Tình hình thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam giai đoạn 2001 - 2005

PhÇn Më §Çu Trong qu¸ tr×nh ®æi míi,chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa,chÝnh s¸ch hîp t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI-Foreign Direct Investment) ®· trë thµnh mét bé phËn quan träng trong chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ë ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua diÔn ra rÊt s«i ®éng vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ, khu vùc kinh tÕ cã vèn FDI sau 18 n¨m ®· cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc , vµo th¾ng lîi cña c«ng cuéc ®æi míi,t¨ng c­êng thÕ vµ lùc cña n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ.§Õn hÕt n¨m 2005, trªn ph¹m vi c¶ n­íc cã h¬n 5800 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ gÇn 50,6 tû USD, vèn thùc hiÖn ®¹t h¬n 26 tû USD (nÕu tÝnh c¶ c¸c dù ¸n ®· hÕt hiÖu lùc th× vèn thùc hiÖn ®¹t 34,4 tû USD).§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· thÓ hiÖn vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng.§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· thùc sù bæ sung nguån vèn quan träng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn,gãp phÇn c«ng nghÖ, më mang thÞ tr­êng,tiÕp thu kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn,gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng,thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc,t¹o tiÒn ®Ò thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t huy néi lùc,n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ,Th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi,chóng ta cã thÓ khai th¸c,ph¸t huy tèt h¬n tiÒm n¨ng,lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc.§Çu t­ n­íc ngoµi ®· thùc sù trë thµnh mét thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ muèn luËn gi¶i c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ thùc tiÔn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ t¸c ®éng cña FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ViÖt Nam. Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1-LÞch sö h×nh thµnh vµ xu h­íng vËn ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.1-Nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi §Çu t­ ttùc tiÕp n­íc ngoµi (Foreign Direct Investment-FDI ) ngµy cµng cã vai trß quan träng ®èi víi n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ vµ n­íc ®i ®Çu t­ . ChÝnh v× vai trß quan träng cña nã mµ cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc nh»m lý gi¶i nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hiÖn t­îng nµy. HiÖn nay, chñ yÕu cã hai tr­êng ph¸i lý gi¶i sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ã lµ quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ b¶n vµ x· héi chñ nghÜa. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ b¶n,d¹i diÖn lµ Adam Smith (n¨m 1776), Thomas Malthus (n¨m 1798), David Ricardo (n¨m 1871) vµ sau nµy lµ Vernon (n¨m 1966),Kojima (n¨m 1973),Hymer (n¨m 1976), Dunning (n¨m 1988)…cho r»ng ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn do mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau : XuÊt ph¸t tõ häc thuyÕt vÒ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ dùa trªn lîi thÕ so s¸nh vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn cho r»ng khëi nguyªn cña quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia b¾t nguån tõ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ. B»ng häc thuyÕt “Lîi thÕ so s¸nh –Comparative advantages”, Adam Smith (n¨m 1776) vµ David Ricardo (n¨m 1871) cho r»ng mçi quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ra mét hoÆc mét nhãm s¶n phÈm víi chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n so víi quèc gia kh¸c vµ tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng ho¸ nµy sang quèc gia ®ã. §ång thêi, quèc gia nµy còng dµnh c¬ héi ®Ó quèc gia kh¸c s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm cã chi phi s¶n xuÊt thÊp h¬n chi phi s¶n xuÊt do n­íc m×nh tiÕn hµnh mµ kh«ng phô thuéc vµo quy m« s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn. Lîi thÕ so s¸nh chÝnh lµ nguyªn nh©n h×nh thµnh, ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c quèc gia víi nhau vµ còng cho thÊy tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia c¬ b¶n lµ rÊt kh¸c nhau. Nh­ vËy, th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ quan hÖ ®Çu tiªn, c¬ b¶n vµ lµm ph¸t sinh quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ gi÷a c¸c quèc gia sau nµy. Tuy nhiªn, do cã sù chªnh lÖch vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia vµ nh÷ng trë ng¹i trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­ gi÷a c¸c quèc gia. D­íi gãc ®é n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­, ®Ó ph¸t triÓn mét sè ngµnh s¶n xuÊt víi ®iÒu kiÖn ch­a cho phÐp hoÆc s¶n xuÊt víi chi phÝ cao thay v× ph¶i nhËp khÈu, quèc gia tiÕp nhËn ®Çu t­ ®· kªu gäi ®Çu t­ tõ nh÷ng quèc gia cã thÕ m¹nh vÒ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®ã. D­íi gãc ®é cña n­íc ®i ®Çu t­, nh÷ng n­íc nµy mong muèn ®Çu t­ t¹i nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp h¬n ®Ó tËn dông chi phi s¶n xuÊt rÎ vµ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn. T¹i nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, do ph¶i ®èi mÆt víi m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t nªn tû suÊt lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt t¹i nh÷ng quèc gia nµy lµ rÊt thÊp. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp th­êng cã xu h­íng chuyÓn vèn, c«ng nghÖ vµ tµi s¶n ra nh÷ng n­íc cã m«i tr­êng c¹nh tranh kÐm h¬n víi chi phi s¶n xuÊt rÎ h¬n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ ®¹t ®­îc tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th­êng ®èi mÆt víi vÊn ®Ò thiÕu vèn, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tr×nh ®é qu¶n lý. ChÝnh v× nh÷ng nhu cÇu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc di chuyÓn vèn, c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Xu h­íng b¶o hé mËu dÞch ngµy cµng t¨ng nªn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng; tr¸nh ®­îc hµng rµo b¶o hé thuÕ quan vµ phi thuÕ quan; gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸. C¸c nhµ kinh tÕ häc x· héi chñ nghÜa mµ ®¹i diÖn lµ Lªnin cho r»ng sù ph¸t triÓn cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi dùa trªn xuÊt khÈu t­ b¶n. Khi nghiªn cøu giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n, Lªnin ®· nªu ra mét trong n¨m ®Æc tr­ng quan träng cña chñ nghÜa ®Õ quèc ®ã lµ xuÊt khÈu t­ b¶n. Theo Lªnin: “§Æc ®iÓm cña chñ nghÜa t­ b¶n cò, trong ®ã chÕ dé c¹nh tranh hoµn toµn thèng trÞ lµ viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸. §Æc ®iÓm cña chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i, trong ®ã tæ chøc ®éc quyÒn n¾m quyÒn thèng trÞ lµ xuÊt khÈu t­ b¶n”. XuÊt khÈu t­ b¶n lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan. Bëi v×, t¹i mét sè n­íc ph¸t triÓn ®· tÝch luü ®­îc mét khèi l­îng t­ b¶n kÕch sï vµ mét bé phËn ®· trë thµnh “t­ b¶n d­ thõa” do kh«ng t×m ®­îc n¬i ®Çu t­ cã tû xuÊt lîi nhuËn cao ë trong n­íc. C¸c n­íc ph¸t triÓn muèn xuÊt kh¶u t­ b¶n cña m×nh ®Ó tranh thñ lao ®éng, nguyªn vËt liÖu, tµi nguyªn thiªn nhiªn rÎ…ë c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn, thiÕu t­ b¶n. XÐt vÒ khÝa c¹nh ®Çu t­ th× xuÊt khÈu t­ b¶n tån t¹i d­íi hai h×nh thøc ®ã lµ: xuÊt khÈu t­ b¶n d­íi h×nh thøc gi¸n tiÕp hay ®Çu t­ gi¸n tiÕp; xuÊt khÈu t­ b¶n d­íi h×nh thøc trùc tiÕp hay ®Çu t­ trùc tiÕp. XuÊt khÈu t­ b¶n gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp d­íi d¹ng cho vay, thu l·i th«ng qua c¸c ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ hoÆc quèc gia mµ c¸c nhµ t­ b¶n cho c¸c n­íc kh¸c vay, chñ yÕu lµ c¸c n­íc thuéc ®Þa ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. XuÊt khÈu t­ b¶n trùc tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp t¹i c¸c n­íc kh¸c (c¸c n­íc thuéc ®Þa), cã sù qu¶n lý trùc tiÕp cña c¸c nhµ t­ b¶n víi tµi s¶n ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n ®Çu t­ ®Ó x©y dùng c¸c nhµ m¸y. Bªn c¹nh viÖc lý gi¶i nguyªn nh©n cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi th«ng qua xuÊt khÈu t­ b¶n, c¸c nhµ kinh tÕ häc x· héi chñ nghÜa cho r»ng chñ nghÜa t­ b¶n ®· thiÕt lËp quan hÖ ®Çu t­ quèc tÕ tõ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn sang c¸c n­íc thuéc ®Þa nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn, khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ duy tr× sù ¸p bøc bãc lét t¹i hÖ thèng thuéc ®Þa do m×nh qu¶n lý. 1.2-LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Khi nghiªn cøu ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi qua c¸c thêi kú lÞch sö, cÇn tËp trung nghiªn cøu biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè: th­¬ng m¹i quèc tÕ; di chuyÓn vèn vµ tµi s¶n; c«ng nghÖ vµ di c­ lao ®éng. §©y lµ nh÷ng yÕu tè bæ sung, ®i kÌm vµ ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­ quèc tÕ trªn thÕ giíi. C¸c yÕu tè nµy tuú thuéc vµo mçi thêi kú lÞch sö mµ cã thÓ ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn hay c¶n trë t¹i nh÷ng quèc gia tiÕp nhËn ®Çu t­. Dùa vµo tiªu chÝ møc ®é ph¸t triÓn ®Çu t­ quèc tÕ, chÝnh s¸ch ®Çu t­ quèc tÕ, t×nh h×nh chÝnh trÞ trªn thÕ giíi, ph©n kú lÞch sö ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trªn thÕ giíi cã thÓ t¹m ®­îc chia thµnh c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn sau: Thø nhÊt, giai ®o¹n tõ n¨m 1870 ®Õn n¨m 1913: §©y lµ kû nguyªn vµng cña quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ. XuÊt khÈu kh«ng chØ t¨ng ë nh÷ng n­íc ph¸t triÓn mµ cßn t¨ng ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn (ch©u Mü La tinh). Di c­ lao ®éng quèc tÕ ®­îc tù do, kh«ng gÆp bÊt cø trë ng¹i nµo vµ t¨ng nhanh. Cô thÓ lµ tõ n¨m 1870 ®Õn n¨m 1915 ®· cã trªn 36 triÖu ng­êi rêi Ch©u ¢u vµ gÇn 2/3 sè nµy ®Õn Hoa Kú. Sè ng­êi Trung Quèc vµ Ên §é di c­ ®Õn mét sè n­íc nh­ MiÕn §iÖn, Indonesia, Malaysia, Sri Lanka vµ Th¸i Lan trong thêi kú nµy còng t¨ng nhanh v­ît c¶ sè ng­êi di d­ tõ ch©u ¢u. Trong thêi kú nµy ®· ®¸nh dÊu sù chuyÓn dÞch tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp th«ng qua cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp diÔn ra ë mét sè n­íc ph­¬ng T©y nh­ : c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ë Anh (thÕ kû XVIII), c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ë Ph¸p (thÕ kû XIX), c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ë §øc (thÕ kû XIX)…®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong thêi kú nµy ®· d¹t kho¶ng 14 tû USD, chiÕm 1/3 tæng vèn ®Çu t­ trªn toµn thÕ giíi. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp nø¬c ngoµi chñ yÕu tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn hay nãi c¸ch kh¸c, phÇn lín ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ ®Ó khai th¸c thuéc ®Þa. Do sù tiÕn bé cña khoa häc – kü thuËt, bªn c¹nh ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng nh­ : dÖt may, luyÖn kim…®· xuÊt hiÖn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong c¸c lÜnh vùc míi (chÕ t¹o m¸y, s¶n xuÊt thÐp vµ ho¸ häc). Thø hai, giai ®o¹n tõ n¨m 1914 ®Ðn n¨m 1945: ®©y lµ thêi kú x¶y ra ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt vµ chiÕn tranh thÕ giíi lµn thø hai. Trong thêi gian x¶y ra hai cuéc chiÕn tranh nµy, nh÷ng mèi liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia ®­îc thiÕt lËp tõ tr­íc ®· gÇn nh­ bÞ xo¸ bá; hÖ thèng tµi chÝnh thÕ giíi ho¹t ®éng kh«ng æn ®Þnh; dßng vèn ®Çu t­ dµi h¹n tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sang c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn bÞ gi¸n ®o¹n vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i thÕ giíi bÞ h¹n chÕ. Tuy vËy,®Çu t­ n­íc ngoµi lµ lÜnh vùc Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña hai cuéc ®¹i chiÕn nµy so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c. Tõ n¨m 1914 ®Õn n¨m 1938 vèn FDI t¨ng gÊp ®«i, ®¹t 26 tû USD. Trong thêi kú nµy ®¸nh dÊu sù thu hót vèn FDI cña hoa Kú, l­îng vèn FDI vµo Hoa Kú ®· t¨ng tõ d­íi 20% ®Õn trªn 28%, ng­îc l¹i vèn FDI cña Anh gi¶m tõ 45% xuèng 40%. Do ¶nh h­ëng cña hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi nªn di c­ lao ®éng vµ ph¸t triÓn khgoa häc, c«ng nghÖ trong thêi kú nµy còng bÞ h¹n chÕ. Thø ba, giai ®o¹n tõ n¨m 1945 ®Õn n¨m 1990 : chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai kÕt thóc ®· ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh kh«i phôc ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Khoa häc, c«ng nghÖ thêi kú hËu chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®· ph¸t triÓn nhanh chãng, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc vËn t¶i vµ truyÒn th«ng. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ®· gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh thóc ®Èy ho¹t ®éng FDI do lµm gi¶m chi phi cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó b¶o vÖ quyÒn sö h÷u trÝ tuÖ, nhÊt lµ nh÷ng s¸ng chÕ, ph¸t minh liªn quan ®Õn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tæ chøc së h÷u trÝ tuÖ thÕ giíi (WIPO) trong thêi kú nµy còng ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1967. VÒ th­¬ng m¹i, n¨m 1947 HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i còng ®­îc ký kÕt (GATT 47) c¬ b¶n ®· lo¹i bá sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc víi n­íc ngoµi, c¾t gi¶m thuÕ quan vµ t¹o ®iÒu kiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Nh÷ng chuyÓn biÕn nµy liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh héi nhËp cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· dÉn ®Õn ngay tõ ®Çu n¨m 1950, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng, tèc ®é t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng s¶n xuÊt s¶n phÈm. VÒ di c­ lao ®éng, kh«ng gièng nh­ thêi kú tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt, di c­ lao ®éng ®· bÞ h¹n chÕ vµ ®­îc th¾t chÆt th«ng qua LuËt nhËp c­ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. ë thêi kú nµy ®· xuÊt hiÖn dÇu t­ gi÷a c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn hoÆc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn víi nhau.§Ó b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ ph¸t triÓn, c¸c quèc gia ®· b¾t ®Çu ký kÕt nh÷ng hiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­ song ph­¬ng tõ gi÷a nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX. Cuèi cïng, mét trong nh÷ng ®iÓm næi bËt cña giai ®o¹n nµy ®ã lµ chÝnh s¸ch tù do ho¸ ®Çu t­ b¾t ®Çu ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ gi÷a n¨m 1980. Thø t­, giai ®o¹n tõ n¨m 1991 ®ªn nay. Giai ®o¹n nµy cho thÊy nÒn kinh tÕ thÕ giíi b¾t ®Çu ®i vµo qu¸ tr×nh héi nhËp s©u réng. NhiÒu tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®­îc thµnh lËp nh­ : NAFTA (n¨m 1992), WTO ( n¨m 1995), EU (n¨m 1996)…®· cã nh÷ng t¸c ®éng lín ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Tù do ho¸ ®Çu t­ so víi thêi gian ®Çu t­ gi÷a thËp niªn 80 cña thÕ kû XX nay ®· ®i vµo chiÒu s©u, nhiÒu biÖn ph¸p tù do ho¸ ®Çu t­ cña c¸c n­íc còng nh­ tæ chøc c¸c khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®­îc h×nh thµnh nh»m hç trî ho¹t ®éng FDI ph¸t triÓn. Cô thÓ lµ hiÖp ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô (GATS) cña WTO; NghÞ ®Þnh th­ vÒ khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­ cña MERCOSUR, nghÞ ®Þnh th­ vÒ khu vùc ®Çu t­ ASEAN…CÊu tróc cña FDI ®· thay ®æi theo h­íng ®Çu t­ chñ yÕu vµo lÜnh vùc dÞch vô. 1.3-Xu h­íng vËn ®éng cña dßng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi C¨n cø vµo tiªu chÝ ph©n lo¹i cña Liªn hîp quèc vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cã thÓ nhËn thÊy dong vèn FDI gi÷a c¸c quèc gia lµ rÊt ®a d¹ng, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng n­íc võa lµ n¬i cung cÊp nh÷ng luång vèn ®Çu t­ võa lµ ®Þa chØ tiÕp nhËn FDI. Dßng FDI bao gåm: tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn; tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sang c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ ®Çu t­ tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Cô thÓ nh­ sau: Dßng FDI tõ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn. Tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt (tr­íc n¨m 1914), xu h­íng vËn ®éng cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chñ yÕu tõ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n cña xu h­íng vËn ®éng nµy lµ nh»m khai th¸c vµ duy tr× sù bãc lét ®èi víi c¸c n­íc thuéc ®Þa. Trong thêi kú ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt vµ thø hai, dong FDI vµo c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn ®· bÞ gi¶m sót do bÞ ¶nh h­ëng cña chiÕn tranh. Tuy vËy, sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai,nhÊt lµ sau khi Hoa Kú cã mét sè chÝnh s¸ch ®µu t­ sang mét sè n­íc nh­: §µi Loan, Hµn Quèc, Trung Quèc, c¸c n­íc ASEAN-5… dßng FDI vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· ®­îc kh«I phôc vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh. HiÖn nay, Trung Quèc ®ang lµ n­íc thu hót vµ sö dông thµnh c«ng FDI, víi FDI t¨ng tõ 3,5 tû USD n¨m 1990 lªn 52,7 tû USD n¨m 2002. Ên §é trong thêi gian nµy ®· t¨ng tõ 0,4 tû USD n¨m 1990 lªn 5,5 tû USD vµo n¨m 2002. Ngoµi ra, mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn t¹i c¸c n­íc ch©u Mü La tinh nh­ Brazin, Mexico, Argentina,Chile…vµ c¸c n­íc vïng Caribbean ®ang lµ nh÷ng n­íc tiÕp nhËn mét sè l­îng vèn FDI tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn. Dßng FDI tõ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn sang c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. Tõ n¨m 1980 cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, dßng FDI ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¨n, ®· xuÊt hiÖn vµ ngµy cµng gia t¨ng ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sang c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Xu h­íng nµy ®· gãp phÇn h×nh thµnh trôc trung t©m ®Çu t­ lín nhÊt trªn thÕ giíi (Triad of Foreign Direct Investment) gåm cã: Hoa Kú, T©y ¢u vµ NhËt B¶n. ViÖc h×nh thµnh trôc Trung t©m ®Çu t­ thÕ giíi nãi trªn lµ do mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau: Vµo nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ t¹o ra nh÷ng biÕn ®æi nh¶y vät cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän míi ra ®êi vµ xuÊt hiÖn t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ T©y ¢u, Hoa kú, NhËt B¶n nh­ : c«ng nghÖ sinh häc, ®iÖn tö, vò trô, chÕ t¹o vËt liÖu míi… Sù xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi nµy ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­, nghiªn cøu vµ cã vèn ®Çu t­ lín dÉn ®Õn nhu cÇu ®Çu t­ rÊt lín ë bªn trong c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn; §iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ, c¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm vµ t×nh h×nh chÝnh trÞ thiÕu æn ®Þnh ë nh÷ng n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn; viÖc tiÕp nhËn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ë nh÷ng n­íc nµy kh«ng thuËn lîi b»ng c¸c n­íc ph¸t triÓn; Vµo nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX, xu h­íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trªn thÕ giíi trong giai ®o¹n nµy ®· diÔn ra rÊt m¹nh mÏ. XuÊt hiÖn nhiÒu khèi mËu dÞch tù do hoÆc liªn minh kinh tÕ nh­ : WTO, EU, NAFTA, MERCOSUR… nh÷ng khu vùc kinh tÕ nµy chñ yÕu lµ “s©n ch¬i” cña c¸c n­íc ph¸t triÓn, do vËy, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ FDI gi÷a c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn víi nhau. Dßng FDI tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Dßng ®Çu t­ nµy so víi hai dßng ®Çu t­ trªn chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ. Dßng FDI thuéc lo¹i nµy chñ yÕu ®­îc ®Çu t­ gi÷a c¸c n­íc ASEAN hoÆc gi÷a Trung Quèc vµ c¸c n­¬c¸ ASEAN hoÆc gi÷a c¸c n­íc khu vùc ch©u Mü La tinh víi nhau… 2-Kh¸i niÖm ,b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 2.1-Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Gần đây , khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài đã được nhiều tổ chức kinh tế quốc tế đưa ra nhằm mục đích giúp các quốc gia hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô về FDI , tạo ®iÒu kiện thúc đẩy hoạt động tự do hoá thương mại và đầu tư quốc tế và phân loại , sử dụng trong công tác thống kê quốc tế ,Quỹ tiền tệ thế giới (International Moneytary Fund- IMF ),trong báo cáo cán cân thanh toán hàng năm đã đưa ra định nghĩa về đầu tư trực tiếp nước ngoài như sau: “Đầu tư trực tiếp nước ngoài là đầu tư có lợi ích lâu dài của một doanh nghiệp tại một nước khác ( nước nhận đầu tư – hosting country ) , không phải tại nước mà doanh nghiệp đang hoạt động ( nước đi đầu tư – source country ) với mục đích quản lý một cách có hiệu quả doanh nghiệp” . Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (Organisation for Economic Cooperation and development – OECD ) cũng đưa ra định nghĩa về dầu tư trực tiếp nước ngoài tương tù như IMF . Tuy vậy, OECD có quan niệm rất rộng về nhà đầu tư nước ngoài . Theo quan điểm của OECD , nhà đầu tư nước ngoài là cá nhân hoặc tổ chức có thể thuộc cơ quan Chính phủ hoặc không thuộc cơ quan Chính phủ đầư tư tại nước ngoài . Uỷ ban thương mại và phát triển của Liên hợp quốc ( UNCTAD ), Trong báo cáo đầu tư thế giới năm 1996 đã đưa ra định nghĩa về đầu tư trực tiếp nước ngoài như sau : “Đầu tư trực tiếp nước ngoài là đầu tư có mối liên hệ, lợi ích và sự kiểm soát lâu dài của một pháp nhân hoặc thể nhân (nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài hoặc công ty mẹ ) đối với một doanh nghiệp ở một nền kinh tế khác (doanh nghiệp FDI hoặc chi nhánh nước ngoài hoặc chi nhánh doanh nghiệp )”. UNCTAD còn đưa ra một số khái niệm khác có liªn quan đến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Cụ thể như sau: Thứ nhất , dòng vốn FDI ra và dòng vốn FDI vào là vốn được nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào doanh nghiệp FDI tại nước tiếp nhận đầu tư. Cùng với khái niệm này có ba khái niệm sau: -Vốn đầu tư cổ phần là cổ phần của nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài mua từ doanh nghiệp ở nước tiếp nhận đầu tư, không phải cổ phần của doanh nghiệp trong nước tại nước đi đầu tư. -Lợi nhuận tái đầu tư là cổ tức không được chuyển cho nhà đầu tư nước ngoài mà được giữ lại nhằm mục đích tái đầu tư. -Các giao dịch vay và nợ bên trong công ty là các khoản vay ngắn hạn hoặc dài hạn giữa công ty mẹ và công ty thành viên. Thứ hai, vốn cổ phần đầu tư trực tiếp nước ngoài ( Foreign – Direct – Investment istock ) là giá trị của cổ phần và vốn dự trữ (bao gồm cả lợi nhuận giữ lại )thuộc về công ty mẹ, cộng thêm các khoản nợ ròng của các công ty thành viên. Hoa Kỳ là một trong những nước tiếp nhận đầu tư và tiến hành đầu tư lớn nhất trên thế giới cũng đưa ra định nghĩa về FDI : “ FDI là bất kỳ dòng vốn nào thuộc sở hữu đa phần của công dân hoặc công ty của nước đi đầu tư có được từ việc cho vay hoặc dïng để mua sở hữu của doanh nghiệp nước ngoài” và Hoa Kỳ coi việc sở hữu đa phần chỉ cần chiếm 10% giá trị của doanh nghiệp nước ngoài. Quan điểm về FDI của Việt Nam theo quy định tại khoản 1 điều 2 luật đầu tư nước ngoài được sửa đổi bổ sung năm 2000 : “đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc nhà đầu tư nước ngoài đưa vào Việt Nam vốn bằng tiền hoặc bất kỳ tài sản nào để tiến hành các hoạt động đầu tư theo quy định của luật này”, trong đó nhà đầu tư nước ngoài được hiểu là tổ chức kinh tế, cá nhân nước ngoài đầu tư vào Việt Nam. Qua các định nghĩa về FDI, có thể rút ra định nghĩa về đầu tư trực tiếp nước ngoài như sau : “Đầu tư trực tiếp nước ngoài là sự di chuyển vốn, tài sản, công nghệ hoặc bất kỳ tài sản nào từ nước đi đầu tư sang nước tiếp nhận đầu tư để thành lập hoặc kiểm soát doanh nghiệp, nhằm mục đích kinh doanh có lãi. 2.2-B¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 2.2.1- B¶n chÊt cña ®Çu t­ rùc tiÕp n­íc ngoµi Qua nghiên cứu lịch sử hình thành và phát triển của đầu tư trực tiếp nước ngoài qua các thời kỳ có thể nhận thấy bản chất của đầu tư trực tiếp nước ngoài là nhằm mục đích tối đa hoá lợi ích đầu tư hay tìm kiếm lợi nhuận ở nước tiếp nhận đầu tư thông qua di chuyển vốn (bằng tiền và tài sản, công nghệ và trình độ quản lý của nhà đầu tư nước ngoài) từ nước đi đầu tư đến nước tiếp nhận đầu tư. Nhà đầu tư ở đây bao gồm tổ chức hay cá nhân chỉ mong muốn đầu tư khi cho rằng khoản đầu tư đó có thÓ đem lại lợi ích hoặc lợi nhuận cho họ. Đây là một trong những đặc điểm cơ bản nhất và là nguyên nhân sâu xa dẫn đến việc hình thành hoạt động FDI giữa các quốc gia. 2.2.2- §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi FDI là một dự án mang tính lâu dài. Đây là đặc điểm phân biệt giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư gián tiếp (portfolio investment). Đầu tư gián tiếp thường là các dòng vốn có thời gian hoạt động ngắn và có thu nhập thông qua việc mua, bán chứng khoán (cổ phiếu hoặc trái phiếu). Đầu tư gián tiếp có tính thanh khoản cao hơn so với đầu tư trực tiếp, dễ dàng thu lại số vốn đầu tư ban đầu khi đem bán chứng khoán và tạo điều kiện cho thị trường tiền tệ phát triển ở những nước tiếp nhận đầu tư. FDI là một dự án có sự tham gia quản lý của các nhà đầu tư nước ngoài. Đây cũng là một trong những đặc điểm để phân biệt giữa đầu tư trực tiếp với đầu tư gián tiếp. Trong khi đầu tư gián tiếp không cần sự tham gia quản lý doanh nghiệp, các khoản thu nhập chủ yếu là các cổ tức từ việc mua chứng khoán tại các doanh nghiệp ở nước nhận đầu tư, ngược lại nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài có quyền tham gia hoạt động quản lý trong các doanh nghiệp FDI. Tuy vậy, nhà đầu tư nước ngoài phải có bao nhiêu phần trăm cổ phần mới được phép tham gia quản lý doanh nghiệp FDI ? Theo hướng dẫn của OECD và Bộ Thương mại Hoa Kỳ thì nhà đầu tư nước ngoài phải chiếm tối thiểu 10% cổ phiếu thường hoặc quyền bỏ phiếu trong các doanh nghiệp FDI để cho nhà đầu tư có tiếng nói hay tham gia quản lý trong các doanh nghiệp FDI. Đi kèm với dự án FDI là ba yếu tố: hoạt động thương mại (xuất nhập khẩu); chuyển giao công nghệ; di cư lao động quốc tế, trong đó di cư lao động quốc tế góp phần vào việc chuyển giao kỹ năng quản lý doanh nghiệp FDI. FDI là hình thức kéo dài “chu kỳ tuổi thọ sản xuất”, “chu kỳ tuổi thọ kỹ thuật” và “nội bộ hoá di chuyển kỹ thuật”. Trên thực tế, nhất là trong nền kinh tế hiện đại có một số yếu tố liên quan đến kỹ thuật sản xuất, kinh doanh đã buộc nhiều nhà sản xuất phải lựa chọn phương thức đầu tư trực tiếp ra nước ngoài như là một điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của mình. Ngoài ra, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài sẽ giúp cho doanh nghiệp thay đổi được dây chuyền công nghệ lạc hậu ở nước mình nhưng dễ được chấp nhận ở nước có trình độ phát triển thấp hơn và góp phần kéo dài chu kỳ sản xuất. FDI là sự gặp nhau về nhu cầu của một bên là nhà đầu tư và bên kia là nước tiếp nhận đầu tư. FDI gắn liền với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, chính sách về FDI của mỗi quốc gia tiếp nhận đầu tư thể hiện chính sách mở cửa và quan điểm hội nhập quốc tế về đầu tư. Ch­¬ng II:t×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i viÖt nam giai ®o¹n 2001-2005 1-T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam 1.1-Kh¸i qu¸t t×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam 1.1.1-T×nh h×nh cÊp phÐp TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2005, c¶ n­íc cã trªn 7.000 dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp nø¬c ngoµi ®ùoc cÊp phÐp ®Çu t­ víi tæng vèn ®¨ng ký 65.2 tû USD (kÓ c¶ vèn t¨ng thªm më réng).Trõ c¸c dù ¸n ®· hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng vµ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n, hiÖn cã h¬n 5.800 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký gÇn 50,6 tû USD. BiÓu ®å 1: T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1988 -2005. 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Vèn ®Çu t­ (triÖu USD) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Sè dù ¸n Vèn ®¨ng ký cÊp míi Vèn gi¶i thÓ vµ hÕt h¹n Vèn hiÖn thùc Vèn t¨ng thªm Sè dù ¸n cÊp míi Bình quân mỗi năm có 390 dự án được cấp phép với tổng vốn đăng ký 3.6 tỷ USD. Tuy nhiên, nhịp độ đầu tư trực tiếp 1998 chỉ bằng 83,8% của nước ngoài vào nước ta không đồng đều qua các năm. Sau giai đoạn mang tính thăm dò từ 1988 đến 1990, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đã tăng nhanh trong thời kỳ từ 1991đến 1996, bắt đầu suy giảm từ năm 1997 do khủng hoảng tài chính khu vực và có xu hướng phục hồi từ năm 2000 đến nay, trong đó năm 2004 thể hiện xu hướng phục hồi rõ rệt nhất. Từ năm 1988 đến 1990, chỉ có 218 dự án được cấp phép với tổng vốn đăng ký 1,58 tỷ USD, chất lượng dự án còn hạn chế, quy mô nhỏ và chủ yếu từ các nước và vùng lãnh thổ châu Á, nhất là HongKong, Đài Loan. Thời kỳ 1991-1996 được xem là thời kỳ “bùng nổ” đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam với 1.397 dự án được cấp phép có tổng vốn đăng ký 16,2 tỷ USD. Đặc biệt năm 1996 đã có 365 dự án được cấp phép có tổng vốn đăng ký 8,8 tỷ USD. Sau khủng hoảng tài chính khu vực, trong 3 năm từ năm 1997 đến 1999, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam bắt đầu giảm sút. Mặc dù, tính chung trong 3 năm này đã có 934 dự án được cấp phép với tổng vốn đầu tư 10,11 tỷ USD, nhưng vốn đăng ký của nămnăm 1997, năm 1999 chỉ bằng 40,23% của năm 1998. Đồng thời, nhiều dự án được cấp phép trong những năm trước đã phải tạm dừng triển khai do nhà đầu tư gặp khó khăn về tài chính nhất là các nhà đầu tư châu Á. Từ năm 2000 đến nay, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam bắt đầu có dấu hiệu phục hồi tuy chưa vững chắc. Năm 2000 vốn đăng ký tăng 13,5% so với năm 1999; năm 2001 tăng 29,2% so với năm 2000; năm 2002 với đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký giảm, bằng 85,5% so với năm 2001, nhưng từ năm 2003 đến nay xu hướng phục hồi đã trở nên rõ rệt hơn với mức vốn đăng ký trong năm 2003 tăng 9,7% so với năm 2002, năm 2004 tăng 21,8% so với năm trước, đặc biệt năm 2005 tăng 61,2% so với năm 2004. Riêng 9 tháng đầu năm 2003 tăng 37,5% so với cùng kỳ năm trước và bằng 90.9% mục tiêu đề ra cho cả năm (4.5 tỷ). 1.1.2-T×nh h×nh t¨ng vèn ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt 1.1.2.1-§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh, lÜnh vùc LÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm 66% vÒ sè dù ¸n vµ 59% tæng vèn ®Çu t­ x©y dung ®¨ng ký. TiÕp theo lµ lÜnh vùc dÞch vô, chiÕm 24,3% vÒ sè dù ¸n vµ 34% vÒ sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký.Sè cßn l¹i thuéc lÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp. B¶ng 1 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh. Ngành, lĩnh vực Vốn đăng ký (%) Vốn thực hiện(%) (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Công nghiệp và xây dựng 59 69 10 Dịch vụ 34 25 (9) Nông, Lâm, Ngư nghiệp 7 6 (1) Chóng ta cã thÓ so s¸nh râ h¬n th«ng qua biÓu ®å d­íi ®©y. Biểu đồ 2: Cơ cấu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo ngành. Vốn đăng ký Nông, Lâm, Ngư Nghiệp 7% Công nghiệp và xây dựng 59% Dịch vụ 34% Vốn thực hiện Dịch vụ 25% Nông, Lâm, Ngư nghiệp 6% Công nghiệp và xây dựng 69% So víi vèn ®¨ng ký, vèn thùc hiÖn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dung cã tû träng lín h¬n, chiÕm 69% vèn thùc hiÖn. LÜnh vùc n«ng –l©m – ng­ nghiÖp chiÕm 6% vèn thùc hiÖn vµ lÜnh vùc dÞch vô chiÕm 25%. Tõ ®©y cã thÓ thÊy r»ng tû lÖ c¸c dù ¸n ®· triÓn khai thùc hiÖn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cao h¬n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c. Sè liÖu cô thÓ nh­ sau: B¶ng 2 :§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam theo c¸c lÜnh vùc ( tÝnh ®Õn th¸ng 10/2005) – (®¬n vÞ tÝnh : TriÖu USD) . STT Lĩnh vực Số dự án Vốn đầu tư Vốn thực hiện 1 CN nặng 1.161 12.210,08 6.326,31 2 CN nhẹ 1.633 8.206,71 3.189,37 3 Xây dựng 304 3.942,21 2.157,90 4 CN thực phẩm 257 3.083,78 1.882,98 5 CN dầu khí 27 1.891,19 4.555,11 6 Nông-Lâm nghiệp 649 3.367,28 1.678,27 7 Thuỷ sản 110 303,47 152,22 8 Xây dựng văn phòng, căn hộ 110 3.884,11 1.692,61 9 GTVT-Bưu điện 158 2.907,51 716,68 10 Khách sạn-Du lịch 171 2.849,07 2.121,81 11 XD khu đô thị mới 4 2.551,67 51,29 12 Dịch vụ khác 416 1.112,82 350,99 13 Văn hóa-Ytế-Giáo dục 201 1.103,26 273,05 14 XD hạ tầng KCX-KCN 20 986,10 521,37 15 Tài chính-Ngân hàng 53 702,55 611,93 (Nguồn: Báo ĐT, TBKT , www.vneconomy.com.vn) 1.1.2.2-VÒ h×nh thøc ®Çu t­ Tính đến hết năm 2005, hình thức 100 % vốn nước ngoài (kể cả BOT) chiếm 74,1 % về số dự án và 48 % về tổng vốn đăng ký; hình thức liên doanh chiếm 22,4 % về số dự án và 43 % về tổng vốn đăng ký; còn lại là hình thức hợp doanh, công ty cổ phần và công ty quản lý vốn. Đầu tư theo hình thức 100 % vốn nước ngoài có xu hướng gia tăng nhanh chóng về số dự án, tuy nhiên, do dự án quy mô nhỏ và vừa chiếm đa số nên mặc dù chiếm đa số về số dự án nhưng về quy mô vốn đăng ký của các dự án đầu tư theo hình thức 100 % vốn nước ngoài không cao hơn nhiều so với hình thức liên doanh. Về vốn thực hiện, hình thức liên doanh có tỷ trọng vốn thực hiện lớn hơn cả, chiếm 40 % tổng vốn thực hiện. Hình thức hợp doanh có tỷ lệ vốn thực hiện cao, vượt vốn cam kết, do đặc thù của các Hợp đồng thăm dò và khai thác dầu khí chỉ quy định vốn cam kết tối thiểu trong Giấy phép đầu tư, trong quá trình thăm dò, các nhà đầu tư thường đưa vào số tiền lớn hơn vốn cam kết tối thiểu này. BiÓu ®å 3: C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc ®Çu t­. B¶ng 3 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc ®Çu t­. Ngành, lĩnh vực Vốn đăng ký (%) Vốn thực hiện(%) (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Liên doanh 43 40 (3) Hợp đồng hợp tác kinh doanh 9 20 11 100 % vốn nước ngoài 48 40 (8) 1.1.2.3-VÒ ®èi t¸c ®Çu t­ C¸c n­íc ch©u ¸ vÉn lµ ®èi t¸c ®Çu t­ chÝnh vµo ViÖt Nam, chiÕm 70._.