Thương mại trong sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa nước ta hiện nay

th­¬ng m¹i trong sù nghiÖp cNH-H§H n­íc ta hiÖn nay Lêi nãi ®Çu Tõ n¨m 1986 (Tõ §¹i Héi VI) ®Õn nay, thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o, n­íc ta ®· b­íc vµo thêi kú ®æi míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ bao cÊp trµn lan vµ tËp trung quan liªu sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Mét chñ tr­¬ng rÊt quan träng cña giai ®o¹n nµy lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng. Trong ®ã th­¬ng m¹i dÞch vô cã vÞ trÝ rÊt quan träng, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, võa ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vµ ngµy cµng n©ng cao ®êi sèng kinh tÕ x· héi. §Æc ®iÓm vµ xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®· kh¼ng ®Þnh th­¬ng m¹i – dÞch vô t¨ng dÇn. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng phô thuéc vµo chÊt l­îng cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i – dÞch vô. Tû träng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i trong GDP ®ang cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Æc biÖt lµ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®­îc ChÝnh Phñ vµ Quèc Héi ®Ò ra tõ §¹i héi VII, VIII vµ IX tõ mét quèc gia nhËp siªu trong nh÷ng n¨m 1990-1999 thµnh quèc gia xuÊt siªu 2000-2001 ®­a n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ viÕt ®Ò ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ v­íng m¾c, mong c« gióp em ®Ó ®Ò ¸n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I: Th­¬ng m¹i vµ vai trß cña th­¬ng m¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia. 1. C¬ së ra ®êi cña th­¬ng m¹i. S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ s¶n xuÊt nh÷ng vËt phÈm, cung cÊp nh÷ng dÞch vô kh«ng ph¶i ®Ó cho ng­êi s¶n xuÊt trùc tiÕp tiªu dïng mµ ®Ó trao ®æi, hay nãi ng¾n gän s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ s¶n xuÊt ®Ó b¸n. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi, s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi tõ l©u, tõ khi tan r· chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû; nã tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong x· héi n«ng n«, trong x· héi phong kiÕn vµ ®¹t tíi ®Ønh cao trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa. S¶n xuÊt hµng ho¸ ¾t ph¶i cã trao ®æi hµng ho¸, vµ khi tiÒn tÖ xuÊt hiÖn th× trao ®æi hµng ho¸ trë thµnh l­u th«ng hµng ho¸ lµ nh÷ng hiÖn t­îng chung cho nhiÒu ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ g¾n liÒn víi nã lµ chuyªn m«n ho¸ nh÷ng d¹ng thøc s¶n xuÊt riªng biÖt, s¶n xuÊt nh÷ng gi¸ trÞ sö dông kh«ng ph¶i cho m×nh mµ cho nh÷ng ng­êi kh¸c (tøc lµ s¶n xuÊt nh÷ng gi¸ trÞ sö dông cho s¶n xuÊt ). Theo Mac ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña mäi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. V.I. Lªnin còng kh¼ng ®Þnh: c¬ së cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Tuy nhiªn, chØ riªng ph©n c«ng lao ®éng th× ch­a ®ñ cho sù tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸. CM¸c vµ Ph. ¡nghen ®· chØ ra r»ng, trong c¸c c«ng x· cæ ®¹i ë Ên §é ®· tõng cã ph©n c«ng lao ®éng, nh­ng kh«ng cã s¶n xuÊt hµng ho¸. Ph©n c«ng lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc cña s¶n xuÊt hµng ho¸,nh­ng s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ph¶i lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Cã sù t¸ch biÖt t­¬ng ®èi vÒ kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ kinh doanh lµm xuÊt hiÖn nhu cÇu trao ®æi s¶n xuÊt víi nhau theo nguyªn t¾c:Mét l­¬ng lao ®éng ngang nhau d­íi h×nh thøc nµy ®em trao ®æi víi mét l­îng lao ®éng ngang nhau d­¬Ý h×nh thøc kh¸c. Sù trao ®æi hµng ho¸ tÊt yÕu dÉn ®Õn c¸c cÇu nèi trung gian gi÷a Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ra ®êi thóc ®Èy c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ ®¸p øng ®Çy ®ñ,®ång bé cho ng­êi tiªu dïng. 2. Quan niÖm vÒ th­¬ng m¹i vµ Ých lîi cña th­¬ng m¹i Kh¸i niÖm: Th­¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸,dÞch vô trªn thÞ tr­êng Lîi Ých cña th­¬ng m¹i : Th­¬ng m¹i lµ kh©u ho¹t ®éng trung gian lµ c©u nèi gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng.Hµng ho¸ ®­îc tõ phÝa ng­êi s¶n xuÊt ®Õn tay ng­êi tiªu dïng nh»m môc ®Ých ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vÒ mÆt hµng ho¸,chñng lo¹i,mÉu m·,… Th­¬ng m¹i thóc ®Èy c¸c ngµng s¶n xuÊt ph¸t triÓn gióp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt t¨ng n¨ng xuÊt cña ng­êi lao ®éng ,cña m¸y mãc,t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao,®a d¹ng ho¸ vÒ chñng lo¹i t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Th­¬ng m¹i ph¸t triÓn ®¶m b¶o cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô tËn tay ng­êi tiªu dïng ®Çy ®ñ.Khi mµ nhu cÇu cña con ng­êi kh«ng ngõng ®­îc n©ng nªn v× vËy vai trß th­¬ng m¹i – dÞch vô trong thêi gian tíi ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng. Gióp hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng æn ®Þnh gi¸ c¶ æn ®Þnh , ng­êi tiªu dïng kh«ng bÞ Ðp gi¸.Khi th­¬ng m¹i ph¸t triÓn t¨ng ng©n s¸ch nhµ n­íc (tõ ®ã nhµ n­íc t¨ng doanh thu tõ c¸c lo¹i thuÕ , thuÕ VAT , thuÕ thu nhËp , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt … ) gãp phÇn t¨ng GDP cña ®Êt n­íc . Tû lÖ ®ãng gãp cña th­¬ng m¹i trong tæng thu nhËp quèc d©n cña ®Êt n­íc ®ang cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng trong nh÷ng n¨m tíi . §iÕu ®ã cho thÊy th­¬ng m¹i ®ang ngµy cµng ®­îc ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ . §­îc ®¹i héi §¶ng Quèc Héi Kho¸ IX ®­a th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng ngµnh ph¸t triÓn mòi nhän cña ®Êt n­íc . Th­¬ng m¹i ph¸t triÓn gãp phÇp sö dông ®­îc nguån lao ®éng trÎ cña ®Êt n­íc (n­íc ta lµ n­íc cã d©n sè trÎ chiÕm tû lÖ rÊt ®«ng ®iÒu ®ã cho thÊy vai trß cña th­¬ng m¹i rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ).Gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , t¨ng thu nhËp gióp ng­êi d©n æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh , x· héi . tõ ®ã nã l¹i t¸c ®éng ng­îc trë l¹i ®èi víi th­¬ng m¹i thóc ®Èy th­¬ng m¹i ph¸t triÓn 3. Néi dung vµ c¸c h×nh thøc th­¬ng m¹i : Néi dung : Nghiªn cøu,x¸c ®Þnh nhu cÇu vµ cÇu cña thÞ tr­êng vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô.§©y lµ qu¸ tr×nh ®Çu tiªn trong ho¹t ®«ng kinh doanh th­¬ng m¹i . §èi víi c¸c nhµ kinh doanh th­¬ng m¹i ,®iÒu quan träng lµ ph¶i n¾m nhu cÇu hµng ho¸ ,dich vô,®Æc biÖt lµ nhu cÇu cho tiªu dïng s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ®Æt mua cña x· héi vµ d©n c­. X¸c ®Þnh vµ khai th¸c c¸c nguån hµng ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña x· héi.Trong ®iÒu kiÖn vÉn cßn tån t¹i nhu cÇu vÒ hµng ho¸ kinh tÕ,viÖc t¹o nguån hµng lµ c«ng viÖc rÊt quan träng Thùc hiÖn c©n ®èi gi÷a nhu cÇu vµ nguån hµng t×m c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m c©n ®èi nh­ t¨ng c­êng s¶n xuÊt trong n­íc,t×m c¸c nguån hµng thay thÕ… Tæ chøc c¸c mèi quan hÖ giao dÞch th­¬ng m¹i ë kh©u c«ng t¸c nµy,gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ, tæ chøc vµ luËt ph¸p ph¸t sinh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸. Tæ chøc hîp lý c¸c kªnh ph©n phèi hµng ho¸.®©y lµ qu¸ tr×nh liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu hµnh vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ ,dÞch vô s¶n xuÊt ®Õn ng­êi sö dông nh»m ®¹t ®­¬c hiÖu qu¶ tèi ®a.Qóa tr×nh nµy qi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò:Thay ®æi quyÒn së h÷u tµi s¶n,di chuyÓn hµng dù tr÷,bo¶ qu¶n ®ãng gãi,bèc dì…cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng cho nhµ s¶n xuÊt,tr¸nh rñi ro trong kinh doanh. Qu¶n lý hµng ho¸ vµ xóc tiÕn mua b¸n hµng ho¸.§èi víi c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i,®©y lµ c«ng t¸c quan träng kÕt thóc qu¸ tr×nh kinh doanh hµng ho¸.Th­¬ng m¹i th­êng sö dông c¸c h×nh thøc:b¸n bu«n,b¸n lÎ,th­¬ng m¹i trùc tiÕp vµ th­¬ng m¹i qua trung gian. C¸c h×nh thøc th­¬ng m¹i: Ng­êi tiªu dïng cuèi cïng Ng­êi (1) s¶n xuÊt dïng hoÆc (2) (*) nhËp Ng­êi b¸n lÎ cïng khÈu Ng­êi b¸n bu«n Ng­êi b¸n lÎ hµng (3) (*) (*) ho¸ M«i giíiTG B¸n bu«n B¸n lÎ (4) (*) (*) (*) H×nh thøc b¸n hµng 1: Mua b¸n trùc tiÕp hµng ho¸ gi÷a ng­êi s¶n xuÊt hay nhËp khÈu hµng ho¸ víi ng­êi tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho c¸ nh©n . H×nh thøc ph©n phèi nµy ®¶m b¶o cho hµg ho¸ l­u chuyÓn nhanh, gi¶m ®­îc chi phÝ l­u th«ng, quan hÖ giao dÞch mua b¸n ®¬n gi¶n , thuËn tiÖn. Tuú theo tÝnh chÊt cña tõng lo¹i ®Æc ®iÓm, môc ®Ých sö dông khèi l­îng mua b¸n nhiÒu hay Ýt , ®iÒu kiÖn giao nhËn , vËn chuyÓn hµng ho¸ gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Ó vËn chuyÓn kªnh ph©n phèi. - H×nh thøc b¸n hµng 2: ViÖc l­u th«ng hµng ho¸ ph¶i qua trung gian (ng­êi b¸n lÎ ).§ã lµ lo¹i kªnh ng¾n , thuËn tiÖn cho ng­êi tiªu dïng, hµng ho¸ còng ®­îc l­u chuyÓn nhanh , ng­êi s¶n xuÊt hay ng­êi nhËp khÈu ®­îc gi¶i phèng khái chøc n¨ng b¸n lÎ .H×nh thøc nµy chØ thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp b¸n lÎ lín (c¸c siªu thÞ , cöa hµng lín ) cã ®iÒu kiÖn quan hÖ trùc tiÕp víi ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi nhËp khÈu, thuËn tiÖn giao nhËn, vËn chuyÓn. - H×nh thøc b¸n hµng 3: ViÖc mua b¸n hµng ho¸ qua nhiÒu kh©u trung gian – b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. Kªnh nµy thuéc lo¹i kªnh dµi, tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng ®­îc chuyªn m«n ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt më réng thÞ tr­êng sö dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt vµ tiÒn vèn .Hµng ho¸ l­u th«ng qua h×nh thøc nµy chiÕm tû träng lín trong toµn bé khèi l­îng hµng ho¸ l­u chuyÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n .C¸c doanh nghiÖp tuú theo ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ kinh doanh mµ x¸c ®Þnh mÆt hµng. - H×nh thøc b¸n hµng 4:Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng nh­ h×nh thøc 3, nh­ng trong quan hÖ giao dÞch mua b¸n xuÊt hiÖn kh©u m«i giíi trung gian .Ng­êi m«i giíi mua b¸n cÇn thiÕt khi xuÊt hiÖn cung hoÆc cÇu vÒ lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã, mµ ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua thiÕu c¸c kªnh th«ng tin hoÆc khã kh¨n vÒ tiÕp cËn, giao dÞch mua b¸n . Trong kªnh nµy ng­êi m«i giíi ho¹t ®éng rÊt n¨ng ®éng gi÷a ng­êi b¸n ng­êi mua khi vai trß cña hä ®­îc chÊp nhËn vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cho c¸c bªn tham gia. 4. Vai trß cña th­¬ng m¹i : a.Vai trß cña th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n : Vai trß cña th­¬ng m¹i ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn n­íc ta . Th­¬ng m¹i lµ mòi nhän ®ét kÝch quan träng ®Ó ph¸ vì c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp , h×nh thµnh c¬ chÕ thÞ tr­êng . Th­¬ng m¹i thóc ®Èy hµng s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chÊn h­ng c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ qua hoËt ®éng mua b¸n t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hµng ho¸ lín. .Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i còng cã nghÜa lµ ph¸t triÓn c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. §ã lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù nhiªn thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸. Th­¬ng m¹i kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lîi nhuËn lµ môc ®Ých cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i . Ng­êi s¶n xuÊt t×m mäi c¸ch ®Ó c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý, ¸p dông khoa häc vµo c«ng nghÖ míi, h¹ chi phÝ ®Ó thu lîi nhuËn .§ång thêi c¹nh tranh trong th­¬ng m¹i b¾t buéc ng­êi s¶n xuÊt ph¶i n¨ng ®éng , kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ , chuyªn m«n vµ tÝnh to¸n thùc chÊt ho¹t ®éng kinh doanh , tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc , n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §ã lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn Th­¬ng m¹i kÝch thÝch nhu cÇu vµ lu«n t¹o ra nhu cÇu míi. Ng­êi tiªu dïng mua b¸n kh«ng suÊt ph¸t tõ t×nh c¶m mµ b»ng lý trÝ. Lîi Ých cña s¶n phÈm hay møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña s¶n phÈm sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng t¸i t¹o nhu cÇu .Yh­¬ng m¹i mét mÆt lµm cho cÇu trªn thÞ tr­êng trung thùc víi nhu cÇu , mÆt kh¸c béc lé tÝnh ®a d¹ng phong phó cña nhu cÇu.Th­¬ng m¹i buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, kiÓu d¸ng, mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm .§iÒu nµy t¸c ®éng ng­îc l¹i ng­êi tiªu dïng , lµm bËt dËy c¸c nhu cÇu tiÒm n¨ng. Tãm l¹i, th­¬ng m¹i lµm t¨ng tr­ëng nhu cÇu vµ lµ gèc rÔ cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Th­¬ng m¹i gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, lµm cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc kh¸c kh«ng ngõng ph¸t triÓn.§iÒu ®ã gióp chóng ta tËn dông ®­îc ­u thÕ cña thêi ®¹i ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh, tõng b­íc ®­a thÞ tr­êng n­íc ta héi nhËp víi thÞ tr­êng thÕ giíi. BiÕn n­íc ta thµnh bé phËn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. §ã còng lµ con ®­êng ®Ó kinh tÕ n­íc ta cã b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät, nh©n d©n ta cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc. b.Vai trß cña th­¬ng m¹i ë doanh nghiÖp : Vai trß cña th­¬ng m¹i ®èi víi doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: Tr­íc hÕt,th­¬ng m¹i bo¶ ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp diÔn ra b×nh th­êng vµ liªn tôc. Qóa tr×nh t¸i s¶n xuÊt ë ®©y ®­îc khëi ®Çu b»ng viÖc ®Çu t­ vèn cho mua s¾m c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ,tiÕp theo lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸,kÕ tiÕp lµ b¸n hµng ho¸ ®Ó thu vÒ nh÷ng gi¸ trÞ.Trong chu kú t¸i s¶n xuÊt ®ã,th­¬ng m¹i cã mÆt ë hai kh©u :b¶o ®¶m cho c¸c yÕu tè vËt chÊt cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm.Hai kh©u nµy kh«ng thùc hiÖn ®­îc th× sÏ dÉn tíi sù ®×nh ®èn ,tr× trÖ cña s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Thø hai, th­¬ng m¹i b¶o ®¶m thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp .Doanh nghiÖp muèn tån t¹i ®­îc ph¶i cã lîi nhuËn. §Ó thu hót ®­îc lîi nhuËn Ýt ra ph¶i b¸n ®­îc hµng ho¸.B¸n hµng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.Th­¬ng m¹i cã chøc n¨ng chuyÓn ho¸ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña hµng ho¸ tõ hµng thµnh tiÒn vµ thªm chªnh lÖch (Dt). Thø ba, th­¬ng m¹i cã t¸c ®éng quan träng tíi vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng.Th­¬ng m¹i ph¸t triÓn, thÞ tr­êng ®­îc më réng, vÞ thÕ cña Doanh nghiÖp ®­îc ®Ò cao. TÝch luü lín t¹o dùng ®­îc uy tÝn th«ng qua ho¹t ®éng mua b¸n trªn th­¬ng tr­êng sÏ lµm cho thÕ vµ lùc cña doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ. Th­ t­, th­¬ng m¹i cã vai trß ®iÒu tiÕt h­íng dÉn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .Qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i sÏ cã nh÷ng th«ng tin tõ phÝa ng­êi mua,tõ thÞ tr­êng . Trªn c¬ së ®ã ,h­íng dÉn s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu th­êng xuyªn thay ®æi cña thÞ tr­êng h­íng vµo khu vùc mµ doanh nghiÖp cã lîi thÕ, b¶o ®¶m an toµn cao. Cuèi cïng, th­¬ng m¹i gãp phÇn më réng c¸c quan hÖ cña doanh nghiÖp ,b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quan hÖ víi b¹n hµng th«ng qua mua b¸n hµng ho¸ cñng cè quan hÖ liªn minh khai th¸c c¸c quan hÖ víi c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. PhÇn II: Th­¬ng m¹i trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc 1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ x· héi viÖt nam trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua (tõ n¨m 1991 - 2000). §©y lµ thêi kú 10 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. KÕt qu¶ cña 10 n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ thÓ hiÖn ë tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao, trung b×nh 7¸8% n¨m, l¹m ph¸t bÞ ®Èy lïi tõ 3 con sè xuèng cßn 1 con sè, xuÊt – nhËp khÈu t¨ng nhanh, ®©ï t­ n­íc ngoµi (c¶ FDI vµ ODA) gia t¨ng, c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. VÒ c¬ cÊu kinh tÕ tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¨ng lªn vÒ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu c¸c hµng ho¸ chÕ biÕn gia t¨ng. Trong thêi kú nµy ViÖt Nam ®· më réng quan hÖ th­¬ng m¹i víi nhiÒu quèc gia vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ c¸c v¸an ®Ò ®­îc kh¶o s¸t trong thêi kú nµy nh÷ng môc tiªu cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam lµ: Hîp t¸c b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi víi tÊt c¶ c¸c n­íc (kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau ) trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c cïng tån t¹i hoµ b×nh, thóc ®Èy qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ hîp t¸c ViÖt – Trung vµ quan hÖ th­¬ng m¹i víi Hoa Kú TiÕp tôc më réng quan hÖ xuÊt khÈu theo ph­¬ng ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng. §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu huy ®éng c¸c nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu c¸c vËt t­, hµng ho¸ thiÕt yÕu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng tÝch cùc thanh to¸n c©n ®èi quèc tÕ, gãp phÇn duy tr× c¸c c©n ®èi quèc tÕ gãp phÇn duy tr× c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ §a d¹ng ho¸ mÆt hµng khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý xó©t nhËp khÈu nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së ph¸t triÓn quan hÖ víi thÞ tr­êng ®· cã, khai th«ng nh÷ng thÞ tr­êng ®· bÞ ¸ch t¾c , më réng thªm thÞ tr­êng míi víi tÊt c¶ c¸c n­íc . §iªu chØnh tû gi¸ chÝnh thøc s¸t víi thÞ tr­êng, t¨ng c­êng qu¶n lý ngo¹i hèi b»ng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh vµ æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i . C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng ®Ó phôc vô tèt cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu , sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh – tiÒn tÖ nh­ ¸p dông l·i xuÊt ­u ®·i thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ nhËp khÈu. Thùc thi c¸c biÖn ph¸p nh»m chèng bu«n lËu, kiÓm xo¸t c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch . N©ng cao thuÕ nhËp khÈu, ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô vÒ thuÕ, h¹n ng¹ch cÊp giÊy phÐp … Trong thêi gian nµy ViÖt Nam vÉn duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao.Trong n¨m 1995 , lÇn ®Çu tiªn kÓ tõ khi b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi (1986), tèc ®é t¨ng GDP ®¹t ®Õn 9,5%. Hai n¨m sau ®ã tèc ®é t¨ng GDP liªn tôc ®¹t møc trªn 7%/n¨m .N¨m 1998 dï gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ kinh tÕ do cuéc khñng kho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë khu vùc nªn møc t¨ng GDP vÉn ®¹t kho¶ng 6-7% .T¨ng tr­ëng kinh tÕ chung ®­îc thóc ®Èy bëi tèc ®é t¨ng ®¹t trªn hai con sè cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô .Bªn c¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh vµ æn ®Þnh thµnh c«ng cã ý nghÜa nhÊt cña c«ng cuéc ®æi míi lµ gi÷ v÷ng æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. L¹m ph¸t ®­îc gi÷ v÷ng ë mét con sè . Bªn c¹nh ®ã ViÖt Nam ®· tiÕt ®­îc nh÷ng b­íc dµi trªn con ®­êng héi nhËp vµo khu vùc vµ trªn thÕ giíi víi nh÷ng sù kiÖn næi bËt nh­ :viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü , trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, ®ang lµ øng cö viªn cã triÓn väng gia nhËp c¸c tæ chøc APEC vµ WTO. Thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô kinh tÕ x· héi n¨m 2000 sÏ cã ý nghÜa to lín v× n¨m 2000 kh«ng chØ n¨m cuèi cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000 mµ cßn lµ n¨m t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó b­íc vµo x©y dùng vµ triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tung h¹n vµ dµi h¹n tiÕp theo .Trong ®ã cã kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 vµ kÕ ho¹ch 10 n¨m 2001 – 2010. Tæng s¶n phÈm trong n­íc n¨m 2000 t¨ng 6.7% so víi n¨m 1999, khu vùc n«ng l©m vµ thuû s¶n t¨ng 4%, khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng t¨ng 10,1%, khu vùc dÞch vô t¨ng 5.6%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng n¨m 2000 cña nÒn kinh tÕ kh«ng chØ cao h¬n tèc ®é t¨ng 5.8% cña n¨m 1998 vµ 4.8% cña n¨m 1999 mµ cßn v­ît môc tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra ®Çu n¨m lµ 5.5-6% vµ ®øng vµo hµng c¸c nÒn kinh tÕ ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao cña khu vùc (theo t¹p chÝ ASEANWEEK,n¨m 2000 kinh tÕ Hµn Quèc t¨ng 8.3% , Trung Quèc t¨ng 7.5%, Ên §é t¨ng 7.1% …).§iÒu nµy cho thÊy , tuy nÒn kinh tÕ n­íc ta ch­a thËt v÷ng ch¾c nh­ng ®· chÆn ®­îc xu h­íng d¶m xót tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ®ang xuÊt hiÖn dÇn nh÷ng yÕu tè míi, t¹o tiÒn ®Ò cho nÒn kinh tÕ tiÕp tôc t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao vµ bÒn v÷ng . Tèc ®é t¨ng tr­ëng tæng s¶n phÈm trong n­íc n¨m 1998 lµ 5.1%, n¨m 1999 lµ 2.3% n¨m 2000 lµ 5.6% cña c¸c ngµnh dÞch vô ph©n theo khu vùc kinh tÕ. Khèi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn t¨ng 7.1% so víi n¨m 1999 khèi l­îng hµng ho¸ lu©n chuyÓn t¨ng 8.6% so víi n¨m 1999. Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô n¨m 2000 Tæng møc b¸n lÎ n¨m 2000 (tû ®ång) C¬ cÊu (%) N¨m 2000 so víi 1999 Th­¬ng nghiÖp 155200 70.7 108.9 Hµng l­¬ng thùc thùc phÈm 46300 21.1 109.3 Hµng phi l­¬ng thùc thùc phÈm 108900 49.6 107.0 Kh¸ch s¹n ,nhµ hµng 26720 12.2 109.9 Kh¸ch s¹n 3730 1.7 109.2 Nhµ hµng 23000 10.5 110.1 DÞch vô 10700 4.9 110.8 Du lÞch 1850 0.8 118.1 C¬ së s¶n xuÊt trùc tiÕp b¸n lÎ 24920 11.4 106.4 Tæng møc b¸n lÎ hµng l­¬ng thøc thùc thùc phÈm n¨m 2000 so víi n¨m 1999 ®¹t 109.3% ­íc tÝnh 46300tû ®ång . Trong khi ®ã hµng phi l­¬ng thùc t¨ng 107.6% so víi n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1999 7623 tû ®ång .Nh×n chung n¨m 2000 c¸c ngµnh :kh¸ch s¹n ,nhµ hµng, dÞch vô , du lÞch ®Òu t¨ng so víi n¨m 1999 ®iÒu ®è cho th©ý nÒn kinh tÕ n¨m 2000 t¨ng tr­ëng nhanh vµ æn ®Þnh ë tÊt c¶ c¸c ngµnh th­¬ng m¹i vµ dÞch vô . Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô trong thêi kú nµy còng ®· ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt .Trong khi tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c¶ thêi kú n¨m 1990-1994 chØ ®¹t 26342 triÖu USD (xuÊt khÈu ®¹t 11714 triÖu USD , nhËp khÈu :14628 triÖu USD) th× tæng kim ng¹ch thêi kú 1995 1997 t¨ng 48% ®¹t 51109 triÖu USD (xuÊt khÈu 21315 triÖu USD , nhËp khÈu 29794 triÖu USD )n¨m 1998 tæng kim ng¹ch lµ 9361 triÖu USD n¨m 1999 tæng kim ng¹ch 11523 triÖu USD n¨m 2000 tæng kim ng¹ch 14308 triÖu USD 2. Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua . Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ dÞch vô trong n­íc nh×n chung s«i ®éng h¬n n¨m tr­íc .Søc mua cña d©n c­ ®· t¨ng so víi 1998 vµ 1999.mÆc dï n¨m nay mét sè tØnh miÒn trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long bÞ ¶nh h­ëng cña lò lôt song ®· kh«ng x¶y ra hiÖn t­îng khan hiÕm hoÆc sãt mét mÆt hµng nµo ,kÓ c¶ mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu nh­ l­¬ng thùc,thùc phÈm ,vËt liÖu x©y dùng … Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng ­íc tÝnh c¶ n¨m 2000 ®¹t 214.9 ngh×n tû ®ång t¨ng 9.1% so víi n¨m 1999 trong ®ã khu vùc kinh tÕ ®¹t 216.13 ngh×n tû ®ång ,chiÕm 98.6%,khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 3.1 ngh×n tû ®ång ,chiÕm 1.4% kinh doanh th­¬ng nghiÖp chiÕm 70.7% kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng 12.2% ,dÞch vô 4.9%,du lÞch n÷ hµnh 0.8% vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt trùc tiÕp b¸n lÎ 11.4%. ChØ sè gi¸ tiªu dïng th¸ng 12 n¨m 2000 t¨ng 0.1% so víi th¸ng tr­íc trong ®ã nhãm ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, b­u ®iÖn gi¶m 0.1% nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c t¨ng 1.7% ;c¸c nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô cßn l¹i kh«ng ta3­ng hoÆc chØ t¨ng tõ 0.1-0.5%.tÝnh chung c¶ n¨m 2000,chØ sè gi¸ tiªu dïng dØam 0.6%so víi n¨m 1999 ,trong ®ã nhãm hµng l­¬ng thùc, thùc phaamr gi¶m 2.3%(l­¬ng thùc gi¶m 7.9%,thùc phÈm gi¶m 0.7%,nhµ ë ,vËt liÖu x©y dùng t¨ng 4.7%, gi¸o dôc vµ nhãm hµng ho¸ ,dÞch vô kh¸c t¨ng 4.1% ,d­îc phÈm y tÕ t¨ng 3.6%,thiÕt bÞ vµ ®å dïng gia ®×nh t¨ng 2.3% ph­¬ng tiÖ vµ b­u ®iÖn t¨ng 1.9% ,c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng 0.3-0.9%. Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn t­¬ng ®èi kh¸ .tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n¨m ­íc tÝnh ®¹t 14308triÖu USD,t¨ng 24.0% sobvíi n¨m 1999 trong ®ã khu vùc kinh tÕ trong n­íc xuÊt khÈu 704.6 triÖu USD ,t¨ng 8.0% ;khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (kÓ c¶ dÇu th«) ,xuÊt khÈu 6902 triÖu USD t¨ng 4.04% kim ng¹ch n¨m nay ®¹t møc t¨ng kh¸ mét phÇn do gi¸ dÇu th« trªn thÞ tr­êng thÕ giíi liªn tôc ë møc cao .bªn c¹nh ®ã mét sè mÆt hµng kh¸c còng cã møc t¨ng m¹nh vÒ trÞ gi¸; h¶i s¶n t¨ng 51.9% ;hµng ®iÖn tö vµ m¸y tÝnh t¨ng35%,hµng thñ c«ng mü nghÖ t¨ng39.9%,rau qu¶ t¨ng 95.2%.ngoµi ra n¨m nay cßn nhiÒu s¶n phÈm míi cuÊt khÈu nh­ s÷a s¶n phÈm gç c¬ khÝ riªng sè mÆt hµng m¬Ý nµy ®· ®ãng gãp 26.8% mø t¨ng tr­ëng . Kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2000 ®¹t 15200 triÖu USD t¨ng 30,8% so n¨m 1999 ,trong khu vùc trong n­íc nhËp khÈu 10856 triÖu USD t¨ng 31.7%, khu vùc cã vèn ®aauf t­ n­íc ngoµi nhËp khÈu 4344 triÖu USD t¨ng 28.4%. kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng m¹nh chñ yÕu do gi¸ cña nhiÒu mÆt hangtf trong n¨m t¨ng cao nhÊt lµ gi¸ x¨ng dÇu ,ngoµi ra cßn mét sè mÆt hµng nhËp khÈu kh¸c t¨ng c¶ vÒ l­îng vµ gi¸ trÞ nh­ xe m¸y gÊp 3.1 lÇn vÒ l­îng vµ t¨ng 76.9%vÒ gi¸ trÞ « t« t¨ng 70.8% -72.3%,s¾t thÐp t¨ng 17.5%-30.9%.nhËp siªu c¶ n¨m t¨ng 892 triªôUSD,b»ng 6.2% kim ng¹ch xuÊt khÈu,trong ®ã khu vùc kinh tÕ trong n­íc nhËp siªu 3450 triÖu USD ,khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kÓ c¶ dÇu th« xuÊt siªu lµ 2558 triÖu USD. N¨m 2000 n­íc ta cã nhiÒu sù kiÖn lín, nh­ giç tæ Hïng V­¬ng ,kû niÖm 990 n¨m Th¨ng Long –Hµ Néi , Festival HuÕ , vµ nhiÒu ho¹t ®éng v¨n ho¸ ,lÔ héi truyÒn thèng kh¸c ®Ó tËn dông thêi c¬ vµ ®iÒu kiÖn nµy .ngµnh du lÞch ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p kh¾c phôc kh¸ch du lÞch nhÊt lµ thu hót kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi .Nhê vËy ho¹t ®éng du lÞch n¨m nay cã b­íc tiÕn ®¸ng kÓ doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh du lÞch ­íc tÝnh ®¹t 9000 tû ®ång t¨ng 14.1% so víi n¨m 1999 .L­îng kh¸ch quèc tÕ vµo n­íc ta ®¹t 2.1 triÖu l­ît ng­êi , trong ®ã kh¸ch quèc tÕ ®Õn theo môc ®Ých du lÞch lµ 963000 ng­êi , th­¬ng m¹i 404000 ng­êi ,th¨m th©n nh©n 293000 ng­êi vµ môc ®Ých kh¸c lµ 476000 ng­êi . Ho¹t ®éng l­u th«ng hµng ho¸ , dÞch vô ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®a ®¹ng vµ phong phó hµng ho¸ – dÞch vô cho ®êi sèng t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n­íc trªn ®Þa bµn gãp phÇn c©n ®èi cung cÇu , tiÒn- hµng cïng víi c¸c ngµnh dÞch vô , du lÞch gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc tæng møc l­u chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ n¨m 1999 ®¹t trªn 187000 tû ®ång , b»ng 127% thùc hiÖn n¨m 1996 trong ®ã quèc doanh chiÕm 27% , n¨m 2000 t¨ng 6.7% so víi n¨m 1999 . Trong nh÷ng n¨m tõ 1991 – 2000 nh×n chung kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th­êng ®¹t tèc ®é cao (trõ hai n¨m 1991 vµ 1998 ) T×nh h×nh xuÊt khÈu thêi kú 1991-2000 N¨m Kim ng¹ch (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng (%) 1991 2087 -13.2 1992 2580 23.7 1993 2985 15.7 1994 4054 35.8 1995 5448 34.4 1996 7255 33.2 1997 9185 26.6 1998 9361 1.9 1999 11523 23.1 2000 14308 23.9 Nguån :Niªn gi¸m thèng kª 1998 vµ b¸o c¸o cña bé th­¬ng m¹i TÝnh chung thêi kú 1991 – 1999 , kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng b×nh qu©n 20.4%, cao h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ (®¹t kho¶ng 7.5 %) .Kim ng¹ch xuÊt khÈu tÝnh trªn ®Çu ng­êi t¨ng nhanh , n¨m 1991 míi ®¹t 30 USD /®Çu ng­êi n¨m ,n¨m 1995 ®¹t 73 USD n¨m 1997 ®¹t 119 USD n¨m 1999 ®¹t 150 USD n¨m 2000 ®· t¨ng nªn 184USD v­ît qua ng­ìng mét n­íc cã nÒn ngo¹i th­¬ng kÐm ph¸t triÓn (170 USD ) c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖy Nam ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc phï hîp theo sù chuyÓ dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ .Tû träng cña c¸c nhãm mÆt hµng ®· qua chÕ biÕn t¨ng , tû träng nhãm mÆt hµng th« vµ s¬ chÕ gi¶m ®Çn . 3. §¸nh gi¸ th­¬ng m¹i ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua 3.1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc Ho¹t ®éng th­¬gn m¹i trong n­íc , kh¸ch s¹n , nhµ hµng , dÞch vô vµ du lÞch thêi kú 1991 – 2000 ®· ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt chñ yÕu d­íi ®©y : a.Quy m« ngµy cµng t¨ng : Trong m­êi n¨m qua quy m« thÞ tr­êng trong n­íc ®· t¨ng liªn tôc ,tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn sù gia t¨ng nhanh chãnh vÕ sè l­îng c¸c ®¬n vÞ tham gia ho¹t ®éng thÞ trõ¬ng bao gåm c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®«ng ®¶o hé kinh doanh c¸ thÓ .M¹ng l­íi chî , c¸c ®iÓm b¸nm hµng ho¸ vµ kinh doanh dÞch vô ph¸t triÓn réng kh¾p trªn ph¹m vi c¶ n­íc .§Æc biÖt c¸c lo¹i h×nh thÞ tr­êng “v¨n minh” nh­ trung t©m th­¬ng m¹i , siªu thÞ vµ c¸c lo¹i kh¸ch s¹n , nhµ hµng ®¹t tiªu chuÈn cao còng ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m võa qua .T×nh h×nh nµy ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c sè liÖu d­íi ®©y. VÒ sè l­îng doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i , du lÞch :n¨m 1991 cã 1774 doanh nghiÖp nhµ n­íc ;n¨m 1995 cã 10806 doanh nghiÖp vµ n¨m 1999 cã 16226 doanh nghiÖp .Trong ®ã cã h¬n 12000 doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp n¨m 2000 cã tíi 3000 doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ,du lÞch , n©ng tæng sè doanh nghiÖp th­¬ng m¹i du lÞch ®Õn cuèi n¨m 2000 nªn ®¹t 19226 doanh nghiÖp , gÊp 10.8 lÇn n¨m 1991 .nh­ vËy trong 10 n¨m 1991 – 2000 ,sè l­îng doanh nghiÖp th­¬ng m¹i , du lÞch ®· t¨ng 17452 doanh nghiÖp .Tû lÖ doanh nghiÖp th­¬ng m¹i , du lÞch trong tæng sè doanh nghiÖp cña c¶ n­íc còng t¨ng nªn nhanh chãnh tõ chç chØ chiÕm 12% n¨m 1990 ®· t¨ng nªn chiÕm 46% vµo n¨m 1999. Sè ®iÓm b¸n hµng ho¸ vµ kinh doanh c¸ dÞch vô phôc vô ®êi sèng còng n©ng nªn ®¸ng kÓ .N¨m 1991 c¶ n­íc cã 26909 ®iÓm , nh­ng ®Õn n¨m 1999 ®· cã 38000 ®iÓm b¸n hµng vµ kinh doanh dÞch vô .NÕu kÓ c¶ hé kinh doanh th× con sè nµy cßn lín h¬n nhiÒu. Sè hé c¸ thÓ tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i , du lÞch gia t¨ng nhanh chãng .N¨m 1991 c¶ n­íc cã 631000 hé kinh doanh n¨m 2000 ®· t¨ng ®¹t 1.1 triÖu hé gÊp gÇn 2 lÇn n¨m 1991 .NÕu so víi tæng sè hé s¶n xuÊt kinh doanh (trõ hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp )th× hé c¸ thÓ kinh doanh th­¬ng m¹i , du lÞch chiÕm trªn 60% M¹ng l­íi chî (h×nh thøc truyÒn thèng cña thÞ tr­êng ®· ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn réng kh¾p trªn ph¹m vi c¶ n­íc .N¨m 1994 , c¶ n­íc cã 4763 x· cã chî th× ®Õn n¨m 1999 toµn quèc cã 8213 chî , b×nh qu©n 0.8 chî /x· . HÖ thèng siªu thÞ , trung t©m th­¬ng m¹i , héi trî vµ triÓn l·m hµng ho¸ còng ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn .T¹i c¸c tØnh vµ thµnh phè lín nh­ Hµ Néi TP Hå ChÝ Minh v.v. Lo¹i h×nh phôc vô míi ,v¨n minh lÞch sù , vµ hiÖn ®¹i ®ang trë nªn phæ biÕn. HÖ thèng kh¸ch s¹n nhµ hµng còng t¨ng kh¸ nhanh .Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra du lÞch n¨m 1994 , t¹i thêi ®iÓm 31- 12 –1993 trªn ph¹m vi c¶ n­íc míi cã 854 kh¸ch s¹n nh­ng ®Õn nay ®· cã 1569 kh¸ch s¹n .Ngoµi ra cßn cã m¹ng l­íi nh÷ng kh¸ch s¹n mini vµ nhµ trä t­ nh©n ë kh¾p c¸c tØnh vµ thµnh phè .Quy m« , chÊt l­îng kh¸ch s¹n còng ®­îc n©ng nªn .NhiÒu kh¸ch s¹n ®· ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ .Sè buång kh¸ch s¹n t¨ng nhanh tõ 32000 buång n¨m 1993 ®· t¨ng 55600 buång n¨m 1997. Trong vßng 4 n¨m (1994 – 1997 ) sè buång kh¸ch s¹n ®· t¨ng 70%. - Ho¹t ®éng dÞch vô khëi s¾c .Sè l­ît kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam ngµy cµng ®«ng .N¨m 1995 cã 1,35 triÖu l­ît kh¸ch ®Õn .N¨m 2000 ®¨ ®ãn l­ît kh¸ch du lÞch n­íc ngoµI thø 2 triÖu . -Tæng møc b¸n lÎ hµng hãa vµ dÞch vô tiªu dïng x· héi t¨ng liªn tôc trong 10 n¨m qua víi møc t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 27,7% .NÕu lo¹i trõ yÕu tè t¨ng gi¸ th× vÉn cßn t¨ng b×nh qu©n lµ 10,3%/n¨m .Møc b¸n lÎ b×nh qu©n ®Çu ng­êi /n¨m cïng t¨ng ®¸ng kÓ tï 0,3 triÖu ®ång n¨m 1990 t¨ng lªn 1,7 triÖu ®ßng n¨m 1995 vµ 2,8 triÖu ®ång n¨m 2000 b. Ph­¬ng thøc kinh doanh theo h­íng v¨n minh, hiÖn ®¹i Mét htµnh tùu n÷a cña th­¬ng m¹i vµ dÞch vô ViÖt Nam trong 10 n¨m qua lµ chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng.NhiÒu h×nh thøc thu hót kh¸ch hµng cña c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi còng ®­îc th­¬ng m¹i du lÞch ViÖt Nam vËn dông nh­ viÖc tæ chøc c¸c héi chî (héi chî ®ªm …) ,qu¶ng c¸o , tiÕp thÞ , khuyÕn m¹i. DÞch vô sau b¸n hµng( b¶o hµnh, b¶o tr× ); b¸n hµng qua ®iÖn tho¹i, Fax. §Æc biÖt lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng ®ang ®­îc ViÖt Nam tiÕp cËn .§éi ngò nh©n viªn , nhµ qu¶n lý trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i, du lÞch ®· tr­ëng thµnh nhiÒu mÆt ,biÕt c¸ch thu hót kh¸ch hµng b»ng chÝnh chÊt l­îng phôc vô cña m×nh c. H×nh thµnh ®­îc thÞ tr­êng c¹nh tranh theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa Trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i ,du lÞch ngoµi 3 lùc l­îng truyÒn thèng , doanh nghiÖp Nhµ n­íc ,hîp t¸c x· mua b¸n vµ hé t­ th­¬ng ®· xuÊt hiÖn thªm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nh­ doanh nghiÖp t­ nh©n ,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ doanh nghhiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi .Sè l­îng c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng ,trong ®ã nhanh nhÊt lµ doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n .N¨m 1993 míi cã 3415 doanh nghiÖp , ®Õn n¨m 1999 ®· cã 14000 doanh nghiÖp , sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc tuy cã gi¶m tõ 1750 doanh nghiÖp n¨m 1993 xuèng cßn 1576 doanh nghiÖp n¨m 1999 nh­ng doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o ,tr­íc hÕt lµ trong ®Þnh h­íng ph¸t triÓn . Kh¸i niÖm ”c¹nh tranh “ còng míi chØ ®­îc sö dông dÌ dÆt trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90,nh­ng ®Õn nay ®· trë thµnh phæ biÕn vµ ®­îc chÊp nhËn nh­ mét tÊt yÕu .Cã thÓ nãi thÞ tr­êng c¹nh tranh ®· ®­îc t¹o dùng trong giai ®o¹n nµy ,nhê ®ã ®· t¹o ra ®­îc luång sinh khÝ míi ,®éng lùc míi cho th­¬ng m¹i ViÖt Nam. §©y lµ mét thµnh tùu to lín vµ cã ý nghÜa quan träng trong 10 n¨m qua ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi vãi th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Nãi riªng .Tuy nhiªn ,thÞ tr­êng c¹nh tranh trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i ë n­íc ta cã ®Æc ®iÓm kh¸c víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi .§ã lµ thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vÉn giò vai trß chñ ®¹o trong b¸n bu«n Vµ chi phèib trong b¸n lÎ .Nhµ n­íc quan t©m ®Õn miÒn nói , h¶i ®¶o , vïng s©u, vïng xa; can thiÖp vµo thÞ tr­êng trong tr­êng hîp cÇn thiÕt ®Ó b×nh æn thÞ truêng vµ lu«n ®ãng vai trß quan träng lµ dÉn d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn . Ho¹t ®éng xuÊt khÈu 10 n¨m qua th._.