¶n Windows nµy. §iÒu nµy cã thÓ thÊy râ qua sù ph¸t ho¹i cña s©u m¸y tÝnh Blaster vµ c¸c biÕn thÓ cña nã do ®· khai th¸c ®­îc lçi trµn bé ®Öm cña c¸c phiªn b¶n Windows. Thø ba, tuy phÇn mÒm nµo còng tiÒm tµng lçi nh­ng chÊt l­îng phÇn mÒm kh«ng v× thÕ mµ gi¶m ®i. Tr¸i l¹i, nã cßn cã xu h­íng tèt lªn sau mçi lÇn cã lçi ®­îc ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a. Còng vÉn trong tr­êng hîp virus Blaster tÊn c«ng hÖ ®iÒu hµnh Windows, sau khi ®· cËp nhËt c¸c b¶n söa lçi hoÆc cÊu h×nh t­êng löa th× ta hoµn toµn cã thÓ v« hiÖu hãa kh¶ n¨ng l©y nhiÔm vµ ph¸ ho¹i cña s©u Blaster. Nãi chung, sau mçi lÇn söa lçi nh­ thÕ, phÇn mÒm l¹i trë nªn tèt h¬n. Thø t­, phÇn mÒm rÊt dÔ bÞ mÊt b¶n quyÒn. Së dÜ vËy bëi viÖc sao chÐp phÇn mÒm rÊt ®¬n gi¶n. Khi ®· cã mét b¶n phÇn mÒm, chØ cÇn mét vµi ®éng t¸c sao chÐp lµ cã thÓ cã ngay mét b¶n thø hai. §iÒu nµy thËt qu¸ dÔ dµng so víi viÖc lµm ra mét chiÕc « t«, hay mét TV gièng hÖt c¸i ban ®Çu. §¸ng chó ý lµ viÖc mÊt b¶n quyÒn ë ®©y kh«ng chØ lµ mÊt b¶n quyÒn vÒ b¶n th©n phÇn mÒm ®ã mµ cßn bao gåm b¶n quyÒn vÒ ý t­ëng s¶n xuÊt ra phÇn mÒm ®ã. V× thÕ, cã thÓ nãi ý t­ëng phÇn mÒm lµ cña chung. Thø n¨m, vßng ®êi phÇn mÒm rÊt ng¾n ngñi. §iÒu nµy thËt dÔ hiÓu v× CNTT lµ mét c«ng nghÖ biÕn chuyÓn nhanh. PhÇn mÒm, hÖ thÇn kinh mµ con ng­êi trang bÞ cho m¸y tÝnh ®Ó m¸y tÝnh ho¹t ®éng theo ý muèn m×nh, còng ph¶i thay ®æi theo. Khi ®· cã mét phÇn mÒm míi ra ®êi, ­u viÖt h¬n th× phÇn mÒm cò ch¾c ch¾n sÏ bÞ ®µo th¶i. Thø s¸u, ®Çu t­ cho R&D ®Ó hoµn thiÖn s¶n phÈm phÇn mÒm lµ rÊt lín. §©y lµ mét ®iÒu b¾t buéc nÕu c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phÇn mÒm muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bëi nh­ ta ®· biÕt, chu kú phÇn mÒm rÊt ng¾n ngñi. NÕu kh«ng nghiªn cøu ®Ó lµm ra phÇn mÒm míi thay thÕ phÇn mÒm cò, hoÆc c¶i tiÕn phÇn mÒm cò, doanh nghiÖp sÏ mÊt kh¸ch hµng, thÞ phÇn vµo tay ®èi thñ c¹nh tranh. Thø b¶y, tÝnh toµn cÇu vµ c¹nh tranh trong ngµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm rÊt m·nh liÖt. §Æc tÝnh nµy lµ hÖ qu¶ cña hai ®Æc tÝnh trªn. Víi mét s¶n phÈm cã vßng ®êi ng¾n, cã ®Çu t­ cho R&D lín, c¹nh tranh lµ ®iÒu tÊt yÕu. Víi sù ph¸t triÓn m¹nh cña CNTT, c¹nh tranh ®· kh«ng chØ cßn dõng trong biªn giíi quèc gia mµ cßn v­¬n tíi ph¹m vi toµn cÇu. Thø t¸m, b¸n trªn m¹ng lµ h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu. §©y lµ mét ®Æc tÝnh næi bËt cña phÇn mÒm. PhÇn mÒm lµ mét bé phËn cña CNTT mµ CNTT ngµy nµy g¾n liÒn víi kh¸i niÖm m¹ng. H¬n bÊt kú s¶n phÈm nµo kh¸c, b¸n hµng qua m¹ng lµ h×nh thøc thuËn tiÖn vµ dÔ dµng nhÊt khi kinh doanh phÇn mÒm. S¶n phÈm vµ dÞch vô phÇn mÒm Kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt víi kh¸i niÖm phÇn mÒm – mét kh¸i niÖm thuéc lÜnh vùc CNPM, s¶n phÈm phÇn mÒm lµ mét kh¸i niÖm g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña CNpPM. ChØ khi phÇn mÒm ®­îc ®em ra mua b¸n trao ®æi, trë thµnh hµng hãa th× míi xuÊt hiÖn CNpPM. Vµ s¶n phÈm phÇn mÒm cµng phong phó ®a d¹ng th× CNpPM cµng lín m¹nh. QuyÕt ®Þnh sè 128/2000 Q§ - Ttg cña Thñ t­íng chÝnh phñ quy ®Þnh: “S¶n phÈm phÇn mÒm lµ phÇn mÒm ®­îc s¶n xuÊt vµ ®­îc thÓ hiÖn hay l­u tr÷ ë bÊt kú mét d¹ng vËt thÓ nµo, cã thÓ ®­îc mua b¸n hoÆc chuyÓn giao cho ®èi t­îng kh¸c sö dông.” S¶n phÈm phÇn mÒm theo c¸ch hiÓu cña QuyÕt ®Þnh nµy bao gåm phÇn mÒm nhóng, phÇn mÒm ®ãng gãi, phÇn mÒm chuyªn dông vµ s¶n phÈm th«ng tin sè hãa. PhÇn mÒm nhóng lµ s¶n phÈm phÇn mÒm ®­îc nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ cµi s½n vµo thiÕt bÞ vµ ®­îc sö dông cïng thiÕt bÞ mµ kh«ng cÇn cã sù cµi ®Æt cña ng­êi sö dông hay ng­êi thø ba. PhÇn mÒm ®ãng gãi lµ s¶n phÈm phÇn mÒm cã thÓ sö dông ®­îc ngay sau khi ng­êi sö dông hoÆc nhµ cung cÊp dÞch vô cµi ®Æt vµo c¸c thiÕt bÞ hay hÖ thèng. Chóng gåm hai lo¹i: phÇn mÒm hÖ thèng vµ phÇn mÒm øng dông. PhÇn mÒm chuyªn dông lµ s¶n phÈm phÇn mÒm ®­îc ph¸t triÓn theo yªu cÇu cô thÓ vµ riªng biÖt cña kh¸ch hµng. S¶n phÈm th«ng tin sè hãa lµ néi dung th«ng tin sè hãa ®­îc l­u tr÷ trªn mét vËt thÓ nµo ®ã. Trong nÒn kinh tÕ ngµy nay, kh¸i niÖm hµng hãa kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ s¶n phÈm – hµng hãa h÷u h×nh mµ trong ®ã cßn bao hµm kh¸i niÖm hµng hãa v« h×nh – dÞch vô. S¶n xuÊt, kinh doanh vµ xuÊt khÈu trong lÜnh vùc CNpPM còng vËy. Bªn c¹nh viÖc mua b¸n s¶n phÈm phÇn mÒm, thÞ tr­êng thÕ giíi cßn rÊt nhén nhÞp víi ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô liªn quan ®Õn phÇn mÒm. Cã lÏ v× vËy mµ ®èi t­îng ®­îc h­ëng ­u ®·i nh­ quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh 128/2000 Q§ - Ttg lµ nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn mÒm vµ cung cÊp dÞch vô phÇn mÒm. Theo quyÕt ®Þnh nµy, dÞch vô phÇn mÒm ®­îc ®Þnh nghÜa lµ “mäi ho¹t ®éng trùc tiÕp phôc vô viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn mÒm, khai th¸c, nghiªn cøu, sö dông, ®µo t¹o, phæ biÕn vµ ho¹t ®éng t­¬ng tù kh¸c liªn quan ®Õn phÇn mÒm.” C¸c dÞch vô nµy bao gåm: t­ vÊn phÇn mÒm, tÝch hîp, cung cÊp hÖ thèng, dÞch vô chuyªn nghiÖp vÒ phÇn mÒm, gia c«ng phÇn mÒm, dÞch vô xö lý d÷ liÖu, huÊn luyÖn vµ ®µo t¹o… Theo tinh thÇn nµy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ph¶i ®­îc hiÓu lµ xuÊt khÈu c¶ s¶n phÈm lÉn dÞch vô phÇn mÒm. V× vËy, kÓ tõ ®©y, trong ph¹m vi luËn v¨n nµy, nÕu kh«ng cã gi¶i thÝch g× kh¸c, xin ®­îc dïng kh¸i niÖm “phÇn mÒm” ®Ó chØ chung c¶ s¶n phÈm lÉn dÞch vô phÇn mÒm mçi khi ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu phÇn mÒm XuÊt khÈu phÇn mÒm (XKPM) ®­îc tiÕn hµnh d­íi bèn h×nh thøc: gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu, xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi, xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i chç vµ xuÊt khÈu lao ®éng phÇn mÒm. Tuy nhiªn, c¨n cø vµo thùc tr¹ng ho¹t ®éng XKPM n­íc ta hiÖn nay - thÞ phÇn giµnh cho xuÊt khÈu phÇn mÒm t¹i chç qu¸ nhá, cßn xuÊt khÈu lao ®éng phÇn mÒm ch­a ®ñ søc ®Ó v­¬n ra thÕ giíi, chØ xin ®i s©u ph©n tÝch hai h×nh thøc ®Çu. Gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu Gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu lµ viÖc c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc theo yªu cÇu ®Æc t¶ cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi mµ lµm ra s¶n phÈm phÇn mÒm vµ nhËn phÝ gia c«ng. Kh¸ch hµng n­íc ngoµi cã thÓ hç trî vÒ tµi chÝnh nÕu nh­ khèi l­îng c«ng viÖc t­¬ng ®èi lín. Nh­ vËy, gäi lµ gia c«ng xuÊt khÈu nh­ng gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu kh«ng gièng nh­ gia c«ng c¸c hµng hãa kh¸c. §èi víi c¸c hµng hãa th«ng th­êng, bªn ®Æt gia c«ng th­êng cung cÊp nguyªn liÖu th« ®Ó bªn nhËn gia c«ng chØ viÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt råi thu phÝ gia c«ng. Cßn víi gia c«ng phÇn mÒm, kh«ng cã nguyªn liÖu th« ®Ó giao cho bªn nhËn gia c«ng mµ chØ cã tr­êng hîp bªn ®Æt gia c«ng yªu cÇu bªn kia sö dông mét ng«n ng÷ lËp tr×nh nµo ®ã. NÕu ®©y lµ mét ng«n ng÷ th«ng dông mµ bªn gia c«ng ®· cã s½n t¹i c¬ së th× th«i, cßn nÕu lµ mét ng«n ng÷ ®Æc biÖt th× bªn ®Æt gia c«ng sÏ cung cÊp. Bªn nhËn gia c«ng tù t×m hiÓu ng«n ng÷ ®ã råi tiÕn hµnh theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu phÇn mÒm chñ yÕu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn bëi nã cã kh¸ nhiÒu ­u ®iÓm. Tr­íc hÕt, c¸c c«ng ty gia c«ng kh«ng ph¶i lo ®Çu ra cho s¶n phÈm, kh«ng ph¶i lo thiÕt kÕ vµ t¹o lËp ý t­ëng vÒ s¶n phÈm, kh«ng ph¶i ®Çu t­ vèn. §iÒu nµy rÊt phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp võa, nhá ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn bëi c¸c doanh nghiÖp nµy vèn Ýt, nh©n lùc máng, thiÕu c¶ kinh nghiÖm c¹nh tranh lÉn kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ. Ngoµi ra, tõ nh÷ng hîp ®ång gia c«ng nh­ vËy, c¸c n­íc nhËn gia c«ng cã thÓ tiÕp cËn víi c«ng nghÖ míi, lµm quen dÇn víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy vËy, gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu còng cã nhiÒu nh­îc ®iÓm. Thø nhÊt, c«ng ty nhËn gia c«ng chØ thu ®­îc møc phÝ gia c«ng nhá bÐ. Kho¶n tiÒn nµy th­êng ch¼ng lµ g× so víi tæng lîi nhuËn cã ®­îc tõ viÖc b¸n s¶n phÈm cuèi cïng. Thø hai, bªn nhËn gia c«ng kh«ng ®­îc gi÷ b¶n quyÒn s¶n phÈm. §iÒu nµy vÒ dµi h¹n lµ kh«ng tèt ®èi víi c«ng ty nhËn gia c«ng bëi hä sÏ kh«ng ®­îc thÞ tr­êng biÕt ®Õn, hoÆc chØ biÕt ®Õn nh­ mét ng­êi lµm thuª. Cuèi cïng, c«ng ty nhËn gia c«ng thô ®éng tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u tiªu thô. Khi tiÒm lùc cßn nhá th× viÖc nµy lµ mét ­u ®iÓm bëi cã thÓ häc ®­îc c«ng nghÖ míi, tËn dông ®­îc hÖ thèng ph©n phèi cña ®èi t¸c. Nh­ng trong dµi h¹n, viÖc chØ dõng l¹i ë gia c«ng xuÊt khÈu sÏ lµm mÊt tÝnh n¨ng ®éng cña c«ng ty, lµm c«ng ty xa rêi thÞ tr­êng vµ gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh. XuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi XuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi lµ viÖc c«ng ty phÇn mÒm trong n­íc dùa trªn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thÞ tr­êng cña m×nh, lùa chän s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó tiªu thô trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Kh¸ch hµng lµ ng­êi sö dông cuèi cïng cßn c«ng ty phÇn mÒm lµ ng­êi n¾m gi÷ b¶n quyÒn s¶n phÈm. XuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi cã nh÷ng ­u ®iÓm mµ gia c«ng phÇn mÒm kh«ng cã ®­îc. §ã lµ: Ng­êi xuÊt khÈu kh«ng ph¶i chia xÎ lîi nhuËn víi mét ai. §©y lµ mét ­u ®iÓm lín so víi gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu, h×nh thøc xuÊt khÈu mµ ng­êi nhËn gia c«ng chØ ®­îc nhËn mét kho¶n phÝ gia c«ng nhá bÐ. Ng­êi xuÊt khÈu vµ ng­êi nhËp khÈu tiÕp xóc trùc tiÕp víi nhau. V× thÕ ng­êi xuÊt khÈu n¾m rÊt râ t×nh h×nh thÞ tr­êng thÕ giíi. B¶n quyÒn s¶n phÈm lµm ra l¹i n»m trong tay ng­êi xuÊt khÈu nªn nÕu muèn ph¸t triÓn vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr­êng kh«ng gÆp nhiÒu trë ng¹i nh­ c«ng ty chØ chuyªn gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. Nh÷ng ­u ®iÓm nµy cã ®­îc lµ do c«ng ty xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi ®¶m nhËn mäi c«ng ®o¹n, tõ kh©u s¶n xuÊt phÇn mÒm cho ®Õn kh©u tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ng còng chÝnh ®iÒu nµy lµm cho h×nh thøc xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi cã mét sè nh­îc ®iÓm. NÕu c«ng ty nhËn gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu hoµn toµn yªn t©m vÒ viÖc s¶n phÈm lµm ra ch¾c ch¾n sÏ tiªu thô ®­îc th× víi c«ng ty xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi, tû lÖ rñi ro do kh«ng ®¶m b¶o ®­îc thÞ tr­êng ®Çu ra cho s¶n phÈm kh¸ lín, nhÊt lµ víi tèc ®é ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña CNTT hiÖn nay. §Ó cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc mäi kh©u nh­ vËy, c«ng ty cÇn cã mét tiÒm lùc nhÊt ®Þnh vÒ vèn còng nh­ vÒ nh©n lùc. Ngay c¶ khi ®ñ tiÒm lùc vÒ vèn vµ nh©n lùc, c«ng ty xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi vÉn gÆp rÊt nhiÒu rñi ro bëi ph¶i ®¶m nhËn nhiÒu c«ng ®o¹n tõ ph©n tÝch, thiÕt kÕ, lËp tr×nh kiÓm thö vµ ph©n phèi. ë ViÖt Nam hiÖn nay, do nÒn CNpPM cßn kÐm ph¸t triÓn, tiÒm lùc cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ch­a lín nªn h×nh thøc xuÊt khÈu phæ biÕn nhÊt vÉn lµ gia c«ng phÇn mÒm xuÊt khÈu. VÞ trÝ, vai trß cña XKPM trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam VÞ trÝ cña ho¹t ®éng XKPM trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam Còng nh­ tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c, vÞ trÝ cña ho¹t ®éng XKPM trong nÒn kinh tÕ quèc d©n phô thuéc rÊt lín vµo vÞ trÝ b¶n th©n ngµnh CNpPM. ChØ thÞ sè 58/CT/TW cña Bé ChÝnh trÞ ra ngµy 17/ 10/ 2000 ®· x¸c ®Þnh môc tiªu: “C«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän, cã tèc ®é vµ chÊt l­îng cao nhÊt so víi c¸c khu vùc kh¸c, cã tû lÖ ®ãng gãp cho t¨ng tr­ëng GDP cña c¶ n­íc ngµy cµng t¨ng… Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c«ng nghÖ th«ng tin thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng, ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm.” NghÞ quyÕt sè 07/ 2000 NQ – CP cña chÝnh phñ lµm râ thªm: “C«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ mét ngµnh kinh tÕ míi, cã gi¸ trÞ t¨ng cao, cã nhiÒu triÓn väng … Nhµ n­íc khuyÕn khÝch vµ ­u ®·i tèi ®a viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phÇn mÒm.” Cuèi cïng, QuyÕt ®Þnh sè 95/2002/Q§ - Ttg ra ngµy 17 th¸ng 7 n¨m 2002 kh¼ng ®Þnh: “X©y dùng c«ng nghiÖp phÇn mÒm thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, cã tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m 30-35%.” Coi CNpPM lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän kh«ng ph¶i lµ ý muèn chñ quan mµ hoµn toµn mµ lµ xu thÕ chung cña thÕ giíi. MÆc dï cho ®Õn nay, trong c¬ cÊu cña CNpCNTT – ngµnh c«ng nghiÖp cña mét c«ng nghÖ dµn tr¶i, CNpPC vÉn chiÕm tû träng lín nhÊt nh­ng rÊt nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi coi CNpPM míi lµ mòi nhän cña CNpCNTT. Së dÜ vËy bëi phÇn cøng chØ lµ c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ ban ®Çu. Sau khi ®· trang bÞ kh¸ ®Çy ®ñ ng­êi ta sÏ tËp trung ph¸t triÓn c¸c øng dông trªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, thiÕt bÞ ban ®Çu ®ã vµ ph¶i cÇn ®Õn phÇn mÒm. H¬n n÷a, tû suÊt lîi nhuËn cña c¸c kho¶n ®Çu t­ trong lÜnh vùc phÇn mÒm lµ rÊt cao vµ ®Çu t­ vµo phÇn mÒm kh«ng ®ßi hái vèn qu¸ lín. Tû suÊt nµy hiÖn nay gÊp 5-7 lÇn tû suÊt lîi nhuËn trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Tû lÖ gi¸ trÞ gia t¨ng trªn doanh thu cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm lªn tíi 50-75%. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam – §Æng Trung Kiªn – Líp Nga - K 37 - §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng Hµ Néi Thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t ®¹t cña nhiÒu c«ng ty phÇn mÒm nh­ Microsoft, Oracle… trªn thÕ giíi ®· chøng minh xu thÕ nµy. Hy väng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, thµnh qu¶ nµy sÏ ®Õn víi ViÖt Nam chóng ta. Trong ngµnh kinh tÕ mòi nhän nµy, ho¹t ®éng XKPM cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo? NghÞ quyÕt sè 07/ 2000 NQ – CP cña chÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh: “B­íc ®Çu, chó träng h×nh thøc xuÊt khÈu qua gia c«ng vµ cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. §ång thêi më réng thÞ tr­êng trong n­íc, tr­íc m¾t tËp trung ph¸t triÓn phÇn mÒm trong mét sè lÜnh vùc sím ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, thay thÕ c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm nhËp khÈu. Nhanh chãng tæ chøc xuÊt khÈu lao ®éng phÇn mÒm vµ phÇn mÒm ®ãng gãi ®Ó c«ng nghiÖp phÇn mÒm cña ViÖt Nam tõng b­íc ®¹t ®­îc vÞ thÕ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi.” Nh­ vËy, theo quan ®iÓm nµy, thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®Òu cã vÞ trÝ quan träng nh­ nhau. Cßn trong giai ®o¹n nµy nªn tËp trung vµo xuÊt khÈu ra thÕ giíi hay thÞ tr­êng néi ®Þa? RÊt nhiÒu héi th¶o ®· ®Ò cËp ®Õn c©u hái nµy nh­ng vÉn ch­a x¸c ®Þnh ®­îc c©u tr¶ lêi cuèi cïng. Tuy nhiªn, cÇn l­u ý r»ng thÞ tr­êng phÇn mÒm trong n­íc chØ míi võa ®­îc h×nh thµnh. Quy m« cßn rÊt nhá bÐ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chØ míi ®¹t kho¶ng 60 triÖu USD (trong sè ®ã doanh sè cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam chØ chiÕm tõ 14 ®Õn 15 triÖu USD) Theo www.vnpost.dgpt.gov.vn/bao-2003/so15/chuyende/t9b2.htm . C¬ cÊu s¶n phÈm ®¬n ®iÖu vÒ chñng lo¹i, gi¸ trÞ ®Çu t­ thÊp. Së dÜ vËy bëi tr­íc hÕt ngµnh CNPM non trÎ cña ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh khèc liÖt cña qu¸ tr×nh héi nhËp. H¬n n÷a, tr×nh ®é øng dông CNTT cña kh¸ch hµng cßn thÊp. Hä thùc sù ch­a hiÓu râ hä cÇn nh÷ng øng dông phÇn mÒm nµo. Nh÷ng ng­êi hiÓu biÕt vµ cã nhu cÇu cao th× l¹i t×m ®Õn c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. Bëi thÕ, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phÇn mÒm ViÖt Nam kh«ng thÓ chØ dõng l¹i ë thÞ tr­êng trong n­íc mµ ph¶i v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §iÒu nµy sÏ t¹o cho doanh nghiÖp ViÖt Nam c¬ héi häc tËp, tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi. ChiÕm vÞ trÝ quan träng trong mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, phÇn mÒm tuy vËy kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Quy m« ho¹t ®éng XKPM n­íc ta cßn rÊt nhá bÐ so víi c¸c mÆt hµng kh¸c. ¦íc tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2003, kim ng¹ch XKPM ViÖt Nam míi ®¹t kho¶ng 25 triÖu USD trong khi ngay tõ n¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nh­ dÖt may, giµy dÐp, thñy s¶n… ®· bá xa con sè nµy (B¶ng 1). §©y lµ mét thùc tr¹ng ®¸ng thÊt väng nÕu xÐt ®Õn tiÒm n¨ng thùc sù cña ViÖt Nam. Hy väng trong t­¬ng lai kh«ng xa, XKPM ViÖt Nam sÏ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ “mòi nhän” cña m×nh. B¶ng 1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam (1995-2002) §¬n vÞ: triÖu USD Ngµnh 1995 1999 2000 2001 2002 DÖt may 850,0 1746,2 1891,9 1975,4 2752,0 Giµy dÐp 296,4 1387,1 1471,7 1587,4 1867,0 Thñy s¶n 621,4 973,6 197,5 1816,4 2023,0 Rau qu¶ t­¬i vµ chÕ biÕn 56,1 106,6 213,1 344,3 201,0 Nguån : Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2002 (tramg 376 – 377) -NXB Thèng kª Vai trß cña ho¹t ®éng XKPM trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam §Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. CNH lµ nÊc thang tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mäi quèc gia. Thùc chÊt ®©y lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn lao ®éng thñ c«ng thµnh lao ®éng m¸y mãc trªn quy m« toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung c¬ b¶n cña nã lµ t¹o lËp c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ øng víi mçi tr×nh ®é cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· ®¹t ®­îc. Kh¸i niÖm CNH ®èi víi nhiÒu n­íc ®· thuéc vÒ qu¸ khø. Nh­ng còng víi nhiÒu n­íc, CNH cßn míi b¾t ®Çu hoÆc ®ang ®­îc tiÕn hµnh. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc nh­ vËy, dï ngay tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø III (3/60), §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh CNH XHCN lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¶ thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta. Vµo giai ®o¹n ®Çu tiÕn hµnh CNH nµy, chóng ta ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh quan liªu bao cÊp vµ kÕ ho¹ch hãa tËp trung trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mäi ng­êi ®Òu quen vµ chÊp nhËn lèi sèng b×nh qu©n, thËm chÝ cã ng­êi cßn coi sù giµu cã lµ xÊu xa, téi lçi. V× thÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ víi t­ c¸ch lµ c«ng cô, lµ ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu nhÊt gióp con ng­êi v­¬n lªn lµm giµu ®· trë nªn kh«ng cÇn thiÕt. Trong nhiÒu n¨m liÒn, vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ kh«ng ®­îc nhËn thøc ®Çy ®ñ. NghÞ quyÕt 26 cña Bé ChÝnh trÞ (khãa VI) quy ®Þnh møc ®Çu t­ tèi thiÓu cho khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ 2% nh­ng viÖc thùc hiÖn th­êng chØ ®­îc 1%. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ còng kh«ng ®­îc quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng. Ch¼ng h¹n nh­ mÆt b»ng d©n trÝ n­íc ta, tuy so víi nhiÒu n­íc nghÌo trªn thÕ giíi cã cao h¬n nh­ng nh×n chung vÉn ch­a ®ñ ®é cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ phæ cËp réng r·i tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ. “… ë n­íc ta cã 9% d©n sè mï ch÷, ch­a phæ cËp ®­îc gi¸o dôc tiÓu häc, tû lÖ sinh viªn trªn d©n sè cßn qu¸ thÊp, tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o míi ®¹t trªn 10%, nÒn kinh tÕ quèc d©n cßn thiÕu nhiÒu lao ®éng vµ c¸n bé cã tay nghÒ vµ tr×nh ®é kü thuËt nghiÖp vô cao.” V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh TW khãa VIII, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, HN, 1997, trang 223. Vµ v× thÕ, viÖc tiÕn hµnh CNH trong giai ®o¹n nµy cña chóng ta ®· thÊt b¹i. Nh×n nhËn ®­îc nguyªn nh©n thÊt b¹i, t¹i §¹i héi §¶ng VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh: “Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña CNH, H§H.” §Õn Héi nghÞ lÇn thø 2, Ban chÊp hµnh TW khãa VIII, §¶ng ta l¹i kh¼ng ®Þnh l¹i: “Cïng víi gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc vµ x©y dùng thµnh c«ng CNXH. CNH, H§H ®Êt n­íc b»ng vµ dùa vµo c«ng nghÖ.” Thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i cña v¨n minh trÝ tuÖ, cña tin häc. CNTT lµ yÕu tè quan träng cÊu thµnh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ còng lµ huyÕt m¹ch cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cña ®êi sèng x· héi. V× thÕ, viÖc x¸c ®Þnh “khoa häc c«ng nghÖ lµ ®éng lùc” còng cã thÓ ®­îc hiÓu lµ §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña CNTT nãi chung vµ CNPM – mét bé phËn quan träng cña CNTT nãi riªng trong qu¸ tr×nh CNH – H§H ®Êt n­íc ®óng nh­ NghÞ quyÕt sè 07/ 2000 NQ – CP ®· thõa nhËn: “Ph¸t triÓn CNTT, ®Æc biÖt c«ng nghiÖp phÇn mÒm lµ chñ tr­¬ng ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc ta ­u tiªn quan t©m, lµ mét trong nh÷ng c¸ch ®i t¾t ®ãn ®Çu ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc…” Cã vÞ trÝ ngang víi ho¹t ®éng b¸n hµng trong n­íc trong c¬ cÊu CNpPM nh­ng ho¹t ®éng XKPM do cho phÐp chóng ta tiÕp cËn víi thÞ tr­êng thÕ giíi nªn rÊt gÇn víi ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ. V× thÕ, cã thÓ nãi XKPM lµ mét trong nh÷ng c¸ch ®i t¾t ®ãn ®Çu ®Ó thùc hiÖn CNH - H§H ®Êt n­íc. Hç trî ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ Kh«ng mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi ngµy nay, tõ n­íc giµu nhÊt cho ®Õn n­íc nghÌo nhÊt cã thÓ kh­íc tõ, kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ. ViÖt Nam còng vËy. T¹i §¹i héi §¶ng IX §¶ng CSVN, §¶ng ta ®· tuyªn bè: “Thùc hiÖn nhÊt q._.u¸n ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, réng më, ®a ph­¬ng hãa, ®a d¹ng hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ. ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hßa b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn… Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.” VËy XKPM cã vai trß nh­ thÕ nµo trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña n­íc ta? Tr­íc hÕt, ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét trong sè nh÷ng nhiÖm vô quan träng trong qu¸ tr×nh héi nhËp. NghÞ quyÕt sè 07 – NQ/TW ra ngµy 27/ 11/ 2001 cña Bé ChÝnh TrÞ ghi râ: “Chñ ®éng vµ khÈn tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®æi míi c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña n­íc ta …Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, cÇn tranh thñ nh÷ng tiÕn bé míi cña khoa häc c«ng nghÖ.” Thø ®Õn, dï c¶ mét quèc gia, hay chØ lµ mét doanh nghiÖp, khi ®· héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cÇn lµ n¨ng lùc c¹nh tranh gåm c¶ n¨ng lùc c¹nh tranh s¶n phÈm vµ n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia. N¨ng lùc c¹nh tranh s¶n phÈm cña mçi doanh nghiÖp chÞu ¶nh h­ëng cña hai nhãm yÕu tè: yÕu tè ngoµi doanh nghiÖp vµ yÕu tè do doanh nghiÖp chi phèi. ChØ xin bµn ®Õn nhãm yÕu tè do doanh nghiÖp chi phèi. Nhãm nµy bao gåm: chiÕn l­îc kinh doanh, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ, s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng, chi phÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý, ®Çu t­ cho R&D. Cßn vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia, cho ®Õn n¨m 1999, vÉn ®­îc DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi WEF dùa trªn kÕt qu¶ ®iÒu tra theo mÉu ë tõng n­íc kÕt hîp víi th¨m dß ý kiÕn cña 1500 c«ng ty trªn thÕ giíi ®¸nh gi¸ theo 8 nhãm tiªu chÝ víi 155 chØ tiªu. T¸m nhãm nµy gåm: ®é më cña nÒn kinh tÕ; vai trß vµ hiÖu lùc cña chÝnh phñ; sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh – tiÒn tÖ; tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ; tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng; tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp; sè l­îng vµ chÊt l­îng cña lao ®éng; tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÓ chÕ. Theo ®¸nh gi¸ nµy, n¨m 1997, ViÖt Nam ®øng thø 49 trong sè 53 n­íc ®­îc xÕp h¹ng. Thø h¹ng t­¬ng øng cña n¨m 1998, 1999 lµ 39/ 53; 48/ 59. Tõ n¨m 2000, WEF ®iÒu chØnh l¹i c¸c nhãm chØ tiªu, gép thµnh 3 nhãm lín lµ: s¸ng t¹o kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ, tµi chÝnh vµ quèc tÕ hãa. Träng sè cña s¸ng t¹o kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ t¨ng tõ 1/ 9 lªn 1/ 3. Theo c¸ch ®¸nh gi¸ míi nµy xÕp h¹ng cña ViÖt Nam lµ 53/ 59 vµo n¨m 2000 vµ lµ 62/ 75 vµo n¨m 2001. ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – Chñ biªn: NguyÔn H÷u Ph­íc – Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 2003. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy khi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh dï lµ cña quèc gia hay cña s¶n phÈm, dï theo c¸ch míi hay theo c¸ch cò, yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ ®Òu ®­îc xÐt tíi. §iÒu ®ã chøng tá, viÖc x¸c ®Þnh ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ lµ mét nhiÖm vô quan träng trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ ý muèn chñ quan cña §¶ng ta mµ lµ mét ®iÒu tÊt yÕu ®­îc c¶ thÕ giíi thõa nhËn. Mµ ®· nãi ®Õn nh÷ng tiÕn bé míi cña khoa häc c«ng nghÖ, kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn CNPM,®Õn chuyÓn giao c«ng nghÖ. §iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña ho¹t ®éng XKPM trong qu¸ tr×nh chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ cña n­íc ta. Gãp phÇn gi¶i quyÕt bµi to¸n lao ®éng Lµ mét ®ßn bÈy thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta, CNPM nãi chung vµ XKPM nãi riªng ®· vµ ®ang nhËn ®­îc sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng cña nhµ n­íc. Sù ®Çu t­ nµy nh»m n©ng cao chÊt l­îng vËt lùc lÉn nh©n lùc. ChØ thÞ sè 58/ CT/ TW cña Bé ChÝnh trÞ ®· kh¼ng ®Þnh: “§Õn n¨m 2005, Ýt nhÊt ph¶i ®µo t¹o thªm ®­îc 50.000 chuyªn gia vÒ CNTT ë c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau, ®¹t chØ tiªu vÒ sè l­îng (tÝnh trªn 10.000 d©n) vµ chÊt l­îng chuyªn gia trong lÜnh vùc CNTT ngang víi møc b×nh qu©n cña c¸c n­íc trong khu vùc.” Trong sè 50.000 chuyªn gia vÒ CNTT nµy cÇn ®¶m b¶o 25.000 chuyªn gia vÒ CNPM. §Þnh h­íng nµy cã vai trß ®¸ng kÓ trong viÖc t×m ®Çu ra cho lao ®éng ViÖt Nam. Kh«ng ai kh«ng biÕt ViÖt Nam lµ mét n­íc cã tû lÖ xãa n¹n mï ch÷ cao, cã c¬ cÊu lao ®éng trÎ, ng­êi lao ®éng ViÖt Nam cÇn cï, chÞu khã. Song chÊt l­îng lao ®éng ViÖt Nam vÉn kh«ng cao, ng­êi lao ®éng ViÖt Nam vÉn kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nh÷ng c«ng viÖc trong lÜnh vùc c«ng nghÖ cao. V× vËy, viÖc nhµ n­íc ®Çu t­ cho viÖc ph¸t triÓn nh©n lùc trong lÜnh vùc CNTT vµ CNPM lµ mét có hÝch nh»m n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng ViÖt Nam. ViÖc nµy, ®Õn l­ît nã l¹i gãp phÇn gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp, gi¶i quyÕt ®Çu ra cho lao ®éng ViÖt Nam bëi chØ lao ®éng cã chÊt l­îng cao, ®­îc ®µo t¹o ®óng h­íng míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu trªn thÞ tr­êng lao ®éng hiÖn nay – nhu cÇu vÒ lao ®éng chÊt x¸m. B¶ng 2 chøng minh ®iÒu nµy. Trong suèt giai ®o¹n 1996 – 2002, sè ng­êi lµm phÇn mÒm lu«n t¨ng víi tèc ®é lín h¬n h¼n tèc ®é t¨ng cña lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc ViÖt Nam. B¶ng 2: Lao ®éng ViÖt Nam trong lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm giai ®o¹n 1996 - 2002. §¬n vÞ: Ngh×n ng­êi N¨m Tæng sè L§VN L§ trong ngµnh KH&CN L§ viÕt phÇn mÒm ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng 1996 33760,8 102,2 36,5 - 0,19 1997 34493,3 102,2 35,7 97,8 0,23 121,05 1998 35232,9 102,1 35,0 98,0 0,28 121,74 1999 35975,8 102,1 34,4 98,3 0,34 121,43 2000 36701,8 102,0 33,7 98,0 0,458 134,71 2001 37676,4 102,7 33,4 99,1 0,608 132,75 2002 - - - - 0,74 121,71 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2002 (trang 39 – 41) vµ t¹p chÝ ThÕ giíi vi tÝnh B sè th¸ng 8/2002, trang 11. T¨ng thu ngo¹i tÖ cho quèc gia, gãp phÇn c©n ®èi c¸n c©n th­¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n Dù tr÷ ngo¹i tÖ lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tiÒm lùc kinh tÕ cña mét quèc gia. Ngo¹i tÖ thu vÒ tõ nhiÒu nguån nh­ du lÞch, vèn vay, ®Çu t­ n­íc ngoµi… nh­ng nhiÒu nhÊt vÉn lµ tõ xuÊt khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cã mét vai trß quan träng trong viÖc c©n ®èi c¸n c©n th­¬ng m¹i còng nh­ c¸n c©n thanh to¸n. B¶ng 3: C¸n c©n thanh to¸n ViÖt Nam 11 th¸ng ®Çu n¨m giai ®o¹n 2000 - 2003 §¬n vÞ: triÖu USD 11 th¸ng ®Çu n¨m XK (1) NK (2) CCTM (1) – (2) % nhËp siªu/ XK 2000 13.179 14.053 874 6,6 2001 13.816 14.557 741 5,4 2002 15.036 17.618 2.582 17,2 2003 18.289 22.648 4.359 23,8 Nguån : Theo b¶ng 3, c¸n c©n th­¬ng m¹i n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua lu«n nhËp siªu nªn nhu cÇu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Ó bï ®¾p lµ rÊt lín. Kim ng¹ch XKPM cña ViÖt Nam hiÖn cßn rÊt nhá bÐ so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng kh¸c nh­ dÇu th«, thñy s¶n… Nh­ng víi vÞ trÝ mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, trong t­¬ng lai vai trß cña XKPM trong viÖc t¨ng thu ngo¹i tÖ, c©n ®èi c¸n c©n th­¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n sÏ ®­îc kh¼ng ®Þnh. Ngoµi ra, vai trß t¨ng thu ngo¹i tÖ cña XKPM cßn ®­îc kh¼ng ®Þnh ë chç do nhu cÇu nhËp khÈu phÇn mÒm n­íc ta cßn kh¸ lín, xuÊt khÈu phÇn mÒm cµng ph¶i ®­îc ®Èy m¹nh tr­íc hÕt ®Ó “nu«i” nhËp khÈu vµ sau ®ã ®Ó tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi. §iÒu nµy ®Õn l­ît nã l¹i lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm phÇn mÒm trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ vµ cuèi cïng l¹i t¨ng thu ngo¹i tÖ. N©ng cao vÞ thÕ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu thÕ giíi Còng gièng nh­ ®a phÇn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c, c¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu thiªn vÒ n«ng l©m thñy s¶n ch­a s¬ chÕ. §©y lµ nh÷ng mÆt hµng cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp bëi theo quy luËt gi¸ c¸nh kÐo, gi¸ nh÷ng mÆt hµng nµy ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m. MÆt kh¸c, tµi nguyªn råi còng ngµy mét c¹n kiÖt. Trong thêi ®¹i cña th«ng tin ngµy nay, kh«ng thÓ x©y dùng ®­îc mét nÒn kinh tÕ giµu m¹nh nÕu chØ dùa vµo n«ng nghiÖp. CÇn ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghÖ míi nh­ c«ng nghÖ sinh häc, ®iÖn tö viÔn th«ng, c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ phÇn mÒm… Vµ kh«ng thÓ chØ dõng ë thÞ tr­êng trong n­íc. CÇn v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi, kh¼ng ®Þnh m×nh tr­íc xu thÕ héi nhËp, tr­íc søc cuèn cña toµn cÇu hãa. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam Vµi nÐt vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña mét sè n­íc tiªu biÓu trªn thÕ giíi Nãi ®Õn CNpPM vµ XKPM, ng­êi ta th­êng nghÜ ngay ®Õn Mü, n­íc cã nÒn s¶n xuÊt phÇn mÒm (SXPM), xuÊt khÈu phÇn mÒm lín nhÊt thÕ giíi vµ Ên §é, mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn thµnh c«ng nhÊt trong lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, víi môc ®Ých ph©n tÝch thùc tr¹ng SXPM vµ XKPM mét sè n­íc trªn thÕ giíi ®Ó tõ ®ã cã mét c¸i nh×n kh¸ch quan h¬n vÒ ho¹t ®éng SXPM vµ XKPM ViÖt Nam, xin ®­îc ®i s©u tim hiÓu lÜnh vùc nµy cña NhËt B¶n vµ Ên §é - hai n­íc cïng thuéc khu vùc ch©u ¸ vµ cïng cã kh¸ nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång víi chóng ta. NhËt B¶n – mét quèc gia ®· ph¸t triÓn vµ Ên §é – mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn sÏ lµ nh÷ng th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng SXPM vµ XKPM ViÖt Nam. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n Ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm cña NhËt B¶n Tõng lµm c¶ thÕ giíi kinh ng¹c khi v­¬n lªn thµnh c­êng quèc kinh tÕ ®øng thø hai thÕ giíi tõ mét n­íc b¹i trËn trong §¹i chiÕn II, NhËt B¶n lµ mét quèc gia rÊt n¨ng ®éng. Víi tÝnh n¨ng ®éng nµy, NhËt B¶n ngay tõ ®Çu ®· b¾t ®­îc víi nhÞp ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin. Trong nhiÒu n¨m liÒn, doanh thu tõ ngµnh dÞch vô th«ng tin n­íc nµy lu«n ®øng ë vÞ trÝ thø ba, sau ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ tµi chÝnh/ b¶o hiÓm. ë ®©y, ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô th«ng tin ®­îc hiÓu lµ ngµnh CNpPM NhËt B¶n (s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn mÒm vµ cung cÊp dÞch vô cã liªn quan). Do t«n träng quyÒn t¸c gi¶ cña “B¸o c¸o vÒ ngµnh dÞch vô CNTT NhËt B¶n n¨m 2003” (Information Technology Services Industry 2003 – Annual Report), xin ®­îc gi÷ nguyªn thuËt ng÷ “ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT”. B¸o c¸o nµy dùa trªn B¶n tæng kÕt vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu cña n¨m 2001 (Report on the selected service industries for 2001) do Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n thùc hiÖn th¸ng 12/2002 ®Ó ®­a ra ®¸nh gi¸ vÒ quy m«, c¬ cÊu s¶n phÈm vµ nguån nh©n lùc trong néi bé ngµnh nµy cña NhËt B¶n. Quy m« ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô cña CNTT NhËt B¶n Doanh thu toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n n¨m 2001 lµ 13.703,9 tû yªn, t¨ng 18,2% so víi n¨m tr­íc víi møc ®ãng gãp vµo tæng GDP lµ 2,7%(trong khi n¨m tr­íc míi lµ 2%). Nh­ vËy, kÓ tõ n¨m 1995, doanh thu ngµnh nµy liªn tôc t¨ng (xem biÓu 1). Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n lµ ®iÒu kh«ng ph¶i bµn c·i. Kh«ng chØ doanh thu (sè l­îng) mµ c¶ tÝnh tËp trung (chÊt l­îng) cña ngµnh nµy còng ngµy cµng cao: sè c«ng ty gi¶m nh­ng doanh sè cña mçi c«ng ty vµ quy m« ho¹t ®éng l¹i t¨ng. N¨m 2001, sè c«ng ty ho¹t ®éng trong ngµnh nµy gi¶m 1,5% so víi n¨m tr­íc. Trong sè nµy, sè c«ng ty cã Ýt h¬n 30 ng­êi lµm viÖc chiÕm h¬n mét nöa cßn c«ng ty cã tõ 300 ng­êi trë lªn chØ chiÕm 4,5%. Cßn sè ng­êi lµm viÖc trong ngµnh n¨m 2000 lµ 565.111 ng­êi, t¨ng 1% so víi n¨m tr­íc trong khi tæng nh©n c«ng cña NhËt B¶n gi¶m 340.000, tøc 0,5%. Do ®ã, tû lÖ nh©n c«ng trong ngµnh dÞch vô th«ng tin so víi tÊt c¶ c¸c ngµnh lµ 0,88%, t¨ng so víi n¨m tr­íc (0,85%). Nh×n chung trong nhiÒu n¨m, sè lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh dÞch vô CNTT NhËt B¶n ®Òu t¨ng (xem biÓu 2) trong khi sè nh©n c«ng trung b×nh cña mét c«ng ty lu«n xÊp xØ 70. BiÓu 1: Doanh thu ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT vµ GDP NhËt B¶n giai ®o¹n 1992 - 2001 (Sè liÖu n¨m 1992 ®­îc coi lµ 100) Chó thÝch: : GDP danh nghÜa cña NhËt B¶n : Doanh thu ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n : Doanh thu b¸n m¸y tÝnh vµ thiÕt bÞ ngo¹i vi Nguån: B¸o c¸o vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu n¨m 2001 cña Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n (th¸ng 12/2002). C¬ cÊu nguån nh©n lùc ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT cña NhËt B¶n Trong c¬ cÊu nguån nh©n lùc ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n, kü s­ hÖ thèng chiÕm tû lÖ lín nhÊt, tiÕp ®Õn lµ lËp tr×nh viªn vµ nh©n viªn qu¶n lý, kinh doanh. L­îng kü s­ hÖ thèng vµ lËp tr×nh viªn t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Sè l­îng kü s­ hÖ thèng n¨m 2001 lµ 224237, t¨ng 0,7% so víi n¨m tr­íc. Trung b×nh cø 3 nam th× t­¬ng øng cã 1 n÷ lµm viÖc trong ngµnh nµy. Tuæi nghÒ trung b×nh cña c¶ nam vµ n÷ lµ 33,8. BiÓu 2: Sè lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT vµ trong toµn nÒn kinh tÕ NhËt B¶n giai ®o¹n 1992 – 2001 (Sè liÖu n¨m 1992 ®­îc coi lµ 100) Chó thÝch: : Sè lao ®éng trong toµn nÒn kinh tÕ NhËt B¶n : Sè lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh dÞch vô CNTT Nguån: B¸o c¸o vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu n¨m 2001 cña Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n (th¸ng 12/2002). C¬ cÊu s¶n phÈm ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT cña NhËt B¶n S¶n phÈm vµ dÞch vô chÝnh cña ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n lµ dÞch vô xö lý th«ng tin, dÞch vô c¬ së d÷ liÖu, ®iÒu khiÓn hÖ thèng, kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¸c, phÇn mÒm chuyªn dông, s¶n phÈm phÇn mÒm. Trong ®ã, doanh sè phÇn mÒm phôc vô kh¸ch hµng lín nhÊt, tiÕp ®Õn lµ dÞch vô xö lý th«ng tin, s¶n phÈm phÇn mÒm vµ dÞch vô ®iÒu khiÓn hÖ thèng. §¸ng chó ý lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, phÇn mÒm trß ch¬i chiÕm tû lÖ ngµy cµng t¨ng trong c¬ cÊu s¶n phÈm phÇn mÒm. (xem biÓu 3) BiÓu 3: C¬ cÊu doanh thu ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n giai ®o¹n 1997 – 2001 §¬n vÞ: 100 triÖu yªn Chó thÝch: DÞch vô xö lý th«ng tin DÞch vô c¬ së d÷ liÖu PhÇn mÒm chuyªn dông KÕt qu¶ ®iÒu tra kh¸c S¶n phÈm phÇn mÒm C¸c s¶n phÈm kh¸c §iÒu khiÓn hÖ thèng Nguån: B¸o c¸o vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu n¨m 2001 cña Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n (th¸ng 12/2002). Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n Víi mét nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn th× viÖc s¶n phÈm ®­îc xuÊt khÈu ®i c¸c n­íc kh¸c lµ ®iÒu ®­¬ng nhiªn. S¶n phÈm phÇn mÒm NhËt B¶n xuÊt ®i c¸c n­íc chñ yÕu d­íi h×nh thøc xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi. D­íi ®©y xin ®­îc ®i s©u ph©n tÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi cña NhËt B¶n, mµ cô thÓ lµ cña c¸c thµnh viªn thuéc ba tæ chøc trong lÜnh vùc ICT NhËt B¶n: HiÖp héi c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT NhËt B¶n (JISA), HiÖp héi c«ng nghiÖp dÞch vô CNTT vµ ®iÖn tö NhËt B¶n (JEITA) vµ HiÖp héi phÇn mÒm m¸y tÝnh c¸ nh©n NhËt B¶n (JPSA). Do quy m« ho¹t ®éng réng lín cña ba tæ chøc nµy, sè liÖu vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi cña c¸c c«ng ty thµnh viªn cã thÓ cho ta mét c¸i nh×n kh¸ kh¸i qu¸t vµ chÝnh x¸c vÒ toµn bé ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm NhËt B¶n. Quy m« xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n Cã thÓ nãi kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n kÓ tõ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ kh¸ æn ®Þnh. ViÖc kim ng¹ch n¨m 2000 gi¶m chót Ýt lµ ®iÒu khã tr¸nh khi xÐt tíi t×nh h×nh CNTT chung trªn thÕ giíi.(B¶ng 4) Tuy quy m« xuÊt khÈu phÇn mÒm ®ãng gãi NhËt B¶n lu«n gi÷ æn ®Þnh ë møc kh¸ cao so víi thÕ giíi nh­ng so víi nhËp khÈu, møc chªnh lÖch vÉn rÊt lín. §iÒu nµy cho thÊy ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n vµ c¸c thÞ tr­êng kh¸c trªn thÕ giíi. B¶ng 4: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n giai ®o¹n 1994 – 2000 N¨m Kim ng¹ch xuÊt khÈu Kim ng¹ch nhËp khÈu XK – NK (triÖu Yªn) ST§ (triÖu Yªn) % t¨ng tr­ëng ST§ (triÖu Yªn) % t¨ng tr­ëng 1994 5491 - 259,474 - -253,983 1995 3931 71,59 392,576 151,30 -388,645 1996 5679 144,47 393,540 100,25 -387,861 1997 2812 49,52 474,913 120,68 -472,101 1998 8752 311,24 595,165 125,32 -586,413 1999 9292 106,17 720,104 120,99 -710,812 2000 8981 96,65 918,860 127,60 -909,879 Nguån: B¸o c¸o vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu n¨m 2001 cña Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n (th¸ng 12/2002). C¬ cÊu xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n Kh«ng gièng nh­ Mü ®i tõ nghiªn cøu c¬ b¶n ®Õn ph¸t minh, c¶i tiÕn råi øng dông, NhËt B¶n ®i tõ øng dông, c¶i tiÕn råi míi ph¸t minh. ChÝnh v× vËy mµ trong c¬ cÊu phÇn mÒm ®ãng gãi NhËt B¶n xuÊt sang c¸c n­íc, phÇn mÒm øng dông chiÕm tû lÖ lín nhÊt råi ®Õn phÇn mÒm c¬ b¶n vµ phÇn mÒm chuyªn dông. (BiÓu 4) PhÇn mÒm øng dông N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm øng dông lµ 5,18 tû yªn, tuy gi¶m so víi n¨m tr­íc 86% nh­ng vÉn chiÕm 57,6% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm øng dông lín nhÊt cña NhËt B¶n lµ Ch©u ©u (n¨m 2000 xuÊt ®­îc 2 tû yªn, t­¬ng øng víi thÞ phÇn lµ 38,4%). VÞ trÝ thø hai lµ Mü víi kim ng¹ch lµ 1,98 tû yªn t­¬ng ®­¬ng víi 38,1%. Ch©u ¸ chØ nhËp 1,16 tû yªn phÇn mÒm øng dông cña NhËt B¶n víi thÞ phÇn lµ 22,3%. PhÇn mÒm c¬ b¶n N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm c¬ b¶n lµ 3,45 tû yªn, t­¬ng ®­¬ng víi 38,4%. Ng­îc víi phÇn mÒm øng dông, n­íc nhËp khÈu phÇn mÒm c¬ b¶n cña NhËt nhiÒu nhÊt lµ Mü (n¨m 2000 NhËt xuÊt sang Mü ®­îc 1,85 tû yªn chiÕm thÞ phÇn 53,7%). §øng thø hai lµ thÞ tr­êng Ch©u ¢u víi kim ng¹ch n¨m 2000 lµ 0,96 tû yªn t­¬ng øng víi 27,7%. Kim ng¹ch xuÊt sang thÞ tr­êng Ch©u ¸ vÉn ®øng vÞ trÝ thø ba, ®¹t 0,5 tû yªn n¨m 2000 t­¬ng ®­¬ng víi 14,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm c¬ b¶n cña NhËt. PhÇn mÒm chuyªn dông Kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm chuyªn dông thÊp nhÊt (n¨m 2000 chØ ®¹t 0,36 tû yªn, tuy ®· b»ng 229% n¨m tr­íc nh­ng chØ t­¬ng øng víi 4%). §iÒu ®¸ng chó ý lµ xuÊt khÈu phÇn mÒm lo¹i nµy ®ang ph¸t triÓn theo xu h­íng kh¶ quan, kim ng¹ch t¨ng c¶ ë thÞ tr­êng Mü, Ch©u ¢u vµ Ch©u ¸. §Æc biÖt lµ Mü, trong khi n¨m 1999 kh«ng nhËp khÈu phÇn mÒm lo¹i nµy cña NhËt b¶n th× kim ng¹ch n¨m 2000 ®· lµ 0,11 tû yªn. Khu vùc nhËp khÈu phÇn mÒm nµy lín nhÊt cña NhËt B¶n kh«ng ph¶i lµ Mü, còng kh«ng ph¶i lµ Ch©u ¢u mµ lµ Ch©u ¸ (kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Ch©u ¸ n¨m 2000 lµ 53,5%). §øng thø hai lµ Mü vµ cuèi cïng lµ Ch©u ¢u. BiÓu 4: C¬ cÊu xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n giai ®o¹n 1994 -2000 Nguån: B¸o c¸o vÒ ngµnh dÞch vô CNTT NhËt B¶n n¨m 2003 ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña NhËt B¶n N­íc nhËp khÈu phÇn mÒm lín nhÊt cña NhËt lµ Mü, n¨m 2000 chiÕm tíi 43,8% tøc t­¬ng ®­¬ng víi 3,93 tû yªn (t¨ng 121% so víi n¨m tr­íc). §øng thø hai lµ Ch©u ¢u víi møc 3 tû yªn (t¨ng 196%). Ch©u ¸ ®øng thø ba víi kim ng¹ch 1,84 tû yªn (chØ b¼ng 44% n¨m tr­íc). C¸c thÞ tr­êng cßn l¹i chØ kho¶ng 0,2 tû yªn. BiÓu 5:ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm NhËt B¶n giai ®o¹n 1994–2000 TriÖu Yªn Nguån: B¸o c¸o vÒ ngµnh dÞch vô CNTT cña NhËt B¶n n¨m 2003 Nh×n chung, ho¹t ®éng SXPM vµ XKPM NhËt B¶n hoµn toµn xøng ®¸ng víi tÇm vãc mét c­êng quèc ®øng thø hai trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tuy vËy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc quy m« ngµnh nµy cña NhËt B¶n chØ gi÷ nguyªn chø kh«ng më réng cho thÊy cã thÓ CNpPM NhËt B¶n ®· ®¹t ®Õn ®é chÝn. §iÒu nµy cïng ®ång nghÜa víi mét triÓn väng tèt ®Ñp cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam chóng ta. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Ên §é Ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm cña Ên §é Víi kim ng¹ch xuÊt khÈu dù kiÕn n¨m 2008 lµ 50 tû USD, doanh sè b¸n trong n­íc ®¹t 35 tû USD (theo Chñ tÞch hiÖp héi NASSCOM – National Association of Software & Service Companies), sù thµnh c«ng cña Ên §é lµ ®Ých phÊn ®Êu kh«ng chØ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ cña c¶ mét sè n­íc ®· ph¸t triÓn nh­ §«ng ¢u, Ch©u Mü La Tinh… Thµnh qu¶ nµy cã ®­îc do rÊt nhiÒu lý do. Song cã lÏ mét trong nh÷ng lý do quan träng nhÊt lµ ®Þnh h­íng ®óng ®¾n tõ phÝa nhµ n­íc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña th«ng tin, cña tri thøc vµ c«ng nghÖ, ngay tõ n¨m 1985, chÝnh phñ Ên §é ®· giµnh rÊt nhiÒu ­u ®·i cho ngµnh CNpPM nh­ b·i bâ c¸c giÊy phÐp liªn quan ®Õn CNpPM, cho phÐp nhËp khÈu miÔn thuÕ c¸c s¶n phÈm phôc vô cho CNpPM, kÝch cÇu thÞ tr­êng CNpPM trong n­íc... ChÝnh v× thÕ, c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa lÉn thÕ giíi ®Òu ®­îc quan t©m thÝch ®¸ng. Quy m« ngµnh CNpPM Ên §é Trong nhiÒu n¨m liÒn doanh sè ngµnh CNpPM t¨ng ®Òu ®Æn. Sù ph¸t triÓn nµy ®­îc chia lµm 4 giai ®o¹n : 1985 ®Õn 1995, 1996 ®Õn 2000, 2000 ®Õn 2004 vµ 2005 ®Õn 2007. Giai ®o¹n 1985 ®Õn 1995 lµ thêi kú ®Çu cña c«ng cuéc x©y dùng CNpPM thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän. V× thÕ, doanh thu hµng n¨m giai ®o¹n nµy kh«ng ®¸ng kÓ. Tõ n¨m 1996, CNpPM míi b¾t ®Çu b­íc vµo pha t¨ng tr­ëng. Doanh thu hµng n¨m giai ®o¹n 1996 – 2000 lu«n ë møc trªn mét tû USD. Thùc tr¹ng vµ triÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam B¶ng 5: C«ng nghiÖp phÇn mÒm Ên §é giai ®o¹n 1993 – 1999 N¨m tµi chÝnh Kim ng¹ch xuÊt khÈu( triÖu USD) Doanh sè trong n­íc(triÖu USD) Tæng doanh sè (triÖu USD) Nh©n c«ng (ng­êi) DSTB/ nh©n viªn (USD) ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng ST§ % t¨ng tr­ëng 1993 330 228 558 90000 6199 35 1994 485 146,97 341 149,56 826 148,03 118000 131,11 6998 112,89 1995 734 151,34 515 151,03 1249 151,21 140000 118,64 8924 127,52 1996 1085 147,82 681 132,23 1766 141,39 160000 114,29 11306 126,69 1997 1800 165,90 900 132,16 2700 152,89 180000 112,50 15000 132,67 1998 2600 144,44 1223 135,89 3823 141,59 - - - - 1999 - - - - 6000 - - - - - Nguån: Toµn cÇu hãa c«ng nghÖ th«ng tin vµ xuÊt khÈu c«ng nghÖ phÇn mÒm Hµ D­¬ng TuÊn – th¸ng 5/2000 Thùc tr¹ng vµ triÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam B­íc sang thÕ kû 21, quy m« ngµnh CNpPM vÉn tiÕp tôc t¨ng, bÊt chÊp t×nh h×nh tr× trÖ cña nÒn c«ng nghiÖp CNTT toµn cÇu. Doanh sè hµng n¨m toµn ngµnh giai ®o¹n 2001 – 2004 ®¹t trªn 6 tû USD. Víi ®µ nµy, ­íc tÝnh con sè nµy giai ®o¹n 2005 – 2007 sÏ lµ h¬n 14 tû USD. B¸o c¸o toµn ngµnh – Brean Muray – 16/06/2003 ViÖc quy m« ngµnh CNpPM Ên §é më réng kh«ng chØ thÓ hiÖn ë sù gia t¨ng doanh sè mµ cßn ë quy m« lao ®éng. Sè l­îng nh©n c«ng lµm viÖc trong ngµnh t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Do tèc ®é t¨ng doanh sè lín h¬n tèc ®é t¨ng nh©n c«ng nªn n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n còng t¨ng. §iÒu nµy cho thÊy ngµnh CNpPM Ên §é kh«ng chØ ph¸t triÓn vÒ mÆt sè l­îng mµ c¶ vÒ chÊt l­îng. §¸ng chó ý lµ cïng víi viÖc quy m« liªn tôc t¨ng, tû thÞ tr­êng néi ®Þa so víi xuÊt khÈu vÉn lu«n gi÷ v÷ng ë møc 70% (trõ giai ®o¹n 1998 – 1999, tû lÖ nµy chØ lµ 47% do ¶nh h­ëng cña Y2K). Cã thÓ thÊy ngµnh CNpPM Ên §é ph¸t triÓn rÊt c©n ®èi, ­u tiªn xuÊt khÈu nh­ng kh«ng qu¸ phô thuéc vµo xuÊt khÈu. §©y lµ mét thµnh c«ng mµ kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng ®¹t ®­îc. ChÊt l­îng s¶n phÈm phÇn mÒm cña Ên §é Ngay khi b¾t tay x©y dùng ngµnh CNpPM, Ên §é ®· ý thøc rÊt râ r»ng ®Ó cã ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, kh«ng cã g× ngoµi c¸ch x©y dùng ch÷ tÝn b»ng chÊt l­îng. Víi quan ®iÓm nµy, NASCOM ®· gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp lËp hå s¬ tiªu chuÈn chÊt l­îng ISO 9000 ®Ó cã thÓ xuÊt hµng sang c¸c thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ Ch©u ¢u. N¨m 1992, Bé CNTT ®· thµnh lËp 4 trung t©m kiÓm ®Þnh chÊt l­îng phÇn mÒm (STQC) víi sù gióp ®ì cña Liªn minh ch©u ¢u vµ UNDP. Nhê vËy mµ th­¬ng hiÖu s¶n phÈm phÇn mÒm Ên §é ngµy cµng chiÕm lßng tin cña kh¸ch hµng trªn thÕ giíi. Së h÷u trÝ tuÖ trong CNpPM cña Ên §é Nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ b¶o vÖ doanh nghiÖp phÇn mÒm trong n­íc, Ên §é ®· ban hµnh LuËt b¶o vÖ b¶n quyÒn m¸y tÝnh 1994 víi chÕ tµi nÆng víi c¸c hµnh vi x©m ph¹m. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm trong vµ ngoµi n­íc cßn thµnh HiÖp héi chèng vi ph¹m t¸c quyÒn (INFAST). KÕt qu¶ lµ tû lÖ x©m ph¹m t¸c quyÒn ë Ên §é ®· gi¶m cßn 75%. H­íng ®Çu t­ nµy hoµn toµn ®óng ®¾n bëi chØ khi lµm tèt vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ míi cã thÓ dÔ dµng tiÕn hµnh chuyÓn giao c«ng nghiÖp, ®iÒu tèi cÇn thiÕt ®èi víi mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn. ViÖc kiÓm so¸t g¾t gao t¸c quyÒn cho phÐp Ên §é chíp lÊy c¬ héi tiÕp cËn víi c«ng nghÖ míi, v­ît lªn tÊt c¶ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn kh¸c x©y dùng mét nÒn CNpPM hïng m¹nh. Nguån nh©n lùc trong CNpPM cña Ên §é Ên §é rÊt chó träng ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh rÊt kh«n ngoan bëi h¬n tÊt c¶ c¸c nguån lùc kh¸c nh­ tµi nguyªn, vèn, nh©n lùc lµ nguån lùc quan träng nhÊt. §iÒu nµy cµng cã ý nghÜa víi mét ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng hÒ phô thuéc vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn nh­ CNpPM. Ngay tõ n¨m 1990, Ên §é ®· dµnh 25 triÖu USD trong kho¶n vay 210 triÖu USD dµnh riªng cho CNTT ®Ó hç trî gi¶ng d¹y cho 32 c¬ së ®µo t¹o cña c¸c tr­êng ®¹i häc vµ d¹y nghÒ, cô thÓ lµ nhËp häc cô, gi¸o trinh, më khãa huÊn luyÖn gi¶ng viªn do Ên kiÒu vµ ng­êi n­íc ngoµi ®Õn gi¶ng… Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn chñ ®éng vay sè tiÒn cßn l¹i ®Ó cö nh©n viªn theo häc c¸c khãa ®µo t¹o nh©n lùc do nh÷ng trung t©m ®µo t¹o quèc tÕ uy tÝn nh­ MAIT, TCS… tæ chøc. Bé CNTT cßn ký kÕt hîp ®ång víi c¸c c«ng ty viÔn th«ng ®Ó sö dông b¨ng th«ng nhµn rçi vµo môc ®Ých ®µo t¹o nh©n lùc phÇn mÒm qua m¹ng. Cã thÓ thÊy, ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm Ên §é ®­îc tæ chøc tèt vÒ mäi mÆt. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Ên §é Quy m« xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Ên §é ChÝnh nhê ®Çu t­ ®óng h­íng cho s¶n xuÊt phÇn mÒm, Ên §é ®· giµnh ®­îc vÞ thÕ ®¸ng nÓ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m. TÝnh ®Õn hÕt n¨m tµi chÝnh 2002 – 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm Ên §é ®· ®¹t 9,5 tû USD. ¦íc tÝnh hÕt n¨m tµi chÝnh 2003 – 2004, con sè nµy sÏ t¨ng 26% - 28% lªn 12 tû USD (riªng xuÊt khÈu phÇn mÒm t¨ng 17%) bÊt chÊp nh÷ng bÊt æn kinh tÕ toµn cÇu vµ ®ång rupee t¨ng gi¸. (BiÓu 6) BiÓu 6: XuÊt khÈu phÇn mÒm Ên §é giai ®o¹n 1991 – 2003 §¬n vÞ: Tû USD Nguån: B¸o c¸o toµn ngµnh (Industry report) – Brean Murray – 16/06/2003 ThÞ tr­êng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña Ên §é Trong c¸c thÞ tr­êng chÝnh cña Ên §é, Mü lu«n ®øng vÞ trÝ sè 1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu phÇn mÒm n­íc nµy sang Mü n¨m tµi chÝnh 2002 – 2003 ®¹t 71%. §øng ë vÞ trÝ thø hai lµ thÞ tr­êng Anh víi kim ng¹ch ®¹t 14% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Ên §é, t­¬ng ®­¬ng 59% kim ng¹ch xuÊt khÈu sang c¸c n­íc Ch©u ¢u. Kim ng¹ch xuÊt sang c¸c n­íc ch©u ¢u kh¸c chØ ®¹t 9%, trong ®ã lín nhÊt lµ §øc, råi ®Õn BØ, Hµ Lan. Kim ng¹ch xuÊt sang c¸c n­íc cßn l¹i céng l¹i chØ ®­îc 6%.   Thµnh c«ng cña ho¹t ®éng XKPM Ên §é lµ ®iÒu kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn. Tuy vËy, ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng cßn c¬ héi nµo cho c¸c n­íc kh¸c, cho ViÖt Nam chóng ta. C¬ héi sÏ vÉn ®Õn víi nh÷ng n­íc biÕt ®Çu t­ ®óng h­íng cho SXPM, hç trî hiÖu qu¶ cho XKPM. Cô thÓ triÓn väng ph¸t triÓn SXPM vµ XKPM cña ViÖt Nam nh­ thÕ nµo? §Ó cã c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c xin ®i s©u ph©n tÝch thùc tr¹ng XKPM n­íc ta hiÖn nay. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam Muèn b¸n ®­îc hµng ph¶i cã hµng tèt. Muèn ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn ph¶i cã mét nÒn s¶n xuÊt lín m¹nh. H¬n n÷a, mét ®Æc thï cña ngµnh CNpPM trªn thÕ giíi còng nh­ ViÖt Nam lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kiªm lu«n ho¹t ®éng kinh doanh, xuÊt khÈu chø kh«ng ph©n ra doanh nghiÖp s¶n xuÊt riªng, xuÊt khÈu riªng. V× thÕ, xin ®­îc ®iÓm qua thùc tr¹ng s¶n xuÊt phÇn mÒm ViÖt Nam tr­íc khi ®i s©u ph©n tÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam nãi chung. §ång thêi, còng xin ®­îc ph©n tÝch ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ë c«ng ty FPT – c«ng ty xuÊt khÈu phÇn mÒm lín nhÊt ViÖt Nam hiÖn nay nh»m ®­a ra ®­îc mét nhËn xÐt s©u s¾c nhÊt vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu phÇn mÒm n­íc ta. Vµi nÐt vÒ nÒn s¶n xuÊt phÇn mÒm cña ViÖt Nam Víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp CNTT trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän, trong ®ã ­u tiªn CNpPM, rÊt nhiÒu biÖn ph¸p ­u ®·i vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®· ®­îc ¸p dông. Quy m« nÒn s¶n xuÊt phÇn mÒm ViÖt Nam v× thÕ còng më réng dÇn qua c¸c n¨m vÒ c¶ ph­¬ng diÖn doanh sè, lao ®éng vµ sè l­îng c«ng ty trong ngµnh. N¨m 2000, doanh sè toµn ngµnh s¶n xuÊt phÇn mÒm ViÖt Nam míi ®¹t 50 triÖu USD th× n¨m 2001 ®· lªn 60 triÖu USD vµ n¨m 2002 lµ 75 triÖu USD. Tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh ngµnh CNpPM giai ®o¹n nµy lµ 22,4%. §¸ng nãi lµ tèc ®é nµy cao h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng CNpPC nªn tû träng doanh thu CNpPM trong c¬ cÊu doanh thu toµn ngµnh CNTT còng ngµy cµng t¨ng. Tuy vËy, so mÆt b»ng chung cña thÕ giíi lµ 49%, tû träng nµy vÉn cßn rÊt thÊp. B¶ng 6: C¬ cÊu doanh thu CNpCNTT ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2002 N¨m 2000 2001 2002 ST§ TT ST§ TT ST§ TT PhÇn mÒm/ dÞch vô 50 16,67 60 17,65 75 18,75 PhÇn cøng 250 83,33 280 82,35 325 81,25 Tæng 300 100,00 340 100,00 400 100,00 Nguån: B¸o c¸o toµn c¶nh CNTT ViÖt Nam 2003 – DiÔn ®µn CNTT ViÖt Nam 2003 - Lª Tr­êng Tïng – HCA Song song víi sù gia t¨ng doanh sè lµ sù gia t¨ng sè l­îng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh. HiÖn c¶ n­íc cã 2.500 ®¬n vÞ ®¨ng ký lµm phÇn mÒm vµ víi nh÷ng chÕ ®é ­u ®·i nh­ hiÖn nay, sÏ cã thªm nhiÒu doanh nghiÖp ®¨ng ký ho¹t ®éng ®Ó gi÷ chç. Ch¼ng h¹n nh­ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, riªng t¹i TP. HCM ®· cã 250 ®¬n vÞ míi ®¨ng ký ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh CNTT, trong ®ã cã 90 ®¬n vÞ ®¨ng ký s¶n xuÊt – dÞch vô phÇn mÒm. ¦íc tÝnh trong toµn bé n¨m 2003, c¶ n­íc sÏ cã kho¶ng 350 ®¬n vÞ ®¨ng ký míi. Nh­ng trong sè 2500 ®¬n vÞ hiÖn nay chØ cã 400 doanh nghiÖp thùc sù ho¹t ®éng. Víi ®µ nµy, trong sè nh÷ng ®¬n vÞ sÏ ®­îc thµnh lËp, sÏ chØ cã kho¶ng 35% ®¬n vÞ “sèng ®­îc”, 25% ho¹t ®éng råi ng­ng. Cßn 40% sÏ ®¨ng ký nh­ng kh«ng ho¹t ®éng. Sè l­îng c¸c c«ng ty s¶n xuÊt phÇn mÒm t¨ng nh­ng sè lao ®éng trung b×nh cña mét c«ng ty hÇu nh­ kh«ng thay ®æi. Trong nhiÒu n¨m liÒn, con sè nµy lu«n lµ 20 ng­êi bëi tèc ®é t¨ng quy m« lao ®éng xÊp xØ tèc ®é t¨ng sè l­îng c¸c c«ng ty. Quy m« ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam nãi chung cßn rÊt nhá. B¶ng 7: Sè c«ng ty vµ nh©n sù phÇn mÒm ViÖt Nam giai ®o¹n 1996-2002 N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Sè c«ng ty 95 115 140 170 229 304 400 Sè lao ®éng 900 2300 2800 3400 4500 6000 8000 Sè lao ®éng/ c«ng ty 9.50 20.00 20.00 20.00 19.65 19.74 20.00 Nguån: B¸o c¸o toµn c¶nh CNTT ViÖt Nam 2003 – DiÔn ®µn CNTT ViÖt Nam 2003 - Lª Tr­êng Tïng – HCA Kh«ng chØ quy m« (sè l­îng) mµ n¨ng suÊt lao ®éng ngµnh CNpPM n­íc ta còng nhÝch lªn ®«i chót do tèc ®é t¨ng cña doanh sè nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña nh©n c«ng tuy ch­a n¨m nµo v­ît con sè 10.000 USD/ng­êi. Riªng n¨ng suÊt cña c¸c c«ng ty gia c«ng phÇn mÒm cho n­íc ngoµi cã cao h¬n mét chót (n¨m 2001 lµ 13.000 USD/ng­êi t¨ng 18% so víi møc 11000 USD n¨m 2000). (Biªñ 7) Nh×n chung, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nh­ng xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp nªn quy m« CNpPM n­íc ta vÉn cßn rÊt nhá bÐ, ch­a thu hót ®­îc ®Çu t­ tõ c¸c c«ng ty phÇn mÒm quèc tÕ lín. Víi doanh sè 75 triÖu USD n¨m 2002, môc tiªu “®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng phÇn mÒm kho¶ng 500 triÖu USD” vµo n¨m 2005 cßn qu¸ xa. BiÓu 7: N¨ng suÊt lµm phÇn mÒm cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1998 – 2002 §¬n vÞ: USD/ng­êi Nguån: B¸o c¸o toµn c¶nh CNTT ViÖt Nam 2003 – DiÔn ®µn CNTT ViÖt Nam 2003 - Lª Tr­êng Tïng – HCA Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam Víi ®­êng lèi ph¸t triÓn CNpPM lµ chiÕm thÞ phÇn trong n­íc mét c¸ch hîp lý, ®ång thêi h­íng m¹nh ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ViÖt Nam ®· ®Æt ra hai c¸i ®Ých cho mét ngµnh c«ng nghiÖp cßn rÊt non trÎ. §Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ®a ph­¬ng h­íng nµ._.Öp phÇn mÒm ViÖt Nam th©m nhËp, tËn dông ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. C¸c h·ng phÇn mÒm cña Mü chñ yÕu cung cÊp s¶n phÈm cho c¸c lÜnh vùc ®ßi hái mét tr×nh ®é c«ng nghÖ rÊt cao mµ bá qua c¸c nhu cÇu cÊp thÊp vµ ®¬n lÎ. MÆt kh¸c chi phÝ nh©n c«ng cña n­íc Mü còng rÊt cao nªn phÇn nµo lµm gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü. Do vËy, cïng thuËn lîi tõ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü, ViÖt Nam nªn tËn dông nh÷ng khe hë vµ c¸c ®iÓm yÕu nµy. Tr­íc m¾t, viÖc xuÊt khÈu trùc tiÕp c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm cña ViÖt Nam cã thÓ ch­a thùc hiÖn ®­îc do tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ kh¶ n¨ng n¾m b¾t thÞ tr­êng cßn kÐm, nh­ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ hîp t¸c víi c¸c c«ng ty phÇn mÒm cña Mü, gia c«ng xuÊt khÈu cho thÞ tr­êng nµy. NhËt B¶n cã nhu cÇu nhËp khÈu phÇn mÒm t­¬ng ®èi lín. Theo tÝnh to¸n do NhËt B¶n c«ng bè, nhËp khÈu phÇn mÒm hiÖn t¹i míi chØ ®¸p øng 1/3 nhu cÇu thùc sù. Trong nhiÒu n¨m qua mét sè c«ng ty phÇn mÒm ViÖt Nam ®· x©y dùng ®­îc quan hÖ ®èi t¸c víi c¸c c«ng ty NhËt B¶n. §©y lµ c¬ së ®Ó ®Èy m¹nh h×nh thøc xuÊt khÈu gia c«ng sang thÞ tr­êng nµy. (B¶ng 15) B¶ng 15:Dù b¸o gia c«ng xuÊt khÈu phÇn mÒm cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng NhËt B¶n ®Õn n¨m 2010 §¬n vÞ : tr USD N¨m 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 KNXK 1,3 2,14 3,9 5,85 8,78 9,75 10,7 11,7 12,3 12,9 13,4 Nguån: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam - trang 69 - LuËn v¨n tèt nghiÖp - §Æng Trung Kiªn - Líp Nga Khãa 37- §¹i häc Ngo¹i th­¬ng Hµ néi Tuy vËy, mét c¸ch kh¸i qu¸t nhÊt, vÉn ph¶i thõa nhËn triÓn väng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam cã vÎ kh«ng lÊy g× lµm kh¶ quan. Môc tiªu kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2005 ®¹t 500 triÖu USD víi ®éi ngò lao ®éng phÇn mÒm ®¹t 25000 ng­êi cßn rÊt xa vêi. ThËm chÝ cã ng­êi cßn xin h¹ môc tiªu xuèng cßn cã 200 triÖu USD, tøc ch­a ®­îc mét nöa. Gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, ho¹t ®éng xuÊt khÈu mét s¶n phÈm phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt. V× thÕ, ®Ó ®Èy m¹nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu phÇn mÒm ViÖt Nam, viÖc hoµn thiÖn kh«ng chØ nghiÖp vô xuÊt khÈu cÇn ®­îc tiÕn hµnh song song víi viÖc x©y dùng mét nÒn CNpPM v÷ng m¹nh. Nhãm gi¶i ph¸p vÜ m« N©ng cao chÊt l­îng c¬ së h¹ tÇng Cã thÓ nãi h¹ tÇng CNTT n­íc ta hiÖn nay ®· tèt h¬n tr­íc rÊt nhiÒu nh­ng vÉn ch­a so ®­îc víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §Ó CNpPM ViÖt Nam v­¬n ra ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi, viÖc tiÕp tôc n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng theo h­íng x©y dùng KCNpPM nh­ hiÖn nay lµ hîp lý vµ cÇn thiÕt bëi c¸c KCNpM cã mét vai trß rÊt quan träng. Cô thÓ lµ c¸c KCNpPM: Cung cÊp ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ kinh doanh phÇn mÒm nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt, v¨n phßng lµm viÖc hiÖn ®¹i, c¸c dÞch vô CNTT… Trî gióp kü thuËt, cung cÊp c¸c dÞch vô tæ chøc nh©n sù, marketing, ®¨ng ký vµ b¶o vÖ b¶n quyÒn phÇn mÒm. §¶m b¶o c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cña ChÝnh phñ dµnh cho c¸c KCNpPM vµ c¸c ­u ®·i dµnh cho ngµnh phÇn mÒm ®èi víi c¸c DNPM trong khu. Thø nhÊt lµ ­u ®·i vÒ viÖc thuª cæng Internet trùc tiÕp, gi¸ c­íc viÔn th«ng ­u ®·i theo quyÕt ®Þnh sè 15/ 2002/ Q§ - TCB§ cña tæng côc b­u ®iÖn ký ngµy 11/ 1/ 2002. Thø hai lµ ­u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông, quyÒn thuª ®Êt, b¶o hé b¶n quyÒn t¸c gi¶ theo quyÕt ®Þnh 128/2000/Q§ - TT. Ngoµi ra, cßn mét lo¹t nh÷ng ­u ®·i kh¸c tïy theo tõng ®Þa ph­¬ng n¬i KCNpPM ®Æt trô së. Thùc hiÖn vai trß ®Çu mèi, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c liªn kÕt trong n­íc vµ quèc tÕ trong lÜnh vùc phÇn mÒm; liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong khu chñ yÕu th«ng qua c¬ chÕ tháa thuËn, tin cËy, chia sÎ khã kh¨n vµ thuËn lîi. Tæ chøc c¸c hîp ®ång s¶n xuÊt vµ gia c«ng phÇn mÒm gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong khu. Trong t­¬ng lai, cÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ hiÖn nay cña c¸c KCNpPM theo c¸c h­íng : Cung cÊp mét tËp hîp dÞch vô ®a d¹ng vµ theo quy tr×nh khÐp kÝn ®Ó hç trî cho c¸c DNPM khi kinh doanh ®éc lËp ngoµi khu. Tr¸nh t×nh tr¹ng cã khu chØ dõng ë dÞch vô cho thuª v¨n phßng. Cã chÝnh s¸ch marketing thÝch hîp ®Ó thu hót mét sè l­îng nhÊt ®Þnh DNPM. Cã nh­ thÕ míi t¹o ra ®­îc lîi thÕ kinh tÕ theo quy m«, doanh thu ®ñ bï ®¾p c¸c chi phÝ t¹o ra c¸c ho¹t ®éng hç trî doanh nghiÖp nh­ tæ chøc héi nghÞ ®µo t¹o, tæ chøc giíi thiÖu s¶n phÈm, tæ chøc c¸c ®oµn xóc tiÕn th­¬ng m¹i t¹i c¸c n­íc lín… Ngoµi ra, cÇn chó träng n©ng cao chÊt l­îng h¹ tÇng viÔn th«ng/ Internet nãi chung bëi cßn nhiÒu doanh nghiÖp phÇn mÒm kh«ng tham gia vµo c¸c KCNpPM. ChÊt l­îng cao ë ®©y ph¶i ®­îc hiÓu lµ hiÖu qu¶ trong kinh doanh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ vÒ mÆt kü thuËt, h¹ tÇng viÔn th«ng/ Internet tèt h¬n nh­ng gi¸ c¶ kh«ng ®­îc cao h¬n nÕu kh«ng nãi lµ ph¶i gi¶m ®i. N©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo kh«ng thÓ thiÕu cña bÊt kú mét ngµnh nµo. Hµm l­îng c«ng nghÖ cña ngµnh cµng cao th× ý nghÜa cña lao ®éng cµng lín. CNTT nãi chung vµ CNpPM nãi riªng lµ ngµnh mµ s¶n phÈm cã hµm l­îng chÊt x¸m lín. V× thÕ, nguån nh©n lùc chÝnh lµ yÕu tè tiªn quyÕt ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn nhanh chãng hay chËm ch¹p, sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña CNpPM. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trong vÊn ®Ò nh©n lùc hiÖn nay, xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh­ sau : VÒ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o Thø nhÊt, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o nªn tr¸nh nghiªn cøu qu¸ nhiÒu vÒ lý thuyÕt chung chung mµ nªn cã néi dung thiÕt thùc cho sinh viªn khi ra tr­êng nh­ gióp sinh viªn h×nh dung vµ lµm quen ®­îc m«i tr­êng lµm viÖc c«ng nghiÖp hãa, chuyªn m«n ho¸. T¨ng sè giê thùc hµnh còng lµ ®iÒu cÇn thiÕt bëi kü n¨ng lµm viÖc rÊt quan träng, nhiÒu khi cßn quan träng h¬n c¶ kiÕn thøc. Thø hai, nªn phèi hîp hµi hßa hai yÕu tè øng vµ mÒm trong ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o. Cøng cã nghÜa lµ nh÷ng m«n häc b¾t buéc sinh viªn, häc viªn ph¶i häc. MÒm cã nghÜa lµ cho phÐp sinh viªn ®­îc lùa chän m«n m×nh thÝch, ®­îc tù xÕp thêi khãa biÓu cho m×nh. Ch­¬ng tr×nh häc nh­ vËy sÏ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o, chñ ®éng cña ng­êi häc. §ång thêi nã còng gióp gi¶m thiÓu nh÷ng m«n häc kh«ng cÇn thiÕt bëi khi ra tr­êng, ng­êi ®­îc ®µo t¹o sÏ chØ lµm viÖc trong mét chuyªn ngµnh hÑp. Tinh sÏ cã lîi h¬n ®a. VÒ c«ng t¸c tæ chøc ®µo t¹o CÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Nªn lËp c¸c héi ®ång khoa häc vµ ®µo t¹o tÇm cì quèc gia vÒ CNTT, gióp Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o cïng Vô C«ng nghiÖp CNTT trong kh©u x©y dùng chiÕn l­îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn CNTT nãi chung, CNpPM nãi riªng vµ mét kÕ ho¹ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn nµy, tr¸nh t×nh tr¹ng trong mÊy n¨m gÇn ®©y lµ ®Õn c¶ m· ngµnh còng ch­a râ rµng. §ång thêi, cÇn cã mét c¬ quan chøc n¨ng ®iÒu hµnh viÖc triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong ngµnh CNpPM nh­ ch­¬ng tr×nh cña Ên §é trÞ gi¸ 7,8 triÖu USD (5 triÖu USD nh­ tháa thuËn ban ®Çu vµ 2,8 triÖu USD bæ sung) nh»m thiÕt lËp trung t©m ph¸t triÓn phÇn mÒm vµ ®µo t¹o, tr¸nh hiÖn t­îng chång chÐo dÉn ®Õn l·ng phÝ, lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶. VÒ h×nh thøc ®µo t¹o Nh÷ng b»ng cÊp cña c¸c tæ chøc nh­ APTECH, CISCO hiÖn cã gi¸ trÞ kh«ng kÐm g× b»ng ®¹i häc chÝnh quy bëi ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cña nh÷ng tæ chøc nµy chó träng ®Õn c«ng nghÖ vµ c«ng cô, h­íng dÉn c¸c häc viªn thÝch nghi vµo quy tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty phÇn mÒm, x©y dùng h¹ tÇng c¬ së m¹ng. §­îc ®µo t¹o theo h­íng nµy, 80% häc viªn APTECH ®· t×m ®­îc viÖc lµm phï hîp. §¸nh gi¸ vÒ chÊt l­îng häc viªn cña nh÷ng tæ chøc nµy, «ng Gordon Astles, chñ tÞch m¹ng CISCO khu vùc ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng cho lµ: “Kh«ng thua kÐm bÊt cø mét häc viªn nµo ë Mü, Canada, Australia hay Singapore”. Tuy thÕ, v× häc phÝ kh¸ ®¾t, kh«ng ph¶i bÊt kú ai còng trang tr¶i ®­îc, lo¹i h×nh ®µo t¹o phi chÝnh quy nµy vÉn ch­a phæ biÕn réng r·i l¾m. V× vËy, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî nh­ miÔn gi¶m thuÕ, cÊp tÝn dông, níi láng kh©u hµnh chÝnh … , tiÕn hµnh ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o chø kh«ng nªn chØ hç trî cho h×nh thøc ®µo t¹o chÝnh quy. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch nhµ n­íc X· héi cµng ph¸t triÓn, vai trß ®iÒu phèi cña nhµ n­íc cµng ®­îc thÓ hiÖn râ. Kh«ng mét ngµnh kinh tÕ nµo cã thÓ tù ph¸t triÓn nÕu kh«ng cã ®­îc sù quan t©m thÝch ®¸ng cña nhµ n­íc. CNpPM còng vËy. Møc ®é ph¸t triÓn cña ngµnh nµy kh«ng chØ phô thuéc vµo t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ qu¸ tr×nh c¹nh tranh s¸ng t¹o mµ cßn vµo nh÷ng chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc. V× thÕ, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh phÇn mÒm chØ cã thÓ ph¸t triÓn h¬n n÷a nÕu hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý Theo kinh nghiÖm ph¸t triÓn CNpPM Ên §é, ®Ó x©y dùng mét ngµnh CNpPM hïng m¹nh, kh«ng chØ cÇn nh÷ng ­u ®·i vÒ mÆt chÝnh s¸ch mµ cßn rÊt cÇn mét ®­êng lèi chiÕn l­îc. Nãi nh­ tiÕn sü NguyÔn Träng PC World B, sè th¸ng 2/2002, bµi: “CNpPM ViÖt Nam, c©u chuyÖn vÒ ®ßn bÈy vµ ng­êi ®iÒu khiÓn” th× nh÷ng ­u ®·i nµy míi chØ lµ “®iÓm tùa”. §­êng lèi, chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn míi lµ “®ßn bÈy”. Cïng víi ®iÓm tùa vµ ®ßn bÈy nµy, ph¶i cã mét c¬ quan ®øng ra liªn kÕt, hç trî c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm nh­ mét “ng­êi ®iÒu khiÓn” ®ßn bÈy th× CNpPM míi cã thÓ ph¸t triÓn. VÒ “®ßn bÈy”, nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng vai trß qu¶n lý cña m×nh h¬n n÷a, ®Ò ra mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn cô thÓ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh mét ®Þnh h­íng ho¹t ®éng râ rµng. Néi dung chÝnh cña chiÕn l­îc ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh sao cho: T¹o m«i tr­êng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm trong n­íc víi nhau trªn c¬ së chia sÎ th«ng tin vµ hîp t¸c dÉn ®Õn mét søc m¹nh céng h­ëng gióp doanh nghiÖp n­íc ta cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c¸c hîp ®ång lín. §iÒu quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o viÖc liªn kÕt nµy ®­îc tiÕn hµnh trong mét m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng, kh«ng lµm triÖt tiªu ®éng lùc ph¸t triÓn. T¹o sù th«ng suèt trong th«ng tin gi÷a chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp th«ng qua viÖc chia sÎ c¬ së d÷ liÖu vµ thùc hiÖn c¬ chÕ phèi hîp th«ng qua c¸c dù ¸n cña chÝnh phñ. T¹o c¬ chÕ vµ thñ tôc mua b¸n râ rµng, ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn cho c¸c kh¸ch hµng quèc tÕ. VÒ “ng­êi ®iÒu khiÓn”, sau mét thêi gian dµi cã qu¸ nhiÒu Bé, c¬ quan cïng tham gia qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm, ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ CNTT ®· quy vÒ mét mèi víi sù thµnh lËp Vô C«ng nghiÖp CNTT thuéc Bé B­u chÝnh viÔn th«ng. Ngoµi ra, häc tËp kinh nghiÖm Ên §é víi ho¹t ®éng thµnh c«ng cña c¸c hiÖp héi liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp nh­ NASCOM, INFAST, ngµy 27 th¸ng 4 n¨m 2003, HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam – VINASA ®· ra ®êi. NhiÖm vô chñ yÕu cña VINASA lµ hç trî, hîp t¸c, liªn kÕt c¸c héi viÖn vÒ trao ®æi th«ng tin, kinh nghiÖm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, phèi hîp ®µo t¹o, liªn kÕt trong s¶n xuÊt, øng dông vµ xuÊt khÈu phÇn mÒm. Bªn c¹nh ®ã, HiÖp héi cßn cã mét tr¸ch nhiÖm to lín lµ thiÕt lËp ®Çu mèi quan hÖ víi ChÝnh phñ, c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng vµ c¸c hiÖp héi phÇn mÒm n­íc ngoµi. Nh×n chung, nh÷ng ®æi míi nµy ®· gãp phÇn lµm t¨ng ®¸ng kÓ sè l­îng c«ng ty ho¹t ®éng s¶n xuÊt phÇn mÒm. Nh­ng ®¸ng tiÕc, do c¸c c¬ chÕ míi ®­îc ¸p dông, c¸c c¬ quan qu¶n lý míi ®­îc thµnh lËp, ch­a ph¸t huy mÊy t¸c dông nªn sù gia t¨ng nµy chØ lµ con sè gi¶. §a sè ®Òu chØ ®¨ng ký ®Ó ®Ò phßng trong tr­êng hîp tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× sÏ ®­îc h­ëng c¸c biÖn ph¸p ­u ®·i cßn n¨ng lùc thùc chÊt cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm n­íc ta vÉn cßn rÊt yÕu kÐm. V× thÕ, cÇn hç trî sù ph¸t triÓn cña c¸c hiÖp héi ®ang ho¹t ®éng ®Ó b¶n th©n c¸c hiÖp héi trë thµnh mét cÇu nèi gi÷a chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp, gi÷a doanh nghiÖp víi nhau. Cô thÓ lµ hç trî VINASA – HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam, HCA – Héi tin häc thµnh phè Hå ChÝ Minh… trong viÖc xóc tiÕn t×m hiÓu thÞ tr­êng, thiÕt lËp c¸c kªnh ph©n phèi vµ qu¶ng b¸ cho ngµnh vµ c¸c s¶n phÈm cña ngµnh trªn tr­êng quèc tÕ. §ång thêi, khuyÕn khÝch vµ hç trî sù ra ®êi c¸c hiÖp héi míi qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nh­ Trung t©m kiÓm ®Þnh chÊt l­îng phÇn mÒm – STQC cña Ên §é. Hoµn thiÖn c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®Çu t­ ViÖc nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ, tÝn dông… c¸c doanh nghiÖp ®Ò xuÊt håi cuèi nh÷ng n¨m 90 trë thµnh hiÖn thùc víi quyÕt ®Þnh sè 128/2000 Q§ - TT cña Thñ t­íng chÝnh phñ ®· t¹o rÊt nhiÒu thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm. Song, trong giai ®o¹n ngµnh CNpPM n­íc ta cßn rÊt non trÎ nh­ hiÖn nay, sù gióp ®ì cña nhµ n­íc nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a m«i tr­êng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm lµ rÊt cÇn thiÕt bëi nã sÏ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm n­íc ta. Sù gióp ®ì nµy cã thÓ lµ : Cã chÝnh s¸ch t¹o vµ hç trî nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm bëi muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh phÇn mÒm cÇn n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, ®Çu t­ vµo R&D… mµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy chØ cã thÓ lµm ®­îc nÕu cã vèn. HiÖn c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam ®ang ®­îc cÊp tÝn dông d­íi c¸c h×nh thøc cho vay ®Çu t­, hç trî l·i suÊt sau ®Çu t­, b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t­ vµ tr¶ nî vèn vay nh­ quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh sè 43/1999/N§ - CP. CÇn cã thªm c¸c h×nh thøc hç trî kh¸c nh­ thµnh lËp quü ®Çu t­ m¹o hiÓm… §Þnh h­íng cho c¸c ho¹t ®éng R&D trong toµn ngµnh. §Þnh h­íng nµy nªn tËp trung vµo nghiªn cøu øng dông ®Ó nhanh chãng ®i vµo thùc tiÔn nh­ con ®­êng NhËt B¶n vµ Ên §é ®· ®i vµ ®· thµnh c«ng h¬n lµ vµo c¸c nghiªn cøu c¬ b¶n nh­ c¸c n­íc T©y ¢u vµ Mü. TiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao nhËn thøc vÒ CNTT trong x· héi, tin häc hãa ®êi sèng. C«ng nghiÖp CNTT nãi chung vµ CNpPM nãi riªng kh«ng thÓ ph¸t triÓn nÕu chóng ta chØ quan t©m ®Õn b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh nµy. CÇn ph¶i khuyÕn khÝch ¸p dông CNTT, CNPM trong c¸c ngµnh kh¸c ®Ó t¹o kh¸ch hµng cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm. ChØ cã thÓ CNpPM míi ph¸t triÓn, thÞ tr­êng néi ®Þa míi lµ lß thö löa cho c¸c s¶n phÈm phÇn mÒm tr­íc khi xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ Mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng cña phÇn mÒm lµ dÔ sao chÐp. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa víi viÖc dÔ vi ph¹m b¶n quyÒn phÇn mÒm. ChÝnh v× vËy, sù ph¸t triÓn cña nÒn CNpPM mét n­íc phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc thùc hiÖn tèt kh©u së h÷u trÝ tuÖ. Tr­íc hÕt, nã ¶nh h­ëng ®Õn néi lùc cña nÒn s¶n xuÊt phÇn mÒm. Kh«ng mét ng­êi nµo thùc sù muèn ®Çu t­ viÕt mét phÇn mÒm nÕu kh«ng biÕt ch¾c r»ng s¶n phÇm m×nh lµm ra sÏ ®­îc b¶o hé mét c¸ch thÝch ®¸ng. ViÖc nh÷ng s¶n phÈm phÇn mÒm lµm ra bÞ sao chÐp vµ b¸n mét c¸ch bÊt hîp ph¸p mµ kh«ng tr¶ phÝ cho ng­êi lµm ra ch¾c ch¾n sÏ lµm mÊt ®éng lùc cña lËp tr×nh viªn. H¬n n÷a, vi ph¹m b¶n quyÒn cßn c¶n trë viÖc nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ cña nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn bëi nh­ «ng Joseph Papovich, trî lý ®¹i diÖn th­¬ng m¹i Mü vÒ dÞch vô, ®Çu t­ vµ së h÷u trÝ tuÖ ®· nãi: “…c¸c c«ng ty Mü gi÷ nh÷ng s¸ng chÕ míi nhÊt cña hä bªn ngoµi thÞ tr­êng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn bëi v× hä kh«ng muèn chóng bÞ sao chÐp mét c¸ch v« lý. Hä chØ cung cÊp nh÷ng c«ng nghÖ ®· cò, kh«ng cã b»ng s¸ng chÕ, nh÷ng c«ng nghÖ nµy kh«ng cßn ®­îc b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ n÷a.” Theo PC World ViÖt Nam Th¸ng 3/2001, bµi “B¶n quyÒn phÇn mÒm: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” - §Æng Kim Long, trang 15 VËy mµ, nh­ ®· ph©n tÝch, vi ph¹m b¶n quyÒn phÇn mÒm t¹i ViÖt Nam ®ang trë thµnh mét n¹n dÞch bëi ng­êi d©n ViÖt Nam ch­a cã thãi quen víi viÖc tr¶ tiÒn cho viÖc khai th¸c b¶n quyÒn. V× thÕ, muèn cã mét nÒn CNpPM, XKPM ph¸t triÓn, trong giai ®o¹n hiÖn nay, cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p c­¬ng quyÕt cña nhµ n­íc. Cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau : Cã c¸c chÕ tµi râ rµng, nÆng vµ c­¬ng quyÕt víi c¸c hµnh vi vi ph¹m b¶n quyÒn. §iÒu quan träng nhÊt lµ khi thi hµnh c¸c chÕ tµi nµy cÇn cã mét sù phèi hîp ®ång bé nh­ng kh«ng qu¸ rÇm ré trªn ph¹m vi c¶ n­íc. NÕu kh«ng tiÕn hµnh ®ång bé trªn ph¹m vi c¶ n­íc, ng­êi vi ph¹m sÏ kh«ng thÊy ®­îc quyÕt t©m cña nhµ n­íc. Nh­ng nÕu tuyªn truyÒn réng r·i cho mçi lÇn ra qu©n nµy th× ngay sau mçi lÇn nh­ thÕ mäi chuyÖn sÏ l¹i ®©u vµo ®Êy. Hç trî vÒ gi¸ cho c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ®Ó gi¶m gi¸ phÇn mÒm cã b¶n quyÒn. Trong giai ®o¹n nµy, ®©y lµ ®iÒu cÇn thiÕt bëi nã gióp phÇn mÒm cã b¶n quyÒn c¹nh tranh ®­îc víi phÇn mÒm in sao lËu. DÇn dÇn, viÖc sö dông phÇn mÒm cã b¶n quyÒn sÏ trë thµnh thãi quen cña ng­êi d©n. Gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp mét hiÖp héi riªng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ b¶n quyÒn nh­ HiÖp héi chèng vi ph¹m t¸c quyÒn INFAST cña Ên §é. Nhãm gi¶i ph¸p vi m« Kinh doanh lµ mét nghÖ thuËt. C©u nãi nµy cã lÏ kh«ng qu¸ nÕu xÐt ®Õn sù ph¸t triÓn ngµy mét nhanh cña nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng kinh doanh ngµy nay kh«ng cßn ®¬n thuÇn lµ viÖc mét bªn ®­a tiÒn vµ nhËn hµng cßn mét bªn ®­a hµng vµ nhËn tiÒn mµ lµ mét quy tr×nh phøc t¹p g¾n liÒn víi viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô tr­íc, trong vµ sau b¸n hµng. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh v­ît ra khái biªn giíi quèc gia. V× vËy, viÖc lµm tèt c¶ ba kh©u cµng cã ý nghÜa quan träng. Kh©u tr­íc b¸n hµng cña c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm n­íc ta vÉn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kÐm. Cßn kh©u trong vµ sau b¸n hµng th× d­êng nh­ chØ cã VINASA ®øng ra hç trî cho c¸c doanh nghiÖp song vai trß còng cã vai trß rÊt mê nh¹t V× thÕ, nÕu nãi c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm ViÖt Nam nãi chung kh«ng gi÷ ®­îc mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng th× còng kh«ng cã g× lµ l¹. §Èy m¹nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c tr­íc b¸n hµng Tr­íc b¸n hµng lµ mét ho¹t ®éng cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp. VËy mµ, cho ®Õn nay nã vÉn bÞ c¸c DNPM ViÖt Nam xem nhÑ, hoÆc chó träng nh­ng ch­a thùc hiÖn tèt. Muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi, c¸c DNPM ViÖt Nam cÇn gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau: TiÕn hµnh nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ tr­êng thÕ giíi tõ ®ã dù ®o¸n nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ ph­¬ng diÖn quy m« còng nh­ c¬ cÊu s¶n phÈm. §©y lµ mét viÖc khã bëi nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn còng nh­ kinh nghiÖm. Song c¸c doanh nghiÖp cã thÓ kh¾c phôc b»ng c¸ch liªn kÕt, hîp t¸c trong khu«n khæ c¸c hiÖp héi sao cho c¸c bªn cïng cã lîi. Cóng nªn chó ý r»ng nghiªn cøu thÞ tr­êng kh«ng nhÊt thiÕt lµ ph¶i cã c¸c chuyÕn th¨m quan tèn kÐm mµ cã thÓ chØ lµ ph©n tÝch thèng kª dùa trªn sè liÖu thùc tÕ. ViÖc nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp cã mét c¸i nh×n kh¸ chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng mµ kh«ng qu¸ tèn kÐm. Trªn c¬ së dù ®o¸n t×nh h×nh thÞ tr­êng, doanh nghiÖp ph©n tÝch ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña b¶n th©n m×nh ®Ó ®Þnh vÞ ®­îc thÞ tr­êng môc tiªu. Tõ ®©y, doanh nghiÖp míi cã thÓ cã ®­îc mét chiÕn l­îc s¶n xuÊt, kinh doanh hîp lý, s¶n phÈm lµm ra míi ®¸p øng ®óng nhu cÇu vµ tù b¸n ®­îc. Nh­ ®· nãi, ®Æc thï cña c¸c DNPM nãi chung lµ kiªm lu«n s¶n xuÊt lÉn kinh doanh, xuÊt khÈu. V× thÕ s¶n xuÊt s¶n phÈm nh­ thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm ®­îc thÞ tr­êng thÕ giíi chÊp nhËn còng lµ mét ®iÒu rÊt quan träng. Trªn c¬ së lµ chiÕn l­îc s¶n xuÊt, DNPM cÇn cã chiÕn l­îc ®Çu t­ hîp lý cho c¬ së h¹ tÇng, nguån nh©n lùc cña m×nh. §Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng cã hai h­íng, hoÆc lµ vµo khu c«ng nghiÖp, hoÆc lµ kh«ng. Víi hiÖn tr¹ng c¸c khu c«ng nghiÖp nh­ hiÖn nay nh÷ng doanh nghiÖp võa ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phÇn cøng, võa ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phÇn mÒm (mµ ®a phÇn lµ phÇn cøng m¹nh h¬n phÇn mÒm) cã lÏ kh«ng nªn vµo khu c«ng nghiÖp mµ nªn ®Æt trô së t¹i nh÷ng phè ®«ng, ®i l¹i thuËn tiÖn, giao dÞch dÔ dµng th× míi cã thÓ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh phÇn cøng. Nh÷ng DNPM ®¬n thuÇn th× nªn vµo khu c«ng nghiÖp ®Ó tËn dông nh÷ng ­u ®·i trong khu. Cßn vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nªn ®Çu t­ thÝch hîp bëi nh©n lùc lµ yÕu tè quan träng nhÊt kh«ng chØ trong lÜnh vùc CNpPM mµ cßn cña tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c. Ngoµi chÕ ®é ®·i ngé tèt ®Ó gi÷ ch©n ng­êi giái, tr¸nh ch¶y m¸u chÊt x¸m còng nªn tiÕn hµnh ®µo t¹o thªm. Trong tr­êng hîp c«ng t¸c ®µo t¹o thªm gÆp trë ng¹i vÒ vèn, quy m«, cã thÓ liªn kÕt, hîp t¸c gi÷a nhiÒu ®¬n vÞ víi nhau, gi÷a ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ ®¬n vÞ ®µo t¹o. §Èy m¹nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c b¸n hµng HiÖn hîp ®ång cña c¸c DNPM ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc ký kÕt do c¸c mèi quan hÖ c¸ nh©n. Mét ngµnh c«ng nghiÖp lín m¹nh kh«ng cho phÐp duy tr× t×nh tr¹ng manh món nµy. CÇn ®a d¹ng hãa c¸c kªnh ph©n phèi qua c¸c tæ chøc, hiÖp héi, c¸c c¬ quan th­¬ng m¹i, ®¹i sø qu¸n, l·nh sù qu¸n… cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. §¸ng l­u ý lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tiÕn hµnh ®µm ph¸n ký kÕt nÕu chØ cã kiÕn thøc ngo¹i th­¬ng mµ kh«ng cã kiÕn thøc vÒ s¶n phÈm sÏ khã thuyÕt phôc ®­îc kh¸ch hµng. Cßn nh÷ng ng­êi chØ cã kiÕn thøc s¶n phÈm mµ thiÕu kiÕn thøc ngo¹i th­¬ng sÏ dÔ bÞ thua thiÖt trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n. V× thÕ, cÇn gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nh©n lùc. Cã thÓ ®i theo hai ph­¬ng h­íng, ®µo t¹o kiÕn thøc s¶n phÈm cho ng­êi ®· cã kiÕn thøc ngo¹i th­ong hoÆc ng­îc l¹i. ViÖc ®µo t¹o kiÕn thøc ngo¹i th­¬ng cho ®éi ngò kü thuËt sÏ vÊp ph¶i rµo c¶n ngo¹i ng÷ bëi kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷ cña cña lËp tr×nh viªn ViÖt Nam nãi chung cßn thÊp. SÏ kh¶ thi h¬n nÕu ®µo t¹o kiÕn thøc s¶n phÈm cho ng­êi ®· cã kiÕn thøc ngo¹i th­¬ng. §Èy m¹nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c sau b¸n hµng Còng gièng nh­ c«ng t¸c tr­íc b¸n hµng, c«ng t¸c sau b¸n hµng cña c¸c DNPM ViÖt Nam hiÖn nay cßn yÕu. §Ó chiÕm ®­îc lßng tin cña kh¸ch hµng, cÇn lµm tèt kh©u nµy. Doanh nghiÖp cÇn cã mét bé phËn riªng vÒ sau b¸n hµng, s½n sµng gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò ph¸t sinh sau nµy cña kh¸ch hµng. §iÒu nµy sÏ khiÕn kh¸ch hµng trung thµnh víi doanh nghiÖp vµ gióp n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp. TÊt nhiªn, chi phÝ vÉn lu«n lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i khi cã mét bé phËn chuyªn nh­ vËy nh­ng xÐt ®Õn l©u dµi, c¸i ®­îc vÉn nhiÒu h¬n c¸i mÊt. ThËm chÝ khi ®ã, chuyªn m«n hãa cßn lµm gi¶m chi phÝ. Nh×n chung, c¸c DNPM ViÖt Nam hiÖn nay kh«ng chØ kinh doanh phÇn mÒm mµ cßn c¶ phÇn cøng vµ th­êng lÊy “cøng” nu«i “mÒm”. §iÒu nµy chØ nªn coi nh­ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ. VÒ l©u dµi, muèn ®Èy m¹nh CNpPM vµ XKPM, cÇn cã mét sù chuyªn m«n hãa râ rµng. Trong giai ®o¹n ®Çu cña CNpPM, khi c¸c doanh nghiÖp thiÕu c¶ vèn lÉn kinh nghiÖm tiÕp cËn thÞ tr­êng quèc tÕ, hç trî tõ phÝa nhµ n­íc thËt sù quan träng. Trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, hy väng cã thÓ kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm nµy. ChØ cã thÕ, môc tiªu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu phÇn mÒm míi cã thÓ thµnh c«ng. KÕt luËn XuÊt khÈu, cho dï mÆt hµng nµo còng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã vai trß quan träng ®èi víi mäi quèc gia. Song, ®Ó xuÊt khÈu thËt sù ®Èy m¹nh c«ng cuéc CNH – H§H còng nh­ hç trî qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ®Ó kim ng¹ch xuÊt khÈu gãp phÇn c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n, c¸n c©n th­¬ng m¹i råi tõ ®ã n©ng cao vÞ thÕ cña quèc gia trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ, kh«ng thÓ chØ dõng ë nh÷ng s¶n phÈm n«ng l©m ng­ nghiÖp s¬ chÕ. CÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao. PhÇn mÒm lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng ®ã. Vµ ®©y còng lµ lý do XKPM ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ mòi nhän. Víi mét ngµnh CNpPM non trÎ, ho¹t ®éng XKPM ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ, ph©n t¸n, vµ manh món. C¬ së h¹ tÇng tuy ®· ®­îc c¶i thiÖn song vÉn cßn thua xa mÆt b»ng chung trªn thÕ giíi. Nh©n lùc thiÕu vÒ sè l­îng vµ kÐm vÒ chÊt l­îng. §Æc biÖt lµ n¹n vi ph¹m t¸c quyÒn diÔn ra víi tû lÖ cao bËc nhÊt thÕ giíi. §· cã rÊt nhiÒu chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p tõ phÝa chÝnh phñ còng nh­ tõ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ®­îc ¸p dông ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh nµy. C¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p nµy dï cßn thiÕu sù cô thÓ hãa vµ ch­a ®­îc tæ chøc thùc hiÖn ®Çy ®ñ song còng ®ang dÇn ph¸t huy t¸c dông. Tuy vËy, ®Ó ph¸t triÓn XKPM thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän nh­ chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, cÇn chÆn ®øng n¹n vi ph¹m t¸c quyÒn, n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng h¬n n÷a. Vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ nhµ n­íc cÇn ®øng ra nh­ mét “ng­êi ®iÒu khiÓn”, x¸c ®Þnh mét chiÕn l­îc cô thÓ chØ ®¹o thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p nµy. Trong khu«n khæ vµ thêi gian cho phÐp, nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò ra míi lµ s¬ bé. Hy väng r»ng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa XKPM sÏ thËt sù trë thµnh “®Çu tµu” cña ngµnh CNpPM, gãp phÇn vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì, chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ sù gãp ý cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cã t©m huyÕt víi nh÷ng vÊn ®Ò nµy. Tµi liÖu tham kh¶o ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp - §¹i häc kinh tÕ quèc d©n – Ch­¬ng 6: C«ng nghiÖp phÇn mÒm: N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ – Th¹c sü Ph¹m ThÞ Hång Hoa – Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - N¨m 2003. B¸o c¸o t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh CNpPM ViÖt Nam 2001 (phÇn IV) - www.vinasa.org. B¸o c¸o toµn c¶nh CNTT ViÖt Nam 2003 – DiÔn ®µn CNTT ViÖt Nam 2003 - Lª Tr­êng Tïng – HCA T¹p chÝ PC World B c¸c sè n¨m 2000, 2001, 2002. Khãa luËn tèt nghiÖp: “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu phÇn mÒm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam” – §Æng Trung Kiªn – Líp Nga - K 37 - §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng Hµ Néi. ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – Chñ biªn: NguyÔn H÷u Ph­íc – Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 2003. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam – Lý luËn vµ thùc tiÔn – GS. TS. NguyÔn Träng ChuÈn, PGS. TS. NguyÔn ThÕ NghÜa – PGS. TS. §Æng H÷u Toµn – Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia – 2002 B¸o c¸o vÒ nh÷ng ngµnh dÞch vô tiªu biÓu n¨m 2001 cña Bé kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp NhËt B¶n (th¸ng 12/2002) – FPT. B¸o c¸o toµn ngµnh (Industry report) – Brean Murray – 16/06/2003 – FPT Toµn cÇu hãa c«ng nghÖ th«ng tin vµ xuÊt khÈu c«ng nghÖ phÇn mÒm – Hµ D­¬ng TuÊn – th¸ng 5/2000 Mét sè trang web www.vinasa.org vnexpress.net www.lacai.com www.vietsoftonline.com vn.trade.com.vn www.vnpost.dgpt.com.vn www.tintucvietnam.com.vn Thùc tr¹ng vµ triÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam Phô lôc I: 8 KCNpPM ®ang ho¹t ®éng cña ViÖt Nam STT Tªn KCNpPM §Þa chØ Thµnh lËp - §i vµo ho¹t ®éng chÝnh thøc §Þa chØ website Thµnh viªn 1 TT CNPM Hµ Néi Sè 2 §­êng Chïa Béc - §èng §a - HN 10/10/2002 www.hanoisoftware.net.vn 7 2 TT CNPM H¶i Phßng 225 L¹ch Tray – Ng« QuyÒn – HP Thµnh lËp: 10/2001 Ho¹t ®éng: 7/9/2002 www.hsp.com.vn 0 3 C«ng viªn CNPM HuÕ TT Thµnh phè HuÕ 8/2001 www.huesp.com.vn 0 C 4 TT CNPM §µ N½ng Tßa nhµ 15 Quang Trung – H¶i Ch©u - §µ N½ng Thµnh lËp: 11/2000 Ho¹t ®éng: 25/3/2001 www.dsp.com.vn 7 5 TT CNPM CÇn Th¬ 29 C¸ch M¹ng Th¸ng T¸m – CÇn Th¬ 4/2001 www.csp.com.vn 0 6 TT CNPM Sµi Gßn 123 Tr­¬ng §Þnh – Q.3 – TP HCM 17/1/2000 www.ssp.com.vn 22 7 C«ng viªn phÇn mÒm Quang Trung Ph­êng T©n Ch¸nh HiÖp – Q.12 – TP HCM 7/2000 16/3/2002 www.quangtrungcity.com.vn 51 8 TT CNPM §¹i häc Hµng h¶i Tr­êng ®¹i häc hµng h¶i – HP H§: 5/2001 0 Nguån: ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp - §¹i häc kinh tÕ quèc d©n - Ch­¬ng 6: C«ng nghiÖp phÇn mÒm: N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ, trang 329 - Th¹c sü Ph¹m ThÞ Hång Hoa - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - N¨m 2003 Thùc tr¹ng vµ triÓn väng xuÊt khÈu phÇn mÒm ë ViÖt Nam Phô lôc II: B¶ng tæng hîp nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c KCNpPM ViÖt Nam C¸c KCNpPM tËp trung Hµ Néi H¶i Phßng HuÕ §µ N½ng CÇn Th¬ Sµi Gßn Quang Trung A. C¬ së vËt chÊt vµ h¹ tÇng kü thuËt 1. Vèn ®Çu t­ vµ diÖn tÝch sö dông ` 27 tû 7000 m2 130 tû 3700 m2 2. Kh«ng gian vµ ®Þa ®iÓm 2.1. N»m trong khu kinh tÕ träng ®iÓm X X X X X X X D 2.2. N»m ë khu kinh tÕ träng ®iÓm X X X X X X Vµo Tp. HCM mÊt 25 phót xe buýt 2.3. M«i tr­êng tù nhiªn réng, ®Ñp, th«ng tho¸ng, s¹ch sÏ 0 0 X 0 0 X X 3. C¬ së vËt chÊt 3.1. Cho thuª v¨n phßng/ khu lµm viÖc hiÖn ®¹i, ®iÖn n­íc vµ c¸c dÞch vô h¹ tÇng thuËn tiÖn X X X X X X X 3.2. Cã dÞch vô nhµ ë, sinh ho¹t, gi¶i trÝ, mua s¾m, y tÕ 24*7 0 0 0 0 0 0 X 4. H¹ tÇng kü thuËt 4.1. Cung cÊp ®­êng truyÒn Internet tèc ®é cao vµ hÖ thèng m¹ng hiÖn ®¹i X Cã cæng riªng X X Cã cæng riªng Cã cæng riªng Cã cæng riªng 4.2. B¶o tr× c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh vµ hÖ thèng m¹ng, b¶o mËt th«ng tin Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp x Kh«ng ®Ò cËp X B. C¸c chøc n¨ng ®ång bé 1. §µo t¹o c¸c líp häc vÒ CNTT vµ CGCN Kh«ng ®Ò cËp X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 2. §µo t¹o LTV theo tiªu chuÈn quèc tÕ Kh«ng ®Ò cËp X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 3. Tæ chøc hîp t¸c vµ gia c«ng s¶n xuÊt phÇn mÒm theo yªu cÇu X X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 4. Hç trî c¸c DNPM thµnh viªn vÒ kü thuËt, b¶o vÖ b¶n quyÒn t¸c gi¶, ph¸p lý… Kh«ng ®Ò cËp X X X X X X 5. Tæ chøc triÓn l·m, héi nghÞ héi th¶o chuyªn ngµnh phÇn mÒm Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp X X 6. DÞch vô hç trî t­ vÊn vµ triÓn khai c¸c ho¹t ®éng Marketing phÇn mÒm Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp X C. C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cña khu cho c¸c DN thµnh viªn E DÞch vô mét cöa: thñ tôc thµnh lËp doanh nghiÖp, giÊy phÐp ®Çu t­, hç trî thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, thñ tôc giao ®Êt, thuª ®Êt, giÊy phÐp x©y dùng, visa… Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp X D. Hç trî c¸c doanh nghiÖp phÇn mÒm 1. DÞch vô ban ®Çu vÒ x©y dùng vµ thµnh lËp doanh nghiÖp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp X 2. Hç trî c¸c DNPM trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 2.1. Phèi kÕt hîp s¶n xuÊt ®a c«ng ®o¹n, ®a chuyªn ngµnh Kh«ng ®Ò cËp X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 2.2. §µo t¹o vµ cung øng nh©n sù bæ sung Kh«ng ®Ò cËp X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 2.3. Khai th¸c c¸c nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi kh¸c (lao ®éng, h¹ tÇng, giao dÞch…) Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp X 3. Kinh doanh vµ Marketing 3.1. Liªn hÖ giao dÞch, marketing, ph©n chia phèi hîp thùc hiÖn c¸c ®¬n hµng Kh«ng ®Ò cËp X Kh«ng ®Ò cËp X X X X 3.2. C¸c thñ tôc liªn quan ®Õn ph©n phèi s¶n phÈm phÇn mÒm trong vµ ngoµi n­íc Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp x X F 3.3. C¸c dÞch vô Marketing (tæ chøc giíi thiÖu s¶n phÈm míi, héi nghÞ kh¸ch hµng…) Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp Kh«ng ®Ò cËp x X E. C¸c chi phÝ ho¹t ®éng nh­ chi phÝ thuª v¨n phßng USD/m2/th¸ng (bao gåm v¨n phßng, ®iÒu hßa trung t©m, n­íc, c¸c chi phÝ qu¶n lý ®iÒu hµnh, b¶o vÖ, vÖ sinh) Kh«ng cã th«ng tin TÝnh trän gãi c¶ ®iÖn chiÕu s¸ng, ®iÖn ®iÒu hßa, n­íc, vÖ sinh, b¶o vÖ Kh«ng cã th«ng tin 6 5 – 10 theo tÇng Kh«ng cã th«ng tin 2 USD/VP cã s½n, nÕu muèn thuª ®Êt x©y dùng tÝnh theo gi¸ thuª ®Êt Nguån: ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp - §¹i häc kinh tÕ quèc d©n - Ch­¬ng 6: C«ng nghiÖp phÇn mÒm: N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ, trang 342 - 344 - Th¹c sü Ph¹m ThÞ Hång Hoa - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª - N¨m 2003 Chó thÝch: X: Cã 0: Kh«ng cã ._.