Tìm hiểu thực trạng quản lý và khai thác thông tin - Tư liệu tại Thư viện trường Đại học sư phạm TP.HCM, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến

Tìm hieåu thöïc traïng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán Leâ Quyønh Chi PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1/ Lyù do choïn ñeà taøi - Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, coâng taùc thoâng tin noùi chung vaø thoâng tin thö vieän noùi rieâng coù moät taàm quan troïng ñaëc bieät vaø aûnh höôûng saâu saéc tôùi moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, trong ñoù coù lónh vöïc giaùo duïc vaø ñaøo taïo. Söï phaùt trieån giao löu vaên hoaù, thoâng tin, khoa hoïc kyõ thuaät vaø nhaát laø việc khai thaùc hiệu quả thoâng tin ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng nhaân toá quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa baát kyø moät quoác gia naøo. Do söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä, kieán thöùc cuûa con ngöôøi ñöôïc baûo quaûn laâu daøi vaø ñöôïc truyeàn baù moät caùch nhanh choùng, thoâng tin ñöôïc caäp nhaät khoâng ngöøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi söû duïng. Thö vieän laø chieác caàu noái giöõa thoâng tin vaø ngöôøi ñoïc. - Tröôøng ñaïi hoïc laø nôi saûn sinh ra tri thöùc caäp nhaät nhaát cuûa xaõ hoäi, vì nôi ñaây taäp trung ñöôïc moät ñoäi nguõ trí thöùc ñoâng ñaûo, öu vieät vaø chuaån möïc nhaát. Ñaây cuõng laø moâi tröôøng saùng taïo tri thöùc ít bò chi phoái bôûi nhöõng aùp löïc ngoaøi khoa hoïc nhö kinh teá, chính trò, quaân söï, toân giaùo….Trong ba ñieàu kieän ñeå saûn sinh tri thöùc: ñoäi nguõ caùn boä, cô sôû thöïc nghieäm vaø tính keá thöøa khoa hoïc kyõ thuaät thì yeáu toá sau cuøng coù taàm quan troïng ñaëc bieät vì saùch baùo, thoâng tin laø phöông tieän cho pheùp keá thöøa kieán thöùc öu vieät hôn caû. Chính vì lyù do ñoù, thö vieän luoân giöõ vò trí laø moät boä phaän troïng yeáu trong hoaït ñoäng cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc, laø yeáu toá caên baûn, quan troïng ñeå löôïng giaù vai troø, chöùc naêng, nhieäm vuï vaø hieäu quaû ñaøo taïo cuûa ñaïi hoïc . - Thö vieän ñaïi hoïc Vieät Nam trong nhöõng naêm qua, do nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cuõng nhö chuû quan, chöa ñöôïc nhìn nhaän vaø ñaàu tö ñuùng nhö vò theá maø noù phaûi coù. Ñaây coù theå laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán chaát löôïng chöa cao cuûa caùc saûn phaåm ñöôïc taïo ra töø caùc tröôøng ñaïi hoïc Vieät Nam. - Ñoái vôùi Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, laø Tröôøng Sö phaïm trọng ñieåm khu vöïc phía Nam, nhöõng naêm gaàn ñaây ñang tieán haønh chöông trình ñoåi môùi giaùo duïc töø muïc tieâu, noäi dung chöông trình, phöông phaùp ñaøo taïo ñeán ñoäi nguõ giaûng vieân, cô sôû vaät chaát, phöông tieän giaûng daïy….Trong chöông trình ñoåi môùi aáy, hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin thö vieän nhaèm phuïc vuï hieäu quaû muïc tieâu ñaøo taïo chaát löôïng cao laø vieäc ñöôïc ñaëc bieät chuù troïng. Laø moät phaàn cuûa Döï aùn “ Giaùo duïc ñaïi hoïc” töø nguoàn voán cuûa Ngaân haøng Theá giôùi, Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh hieän sôû höõu moät heä thoáng trang thieát bò khaù hieän ñaïi, moät nguoàn löïc thoâng tin phong phuù, caäp nhaät vaø töông ñoái hoaøn thieän. Tuy nhieân, hieäu quaû cuûa vieäc khai thaùc thoâng tin chöa cao, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng thoâng tin chuyeân saâu. Caùc boä phaän tham gia vaøo hoaït ñoäng thoâng tin coøn phaân taùn, chöa ñoàng boä daãn ñeán chaát löôïng khai thaùc thoâng tin coøn thaáp, gaây neân tình traïng laõng phí veà ngaân saùch, thôøi gian, vaø coâng söùc xöû lyù thoâng tin. Vì vaäy, quaûn lyù vaø khai thaùc cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, nguoàn löïc thoâng tin aáy moät caùch hieäu quaû, phuïc vuï ñaéc löïc vieäc naâng cao chaát löôïng giaûng daïy, hoïc taäp trong nhaø tröôøng trôû thaønh traùch nhieäm haøng ñaàu vaø quan troïng nhaát cuûa Thö vieän hieän nay. Töø nhöõng lyù do treân, ñề taøi “Tìm hieåu thöïc traïng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi tieán” ñược nghieân cöùu. 2/ Muïc ñích ¾ Tìm hieåu vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. ¾ Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû quaûn lyù thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 3/ Nhieäm vuï ¾ Xaây döïng cô sôû lyù luaän cuûa vaán ñeà nghieân cứu. ¾ Tìm hieåu thöïc tieãn ñaøo taïo, giaûng daïy, hoïc taäp vaø vieäc ñaàu tö, quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin taïi Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. ¾ Tìm hieåu thöïc traïng vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu cuûa Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. ¾ Ñeà xuaát moät vaøi giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû việc quaûn lyù thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo. 4/ Ñoái töôïng, khaùch theå nghieân cöùu ¾ Ñoái töôïng: Hoaït ñoäng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu trong Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. ¾ Khaùch theå : Caùn boä vaø sinh vieân Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 5/ Phöông phaùp nghieân cöùu Ñeà taøi ñöôïc nghieân cöùu baèng nhöõng phöông phaùp sau: + Phöông phaùp nghieân cöùu taøi lieäu, thu thaäp thoâng tin ñeå xaây döïng cô sôû lyù luaän cuûa vaán ñeà nghieân cöùu. + Phöông phaùp ñieàu tra bằng phiếu tröng caàu yù kieán : sử dụng baûng caâu hoûi veà hoaït ñoäng thoâng tin - tö lieäu taïi Thö vieän : • Laàn thöù nhaát: Xaây döïng phieáu tröng caàu yù kieán vôùi 08 caâu hoûi, trong ñoù coù 05 caâu hoûi hoaøn toaøn môû ñeå thu nhaän nhöõng yù kieán cuûa baïn ñoïc xung quanh vieäc quaûn lyù, khai thaùc thoâng tin - tö lieäu. Toång soá phieáu phaùt ra laø 300, thu veà 245 phieáu (81.66%). • Laàn thöù hai: Xaây döïng phieáu tröng caàu chuû yeáu baèng phöông phaùp traéc nghieäm. Toång soá phieáu phaùt ra laø 1.000 phieáu, thu veà 763 phieáu (ñaït tæ leä 76,3%). Coù hai loaïi phieáu tröng caàu yù kieán: - Phieáu tröng caàu yù kieán daønh cho caùn boä quaûn lyù, caùn boä, giaûng vieân, nghieân cöùu sinh vaø hoïc vieân sau ñaïi hoïc vôùi 23 caâu hoûi, trong ñoù coù 01 caâu hoûi môû. - Phieáu tröng caàu yù kieán daønh cho sinh vieân heä chính quy taïi tröôøng vôùi 20 caâu hoûi, trong ñoù coù 01 caâu hoûi môû. + Phương phaùp phoûng vaán, trao ñoåi vaø quan saùt caùc hoaït ñoäng khai thaùc thoâng tin – tö lieäu taïi Thö vieän Tröôøng. + Phöông phaùp xöû lyù số baèng toaùn thoáng keâ. Taát caû soá lieäu thoáng keâ ñöôïc xöû lyù theo phaàn meàm SPSS for Win 9.1. 6/ Giaû thuyeát nghieân cöùu Neáu caùc bieän phaùp quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin – tö lieäu ñöôïc thöïc hieän moät caùch khoa hoïc thì hieäu quaû söû duïng Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc naâng cao. 7/ Giôùi haïn ñeà taøi Nghieân cöùu vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu trong phạm vi tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 8/ Quaù trình nghieân cöùu ¾ Choïn ñeà taøi, xaùc ñònh teân ñeà taøi. Thoâng qua thaày höôùng daãn khoa hoïc xaùc ñònh roõ muïc ñích, nhieäm vuï, ñoái töôïng, khaùch theå, phaïm vi, phöông phaùp nghieân cöùu vaø tính caáp thieát cuûa ñeà taøi. (Thaùng 6/2003) ¾ Xaây döïng ñeà cöông, noäp ñeà cöông cho phoøng Khoa hoïc vaø coâng ngheä - Sau ñaïi hoïc (Thaùng 8/2003) ¾ Nhaän nhieäm vuï nghieân cöùu (Thaùng 10/2003 ) ¾ Laäp phieáu tröng caàu yù kieán, xin yù kieán höôùng daãn (Thaùng 11/2003) ¾ Tieán haønh phaùt phieáu tröng caàu yù kieán laàn 1(Thaùng 12/2003) ¾ Thu thaäp, phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu (Thaùng 2/2004) ¾ Choïn maãu nghieân cöùu. Tieán haønh phaùt phieáu tröng caàu yù kieán laàn 2 (Thaùng 4/2004). ¾ Thu thập, phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu (Thaùng 6/2004) ¾ Vieát vaø trình keát quaû nghieân cöùu (Töø thaùng 6 ñeán thaùng 9/2004) PHAÀN NOÄI DUNG CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN 1.1/ Lòch söû vaán ñeà nghieân cöùu Söï phaùt trieån vaø tieán boä xaõ hoäi ñaët ra nhöõng nhu caàu, ñoøi hoûi môùi cho hoaït ñoäng thoâng tin, ñoàng thôøi cuõng laø ñieàu kieän vaø tieàn ñeà phaùt trieån thoâng tin. Thoâng tin ñaõ trôû thaønh moät khaùi nieäm khoa hoïc coù tính thôøi söï vaø ngaøy caøng trôû thaønh yeáu toá quan troïng haøng ñaàu trong caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Taïi caùc nöôùc phaùt trieån, thoâng tin ñöôïc ñaùnh giaù laø nguoàn taøi nguyeân quan troïng vaø caàn thieát nhaát. Thoâng tin trôû thaønh taøi saûn vaø söùc maïnh cuûa moãi quoác gia. “Theá kyû thoâng tin”, “ buøng noå thoâng tin”, “ chieán tranh thoâng tin”… laø ñaëc tröng cô baûn trong söï phaùt trieån cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay. Vôùi khoái löôïng thoâng tin khoång loà ñoù, caùc cô quan quaûn lyù thoâng tin, thö vieän phaûi tìm kieám, söu taäp, xöû lyù, löu tröõ thoâng tin moät caùch khoa hoïc vaø höôùng daãn ngöôøi söû duïng löïa choïn nhöõng thoâng tin phuø hôïp, coù chaát löôïng toát nhaát. Chính vì tính thôøi söï vaø taàm quan troïng cuûa coâng taùc thoâng tin vaø quaûn lyù thoâng tin, ñaõ coù nhieàu taùc giaû nghieân cöùu veà ñeà taøi naøy. Chuùng toâi xin neâu moät soá coâng trình nghieân cöùu tieâu bieåu sau ñaây: - Cuoán saùch “ Quaûn lyù thoâng tin vaø coâng ngheä thoâng tin”, tieán só Nguyeãn Khaéc Khoa chuû bieân, nhaø xuaát baûn Vaên hoùa – Thoâng tin, Haø Noäi naêm 2000. Caùc taùc giaû ñaõ trình baøy vai troø quan troïng cuûa thoâng tin, ñoàng thôøi cung caáp cho ngöôøi ñoïc moät caùch coù heä thoáng nhöõng kieán thöùc môùi veà moâi tröôøng thoâng tin, quaûn lyù thoâng tin vaø coâng ngheä thoâng tin, ñoåi môùi quaù trình hoaït ñoäng vaø yeáu toá con ngöôøi… - “Quaûn lyù thö vieän vaø trung taâm thoâng tin”, taùc giaû Nguyeãn Tieán Hieån vaø Nguyeãn Thò Lan Thanh, Tröôøng Ñaïi hoïc Vaên hoùa Haø Noäi, naêm 2002. Caùc taùc giaû ñaõ ñöa ra moät soá khaùi nieäm, lyù thuyeát chung veà toå chöùc, quaûn lyù trong cô quan thö vieän – thoâng tin, ñoàng thôøi neâu leân moät soá moâ hình, cô caáu toå chöùc maïng löôùi thoâng tin thö vieän hieän nay. - “ Coâng taùc thoâng tin khoa hoïc ôû hoïc vieän chính trò Quoác gia", nhieàu taùc giaû, do Hoïc vieän chính trò Quoác gia Hoà Chí Minh phaùt haønh, naêm 1995. Caùc taùc giaû ñaõ phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa Trung taâm thoâng tin - tö lieäu Hoïc vieän Chính trò Quoác gia, söï caàn thieát phaûi ñoåi môùi coâng taùc thoâng tin - tö lieäu nhaèm ñaùp öùng nhu caàu, nhieäm vuï môùi taïi Hoïc vieän Chính trò Quoác gia. - Baøi vieát “ Phöông phaùp luaän xaây döïng chính saùch phaùt trieån nguoàn tin” cuûa tieán só Nguyeãn Vieát Nghóa, trung taâm Thoâng tin Tö lieäu khoa hoïc coâng ngheä Quoác gia, ñaêng trong taïp chí Thoâng tin & Tö lieäu thaùng 1/2001. Taùc giaû phaân tích khaùi nieäm “ Chính saùch phaùt trieån nguoàn tin”, khaúng ñònh vò trí quan troïng cuûa söï phaùt trieån nguoàn tin ñoái vôùi vieäc taïo nguoàn, xaây döïng heä thoáng caùc kho taøi lieäu cuûa caùc thö vieän vaø cô quan thoâng tin. - “ Moät soá bieän phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng thoâng tin quaûn lyù giaùo duïc phoå thoâng”, luaän aùn tieán só giaùo duïc hoïc cuûa nghieân cöùu sinh Vöông Thanh Höông, Haø Noäi, naêm 2003. Taùc giaû ñaõ nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa heä thoáng thoâng tin quaûn lyù giaùo duïc phoå thoâng Vieät Nam, ñeà xuaát caùc bieän phaùp naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng naøy trong ñieàu kieän hieän nay. - “ Nghieân cöùu nhu caàu tin taïi tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô”, luaän vaên Thaïc só Thoâng tin – Thö vieän cuûa Döông Thò Vaân, Haø Noäi, naêm 2003. Taùc giaû ñaõ tìm hieåu nhu caàu tin cô baûn cuûa caùc ñoái töôïng ngöôøi duøng tin taïi tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô, neâu leân söï caàn thieát phaûi phaùt trieån caùc dòch vuï thoâng tin trong giai ñoaïn hieän nay, treân cô sôû ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm kích thích nhu caàu tin phaùt trieån. - “ Nghieân cöùu hoaøn thieän toå chöùc vaø naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng thoâng tin – thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi”, luaän vaên Thaïc só Thoâng tin– Thö vieän cuûa Nguyeãn Thò Hoàng Trang, Haø Noäi, naêm 2003. Treân cô sôû nghieân cöùu, khaûo saùt vaø ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng thoâng tin – thö vieän ôû tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi, töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi. - Luaän vaên Thaïc só Thoâng tin – Thö vieän cuûa Nguyeãn Thò Nghóa “Taêng cöôøng hoaït ñoäng thoâng tin – thö vieän ôû Hoïc vieän Taøi chính trong thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa”, Haø Noäi, naêm 2003. Taùc giaû ñaõ phaân tích vai troø, chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa Hoïc vieän Taøi chính noùi chung vaø Trung taâm thoâng tin thö vieän Hoïc vieän taøi chính noùi rieâng, ñoàng thôøi neâu roõ vò trí, taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng thoâng tin. Taùc giaû cuõng tìm hieåu nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm thoâng tin, töø ñoù ñeà xuaát moät soá bieän phaùp caên baûn ñeå naâng cao hieäu quaû phuïc vuï cuûa Trung taâm thoâng tin thö vieän. Nhìn chung, nhöõng cuoán saùch, baøi vieát, ñeà taøi nghieân cöùu noùi treân ñaõ neâu baät ñöôïc vai troø, taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng thoâng tin hieän nay treân moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, phaân tích ñöôïc moät soá nguyeân nhaân chính aûnh höôûng ñeán chaát löôïng caùc dòch vuï, saûn phaåm thoâng tin taïi Vieät Nam. Tuy nhieân, chöa coù ñeà taøi naøo nghieân cöùu veà vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin - tö lieäu taïi Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, tìm hieåu saâu veà vai troø vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù thoâng tin - tö lieäu döôùi goùc ñoä quaûn lyù giaùo duïc, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, ñoåi môùi phöông phaùp daïy – hoïc taïi tröôøng ñaïi hoïc . Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu ñeà taøi naøy seõ laø cô sôû ñeå caùc nhaø quaûn lyù giaùo duïc Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh taêng cöôøng söï quan taâm ñeán hoaït ñoäng thoâng tin - tö lieäu taïi Tröôøng, töø ñoù coù chuû tröông phaùt trieån phuø hôïp ñoái vôùi maûng hoaït ñoäng naøy nhaèm thuùc ñaåy, kích thích vieäc nghieân cöùu, hoïc taäp cuûa caùn boä vaø sinh vieân, naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, ñaùp öùng vôùi nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa xaõ hoäi trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 1.2/ Nhöõng khaùi nieäm cô baûn cuûa vaán ñeà nghieân cöùu 1.0.0. Quaûn lyù Coù raát nhieàu ñònh nghóa veà quaûn lyù. Theo W. Taylor : “Quaûn lyù laø bieát ñöôïc chính xaùc ñieàu baïn muoán ngöôøi khaùc laøm, vaø sau ñoù hieåu ñöôïc raèng hoï ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc moät caùch toát nhaát vaø reû nhaát”. Theo Kozlova O.V. vaø Kuznetsov I.N. thì :” Quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù muïc ñích ñeán taäp theå con ngöôøi ñeå toå chöùc vaø phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa hoï trong quaù trình saûn xuaát” [15; 89.] Nhaø nghieân cöùu Nguyeãn Vaên Leâ cho raèng “Quaûn lyù laø moät heä thoáng xaõ hoäi, laø khoa hoïc vaø ngheä thuaät taùc ñoäng vaøo heä thoáng ñoù maø chuû yeáu laø vaøo nhöõng con ngöôøi nhaèm ñaït hieäu quaû toái öu theo muïc tieâu ñeà ra” [21; 5]. Theo Töø ñieån giaùo duïc hoïc thì “Quaûn lyù laø hoaït ñoäng hay taùc ñoäng coù ñònh höôùng coù chuû ñích cuûa chuû theå quaûn lyù (ngöôøi quaûn lyù) ñeán khaùch theå quaûn lyù (ngöôøi bò quaûn lyù) trong moät toå chöùc nhaèm laøm cho toå chöùc vaän haønh vaø ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa toå chöùc”. [1; 36.] Theo chuùng toâi, quaûn lyù laø söï keát hôïp giöõa vieäc söû duïng hieäu quaû nhaát phöông tieän trang thieát bò, cô sôû vaät chaát vaø söï phaùt huy toát nhaát khaû naêng cuûa con ngöôøi ñeå ñaït tôùi muïc tieâu chung cuûa heä thoáng vaø muïc tieâu rieâng cuûa moãi ngöôøi. Caùc hình thöùc chöùc naêng quaûn lyù bao goàm chuû yeáu : keá hoaïch hoùa, toå chöùc, chæ ñaïo hoaëc laõnh ñaïo vaø kieåm tra. Giaùo duïc noùi chung vaø coâng taùc thoâng tin trong giaùo duïc noùi rieâng laø moät heä thoáng toå chöùc hoaït ñoäng phöùc taïp, do ñoù raát caàn ñöôïc quaûn lyù chaët cheõ. 1.2.2. Quaûn lyù thö vieän Quaûn lyù thö vieän ñöôïc hieåu laø söï ñieàu haønh, giaùm saùt taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa thö vieän nhaèm muïc ñích ñaït ñöôïc hieäu quaû toát nhaát, naâng cao chaát löôïng phuïc vuï baïn ñoïc. Noäi dung cuï theå cuûa coâng taùc quaûn lyù thö vieän bao goàm caùc maët chuû yeáu sau : laäp keá hoaïch toå chöùc caùc hoaït ñoäng, quaûn lyù nhaân söï, quaûn lyù taøi chính, quaûn lyù trang thieát bò, taøi lieäu vaø ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng. Trong ñoù, yeáu toá quaûn lyù nhaân söï ñoùng vai troø quan troïng nhaát [20; 30]. Quaûn lyù nhaân söï laø loaïi quaûn lyù phöùc taïp ñoøi hoûi ngöôøi quaûn lyù phaûi hieåu bieát kyõ veà caùc thaønh vieân döôùi quyeàn quaûn lyù cuûa mình, veà trình ñoä, khaû naêng chuyeân moân, ngoaïi ngöõ, tin hoïc… vaø hoaøn caûnh gia ñình ñeå phaân coâng, ñieàu ñoäng coâng vieäc vaø coù cheá ñoä ñaõi ngoä hôïp lyù. Quaûn lyù caùn boä laø coâng vieäc ñoøi hoûi khoâng nhöõng chuyeân moân maø coøn phaûi hieåu taâm lyù vaø coù phöông phaùp sö phaïm. Quaûn lyù voán taøi lieäu laø phaûi coù chính saùch baûo quaûn vaø phaùt trieån voán taøi lieäu toát sao cho phuø hôïp vôùi nhu caàu ngöôøi ñoïc. Muïc ñích cuoái cuøng cuûa quaûn lyù thö vieän laø ñaït ñöôïc hieäu quaû phuïc vuï toát nhaát, baûo quaûn toát voán taøi lieäu vaø caùc trang thieát bò. 1.2.3. Quaûn lyù thoâng tin ™ Thoâng tin: Thoâng tin laø moät khaùi nieäm roäng, ñöôïc duøng moät caùch phoå bieán nhöng raát khoù xaùc ñònh baèng moät ñònh nghóa toång quaùt. Quan nieäm thoâng thöôøng nhaát hieän nay thoâng tin ñöôïc hieåu nhö laø nhöõng tin töùc thoâng baùo veà theá giôùi xung quanh cuøng vôùi nhöõng quaù trình dieãn ra trong ñoù ñöôïc tieáp nhaän bôûi con ngöôøi hoaëc bôûi caùc caáu truùc ñaëc bieät. Thoâng tin laø moät ñoøi hoûi taát yeáu khaùch quan trong hoaït ñoäng nhaän thöùc cuõng nhö hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi. Töø ñieån baùch khoa veà giaùo duïc coi “thoâng tin laø ñieàu ngöôøi ta ñaùnh giaù hoaëc noùi ñeán, laø tri thöùc, laø tin töùc”. Trong moät heä thoáng thoâng tin caàn tìm hieåu söï khaùc nhau giöõa thoâng tin vaø döõ lieäu. Döõ lieäu laø nguyeân lieäu goác, laø ñaàu vaøo cuûa moät heä thoáng thoâng tin. Döõ lieäu coù caùc ñaëc tính nhö löu giöõ caùc söï kieän, mang tính bò ñoäng vaø ñöôïc thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau. Trong khi ñoù thoâng tin coù caùc ñaëc tính laø cung caáp caùc söï kieän, mang tính hoaït ñoäng vaø ñöôïc xöû lyù, bieán ñoåi töø döõ lieäu. Nhö vaäy coù theå hieåu döõ lieäu mang tính oån ñònh vaø bò ñoäng, trong khi ñoù thoâng tin mang tính baát ñònh. Thoâng tin laø keát quaû ñöôïc xöû lyù töø döõ lieäu thoâng qua trí tueä cuûa con ngöôøi vaø caùc phöông tieän, coâng cuï hoã trôï. Töø nhöõng tìm hieåu treân vaø xeùt ôû goùc ñoä thoâng tin phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù, coâng taùc nghieân cöùu, giaûng daïy vaø hoïc taäp, chuùng toâi hieåu thoâng tin laø nhöõng tri thöùc, tin töùc ñöôïc thu nhaän, ñöôïc hieåu vaø ñöôïc ñaùnh giaù laø coù ích cho vieäc ra quyeát ñònh, hình thaønh saûn phaåm thoâng tin môùi theo muïc ñích cuûa ngöôøi söû duïng. Quaù trình xöû lyù thoâng tin bao goàm caùc hoaït ñoäng: ñaàu vaøo, xöû lyù döõ lieäu vaø ñaàu ra. • Hoaït ñoäng ñaàu vaøo bao goàm vieäc toå chöùc hoaëc thu thaäp döõ lieäu döôùi moät vaøi hình thöùc phuø hôïp cho vieäc xöû lyù. • Xöû lyù döõ lieäu bao goàm moät hoaëc nhieàu hoaït ñoäng nhö phaân loaïi, saép xeáp, toång hôïp… • Ñaàu ra : sau khi thu thaäp, taäp hôïp caùc döõ lieäu ñöôïc xöû lyù. Keát quaû xöû lyù ñöôïc löu giöõ vaø göûi tôùi tay ngöôøi söû duïng nhö nhöõng thoâng tin ñaàu ra döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau theo nhu caàu cuûa ngöôøi söû duïng. Trong quaûn lyù, thoâng tin laø caên cöù ñeå ra quyeát ñònh vaø toå chöùc thöïc hieän quyeát ñònh coù hieäu quaû. ™ Quaûn lyù thoâng tin: “Quaûn lyù thoâng tin laø vieäc aùp duïng caùc nguyeân lyù vaø thöïc tieãn quaûn lyù chu trình soáng cô baûn cho taøi saûn thoâng tin. Noù bao goàm vieäc quaûn lyù caùc coâng ngheä, caùc heä thoáng, caùc nguoàn, caùc dòch vuï, nhaân söï vaø taøi chính trong moät söï keát hôïp” [12; 116-117]. Caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa chu trình quaûn lyù thoâng tin bao goàm: • Xaùc ñònh nhu caàu thoâng tin. • Tìm hieåu tính saün coù cuûa thoâng tin caàn thieát. • Thu nhaän vaø quaûn lyù thoâng tin. • Saép xeáp thoâng tin. 1.2.4. Quaûn lyù tö lieäu ™ Tö lieäu: Theo töø ñieån tieáng Vieät cuûa nhaø xuaát baûn Khoa hoïc xaõ hoäi (1991) thì “ tö lieäu laø nhöõng taøi lieäu söû duïng cho vieäc nghieân cöùu vaø hoïc taäp”. Voán taøi lieäu cuûa thö vieän ngaøy nay khoâng chæ ñôn thuaàn laø saùch, baùo, taïp chí, microfilm vaø thuû baûn quyù hieám nöõa maø coøn coù theâm nhöõng taøi lieäu ôû daïng ñaëc bieät khaùc nhö baêng nghe, nhìn, ñóa töø, ñóa quang… vaø caùc cô sôû döõ lieäu ñieän töû. ™ Quaûn lyù tö lieäu : Quaûn lyù tö lieäu laø vieäc giöõ gìn, baûo quaûn vaø saép xeáp taøi lieäu theo moät heä thoáng khoa hoïc sao cho ngöôøi söû duïng deã daøng tìm kieám vaø tieáp caän taøi lieäu caàn nghieân cöùu moät caùch tieän lôïi nhaát; ñoàng thôøi phaûi phaùt trieån nguoàn tö lieäu cho ñaày ñuû vaø coù chaát löôïng nhaèm phuïc vuï toát nhu caàu ngöôøi söû duïng. Quaûn lyù tö lieäu ñöôïc phaân chia laøm nhieàu giai ñoaïn. Giai ñoaïn quaûn lyù tö lieäu ñöôïc baét ñaàu töø khi nhöõng thö vieän ñaàu tieân xuaát hieän treân haønh tinh naøy vaøo khoaûng 2.750 naêm tröôùc coâng nguyeân vôùi tính chaát laø nôi taøng tröõ moïi vaên töï töø thôøi coå ñaïi. Quaûn lyù tö lieäu traûi qua moät thôøi gian daøi vaø phaùt trieån maïnh khi ngaønh in ra ñôøi vaøo theá kyû XV. ÔÛ giai ñoaïn naøy, moãi thö vieän laø moät kho saùch ñoäc laäp, thuû thö thuï ñoäng ngoài chôø ñoäc giaû tôùi söû duïng thö vieän. Trong cheá ñoä phong kieán nöôùc ta, thö vieän chæ daønh rieâng phuïc vuï vua quan, giai caáp quyù toäc vôùi chöùc naêng chính laø taøng tröõ, baûo quaûn tö lieäu. Ngaøy nay, quaûn lyù tö lieäu bao goàm caû coâng vieäc toå chöùc tö lieäu moät caùch khoa hoïc, phaùt trieån nguoàn taøi lieäu hôïp lyù vaø höôùng daãn ngöôøi söû duïng. Quaûn lyù tö lieäu laø quaûn lyù vaät chaát, ngöôøi quaûn lyù thö vieän luoân quan taâm ñeán qui moâ, khoâng gian, baûo quaûn cuûa taøi lieäu trong phaïm vi thö vieän mình quaûn lyù. Quyeàn sôû höõu tö lieäu ñöôïc ñaët naëng. Quaûn lyù thoâng tin laø quaûn lyù phi vaät chaát, ngöôøi ta quan taâm ñeán söï nhanh choùng, tieän lôïi, hieäu quaû…cuûa taøi lieäu. Ngöôøi quaûn lyù khoâng chæ quan taâm nhöõng thoâng tin trong thö vieän mình maø coøn caû nhöõng thoâng tin beân ngoaøi thoâng qua söï lieân keát vôùi caùc thö vieän, trung taâm thoâng tin khaùc. Trong giai ñoaïn hieän nay, vieäc öùng duïng thaønh töïu cuûa coâng ngheä thoâng tin ñaõ giuùp cho thö vieän ñaït ñöôïc hieäu quaû phuïc vuï cao. 1.2.5. Khai thaùc thoâng tin - tö lieäu Khai thaùc thoâng tin - tö lieäu laø hoaït ñoäng ñeå thu thaäp nhöõng thoâng tin - tö lieäu coù saün vaø taän duïng heát hieäu quaû cuûa nguoàn thoâng tin ñoù nhaèm moät muïc ñích nhaát ñònh. Trong tröôøng ñaïi hoïc, hoaït ñoäng khai thaùc thoâng tin ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, ñoåi môùi phöông phaùp daïy – hoïc. Hoaït ñoäng giaûng daïy, hoïc taäp thöïc chaát laø moät quaù trình truyeàn ñaït vaø tieáp nhaän thoâng tin. Neáu giaùo vieân naém baét, caäp nhaät ñöôïc nhöõng thoâng tin môùi thöôøng xuyeân vaø vaän duïng phuø hôïp vaøo quaù trình giaûng daïy thì baøi giaûng seõ sinh ñoäng, phong phuù vaø ñi saùt vôùi thöïc teá hôn. Neáu sinh vieân tìm toøi, khai thaùc thoâng tin - tö lieäu hieäu quaû thì chaát löôïng hoïc taäp vaø khaû naêng nghieân cöùu khoa hoïc seõ ñöôïc naâng cao roõ reät. 1.3. Vai troø cuûa thö vieän trong vieäc naâng cao chaát löôïng giaûng daïy, hoïc taäp trong tröôøng ñaïi hoïc Muïc tieâu quan troïng nhaát ñoái vôùi giaùo duïc ñaïi hoïc trong kyû nguyeân thoâng tin laø taïo ra nhöõng con ngöôøi coù khaû naêng töï ñònh höôùng hoïc taäp, töï hoïc thöôøng xuyeân, bieát choïn loïc, xöû lyù thoâng tin vaø coù khaû naêng saùng taïo tri thöùc, töï tin hoäi nhaäp vaøo thò tröôøng lao ñoäng chaát xaùm quoác teá ñaày tính caïnh tranh. Ñaây laø xu theá taát yeáu trong xaõ hoäi thoâng tin. Quaù trình töï ñaøo taïo ñoù seõ taùc ñoäng tích cöïc vaøo quaù trình ñoåi môùi giaùo duïc ñaïi hoïc ñeå tieán kòp trình ñoä khu vöïc vaø quoác teá. Taïi Hoäi nghò Giaùo duïc Ñaïi hoïc ( töø 1/10 ñeán 3/10/2001), Thuû töôùng Phan Vaên Khaûi ñaõ noùi : “Tröôøng ñaïi hoïc caàn giuùp sinh vieân thu nhaän nhöõng kieán thöùc vaø kyõ naêng cô baûn nhaát vaø chuû yeáu daïy cho sinh vieân bieát caùch hoïc, caùch tö duy saùng taïo thì môùi coù theå thích öùng vôùi moïi tình huoáng trong thò tröôøng lao ñoäng vaø trong ñôøi soáng xaõ hoäi khi ra tröôøng…” [27; 3] Ñeå thöïc hieän theo nhöõng nhaän ñònh treân cuûa Thuû töôùng, vai troø thö vieän ñaïi hoïc caàn phaûi ñöôïc khaúng ñònh. Thö vieän caàn ñöôïc ñaàu tö ñuùng möùc ñeå trôû thaønh moät trung taâm thoâng tin, khoâng chæ thu thaäp thoâng tin maø coøn phaûi bieát xöû lyù caùc daïng thoâng tin theo höôùng tích cöïc, giuùp ñoäc giaû tieáp caän tri thöùc moät caùch nhanh nhaát, chính xaùc nhaát, thoûa maõn yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi tìm tin. Thö vieän ñaïi hoïc coù 3 vai troø chuû yeáu sau: - Laø nguoàn cung caáp thoâng tin quan troïng nhaát cuûa tröôøng ñaïi hoïc. - Laø moâi tröôøng tieáp caän giöõa nhu caàu tin vaø nguoàn tin. - Laø ñoäng löïc goùp phaàn vaøo vieäc ñoåi môùi giaùo duïc, naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, taïo moâi tröôøng reøn luyeän vaø phaùt huy naêng löïc ñoäc laäp tö duy saùng taïo cuûa sinh vieân. 1.3.1. Thö vieän laø nguoàn cung caáp thoâng tin quan troïng nhaát cuûa tröôøng ñaïi hoïc Nguoàn löïc thoâng tin trong tröôøng ñaïi hoïc ñeán töø 4 nguoàn sau: Ñoäi nguõ giaûng vieân, thö vieän, caùc cô sôû thöïc nghieäm vaø caùc cô sôû thöïc taäp, tham quan, khaûo saùt ngoaøi xaõ hoäi. Trong nhöõng nguoàn thoâng tin naøy, thö vieän ñöôïc xem laø nguoàn thoâng tin quan troïng nhaát. - Thö vieän coù nguoàn thoâng tin phong phuù, ña daïng nhaát: Voán taøi lieäu cuûa thö vieän ñöôïc tích tuï töø nhieàu thôøi kyø, töø caùc quoác gia vaø töø nhieàu caù nhaân öu vieät cuûa xaõ hoäi. Nguoàn löïc thoâng tin trong thö vieän ñaïi hoïc coøn coù tính ñoäc ñaùo vì ngoaøi daïng thoâng tin “ ngoaïi sinh” - töùc thoâng tin ñeán töø nguoàn xuaát baûn coâng khai, thö vieän ñaïi hoïc coøn sôû höõu ñöôïc moät daïng thoâng tin “noäi sinh” raát quan troïng maø khoâng coù ôû baát kyø ñaâu, ñoù laø nguoàn thoâng tin hình thaønh töø caùc coâng trình nghieân cöùu, caùc cuoäc hoäi nghò, hoäi thaûo khoa hoïc trong nhaø tröôøng. Nguoàn thoâng tin naøy khoâng chæ quan troïng ñoái vôùi giaûng vieân, sinh vieân trong tröôøng maø coøn laø nguoàn thoâng tin quyù giaù, ñoäc ñaùo ñoái vôùi ngöôøi nghieân cöùu ngoaøi xaõ hoäi. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, vôùi söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä thoâng tin, nguoàn thoâng tin cuûa thö vieän ñaïi hoïc trôû neân phong phuù hôn bôûi caùc daïng thoâng tin “voâ theå”, ñöôïc truy caäp töø caùc maïng thoâng tin, töø caùc thö vieän lôùn treân theá giôùi. - Nguoàn thoâng tin cuûa Thö vieän laø nguoàn thoâng tin taäp trung, coù heä thoáng vaø chaéc chaén nhaát: Voán taøi lieäu cuûa thö vieän bao giôø cuõng phaûi laø moät boä söu taäp coù toå chöùc, ñöôïc saép xeáp moät caùch khoa hoïc. Taøi lieäu ñöa vaøo thö vieän phaûi ñöôïc choïn loïc theo nhöõng tieâu chí nhaát ñònh nhö: phuø hôïp vôùi noäi dung chöông trình ñaøo taïo, phuø hôïp nhu caàu vaø trình ñoä cuûa ngöôøi söû duïng, coù tính sö phaïm….Nhöõng thoâng tin ñeán töø giaûng vieân, caùc cô sôû thöïc nghieäm, thöïc taäp seõ khoâng baûo ñaûm ñöôïc tính chaéc chaén nhö thoâng tin ñeán töø thö vieän, vì thoâng tin töø nguoàn saùch, baùo laø nhöõng thoâng tin ñaõ ñöôïc kieåm nghieäm vaø khaúng ñònh tröôùc khi coâng boá. Nguoàn thoâng tin cuûa thö vieän coøn ñöôïc löu giöõ, trình baøy theo nhöõng heä quy chieáu thuaän tieän cho ngöôøi söû duïng ñeå hoï coù theå tieáp caän vôùi thoâng tin - tö lieäu baèng nhöõng caùch khaùc nhau moät caùch nhanh choùng vaø hieäu quaû. - Nguoàn thoâng tin cuûa Thö vieän laø nguoàn thoâng tin thuaän tieän cho vieäc khai thaùc vaø sôû höõu: Nguoàn thoâng tin trong thö vieän ñöôïc xaây döïng töông hôïp vôùi nhu caàu, trình ñoä, thoùi quen vaø ñieàu kieän cuûa ngöôøi söû duïng. Nguoàn thoâng tin aáy coøn ñöôïc choïn loïc, tinh cheá, ñoùng goùi thaønh nhieàu saûn phaåm thoâng tin khaùc nhau ñeå phuø hôïp vôùi nhieàu hình thöùc cung öùng khaùc nhau cuûa thö vieän. Ngaøy nay, vôùi söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä thoâng tin, thö vieän coù theå dôõ boû moïi haøng raøo ngaên caùch veà khoâng gian, thôøi gian cuõng nhö thuû tuïc ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. Giaûng vieân, sinh vieân coù theå tieáp nhaän, khai thaùc vaø söû duïng thoâng tin cuûa thö vieän baát kyø ôû ñaâu, luùc naøo vaø trong hoaøn caûnh naøo. Ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc ñoái vôùi nhöõng nguoàn thoâng tin töø giaûng vieân, cô sôû thöïc nghieäm, thöïc taäp. 1.3.2. Thö vieän laø moâi tröôøng tieáp caän giöõa nhu caàu tin vaø nguoàn tin Söï caùch bieät giöõa nhu caàu tin vaø nguoàn tin taêng leân theo trình ñoä phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. Thôøi ñaïi thoâng tin ñang ñaët ra cho thoâng tin thö vieän nhöõng thaùch thöùc heát söùc to lôùn. ™ Hieän töôïng buøng noå thoâng tin: Ñoù laø söï gia taêng vôùi moät toác ñoä cöïc nhanh vaø quy moâ cöïc lôùn nhöõng tri thöùc môùi. Hieän töôïng naøy daãn ñeán caùc heä quaû sau ñaây: - Söï khuûng hoaûng aán phaåm : Moät tri thöùc môùi sau khi rôøi khoûi boä naõo cuûa caùc nhaø khoa hoïc vaø caùc cô sôû thöïc nghieäm thöôøng ñöôïc coâng boá treân caùc taøi lieäu chöõ vieát. Hieän töôïng buøng noå thoâng tin cuûa xaõ hoäi ngaøy nay taát yeáu seõ keùo theo moät khoái löôïng caùc aán phaåm ñöôïc xuaát baûn aøo aït, ñoâi khi vöôït khoûi taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi. Ñoù chính laø söï khuûng hoaûng aán phaåm môùi ñöôïc xuaát ._.baûn haøng ngaøy. - Toác ñoä laïc haäu nhanh choùng cuûa thoâng tin: Moät trong hai quy luaät phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät laø quy luaät phuû ñònh. Moät thoâng tin môùi ra ñôøi laäp töùc moät thoâng tin cuøng loaïi tröôùc ñoù seõ maát ñi giaù trò cuûa noù. Toác ñoä xuaát hieän cuûa thoâng tin môùi caøng nhanh thì toác ñoä laïc haäu cuûa thoâng tin cuõ cuõng seõ nhanh töông öùng. Keát quaû laø seõ coù moät soá thoâng tin khoâng ñöôïc bieát ñeán tröôùc khi noù maát heát giaù trò. - Hieän töôïng phaân taùn thoâng tin : Do heä quaû cuûa söï thaâm nhaäp vaøo nhau giöõa caùc ngaønh khoa hoïc, thoâng tin cuõng seõ khoâng taäp trung nhö tröôùc. Theo Brad Ford, nhaø thö vieän hoïc ngöôøi Myõ, ngöôøi ta chæ coù theå coù ñöôïc 30% thoâng tin taïi caùc taøi lieäu chuyeân ngaønh, 30% taïi caùc taøi lieäu thuoäc caùc ngaønh coù lieân quan vaø 40% coøn laïi phaûi tìm taïi caùc taøi lieäu khaùc. Vôùi söï gia taêng thoâng tin nhö hieän nay, khoâng moät cô quan thoâng tin, thö vieän naøo coù ñuû khaû naêng sôû höõu ñaày ñuû moïi thoâng tin. Söï phaân taùn thoâng tin daãn ñeán vieäc tieáp caän, khai thaùc thoâng tin cuûa ngöôøi söû duïng trôû neân khoù khaên vaø toán keùm. ™ Hieän töôïng buøng noå nhu caàu thoâng tin: Ñaëc tröng cuûa moät xaõ hoäi thoâng tin ñoù laø con ngöôøi saûn xuaát ra thoâng tin vaø söû duïng thoâng tin vaøo moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng. Tröôøng ñaïi hoïc laø moät moâi tröôøng maø nhu caàu thoâng tin hieän höõu moät caùch maõnh lieät vaø böùc baùch nhaát. Nhu caàu thoâng tin cuûa xaõ hoäi noùi chung vaø cuûa tröôøng ñaïi hoïc noùi rieâng khoâng chæ gia taêng veà quy moâ, soá löôïng maø quan troïng hôn, ñoù laø söï gia taêng veà yeâu caàu chaát löôïng cuûa thoâng tin. Tröôùc tieân, ñoù laø tính chính xaùc cuûa thoâng tin. Ngöôøi duøng tin khoâng chæ baèng loøng vôùi nhöõng thoâng tin ôû daïng thoâ maø coøn phaûi ôû daïng “tinh cheá”. Tieáp theo laø tính toái öu cuûa thoâng tin. Thoâng tin ñöôïc cung öùng phaûi ñaûm baûo laø nhöõng thoâng tin toát nhaát. Muoán vaäy, thö vieän phaûi tieáp caän nhieàu nguoàn thoâng tin khaùc nhau ñeå choïn loïc vaø ñaûm baûo thoâng tin cung öùng laø toát nhaát, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, thoùi quen, trình ñoä cuûa ngöôøi söû duïng. Sau cuøng, caùch thöùc cung öùng thoâng tin phaûi coù tính thaân thieän, ñaûm baûo ñöôïc quyeàn lôïi toái ña cho ngöôøi duøng tin: nhanh choùng veà thuû tuïc, hình thöùc, thaân thieän veà thaùi ñoä, hôïp lyù veà giaù caû. Thö vieän tröôøng ñaïi hoïc baèng hoaït ñoäng cuûa mình phaûi giaûi quyeát ñöôïc nhöõng thaùch thöùc cuûa thôøi ñaïi, phaûi trôû thaønh nôi gaëp gôõ moät caùch thuaän tieän cuûa nhu caàu tin vaø nguoàn löïc thoâng tin, giöõa ngöôøi ñoïc vaø taøi lieäu. 1.3.3. Thö vieän laø ñoäng löïc goùp phaàn vaøo vieäc ñoåi môùi giaùo duïc, naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, taïo moâi tröôøng reøn luyeän vaø phaùt huy naêng löïc tö duy ñoäc laäp, saùng taïo ñoäc laäp cuûa sinh vieân Giaûng daïy ôû ñaïi hoïc khoâng phaûi chæ quan taâm vaøo vieäc truyeàn ñaït kieán thöùc, vì khoâng theå cung caáp ñaày ñuû moïi kieán thöùc cho ngöôøi hoïc vaø nhöõng kieán thöùc ñöôïc tieáp nhaän cuõng seõ bò laïc haäu theo thôøi gian. Giaûng daïy ôû baäc ñaïi hoïc phaûi chuù troïng vaøo vieäc höôùng daãn phöông phaùp khai thaùc vaø sôû höõu kieán thöùc, reøn luyeän naêng löïc phaûn öùng, tính thích nghi trong moâi tröôøng thöïc tieãn maø ngöôøi hoïc phaûi ñoái maët sau naøy. Vieäc ñaøo taïo baäc ñaïi hoïc chæ thöïc söï coù chaát löôïng khi hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa sinh vieân ñöôïc thöïc hieän trong caû boán moâi tröôøng : lôùp hoïc, thö vieän, cô sôû thöïc nghieäm vaø moâi tröôøng thöïc teá. Trong ñoù, thö vieän laø quan troïng hôn caû trong vieäc reøn luyeän vaø phaùt huy naêng löïc ñoäc laäp tö duy, saùng taïo cuûa sinh vieân. ™ Thö vieän ñaïi hoïc ñaõ hoã trôï cho vieäc thay ñoåi phöông phaùp giaûng daïy. Nghị quyeát Hoäi nghò laàn thöù hai Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa VIII ñaõ neâu roõ: “Ñoåi môùi maïnh meõ phöông phaùp giaùo duïc-ñaøo taïo, khaéc phuïc loái truyeàn thuï moät chieàu, reøn luyeän thaønh neáp tö duy saùng taïo cuûa ngöôøi hoïc, töøng böôùc aùp duïng caùc phöông phaùp tieân tieán vaø phöông tieän hieän ñaïi vaøo quaù trình daïy - hoïc, ñaûm baûo ñieàu kieän vaø thôøi gian töï hoïc, töï nghieân cöùu cho hoïc sinh” [33; 29]. ÔÛ tröôøng ñaïi hoïc, phöông phaùp truyeàn ñaït cuûa ngöôøi thaày vaø tính ñònh höôùng cuûa noäi dung chöông trình giaûng daïy ñoùng vai troø chuû ñaïo. Hay noùi caùch khaùc, vai troø cuûa ngöôøi daïy thay ñoåi, chuyeån daàn töø vai troø ngöôøi truyeàn thuï kieán thöùc sang vai troø “höôùng daãn”, “hoã trôï”, coøn coù theå goïi laø vai troø “coá vaán”. Ngöôøi daïy phaûi naém baét ñöôïc nhu caàu cuûa ngöôøi hoïc vaø toå chöùc ñeå hoï tích cöïc tham gia vaøo quaù trình naøy, khi caàn thieát bieát pheâ phaùn, chæ daãn vaø giuùp ñôõ hoï phaùt trieån kyõ naêng hoïc taäp vaø nghieân cöùu ñoäc laäp. Cuï theå laø ñoåi môùi caùch daïy ñeå phaùt huy noäi löïc töï hoïc, töï ñaøo taïo, töø boû loái daïy truyeàn thuï moät chieàu - thaày daïy, troø ghi nhôù, ñeå trôû veà vôùi chöùc naêng môùi cuûa mình laø “ngöôøi daïy caùch hoïc”, “ngöôøi phaùt huy noäi löïc cuûa ngöôøi hoïc”. Töø ñoù ruùt ngaén thôøi gian giaûng daïy lyù thuyeát treân cô sôû sinh vieân ñöôïc cung caáp nguoàn thoâng tin doài daøo tröôùc khi leân lôùp, taêng thôøi gian töï hoïc cuûa sinh vieân vôùi söï trôï giuùp cuûa thö vieän. Vaø cuøng vôùi hoïc troø, ngöôøi thaày laïi tieáp thu nhöõng kieán thöùc maø chính mình ñang giaûng daïy, nhìn nhaän chuùng qua laêng kính cuûa ngöôøi hoïc. Coù theå noùi ñoù laø quaù trình truyeàn thuï – tieáp thu kieán thöùc moät caùch chuû ñoäng vaø coù tính saùng taïo. Chính vì vaäy, ñeå thöïc hieän toát söù meänh cuûa mình, ngöôøi thaày khoâng theå khoâng ñoïc taøi lieäu, caäp nhaät vaø söû duïng thoâng tin. Cuõng coù theå noùi raèng, tröôøng ñaïi hoïc seõ khoâng theå laøm toát nhieäm vuï ñaøo taïo cuûa mình neáu khoâng coù vai troø ñoùng goùp cuûa thö vieän. ™ Thö vieän ñaïi hoïc hoã trôï vieäc thay ñoåi phöông phaùp hoïc taäp ôû baäc ñaïi hoïc nhaèm “phaùt huy tính tích cöïc, töï giaùc, chuû ñoäng, tö duy saùng taïo cuûa ngöôøi hoïc; boài döôõng naêng löïc töï hoïc, loøng say meâ hoïc taäp vaø yù chí vöôn leân” vaø “ bieán quaù trình saùng taïo thaønh quaù trình töï saùng taïo” [36; 9] Khaùc vôùi caùch hoïc ôû tröôøng phoå thoâng, hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa sinh vieân ôû tröôøng ñaïi hoïc veà baûn chaát laø hoaït ñoäng nhaän thöùc trong nghieân cöùu khoa hoïc. Kieán thöùc ôû ñaïi hoïc laø kieán thöùc cuûa moät ngaønh khoa hoïc, ñoøi hoûi sinh vieân khoâng phaûi chæ giôùi haïn vôùi nhöõng ñieàu nghe giaûng treân lôùp vaø naém vöõng ñöôïc nhöõng kieán thöùc trong giaùo trình laø ñuû maø caàn phaûi hieåu roäng, saâu nhöõng tri thöùc khoa hoïc lieân quan thoâng qua vieäc khai thaùc thoâng tin, taøi lieäu tham khaûo. Baèng caùch neâu roõ muïc tieâu cuûa moân hoïc, giôùi thieäu noäi dung moân hoïc theo kieåu neâu vaán ñeà, chæ ra nguoàn taøi lieäu, nguoàn thoâng tin caàn tham khaûo, höôùng daãn caùch tieáp caän tri thöùc, theo doõi, uoán naén vaø coù söï ñaùnh giaù, khích leä cuûa giaûng vieân, sinh vieân töï mình tìm toøi, khaùm phaù chieám lónh caùc tri thöùc caàn thieát. Qua ñoù, sinh vieân seõ chuû ñoäng tìm kieám baèng nhöõng phöông caùch khaùc nhau tieáp caän taøi lieäu ñeå hoaøn thieän muïc tieâu moân hoïc. Vôùi nhöõng nguoàn thoâng tin ña daïng, phong phuù töø saùch, baùo, taïp chí, CD-ROM…taïi thö vieän, sinh vieân coù theå choïn loïc, phaân tích, so saùnh, ñaùnh giaù, toång hôïp nhöõng thoâng tin tri thöùc naøy ñeå daàn daàn hình thaønh keát luaän rieâng cuûa mình. Töø vieäc xaùc ñònh laïi vò trí, nhieäm vuï cuûa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc, quan nieäm veà noäi dung vaø hình thöùc cuûa caùc giaùo trình, taøi lieäu giaùo khoa cuõng coù nhöõng thay ñoåi caên baûn. Caùc taøi lieäu naøy tröôùc ñaây thöôøng ñöôïc coi laø chöùa ñöïng khoái kieán thöùc duy nhaát cuûa moân hoïc vaø coù “tính baát bieán” raát cao, nay “caåm nang” naøy trôû thaønh moät “ñeà cöông môû”, daãn daét ngöôøi hoïc tieáp caän khoa hoïc, chæ ra caùc thö muïc baét buoäc phaûi tham khaûo ñeå ngöôøi hoïc töï tìm kieám, nghieân cöùu. Vì vaäy, ngöôøi hoïc khoâng bò baét buoäc tieáp caän ngaønh khoa hoïc thoâng qua laêng kính duy nhaát cuûa ngöôøi vieát giaùo trình, maø thoâng qua raát nhieàu quan ñieåm khaùc, coù theå ñoái laäp nhau. Trong ñoù, quan ñieåm cuûa ngöôøi daïy laø quan troïng, nhöng cuõng chæ neân coi laø moät quan ñieåm tham khaûo. Töø ñeà cöông naøy, vaø vôùi söï chæ daãn cuûa ngöôøi daïy, ngöôøi hoïc deã daøng xaây döïng caùc muïc ñích caàn ñaït tôùi cuûa mình vaø töï tìm kieám phöông phaùp ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích ñoù. Toùm laïi, chuùng ta coù theå thaáy raèng phöông phaùp daïy vaø hoïc môùi ñoøi hoûi moät soá ñieàu kieän tieân quyeát cho pheùp ngöôøi hoïc “phaùt huy noäi löïc” vaø ngöôøi daïy “daïy caùch phaùt huy noäi löïc”. Phöông phaùp daïy vaø hoïc nhö vaäy seõ xoùa boû loái hoïc thuï ñoäng ñeå ñöa ñeán moät neàn giaùo duïc ñaïi hoïc phuø hôïp vôùi nhu caàu phaùt trieån cuûa moät xaõ hoäi hieän ñaïi. AÙp duïng phöông phaùp daïy hoïc môùi naøy, vai troø cuûa thö vieän laø voâ cuøng caàn thieát vaø quan troïng trong vieäc cung caáp nhöõng taøi lieäu khoâng chæ laø giaùo trình maø coøn laø nhöõng thoâng tin tham khaûo coù giaù trò khaùc cho ngöôøi ñoïc. Nhaän thöùc roõ ñieàu ñoù, trong nhöõng naêm qua, nhieàu tröôøng ñaïi hoïc ñaõ taäp trung ñaàu tö maïnh vaøo vieäc naâng caáp thö vieän, taêng cöôøng kho tö lieäu vaø caùc phöông tieän kyõ thuaät cho pheùp taïo nguoàn tö lieäu môùi. Caùc tö lieäu online (internet, intranet vôùi maïng aûo, thu töø veä tinh, website...) vaø tö lieäu vaät chaát (saùch, baùo, tạp chí, CD-ROM, băng cassettes, video ...) ñöôïc khai thaùc trieät ñeå, ñaõ taïo ra tieàn ñeà ñeå thay ñoåi caên baûn phöông phaùp giaûng daïy – hoïc taäp. ™ Thö vieän ñaïi hoïc ñaõ goùp phaàn laøm thay ñoåi phöông caùch vaän duïng tri thöùc cuûa ngöôøi hoïc trong vieäc nghieân cöùu khoa hoïc. Luaät giaùo duïc Vieät Nam ñaõ nhaán maïnh: “Phöông phaùp giaùo duïc ñaïi hoïc phaûi coi troïng vieäc boài döôõng naêng löïc töï hoïc, töï nghieân cöùu, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi hoïc phaùt trieån tö duy saùng taïo, reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh, tham gia nghieân cöùu, thöïc nghieäm, öùng duïng” [36; 26] Nghieân cöùu khoa hoïc chæ toàn taïi ôû caùc caáp ñaøo taïo töø ñaïi hoïc trôû leân. Nhöõng baøi giaûng treân lôùp giuùp sinh vieân lónh hoäi tri thöùc, coøn thö vieän giuùp sinh vieân phaùt trieån tö duy, hình thaønh thoùi quen nghieân cöùu khoa hoïc thoâng qua vieäc cung caáp thoâng tin - tö lieäu. Gaén ñaøo taïo vôùi nghieân cöùu khoa hoïc laø taïo ñieàu kieän ñeå hoïc ñi ñoâi vôùi haønh, gaén hieäu quaû cuûa giaùo duïc vôùi cuoäc soáng. Nghieân cöùu khoa hoïc giuùp ngöôøi hoïc vaø ngöôøi daïy phaùt trieån tö duy khoa hoïc vaø hình thaønh heä thoáng phöông phaùp luaän, ñoàng nghóa vôùi quaù trình ñoäc laäp saùng taïo, thuùc ñaåy quaù trình öùng duïng hieåu bieát vaøo vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cuï theå. Ñeå quaù trình nghieân cöùu khoa hoïc cuûa giaûng vieân vaø sinh vieân hieäu quaû thì vai troø cuûa thö vieän trong vieäc cung caáp taøi lieäu laïi ñöôïc phaùt huy moät caùch roõ neùt nhaát. Ngöôøi hoïc chuû ñoäng tìm kieám thoâng tin, khai thaùc thoâng tin, thaûo luaän, laøm vieäc theo nhoùm…vaø thu ñöôïc nhöõng kieán thöùc môùi, töø ñoù coù nhöõng ñaùnh giaù, nhaän xeùt cuûa rieâng mình. Chuùng ta cuõng caàn thaáy roõ moái quan heä höõu cô giöõa caùc yeáu toá. Moät söï thay ñoåi ôû moät yeáu toá naøo ñoù, ñeán moät möùc ñoä nhaát ñònh, buoäc phaûi coù söï thay ñoåi töông öùng ôû caùc yeáu toát khaùc; vaø chæ khi ñoù, söï thay ñoåi ôû yeáu toá tröôùc môùi phaùt huy taùc duïng tích cöïc cuûa noùù. Khi chöông trình, noäi dung hay phöông phaùp daïy - hoïc ñaõ thay ñoåi maø caùc ñieàu kieän hoã trôï khaùc nhö thö vieän, trang thieát bò… khoâng ñöôïc ñaàu tö, naâng caáp vaø khai thaùc hieäu quaû thì vaãn khoâng theå naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo. Vôùi ñònh höôùng taïo moät phong caùch tìm toøi hoïc hoûi nghieân cöùu cho sinh vieân, thö vieän cuõng raát caàn löu taâm hôïp taùc chaët cheõ vôùi phoøng thí nghieäm Nhaø tröôøng vaø xem phoøng thí nghieäm laø voán taøi lieäu ñaëc bieät quyù baùu. 1.4. Thực trạng tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1.4.1. Khaùi quaùt veà tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ™ Quy moâ cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh thaønh laäp ngaøy 27.10.1976 theo quyeát ñònh soá 426/TTg cuûa Thuû töôùng chính phuû laø moät tröôøng ñaïi hoïc coâng laäp coù tö caùch phaùp nhaân, coù con daáu vaø taøi khoaûn rieâng. Tieàn thaân cuûa Tröôøng laø Ñaïi hoïc Sö phaïm Saøi Goøn (thaønh laäp naêm 1957). Naêm 1995, Tröôøng laø thaønh vieân cuûa Ñaïi hoïc Quoác gia Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Naêm 1999, Chính phuû coù quyeát ñònh taùch Tröôøng ra khoûi Ñaïi hoïc Quoác gia TP. Hoà Chí Minh ñeå xaây döïng thaønh tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm troïng ñieåm ôû phía Nam. Toång soá caùn boä nhaân vieân laø 772 ngöôøi, trong ñoù coù 495 giaûng vieân ñöôïc phaân chia theo ñoä tuoåi töø 25 – 39 laø 159 (32.12%); töø 40-54 laø 317 (64.04%), töø 55 tuoåi trôû leân laø 19 (3.84%). Tröôøng coù 17.012 sinh vieân caùc heä (7.973 sinh vieân heä chính qui, trong ñoù coù 5.231 sinh vieân chính qui taïi Tröôøng vaø 2.742 sinh vieân chính qui taïi ñòa phöông; 9.039 sinh vieân taïi chöùc, chuyeân tu). Tæ leä sinh vieân heä chính qui taäp trung taïi Tröôøng trung bình caùc naêm töø 1998 ñeán nay: nam 29.5%, nöõ 70.5%; thaønh phoá 35.7%, noâng thoân 64.3% [32; 8]. Tröôøng coù 18 khoa cô baûn, 2 toå chuyeân moân, 7 trung taâm , 7 Phoøng ban, Vieän nghieân cöùu giaùo duïc, Thö vieän vaø Kyù tuùc xaù. ™ Nhieäm vuï cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh Hoäi nghò laàn thöù 2 Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (khoùa VIII) ñaõ xaùc ñònh moät trong nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu ñeå thöïc hieän nhieäm vuï vaø muïc tieâu phaùt trieån giaùo duïc laø “Cuûng coá vaø taäp trung ñaàu tö naâng caáp caùc tröôøng sö phaïm. Xaây döïng moät soá tröôøng ñaïi hoïc sö phaïm troïng ñieåm ñeå vöøa ñaøo taïo giaùo vieân coù chaát löôïng cao vöøa nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc ñaït trình ñoä tieân tieán”[33; 201]. Hieän nay, Tröôøng coù nhieäm vuï ñaøo taïo giaùo vieân, caùn boä quaûn lyù coù trình ñoä cöû nhaân khoa hoïc vaø boài döôõng thöôøng xuyeân cho giaùo vieân trung hoïc phoå thoâng, taïo nguoàn cho caùc tænh vuøng saâu, vuøng xa, ñaøo taïo Thaïc syõ vôùi 21 chuyeân ngaønh, 6 chuyeân ngaønh ñaøo taïo baäc Tieán só. Nhöõng nhieäm vuï chính bao goàm : - Ñaøo taïo chuaån möïc, chaát löôïng cao giaùo vieân coù trình ñoä ñaïi hoïc cho taát caû caùc caáp hoïc, ngaønh hoïc, cung caáp nguoàn nhaân löïc cho caùc tröôøng trong heä thoáng giaùo duïc quoác daân töø maãu giaùo tôùi trung hoïc phoå thoâng. - Ñaøo taïo nhöõng ngöôøi coù trình ñoä sau ñaïi hoïc ñeå boå sung vaø taêng cöôøng chaát löôïng cho ñoäi nguõ caùn boä cuûa Tröôøng ñoàng thôøi cung caáp caùn boä vaø giaûng vieân noøng coát cho caùc cô quan quaûn lyù giaùo duïc, caùc tröôøng sö phaïm vaø phoå thoâng ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån nguoàn nhaân löïc coù trình ñoä cao cho xaõ hoäi. - Ñaøo taïo laïi vaø boài döôõng thöôøng xuyeân veà chuyeân moân, nghieäp vuï cho caùn boä vaø giaùo vieân caùc tröôøng phoå thoâng – maàm non, caùc tröôøng trung hoïc vaø cao ñaúng sö phaïm nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc giaùo vieân khoâng ngöøng naâng cao trình ñoä, tieáp caän vôùi nhöõng kinh nghieäm tieân tieán nhaát trong vieäc toå chöùc giaûng daïy vaø hoïc taäp trong Nhaø tröôøng. - Nghieân cöùu caùc vaán ñeà khoa hoïc cô baûn vaø coâng ngheä nhaèm naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuõng nhö chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng ñaøo taïo phuïc vuï cho vieäc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi vaø vaên hoùa. - Nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa khoa hoïc giaùo duïc vaø sö phaïm nhaèm goùp phaàn xaây döïng chính saùch giaùo duïc cuûa Nhaø nöôùc phuïc vuï cho chieán löôïc giaùo duïc vaø ñaøo taïo trong giai ñoaïn töø 2001 – 2010. Nhöõng ngaønh ngheà ñaøo taïo cuûa Tröôøng bao goàm: Ngaønh Toaùn – Tin hoïc, vaät lyù, hoùa hoïc, sinh vaät, lòch söû, ñòa lyù, ngöõ vaên, Anh vaên, Nga vaên, Trung vaên, Phaùp vaên, giaùo duïc tieåu hoïc, giaùo duïc chính trò, taâm lyù giaùo duïc, giaùo duïc maàm non, giaùo duïc theå chaát, giaùo duïc treû khuyeát taät vaø tieáng Vieät cho ngöôøi nöôùc ngoaøi. ™ Muïc tieâu vaø caùc giaûi phaùp cuï theå cuûa Tröôøng: Xaây döïng ñoäi nguõ laø nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa Tröôøng, laø chuû tröông mang yù nghóa chieán löôïc. Chuû tröông cuûa Tröôøng trong coâng taùc xaây döïng ñoäi nguõ laø coi troïng chaát löôïng trong moät cô caáu hôïp lyù veà soá löôïng, nhaèm ñaûm baûo cho Tröôøng coù theå ñuû söùc hoaøn thaønh nhieäm vuï chính trò ñöôïc giao. Moät trong nhöõng giaûi phaùp nhaèm ñaåy nhanh toác ñoä xaây döïng ñoäi nguõ veà chaát löôïng cuûa Tröôøng laø öu tieân chæ tieâu bieân cheá tieáp nhaän caùc caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân cao töø nôi khaùc veà ñeå taêng cöôøng cho nhöõng ngaønh ñaøo taïo coøn yeáu vaø thieáu caùn boä ñaàu ñaøn hoaëc xaây döïng nhöõng ngaønh ñaøo taïo muõi nhoïn cuûa Tröôøng. Trong nhieàu naêm qua, Tröôøng ñaõ giöõ laïi nhieàu sinh vieân toát nghieäp loaïi khaù, gioûi cuûa mình vaø cuûa caùc tröôøng baïn ñeå taïo nguoàn caùn boä chuyeân moân thay theá soá caùn boä lôùn tuoåi laàn löôït nghæ höu haøng naêm. Nhôø nhöõng chuû tröông vaø giaûi phaùp ñuùng ñaén mang tính khaû thi, töø naêm 1998 ñeán nay, Tröôøng ñaõ coù 30 caùn boä baûo veä thaønh coâng luaän aùn Tieán só, 196 caùn boä hoaøn thaønh chöông trình ñaøo taïo cao hoïc ñöôïc nhaän hoïc vò Thaïc só. Hieän toaøn Tröôøng ñang coù 68 caùn boä ñang laøm nghieân cöùu sinh, 42 caùn boä ñang hoïc cao hoïc. Neáu so ñoäi nguõ caùn boä giaûng daïy vaø nghieân cöùu cuûa Tröôøng hieän nay vôùi ñoäi nguõ giaûng daïy cuûa Tröôøng caùch ñaây hôn 10 naêm, seõ thaáy coâng taùc xaây döïng ñoäi nguõ cuûa Tröôøng ñaõ coù nhöõng böôùc tieán raát ñaùng töï haøo. ÔÛ thôøi ñieåm 1990, toaøn Tröôøng chæ coù 2 Tieán só, 32 Phoù tieán só (töùc Tieán só hieän nay), 12 Thaïc só trong toång soá 500 caùn boä giaûng daïy vaø nghieân cöùu. Coøn tính ñeán 7/ 2004, Tröôøng ñaõ coù 20 giaùo sö, phoù giaùo sö; 144 giaûng vieân chính; 119 tieán só khoa hoïc, tieán só; 177 thaïc só. Tæ leä caùn boä giaûng daïy vaø nghieân cöùu coù trình ñoä sau ñaïi hoïc trôû leân cuûa Tröôøng laø 68.20% [32; 8]. Ñaøo taïo giaùo vieân laø coâng taùc troïng taâm cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Quaù trình xaây döïng Tröôøng laø moät quaù trình töøng böôùc chính xaùc hoùa muïc tieâu ñaøo taïo, phöông phaùp, keá hoaïch ñaøo taïo, theå hieän söï vaän duïng ñuùng ñaén vaø linh hoaït ñöôøng loái, quan ñieåm giaùo duïc cuûa Ñaûng. Thöïc hieän chuû tröông ña daïng hoùa caùc loaïi hình ñaøo taïo, Tröôøng ñaõ toå chöùc nhieàu loaïi hình thích hôïp nhö: chính qui, chuyeân tu, taïi chöùc, môû roäng, ñaïi hoïc hoùa giaùo vieân tieåu hoïc vaø trung hoïc cô sôû, lieân keát ñaøo taïo vôùi caùc tröôøng baïn vaø caùc ñòa phöông. Qui moâ ñaøo taïo cuûa Nhaø tröôøng ñaõ gia taêng moät caùch nhanh choùng. Töø 10 ngaønh hoïc luùc ban ñaàu, ñeán nay Tröôøng ñaõ coù 18 ngaønh ñaøo taïo heä cöû nhaân, moãi naêm tuyeån khoaûng 1.300 sinh vieân heä chính qui taïi Tröôøng; 800 sinh vieân heä chính qui taïi caùc ñòa phöông vaø hôn 2.000 sinh vieân heä taïi chöùc. Quaù trình xaây döïng Tröôøng laø moät quaù trình phaán ñaáu lieân tuïc nhaèm naâng cao vaø duy trì chaát löôïng ñaøo taïo. Trong quaù trình thöïc hieän muïc tieâu chung cuûa Tröôøng, chöông trình ñaøo taïo giöõ moät vai troø cöïc kyø quan troïng, coù aûnh höôûng vaø quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa quaù trình ñaøo taïo. Laõnh ñaïo Tröôøng ñaõ sôùm nhaän ra nhöõng maët haïn cheá cuûa chöông trình neân ñaõ kòp thôøi chæ ñaïo Hoäi ñoàng khoa hoïc vaø ñaøo taïo caùc khoa tieán haønh soaïn thaûo boä chöông trình rieâng do Tröôøng thieát keá, cuõng nhö xem xeùt laïi caùc hoïc phaàn coát loõi nhaèm cung caáp caùc hoã trôï ngheà nghieäp caàn thieát ñeå baûo ñaûm söï caân ñoái giöõa hai khoái kieán thöùc cô baûn vaø khoa hoïc nghieäp vuï. Nhöõng kieán thöùc vaên hoùa giaûng daïy trong Tröôøng phaûi mang saéc thaùi sö phaïm. Tieán trình nghieäp vuï sö phaïm ñöôïc thieát keá trong toaøn khoùa hoïc, bao goàm nhöõng hoaït ñoäng nghieäp vuï caàn thieát nhaát, ñaëc tröng nhaát vaø ñöôïc thöïc hieän theo moät traät töï logic, khoa hoïc vôùi quy trình ñaøo taïo ngöôøi Thaày. Song song vôùi vieäc ñoåi môùi noäi dung chöông trình ñaøo taïo, muoán cho chaát löôïng giaùo duïc ñaøo taïo ñöôïc giöõ vöõng vaø ngaøy caøng naâng cao, ñieàu noåi baät vaø coù yù nghóa then choát laø vaán ñeà phöông phaùp daïy vaø hoïc trong Nhaø tröôøng. Thaùng 01/1999 tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ toå chöùc Hoäi thaûo veà “Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm” vôùi muïc tieâu ñoåi môùi noäi dung, caûi tieán phöông phaùp daïy hoïc vaø phaán ñaáu 100% caùc hoïc phaàn baét buoäc vaø khoaûng 80% caùc hoïc phaàn töï choïn ñeàu coù taøi lieäu tham khaûo, taêng cöôøng cô sôû vaät chaát, thí nghieäm, thö vieän… Maët khaùc, muoán naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo phaûi chuù troïng ñeán xaây döïng neà neáp kỷ cöông daïy hoïc vaø phaûi chuù yù xaây döïng phöông phaùp hoïc taäp cho sinh vieân. Tröờng chuû tröông moïi caûi tieán trong khu vöïc hoïc taäp phaûi nhaèm boài döôõng tieàm löïc khoa hoïc cho sinh vieân laø chính, vì ñoù laø ñieàu maø sinh vieân khoù coù theå töï mình reøn luyeän ñöôïc trong moâi tröôøng phoå thoâng – moâi tröôøng daïy hoïc sau naøy. Coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc cuûa Tröôøng ñaõ phaùt trieån töøng böôùc vöõng chaéc. Töø naêm 1998 ñeán naêm 2004, Tröôøng taêng ñöôïc 5 maõ soá ñaøo taïo trình ñoä Thaïc só. Soá löôïng tuyeån sinh ñaàu vaøo taêng daàn. Chaát löôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ñaõ ñöôïc khaúng ñònh. Hieän Tröôøng coù 55 nghieân cöùu sinh ñang nghieân cöùu ñeå hoaøn thaønh luaän aùn, coù treân 400 hoïc vieân cao hoïc ñang hoïc taäp vaø laøm luaän vaên. Löïc löôïng ñaøo taïo Tieán só, Thaïc só laø nhöõng Giaùo sö, Phoù Giaùo sö, Tieán só khoa hoïc vaø Tieán só coù taâm huyeát vaø naêng löïc trong chuyeân moân. Coâng taùc khoa hoïc coâng ngheä, nghieân cöùu khoa hoïc ñöôïc Nhaø tröôøng tieán haønh thöôøng xuyeân. Töø 1998 – 7/2004, Tröôøng ñaõ coù 90 ñeà taøi khoa hoïc caáp Boä, trong ñoù 28 ñeà taøi ñaõ ñöôïc nghieäm thu; 112 ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp cô sôû ñaõ ñöôïc ñaêng kyù vaø thöïc hieän. Caùc ñeà taøi ñaêng kyù ñeàu mang tính caáp thieát, phuïc vuï nhieäm vuï chính trò cuûa Tröôøng, phaàn lôùn ñeà taøi ñöôïc trieån khai öùng duïng trong giaùo duïc ñaøo taïo vaø laø cô sôû khoa hoïc ñeå ñeà xuaát vôùi Ñaûng, Nhaø nöôùc, Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo trong hoaïch ñònh chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà giaùo duïc ñaøo taïo vaø khoa hoïc coâng ngheä. Coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc trong sinh vieân: ñöôïc laõnh ñaïo Tröôøng, caùc khoa vaø Ñoaøn tröôøng quan taâm chæ ñaïo, haàu heát caùc luaän vaên toát nghieäp cuûa sinh vieân naêm thöù tö ñeàu ñöôïc trieån khai döôùi hình thöùc moät ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc ñöôïc baûo veä ñaùnh giaù bôûi moät Hoäi ñoàng cuûa khoa. Töø naêm 1998 ñeán nay, ñaõ coù 1.328 ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc hoaøn thaønh ñöôïc xeáp loaïi khaù trôû leân, trong ñoù coù 33 ñeà taøi ñaït giaûi thöôûng cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo. Cuøng vôùi chuû tröông ñoåi môùi cuûa Nhaø nöôùc vaø cuûa Tröôøng, caùc hoaït ñoäng quan heä quoác teá củøa tröôøng ngaøy caøng phaùt trieån. Caùc moái quan heä coäng taùc giöõa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phố Hoà Chí Minh vôùi caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc ñaïi hoïc nöôùc ngoaøi ngaøy caøng ña daïng vaø thieát thöïc, veà maët ñaøo taïo cuõng nhö veà maët nghieân cöùu khoa hoïc, goùp phaàn naâng cao vò trí trong nöôùc cuõng nhö quoác teá cuûa tröôøng trong giai ñoaïn môùi. Veà xaây döïng cô sôû vaät chaát, ngoaøi vieäc ñaåy maïnh caûi taïo, naâng caáp cô sôû vaät chaát vaø ñaàu tö trang thieát bò goùp phaàn thay ñoåi boä maët cuûa tröôøng, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñang thöïc hieän döï aùn qui hoaïch xaây döïng laïi cô sôû 280 An Döông Vöông giai ñoaïn 1 (2000–2006) vôùi toång kinh phí laø 74 tyû ñoàng. Thöïc hieän ñöôïc keá hoaïch naøy thì dieän tích taêng theâm ñöôïc 31.627m2 saøn, Thö vieän taêng theâm 1.370m2. Caùc phöông tieän giaûng daïy vaø hoïc taäp cuõng ñöôïc ñaàu tö thích ñaùng, haàu heát caùc khoa ñeàu ñöôïc trang bò maùy vi tính, noái maïng Internet phuïc vuï tra cöùu vaø trao ñoåi thoâng tin. Nhöõng ñoåi môùi tích cöïc cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, nhöõng noã löïc phaán ñaáu khoâng ngöøng cuûa toaøn theå caùn boä coâng chöùc toaøn tröôøng khoâng ngoaøi muïc ñích naâng cao chaát löôïng giaùo duïc vaø ñaøo taïo, hoaøn thaønh nhieäm vuï chính trò maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ giao phoù cho Nhaø tröôøng trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 1.4.2. Ñaëc tröng hoaït ñoäng thoâng tin cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh Hoaït ñoäng thoâng tin bò chi phoái bôûi nhieàu yeáu toá: ngöôøi duøng tin vaø nhu caàu tin cuûa hoï, nguoàn tin, phöông tieän thoâng tin; trong ñoù ngöôøi duøng tin vaø nhu caàu tin cuûa hoï laø yeáu toá quan troïng coù tính chaát quyeát ñònh. ™ Ngöôøi duøng tin vaø nhu caàu tin: Trong hoaït ñoäng thoâng tin, ngöôøi duøng tin laø moät yeáu toá naêng ñoäng nhaát. Tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät tröôøng ñaøo taïo ña ngaønh, ngöôøi duøng tin raát ña daïng theå hieän trong söï khaùc bieät veà nhu caàu, khaû naêng chuyeân moân, trình ñoä ngoaïi ngöõ,…. Thö vieän ñöùng tröôùc moät thaùch thöùc lôùn veà ñaëc ñieåm ngöôøi duøng tin trong moâi tröôøng moät trung taâm giaùo duïc chaát löôïng cao, ñoäi nguõ ngöôøi duøng tin phaùt trieån phong phuù, ña daïng. Vieäc ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy, hoïc taäp daãn ñeán nhu caàu ngöôøi duøng tin ngaøy caøng nhieàu vaø mang tính vöøa toång quaùt vöøa chuyeân saâu. Ñeå phuïc vuï toát nhu caàu cuûa ngöôøi duøng tin, ñoøi hoûi Thö vieän phaûi cung caáp ñöôïc löôïng thoâng tin phong phuù, nhieàu lónh vöïc vaø ñöôïc caäp nhaät khoâng ngöøng. Chuùng toâi phaân chia ngöôøi duøng tin taïi Tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh thaønh 04 nhoùm chính sau ñaây : - Nhoùm caùn boä quaûn lyù: laø nhöõng ngöôøi coù kieán thöùc cao, coù khaû naêng ñieàu haønh, coù ñaàu oùc toå chöùc coâng vieäc toát. Nhu caàu tin cuûa hoï khoâng chæ cao maø coøn phaûi ña daïng. Thoâng tin hoï nhaän phaûi coâ ñoïng, xuùc tích vaø coù ñoä tin caäy, tính chính xaùc cao. Ñaëc ñieåm coâng vieäc cuûa hoï laø nghieân cöùu nhöõng taøi lieäu veà phaùp luaät, quaûn lyù giaùo duïc, caùc vaán ñeà chính trò, xaõ hoäi, kinh teá, vaên hoùa…nhaèm muïc ñích naém vöõng caùc chuû tröông, ñöôøng loái, quy ñònh cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc, Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo, ñoàng thôøi tìm hieåu moät caùch saùt thöïc caùc yeâu caàu hieän nay cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi, töø ñoù ra caùc quyeát ñònh cho söï phaùt trieån cuûa coâng taùc giaùo duïc, ñaøo taïo trong Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñoàng thôøi ñeà xuaát vôùi caùc caáp cao hôn ñeå goùp phaàn phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc Vieät Nam. Hình thöùc phuïc vuï ñoái vôùi nhoùm naøy laø thoâng tin phuïc vuï laõnh ñaïo, thoâng tin chuyeân ñeà, toång quan, toång luaän, caùc baûn tin nhanh… - Nhoùm caùn boä nghieân cöùu, giaûng daïy: laø moät trong nhöõng nhoùm ñoäc giaû cô baûn trong coâng taùc phuïc vuï thoâng tin cuûa Thö vieän. Nhu caàu tin cuûa hoï vöøa mang tính chuyeân saâu vöøa mang tính thôøi söï trong khoa hoïc. Vì vaäy, caäp nhaät kieán thöùc thöôøng xuyeân thoâng qua vieäc ñoïc caùc tö lieäu laø moät hoaït ñoäng raát caàn thieát vaø quan troïng. Caùc daïng taøi lieäu hoï caàn laø caùc loaïi hình xuaát baûn phaåm töø saùch, baùo, taïp chí ñeán caùc taøi lieäu ñieän töû, thoâng tin treân maïng chuyeân ngaønh saâu. Ngoaøi caùc taøi lieäu mang tính nghieân cöùu coøn coù caùc daïng taøi lieäu mang tính chaát giaùo khoa, giaùo trình, caùc taøi lieäu veà phöông phaùp , chöông trình giaûng daïy… - Nhoùm nghieân cöùu sinh (NCS), hoïc vieân sau ñaïi hoïc (SÑH) : phaàn lôùn hoï laø nhöõng ngöôøi ñaõ coù kinh nghieäm coâng taùc, do yeâu caàu cuûa coâng vieäc vaø nhu caàu cuûa baûn thaân hoï ñi hoïc ñeå naâng cao trình ñoä chuyeân moân, ñeå khaúng ñònh mình. Thoâng tin daønh cho ñoái töôïng naøy laø nhöõng taøi lieäu mang tính chuyeân ngaønh saâu, phuø hôïp vôùi lónh vöïc nghieân cöùu cuûa hoï. Caùc ñeà taøi khoa hoïc, caùc luaän vaên, luaän aùn, caùc taïp chí chuyeân ngaønh ñöôïc hoï ñaëc bieät quan taâm. - Nhoùm sinh vieân: laø nhoùm ñoäc giaû chuû yeáu cuûa Thö vieän. Ñaëc ñieåm nhu caàu tin cuûa ñoái töôïng naøy traûi roäng töø caùc loaïi giaùo khoa, giaùo trình ñeán caùc taøi lieäu coù tính chaát tham khaûo, töø caùc taøi lieäu veà caùc ngaønh khoa hoïc cô baûn ñeán caùc taøi lieäu mang tính chuyeân ngaønh, töø caùc taøi lieäu mang tính hoïc taäp ñeán caùc thoâng tin coù tính giaûi trí, caùc kieán thöùc phoå thoâng. Söï khaùc bieät vôùi caùc nhoùm ñoäc giaû khaùc laø sinh vieân ñeán Thö vieän khoâng chæ ñeå tìm ñoïc thoâng tin maø coøn ñeå trao ñoåi hoïc taäp vôùi baïn vaø tìm moät moâi tröôøng yeân tónh, thích hôïp ñeå töï ._.øi lieäu maø Thö vieän coù bieän phaùp khoa hoïc baûo quaûn thích hôïp, töø vieäc gia coá theâm cho taøi lieäu, choáng moái moït, aåm öôùt ñoái vôùi loaïi taøi lieäu truyeàn thoáng (saùch, baùo, taïp chí) ñeán vieäc kieåm tra thöôøng xuyeân moâi tröôøng, aùnh saùng, nhieät ñoä ñoái vôùi nhöõng taøi lieäu hieän ñaïi, ñeå baûo quaûn vaø coù bieän phaùp ngaên chaën kòp thôøi vieäc hö hoûng, thaát thoaùt taøi lieäu. - Caùc loaïi hình taøi lieäu: Hieän nay, taïi Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh loaïi hình taøi lieäu truyeàn thoáng (saùch, baùo, taïp chí) chieám khoaûng 96% toång soá taøi lieäu. Caùc loaïi hình taøi lieäu khaùc nhö cô sôû döõ lieäu ñieän töû, CD – ROM, baêng video, catssettes khoaûng 3% vaø baûn ñoà, tranh aûnh… laø1%. Qua keát quaû khaûo saùt nhu caàu tin, nhu caàu söû duïng saùch, baùo, taïp chí cuûa baïn ñoïc laø cao nhaát (sinh vieân: khoaûng 96%; caùn boä: 80.25%). Vì vaäy, trong keá hoaïch boå sung cuûa mình, Thö vieän vaãn seõ öu tieân mua caùc loaïi taøi lieäu truyeàn thoáng naøy, trong ñoù caàn taêng cöôøng boå sung saùch giaùo trình vaø baùo, taïp chí chuyeân ngaønh. Nhu caàu söû duïng caùc loaïi hình taøi lieäu hieän ñaïi theo soá lieäu khaûo saùt laø (sinh vieân: khoaûng 4%; caùn boä: 19.75%), nhöng taøi lieäu ñieän töû, baêng hình, tieáng coù taïi Thö vieän laïi quaù ít (khoaûng 3%). Trong caâu hoûi môû, moät soá baïn ñoïc cuõng ñeà nghò mua caùc loaïi cô sôû döõ lieäu taïp chí ñieän töû. Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi, Thö vieän seõ phaûi taêng cöôøng boå sung loaïi hình taøi lieäu ñieän töû, baêng hình, tieáng, döï kieán khoaûng 15% kho taøi lieäu. Neáu thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, ngoaøi vieäc ñaùp öùng nhu caàu tin cuûa baïn ñoïc, Thö vieän seõ giaûi quyeát ñöôïc moät khoù khaên khoâng nhoû laø tieát kieäm ñöôïc dieän tích kho taøi lieäu, do taøi lieäu ñieän töû khoâng chieám nhieàu choã nhö taøi lieäu truyeàn thoáng. - Ngoân ngöõ taøi lieäu: Ngöôøi duøng tin Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh hieän nay vaãn thöôøng söû duïng caùc taøi lieäu tieáng Vieät. Nhu caàu ñoïc taøi lieäu baèng tieáng nöôùc ngoaøi chöa cao. Qua soá lieäu khaûo saùt thöïc teá, nhu caàu veà taøi lieäu ngoaïi ngöõ cuûa caùn boä nhieàu hôn so vôùi soá löôïng taøi lieäu tieáng nöôùc ngoaøi coù taïi Thö vieän, ngöôïc laïi nhu caàu veà taøi lieäu tieáng Vieät cuûa sinh vieân gaáp 1,5 laàn soá löôïng taøi lieäu tieáng Vieät coù taïi Thö vieän (baûng 22). Trong soá 32.39% taøi lieäu tieáng Anh vaø 6.63% taøi lieäu tieáng Phaùp cuûa Thö vieän coù khoaûng 50% saùch ñaõ cuõ, giaù trò söû duïng thaáp, do ñöôïc tieáp quaûn kho taøi lieäu cuûa cheá ñoä cuõ. Chính vì vaäy, ngoaøi vieäc boå sung saùch tieáng Vieät, Thö vieän caàn taêng cöôøng theâm soá löôïng taøi lieäu baèng caùc ngoân ngöõ khaùc, ñaëc bieät laø tieáng Anh. So vôùi caùc taøi lieäu baèng tieáng nöôùc ngoaøi khaùc, saùch tieáng Anh chieám soá löôïng nhieàu vaø khaù phoå bieán treân theá giôùi neân Thö vieän deã daøng löïa choïn taøi lieäu caàn mua hôn. So vôùi soá löôïng taøi lieäu tieáng Trung, tieáng Nga Thö vieän hieän coù thì nhu caàu söû duïng taøi lieäu baèng tieáng Nga, tieáng Trung cuûa caùn boä, giaûng vieân gaáp nhieàu laàn. Tuy nhieân, moät khoù khaên lôùn laø nguoàn taøi lieäu baèng caùc ngoân ngöõ naøy treân thò tröôøng khoâng nhieàu, ñaëc bieät laø tieáng Nga. Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi, Thö vieän caàn tìm nguoàn taøi lieäu, nhaø cung caáp taøi lieäu tieáng Nga, tieáng Trung ñeå ñaùp öùng nhu caàu baïn ñoïc. Ñoái vôùi ña soá sinh vieân vaø moät soá caùn boä, giaûng vieân, nhu caàu ñoïc taøi lieäu tieáng Vieät raát cao do trình ñoä ngoaïi ngöõ bò haïn cheá, nhöng hoï cho raèng thoâng tin trong taøi lieäu tieáng Vieät möùc ñoä caäp nhaät thaáp, ñaëc bieät trong lónh vöïc giaùo duïc, khoâng ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu tin. Giaûi phaùp toát nhaát ñeå giaûi quyeát trôû ngaïi naøy laø coäng taùc vôùi moät soá chuyeân gia, giaûng vieân gioûi ngoaïi ngöõ cuûa caùc khoa haøng naêm laäp keá hoaïch dòch nhöõng taøi lieäu coù giaù trò söû duïng cao. - Chia seû taøi lieäu vôùi caùc thö vieän, trung taâm thoâng tin khaùc: Theá giôùi ngaøy nay, vôùi söï phaùt trieån kyõ thuaät sôïi caùp quang, veä tinh vaø viba soá ñaõ taïo khaû naêng noái maïng vöôït baäc khoâng nhöõng giöõa caùc trung taâm tính toaùn maø coøn noái ñöôïc ñeán maïng maùy tính töøng caù nhaân, truyeàn thoâng döõ lieäu quoác gia vaø quoác teá. Töø ñoù, xuaát hieän caùc “sieâu xa loä thoâng tin” lieân keát haøng traêm trieäu ngöôøi ôû töøng quoác gia cuõng nhö khu vöïc vaø toaøn caàu, maø tieâu bieåu laø lieân maïng Internet. Ñoàng thôøi, cuõng ñaõ daãn tôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån caùc heä thoáng vaø maïng thoâng tin töï ñoäng hoùa cho pheùp caùc thö vieän treân theá giôùi coù theå lieân keát vôùi nhau treân maïng maùy tính ñeå chia xeû nguoàn löïc thoâng tin. Hieän taïi, ôû nhieàu nöôùc tieân tieán ngöôøi ta ñaõ xaây döïng cho thö vieän caùc thö muïc caây truy nhaäp tröïc tuyeán OPAC (Online Public Access Catalog). Ñoù laø caùc cô sôû döõ lieäu ñöôïc khai thaùc treân maïng coù theå truy caäp tröïc tieáp vaø töùc thôøi maø khoâng caàn söï hoã trôï trung gian cuûa caùn boä thö vieän. Ñoù laø böôùc xuaát hieän loaïi hình thö vieän döïa treân maùy tính : thö vieän ñieän töû - moät xu höôùng phaùt trieån quan troïng trong vaán ñeà töï ñoäng hoùa thö vieän trong töông lai. Tuy nhieân, vôùi hieän traïng thö vieän Vieät Nam, muoán keát noái heä thoáng caùc thö vieän, nhöõng nhaø quaûn lyù caàn thieát phaûi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn töø chuyeân moân nghieäp vuï, ngaân saùch ñeán nhöõng nguyeân taéc, quy cheá cho ngaønh thö vieän moät caùch nhieät taâm vaø tích cöïc. Chia seû nguoàn löïc thoâng tin laø moät giaûi phaùp höõu hieäu ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu thoâng tin – tö lieäu do caùc thö vieän hoaït ñoäng rieâng leû, ñoàng thôøi tieát kieäm kinh phí do söï truøng laëp cuûa taøi lieäu. Ñoái vôùi thö vieän ñaïi hoïc, nguoàn löïc thoâng tin seõ ñöôïc raát doài daøo, phong phuù vaø phaûi noùi laø voâ haïn baèng caùch xaây döïng hoaøn chænh heä thoáng thoâng tin maïng lieân thoâng giöõa Thö vieän Tröôøng vaø caùc khoa trong tröôøng, lieân thoâng vôùi caùc thö vieän ñaïi hoïc vaø caùc trung taâm thoâng tin trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy, thö vieän phaûi nhanh choùng chuaån hoùa coâng taùc chuyeân moân, hoaøn thieän heä thoáng maïng, xaây döïng cô sôû döõ lieäu ñieän töû cuûa mình. Tuy nhieân, moät khoù khaên raát lôùn laø söï khoâng thoáng nhaát trong coâng taùc chuyeân moân, xöû lyù kyõ thuaät taøi lieäu vaø söï cheânh leäch veà haï taàng cô sôû, tin hoïc hoùa giöõa caùc thö vieän. Beân caïnh ñoù, kinh phí ñaàu tö ñeå thöïc hieän vieäc lieân keát maïng töông ñoái lôùn vaø vaán ñeà baûo ñaûm an toaøn döõ lieäu chöa coù quy ñònh roõ raøng. Chính vì vaäy, nhu caàu chia seû nguoàn löïc thoâng tin laø raát caàn thieát, nhöng ñoøi hoûi moät söï noã löïc cao cuûa khoâng chæ cuûa caùc caùn boä thö vieän maø coøn laø söï quan taâm, hoã trôï tích cöïc cuûa caùc nhaø quaûn lyù caùc ngaønh, caùc caáp . Giaûi phaùp tröôùc maét ñeå ñaùp öùng nhieàu hôn nhu caàu tin cuûa ngöôøi duøng tin Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø xaây döïng danh saùch trang Web cuûa caùc thö vieän, trung taâm thoâng tin, vieän nghieân cöùu…theo töøng nhoùm, ñöa leân Website Thö vieän Tröôøng ñeå giôùi thieäu cho baïn ñoïc, töø ñoù baïn ñoïc coù theå truy caäp vaøo cô sôû döõ lieäu cuûa töøng thö vieän, bieát taøi lieäu mình caàn ñang coù ôû ñaâu vaø tìm ñeán ñoïc. Giaûi phaùp thöù hai laø xaây döïng quy cheá, thoûa thuaän quyeàn lôïi, traùch nhieäm vaø chi phí phuïc vuï roõ raøng giöõa caùc thö vieän ñeå coù theå chia seû nguoàn taøi lieäu cuûa nhau, taïo ñieàu kieän cho baïn ñoïc ñöôïc möôïn lieân thö vieän. Giaûi phaùp thöù ba laø caùc thö vieän coù nhu caàu thoâng tin töông ñoái gioáng nhau coù theå cuøng mua chung moät cô sôû döõ lieäu ñieän töû ñeå giaûm chi phí vaø tieát kieäm coâng söùc xöû lyù taøi lieäu. 3.1.2. Cuûng coá, naâng caáp cô sôû vaät chaát, taêng cöôøng phöông tieän thoâng tin Hieäu quaû cuûa vieäc quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin – tö lieäu ñöôïc taïo neân bôûi nhieàu yeáu toá. Cô sôû vaät chaát vaø trang thieát bò thö vieän laø nhöõng yeáu toá goùp phaàn quan troïng ñeå hoaït ñoäng khai thaùc thoâng tin – tö lieäu coù chaát löôïng toát. Moät thö vieän khang trang, moâi tröôøng laøm vieäc yeân tónh, aùnh saùng ñaày ñuû, trang thieát bò hieän ñaïi seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå thu huùt baïn ñoïc tôùi thö vieän. Vieäc söû duïng caùc phöông tieän thoâng tin ñeå hieän ñaïi hoùa hoaït ñoäng thö vieän laø ñieàu taát yeáu, ñaõ vaø ñang trôû thaønh hieän thöïc. Hieäu quaû cuûa vieäc öùng duïng maùy tính vaøo vieäc xöû lyù thoâng tin taøi lieäu laø raát to lôùn: taäp trung thoâng tin trong nhöõng boä nhôù lôùn, cô sôû döõ lieäu vaø ngaân haøng döõ lieäu, taêng nhanh toác ñoä truy caäp ñeán möùc ñoä töùc thôøi ôû taát caû caùc coâng ñoaïn xöû lyù thoâng tin. Hôn nöõa, vieäc lieân keát maïng vaø söû duïng phaàn meàm thö vieän ñaõ taïo ñieàu kieän cho coâng taùc quaûn lyù thoâng tin ñöôïc khoa hoïc, chính xaùc, cuõng nhö hoaït ñoäng khai thaùc thoâng tin ñöôïc nhanh choùng, hieäu quaû. Maët baèng cuûa Thö vieän Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh hieän nay quaù chaät heïp, mang tính chaép vaù. Toång dieän tích khoaûng 1.500m2. Phoøng ñoïc Thö vieän chæ coù khoaûng 400 choã ngoài cho baïn ñoïc. Qua caâu hoûi môû trong phieáu tröng caàu yù kieán vaø qua trao ñoåi tröïc tieáp vôùi caùn boä thö vieän, nhieàu baïn ñoïc ñaõ cho raèng Thö vieän hieän nay quaù nhoû, khoâng ñuû aùnh saùng vaø noùng böùc. Vì vaäy, caàn nhanh choùng môû roäng maët baèng Thö vieän, toå chöùc theâm caùc phoøng phuïc vuï môùi nhö phoøng Mutimedia, phoøng ñoïc baùo, taïp chí chuyeân ñeà, phoøng höôùng daãn söû duïng Thö vieän….Caùc phoøng phuïc vuï neân ñöôïc trang bò caùc phöông tieän thoâng tin nhö maùy vi tính, truyeàn hình caùp vaø caùc thieát bò khaùc nhö maùy laïnh, maùy in, ñeøn… Töø naêm 1998 ñeán nay, Thö vieän ñaõ söû duïng caùc phöông tieän thoâng tin, caùc giaûi phaùp kyõ thuaät ñeå tin hoïc hoùa caùc hoaït ñoäng chuyeân moân vaø phuïc vuï baïn ñoïc. Tuy nhieân, do vieäc keát noái giöõa hai cô sôû cuûa Thö vieän baèng caùch thöùc truyeàn maïng khoâng daây (Wireless), neân bò aûnh höôûng nhieàu bôûi yeáu toá thôøi tieát. Vì vaäy, maïng taïi Thö vieän cô sôû 2 thöôøng bò ngheõn maïch, ñaëc bieät vaøo muøa möa, laøm aûnh höôûng ñeán vieäc truy caäp, khai thaùc thoâng tin cuûa baïn ñoïc. Giaûi phaùp höõu hieäu ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy laø kyù hôïp ñoàng thueâ maïng rieâng aûo (Virtual Private Network) cuûa caùc nhaø cung caáp dòch vuï hoaëc thay ñöôøng truyeàn khoâng daây baèng ñöôøng truyeàn caùp quang noái giöõa hai cô sôû. Toùm laïi, phöông tieän thoâng tin hieän ñaïi ñaõ kieän toaøn theâm nguoàn löïc thaät maïnh meõ cho hoaït ñoäng thö vieän truyeàn thoáng, ñoàng thôøi phaùt huy ñöôïc vai troø vaø chöùc naêng cuûa thö vieän qua hieäu quaû cuûa caùc dòch vuï khai thaùc thoâng tin. 3.1.3. Naâng cao chaát löôïng caùc saûn phaåm vaø dòch vuï thoâng tin ™ Saûn phaåm thoâng tin Saûn phaåm thoâng tin laø keát quaû cuûa quaù trình xöû lyù thoâng tin, do moät caù nhaân hay taäp theå thöïc hieän nhaèm thoûa maõn nhu caàu ngöôøi duøng tin. Quaù trình lao ñoäng ñeå taïo ra saûn phaåm chính laø quaù trình xöû lyù thoâng tin. Saûn phaåm ñöôïc hình thaønh laø nhaèm thoûa maõn nhöõng nhu caàu thoâng tin. Nhö vaäy, saûn phaåm phaûi phuï thuoäc chaët cheõ vaøo nhu caàu, cuõng nhö söï vaän ñoäng bieán ñoåi cuûa nhu caàu. Töông töï nhö moïi loaïi saûn phaåm khaùc, saûn phaåm thoâng tin – thö vieän trong quaù trình toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa mình, caàn khoâng ngöøng ñöôïc hoaøn thieän ñeå thích öùng vôùi nhu caàu maø noù höôùng tôùi – caû veà noäi dung vaø hình thöùc [ 30; 21]. Ngöôøi duøng tin Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh söû duïng nhieàu nhaát laø saûn phaåm “tra cöùu muïc luïc treân maùy” vì ñaây laø moät thao taùc caàn thieát ñeå tìm ñöôïc taøi lieäu trong kho moät caùch nhanh choùng. “Tra cöùu treân Internet, CD -ROM” laø saûn phaåm ñöôïc baïn ñoïc söû duïng nhieàu thöù hai. Ñaây laø moät loaïi saûn phaåm thoâng tin hieän ñaïi, mang tính thôøi söï cao. “Baûn tin Thö vieän” laø saûn phaåm ñöôïc Thö vieän bieân soaïn haøng thaùng giuùp baïn ñoïc naém baét ñöôïc nhöõng thoâng tin môùi nhaát veà hoaït ñoäng cuûa Thö vieän. Tuy nhieân, söï quan taâm cuûa ngöôøi duøng tin ñoái vôùi caùc saûn phaåm naøy chöa cao. Boä maùy tra cöùu muïc luïc, tra cöùu Internet caàn ñöôïc hoaøn thieän hôn trong thôøi gian tôùi. Tröôùc maét, Thö vieän phaûi raø soaùt laïi nhöõng döõ lieäu truøng laép vaø thoáng nhaát moät kyù hieäu phaân loaïi ñeå traùnh tröôøng hôïp cuøng moät cuoán saùch nhöng naèm nhieàu vò trí trong kho. Ñoái vôùi cô sôû döõ lieäu ñieän töû, Thö vieän seõ bieân muïc laïi theo töøng chuyeân ngaønh cuï theå ñeå ngöôøi duøng tin coù theå tra tìm chính xaùc nhöõng thoâng tin hoï caàn. Thö vieän caàn taêng cöôøng cung caáp nhöõng saûn phaåm thoâng tin coù giaù trò cao ñöôïc thu thaäp bôûi nhieàu nguoàn, ñaõ ñöôïc phaân tích, coâ ñoïng nhö thö muïc chuyeân ñeà, thoâng tin choïn loïc, toång luaän, cung caáp nhöõng saûn phaåm CD-ROM ñaõ ñöôïc bieân soaïn theo töøng chuû ñeà… Moät saûn phaåm cuûa Thö vieän môùi ñöôïc hoaøn thaønh naêm 2003 laø Website. Do loaïi saûn phaåm naøy coøn môùi meû vaø ñang ñöôïc hoaøn thieän neân ngöôøi söû duïng chöa cao. Trong töông lai, ñeå thu huùt ngöôøi truy caäp, Thö vieän seõ phaûi phaùt trieån, môû roäng nhöõng chuyeân muïc nhö “ thoâng tin chuyeân ñeà”, “dieãn ñaøn Thö vieän” vaø caûi tieän giao dieän Website cho ñeïp hôn, giaøu thoâng tin hôn. ™ Dòch vuï thoâng tin Dòch vuï thoâng tin bao goàm nhöõng hoaït ñoäng cung caáp thoâng tin nhaèm thoûa maõn nhu caàu thoâng tin vaø trao ñoåi thoâng tin cuûa ngöôøi söû duïng. Ngöôøi duøng tin Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh söû duïng nhieàu nhaát vaãn laø caùc loaïi dòch vuï truyeàn thoáng nhö “möôïn taøi lieäu veà nhaø”ø, “ñoïc taøi lieäu taïi choã”. Caùc dòch vuï khaùc laø “sao chuïp taøi lieäu”, “hoûi ñaùp thoâng tin”, “ trieãn laõm saùch”, “hoäi nghò, hoäi thaûo”… chöa thu huùt nhieàu söï quan taâm cuûa baïn ñoïc. Giaûi phaùp ñeå naâng cao caùc dòch vuï naøy laø: - Ñaåy maïnh hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, giôùi thieäu taøi lieäu sao cho ñaûm baûo veà maët noäi dung vaø phong phuù veà hình thöùc theå hieän. Phaûi keát hôïp cuøng moät luùc nhieàu hình thöùc bao goàm caû tuyeân truyeàn mieäng (hoäi thaûo, hoäi nghò, noùi chuyeän chuyeân ñeà…) vaø tuyeân truyeàn tröïc quan (trieãn laõm, tröng baøy taøi lieäu, baêng roân, aùp phích…); ñoàng thôøi keøm theo caùc phöông tieän kyõ thuaät trôï giuùp hoaëc caùc chöông trình bieåu dieãn minh hoïa. Thöôøng xuyeân trieån laõm saùch môùi, giôùi thieäu taøi lieäu theo chuyeân ñeà. - Taêng cöôøng maùy photocopy ñeå phuïc vuï nhu caàu baïn ñoïc. Söû duïng hình thöùc photocopy card ñeå baïn ñoïc töï laøm vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng naøy. - Hoäi nghò baïn ñoïc thöïc chaát laø moät hoaït ñoäng trao ñoåi thoâng tin tröïc tieáp giöõa Thö vieän vaø baïn ñoïc. Vì vaäy, caàn coù nhöõng hình thöùc tuyeân truyeàn, phoå bieán roäng raõi vaø coù nhöõng chính saùch cuï theå ñeå thu huùt baïn ñoïc nhö taêng soá löôïng vaø thôøi gian cho möôïn saùch ñoái vôùi nhöõng baïn ñoïc thöôøng xuyeân ñeán Thö vieän, coù nhöõng ñoùng goùp höõu hieäu ñeå naâng cao chaát löôïng phuïc vuï cuûa Thö vieän. - Naâng cao chaát löôïng dòch vuï “ hoûi – ñaùp thoâng tin” . Ñeå laøm ñöôïc vieäc naøy, Thö vieän phaûi cuûng coá vaø phaùt trieån nguoàn löïc thoâng tin, ñoàng thôøi caùn boä thö vieän phaûi naém vöõng cô caáu toå chöùc kho taøi lieäu, caùch truy tìm thoâng tin theo nhieàu phöông phaùp khaùc nhau vaø söû duïng coâng cuï thoâng tin hieän ñaïi thaønh thaïo. Caên cöù vaøo nhu caàu cuûa ngöôøi duøng tin hieän nay, moät soá dòch vuï môùi Thö vieän caàn phaùt trieån trong thôøi gian tôùi laø: dòch vuï phoå bieán thoâng tin chuyeân ñeà, dòch taøi lieäu vaø tìm tin treân maïng (toå chöùc caùc lôùp hoïc höôùng daãn truy caäp tin)… 3.2. Naâng cao trình ñoä cuûa caùn boä thö vieän Trong taát caû caùc yeáu toá goùp phaàn laøm taêng chaát löôïng, hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin thö vieän, yeáu toá con ngöôøi laø quan troïng nhaát vaø mang tính quyeát ñònh. Caùn boä thö vieän laø caàu noái giöõa nguoàn taøi nguyeân thoâng tin vaø ngöôøi duøng tin. Ñaëc bieät trong thôøi ñaïi ngaøy nay, thö vieän vôùi vai troø laø trung taâm thoâng tin - tö lieäu vaø laø nôi hoã trôï ñaéc löïc cho söï nghieäp giaùo duïc vaø caûi tieán giaùo duïc, thì caùc trang thieát bò, phaàn meàm quaûn trò, nguoàn taøi lieäu, caùc öùng duïng khai thaùc thoâng tin…, chæ thaät söï phaùt huy taùc duïng khi coù moät ñoäi nguõ caùn boä thö vieän gioûi chuyeân moân, ngoaïi ngöõ vaø söû duïng thaønh thaïo caùc phöông tieän thoâng tin hieän ñaïi. Nhöõng naêm gaàn ñaây, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ hieän ñaïi hoùa haàu heát caùc hoaït ñoäng thö vieän, tieán tôùi xaây döïng thö vieän ñieän töû. Ñoù laø moät thuaän lôïi raát lôùn, nhöng cuõng ñoøi hoûi ñoäi nguõ caùn boä thö vieän phaûi noã löïc khoâng ngöøng ñeå naâng cao trình ñoä baûn thaân vaø thích öùng vôùi moâi tröôøng laøm vieäc hoaøn toaøn thay ñoåi. Nhieäm vuï cuûa caùn boä thö vieän ngaøy nay khoâng chæ ñôn thuaàn laø löu giöõ, baûo quaûn vaø phuïc vuï taøi lieäu maø coøn phaûi laø nhöõng ngöôøi cung caáp, xöû lyù, höôùng daãn thoâng tin cho ngöôøi söû duïng. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, Thö vieän caàn coù moät keá hoaïch göûi caùc caùn boä thö vieän ñi ñaøo taïo laïi, ñaøo taïo môùi khoâng chæ veà chuyeân moân, nghieäp vuï maø coøn caû veà tin hoïc, ngoaïi ngöõ baèng nhöõng khoùa hoïc ngaén haïn, daøi haïn trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñoàng thôøi, boå sung nhöõng caùn boä treû coù naêng löïc, coù khaû naêng saùng taïo, coù taâm huyeát. Ngoaøi caùc kieán thöùc veà chuyeân moân, ngoaïi ngöõ, vi tính, ngöôøi caùn boä thö vieän coøn caàn ñöôïc ñaøo taïo caùc kieán thöùc veà taâm lyù, kyõ naêng giao tieáp…ñeå coù nhöõng thaùi ñoä, cö xöû thích hôïp vôùi baïn ñoïc trong töøng tình huoáng khaùc nhau. Muoán naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin, caùn boä quaûn lyù thö vieän cuõng phaûi “laø ngöôøi coù ñuû naêng löïc chuyeân moân veà quaûn lyù, coù naêng löïc toå chöùc thöïc tieãn vaø coù ngheä thuaät trong quaûn lyù lónh vöïc thoâng tin thö vieän, sao cho ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù moät caùch hieäu quaû, cao nhaát veà maët kinh teá, chính trò, vaên hoùa, xaõ hoäi, taâm lyù phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng hieän nay” [17; 83]. Beân caïnh ñoù, caùn boä quaûn lyù thö vieän phaûi naém baét kòp thôøi xu höôùng phaùt trieån chung cuûa caùc thö vieän trong vaø ngoaøi nöôùc, töø ñoù caên cöù vaøo tình hình thöïc teá cuûa thö vieän mình ñeå xaây döïng moät keá hoaïch phaùt trieån hôïp lyù trong töøng giai ñoaïn cuï theå. Ñeå ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu treân, ngöôøi caùn boä quaûn lyù thö vieän caàn phaûi naêng ñoäng, lieân tuïc hoïc hoûi, naâng cao trình ñoä baûn thaân thoâng qua vieäc nghieân cöùu taøi lieäu, thöôøng xuyeân tham gia caùc khoùa taäp huaán veà quaûn lyù thö vieän, caùc hoäi thaûo, hoäi nghò trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñònh höôùng vaø caûi tieán caùc hoaït ñoäng taïi thö vieän mình quaûn lyù. Hieän nay, soá löôïng caùn boä thö vieän Tröôøng chöa ñuû ñeå coù theå trieån khai caùc hoaït ñoäng dòch vuï khai thaùc thoâng tin môùi, phaùt trieån caùc saûn phaåm thoâng tin choïn loïc. Beân caïnh ñoù, thu nhaäp cuûa caùn boä thö vieän coøn raát haïn cheá neân chöa thu huùt nhöõng caùn boä gioûi, coù naêng löïc veà laøm vieäc laâu daøi taïi Thö vieän, chöa ñoäng vieân ñöôïc heát tinh thaàn laøm vieäc cuûa ñoäi nguõ caùn boä thö vieän treû. Trong thôøi gian tôùi, ngoaøi vieäc quan taâm, taïo cô hoäi cho caùn boä thö vieän ñöôïc tham gia hoïc taäp naâng cao trình ñoä, Tröôøng caàn coù bieän phaùp khuyeán khích, hoã trôï vaät chaát xöùng ñaùng. 3.3. Ñaøo taïo ngöôøi duøng tin Ngöôøi duøng tin cuûa thö vieän laø moät boä phaän quan troïng, laø yeáu toá khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng khai thaùc thoâng tin - tö lieäu. Hoï ñöôïc nhìn nhaän qua hai khía caïnh : Laø khaùch haøng, ngöôøi tieâu thuï caùc saûn phaåm cuûa thö vieän vaø chính hoï laïi laø ngöôøi cung caáp nhöõng nguyeân lieäu thoâng tin cho caùc hoaït ñoäng thö vieän. Vì khi ñöôïc thö vieän cung caáp nhöõng saûn phaåm thoâng tin coù chaát löôïng, ngöôøi söû duïng seõ taïo ra nhöõng nguoàn löïc thoâng tin coù giaù trò vaø vôùi nguoàn thoâng tin ñoù thö vieän seõ laïi toå chöùc ñeå taïo ra caùc saûn phaåm thoâng tin coù chaát löôïng hôn. Vôùi söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä thoâng tin vaø thö vieän, caùc saûn phaåm vaø dòch vuï thoâng tin ngaøy caøng ña daïng vaø phong phuù, ngöôøi duøng tin phaûi bieát hoï caàn laøm gì vaø tìm nhö theá naøo, ôû ñaâu ñeå coù nhöõng thoâng tin phuø hôïp moät caùch nhanh choùng. Muïc ñích cuûa vieäc ñaøo taïo ngöôøi duøng tin chính laø ñeå giuùp hoï hieåu vaø naém baét ñöôïc caùc kyõ naêng khai thaùc thoâng tin, khoanh vuøng phaïm vi tìm tin vaø hieåu roõ caùch truy tìm taøi lieäu trong kho. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vaán ñeà naøy, ña soá baïn ñoïc traû lôøi caàn caùn boä thö vieän höôùng daãn söû duïng thö vieän (74.32%)( baûng 29). Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Thö vieän ñaõ toå chöùc ñaøo taïo ngöôøi duøng tin thoâng qua caùc lôùp höôùng daãn söû duïng Thö vieän, qua dòch vuï hoûi – ñaùp, trao ñoåi tröïc tieáp, bieân soaïn baûn höôùng daãn … vaø ñaõ ñaùp öùng phaàn naøo nhu caàu cuûa baïn ñoïc. Tuy nhieân, caùc hoaït ñoäng naøy môùi chæ thu huùt söï quan taâm cuûa sinh vieân, soá löôïng caùn boä tham gia coøn raát haïn cheá. Chính vì vaäy, trong töông lai, Thö vieän seõ phaûi coù keá hoaïch giôùi thieäu, toå chöùc caùc khoùa hoïc höôùng daãn thöôøng xuyeân vaø chuyeân saâu hôn. Noäi dung caùc khoùa hoïc seõ ñöôïc thieát keá linh hoaït ñeå phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, trình ñoä vaø nhu caàu cuûa ngöôøi hoïc. Ñoái vôùi caùn boä, giaûng vieân, Thö vieän seõ phoái hôïp vôùi trung taâm tin hoïc ñeå chuù troïng höôùng daãn caùc kyõ naêng thöïc haønh nhö tìm kieám, khoang vuøng phaïm vi thoâng tin, sao cheùp vaø taïo cô sôû döõ lieäu chuyeân ñeà… Ñoái vôùi sinh vieân, caàn phaûi höôùng daãn nhöõng thao taùc cô baûn veà söû duïng maùy tính, caùc lyù thuyeát tìm tin, caùch saép xeáp, toå chöùc, tìm kieám taøi lieäu trong Thö vieän… Beân caïnh ñoù, caùc lôùp höôùng daãn chuyeân ñeà nhö caùch söû duïng trang thieát bò hieän ñaïi ñeå tìm tin, khai thaùc thoâng tin treân Internet, söû duïng PowerPoint… caàn ñöôïc Thö vieän trieån khai thöôøng xuyeân. Thöïc teá ñaõ cho thaáy, beân caïnh caùc hieåu bieát chuyeân moân, bieát söû duïng thaønh thaïo caùc phöông tieän tìm tin, trình ñoä ngoaïi ngöõ cuûa baïn ñoïc cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû tôùi chaát löôïng thu thaäp, xöû lyù thoâng tin. Vì vaäy, ngöôøi söû duïng caàn daønh thôøi gian hoïc ngoaïi ngöõ ñeå töï naâng cao trình ñoä cuûa baûn thaân. Toùm laïi, ñaøo taïo ngöôøi duøng tin laø moät vieäc laøm caàn thieát. Hoaït ñoäng naøy khoâng nhöõng daãn tôùi vieäc söû duïng toái ña caùc nguoàn löïc thoâng tin, cô sôû, thieát bò cuûa Thö vieän maø coøn giaûm ñöôïc aùp löïc coâng vieäc cho caùn boä thö vieän. Ñieàu naøy seõ môû ñöôøng cho vieäc caûi thieän caùc saûn phaåm, dòch vuï thoâng tin thö vieän, ñem laïi hieäu quaû ngaøy caøng toát hôn, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh. KEÁT LUAÄN 0. Thö vieän ñöôïc baïn ñoïc ghi nhaän laø coù nhieàu ñoåi môùi, caûi tieán, töø phöông thöùc phuïc vuï, cô sôû vaät chaát ñeán chaát löôïng taøi lieäu. Thö vieän ñaõ thöïc söï laø moät ñòa chæ quen thuoäc vaø tin caäy cuûa phaàn lôùn baïn ñoïc trong Tröôøng. 1. Ña soá baïn ñoïc ñaùnh giaù taøi lieäu Thö vieän ñaùp öùng töø 30-60% nhu caàu tin (caùn boä: 68.30%; sinh vieân: 64%). Ñeå naâng cao tæ leä naøy, Thö vieän caàn coù chính saùch boå sung caân ñoái, hôïp lyù treân cô sôû nghieân cöùu nhu caàu cuûa ngöôøi duøng tin. 2. Saùch, baùo, taïp chí laø loaïi hình taøi lieäu ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát (caùn boä: 80.25%; sinh vieân: 96%). Taøi lieäu ñieän töû chöa ñöôïc söû duïng phoå bieán trong caû hai ñoái töôïng baïn ñoïc laø caùn boä vaø sinh vieân, nhöng laïi ñöôïc caùn boä vaø giaûng vieân ñeà nghò öu tieân boå sung thöù hai sau saùch (44.81%). Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi, Thö vieän seõ taêng cöôøng boå sung taøi lieäu ñieän töû. Ngoaøi ra, ñeå ñaùp öùng nhu caàu tin ngaøy caøng cao cuûa baïn ñoïc, Thö vieän seõ lieân keát vôùi caùc thö vieän khaùc ñeå chia seû döõ lieäu thoâng tin. 3. Ngöôøi duøng tin Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh hieän nay vaãn thöôøng söû duïng caùc taøi lieäu tieáng Vieät. Nhu caàu ñoïc taøi lieäu baèng tieáng nöôùc ngoaøi chöa cao. Nhöng, nhieàu baïn ñoïc cho raèng thoâng tin trong taøi lieäu tieáng Vieät möùc ñoä caäp nhaät thaáp, chöa ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu tin. Trong thôøi gian tôùi, Thö vieän caàn coäng taùc vôùi moät soá chuyeân gia, giaûng vieân gioûi ngoaïi ngöõ cuûa caùc khoa haøng naêm laäp keá hoaïch dòch nhöõng taøi lieäu coù giaù trò söû duïng cao. 4. Ña soá baïn ñoïc ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng cuûa Thö vieän, phong caùch phuïc vuï cuûa caùn boä thö vieän laø khaù toát. Tuy nhieân, ñoái vôùi phaàn lôùn sinh vieân giôø môû cöûa cuûa Thö vieän laø chöa phuø hôïp ( 58%). Giôø môû cöûa cuûa Thö vieän phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö nhaân söï, chính saùch…Vì vaäy, ñeå thoûa maõn yeâu caàu cuûa sinh vieân, caàn coù söï keát hôïp ñoàng boä cuûa caùc ñôn vò chöùc naêng trong Tröôøng. 5. Khoaûng 49.54% baïn ñoïc laø caùn boä giaûng daïy ñeà nghò Thö vieän caàn phaûi ña daïng hoùa caùc loaïi hình taøi lieäu vaø boå sung nhöõng taøi lieäu chuyeân ngaønh. Thö vieän cuõng ñöôïc ñeà nghò nhanh choùng naâng caáp heä thoáng maïng, môû roäng maët baèng vaø taêng cöôøng caùc dòch vuï tìm tin…. Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ vaø ñang khaúng ñònh ñöôïc vò trí, vai troø ñaàu taøu cuûa mình trong heä thoáng caùc tröôøng sö phaïm khu vöïc phía Nam. Thö vieän Tröôøng töøng böôùc ñöôïc hieän ñaïi hoùa vaø goùp phaàn tích cöïc trong vieäc cung caáp thoâng tin phuïc vuï coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc, giaûng daïy, hoïc taäp cuûa caùn boä, giaûng vieân vaø sinh vieân. Tuy nhieân, nhu caàu thoâng tin ngaøy caøng ña daïng, chuyeân saâu hôn ñoøi hoûi caùc saûn phaåm vaø dòch vuï thoâng tin phaûi coù chaát löôïng hôn. Chính vì vaäy, hoaït ñoäng quaûn lyù vaø khai thaùc thoâng tin–tö lieäu caàn ñöôïc caûi tieán, hoaøn thieän hôn ñeå ñaùp öùng nhu caàu tin cuûa baïn ñoïc moät caùch ñaày ñuû, kòp thôøi. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, khoâng theå chæ laø söï noã löïc cuûa caùn boä thö vieän maø coøn laø söï quan taâm, hoã trôï cuûa caùc ngaønh, caùc caáp laõnh ñaïo vaø söï coäng taùc nhieät tình cuûa caùc ñôn vò, caù nhaân trong toaøn Tröôøng. KIEÁN NGHÒ 1. Ñoái vôùi caùc cô quan tröïc thuoäc Trung öông - Laäp keá hoaïch xaây döïng maïng lieân keát caùc cô sôû döõ lieäu cuûa caùc thö vieän noùi chung vaø thö vieän ñaïi hoïc noùi rieâng ñeå chia seû nguoàn löïc thoâng tin vôùi nhau, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi söû duïng khai thaùc toái ña nguoàn thoâng tin coù saün. - Coù chính saùch öu tieân cho thö vieän ñöôïc söû duïng, khai thaùc caùc saûn phaåm thoâng tin töø nhieàu keânh, nhieàu nguoàn khaùc nhau, treân maïng Internet vôùi chi phí öu ñaõi ñeå thö vieän coù ñieàu kieän taïo ra nhieàu saûn phaåm, dòch vuï thoâng tin coù chaát löôïng cao. - Taêng cöôøng kinh phí daønh cho caùc tröôøng ñaïi hoïc ñeå xaây döïng cô sôû haï taàng, naâng cao nguoàn löïc thoâng tin, boå sung trang thieát bò hieän ñaïi. - Coù cheá ñoä, chính saùch ñaõi ngoä thích ñaùng, töông xöùng vôùi coâng vieäc cuûa caùn boä thö vieän. 2. Ñoái vôùi Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh - Vôùi vai troø raát quan troïng trong vieäc goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, nghieân cöùu khoa hoïc cuûa caùn boä, giaûng vieân vaø sinh vieân, Thö vieän caàn ñöôïc xaây ôû moät vò trí thuaän tieän vôùi moät dieän tích hôïp lyù ñeå coù theå trieån khai caùc hoaït ñoäng chuyeân moân vaø môû roäng caùc dòch vuï thoâng tin phuïc vuï baïn ñoïc. - Kinh phí mua taøi lieäu phaûi ñöôïc chuù troïng, caáp ñeàu ñaën vaø taêng nhieàu hôn. Daønh moät phaàn kinh phí thích ñaùng ñeå toå chöùc dòch nhöõng taøi lieäu coù giaù trò söû duïng cao. - Boå sung trang thieát bò, hoaøn thieän phöông tieän thoâng tin cuûa Thö vieän. - Tích cöïc tìm nguoàn kinh phí thoâng qua caùc döï aùn, caùc nhaø taøi trôï ñeå naâng caáp Thö vieän, laøm giaøu nguoàn löïc thoâng tin. - Taïo ñieàu kieän cho caùn boä thö vieän tham gia caùc khoùa taäp huaán chuyeân moân, ngoaïi ngöõ, tin hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå hoï coù ñuû khaû naêng laøm chuû caùc phöông tieän kyõ thuaät hieän ñaïi, lónh hoäi nhöõng kieán thöùc môùi, naém baét xu höôùng hoäi nhaäp trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. - Ñaåy maïnh phong traøo nghieân cöùu khoa hoïc, töï hoïc trong giaûng vieân vaø sinh vieân, taïo thoùi quen söû duïng Thö vieän. Chuùng toâi raát mong nhöõng kieán nghò treân seõ ñöôïc söï quan taâm, chuù yù cuûa caùc caáp laõnh ñaïo ñeå thö vieän coù theå laøm troøn nhieäm vuï cung caáp thoâng tin, ñaùp öùng nhu caàu tin ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi söû duïng, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, ñoåi môùi phöông phaùp daïy – hoïc trong Nhaø tröôøng. ._.