Xuất khẩu cà phê Việt Nam hiện nay. Phương hướng & giải pháp trong những năm tới

Lêi më ®Çu Ngµy nay, trong xu h­íng héi nhËp, ®a d¹ng ho¸ ®a ph­ong ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng lµ ngo¹i lÖ. ViÖt Nam trong c«ng cuéc CNH_HDH ®Êt n­íc víi môc ®Ých ®­a nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®i lªn, còng tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ chiÕn l­îc h­íng ra xuÊt khÈu lµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ mµ ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn, môc ®Ých mµ chóng ta theo ®uæi bao gåm c¶ s¶n xuÊt trong n­íc, t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho c¶ n­íc vµ c¸c hiÖu qu¶ vÒ x· héi ®em l¹i kh«ng nhá . Lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, n«ng s¶n lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam chiÕm tû träng lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta, nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu n«ng s¶n chñ lùc cña n­íc ta chñ yÕu lµ g¹o, Cµ phª, h¶i s¶n... Cµ phª lµ mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu quan träng chiÕm mét tû träng lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n, chØ sau g¹o. XuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam hiÖn nay ®øng thø hai Ch©u ¸ (sau Indonesia) vµ n¨m 1999 ®øng thø 3 trªn thÕ giíi. Chóng ta cÇn ph¶i hcó träng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª v× nã ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª ®· ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng, ®em l¹i cho Nhµ n­íc mét khèi l­îng ngo¹i tÖ kh¸ lín. Tuy nhiªn, ngµnh cµ phª cßn cã nh÷ng h¹n chÕ mµ hiÖn nay ®ang ®­îc Nhµ n­íc quan t©m, lo l¾ng ®Ó nh»m thóc ®Èy chÊt l­îng, sè l­îng còng nh­ gia cµ phª xuÊt khÈu, xøng ®¸ng lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng mòi nhän cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Víi nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kinh tÕ qua qu¸ tr×nh häc tËp t¹i tr­êng §H Kinh tÕ Quèc d©n cïng víi nh÷ng hiÓu biÕt trong thêi gian thùc tËp, em ®· chän ®Ò tµi: "XuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam hiÖn nay. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p trong nh÷ng n¨m tíi ", lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp. §Ò tµi nµy ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, gåm cã hai ch­¬ng. Ch­¬ng I: Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam Ch­¬ng II: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt vµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó nhËn thøc cña em ®­îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c h¬n. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù tËn t×nh gióp ®ì cña thÇy gi¸o TS. Cao Xu©n Hoµ vµ c« gi¸o Hoµng BÝch Ph­¬ng cïng c¸c c¸n bé h­íng dÉn trùc tiÕp t¹i Vô chÝnh s¸ch thuÕ Bé tµi chÝnh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Ch­¬ng I thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu Cµ phª ViÖt Nam 1. Vai trß ,vÞ trÝ cña c©y cµ phª trong nÒn kinh tÕ viÖt nam 1.1. Vµi nÐt vÒ c©y cµ phª C©y cµ phª cã mÆt ë cµc vïng thuéc vïng nhiÖt ®íi Ch©u Phi. Sau khi ®­îc con ng­êi tim ra vµ thuÇn d­ìng thµnh mét lo¹i c©y trång .Cµ phª lµ mét lo¹i ®å uèng ®­îc tiªu dïng réng r·i vµ ngµy cµng nhiÒu trªn thÕ giíi. Cµ phª cã nhiÒu ®Æc ®iÓm ®¸ng quý ,®­îc nhiÒu ng­¬i ­a thÝch v× nã cã t¸c dông båi bæ c¬ thÓ ,kÝch thÝch thÇn kinh ... Tõ mét lo¹i då uèng chØ quen dïng víi giíi thuîng l­u, cµ phª ngµy cµng ®­îc tiªu dïng réng r·i . Ngµy nay cµ phª kh«ng chØ lµ ®å uèng ­a thÝch cña c¸c tÇng líp trªn mµ cßn trë thµnh ®å uèng th«ng dông cña nh©n d©n nhiªu n­íc trªn thÕ giíi. S¶n xuÊt cµ phª chñ yÕu vÉn duäc dïng trng s·n xuÊt b¸nh kÑo,®å uãng cµ phª chi lµ mét m¹t hµng truyÒn thèng quèc tÕ vµ ®­îc xu¸t khÈu ngµy cµng nhiÒu trªn thÕ giãi. Cµ phª trång ë viªt nam cã 3 lo¹i chÝnh: Ca phª chÌ (c.arabica): Lµ mét lo¹i cµ phª quan träng nhÊt ,®­îc biÕt ®Õn l©u ®êi nhÊt vµ ®­îc sö dông réng r·i nhÊt trªn thÕ giíi. Cµ phª chÌ lµ mét laäi c©y th¬m ngon ®­îc nhiÒu ng­êi ­a chuéng vµ d­îc b¸n víi gi¸ cao h¬n ca lo¹i ca phª kh¸c. Trong khi ®ã ë n­¬c ta diÖn tÝch cµ phª chÌ míi chØ cã kho¶ng 30.000 ha, s¶n l­îng chØ cã kho¶ng 3-5% tæng s¶n l­îng . Cµ phª vèi(C.Robusa): hiÖn nay trªn thÕ giãi tieu thô 1/3 s¶n l­îng cµ phª nhan la cµ phª vèi .ë ViÖt Nam hiÖn nay chñng lo¹i ca phª vèi chiÕm kho¶ng 95% diÖn tÝch trång cµ phª cña c¶ n­íc tËp trung ë t©y nguyªn vµ ®«ng nam bé. Cµ phª cã chÊt l­îng ®øng thø hai sau cµ phª chÌ. Cµ phª mÝt: §­îc gäi nh­ v¹y do l¸ cña c©y cµ phª gµn gièng víi l¸ cña c©y mÝt. Lo¹i cµ phª nµy tr­íc ®©y d­îc trång ow n­¬c ta nh­ng do chÊt l­îng kÐm nªn cµ phª dÇn dÇn d­îc thay thÕ. Cµ phª mÝt cã chÊt l­¬äng kÐm nªn Ýt d­îc tiªu thô trªn thÞ tr­êng. 2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sinh tr­ëng cña c©y cµ phª. C©y cµ phª lµ mét lo¹i c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi co nh÷ng yªu cÇu kh¨t khe. §Êt ®ai vµ khÝ hËu lµ hai yÐu tè xinh th¸i chÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn nang suÊt vµ hiÖu qu¶ cña c©y cµ phª. §Êt ®ai : Cµ phª cã thÎ trång trªn nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau trong ®ã ®Êt bazan lµ mét lo¹i ®Êt tèt dïng ®Ó trång cµ phª v× lo¹i ®Êt nµy cã ®Æc ®iÓm lý ho¸ tèt, tÇng dµy yªu cµu c¬ b¶n c¶u ®¸t trång cµ phª lµ cã tÇng dµy tõ 70cm trë lªn , cã ®é tho¸t n­íc tèt (kh«ng bÞ óng ,lµy) KhÝ hËu:Ngoµi yÕu tè ®Êt ®ai ,c©y cµ phª cßn ®ßi hái mät yªu cÇu cao vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm, l­îng m­a ¸nh s¸ng giã ...V× vËy khi chän vïng trång cµ phª can chó ý tíi c¸c yÕu tè nµy. Cµ phª chÌ ­a n¬i m¸t vµ h¬i l¹nh, nhiÖt ®é thÝch hîp tõ 18-25C thÝch hîp nhÊt lµ tõ 20-25C do yªu cÇu nh­ vËy nªn c©y cµ phª chÌ th­êng ®­¬c dïng ë miÒn nói cã ®é cao tõ 600-2500m. L­îng m­a cÇn thiÕt ®èi víi c©y cµ phª chÌ th­êng 1300-1900mm C©y cµ phª chÌ lµ c©y ­a ®iÒu kiÖn khÝ h¹u m¸t mÎ, c­êng ®é chiÕu s¸ng võa ph¶i. Ng­îc l¹i cµ phª vèi thÝch hîp ë n¬i nãng Èm, nhiÖt ®é thÝch hîp 22-26C, l­îng m­a cÇn thiÕt 1300-2500mm. Do cµ phª vèi còng nh­ cµ phª mÝt ­a khÝ hËu nãng Èm nªn th­êng ®­¬c ®­îc trång ë ®é cao d­íi 800m so víi m¹t n­íc biÓn. Nh­ vËy m«i tr­êng sinh th¸i n­íc ta kha phï hîp víi sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y cµ phª. §iÒu kiÖn tù nhiªn ­u ®·i cho phÐp më réng cµ phª víi s¶n l­îng lín, chÊt l­îng cao cho tiªu dïng vµ chñ yÕu dïng cho xuÊt khÈu.H¬n n÷a sù ph©n bè ®Êt ®ai vµ khÝ hËu cho phÐp më réng c©y cµ phª réng kh¾p c¶ n­íc, Tõ ®«ng nam bé ,c¸c tØnh miÒn trung ®Õn c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa b¾c nh­ Son La, Lai Ch©u... Ngoµi ra lo¹i cµ phª chÌ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao kh¸ phï hîp víi c¸c tØnh trung du, miÒn nói phÝa b¾c lµ mét tiÒm n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ thay ®æi c¬ cÊu mÆt hµng cµ phª , t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. 3.Vai trß cña cµ phª trong hÖ thèng mÆ hµng xuÊt khÈu n«ng s¶n chñ lùc ë ViÖt nam . C¸c quèc gia trªn thÕ giãi do cã sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nªn mçi quèc gia ®Òu cã chÝnh s¸ch x©y dùng nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®Ó ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh so víi thÕ giíi. Nhµ n­¬c ta còng ®· ®Ò ra chÝnh s¸ch x©y dùng mÆt hµng xuÊt chñ lùc nh÷ng 1960. Hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ lo¹i hµng chiÕm vÞ trÝ quyÕt ®Þnh trong kim ng¹ch xuÊt khÈu do co thÞ tr­êng tiªu thô n­íc ngoµi vµ ®iÒu kiÖn trong n­íc thuËn lîi. Mét mÆt hµng xuÊt khÈu d­îc coi lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cÇc ph¶i cã 3 yÕu tè c¬ b¶n sau: - Cã thÞ tr­êng t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®ã . - Cã nguån lùc ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt ®Ó thu ®­îc lîi trong bu«n b¸n. - Cã khèi l­îng kim ng¹ch lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ®Êt n­íc. ViÖt Nam la n­íc n«ng nghiÖp chiÕm tíi 805nªn rÊt co ­u thÕ víi mÆt hµng n«ng s¶n, vµ mét sè mÆt hµng ®¨ ®­îc x¸c ®Þnh lµ mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc®Ó xuÊt khÈu trong thêi gian gÇn ®©y nh­: G¹o, cµ phª, cao su ,chÌ, h¹t ®iÒu.. B¶ng 1: S¶n l­îng xuÊt khÈu cña mét sè mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc ë ViÖt Nam N¨m MÆt hµng 2001 2002 2003 N¨m 2003 so víi n¨m 2001 G¹o 1988 3553 4550 230% Cµ phª 389 382 488 125% Cao su 138 195 263 191% ChÌ 19 32 37 195% §iÒu 33 26 16 49% L¹c 47 87 56 119% H¹t ®iÒu 28 16,7 34,8 124% Nguån:Vô chÝnh s¸ch thuÕ Bé tµi chÝnh Qua nguån sè liÖu trªn cho thÊy s¶n l­îng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n cña viÖt nam ngµy cµng t¨ngqua c¸c n¨m, tuy r»ng tèc ®ä gia t¨ng cña cac mÆt hµng cã kh¸c nhau. G¹o lµ mÆt hµng cã l­îng xuÊt khÈu lín nhÊt vµ t¨ng rÊt m¹nh, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m lín nh¸t trong sè c¸c mÆt hµng n«ng s¶n .mÆt hµng cµ phª co kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m ®óng thø 2 trong sè c¸c mÆt hµng n«ng s¶n sau g¹o. B¶ng 2: Kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc cña viÖt nam N¨m MÆt hµng 2001 tr USD TØ träng (%) 2002 tr USD TØ träng (%) 2003 tr USD TØ träng (%) G¹o 870 47,1 1024 50,8 1035 49,7 Cµ phª 490 26,6 594 29,4 592 28,4 Cao su 194 10,5 127 6,3 145 7 ChÌ 25 1,4 48 2,4 46 2,2 ®iÒu 138,6 7,5 118 5,9 94 4,5 L¹c 21,6 1,2 41,9 2 33 1,6 H¹t tiªu 106 5,7 64,6 3,2 138 6,6 Tæng 1845,2 100 2017,5 100 2038 100 Qua b¶ng sè liÖu trªn chóng ta co thÓ thÊy rµng cµ phª xuÊt khÈu chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n ë ViÖt Nam. Hµng n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª chiÕm kho¶ng 33% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc cña n­íc tavµ do ®ã cµ phª ®ãng mét vai trß quan träng gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt Nam, ®ßng thêi gi¶i quyÕt tèt nhòng vÊn ®Ò cña x· héi nh­: c«ng ¨n viÖc lµm , thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ cho thÊy ngµnh cµ phª ViÖt Namph¸t triÓn ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lam cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèngvíi møc thu nhËp ngµy cµng cao. §ång thêi c©y cµ phª ph¸t triÓn gãp phÇn lam cho m«i tr­êng sèng ®­îc phôc håi sau mét thêi gian suy tho¸i nghiªm träng do sô tan ph¸ thiªn nhiªn cña con ng­êi. T¨ng l­îng cµ phª xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, ®Èy kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn cao, ®ång thêi c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i, c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc ®¶m b¶o sù t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn kinh tÕ. T¨ng l­îng cµ phª xuÊt khÈu sÏ t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp chÝnh ®¸ng cho hµng triÖu lao ®éng. T¨ng l­îng cµ phª xuÊt khÈu sÏ n©ng cao uy tin cña cµ phª ViÖt nam trªn thi tr­êng quèc tÕ, ®ång thêi cã c¬ héi më ra c¸ mèi quan hÖ hîp t¶ctong linh vùc xuÊt khÈu cµ phª ViÖt nam v¬i c¸c n­íc trªn thÕ giíi cïng tham gai xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. Tãm l¹i, viÖc khai th¸c thÕ m¹nh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cã ý nghÜa lín ®èi víi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam. II .T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thu cµ phª trªn thÕ giíi Theo thèng kª cua Ico, toµn thÕ giíi hiÖn nay co trªn 53 n­íc trång Cµ phª , trong ®ã cã 9 n­íc ch©u Phi, 15 n­íc ch©u Mü, 10 n­íc ch©u ¢u,13 n­íc Ch©u ¸ , 6 n­íc ch©u §¹i D­¬ng. HÇu hÕt Cµ phª ®Òu tËp trung ë vµnh ®ai nhiÖt ®íi s¶n l­îng cµ phª n¨m 2002 lµ 5382 ngh×n tÊn, n¨m 2003 lµ 5466 ngh×n tÊn. Trong sè c¸c n­íc s¶n xuÊt Cµ phª cã 5 n­íc :Brazin, Colombia, Indonesia, Costarica chiÕm 52% tæng s¶n l­îng cµ phª thÕ giíi. Do¸p dông tiÕn bé kü thu©t míi nh­ gièng , tiÕn bé kü thuËt ®· cã ®­a n¨ng suÊt Cµ phª ®at trªn 1tÊn/ha. §iÓn h×nh lµ Costarica víi diÖn tÝch cµ phª lµ 85000 ha , n¨ng suÊt binh qu©n trªn 1,4 tÊn/ha. Do xuÊt hiÖn va g©y t¸c h¹i cua bÖnh gØ s¾t lµm cho Cµ phª ,ChÌ cña mét sè n­íc Trung vµ Nam Mü tõ n¨m 1970 ®Õn nay giam ®¸ng kÓ , ®· g©y kho kh¨n cho ngÒ rång Cµ phª thÕ giíi. HiÖn nay , tæng diÖn tÝch Cµ phª thÕ giíi kho¶ng trªn 10 triÖu ha, s¶n l­îng hµng an­m biÕn ®éng trªn d­íi 6 triÖu tÊn .N¾nguÊt b×nh qu©n kho¶ng 5,3 ta/ha, trong ®ã ch©u Phi d­íi 4ta/ha, Trung Mü 6ta/ha , Nam Mü vµ Ch©u A trªn 7ta/ha ,4 n­íc cã diÖn tÝch Cµ phª lín nh©t thÕ giíi lµ Brazintrªn 3 triÖu ha chiÕm 27% s¶n l­îng Cµ phª thÕ giíi ,Costarica,Indonnesia,colombia 1 triÖu ha . Cµ phª Robusta ®­îc trång chu yÕu ë ch©u Phi va ch©u A, nhiÒu nhÊt ë ViÖt Nam, Indonesia, Uganda, Cosdivoa. Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt hiÖn nay trªn thÕ giíi kho¶ng 10kg/ng­êi/n¨m thuéc khu vùc ch©u ¢u nh­ Hµ Lan, §an M¹ch, §øc... M­c tiªu thô b×nh qu©n 4-8kg/ng­êi/n¨m nh­ Thuþ Sü, Mü ,ý...Bªn c¹nh ®ã møc tiªu thô cµ phª t¨ng nhanh ë ch©u A nh­ Trung Quèc, NhËt B¶n..Nh÷ng n­íc nhËp khÈu Cµ phª gÇn 80/% l­îng Cµ phª tiªu thô toµn cÇu .Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã NhËt, Mü, Ph¸p lµ n­íc tiªu thô Cµ phª lín nhÊt. Riªng Mü hµng n¨m tiªu thô1,2 triÖu tÊn. Brazin, Ên §é ,Indonesia la nh÷ng n­íc s¶n xuÊt va tiªu thô Cµ phª kh¸ lín.Trong nhòng n¨m võa qua do nhu cÇu tiªu dïng t¨ng nhanh trong n­íc nªn l­îng Cµ phª xuÊt khÈu cña c¸c n­íc n­íc nµy gi¶m ®i ®¸ng kÓ. B¶ng 3: S¶n L­îng, Tiªu Thô , XuÊt KhÈu §¬n vÞ tÝnh:1000 tÊn Tªn n­íc S¶n l­îng Tiªu thô XuÊt khÈu Brazin 1590 210 1380 Colombia 720 60 660 ViÖt Nam 450 30 420 Indonesia 432 72 360 Cotdivoa 318 48 270 Mexico 312 42 282 (Nguån: Sè liÖu dù b¸o cña OSDA n¨m 1999/2000) Tuy nhiªn , khi ®¸nh gi¸ nh÷ng n­íc nhËp khÈu Cµ phª ngoµi së thÝch, tËp qu¸n sö dông Cµ phª cña ng­êi n­íc ®ã so víi gi¸ trÞ cña lo¹i Cµ phª nhËp khÈu .ThËt v¹y khi thu nh¹p t¨ng thi møc cÇu Cµ phª t¨ng ( T©y Ban Nha thu nhËp t¨ng1% nhu cÇu t¨ng1,07 % , NhËt thu nhËp tang1% nhu cµu t¨ng 2,03%) khi thu nhËp gi¶m thi nhu cµu Cµ phª thÕ giíi gi¶m.§iÒu ®ã cho thÊy khi nÒn kinh tÕ c¸c n­íc nhËp khÈu Cµ phª t¨ngch©m th× tiªu dung Cµ phª cña n­íc ®ã cã xu h­íng gi¶m. Mét sè n­íc nh­ T©y Ban Nha,SNG... do kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ suy tho¸i va do ®o nhu c©u tiªu dung Cµ phª nhËp khÈu gi¶m. Trªn thÕ giíi Cµ phª , ChÌ Arabica ngµy cang d­îc tiªu dïng nhiÒu h¬n bëi chÊt l­îng cung nh­ h­¬ng vi th¬m ngon cña nã .Do vËy gi¸ Cµ phª Arabica bao giê cu ng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi Cµ phª Robusta (2-2,5lÇn). T×nh h×nh xuÊt khÈu Cµ phª trªn thÕ giíi Cµ phª lµ mét trong nh÷ng n«ng s¶n , hµng ho¸ quan träng trªn thÕ giíi nhÊt la c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn . Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña Cµ phª v­ît qua chÌ vµ cao su.Cµ phª lµ mét mÆt hµng bu«n b¸n lín trªn thÕ giíi , chØ sau DÇu Má. Trong thêi gian tõ 1990-1992 l­îng Cµ phª xu¸t khÈu t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ nh­ng gi¸ Cµ phª l¹i co xu h­íng gi¶m dÇn trong thêi gian nµy nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu Cµ phª gi¶m nguyªn nh©n cña sù gi¶m gi¸ nµy lµ do l­îng Cµ phª trong l­u th«ng vµ dù tr÷ qu¸ lín.MÆc du gi¸ thÊp nh­ng c¸c n­íc s¶n xuÊt Cµ phª vÉn ph¶i xuÊt khÈu ®Ó cã vèn s¶n xuÊt . Tõ cuèi nh÷ng n¨m 1993 ®Ðn nay, mét sè n­íc s¶n xuÊt Cµ phª lín thuéc ch©u Mü Latinh va ch©u Phi ®· quyÕt ®Þnh gi÷ l¹i kho¶ng 10-15% ®Î c¶i thiÖn gi¸ xuÊt khÈu. Song trong nh­ng vô gÇn ®©y s¶n l­îng Cµ phª thÕ giíi l¹i gia t¨ng do viÖc t¨ng diÖn tÝch trång míi . Tuy nhiªn møc t¨ng sÏ chËm l¹ivµ sau ®ã t×nh h×nh sÏ ®¶o ng­îc l¹i do thu nhËp bÞ gi¶m sót sÏ lam cho ng­êi trång Cµ phª gi¶m chi phÝ ®Çu vµo hoÆc chuyÓn sang trång lo¹i c©y kh¸c. T¹m thêi h©u hÕt c¸c n­íc s¶n xuÊt Cµ phª ®uÒ d­¬ch nhµ n­íc trî cÊp. Tuy nhiªn gi¶ ®Þnh ®iÒu kiÖn khÝ hËu b×nh th­êng vµ vµ c¸c n­íc thµnh viªn cña ACPC kh«ng thÓ h¹n chÕ s¶n xuÊt ®­îc th× th× dù b¸o trong 2 vô mïa tíi sÏ d­ thïa, cã nghia lµ dù tr÷ t¨ng kh«ng lµm gi¶m ¸p lùc gÇn ®©y víi gi¸ Cµ phª . Mét sè dù b¸o vÒ cung cÇu: Theo EIU dù ®o¸n Cµ phª niªn vô 2003-2004 ( tõ th¸ng 10 n¨m tr­íc ®Õn th¸ng 9 n¨m sau) ®¹t 82,2 triÖu bao so víi 80,5 triÖu bao vô 2002-2003 v× tiªu thô ë ch©u ¢u , ch©u A vµ Ca nada t¨ng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ trë nªn m¹nh mÏ h¬n vµo n¨m 2003-2004 93 triÖu bao cao h¬n 3 triÖu bao so víi n¨m 2002-2003. Theo tæ chøc Cµ phª quèc tÕ(ICO) ­íc tÝnh tiªu thô Cµ phª trªn thÕ giíi n¨m 2003 ®¹t 103,6 triÖu bao so víi 102,6 triÖu bao n¨m 2002 trong ®ã ë c¸c n­íc s¶n xuÊt t¨ng 5 triÖu bao. ICO dù ®oan tiªu thô Cµ phª ë Trung Quèc t¨ng 10-20%/n¨m. Cßn ë Nga còng t¨ng ®¸ng kÓ víi dù ®o¸n nhu cÇu t¨ng5% trong n¨m 2003 > Tiªu thô Cµ phª hang n¨m ë Nga hµng n¨m ®¹t kho¶ng 10-40gram/ng­êi. Trong khi ë Mü tiªu thô Cµ phª tÝnh theo ®Çu ng­êi la 4-5kg, trong ®ã tiªu thô Cµ phª ngon hµng ngµy co thª lªn ®Õn 9% trong n¨m 2003 so víi 3 % n¨m 1997. Gi¸: NÕu cã nhiªu yªu tè ®µu c¬ gi¸ xuèng th× dù b¸o trong 2 n¨m tíi gi¸ sÏ giam nhiÒu , th©m chÝ cßn th©p h¬n møc kû lôc n¨m 1992. Trong thêi gian ng¾n h¹n , chØ khi s¶n l­îng vô mïa n¨m 2004-2005 cña Brazin gi¶m m¹nh hay co thiÖt h¹i do s­¬ng gi¸ th× míi cã hy väng ®¹t gi¸ cao . ThÞ tr­êng Cµ phª vÒ l©u dµi con chÞu søc ep cung v­ît cÇu. Dù b¸o trong ng¸n h¹n gi¸ Cµ phª trªn thÕ giíi co thÓ ë møc d­íi 79US cent/bao hay dao ®éng trong kho¶ng 70-85US cent /bao c¸c nhµ ph©n tÝch thhÞ tr­êng thËm chÝ cßn dù b¸o gi¸ Cµ phª co thÓ r¬i xuèng møc 50 cent/b nhÊt lµ khi dù tr÷ Cµ phª Hoa Kú t¨ng m¹nh trong th¸ng 9/2003 dù tr÷ Cµ phª Hoa Kú t¨ng gÊp ®«i ®¹t 6,259 triÖu bao (60kg) so víi 2,627 triªu bao thang 12 /2002. Theo tæ chøc Cµ phª thÕ giíi (Ico) gi¸ Cµ phª hiÖn nay gi¶m m¹nh , ®Æc biÖt lµ Cµ phª Rubusta gi¶m 33,6% cßn b×nh qu©n 44,85 US cent/1b trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2003 . Xu h­íng nay cßn co thÓ kÐo dµi nªu nh­ kh«ng cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi ®Ó k×m tèc ®ä tr­ît gi¸ Cµ phª . Mét gi¶i ph¸p h­u hiÖu va l©u dµi lµ n©ng cao chÊt l­îng Cµ phª . Kh«ng nªn tËp trung vµo s¶n l­îng Cµ phª s¶n xuÊt , ph¸t triÓn thÞ tr­êng Cµ phª ®Æc biÖt , t¨ng tiªu thô .. mµ ngay c¶ b¶n th©n c¸c nhµ s¶n xuÊt va xuÊt khÈu Cµ phª ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn Cµ phª khi ®­a vµo thÞ tr­êng. CÇn ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn kh¾t khe ®èi víi Cµ phª cã trªn thÞ tr­êng . Theo mét sè tËp ®oµn Cµ phª lín trªn thÕ giíi chØ cÇn lo¹i khái thÞ tr­êng 6-7% (kho¶ng 10-11triÖu bao) Cµ phª chÊt l­îng kÐm th× thÞ tr­êng thÕ giíi sÏ gi¶m d­îc g¸nh nÆng vÒ cung, ®ßng thêicòng lam xoay chuyÓn xu h­íng gi¸ Cµ phª . EIU ®­a ra dù b¸o gi¸ Cµ phª nh­ sau: Lo¹i Cµ phª §¬n vÞ tÝnh 2003 2004 2005 Arabica uscent/1b 103.9 98.3 82.3 Robusta Uscent/1b 67.5 18.6 44 Mét nguyªn nh©n quan träng cho l­îng cung vµ gi¸ Cµ phª kh«ng æn ®Þnh lµ do hÖ thèng Quota xuÊt khÈu ®· bÞ ®×nh chØvµo n¨m 1989, lµm cho gi¸ c¶ Cµ phª gi¶m m¹nh ®ét ngét . Do vËy c¸c n­íc lu«n t×m c¸ch ®Çu c¬ tÝch tr÷ nh»m trôc lîi khi gi¸ t¨ng. MÆt kh¸c c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Cµ phª rÊt phøc t¹p nªn khã cã thÓ dù ®o¸n ®­îc nhòng diÔn biÕn cña thÞ tr­êng thÕ giíi . Do vËy . Nh÷ng n­íc s¶n xuÊt nhá vµ thiÕu vÒ gi¸ bÞ thiÖt thßi trong xuÊt khÈu. Trªn thÞ tr­êng thÕ giíi khã cã thÓ giíi h¹n møc ®é cung hay can thiÖp ®Ó æn ®Þnh gi¸. Do ®ãgi¸ Cµ phª lªn xuèng bÊt th­êng,phô thuéc nhiÒu vµo nhòng n­íc s¶n xuÊt Cµ phª lín trªn thÕ giíi , xem hä cã sè l­îng tån kho t¨ng hay gi¶m ®­îc hay mÊt mïa. Nh­ vËy do quy luËt cung cÇu gi¸ Cµ phª bÊt th­êng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn gi¸ Cµ phª xuÊt khÈu.§©y ch×nh la mét h¹n chÕ l¬n trong xuÊt khÈu Cµ phª mµ tõng quèc gia rÊt khã cã thÓ kh¾c phôc d­îc. Do vËy ngµnh Cµ phª ViÖt Nam trong n¨m tíi cÇn x©y dùng mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn Cµ phª hîp lý ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ. III. Ph©n tÝch thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu Cµ phª ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh s¶n xuÊt Cµ phª 1.1. DiÖn tÝch ,n¨ng suÊt ,s¶n l­îng Cµ phª a.VÒ diÖn tÝch Cµ phª ë ViÖt Nam c©y Cµ phª x©m nh©p tõ thêi PH¸p thuéc nh­ quy m« nhá, n¨ng suÊt, s¶n l­îng thÊp. N¨m 1975 c¶ n­íc chØ co 18000 ha, trong ®ã diÖn tÝch cho s¶n phÈm la 12000 ha , n¨ng suÊt 4,7 ta/ha vµ s¶n l­îng lµ 5600 tÊn . Nh­ng chØ h¬n 20 n¨m sau ngµy thèng nhÊt ®¸t n­íc c©y Cµ phª ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. 1996 c¶ n­íc d· cã 254000ha canh t¸c Cµ phª , trong ®ã diÖn tÝch cho s¶n phÈm lµ 157000 ha. B¶ng 4: DiÖn tÝch ,n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng Cµ phª N¨m Tæng diÖn tÝch ®¸t trång (1000ha) Tæng diÖn tÝch cho s¶n phÈm(100ha) N¨ng suÊt (t¹/ha) S¶n l­îng (1000tÊn) 1981 19.1 9.5 4.91 4.65 1985 7 14 8.78 12.29 1990 120 62 10.36 64.23 1995 198 99.9 19.1 190.81 1996 254 145 20.3 294.35 1997 270 256.2 15.5 397.11 1998 320 272.23 16.53 499.99 1999 375 320 14 448 Qua ®ã thÊy rµng qu¸ tr×nh ph¸t triÎn c©y Cµ phª ë ViÖt Nam la t­¬ng ®èi nhanh .Diªn tÝch Cµ phª cña c¶ n­íc tËp trung chñ yÕu ë T©y Nguyªn , khu vùc chñ lùc cña ngµnh Cµ phª ViÖt Nam, chiÕm 70% diÖn tÝch c¶ n­íc trong ®ã §aklak lµ tØnh co diÖn tich ,s¶n l­îng lín nhÊt (42% diÖn tÝch c¶ n­íc ). T©y Nguyªn 20400 ha , §ång Nai 22000 ha..C¸c tØnh trung du va miÒn nói phÝa B¾cchiem mét vÞ tri diªn tÝch nhá nh­ng cã triÓn väng ph¸t trÎn Cµ phª chÌ cã chÊt l­îng cao h¬n. DiÖn tÝch Cµ phª cña n­íc ta ngµy cµng ®­îc më réng h¬n ®· kh¶ng ®Þnh ®­îc vai trß , vÞ trÝ cña c©y Cµ phª còng nh­ viÖc xuÊt khÈu c©y Cµ phª ®èi víi sù tang tr­ëng va ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam . Së dÜ ®¹t d­îc ®iÒu ®ã lµ do ngµnh Cµ phª ®· cã chñ tr­¬ng ®óng ®¾n ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn Cµ phª ®­a ngÒ trång Cµ phª ®Õn tõng hé gia ®×nh , kinh tÕ t­ nh©n . HiÖn nay Cµ phª thuîc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n chiÕm tíi 80% diÖn tÝch, cc¸ ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh chiÕm 20% diÖn tÝch. HiÖn nay nhµ n­íc x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ngcã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn Cµ phª . b. N¨ng suÊt vµ s¶n l­îng Cµ phª . Do diÖn tÝch më réng , gieo trång theo chiÒu réng vµ ®Çu t­ th©m canh theo chiÒu s©u nªn kÕt qu¶ lµm s¶n l­îng Cµ phª t¨ng lªn ®¸ng kÓ vµ n¨ng suÊt Cµ phª ngµy cµng d­îc n©ng cao . N¨ng suÊt Cµ phª ë ViÖt Nam rÊt cao , th­êng g©p 2-3 lÇn n¨ng suÊt Cµ phª thÕ giíi. §©y chÝnh lµ kh¶ n©ng tèt ®Ó ViÖt Nam cã thÓ t¨ng s¶n l­îng Cµ phª xuÊt khÈu. B¶ng 5 : N¨ng suÊt Cµ phª ViÖt Nam so víi thÕ giíi §¬n vÞ :kg/ha N¨ng suÊt Thùc hiÖn 2000 NhÞp ®é b×nh qu©n 1984 1991 1994 1997 1998 84-94 91-2000 ThÕ giíi 518 548 515 524 537 560 0.3 0.55 ViÖt Nam 845 1166 1384 1550 1653 1700 5.63 7.59 % so víi thÕ giíi 163.13 212.77 268.74 295.8 307.82 303.57 1903 1374 C©y Cµ phª rÊt thÝch hîp víi m«i tr­êng sinh th¸i , khÝ hËu ®¸t ®ai cña n­íc ta, cïng víi ¸p dông ®Çu t­ th©m canhtheo chiÒu s©u nªn c©y Cµ phª ph¸t triÓn nhanh chãng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao . HiÖn nay n¨ng suÊt b×nh qu©n ®¹t 17 t¹/ha, trong khi n¨ng suÊt b×nh qu©n thÕ giíi ®¹t 5,3 ta/ha, cña ch©u A lµ 7 t¹/ha . Nh­ vËy n¨ng suÊt Cµ phª hiÖn nay cña ViÖt Nam gÊp 3-4 lÇn n¨ng suÊt b×nh qu©n thÕ giíi gÊp 2,4 lÇn ch©u A. Sù t¨ng tr­ëng vÒ diÖn tÝch vµ n¨ng suÊt tÊt yÕu dÉn ®Õn sù t¨ng tr­íng cña tæng s¶n l­îng Cµ phª ViÖt Nam . ViÖt Nam ®· t­ mét vÞ trÝ xuÊt ph¸t thÊp v­¬n lªn ®øng vao hµng ngò 10 n­íc s¶n xuÊt Cµ phª hµng ®Çu thÕ giíi vµ ®óng 2 trong khu vùc Ch©u A Th¸i B×nh D­¬ng sau Indonesia. . C«ng ngÖ chÕ biÕn HiÖn nay trao ®æi bu«n b¸n cu¶ c¸c n­íc s¶n xuÊt Cµ phª trªn thÕ giíi chñ yÕu lµ Cµ phª nh©n .thÕ giíi cã nhµ m¸y xxay rang lín víi tæng vèn ®Çu t­ lín vµ gÇn nh­ ®éc quyÒn sau nh©n. Riªng ViÖt Nam , dù b¸o t«ng vèn ®Çu t­ phôc vô cho ngµnh «ng nghiÖp s¶n xuÊt Cµ phª vµo kho¶ng 0,5 tûUSD. HiÖn na t×nh h×nh chÕ biÕn Cµ phª trong c¶ n­íc rÊt ph©n t¸n vµ kh¸ tuú tiÖn , trõ mét sè n«ng r­êng quèc doanh vµ mét sè c¸c c«ng ty xuÊt khÈu Cµ phª cã trang bÞ nhµ x­ëng chÕ biÕn. Cßn c¸c hé gia ®×nh ,c¸c chñ v­ên nhá víi s©n ph¬i tam thêi kh«ng ®ñ quy c¸ch, c«ng cô s¶n xuÊt th« s¬ , víi c«ng ngÖ thè s¬ nh­ ph¬i kh«, x¸t vá b»ng may mãc kh«ng ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt , tuy nhiªn kh©u s¬chÕ th× c«ng ngÖ kh«ng phøc t¹p l¾m, nh­ng rÊt dÔ sai sãt do ph­¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt kÐm sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã phÈm chÊt thÊp. Cµ phª ®­îc chÕ biÕn nh­ vay nÕ kh«ng qua t¸i chÕ th­êng cã chÊt l­îng kÐm do t¹p chÊt nhiÒu , ngo¹i h×nh kh«ng hÊp dÉn , nhiÒu h¹t lÐp, nhá ,®en chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o, ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu. HiÖn nay chóng ta th­êng sö dông 2 ph­¬ng ph¸p chÕ biÐn Cµ phª nh©n c¬ b¶n la ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn th« vµ ph­¬ng ph¸p chª biÕn ­ít. + chÕ biÕn th«: Sau khi thu ho¹ch ®em vÒ s©n ph¬i c¶ qu¶ kh«ng qua s¸t ­ít. +chÕ biÕn ­ít : gåm 2 giai ®o¹n. Xay t­¬i vµ sÊy kh« lo¹i bá c¸c líp vá thÞt vµ chÊt nhên. Xay x¸t lo¹i bá vá trÊu vµ mét phÇn vá lôa t¹o thµnh Cµ phª nh©n . Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông trong chÕ biÕn Cµ phª chÌ . Cµ phª chÌ cã líp vá dµy , h­¬ng vÞ th¬m ngon. Nõu sÊy l©u sÏ g©p mÊt gi¸ trÞ cña Cµ phª . Ph­¬ng ph¸p nµy rÊt h¹n chÕ ë c¸c hé gia ®×nh , chØ cã ¸p dông trong mét sè n«ng tr­êng quèc doanhn¬i cã ph­¬ng tiÖn chuyªn dïng. C¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn Cµ phª ë ViÖt Nam : ChÕ biÕn Cµ phª nh©n d©n : dïng chñ yÕu c¸c m¸y kh«ng chuyªn vµ m¸y thñ c«ng ®Ó x¸t vá kh« c«ng suÊt trung b×nh cña m¸y lµ 100-200 tÊn/ n¨m. ChÕ biÕn quy m« trung b×nh : c«ng suÊt trung b×nh 3000 tÊn/n¨m®­îc sö dông trong c¸c nhµ m¸y ë Daklak, Gia Lai, Kon Tum, §ång Nai. Ngoµi ra cßn cã mét sè nhµ m¸y «ng suÊt 5000tÊn/ n¨m ®Æt t¹i Daklak. Tuy nhiªn c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc ®· qu¸ cò nªn tØ lÖ chÕ biÕn ®¹t rÊt thÊp , trung b×nh 19,5%. C¸c nhµ m¸y quy m« 1000 tÊn / n¨m cña mét s« n«ng tr­êng Cµ phª Daklak,ViÖt §øc ( vinacafe) do Ph¸p x©y dùng cã c«ng ngÖ qu¸ cò vµ l¹c hËu kh«ng cßn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu chÕ biÕn. Cã thÓ nhËn xÐt r»ng ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu vÎ vang trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt t¨ng nhanh diÖn tÝch ,n¨ng suÊt, s¶n l­îng , song cßn ch©m ®æi míi trong kh©u chÕ biÕn ®¶m b¶o chÊt l­îngcp xuÊt khÈu . So víi mÆt hµng cïng phÈm cÊp cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc s¶n xuÊt Cµ phª kh¸c , ph¶i thõa nhËn r»ng Cµ phª cña chóng ta cã 2 ch« yÕu ®¸ng kÓ lµ ch­a ®Ñp vµ ch­a ®Òu. V× vËy c¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ chÕ biÕn Cµ phª ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt chÊt l­îng Cµ phª xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc thiÕt cÇn ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt, trong thêi gian tíi dù kiÕn c«ng suÊt t¸i vµ tinh chÕ kho¶ng 100000 tÊn trong ®ã c¶i t¹o më réng 50000 tÊn, x©y míi 50000 tÊn. T×nh h×nh xuÊt khÈu Cµ phª ViÖt Nam trong thêi gian qua . ChÊt l­¬ng Cµ phª xuÊt khÈu . ChÊt l­îng hµng n«ng s¶n nãi chung vµ Cµ phª nãi riªng phô thuéc rÊt nhiªu yÕu tè nh­ ; ®iÒu kiÖn tù nhiªn , gièng , kü thuËt gieo trång, thu ho¹ch, chÕ biÕn nÕu bÊt kú mét qu¸ tr×nh nµo kh«ng hoµn thiÖn sÏ ®Òu ¶nh h­ëng ®Ðn chÊt ­îng s¶n phÈm. Thùc chÊt Cµ phª ViÖt Nam ®­îc ®¸nh vµo lo¹i cã h­¬ng vÞ ®Ëm ®µ do ®­îc trång ë ®ä cao 500m trë lªn ë vïng nhiÖt ®íi. Cµ phª vèi hÇu hÕt lµ chÕ biÕn kh«. Cµ phª vèi cña ViÖt Nam hÇu hÕt ®­îc trång tËp trung ë T©y Nguyªn kho¶ng 12-14 vÜ ®é B¾c vµ cao kho¶ng 400-700m trªn mÆt biÓn nªn cã h­¬ng vÞ ®Æc biÖt ®­îc kh¸ch hµng ­a chuéng . Tuy nhiªn tõ ®Çu nhwngx n¨m cña thËp kû90, l­îng Cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¨ng ®ét biÕn Do c«ng t¸c qu¶n lý Cµ phª kh«ng theo kÞp nªn chÊt l­îng Cµ phª d· cã phÇn gi¶m sót so víi tr­íc. T×nh tr¹ng h¹t ®en, h¹t lªn men, h¹t thèi lÉn lén ncïng nhiÒu t¹p chÊt kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng dÉn ®Ðn gi¸ thÊp g©y thiÖt h¹i trong xuÊt khÈu . Bªn c¹nh ®ã, do c«ng t¸c chÕ biÕn (s¬ chÕ ) rÊt ph©n t¸n ,th« s¬ thiÕu kû luËt nªn chÊt l­îng Cµ phª th­êng kÐm mÆc dï chóng ta co nguån ®Çu vµo th¬m ngon chÊt l­îng tèt. VÊn ®Ò phæ biÕn hiÖn nay trong c¸c l« hµng Cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ tØ lÖ h¹t ®en , h¹t vì cao, ®ä Èm cao , t¹p chÊt v­î qu¸ quy ®Þnh nh­ hiÖn nay. Do chÊt l­îng ch­a ®¶m b¶o nªn kh¸ch hµng th­êng ph¶i d­a Cµ phª ViÖt Nam qua t¸i chÕ ë mét sè n­íc trung gian tr­íc khi tiªu thô chÝnh thøc. Do ®ã hä th­êng tr¶ gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ quèc tÕ. Tr­íc tinh h×nh ®ã nhµ n­íc ®· xem xÐt tæ chøc l¹i ngµnh hµng s¶n xuÊt Cµ phª, c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu nãi chung vµ c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng nãi riªng ®· ®­îc coi träng h¬n gop phµn c¶i tiÕn chÊt l­îng mÆt hµng Cµ phª . NÕu nh­ tr­íc ®©y co nhiÒu kh¸ch hµng than phiÒn vÒ chÊt l­îng Cµ phª ViÖt Nam th× ®Õn nay chÊt l­îng Cµ phª ViÖt Nam ®· cã nhiÒu tiÕn bé , ®­îc thÓ hiÑn th«ng qua ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng . H·ng Nestle SA nhËn ®Þnh :Cµ phª ViÖt Nam cã h­¬ng vÞ ®éc ®¸o , h­¬ng vÞ nµy rÊt hiÕm cã ë Cµ phª cïng lo¹i cña c¸c n­íc kh¸c . H·ng ED vµ Fman ®¸nh gi¸ rÊt cao vÒ chÊt l­îng Cµ phª cña ViÖt Nam . NhiÒu h·ng xay rang Cµ phª cña Mü cho r»ng : Cµ phª ViÖt Nam khi pha chÕ rÊt phï hîp víi tiªu dïng ng­êi Mü. HiÖn nay, Cµ phª xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ Cµ phª lo¹i II ( chiÕm 80%) 6-8% Cµ phª h¹t ®en vì, Cµ phª xuÊt khÈu lo¹i I chiÕm kh«ng qu¸ 6%. VOW kÝch th­íc h¹t : Nã lµ mét chØ tiªu quan träng cã ý nghÜa c¶ vÒ chÊt l­îng còng nh­ n¨ng suÊt Cµ phª. Theo ®¸nh gi¸ chÊt l­îng Cµ phª quèc tÕ . +lo¹i I : h¹t cã kÝch th­íc trªn sµng N16 +lo¹i II: h¹t cã kÝch th­íc trªn sµng N14 +lo¹i kh«ng sö dông ®­îc lät sµng N10 ë n­íc ta nh÷ng n«ng tr­êng cã v­ên c©y tèt ,n¨ng suÊt cao va æn ®Þnh thi hat lo¹i I chiÕm kho¶ng 50-60% vµ xÊp xØ 40%h¹t lo¹i II. Nh÷ng n¨m 90 trë l¹i ®©y, chÊt l­îng Cµ phª t¨ng, tû lÖ mÈy nhiÒu kÝch th­íc lín ®¹t 40%( lo¹i I). Nh­ vËy xÐt vÒ kÝch thwowcs h¹t Cµ phª ViÖt Nam cã trªn 95% khèi l­îng h¹t ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu , trong ®ã 40% h¹t lo¹i I. MÆc dï vËy ph¶i thõa nhËn r»ng trong thêi gian qua chÊt l­îng Cµ phª xuÊt khÈu nãi chung cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt. VÒ chÊt l­îng :chÊt l­îng Cµ phª cña ta kh«ng æn ®Þnh ®¸ng chó ý lµ d¹ng h¹t ®en n©u , xanh non , qu¸ kh« , s©u ... vÉn cßn nhiÒu do: Ng­êi s¶n xuÊt tranh thñ h¸i Cµ phª khi cßn xanh ë ®Çu mïa thu ho¹ch Qu¸ tr×nh thu h¸i Cµ phª ë kh vùc t­ nh©n kh«ng ®¶m b¶o t¹p phÈm lÉn nhiÒu. C«ng t¸c chÕ biÐn ch­a ®¶m b¶o , xay x¸t vµ mua b¸n Cµ phª khi cßn ë ®é Èm cao. C«ng t¸c b¶o qu¶n sau khi thu h¸i Cµ phª vÒ ch­a ®­îc tèt . Qua ph©n tÝch s¬ l­îc ë trªn :Cµ phª ë ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ë khu vùc thÕ giíi th× cÇn ph¶i chó träng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm h¬n n÷ b»ng c¸ch biÕt tËn dông nh÷ng ­u thÕ vèn cã cña Cµ phª ViÖt Nam c¶ vÒ chÊt liÖu th¬m ngon ®Æc biÖt cña nã , ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®ang tån t¹i . Cã nh­ vËy th× Cµ phª ViÖt Nam míi ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng thÕ giíi . C¬ cÊu Cµ phª xuÊt khÈu C¬ cÊu mÆt hµng Cµ phª xuÊt khÈu ë ViÖt Nam cßn ®¬n gi¶n, hÇu nh­ chØ míi qua s¬ chÕ, chu¨ qua chÕ biÕn cao cÊp. S¶n phÈm Cµ phª xuÊt khÈu cña n­íc ta chñ yÕu lµ Cµ phª v«i Robusta, Cµ phª chÌ chiÕm tØ lÖ rÊt nhá . Trong khi ®ã , 95%tæng khèi l­îng Cµ phª xuÊt khÈu lµ Cµ phª nh©n sèng , Cµ phª hoµ tan chØ chiÕm 3,4-4,7 %, Cµ phª nh©n rang chØ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá kho¶ng 0,1-0,3%. C¬ cÊu xuÊt khÈu Cµ phª ë ViÖt Nam ®­îc h×nh thµnh do sù tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng .Bªn c¹nh ®ã do thiÕt bÞ chÕ biÕn con thiÕu tËp trung nªn c«ng tac s¬ chÕ s¶n phÈm cßn ë møc ®é khiªm tèn nªn ch­a thÓ chÕ biÕn ®­îc nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao nh­ Cµ phª rang, Cµ phª hoµ tan. HiÖn nay, s¶n l­îng Cµ phª hoµ tan cña n­íc ta con rÊt Ýt so víi nhu cÇu thÕ giíi. Do chóng ta ch­a chó träng ®Ðn ®Çu t­ ph¸t triÓn mÆt hµng nµy nªn s¶n l­îng nhá ch­a t­¬ng xøng víi gi¸ trÞ thù cña nã . Trong khi ®ã s¶n l­îng Cµ phª hoµ tan xuÊt khÈu cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi t­¬ng ®èi lín vµ hä ngµy cµng ¸p dông nh÷ng c«ng ngÖ hiÖn ®¹i vµo chÕ biÕn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cµ phª hoµ tan ngµy cµng cao cña thÕ giíi . B¶ng 6: NhËp khÈu Cµ phª hoµ tan cña mét sè n­íc §¬n vÞ :1000 tÊn Tªn n­íc 1980 1985 1990 19973.55 Toµn thÕ giíi 243 244.2 310 320 Mü 63.7 59.9 71.5 73.5 Anh 46.3 47.7 50.3 50.7 Ph¸p 23.2 22.9 26 26.2 Canada 18.6 18.4 15.9 17.3 NhËt 15.7 17.7 20.4 21.1 Hµ lan 16.3 5.4 10.3 11.3 (nguån: theo b¸o c¸o cña VINACAFE) Nh­ vËy, tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y nhu cÇu Cµ phª hoµ tan cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ngµy cµng cao . §©y lµ mét chuyÓn biÕn ®¸ng chó ý víi c¸c n­íc xuÊt khÈ._.