Đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam vào thị trường Mỹ

Môc lôc. Lêi nãi ®Çu.....................................................................................................4 Ch­¬ng I: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng dÖt may cña Mü.................7 I. Kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng Mü......................................................................7 1. Giíi thiÖu vÒ nÒn kinh tÕ Mü....................................................................7 2. Mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh cña thÞ tr­êng hµng dÖt may cña Mü..................8 2.1. Dung l­îng thÞ tr­êng.......................................................................8 2.2. Xu h­íng tiªu dïng..........................................................................9 2.3. Kªnh ph©n phèi trªn thÞ tr­êng hµng dÖt may cña Mü...................16 II. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu hµng dÖt may cña thÞ tr­êng Mü..............................................................................................17 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt.................................................................................17 2. T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü..........................................18 III. Vai trß cña thÞ tr­êng Mü trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam.......................................................................21 1. Ph¸t huy lîi thÕ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän truyÒn thèng.................21 2. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô...................................................................23 3. Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu............................................25 Ch­¬ng II: XuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü tõ 1994 tíi nay..............................................................................................27 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü..............................................................................................27 1. Kim ng¹ch vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu..........................................27 2. C¬ cÊu xuÊt khÈu...................................................................................29 3. Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu..........................................................................31 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü........................................................................33 1. Nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cho viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam..............................................................................33 2. Nh÷ng khã kh¨n khi xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü....................................................................................35 Mét sè vÊn ®Ò cÇn chó ý khi xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü........................................................................................38 1. Mét sè quy ®Þnh nhËp khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü................38 1.1. H¹n ng¹ch nhËp khÈu......................................................................38 1.2. Quy ®Þnh vÒ xuÊt xø........................................................................40 1.3. Quy ®Þnh vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸....................................................42 1.4. Quy ®inh vÒ hµng dÔ ch¸y..............................................................44 1.5. Quy ®Þnh vÒ chÕ ®é VISA...............................................................45 1.6. Ph¹t vi ph¹m...................................................................................45 2. Mét sè l­u ý chung khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü............45 2.1. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Mü......................................................45 2.2. HÖ thèng ph¸p luËt Mü...................................................................47 2.3. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü......................................................47 2.4. C¸c hÖ thèng tiªu chuÈn..................................................................48 2.5. VÊn ®Ò vÒ thuÕ................................................................................52 2.6. C¸ch thøc kinh doanh cña doanh nghiÖp Mü..................................52 Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü..............................................53 I. Ch­¬ng tr×nh t¨ng tèc ph¸t triÓn hµng dÖt may 2001-2010.................53 1. Quan ®iÓm t¨ng tèc ph¸t triÓn hµng may mÆc........................................53 2. Môc tiªu t¨ng tèc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2010...................54 3. Ch­¬ng tr×nh t¨ng tèc ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt may...................................55 II. HÖ thèng gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü.............................................57 1. ChÝnh s¸ch thuÕ, tû gi¸ hèi ®o¸i, tÝn dông vµ trî cÊp xuÊt khÈu.............57 2. Mét sè ®èi s¸ch th­¬ng m¹i...................................................................60 2.1. §Èy nhanh lé tr×nh gia nhËp WTO..................................................60 . TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam nh»m t¹o tÝnh t­¬ng thÝch víi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt Mü vµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü...........................................61 2.3. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu................................................................................................63 2.4. §µm ph¸n ®Ó ®­îc GSP cña Mü......................................................65 Hç trî doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng t×m hiÓu vµ th©m nhËp thÞ tr­êng...................................................................................................65 4. §¶m b¶o nguån cung cÊp nguyªn phô liÖu............................................67 5. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc.............................................................68 Nhãm gi¶i ph¸p vi m« vÒ phÝa ngµnh may mÆc vµ doanh nghiÖp................................................................................................68 1. N©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng Mü...........................69 2. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may...................................72 3. Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i th«ng qua Internet..........................76 Nghiªn cøu n¾m v÷ng hÖ thèng ph¸p luËt Mü vµ n©ng cao kh¶ n¨ng ®µm ph¸n.....................................................................................77 TËn dông triÖt ®Ó nh÷ng ­u ®·i thu¬ng m¹i cña Mü dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn......................................................................80 6. N©ng cao kh¶ n¨ng liªn doanh, liªn kÕt.82 KÕt luËn........................................................................................................83 Tµi liÖu tham kh¶o.......................................................................................85 Lêi më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ViÖt Nam ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ (CNH, H§H) ®Êt n­íc v× vËy ®ßi hái cÇn ph¶i nhanh chãng chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu s¶n xuÊt theo h­íng CNH h­íng vµo xuÊt khÈu. Lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn víi d©n sè kho¶ng 80 triÖu ng­êi, thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi thÊp th× lîi thÕ nhÊt ®èi víi ViÖt Nam lµ cã mét lùc l­îng lao ®éng dåi dµo vµ gi¸ nh©n c«ng rÎ. Bëi vËy viÖc ph¸t triÓn mÆt hµng dÖt may cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng. Víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m t­¬ng ®èi cao, dÖt may ®ang lµ mét mÆt hµng chñ lùc, ®ãng vai trß quan träng trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu chung trong c¶ n­íc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu ng­êi lao ®éng. HiÖn nay, c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam ngµy cµng n©ng cao vÒ chÊt l­îng, c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶, ®a d¹ng vÒ mÉu m· ... nªn ®· x©m nhËp thµnh c«ng vµo mét sè thÞ tr­êng lín nh­: EU, NhËt B¶n.... Tuy nhiªn viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Lµ mét thÞ tr­êng réng lín, nhu cÇu vÒ hµng may mÆc cao, ®a d¹ng vµ kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may hµng n¨m cao nhÊt thÕ giíi, Mü lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong ®ã cã ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü ®­îc ký kÕt vµo th¸ng 7/2000 vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ ngµy 10/12/2001 ®· më ra mét c¬ héi míi vµ lµ mét ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Tuy vËy, Mü lµ mét quèc gia cã hÖ thèng ph¸p luËt nghiªm ngÆt vµ chÆt chÏ céng víi viÖc ch­a am hiÓu luËt ph¸p kinh doanh, phong tôc, tËp qu¸n... nªn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng Mü, t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i c¶n trë viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may còng nh­ tõ ®ã ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt võa cã ý nghÜa lý luËn, võa cã ý nghÜa thùc tiÔn. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu. Môc ®Ých chÝnh cña ®Ò tµi nµy lµ giíi thiÖu thÞ tr­êng hµng dÖt may cña Mü vµ thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m qua ®Ó tõ rót ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn chó ý còng nh­ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü trong thêi gian tíi. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. §èi t­îng cña kho¸ luËn nµy lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn chó ý vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü. Pham vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn nµy chØ giíi h¹n ë mÆt hµng dÖt may vµ thÞ tr­êng Mü chø kh«ng më réng ra c¸c mÆt hµng hay thÞ tr­êng kh¸c. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. Kho¸ luËn sö dông ph­¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp, kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn th«ng qua c¸c tµi liÖu. Bªn c¹nh ®ã còng vËn dông nh÷ng quan ®iÓm, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ó lµm s¸ng tá néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi. 5. Bè côc cña ®Ò tµi. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o, kho¸ luËn sÏ ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng dÖt may cña Mü. Ch­¬ng II: XuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü tõ 1994 tíi nay. Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong c«ng t¸c thu thËp tµi liÖu, nghiªn cøu vµ x©y dùng khãa luËn song do thêi gian nghiªn cøu còng nh­ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn kho¸ luËn nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña c¸c thÇy c« gi¸o, b¹n bÌ vµ ®éc gi¶ ®Ó b¶n kho¸ luËn nµy thªm hoµn thiÖn vµ kh¶ thi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o – gi¸o s­, tiÕn sü, nhµ gi¸o nh©n d©n Bïi Xu©n L­u, ng­êi ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em rÊt nhiÒu trong viÖc hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng, nh÷ng ng­êi ®· gióp em cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u vµ cÇn thiÕt ®Ó em thùc hiÖn kho¸ luËn nµy. Ch­¬ng I: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng dÖt may cña Mü. I. Kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr­êng Mü. 1. Giíi thiÖu vÒ nÒn kinh tÕ Mü. Mü lµ mét trong nh÷ng c­êng quèc kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ vµ qu©n sù hµng ®Çu thÕ giíi, ®ång thêi còng lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ lín nhÊt thÕ giíi. Víi diÖn tÝch 9.363.364 km2, d©n sè lµ 281 triÖu ng­êi trong ®ã cã 143 triÖu nam (50,9%) vµ 138 triÖu n÷ (49,1%), Mü lµ mét quèc gia réng lín vµ ®«ng d©n. Víi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó vµ ®a d¹ng (dÇu má, khÝ ®èt, than, quÆng Uran, thñy ®iÖn... ) n­íc Mü ®· ®¹t tíi tr×nh ®é cña mét quèc gia ph¸t triÓn vÒ c«ng nghiÖp cã thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ng­êi n¨m 2000 lµ 33.872 USD vµ tæng s¶n phÈm quèc d©n ®¹t xÊp xØ 9740 tû USD. Nh÷ng ngµnh mòi nhän cña Mü lµ chÕ t¹o hµng kh«ng , ®iÖn tö, tin häc, nguyªn tö , vò trô , ho¸ chÊt. Ngoµi ra, c«ng nghiÖp luyÖn kim, dÖt, chÕ t¹o xe h¬i... còng ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn cao. Ngµnh n«ng nghiÖp Mü cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao víi ­u thÕ chÝnh vÒ c¬ giíi ho¸, kü thuËt canh t¸c tiªn tiÕn, gièng cã n¨ng suÊt cao, sö dông hiÖu qu¶ ph©n bãn, hÖ thèng thuû lîi hoµn h¶o. Ngµnh dÞch vô Mü (dÞch vô ®êi sèng, vËn t¶i, th«ng tin, th­¬ng m¹i, ng©n hµng, tµi chÝnh, b¶o hiÓm...) rÊt ph¸t triÓn chiÕm tíi 70% thu nhËp quèc d©n vµ thu hót 70% lao ®éng c¶ n­íc. HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i Mü rÊt hiÖn ®¹i víi h¬n 3 triÖu ng­êi lµm viÖc. C¶ n­íc cã gÇn 150 triÖu chiÕc xe « t« (gÊp 2 lÇn ë NhËt B¶n ), cã tæng chiÒu dµi ®­êng s¾t lµ 310.000 km, khèi l­îng vËn t¶i ®­êng kh«ng chiÕm 40% tæng khèi l­îng vËn t¶i hµng kh«ng thÕ giíi. Mü lµ n­íc cã tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc vµ lu«n lu«n cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng trao ®æi khoa häc, kü thuËt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ. Lùc l­îng nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ cã tíi 95 v¹n ng­êi, ch­a kÓ sè nh©n viªn kü thuËt. Mü cã nÒn ®¹i häc ®a d¹ng, víi h¬n 1200 c¬ së ®µo t¹o trong ®ã cã kho¶ng gÇn 900 tr­êng ®¹i häc, ®Æc biÖt cã 35 tr­êng ®¹i häc næi tiÕng nhÊt ®µo t¹o c¶ cho ng­êi n­íc ngoµi. VÒ ngo¹i th­¬ng, Mü lµ n­íc nhËp siªu. N¨m 1999, tæng kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 1.156,106 tû USD, n¨m 2000 lµ 1.314,493 tû USD chñ yÕu tõ c¸c n­íc Canada, NhËt B¶n, Mehico, Trung Quèc, §øc, §µi Loan, Anh, Hµn Quèc, Singapore... Trong khi ®ã, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t trÞ gi¸ 888,027 tû USD (n¨m 1999) vµ 978,606 tû USD (n¨m2000) chñ yÕu sang c¸c n­íc nh­ Canada, NhËt B¶n, Mehico, Anh, Hµn Quèc, Hµ Lan... Víi søc m¹nh kinh tÕ, khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghiÖp, qu©n sù, Mü ®ang chi phèi ®êi sèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ quèc tÕ. Lµ thµnh viªn cña nhiÒu tæ chøc kinh tÕ tµi chÝnh quèc tÕ còng nh­ c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn HiÖp Quèc, Mü cã vÞ trÝ quan träng vµ ë nhiÒu n¬i cã tiÕng nãi quyÕt ®Þnh. Mü cã hÖ thèng ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i v« cïng r¾c rèi vµ phøc t¹p. Bé luËt Th­¬ng m¹i (Uniform Commercial Code) ®­îc coi nh­ x­¬ng sèng cña hÖ thèng ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i. 2. Mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh cña thÞ tr­êng hµng dÖt may cña Mü. 2.1. Dung l­îng thÞ tr­êng. §èi víi ngµnh dÖt may, nh÷ng tiªu chuÈn cña mét thÞ tr­êng lµ d©n sè ®«ng, thu nhËp quèc d©n cao, xu h­íng thêi trang ph¸t triÓn m¹nh. Cã thÓ nãi, thÞ tr­êng Mü héi tô kh¸ ®Çy ®ñ c¸c lîi thÕ nµy. Víi d©n sè kho¶ng 281 triÖu ng­êi, tû lÖ d©n sèng ë thµnh thÞ cao (75%), Mü trë thµnh mét trong ba c­êng quèc nhËp khÈu hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi. NÒn kinh tÕ Mü t¨ng tr­ëng æn ®Þnh trong thËp niªn 90 cµng lµm t¨ng thªm niÒm tin cña ng­êi tiªu dïng, ®ång thêi duy tr× tiªu dïng ë møc ®é cao. Trong thêi gian tõ 1989-1993, møc tiªu thô hµng dÖt may ë Mü t¨ng 15%. N¨m 1993, tæng møc tiªu thô hµng dÖt may kho¶ng 86 tû USD (b×nh qu©n ®Çu ng­êi kho¶ng 335 USD). N¨m 1994, møc tiªu thô t¨ng 10% so víi n¨m tr­íc ®ã. Tû träng nhËp khÈu n¨m 1998 chiÕm gÇn 53% tæng møc tiªu thô vµ tû träng nµy cã xu h­íng t¨ng lªn trong t­¬ng lai. Trong hai n¨m 1998-1999, møc chi tiªu trung b×nh cho hµng may mÆc ®· t¨ng lªn 6,3%/n¨m so víi tèc ®é 4,2%/n¨m trong thêi kú 1992-1997. §Õn nay, møc tiªu thô cña Mü ­íc tÝnh kho¶ng 272 tû USD n¨m 2001, tÝnh trung b×nh mçi c­ d©n Mü, c¶ nam giíi, n÷ giíi vµ trÎ em, mua kho¶ng 54 bé quÇn ¸o mçi n¨m. BÊt chÊp nh÷ng con sè ®¸ng ng¹c nhiªn nµy, thÞ tr­êng may mÆc Mü vÉn suy gi¶m nhÑ n¨m 2001(0,2%), nh­ng trªn thùc tÕ , cho dï suy gi¶m nhÑ nh­ng l­îng hµng tiªu thô hµng dÖt may vµ da giµy so víi n¨m 1997 vÉn t¨ng 18,3%. Ng­êi Mü dµnh kh¸ nhiÒu thêi gian cho viÖc ®i mua s¾m quÇn ¸o. Trung b×nh mét n¨m mçi ng­êi d©n Mü sÏ ®i mua quÇn ¸o kho¶ng 22 lÇn. So s¸nh víi §«ng ¢u-14lÇn, Ch©u ¸-13 lÇn; Mehico–10 lÇn vµ Ch©u Mü La tinh-8 lÇn míi thÊy hÕt nhu cÇu vÒ may mÆc ë Mü ®ang dÉn ®Çu thÕ giíi. §©y ®­îc coi lµ nh÷ng tÝn hiÖu tèt lµnh ®èi víi ngµnh dÖt may. H¬n n÷a, Mü cßn lµ mét quèc gia ®a chñng téc víi nhiÒu mµu da kh¸c nhau, nhiÒu phong tôc vµ lèi sèng ®a d¹ng. Víi nh÷ng dÊu hiÖu ban ®Çu cho thÊy n¨m 2002 thÞ tr­êng nµy vÉn ch÷ng l¹i song sÏ trë l¹i møc t¨ng tèc trong n¨m 2003 vµ c¸c n¨m tiÕp theo, ®iÒu nµy cµng khiÕn thÞ tr­êng Mü trë thµnh mét trung t©m tiªu thô lín nhÊt trªn thÕ giíi. 2.2 Xu h­íng tiªu dïng. 2.2.1.Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xu h­íng tiªu dïng. Møc chi tiªu, ®Æc ®iÓm nh©n khÈu häc, sù thay ®æi thãi quen lµm viÖc vµ sù gia t¨ng møc nhËp khÈu víi chi phÝ nh©n c«ng thÊp lµ nh÷ng yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn xu h­íng tiªu dïng hµng may mÆc trªn thÞ tr­êng Mü. Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, møc chi tiªu cña Mü cho nhãm hµng dÖt may ®ang gia t¨ng m¹nh mÏ. ë Ch©u ©u, ng­êi ta dµnh nhiÒu thêi gian vµ tiÒn cña ®Ó mua s¾m quÇn ¸o. Song theo thèng kª n¨m 1999, møc chi tiªu cho hµng dÖt may cña Ch©u ¢u ®ang gi¶m m¹nh, tiªu biÓu nh­ §øc gi¶m 39%, Ph¸p gi¶m 34%, Italia gi¶m 26%, Anh gi¶m 13%. Trong khi ®ã nhu cÇu mua s¾m quÇn ¸o ë Mü t¨ng 23%. Sù thay ®æi ®Æc ®iÓm nh©n khÈu häc cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù thay ®æi xu h­íng tiªu dïng c¸c mÆt hµng may mÆc. Thanh thiÕu niªn Mü ngµy nay – thÕ hÖ con c¸i cña nh÷ng ng­êi ®­îc sinh ra trong thêi kú bïng næ d©n sè 1946-1964 (cßn gäi lµ thÕ hÖ Y) - ®ang nhanh chãng trë thµnh nh÷ng ng­êi tiªu dïng chñ yÕu. Trong m­êi n¨m tíi, sè l­îng thanh thiÕu niªn dù ®o¸n sÏ t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng d©n sè. Løa tuæi thanh thiÕu niªn ngµy nay cã thu nhËp cao vµ chi tiªu nhiÒu h¬n tr­íc ®©y, tû lÖ dµnh cho mua s¾m quÇn ¸o còng rÊt lín. Løa tuæi nµy th­êng chó träng ®Õn quÇn ¸o thêi trang vµ “®å hiÖu”. §ång thêi hä còng rÊt nhanh chãng thÝch øng víi c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn Marketing trªn Internet, t¹o ra nh÷ng c¬ héi cho c¸c c«ng ty b¸n hµng qua Internet. Løa tuæi tõ 45 trë lªn chiÕm 34% tæng sè d©n vµ dù ®o¸n sÏ t¨ng lªn 38% vµo n¨m 2005. Nh÷ng ng­êi thuéc løa tuæi nµy cã xu h­íng dµnh tû lÖ chi tiªu lín h¬n cho viÖc mua nhµ, chi phÝ häc ®¹i häc cña con c¸i vµ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm khi vÒ h­u. Sù c¾t gi¶m tû lÖ chi tiªu cho may s¾m quÇn ¸o buéc hä ph¶i t×m kiÕm nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ võa ®¸p øng ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ hä mong muèn, võa phï hîp víi kho¶n tiÒn hä dù ®Þnh chi tiªu. MÆc dï vËy hä vÉn thuéc nhãm ng­êi chiÕm mét tû lÖ lín trong tæng møc tiªu thô quÇn ¸o. Sù gia t¨ng d©n sè ë løa tuæØ 65 trë lªn lµ dÊu hiÖu tèt cho c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng may mÆc. Nhãm ng­êi tiªu dïng nµy Ýt quan t©m ®Õn thêi trang mµ chó ý nhiÒu ®Õn sù tho¶i m¸i vµ tiÖn dông, phï hîp víi lèi sèng vµ ho¹t ®éng cña hä. Mét xu h­íng ®ang lµm thay ®æi nhu cÇu vÒ hµng may mÆc lµ ng­êi tiªu dïng Ýt cã thêi gian ®Õn cöa hµng h¬n tr­íc v× c«ng viÖc bËn rén vµ hä thÝch dµnh thêi gian nghØ ng¬i cña m×nh ë nhµ víi gia ®×nh vµ b¹n bÌ. Xu h­íng nµy sÏ t¹o c¬ héi cho c¸c nhµ s¶n xuÊt mÆt hµng trang trÝ néi thÊt (vÝ dô nh­ rÌm cña, th¶m tr¶i sµn...) khi ng­êi tiªu dïng muèn lµm c¨n nhµ cña hä trë nªn tho¶i m¸i vµ hÊp dÉn h¬n. §iÒu nµy cã thÓ g©y thªm bÊt lîi cho c¸c nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o bëi viÖc mua s¾m quÇn ¸o kh«ng cßn quan träng l¾m ®èi víi mét sè ng­êi. Mét yÕu tè n÷a cÇn ph¶i nh¾c ®Õn lµ sù thay ®æi c¸c quy ®Þnh trong c«ng së vµ thãi quen lµm viÖc. GÇn ®©y ngµy cµng cã nhiÒu c«ng ty chÊp nhËn cho nh©n viªn mÆc quÇn ¸o tù do thay v× ph¶i mÆc ®ång phôc. MÆt kh¸c, sù gia t¨ng sè ng­êi lµm viÖc t¹i nhµ hµng còng t¹o ra sù thay ®æi trong ngµnh s¶n xuÊt quÇn ¸o. ViÖc ng­êi tiªu dïng t×m kiÕm nh÷ng gi¸ trÞ vµ sù s½n cã trong hµng nhËp khÈu víi chi phÝ thÊp còng g©y nhiÒu ¶nh h­ëng quan träng tíi ngµnh dÖt may. Gi¸ b¸n bu«n quÇn ¸o chØ t¨ng 2% trong suèt giai ®o¹n tõ 1996 ®Õn 1999 trong khi ®ã gi¸ b¸n lÎ ®· h¹ 3% trong giai ®o¹n nµy vµ 2,8% kÓ tõ th¸ng 6 n¨m 2001. §Æc biÖt gi¸ b¸n lÎ quÇn ¸o n÷ giíi ®· gi¶m rÊt m¹nh. YÕu tè nµy lµm t¨ng nhu cÇu nhËp khÈu tõ c¸c n­íc cã chi phÝ nh©n c«ng thÊp vµ lµm dÞch chuyÓn s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty Mü ra n­íc ngoµi. §©y chÝnh lµ c¬ héi cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ nãi riªng ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña m×nh. V× vËy cã thÓ nãi, sù thay ®æi vÒ lîi thÕ so s¸nh cña c¸c n­íc vµ khu vùc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng may mÆc ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi xu thÕ tiªu dïng ë thÞ tr­êng Mü. Ngoµi ra, sù ph©n ho¸ nhu cÇu thµnh nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ tr­êng ®Æc tr­ng còng lµ tÝn hiÖu cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt cã thÓ tËp trung ph¸t huy ­u thÕ cña m×nh trong tõng ph©n ®o¹n thÞ tr­êng môc tiªu. 2.2.2. Xu h­íng tiªu dïng trong t­¬ng lai - Thãi quen tiªu dïng: Còng nh­ c¸c s¶n phÈm kh¸c, mÆt hµng dÖt may bao gåm hai yÕu tè: gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ. V× vËy chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ trë thµnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®èi víi ng­êi tiªu dïng khi hä quyÕt ®Þnh mua hµng. Ngµy nay, trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, s¶n phÈm chØ cã thÓ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh b»ng chÝnh chÊt l­îng. Ng­êi tiªu dïng sÏ bÞ thuyÕt phôc kh«ng chØ bëi tªn tuæi cña c¸c nhµ s¶n xuÊt næi tiÕng, quan träng h¬n lµ gi¸ trÞ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ do s¶n phÈm ®em l¹i. Nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng hµng dÖt may bao gåm: sù võa vÆn vÒ kÝch cì, ®é bÒn, sù tiÖn lîi khi sö dông, kiÓu d¸ng vµ nh·n m¸c. Ng­êi d©n Mü rÊt thùc tÕ hä lu«n c©n nh¾c vµ tÝnh to¸n sao cho c«ng viÖc m×nh lµm ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Nãi riªng vÒ thÞ tr­êng dÖt may, cho dï ng­êi tiªu dïng Mü coi träng vÊn ®Ò nh·n m¸c, giíi trÎ ®Æc biÖt sÝnh dïng “®å hiÖu”, song hä vÉn kh«ng ®i chÖch khái quü ®¹o ®iÒu chØnh cña hai ch÷ “kinh tÕ”. Chóng ta hiÓu r»ng, ng­êi tiªu dïng muèn ®­îc tho¶ m·n nhiÒu nhÊt víi mét kho¶n chi phÝ thÊp nhÊt, ®ã lµ t©m lý chung cña tÊt c¶ kh¸ch hµng. Song nÕu lµm mét phÐp so s¸nh, ta sÏ thÊy møc ®é coi träng vÊn ®Ò gi¸ c¶ cña kh¸ch hµng Mü kh¸ cao. ë Colombia- ®Êt n­íc Nam Mü cã møc sèng cßn thua xa Hoa Kú, 84% ng­êi tiªu dïng s½n sµng tr¶ mét kho¶n tiÒn cao h¬n ®Ó mua ®­îc mét s¶n phÈm may mÆc cã chÊt l­îng tuyÖt h¶o h¬n. ë Italia, tû lÖ nµy lµ 76%, ë Ph¸p vµ §øc còng kho¶ng 75%. Trong khi ®ã, t¹i thÞ tr­êng Mü, n¬i cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao h¬n h¼n, chØ 60% ng­êi tiªu dïng s½n sµng lµm nh­ vËy. Cã thÓ nãi th¼ng ng­êi Mü cã thãi quen th­êng chØ mua nh÷ng hµng ®­îc gi¶m gi¸, do vËy vÊn ®Ò gi¸ c¶ lu«n ®­îc ®Æt lªn lµ mét trong nh÷ng vÞ trÝ cÇn ®­îc quan t©m hµng ®Çu. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ ng­êi tiªu dïng Mü thÝch dïng hµng lo¹i hai víi gi¸ rÎ h¬n mét chót vµ xem nhÑ vÒ chÊt l­îng. Theo thãi quen mua hµng truyÒn thèng, ng­êi tiªu dïng th­êng ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm th«ng qua th­¬ng hiÖu, nh·n m¸c s¶n phÈm. §©y lµ kh¸c biÖt c¬ b¶n vÒ thãi quen tiªu dïng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Th­¬ng hiÖu næi tiÕng còng mang ý nghÜa quan träng ®Ó t¹o nªn søc hÊp dÉn cña s¶n phÈm, song ngµy nay, ng­êi tiªu dïng Mü kh«ng qu¸ coi träng vÊn ®Ò nµy n÷a. ChØ 32% kh¸ch hµng lu«n chó ý vµo nh·n m¸c s¶n phÈm tr­íc khi hä quyÕt ®Þnh mua hµng. Trong khi ®ã, ë c¸c thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ EU vµ NhËt B¶n, vÊn ®Ò th­¬ng hiÖu hµng ho¸ lu«n ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu, 69% ng­êi tiªu dïng Italia sÏ chó ý ngay tíi nh·n m¸c, ë NhËt- 67% vµ ë §øc- 62%. Ng­êi tiªu dïng Mü quan t©m tíi chÊt l­îng nhiÒu h¬n, 69% ng­êi tiªu dïng Mü t×m hiÓu kü chÊt l­îng sîi tr­íc khi quyÕt ®Þnh mua hµng. ChØ 17% kh¸ch hµng thõa nhËn hä t«n sïng vµ sö dông nh÷ng s¶n phÈm may mÆc cña mét h·ng s¶n xuÊt duy nhÊt mµ hä cho lµ næi tiÓng thÕ giíi, tÊt nhiªn tû lÖ nµy r¬i vµo c¸c ng«i sao ®iÖn ¶nh, ng­êi mÉu hoÆc nh÷ng ng­êi næi tiÕng kh¸c. Tuy vËy, xu h­íng lùa chän nµy còng kh¸ phøc t¹p tïy theo c¬ cÊu tuæi vµ c¬ cÊu giíi tÝnh cña kh¸ch hµng. Tõ ®é tuæi 15-24, giíi trÎ sïng b¸i nh·n hiÖu næi tiÕng h¬n vµ hä quyÕt ®Þnh mua s¶n phÈm cña c¸c h·ng cã tªn tuæi næi tiÕng trªn thÞ tr­êng. Sù coi träng chÊt l­îng sîi vµ nh·n hiÖu næi tiÕng ®­îc thÓ hiÖn qua tû lÖ phÇn tr¨m nh­ sau: 44%/56%. Nh­ng tõ 25-34 tuæi, tû lÖ nµy lµ 37%/63%, ë nhãm tuæi 35-55, tû lÖ ng­êi sÝnh dïng “®å hiÖu” cã xu h­íng gi¶m m¹nh, chØ cßn 22%. Vµ cuèi cïng, theo ®iÒu tra, ®é tuæi 56-70, vÊn ®Ò chÊt l­îng ®­îc quan t©m nhiÒu nhÊt, thÞ hiÕu vÒ sù næi tréi gi¶m ®i theo tû lÖ 19%/81%. TÝnh c¸ch ng­êi d©n Mü phãng kho¸ng, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt lín tíi sù lùa chän s¶n phÈm cña hä. Hä mua hµng nhiÒu khi theo c¶m høng, v× vËy nÕu kh«ng t×m thÊy lo¹i s¶n phÈm m×nh ­a chuéng, hä cã thÓ mua mét chñng lo¹i kh¸c ®Ó thay thÕ. Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau còng tuú thuéc vµo tõng løa tuæi. Giíi trÎ cã kh¶ n¨ng thÝch øng cao nhÊt víi sù ®a d¹ng cña c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau. NÕu ë løa tuæi 15-19, 34% ng­êi tiªu dïng quyÕt ®Þnh mua s¶n phÈm kh¸c khi kh«ng t×m thÊy kiÓu s¶n phÈm m×nh ®Þnh mua ban ®Çu th× víi ®é tuæi 20-24, tû lÖ nµy gi¶m xuèng 26% vµ cµng cã xu h­íng thÊp khi tuæi cµng cao. §Õn løa tuæi 55-60, chØ 17% kh¸ch hµng chÊp nhËn ®æi lo¹i s¶n phÈm truyÒn thèng m×nh vÉn dïng b»ng mét lo¹i kh¸c. §©y lµ mét ®iÓm cÇn chó ý v× trong t­¬ng lai, Hoa Kú sÏ trë thµnh n­íc d©n sè giµ, tû lÖ nhãm tuæi 45 vµ 65 ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn. ViÖc t×m hiÓu phong c¸ch mua hµng cña ng­êi tiªu dïng Mü cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trong viÖc ®­a ra thÞ tr­êng lo¹i s¶n phÈm thÝch hîp. §iÓm ®Æc tr­ng trong xu h­íng tiªu dïng Mü lµ së thÝch mua s¶n phÈm mang phong c¸ch cæ ®iÓn h¬n nh÷ng s¶n phÈm mèt thêi th­îng, mÆc dï tû lÖ kh¸ch hµng thÝch dïng s¶n phÈm mèt thêi th­îng kh¸ cao, chiÕm 20% tæng sè ng­êi tiªu dïng hµng dÖt may, ®øng thø hai trªn thÕ giíi chØ sau §øc (30%), h¬n h¼n c¸c trung t©m thêi trang lín nh­ Anh, Italia (19%) vµ Ph¸p (17%). QuÇn ¸o mang phong c¸ch cæ ®iÓn chiÕm gi÷ thÞ phÇn ®¸ng kÓ t¹i thÞ tr­êng Mü – kho¶ng 79%, chøng tá thÞ tr­êng tiÒm n¨ng nµy cã nhu cÇu rÊt phong phó, ®èi t­îng phôc vô kh¸ réng: giíi sµnh ®iÖu vµ c¶ nh÷ng ng­êi b×nh d©n. Hoa Kú qu¶ lµ mét thÞ tr­êng võa dÔ tiÕp cËn nh­ng còng ®Çy thö th¸ch, khã kh¨n. Mét thãi quen ®¸ng ghi nhí cña ng­êi Hoa Kú lµ hä quyÕt ®Þnh mua hµng theo mïa tiªu thô, hä sÏ mua hµng ngay chø kh«ng chê ®Õn cuèi mïa ®Ó mua ®­îc víi møc gi¸ rÎ h¬n. Tû lÖ kh¸ch hµng mua ®å vµo mïa tiªu thô ë Mü chiÕm kho¶ng 64%, ®øng thø ba trªn thÕ giíi sau NhËt B¶n (73%) vµ Hång K«ng (67%). V× vËy, yÕu tè giao hµng ®óng thêi h¹n, b¾t kÞp thêi vô còng rÊt quan träng trong viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Mü. - S¶n phÈm cho t­¬ng lai Tr­íc kia ng­êi Mü thÝch dïng nh÷ng s¶n phÈm may mÆc ®­îc s¶n xuÊt tõ sîi tæng hîp. Nh­ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sö dông s¶n phÈm 100% sîi b«ng ®ang trë thµnh mét xu h­íng. Tû lÖ b«ng trong s¶n phÈm may mÆc vµ ®å gia dông ngµy cµng cao vµ cã chiÒu h­íng t¨ng lªn. N¨m 1998, tû lÖ nµy ®¹t 59,6%, ®Õn n¨m 1999 t¨ng lªn 60,1%. Trong ®ã, tû lÖ b«ng trong s¶n phÈm may mÆc cña nam giíi cao nhÊt, chiÕm 75,8% n¨m 1998 vµ cßn t¨ng thªm 0,2% n¨m 1999. §Æc biÖt trÎ em Mü ®ang dÇn trë thµnh ®èi t­îng sö dông quÇn ¸o sîi b«ng ngµy cµng nhiÒu víi tèc ®é gia t¨ng trung b×nh ®¹t 1,3%. Nh÷ng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt tõ sîi b«ng cã kh¶ n¨ng tiªu thô m¹nh h¬n c¸c s¶n phÈm kh¸c. Trong suèt thêi kú 1990-1999, s¶n phÈm 100% sîi b«ng cã doanh sè t¨ng 10%, doanh thu t¨ng 8,4%, s¶n phÈm cã hµm l­îng b«ng tõ 60% ®Õn d­íi 100% cã møc t¨ng doanh sè 3,8% vµ møc t¨ng doanh thu ®¹t 3.9%. Trong khi ®ã, doanh thu cña c¸c s¶n phÈm cã tû lÖ b«ng d­íi 6% bÞ gi¶m 11,7%. Nh÷ng con sè nµy cµng thÓ hiÖn vai trß cña sîi b«ng ®èi víi thÞ tr­êng dÖt may Mü, nh­ mét kim chØ nam gióp doanh nghiÖp dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam ®Þnh h­íng s¶n phÈm. T×m hiÓu c¬ cÊu s¶n phÈm tiªu thô t¹i thÞ tr­êng dÖt may Mü, cã thÓ thÊy thÞ tr­êng nµy ph©n ®o¹n kh¸ râ rµng, trong ®ã, thÞ phÇn c¸c s¶n phÈm may mÆc dµnh cho phô n÷ lín nhÊt-48,3%, tiÕp ®ã lµ thÞ phÇn hµng may mÆc dµnh cho nam giíi- 27,9%, thÞ phÇn cho trÎ em chiÕm 15,7% vµ cuèi cïng lµ c¸c s¶n phÈm gia dông cã nguån gèc tõ sîi dÖt (th¶m tr¶i sµn, rÌm cöa..) chiÕm 8,1%. MÆc dï n÷ giíi lµ ®èi t­îng phôc vô chÝnh cho ngµnh dÖt may Mü, nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh thu cña c¸c s¶n phÈm dÖt may nam giíi kh¸ cao vµ cã phÇn v­ît tréi h¬n c¶: n¨m 1999 so víi n¨m 1998, doanh sè t¨ng 6,2%, doanh thu t¨ng 4,3%. §iÒu nµy chøng tá thÞ tr­êng dÖt may dµnh cho nam giíi ë Mü ®ang nãng dÇn lªn, mét tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam v× chóng ta ®· tõng cã kinh nghiÖm trong viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gia c«ng ¸o s¬ mi nam cho c¸c thÞ tr­êng EU vµ NhËt B¶n. Ng­êi tiªu dïng Mü thÝch nh÷ng bé trang phôc ®Ñp, chÊt l­îng tèt nh­ng ®Æc biÖt chó ý tíi tÝnh tiÖn lîi. GÇn ®©y, viÖc thay ®æi thãi quen lµm viÖc vµ phong c¸ch ¨n mÆc n¬i c«ng së ®· khiÕn xu h­íng tiªu dïng ë thÞ tr­êng Hoa Kú cã nhiÒu thay ®æi. Tû lÖ tiªu thô Vest vµ Complet gi¶m m¹nh, chiÕm kho¶ng 6% thÞ phÇn, thÊp h¬n Ph¸p vµ §øc gÇn mét nöa. T¹i Italia vµ Anh, thÞ phÇn ¸o Vest cao gÊp ba lÇn s¬ víi Mü. QuÇn ¸o b¶o hé vµ ®ång phôc vÉn duy tr× ë møc 20%. Nh­ng chiÕm ­u thÕ nhÊt ph¶i nãi ®Õn hµng “casual”- mét lo¹i s¶n phÈm may mÆc ®­îc dÖt tõ lo¹i sîi kh«ng cÇn ñi- bao gåm “casual” phæ th«ng vµ “casual” c«ng së. S¶n phÈm “casual” ë thÞ tr­êng dÖt may Mü kh«ng bÞ coi nh­ mét s¶n phÈm kh«ng mang tÝnh lÞch sù, tr¸i l¹i nguêi ta cßn cã thÓ t¹o ra nh÷ng mÉu trang phôc c«ng së tõ chÊt liÖu nµy mµ kh«ng lµm mÊt ®i vÎ trang träng cña nã. NÕu so s¸nh víi c¸c n­íc EU- n¬i s¶n phÈm “casual” rÊt Ýt khi ®­îc mÆc ®Õn c«ng së: ë Anh, tû lÖ nµy thÊp nhÊt chØ 44%: Ph¸p 60%, Italia 67% th× ë Mü 71% c«ng chøc cã thÓ mÆc ®å “casual” ®Õn n¬i lµm viÖc Ýt nhÊt mét lÇn trong mét tuÇn. Doanh sè cña hµng “casual” ngµy cµng t¨ng nhanh. N¨m 1995 møc t¨ng doanh sè chØ ®¹t 7,3%, ®Õn n¨m 1998 con sè nµy ®· t¨ng lªn 10,3% vµ n¨m 1999 l¹i cã tÝn hiÖu ®¸ng mõng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o “casual” khi tû lÖ nµy tiÕp tôc t¨ng lªn ®Õn 12,3%. Chñng lo¹i hµng may mÆc dµnh cho nam giíi tiªu thô m¹nh nhÊt trªn thÞ tr­êng lµ quÇn dµi víi tèc ®é t¨ng doanh thu kh¸ nhanh. N¨m 1997, tèc ®é t¨ng doanh thu chØ ®¹t 3,8%, ®Õn n¨m 1998 ®· lªn tíi 8,6% vµ n¨m 1999 ®¹t 8,4%. §èi víi n÷ giíi, thÞ phÇn v¸y cã xu h­íng gi¶m. N¨m 1995 so víi n¨m 1994 t¨ng 14,7% nh­ng ®Õn n¨m 1998, doanh thu chØ t¨ng h¬n n¨m tr­íc cã 1,3%. Ng­îc l¹i, ¸o len ®ang ngµy cµng cã ­u thÕ. NÕu n¨m 1997, thÞ phÇn ¸o len bÞ gi¶m 1,7% th× ®Õn n¨m 1998, søc tiªu thô hµng nµy t¨ng lªn 26,9% vµ n¨m 1999, tèc ®é nµy vÉn cßn kh¸ cao 14,7%. ë ph©n ®o¹n thÞ tr­êng may mÆc trÎ em, v¸y vµ quÇn dµi cã xu h­íng gi¶m m¹nh. §å thÓ thao vµ quÇn ¸o blouses cho bÐ g¸i dÇn ®­îc thÞnh hµnh víi søc tiªu thô n¨m 1998 t¨ng 6,3% vµ tiÕp tôc t¨ng lªn 8,3% vµo n¨m 1999. 2.3. Kªnh ph©n phèi trªn thÞ tr­êng dÖt may Hoa Kú Sù thay ®æi xu h­íng tiªu dïng hµng may mÆc cïng lµn sãng c¹nh tranh trong ngµnh dÖt may ®· lµm thay ®æi cÊu tróc ngµnh kinh doanh nµy. ViÖc t¸i c¬ cÊu ngµnh tËp trung vµo hai h­íng: s¸t nhËp vµ tæ chøc l¹i c«ng ty b»ng c¸ch t×m nguån cung øng tõ n­íc ngoµi, chó träng vµo viÖc c¶i tiÕn, thiÕt kÕ s¶n phÈm vµ ho¹t ®éng Marketing. NhiÒu c«ng ty s¶n xuÊt quÇn ¸o vµ s¶n phÈm dÖt may sau khi tæ chøc l¹i ®· chuyÓn tõ c«ng ty s¶n xuÊt sang c«ng ty tiÕp thÞ tiªu dïng. Nh÷ng c«ng ty nµy chuyÓn mét phÇn s¶n xuÊt cña hä ra n­íc ngoµi hoÆc t×m kiÕm c¸c nhµ thÇu n­íc ngoµi. ._.ViÖc duy tr× võa ®ñ s¶n xuÊt trong n­íc gióp hä cã kh¶ n¨ng ph¶n øng nhanh víi nh÷ng thay ®æi trong nhu cÇu tiªu dïng, ®ång thêi tËn dông ®­îc lao ®éng rÎ ë n­íc ngoµi ®Ó cung cÊp s¶n phÈm víi gi¸ c¹nh tranh. C¸c c«ng ty b¸n lÎ trë thµnh nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o vµ c¸c c«ng ty s¶n xuÊt quÇn ¸o trë thµnh c¸c c«ng ty b¸n lÎ lµ mét xu h­íng phæ biÕn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Sù s¸p nhËp gi÷a c¸c c«ng ty b¸n lÎ vµ c«ng ty s¶n xuÊt gióp hä kiÓm so¸t toµn bé qu¸ tr×nh h×nh thµnh s¶n phÈm, bao gåm c¸c yÕu tè chÊt l­îng, thêi gian vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhanh chãng sù thay ®æi nhu cÇu. Sù hîp nhÊt c¸c nhµ b¸n lÎ ®· ¶nh h­ëng ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o, lµm chuyÓn dÞch vai trß cña c¸c nhµ s¶n xuÊt bªn trong ngµnh, vai trß khèng chÕ ngµnh ®· chuyÓn tõ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt lín sang c¸c nhµ b¸n lÎ vµ nhiÒu quyÒn lùc h¬n. Kho¶ng 2/3 l­îng hµng may mÆc hiÖn nay ®­îc b¸n qua 12 tËp ®oµn b¸n lÎ chÝnh d­íi c¸c h×nh thøc: Cöa hµng b¸ch ho¸, cña hµng liªn chuçi, cöa hµng ®Æc biÖt vµ c¸c cöa hµng b¸n h¹ gi¸. Cuèi cïng, c«ng nghÖ th«ng tin ®· gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt quÇn ¸o c¶i thiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ph¶n øng nhanh, qua ®ã ph¸t triÓn s¶n phÈm kÞp thêi vµ ®¸p øng nhanh nhu cÇu thÞ tr­êng. Ch­¬ng tr×nh nµy tæng hîp chÆt chÏ c¸c chøc n¨ng vµ ho¹t ®éng cña c¸c kh©u thiÕt kÕ, dù tr÷, liªn hÖ nhµ cung øng, bé phËn c¾t, may vµ hÖ thèng ph©n phèi ®Ó gi¶m thiÓu sù kh«ng hiÖu qu¶, gi¶m dù tr÷ vµ sù tr× trÖ trong qu¸ tr×nh ph¶n øng víi nhu cÇu thÞ tr­êng. Ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc b¾t ®Çu b»ng c¸c d÷ liÖu b¸n hµng tõ m¸y tÝnh tiÒn, sau ®ã tù ®éng chuyÓn thµnh nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó cung cÊp mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c nhÊt. II. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu hµng dÖt may cña thÞ tr­êng Mü. 1. T×nh h×nh s¶n xuÊt. §Çu nh÷ng n¨m 70, lîi dông ­u thÕ cã nhiÒu vïng trång b«ng næi tiÕng cho n¨ng suÊt cao, ®¸p øng ®­îc c¶ nhu cÇu s¶n xuÊt trong n­íc vµ xuÊt khÈu, dÖt may ®· sím ra ®êi vµ trë thµnh ngµnh c«ng nghiÖp ®øng thø 10 trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ë Mü, thu hót h¬n 1,4 triÖu ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn, sù thay ®æi vÒ c«ng nghÖ víi tèc ®é chãng mÆt ®· lµm gi¶m nhanh chãng sè l­îng lao ®éng cña ngµnh. H¬n n÷a, c¸c khu vùc cã lîi thÕ vÒ lao ®éng rÎ ®· c¹nh tranh gay g¾t víi thÞ tr­êng dÖt may Mü. N¨m 1999, c¸c mÆt hµng dÖt may cã gi¸ c¶ c¹nh tranh ®· trµn ngËp thÞ tr­êng lµm cho ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp dÖt Mü tiÕp tôc suy yÕu. T×nh tr¹ng nµy kÐo dµi ®Õn ®Çu n¨m 2001 nµy. Lîi nhuËn sau thuÕ n¨m 1998 ®¹t 2,1 tû USD, n¨m 1999 bÞ gi¶m 60% chØ cßn 0,9 tû USD- ®©y lµ møc thÊp nhÊt tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y. Chi phÝ cao, lîi nhuËn gi¶m tÊt yÕu dÉn ®Õn sè c«ng nh©n còng gi¶m theo tõ 598.000 ng­êi xuèng 562.000 ng­êi. Tõ nh÷ng thèng kª võa nªu trªn, ta cã thÓ thÊy râ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may Mü ®ang thu hÑp dÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cã thÓ nãi, ngµnh dÖt may cña Mü kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh trªn ph¹m vi toµn cÇu, vµ mÆc dï ®· chÞu mét sè l­îng thÊt nghiÖp khæng lå song ngµnh nµy vÉn cßn cã thÓ ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng thiÖt h¹i lín h¬n n÷a do hµng nhËp khÈu trµn ngËp thÞ tr­êng 2. T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü. Mü lµ n­íc nhËp khÈu lín nhÊt thÕ giíi vÒ hµng dÖt may còng nh­ hµng may mÆc. NÕu nh­ n¨m 1997, chØ 72% hµng dÖt may tiªu thô t¹i thÞ tr­êng Mü lµ hµng nhËp khÈu th× sang n¨m 2001 hµng nhËp khÈu ®· chiÕm 88% tæng l­îng hµng dÖt may trªn thÞ tr­êng nµy. Ch©u ¸ lµ khu vùc xuÊt khÈu hµng may mÆc sang thÞ tr­êng nµy víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 1999 h¬n 30,8 tû USD, chiÕm 55% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu hµng may mÆc cña Mü. Trong ®ã, Trung Quèc, Hång K«ng, §µi Loan n»m trong nhãm nh÷ng n­íc xuÊt khÈu hµng may mÆc lín nhÊt vµo thÞ tr­êng nµy trong vµi n¨m gÇn ®©y. Tuy nhiªn nh÷ng nhµ xuÊt khÈu nµy ®ang mÊt dÇn ­u thÕ vÒ thÞ phÇn ë Mü, ng­îc l¹i c¸c n­íc B¾c Mü vµ vÞnh Caribe, chñ yÕu lµ vÞnh Mªhic«, nhê nh÷ng ­u ®·i vÒ h¹n ng¹ch vµ thuÕ quan theo HiÖp ­íc khu vùc tù do B¾c Mü (NAFTA) vµ s¸ng kiÕn vïng lßng ch¶o Caribe (CBI) nªn thÞ phÇn xuÊt khÈu ®· t¨ng nhanh chãng tõ 15,4% n¨m 1997 lªn 17% (t­¬ng ®­¬ng 9.3999 tû USD) n¨m 1998. MÆc dï Trung Quèc võa ký HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i víi Mü nh­ng sù kiÖn nµy kh«ng t¸c ®éng nhiÒu ®Õn thÞ phÇn n­íc nµy v× tr­íc ®ã hä ®· h­ëng quy chÕ Th­¬ng m¹i b×nh th­êng trong quan hÖ bu«n b¸n víi Mü. Trong n¨m 2000, tuy vÉn lµ nhµ nhËp khÈu hµng ®Çu thÕ giíi nh­ng Mü ®· kh«ng më réng thÞ tr­êng quÇn ¸o, ®iÒu nµy ®· g©y ra sù ph¶n ®èi cña 24 n­íc ®ang ph¸t triÓn. Thªm vµo ®ã, cïng víi sù suy tho¸i toµn cÇu vµ nhÊt lµ sau vô khñng bè, thÞ tr­êng hµng dÖt may thÕ giíi ngµy cµng bÞ suy tho¸i. H¬n mét th¸ng kÓ tõ sau vô khñng bè 11/9/2001, xuÊt khÈu hµng may mÆc tõ nhiÒu n­íc Ch©u ¸ vµo Mü bÞ ®×nh ®èn bëi nhiÒu kh¸ch hµng Mü gi¶m mua. B¶ng 1: ChØ sè vÒ hµng dÖt vµ may mÆc nhËp khÈu vµo Mü §¬n vÞ: Hµng trªn: 1.000 m2, hµng d­íi: 1.000 USD T6/ 2002 T1-T6/ 2002 T1-T6/ 2001 Hµng dÖt vµ may mÆc trªn toµn thÕ giíi 3.270.734,7 6.021.067,7 17.695.234,3 32.252.044,1 16.266.677,0 34.227.777,5 Sîi 279.382,3 113.378,2 1.603.648,3 658.626,4 1.601.515,5 707.646,0 V¶i 734.331,6 486.201,4 4.289.195,3 2.685.548,4 3.484.102,9 2.672.911,1 QuÇn ¸o 1.409.940,1 4.649.934,5 7.695.639,6 24.968,.92,9 7.855.556,3 27.164.243,0 Nguån: US. Department of Commerce Office of Textiles and Apparel B¶ng 2: ChØ sè hµng dÖt vµ may mÆc mét sè thÞ tr­êng lín nhËp khÈu vµo Mü. §¬n vÞ: Hµng trªn: 1.000 m2, hµng d­íi: 1.000 USD T6/ 2002 T1-T6/ 2002 T1-T6/ 2001 Canada 294.301,2 259.588,2 1.692.729,3 1.548.854,5 1.674.382,9 1.629.655,1 Mexico 374.982,9 756.494,8 2.169.279,2 4.149.044,3 2.211.184,6 4.687.671,3 B¨ng-la-det 97.825,3 170.390,3 599.495,6 962.741,9 626.935,2 1.105.372,8 Bru-n©y 3.774,0 21.092,8 17.483,3 90.684,2 17.577,9 101.698,4 C¨mpuchia 36.437,2 86.646,5 191.788,7 439.287,4 190.960,1 471.317,3 Trung Quèc 462.304,1 776.399,6 1.893.148,4 3.528.219,4 1.013.345,5 2.853.084,9 Hång K«ng 84.019,8 356.066,3 435.688,7 1.734.637,4 513.734,7 1.963.087,1 Ên §é 130.026,6 238.426,1 748.876,6 1.480.411,8 615.395,5 1.367.789,6 In®«nªxia 97.951,5 192.295,5 587.399,3 1.098.563,9 569.741,6 1.259.445,6 NhËt B¶n 23.376,7 41.937,9 137.847,4 197.281,4 128.639,6 207.949,8 Hµn Quèc 161.692,5 233.632,1 893.549,6 1.253.100,1 657.493,8 1.345.833,7 Macao 31.424,0 101.387,3 139.449,0 498.939,9 125.591,1 509.237,8 Malayxia 27.029,5 64.548,6 154.938,2 340.309,7 152.543,3 393.053,7 Mianma (Buma) 13.284,2 23.386,1 71.280,1 139.872,2 90.338,4 215.864,5 Nªpan 2.942,9 8.334,8 26.133,1 67.479,8 44.939,7 116.974,1 Pa-kit-tan 236.088,1 172.144,8 1.237.559,4 907.860,0 1.061.992,6 940.055,8 Phi-lip-pin 65.867,4 161.020,4 379.080,7 893.406,7 467.400,9 1.112.609,3 Sing-ga-po 4.923,1 22.678,1 31.401,7 125.782,9 35.456,7 147.367,8 Sri-lan-ca 43.671,8 115.787,6 291.373,9 744.330,5 349.186,4 852.387,3 §µi Loan 121.916,1 186.937,9 608.367,5 940.775,2 542.170,8 1.104.053,8 Th¸i Lan 109.458,6 168.229,9 644.758,7 957.118,9 632.768,8 1.144.424,3 ViÖt Nam 29.273,1 73.254,4 83.093,2 184.166,9 16.519,7 27.261,8 Nguån: US. Department of Commerce Office of Textiles and Apparel Qua b¶ng trªn ta thÊy t×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü hiÖn nay nãi chung ®Òu gi¶m sót. HÇu nh­ c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Mü ®Òu kh«ng cã tiÕn triÓn thËm chÝ cßn cã rÊt nhiÒu n­íc bÞ tôt gi¶m, chØ cã Trung Quèc vµ ViÖt Nam lµ cã møc t¨ng ®¸ng kÓ. Víi ViÖt Nam trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 hµng dÖt may nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü t¨ng h¬n 400% so víi cïng kú n¨m tr­íc t­¬ng ®­¬ng kho¶ng 66,5 triÖu mÐt vu«ng v¶i. ViÖt Nam hiÖn lµ nhµ nhËp khÈu lín thø 26. Møc t¨ng nµy cã ®­îc do võa qua, HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®· ®­îc th«ng qua nªn t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy. Trong t­¬ng lai, cïng víi sù ph¸t triÓn thÞnh v­îng cña nhiÒu n­íc, thÞ tr­êng dÖt may sÏ ph¸t triÓn theo xu thÕ më réng, khèi l­îng bu«n b¸n kh«ng ngõng t¨ng lªn, viÖc chuyÓn dÞch s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng may mÆc tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ quy luËt tÊt yÕu. Cïng víi nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã, ngµnh dÖt may ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng. III. Vai trß cña thÞ tr­êng Mü ®èi víi chiÕn l­îc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam. 1. Ph¸t huy lîi thÕ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän truyÒn thèng: Tr­íc hÕt ta ph¶i nhËn ®Þnh ®­îc c¸c ­u ®iÓm tõ néi lùc bªn trong cña ngµnh dÖt may ®Ó tõ ®ã ph¸t huy h¬n n÷a c¸c ­u ®iÓm nµy t¹o thµnh thÕ m¹nh c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm dÖt may cña c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. Víi xu thÕ “chuyÓn dÞch”, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ë c¸c n­íc ph¸t triÓn kh«ng cßn ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh n÷a. Chi phÝ s¶n xuÊt cao, yªu cÇu vÒ sè l­îng lao ®éng lín- nh÷ng yÕu tè nµy kh«ng thÝch hîp víi nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. NghiÔm nhiªn c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn sÏ cã lîi thÕ h¬n trong ngµnh c«ng nghiÖp nµy. C«ng nghiÖp dÖt may lµ c«ng nghiÖp mòi nhän trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt h­íng vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. §iÒu Êy ®­îc gi¶i thÝch tr­íc hÕt bëi nh÷ng ­u thÕ cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Tr­íc hÕt, ngµnh dÖt may lµ mét ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña ViÖt Nam, ra ®êi tõ rÊt sím. NghÒ may n­íc ta ®· ®­îc truyÒn l¹i qua nhiÒu ®êi víi nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cã thÓ kÕ tôc cho ®Õn ngµy nay. NhiÒu lµng nghÒ næi tiÕng víi nh÷ng s¶n phÈm cæ truyÒn nh­ lôa Hµ §«ng, lôa Thæ Hµ...C«ng nghÖ dÖt tuy cßn mang tÝnh thñ c«ng, song víi nh÷ng ­u ®iÓm mang tÝnh ®Æc tr­ng d©n téc cña mçi s¶n phÈm, ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng t¹o ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. H¬n n÷a, may mÆc lµ mét ngµnh kh«ng ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín nh­ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng kh¸c (suÊt ®Çu t­ t¹o viÖc lµm cho mét lao ®éng kho¶ng 2.000 USD). Trong cïng ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, ®Çu t­ cho mét lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp dÖt chØ cÇn 1.000 USD, riªng ngµnh may, con sè nµy cßn thÊp h¬n n÷a, kho¶ng 600-700 USD. H¬n n÷a, ngµnh may mÆc cã thêi gian thu håi vèn nhanh. §èi víi ViÖt Nam- mét ®Êt n­íc cßn nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t­, ®©y lµ ngµnh thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn. Ngoµi ra, kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp ®Õn mét lîi thÕ ®­îc coi lµ m¹nh nhÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam: Chi phÝ lao ®éng rÊt thÊp. Víi nguån lao ®éng dåi dµo cïng b¶n tÝnh cÇn cï, th«ng minh vµ s¸ng t¹o, møc l­¬ng cña c«ng nh©n ngµnh may ë ViÖt Nam t­¬ng ®èi thÊp so víi c¸c khu vùc kh¸c. B¶ng 3: Chi phÝ lao ®éng so s¸nh trong ngµnh dÖt mayn¨m 2000 Quèc gia Chi phÝ lao ®éng(USD/giê) ViÖt Nam In®«nªxia Ên ®é Malayxia Th¸i Lan Xingapo Mü NhËt 0,24 0,32 0,54 1,13 1,18 3,16 10,33 16,37 Nguån : Quy ho¹ch tæng thÓ ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2010 Râ rµng, thu nhËp cña c«ng nh©n ngµnh dÖt may ViÖt Nam so víi mét sè n­íc trªn thÕ giíi qu¸ chªnh lÖch. Chi phÝ cho mét lao ®éng ë NhËt B¶n cao nhÊt, gÊp 91 lÇn so víi ViÖt Nam, ë Mü gÊp 57 lÇn vµ ngay c¶ n­íc l¸ng giÒng cña ViÖt Nam lµ Th¸i Lan, thu nhËp cña c«ng nh©n còng lín gÊp 5 lÇn. Trung Quèc- mét n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may cã nhiÒu ­u thÕ c¹nh tranh h¬n c¶ còng cã møc l­¬ng c«ng nh©n cao h¬n ViÖt Nam 2 lÇn. Trong thêi gian qua, ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng ®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Lµ mét thÞ tr­êng réng lín vµ nhiÒu tiÒm n¨ng nªn Mü ®· vµ ®ang sÏ lµ mét thÞ tr­êng quan träng nh»m môc ®Ých më réng vµ ph¸t huy ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän truyÒn thèng nµy trong t­¬ng lai. Víi nh÷ng lîi thÕ trªn, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã thÓ tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng héi nhËp vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. 2. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô: HiÖn nay, ViÖt Nam võa míi ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi Mü. V× Mü lµ mét c­êng quèc lín, cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi nªn viÖc hai n­íc ®µm ph¸n vµ ®­a ra mét quyÕt ®Þnh vÒ hîp t¸c th­¬ng m¹i nµy tr­íc hÕt gióp ViÖt Nam më ra mét thÞ tr­êng tiªu thô réng lín. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú tr­íc hÕt sÏ cho phÐp tÊt c¶ c¸c c«ng ty ViÖt Nam ®­îc tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa sang Mü. Ch­¬ng I, §iÒu 1.4 cña HiÖp ®Þnh cho phÐp gi÷ nguyªn chÕ ®é h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may nh­ng kh«ng ¸p dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm kh¸c. Ch­¬ng VII, §iÒu 3.3 dù kiÕn lµ c¸c bªn sÏ chÝnh thøc ký kÕt mét HiÖp ®Þnh riªng vÒ dÖt may nh»m ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò vÒ h¹n ng¹ch, thuÕ nhËp khÈu còng nh­ c¸c quy ®Þnh kh¸c liªn quan ®Õn nhËp khÈu hµng dÖt may. MÆc dï hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo Mü ch¾c ch¾n sÏ ph¶i chÞu sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ Mü th«ng qua c¸c yªu cÇu vÒ h¹n ng¹ch song ®©y cã thÓ sÏ lµ c¬ héi cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, xuÊt khÈu ®Õn møc tèi ®a cã thÓ ®­îc ®Ó x¸c lËp sè l­îng tham chiÕu cho c¸c cuéc ®µm ph¸n vÒ h¹n ng¹ch trong t­¬ng lai. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c cña WTO, trong khi ViÖt Nam ch­a ph¶i lµ thµnh viªn cña tæ chøc ®ã. V­ît ra khái ph¹m vi cña quan hÖ song ph­¬ng, viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh nh­ mét tÝn hiÖu m¹nh mÏ cña ViÖt Nam ®èi víi céng ®ång quèc tÕ, thÓ hiÖn quyÕt t©m ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i c¸ch toµn diÖn, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh»m ®¹t t¨ng tr­ëng cao vµ l©u bÒn. §©y còng lµ b­íc tiÕn quan träng trong lé tr×nh gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO cña ViÖt Nam. PhÝa Mü kh¼ng ®Þnh sÏ tÝch cùc ñng hé viÖc ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc nµy. Cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh­ vËy, kh¶ n¨ng ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO ®ang ®Õn gÇn. Theo HiÖp ®Þnh ®a sîi (cã hiÖu lùc tõ n¨m 1974), c¸c n­íc nhËp khÈu cã thÓ th«ng qua tho¶ thuËn song ph­¬ng, hoÆc nÕu kh«ng ®¹t ®­îc tháa thuËn song ph­¬ng th× cã thÓ ®¬n ph­¬ng ¸p ®Æt h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cho tõng n­íc xuÊt khÈu. Tuy vËy, ®Õn n¨m 1994, th¾ng lîi cña vßng ®µm ph¸n Urguay ®· cho ra ®êi HiÖp ®Þnh míi vÒ hµng dÖt may (ATC) nh»m ®­a th­¬ng m¹i hµng dÖt may trë l¹i c¸c nguyªn t¾c cña WTO. Theo ATC, qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i dÖt may sÏ diÔn ra theo 4 giai ®o¹n, kÕt thóc vµo 1/1/2005. NÕu ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO trong t­¬ng lai, chÕ ®é h¹n ng¹ch sÏ kh«ng cßn n÷a, ®ång thêi HiÖp ®Þnh song ph­¬ng ViÖt Nam – Hoa Kú vÒ hµng dÖt may víi nh÷ng yªu cÇu h¹n ng¹ch chÆt chÏ còng kh«ng cßn ý nghÜa. ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu hµng dÖt may ®i kh¾p thÕ giíi, lóc nµy chØ cßn phô thuéc vµo n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ViÖt Nam mµ th«i. ViÖc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ký kÕt vµ th«ng qua cã nghÜa lµ ViÖt Nam cã thªm mét thÞ tr­êng míi nhiÒu tiÒm n¨ng vµ ®­îc h­ëng mét chÕ ®é thuÕ b×nh ®¼ng víi c¸c ®èi thñ kh¸c trªn thÞ tr­êng nµy. Thªm n÷a, khi cã thªm thÞ tr­êng, hµng dÖt may ViÖt Nam sÏ gi¶m ®­îc søc Ðp tõ c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­: EU, NhËt B¶n. ViÖc th­¬ng nh©n ViÖt Nam cã thªm mét ®èi t¸c ®ång nghÜa víi cã thªm mét sù lùa chän. 3. Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu: ThuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu vµo Mü gi¶m tÊt yÕu sÏ thu hót hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Tõ ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng sÏ t¨ng lªn. Theo ­íc tÝnh, gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü cã thÓ t¨ng gÊp ®«i so víi møc th«ng th­êng nhê viÖc ViÖt Nam ®­îc h­ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc (MNF). N¨m 2000, ngay tõ quý I, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ®· t¨ng lªn 240,41% so víi quý I/1999 vµ nhËp khÈu t¨ng lªn 132,39% ®¹t 228,4 triÖu USD. Riªng 10 th¸ng ®Çu n¨m 2000, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ®¹t kho¶ng 605 triÖu USD, v­ît 195 triÖu USD so víi n¨m 1999. Khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc vµo cuèi n¨m 2001 võa qua th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ®¹t trªn 800 triÖu USD, t¨ng kho¶ng 35% so víi n¨m 2000. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ ®ã còng ®i lªn v÷ng m¹nh. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi sÏ ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü khæng lå. HiÖp ®Þnh cßn kÝch thÝch c¹nh tranh vµ c¶i c¸ch l¹i thÞ tr­êng trong n­íc lµm gi¶m chi phÝ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸. H¬n n÷a, ViÖt Nam ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, nhu cÇu vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ kh¸ bøc thiÕt. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i võa cã hiÖu lùc sÏ më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho viÖc nhËp khÈu thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt. §ång thêi, c¸c doanh nh©n ViÖt Nam cã thÓ häc hái ®­îc kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kinh doanh vµ qu¶n lý cña c¸c ®ång nghiÖp Mü. §©y chÝnh lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn gãp phÇn thóc ®Èy ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may trong n­íc ph¸t triÓn, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nhËp khÈu rÊt lín cña thÞ tr­êng Mü. Më réng ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô sÏ thóc ®Èy kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu trong ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may. ViÖc më cöa thÞ tr­êng theo lé tr×nh trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã t¸c dông nh­ chÊt xóc t¸c thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt... ë ViÖt Nam. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ yªn t©m vÒ mét m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, hÖ thèng luËt vÒ ®Çu t­, th­¬ng m¹i hîp lý b¶o vÖ lîi Ých cña hä. Hä sÏ s½n sµng h¬n ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë ViÖt Nam vµ ¶nh h­ëng chung lµ c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh h¬n, nhiÒu nguån thu thuÕ h¬n vµ nhiÒu ngo¹i tÖ h¬n cho ViÖt Nam. Ch­¬ng II: XuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt nam vµo thÞ tr­êng Mü tõ 1994 tíi nay. I. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. 1. Kim ng¹ch vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu: Tr­íc khi Mü xo¸ bá lÖnh cÊm vËn víi ViÖt Nam, do nh÷ng h¹n chÕ trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam kh«ng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng nµy. N¨m 1994, ngay sau khi Tæng thèng Mü Bill Clinton tuyªn bè xo¸ bá lÖnh cÊm vËn, nhiÒu th­¬ng nh©n Mü ®· trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn víi ngµnh may mÆc ViÖt Nam. §· cã nh÷ng th­¬ng nh©n ®Ò nghÞ c«ng ty may ViÖt TiÕn göi b¸o gi¸ vµ cã thÓ hä sÏ ®Æt hµng 50.000 s¶n phÈm ¸o s¬ mi. Mét sè c«ng ty Mü ®Æt vÊn ®Ò víi c«ng ty may Ph­¬ng §«ng sÏ bao tiªu mét ph©n x­ëng trong 5 n¨m vµ trÞ gi¸ gia c«ng cã thÓ ®¹t 1 triÖu USD/n¨m. C«ng ty Fashion Gamex (Hong Kong) ®Çu t­ 100% vèn ë ViÖt Nam ®· xuÊt 100.000 s¶n phÈm s¬ mi, cravat cho c«ng ty Lollyttogs LMT- Mü. Trong khi chuÈn bÞ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ®ang tÝch cùc ®Çu t­ t¨ng quy m«, më réng s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn c¸c ®¬n ®Æt hµng thö cña Mü. C«ng ty dÖt Th¾ng Lîi còng ®Ò ra chñ tr­¬ng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang Mü v× nhËn thÊy thÞ tr­êng nµy cã kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c mÆt hµng ch¨n, drap, gèi, bé tr¶i n«i baby, quÇn ¸o trÎ em. Do chuÈn bÞ tèt viÖc th¨m dß, tiÕp cËn vµ t×m hiÓu thÞ tr­êng nªn ®Çu n¨m 2000, bé phËn thiÕt kÕ mÉu ®· cho s¶n xuÊt mét sè mÉu v¶i nh­ cotton in hoa cao cÊp, v¶i polin, CVC. Do ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cao vÒ chÊt l­îng nªn tÝnh ®Õn th¸ng 7/2000, c«ng ty dÖt Th¾ng Lîi ®· xuÊt khÈu ®­îc 636.000 USD. Ngoµi ra, c«ng ty cßn xuÊt khÈu th«ng qua kh¸ch hµng §øc ®Ó ®­a vµo thÞ tr­êng Mü 70.000 bé tr¶i n«i baby trÞ gi¸ 800.000 USD. TÊt nhiªn, viÖc xuÊt khÈu nh÷ng l« hµng nµy ®­îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn ch­a ®­îc h­ëng biÓu thuÕ ­u ®·i nªn hiÖu qu¶ cßn khiªm tèn, nh­ng còng cã thÓ kh¨ng ®Þnh r»ng chÊt l­îng cña s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó cã c¸i nh×n tæng quan vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü, chóng ta xem xÐt b¶ng sè liÖu d­íi ®©y: B¶ng 4: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü (1994-2000) §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD MÆt hµng 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Hµng dÖt 0.11 1.78 3.59 5.33 5.05 7.51 9.07 Hµng may 2.46 15.09 20.01 20.6 21.35 27.2 40.5 Tæng kim ng¹ch XK 2.57 16.87 23.6 25.93 26.4 34.71 49.57 (Nguån:Bé Th­¬ng m¹i Mü) N¨m 1994- n¨m ®Çu tiªn xo¸ bá lÖnh cÊm vËn, kim ng¹ch hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü cßn rÊt nhá bÐ, chØ ®¹t 2,57 triÖu USD. §iÒu nay còng dÔ hiÓu bëi s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam ch­a t¹o ®­îc thãi quen cho ng­êi tiªu dïng Mü. ViÖt Nam chØ ®­îc biÕt ®Õn nh­ mét ®Êt n­íc nhá bÐ, l¹c hËu vµ nghÌo nµn ë Ch©u ¸ hay mét ký øc vÒ chiÕn tranh ®au th­¬ng. Nh­ng chØ sau mét n¨m, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· gÆt h¸i ®­îc nh÷ng tiÕn bé râ rÖt víi kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn tíi 16,87 triÖu USD ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng thËt bÊt ngê 530%. Con sè nµy ®· thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng cè g¾ng v­ît bËc trong viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng còng nh­ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. N¨m 1999, xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü ®¹t gÇn 34,71 triÖu USD, t¨ng h¬n 31% so víi n¨m 1998. N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü ®¹t 49,57 triÖu USD, t¨ng 42,8% so víi n¨m 1999. Nh­ vËy, l­îng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tuy cßn ch­a chiÕm tû träng lín trong kim ng¹ch nhËp khÈu dÖt may cña Mü nh­ng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ®øng hµng thø n¨m trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung vµo thÞ tr­êng nµy, sau cµ phª, giµy dÐp, h¶i s¶n, dÇu th«. Nh×n chung, mÆc dï kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo Mü cßn thÊp nh­ng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao nh­ vËy còng b¸o mét tÝn hiÖu ®¸ng mõng. B­íc vµo n¨m 2002, nh×n chung t×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc kh«ng nhá, nhÊt lµ trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m. Theo sè liÖu cña Bé th­¬ng m¹i, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®¹t kho¶ng 7.250 triÖu USD, chØ ®¹t 43,7% kÕ ho¹ch n¨m vµ b»ng 94,1% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. XuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 3.783 triÖu USD, gi¶m 7,5% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. Trong t×nh h×nh ®ã, hµng dÖt may ViÖt Nam l¹i cã nh÷ng b­íc t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c. Hµng dÖt may xuÊt khÈu 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®¹t 990 triÖu USD. Trong khi nh÷ng mÆt hµng chñ lùc kh¸c ®ang gi¶m sót, th× hµng dÖt may t¨ng 3% so víi cïng kú n¨m 2001. Riªng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü ®¹t 223 triÖu USD, chiÕm 23% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµ t¨ng 10 lÇn so víi cïng kú n¨m ngo¸i. §©y lµ mét kÕt qu¶ ®ang ghi nhËn 2. C¬ cÊu xuÊt khÈu. Trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü th× c¸c s¶n phÈm may chiÕm ®a sè, hµng dÖt chØ chiÕm tû träng rÊt nhá. Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng kim ng¹ch c¸c s¶n phÈm dÖt trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may qua c¸c n¨m cao h¬n tèc ®é t¨ng cña c¸c s¶n phÈm may ®iÒu ®ã ®· lµm cho tû träng cña c¸c s¶n phÈm dÖt ngµy cµng t¨ng, n¨m 1995 hµng dÖt chØ chiÕm cã 10,56% trong tæng kim ng¹ch xuÊt hµng dÖt may sang Mü th× n¨m 1996 con sè nµy lµ 15,6%, n¨m 2000 lµ 19,42%. Tû träng c¸c s¶n phÈm dÖt t¨ng trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ph¶n ¸nh mét thùc tÕ lµ mÆc dï c¸c s¶n phÈm may cã nh÷ng ­u thÕ h¬n song víi sù ®Çu t­ hîp lý vµ kh«ng ngõng c¶i tiÕn, c¸c s¶n phÈm dÖt cña ViÖt Nam ngµy cµng cã søc c¹nh tranh h¬n trªn thÞ tr­êng Mü. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cña c¶ hai mÆt hµng dÖt vµ may ®· gãp phÇn lµm cho tæng kim ng¹ch cña hµng dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam sang Mü t¨ng cao. ViÖt Nam míi xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü c¸c s¶n phÈm may mÆc vµ mét sè s¶n phÈm gia dông s¶n xuÊt tõ sîi dÖt nh­ ga, drap, gèi, bé tr¶i n«i baby. V× ®©y lµ thÞ tr­êng míi, viÖc t×m hiÓu th«ng tin còng nh­ th©m nhËp thÞ tr­êng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n bªn ViÖt Nam chØ ®­a vµo Mü c¸c mÆt hµng truyÒn thèng cña m×nh. Nh÷ng s¶n phÈm nµy ®· ®­îc ®¸nh gi¸ cao t¹i thÞ tr­êng vèn næi tiÕng bëi nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe vÒ chÊt l­îng còng nh­ mÉu m· s¶n phÈm. C¬ cÊu s¶n phÈm hµng may mÆc ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü tËp trung vµo c¸c chñng lo¹i sau: MÆt hµng dÖt thoi nh­ g¨ng tay, s¬ mi trÎ em...(chiÕm kho¶ng 85% kim ng¹ch) vµ hµng dÖt kim nh­ s¬mi nam, n÷, g¨ng tay dÖt kim vµ ¸o len. §Æc biÖt s¶n phÈm g¨ng tay ViÖt Nam rÊt cã uy tÝn ®èi víi ng­êi tiªu dïng Mü. HiÖn nay, ViÖt Nam míi chØ tËp trung vµo 8 lo¹i (Cat) hµng may mÆc: 331 (g¨ng tay), 338 (s¬ mi nam dÖt kim v¶i b«ng), 339 (¸o choµng dÖt kim), 340 (s¬ mi nam dÖt thoi v¶i b«ng), 435 (¸o choµng n÷ v¶i len), 635 (¸o kho¸c sîi tæng hîp), 638 (¸o s¬ mi dÖt kim), 647 (quÇn sîi tæng hîp). Ta cã thÓ xem xÐt sè liÖu qua b¶ng sau: B¶ng 5: Mét sè chñng lo¹i hµng may mÆc xuÊt khÈu sang Mü §¬n vÞ: triÖu mÐt vu«ng Cat S¶n phÈm 2000 2001 9 th¸ng ®Çu n¨m 2001 9 th¸ng ®Çu n¨m 2002 331 G¨ng tay 6,558 6,055 4,828 2,976 338 S¬ mi nam dÖt kim v¶i b«ng 1,556 2,082 1,632 8,116 339 ¸o choµng dÖt kim 1,447 2,916 1,662 11,539 340 S¬ mi nam dÖt thoi v¶i b«ng 9,595 7,418 5,996 7,031 435 ¸o choµng n÷ v¶i len 0,000 0,006 0,004 1,347 635 ¸o kho¸c sîi tæng hîp 0,281 0,225 0,065 10,686 638 ¸o s¬ mi dÖt kim 0,667 0,380 0,271 2,347 647 QuÇn sîi tæng hîp 1,507 0,416 0,346 7,059 Nguån: US. Department of Commerce Office of Textiles and Apparel Qua b¶ng 4, ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng chñng lo¹i hµng ho¸ chñ yÕu ®­îc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü ®Òu cã nh÷ng b­íc t¨ng tr­ëng rÊt nhanh. Nh÷ng mÆt hµng trªn lu«n chiÕm vÞ trÝ then chèt vµ cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao trong c¬ cÊu hµng may mÆc. §©y lµ nh÷ng mÆt hµng quen thuéc vµ lµ thÕ m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Ngoµi ra, còng thËt ®¸ng mõng tr­íc nh÷ng tiÕn bé trong ngµnh dÖt ViÖt Nam khi chóng ta b¾t ®Çu xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü c¸c s¶n phÈm sîi dÖt tõ ®ay cãi, lau vµ mét sè lo¹i chØ, t¬ nguyªn liÖu cho dï kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng ®¸ng kÓ. Trong t­¬ng lai, ViÖt Nam dù ®Þnh sÏ xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm sîi th«, sîi b«ng vµ sîi dÖt kim vµo Mü ®Ó c¹nh tranh cïng víi c¸c ®èi thñ m¹nh kh¸c. 3. Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu: Do míi chØ ®­îc h­ëng ­u ®·i thuÕ quan tõ quy chÕ quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng cña Mü nªn ngµnh dÖt may ViÖt Nam chØ cã thÓ tiÕn hµnh xuÊt khÈu th«ng qua hai ph­¬ng thøc chñ yÕu: XuÊt khÈu trùc tiÕp vµ xuÊt khÈu uû th¸c gia c«ng víi sè l­îng nhá. 3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp: Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp hay “mua ®øt b¸n ®o¹n” lµ ph­¬ng thøc chiÕn l­îc cña ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam trong t­¬ng lai. HiÖn t¹i do cã nh÷ng khã kh¨n trong vÊn ®Ò chøng nhËn xuÊt sø, hiÓu biÕt thÞ tr­êng Mü cßn h¹n chÕ cïng víi ch­a thiÕt lËp ®­îc hÖ thèng ph©n phèi nªn rÊt Ýt doanh nghiÖp may cã thÓ xuÊt khÈu trùc tiÕp. Doanh thu xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü theo ph­¬ng thøc nµy cßn thÊp, chØ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá trong tæng doanh thu xuÊt khÈu nãi chung. Ngay trong thêi gian ®Çu, mét sè c«ng ty may cã uy tÝn vµ kinh nghiÖm thÞ tr­êng nh­: C«ng ty may 10, C«ng ty may Th¨ng Long, C«ng ty dÖt Th¾ng Lîi... ®· xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng Mü. Ban ®Çu hä chÊp nhËn bÞ thua lç, tr­íc hÕt ®Ó t¹o dùng lßng tin vµ thãi quen tiªu dïng cho ng­êi Mü, ®ång thêi t¹o mèi quan hÖ b¹n hµng tèt, chuÈn bÞ cho t­¬ng lai sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®­îc ký kÕt vµ phª chuÈn. Theo kÕ ho¹ch cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam, c¸c ®¬n vÞ sÏ cè g¾ng t¨ng dÇn tû träng hµng b¸n ®øt trong tæng doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ, cè g¾ng ®¹t 60% tæng doanh thu xuÊt khÈu vµo c¸c n¨m 2004-2005. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng thøc nµy lµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Chi phÝ vÒ nguyªn liÖu vµ c¸c phô phÝ kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ ®­îc gi¶m thiªñ tèi ®a. Tuy nhiªn, còng khã tr¸nh khái c¸c rñi ro bëi v× thÞ tr­êng nµy cßn qu¸ míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam. 3.2. Gia c«ng xuÊt khÈu: ViÖt Nam cho ®Õn cuèi n¨m 2001 võa qua míi ®­îc h­ëng quy chÕ Quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng nªn trong nhiÒu tr­êng hîp ph­¬ng thøc gia c«ng xuÊt khÈu thuËn tiÖn vµ hîp lý h¬n c¶. Trong mét thêi gian dµi, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· lµm quen vµ thÝch øng víi ph­¬ng thøc nµy khi xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi. XuÊt ph¸t tõ nguån nguyªn liÖu trong n­íc kh«ng ®¸p øng ®ñ yªu cÇu vÒ chÊt l­îng còng nh­ vÒ mµu s¾c, thÞ hiÕu tiªu dïng cña n­íc nhËp khÈu, ViÖt Nam ph¶i nhËp nguyªn liÖu cña kh¸ch hµng råi gia c«ng theo c¸c mÉu m· hä ®­a ra. Nh÷ng mÆt hµng vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü trong thêi gian qua phÇn lín do c¸c c«ng ty n­íc ngoµi hiÖn ®ang gia c«ng t¹i ViÖt Nam xuÊt khÈu. Th«ng qua h×nh thøc nµy, hµng ho¸ ViÖt Nam ®· mang th­¬ng hiÖu n­íc ngoµi ®Ó h­ëng ­u ®·i NTR. Ph­¬ng thøc nµy ®· phÇn nµo kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn, nguyªn liÖu vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. Nh­ng trong t­¬ng lai cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mét h­íng ®i ®óng ®Ó cã thÓ tiÕp cËn vµ chinh phôc thÞ tr­êng Mü b»ng chÝnh s¶n phÈm cña m×nh. Tõ ®ã cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh, tr¸nh sù phô thuéc vµo phÝa ®Æt gia c«ng. II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n c¬ b¶n khi xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü. 1. Nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cho viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam * Hoa Kú lµ thÞ tr­êng cã dung l­îng lín vµ yªu cÇu ®a d¹ng vÒ kiÓu c¸ch, mÉu m· hµng dÖt may. TÝnh chung, kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m cña Mü lµ 1.200 tû USD, trong ®ã kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may kho¶ng 60 tû USD. Trong thêi gian ®Çu, viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü kh«ng bÞ r»ng buéc bëi nhËp khÈu. * Nhê hiÖu lùc ¸p dông HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, ®iÒu kiÖn giao dÞch th­¬ng m¹i gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuËn lîi h¬n vµ thuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ tõ ViÖt Nam vµo Mü gi¶m xuèng ®¸ng kÓ t¹o kh¶ n¨ng t¨ng lîi nhuËn xuÊt khÈu hµng dÖt may. B¶ng 6: ThuÕ suÊt hµng dÖt may vµo Mü ThuÕ suÊt MÆt hµng ThuÕ suÊt phæ th«ng (%) ThuÕ suÊt MFN (%) S¶n phÈm dÖt 55,1 10,3 S¶n phÈm may 68,9 13,4 Nguån: Omiko FuKaSe and Will Martin, the effect of the S’s Grating MFN status to ViÖt Nam, World Bank B¶ng 7: Møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng dÖt may Tªn hµng ThuÕ suÊt phi NTR ThuÕ suÊt NTR Møc thuÕ chªnh lÖch QuÇn ¸o b»ng v¶i b«ng 90 10 80 G¨ng tay b¹t 25 24,1 0,9 ¸o kho¸c tõ sîi nh©n t¹o, kh«ng dÖt kim, ®an mãc, lo¹i kh¸c 90 28,8 61,2 ¸o kho¸c tõ sîi nh©n t¹o, cã dÖt kim 72 29,3 42,7 ¸o kho¸c sîi nh©n t¹o, kh«ng dÖt kim, ®an mãc, trªn 36% len 58,5 20,5 38 Bé quÇn ¸o cã ®an mãc, b»ng len hoÆc l«ng ®éng vËt 54,5 16 38,5 ¸o kho¸c ®an mãc trªn 70 % khèi l­îng lµ t¬ t»m 45 4 41 ¸o kho¸c ®an mãc d­íi 70 % khèi l­îng lµ t¬ t»m 45 5,9 39,1 Nguån: Vô ¢u Mü-Bé th­¬ng m¹i ViÖt nam Qua c¸c sè liÖu trªn ta cã thÓ nhËn thÊy møc chªnh lÖch thuÕ lµ rÊt lín gi÷a c¸c n­íc cã quan hÖ víi Mü vµ ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é thuÕ ­u ®·i víi c¸c n­íc ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®é ­u ®·i. Víi viÖc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi Mü ®­îc ký kÕt, ViÖt Nam sÏ còng ®­îc h­ëng c¸c møc thuÕ suÊt ­u ®·i h¬n rÊt nhiÒu._.ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cu¶ c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra s¶n phÈm ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng Mü. 1.1. §µo t¹o nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th­¬ng lµnh nghÒ Muèn n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th× yÕu tè con ng­êi lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua v× con ng­êi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay, tr×nh ®é qu¶n lý vµ lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ch­a cao, chÝnh v× vËy mµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn th«ng tin, kiÕn thøc, n©ng cao tay nghÒ cña nhiÒu doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ. Trong giai ®o¹n nµy vµ s¾p tíi nÕu kh«ng ®­îc chó träng ®Çu t­ vÒ con ng­êi th× ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc tÝnh ­u viÖt cña s¶n phÈm, chø ch­a nãi ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. V× vËy, trong thêi gian tíi c¸c nhµ qu¶n lý trong ngµnh ph¶i chó träng ®Õn vÊn ®Ò th­êng xuyªn ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ cho ®éi ngò c«ng nh©n, kh¶ n¨ng lao ®éng, kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ tiÕp thÞ cña tõng ng­êi, tõng kÝp thî. §èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, ®Ó thµnh c«ng th× ®iÒu tiªn quyÕt lµ ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th­¬ng lµnh nghÒ. Mét ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th­¬ng m¹nh lµ mét ®éi ngò cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc ®Ó t×m hiÓu mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi nhu cÇu thÞ tr­êng quèc tÕ, quy m« cña nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ®ã cña nÒn s¶n xuÊt trong n­íc. §ång thêi ph¶i n¾m b¾t ®­îc chÝnh x¸c mäi th«ng tin vÒ sù thay ®æi ®ã (nh­ c¸c diÔn biÕn vÒ chÝnh trÞ, qu©n sù, tµi chÝnh, tiÒn tÖ...) cho dï lµ nÆng nÒ, thËm chÝ mang tÝnh thÊt thiÖt còng ph¶i cung cÊp ngay lËp tøc. Kh¶ n¨ng tiÕp thÞ tèt còng lµ mét tiªu chuÈn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th­¬ng trong doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu m¹nh. V× ®©y lµ ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c. Sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ®ßi hái ph¶i cã kh¶ n¨ng tiÕp thÞ tèt h¬n h¼n c¸c doanh nghiÖp néi th­¬ng hoÆc doanh nghiÖp s¶n xuÊt, v× thÞ tr­êng mµ hä ph¶i tiÕp cËn lµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. ë ®ã, c¸c ®ßi hái vµ tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng cao h¬n h¼n so víi thÞ tr­êng trong n­íc vµ lu«n ph¶i ë møc ngang víi tiªu chuÈn chung cña thÕ giíi. 1.2. øng dông c«ng nghÖ m· sè m· v¹ch vµo ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Tõ n¨m 1990, hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu yªu cÇu s¶n phÈm ph¶i cã m· sè, m· v¹ch míi ®­îc nhËp khÈu, s¶n phÈm cña ViÖt Nam kh«ng cã m· sè, m· v¹ch th× sÏ kh«ng thÓ b¸n ®­îc hoÆc muèn b¸n th× ph¶i chÊp nhËn ®Ó b¹n hµng n­íc së t¹i gia c«ng, ®ãng gãi l¹i, võa tèn kÐm, võa phøc t¹p dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt thÞ tr­êng. V× vËy, viÖc EAN - VN ra ®êi (1995) vµ gia nhËp Héi m· sè vËt phÈm quèc tÕ ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cÊp b¸ch cÇn thÓ hiÖn m· sè, m· v¹ch trªn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Ngoµi ra, ¸p dông c«ng nghÖ m· sè, m· v¹ch ®· gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng dÖt may thùc hiÖn qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh mét c¸ch khoa häc, thuËn tiÖn, nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ tiÕt kiÖm trong kh©u ph©n phèi, l­u th«ng hµng ho¸, kiÓm kª, kiÓm so¸t vµ thanh to¸n gãp phÇn b¶o hé b¶n quyÒn cña hµng ho¸ mét c¸ch tÝch cùc, chèng sù lµm gi¶, lµm nh¸i... Thùc tÕ ®ang ngµy cµng chØ ra r»ng, c«ng nghÖ m· sè, m· v¹ch- ngµnh c«ng nghÖ nhËn d¹ng tù ®éng tiªn tiÕn víi ­u ®iÓm chÝnh x¸c, khoa häc, nhanh chãng tiÖn lîi lµ c«ng nghÖ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc khi x©y dùng mét nÒn kinh tÕ trong bèi c¶nh thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn nÒn th­¬ng m¹i toµn cÇu ho¸. 1.3. øng dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo chuÈn quèc tÕ (ISO) trong doanh nghiÖp vµ tu©n thñ thùc hiÖn c¸c hÖ thèng tiªu chuÈn cÇn thiÕt. Mü lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®Ò x­íng ra c¸c HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, bëi vËy c¸c s¶n phÈm dÖt may b¸n vµo thÞ tr­êng Mü ph¶i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9000. VËy mét vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ã lµ: ®Ó s¶n phÈm cña m×nh ®¹t chÊt l­îng quèc tÕ vµ x©m nhËp thÞ tr­êng yªu cÇu cao nh­ Mü, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn mµ cô thÓ lµ ISO 9000. Tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ ISO 9000 ®Ò cËp ®Õn c¸c yÕu tè chÝnh trong qu¶n lý chÊt l­îng nh­ chÝnh s¸ch chØ ®¹o vÒ chÊt l­îng: nghiªn cøu thÞ tr­êng: thiÕt kÕ triÓn khai s¶n phÈm; qu¸ tr×nh cung øng, bao gãi, ph©n phèi, xem xÐt ®¸nh gi¸ néi bé, dÞch vô sau khi b¸n hµng; kiÓm so¸t tµi liÖu, ®µo t¹o. Cã thÓ nãi, HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO cho phÐp doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm ë mäi kh©u, tõ thiÕt kÕ s¶n phÈm ®Õn kh©u xuÊt x­ëng. Ph­¬ng ch©m cña ISO lµ : tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tèt sÏ cho ra s¶n phÈm cuèi cïng cã chÊt l­îng tèt vµ h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. V× vËy, muèn thµnh c«ng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, ®µo t¹o mäi ng­êi trong doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ theo quy ®Þnh tr­íc. §Æc biÖt, doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Çu t­ cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng hµng ho¸ b¾t ®Çu tõ nhËp nguyªn liÖu - quy tr×nh s¶n xuÊt - s¶n phÈm nghiÖm thu. ViÖc nhanh chãng x©y dùng hÖ thèng chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ t¹i c¸c doanh nghiÖp lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®Ó: -Kh¾c phôc t×nh tr¹ng yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é vµ thiÕu ®iÒu kiÖn trang bÞ kiÓm nghiÖm ®o l­êng ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. -§Çu t­ x©y dùng phßng thÝ nghiÖm t¹i nhµ m¸y cã kh¶ n¨ng kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm tr­íc khi xuÊt khÈu, tr¸nh t×nh tr¹ng chØ nghiÖm thu ®¸nh gi¸ theo c¶m nhËn vµ kinh nghiÖm. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i nhanh chãng ®¸p øng ®­îc mét sè yªu cÇu tiªu chuÈn kh¸c còng kh¸ ®Æc thï vµ quan träng ®èi víi hµng dÖt may ®ã lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ SA 8000 vµ WRAP, ®©y lµ nh÷ng tiªu chuÈn rÊt cÇn thiÕt cho hµng dÖt may khi x©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng. HiÖn nay, rÊt Ýt doanh nghiÖp ViÖt Nam chó ý ®Õn c¸c tiªu chuÈn nµy v× vËy nhiÒu khi ®· g©y ra ®æ bÓ hîp ®ång. ViÖc tu©n thñ nh÷ng tiªu chuÈn trªn sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam n©ng cao uy tÝn vµ cã ®ñ n¨ng lùc vµ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. 2. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm 2.1. C¶i thiÖn chÊt l­îng s¶n phÈm Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, nhÊt lµ sau n¨m 2005, khi h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c ®­îc b·i bá th× thÞ phÇn cña mçi n­íc xuÊt khÈu phô thuéc phÇn lín vµo kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi hµng dÖt may, c¸c biÖn ph¸p c¹nh tranh “phi gi¸ c¶” tr­íc hÕt lµ c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, trong rÊt nhiÒu tr­êng hîp ®· trë thµnh yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh. Mü lµ thÞ tr­êng rÊt “khã tÝnh “, ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng. Ng­êi tiªu dïng ë thÞ tr­êng nµy cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, nªn yÕu tè chÊt l­îng vµ nh·n m¸c s¶n phÈm ®­îc chó ý h¬n c¶. §Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: - KiÓm tra chÆt chÏ chÊt l­îng nguyªn phô liÖu, t¹o b¹n hµng cung cÊp nguyªn phô liÖu æn ®Þnh, ®óng thêi h¹n, b¶o qu¶n tèt nguyªn phô liÖu, tr¸nh xuèng phÈm cÊp. CÇn l­u ý r»ng nguyªn liÖu sîi v¶i lµ nh÷ng hµng ho¸ hót Èm m¹nh, dÔ h­ háng. - Tu©n thñ nghiªm ngÆt yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng vÒ nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng mÉu hµng vµ tµi liÖu kü thuËt bªn ®Æt hµng cung cÊp vÒ m· hµng, quy c¸ch kü thuËt, nh·n m¸c, ®ãng gãi bao b×... - §¶m b¶o chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu vµ lu«n gi÷ uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Muèn vËy mäi s¶n phÈm may mÆc xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i ®­îc kiÓm tra qua mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. VÝ dô hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu cña §µi Loan kiÓm tra b»ng c¸ch ph©n c¸c doanh nghiÖp theo c¸c nhãm: -Nhãm ph¶i kiÓm tra ®ét xuÊt ( nhãm A) -Nhãm kiÓm tra ®Þnh kú ( nhãm B) -Nhãm kiÓm tra b¾t buéc ( nhãm C) ViÖc ph©n lo¹i trªn cã sù ®iÒu chØnh gi÷a c¸c nhãm theo kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tÕ tõng giai ®o¹n. §©y cã thÓ lµ mét kinh nghiÖm tèt mµ c¸c doanh nghiÖp may còng nh­ c¸c c¬ quan kiÓm ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸ cña ViÖt Nam nªn tham kh¶o, ¸p dông trong c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l­îng hµng may mÆc xuÊt khÈu. 2.2. §¶m b¶o yªu cÇu vÒ giao hµng Giao hµng ®óng thêi h¹n lµ yªu cÇu rÊt quan träng víi s¶n phÈm dÖt may do yÕu tè thêi vô vµ phï hîp thêi trang lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh vÒ tÝnh c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy. V× vËy cÇn : - Chñ ®éng trong kh©u vËn chuyÓn, bèc dì hµng ho¸. - Ph©n bæ c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu ë c¸c khu vùc thuËn tiÖn cho giao hµng xuÊt khÈu. Mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n vÒ hµng dÖt may ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ cao trªn thÞ tr­êng Mü lµ uy tÝn vÒ giao hµng ®óng h¹n, thÞ tr­êng Mü cã ®ßi hái rÊt kh¾t khe vÒ ®iÒu kho¶n nµy. Hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Mü ph¶i c¹nh tranh víi c¸c n­íc NAFTA, nh÷ng n­íc cã ­u thÕ vÒ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn chuyÓn t¶i, giao hµng còng nh­ c¸c ­u ®·i vÒ thñ tôc nhËp c¶nh, gi÷ ®­îc ­u thÕ vÒ giao hµng lµ nhiÖm vô khã kh¨n nh­ng rÊt cÇn thiÕt. Do vËy cÇn nhanh chãng nghiªn cøu, thiÕt lËp hoÆc thuª c¸c kho ngo¹i quan t¹i Mü ®Ó lu«n ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi, tõng b­íc tiÕn tíi viÖc nghiªn cøu, dù b¸o nhu cÇu tiÒm n¨ng cña kh¸ch hµng, ®ñ n¨ng lùc s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm míi hîp thêi trang t¹i thêi ®iÓm thÝch hîp nhÊt nh»m ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô. 2.3. Gi¶m dÇn tû träng gia c«ng, t¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu trùc tiÕp. Kinh doanh víi Mü c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ph¶i tiÕp cËn vãi ph­¬ng thøc b¸n trùc tiÕp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp cÇn chó träng gi¶m tû träng gia c«ng vµ xuÊt khÈu sang n­íc thø ba, t¨ng dÇn tû träng xuÊt khÈu trùc tiÕp. §©y lµ biÖn ph¸p rÊt quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu trùc tiÕp cÇn : * §¶m b¶o cung cÊp nguyªn phô liÖu: S¶n phÈm ngµnh dÖt ph¶i ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ngµnh may vµ t¹o lËp mèi quan hÖ qua l¹i mËt thiÕt gi÷a dÖt vµ may. Ngµnh dÖt nªn thµnh lËp bé phËn chuyªn tr¸ch th­êng xuyªn n¾m v÷ng nhu cÇu cña ngµnh may ®Ó tõ ®ã cã h­íng ®Çu t­ vµ tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý. Ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phô liÖu may trong n­íc. Ngay tõ ®Çu ph¶i ®Çu t­ cho c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu may xuÊt khÈu. Cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc. Quü th­ëng xuÊt khÈu cã 5% dµnh cho c¸c doanh nghiÖp sö dông nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc lµ mét biÖn ph¸p tèt cho vÊn ®Ò nµy. * T¹o lËp tªn tuæi vµ kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Mü. §Ó xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng Mü, s¶n phÈm ViÖt Nam ph¶i ®­îc kinh doanh b»ng nh·n m¸c cña m×nh . Muèn vËy : - CÇn tËp trung cho c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong kh©u thiÕt kÕ mÉu v¶i còng nh­ s¶n phÈm may. - Tæ chøc tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸. - Tr­íc m¾t cã kÕ ho¹ch hîp t¸c víi c¸c viÖn mèt, hoÆc thuª chuyªn gia thiÕt kÕ mèt cña n­íc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. - Kh¾c phôc khã kh¨n vÒ thiÕu nguån tµi chÝnh vµ nh©n lùc trong kh©u thiÕt kÕ mÉu m·, ph¸t triÓn s¶n phÈm míi th«ng qua viÖc trao ®æi b¶n quyÒn gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ tranh thñ sù hç trî cña c¸c nhµ nhËp khÈu còng nh­ ®¹i diÖn cña c¸c m¹ng l­íi ph©n phèi t¹i Mü. - Khi ch­a cã tªn tuæi trªn thÞ tr­êng Mü th× c¸ch tèt nhÊt ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng trong giai ®o¹n ®Çu lµ mua b»ng s¸ng chÕ, nh·n hiÖu cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Ó lµm ra s¶n phÈm cña hä víi gi¸ rÎ h¬n, qua ®ã th©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi b»ng s¶n phÈm “ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam”, ®ång thêi häc tËp kinh nghiÖm, tiÕp thu c«ng nghÖ ®Ó tiÕn tíi sù thiÕt kÕ mÉu m·. - Khai th¸c lîi thÕ cña viÖc tham gia Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN (AICO) nh»m thu hót c«ng nghÖ cao cña c¸c n­íc ASEAN, hîp t¸c trong ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ khai th¸c lîi thÕ vÒ thuÕ suÊt ­u ®·i b»ng møc thuÕ suÊt CEPT cña s¶n phÈm t¹i thêi ®iÓm 2006 theo quy ®Þnh cña AICO còng nh­ c¸c ­u ®·i phi thuÕ quan kh¸c. * T¨ng c­êng c«ng t¸c ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸: ë nhiÒu n­íc, ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc. HiÖn nay, ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu qua c¸c n­íc trung gian hoÆc gia c«ng cho c¸c n­íc kh¸c. §Ó xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng Mü, s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam cÇn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng Mü b»ng nh·n hiÖu cña m×nh. Tuy nhiªn, ®¨ng ký mét nh·n hiÖu hµng ho¸ ph¶i chÞu chi phÝ cao, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ kÕt hîp víi nhau ®Ó ®¨ng ký mét nh·n hiÖu xuÊt khÈu chung cho tõng lo¹i s¶n phÈm. * N©ng cao hiÖu qu¶ gia c«ng xuÊt khÈu, tõng b­íc t¹o tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp: CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng trong vµi n¨m tíi, ViÖt Nam vÉn gia c«ng hµng dÖt may lµ chñ yÕu, mét mÆt xuÊt ph¸t tõ xu h­íng chuyÓn dÞch s¶n xuÊt tÊt yÕu cña ngµnh dÖt may thÕ giíi, mÆt kh¸c do ngµnh dÖt may ViÖt Nam ch­a ®ñ “ néi lùc” ®Ó xuÊt khÈu trùc tiÕp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi kh©u tiÕp thÞ, cung cÊp nguyªn liÖu, thiÕt kÕ... vµ ®Æc biÖt lµ phèi hîp c¸c “c«ng ®o¹n” nµy ®Ó cho ra ®êi mét s¶n phÈm míi cã søc c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn yÕu kÐm th× gia c«ng vÉn lµ h×nh thøc cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶. Gia c«ng lµ b­íc ®i quan träng ®Ó t¹o lËp uy tÝn cña s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Mü b»ng nh÷ng ­u thÕ riªng biÖt nh­ : gi¸ rÎ, chÊt l­îng tèt, giao hµng ®óng h¹n v.v.. §ång thêi th«ng qua gia c«ng xuÊt khÈu ®Ó häc hái kinh nghiÖm, tiÕp thu c«ng nghÖ cña c¸c n­íc kh¸c vµ tÝch luü ®æi míi trang thiÕt bÞ, t¹o c¬ së vËt chÊt ®Ó chuyÓn dÇn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. 2.5. Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü th× qu¶ng c¸o lµ mét gi¶i ph¸p quan träng hµng ®Çu trong viÖc tung s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng, nã t¹o ra sù thu hót, chó ý cña c¸c ®èi t­îng tiªu dïng t¹i thÞ tr­êng ®ã ®èi víi s¶n phÈm, kÝch thÝch ng­êi mua sö dông s¶n phÈm. Do vËy, tr­íc khi ®­a hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n phï hîp víi tËp qu¸n v¨n ho¸ vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng t¹i Mü. Muèn vËy cÇn ph¶i nghiªn cøu xem ph­¬ng thøc qu¶ng c¸o vµ ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o nh­ thÕ nµo lµ phï hîp nhÊt, g©y ®­îc sù chó ý nhÊt vµ kÝch thÝch ®­îc tíi møc cao nhÊt ng­êi tiªu dïng ®Ó hä quyÕt ®Þnh mua s¶n phÈm. Nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶ng c¸o trªn võa ph¶i mang tÝnh ®éc ®¸o võa ph¶i mang tÝnh ch©n thùc, phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m lý c¸ biÖt cña ng­êi mua, ®óng ®èi t­îng vµ ®óng thêi ®iÓm. 3. Thóc ®Èy sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i th«ng qua Internet Ngµy nay th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi, giao dÞch trªn ph¹m vi toµn cÇu. NhËn thøc râ tiÒm n¨ng to lín cña ngµnh “th­¬ng m¹i kh«ng giÊy tê”, víi t­ c¸ch lµ mét ®ßn bÈy quan träng nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, chÝnh phñ Mü ®ang cè g¾ng thiÕt lËp mét m«i tr­êng kinh doanh sao cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã thÓ t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt trªn ph¹m vi toµn cÇu. B»ng viÖc tËn dông c¸c c«ng nghÖ míi ®Ó lµm t¨ng kh¶ n¨ng kinh doanh, hiÖn nay Mü ®ang tÝch cùc khai th¸c Internet vµ tham gia vµo th­¬ng m¹i ®iÖn tö nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ còng nh­ dÞch vô ra thÞ tr­êng thÕ giíi. V× vËy, muèn hîp t¸c víi Mü mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cßn con ®­êng nµo kh¸c lµ ph¶i tiÕp cËn tõng b­íc mét c¸ch hîp lý, t¹o mét m«i tr­êng kinh doanh thùc sù, h×nh thµnh th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam ®Ó héi nhËp víi th­¬ng m¹i ®iÖn tö thÕ giíi. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy m«i tr­êng kinh doanh th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam: - Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô Internet: ph¸t triÓn Internet tr­íc hÕt lµ ph¸t triÓn c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô gia t¨ng cho Internet. Tõ ®ã, c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ t×m kiÕm kh¸ch hµng, kh«ng ngõng më réng néi dung khai th¸c Internet. B»ng c¸ch ®ã, sè l­îng thuª bao cña Internet ph¸t triÓn ngµy mét nhanh. - §­a c¸c b¸o chÝ, trung t©m th«ng tin, tra cøu lªn m¹ng: b»ng c¸ch nµy, c¸c doanh nghiÖp biÕt dïng Internet ®Ó tra cøu th«ng tin, t×m b¹n hµng qu¶ng c¸o th«ng tin vÒ m×nh. - §Èy m¹nh kinh doanh th«ng tin th­¬ng m¹i qua Internet: cÇn sím ®­a dÞch vô cung cÊp th«ng tin lªn m¹ng ®Ó l«i kÐo c¸c doanh nghiÖp tham gia kÕt nèi m¹ng. Néi dung th«ng tin ph¶i nhanh, nh¹y, chÝnh x¸c vµ bao trïm c¶ n­íc. C¸c néi dung th«ng tin vÒ gi¸ c¶, thÞ tr­êng thÕ giíi cÇn ®­îc cËp nhËt vµ ®­a vµo ®¸p øng víi nhu cÇu thÕ giíi. - C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc tÝch cùc tham gia nèi m¹ng Internet ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch, luËt ph¸p tõ ®ã t¹o ra thãi quen nhu cÇu dïng Internet trong ®êi th­êng. 4. Nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p cña Mü vµ n©ng cao kh¶ n¨ng ®µm ph¸n. 4.1 Nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng ph¸p luËt Mü. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng quy ®Þnh liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu trong LuËt kinh doanh cña Mü, cung c¸ch lµm ¨n vµ t¸c phong cña ng­êi Mü v.v.. gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam tÝnh to¸n, c©n nh¾c vµ cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc hîp t¸c kinh doanh víi c«ng ty Mü ®Õn møc nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, rñi ro thÊp nhÊt. §Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vµ ®¶m b¶o s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng còng nh­ gi¸ c¶, mµ cßn ph¶i th«ng th¹o hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü, n¾m ®­îc hÖ thèng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu còng nh­ thñ tôc nhËp khÈu hµng hãa vµo Mü. Nh­ ®· nãi ë trªn, hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü rÊt phøc t¹p, r¾c rèi vµ chÆt chÏ. Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh vÒ thuÕ quan vµ h¶i quan khi xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m tíi LuËt vÒ tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm, LuËt b¶o hµnh vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng... ThÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng cã søc mua lín song yªu cÇu cao vÒ chÊt l­îng ®Æc biÖt ®èi víi hµng dÖt may, thÞ tr­êng Mü cã nhiÒu ®ßi hái vÒ chÊt l­îng. Ngoµi viÖc ®©y lµ nh©n tè c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp sÏ ph¶i chÞu c¸c chÕ tµi cña LuËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm nÕu cã vi ph¹m vÒ chÊt l­îng. Theo luËt nµy, nhµ s¶n xuÊt vµ ng­êi b¸n hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi tiªu dïng vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ s¶n xuÊt vµ b¸n trªn thÞ tr­êng Mü. §©y lµ nh÷ng quy ®Þnh ®Ó b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng khái bÞ thiÖt h¹i do hµng ho¸ hä ®· mua. Mü lµ n­íc thÓ chÕ ho¸ chÆt chÏ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. Theo LuËt b¶o hµnh vµ b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, cã hai lo¹i b¶o hµnh : b¶o hµnh râ rµng vµ b¶o hµnh ngÇm. B¶o hµnh râ rµng ®­îc hiÓu khi trªn hµng ho¸ cã ghi mÉu m·, quy c¸ch, thµnh phÇn... tøc lµ bªn b¸n ®· cam kÕt b¶o ®¶m. B¶o hµnh ngÇm lµ sù ®¶m b¶o hµng ho¸ ®· phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña ng­êi mua mÆc dï ®«i khi môc ®Ých sö dông ®ã kh«ng gièng víi môc ®Ých ban ®Çu cña nhµ s¶n xuÊt. Nh­ vËy, bªn c¹nh viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i l­êng tr­íc kh¶ n¨ng bÞ kiÖn bëi “Th­îng ®Õ cña m×nh”. Theo kinh nghiÖm cña c¸c nhµ xuÊt khÈu thµnh c«ng trªn thÞ tr­êng Mü th× viÖc mua b¶o hiÓm vÒ th­¬ng m¹i ®èi víi hµng ho¸ t¹i c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã tiÕng lµ viÖc lµm kh«n ngoan nhÊt ®Ó h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh. §Ó h¹n chÕ sai lÇm do Ýt hiÓu biÕt vÒ luËt c¸c doanh nghiÖp nªn t×m ®Õn luËt s­ trong mçi th­¬ng vô. Ngoµi ra, doanh nghiÖp nªn céng t¸c víi v¨n phßng t­ vÊn hoÆc luËt s­ t¹i Mü ®Ó cã th«ng tin vÒ nh÷ng thay ®æi thñ tôc h¶i quan - mét trong nh÷ng thñ tôc phøc t¹p nhÊt. 4.2. N©ng cao kü n¨ng ®µm ph¸n víi doanh nh©n Mü §Æc ®iÓm næi bËt trong c¸ch ®µm ph¸n víi ng­êi Mü lµ ®i th¼ng vµo vÊn ®Ò, bá qua nh÷ng lêi lÏ r­êm rµ. Ngoµi lý do muèn tiÕt kiÖm thêi gi¹n, coi thêi gian lµ tiÒn b¹c (Time is money), ng­êi Mü cßn muèn nhanh chãng ®Þnh ®o¹t th­¬ng vô. NÕu thÊy kh«ng cã kh¶ n¨ng bu«n b¸n víi ®èi t¸c hä chÊm døt ngay vµ dµnh thêi gian ®Ó tiÕp xóc, th­¬ng l­îng víi ng­êi kh¸c. Th­¬ng nh©n Mü th­êng cã biÖn ph¸p gi¶m bít rñi ro trong kinh doanh b»ng c¸ch so¹n s½n nh÷ng hîp ®ång, trong ®ã khÐo lÐo ®­a ra nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ thêi gian giao hµng, ®ång thêi cã nh÷ng chi tiÕt mang tÝnh thñ ®o¹n ph¸p lý ®Ó cã thÓ th¾ng kiÖn khi cã tranh chÊp x¶y ra. V× vËy, khi ®µm ph¸n hîp ®ång nÕu thÊy bÊt æn b¹n nªn yªu cÇu ®iÒu chØnh cho tíi khi c¶m thÊy hîp lý h·y ký. MÆc dï tËp qu¸n bu«n b¸n ë Mü cã thÓ cã nhiÒu ®iÓm kh«ng ®ång nhÊt víi c¸ch thøc th«ng th­êng, nh÷ng nhµ th­¬ng l­îng giµu kinh nghiÖm vÉn yªu cÇu ng­êi Mü söa ®æi c¸c ®iÒu kho¶n cam kÕt cho hîp lý vµ thuËn lîi cho m×nh, dùa vµo Incoterm míi nhÊt. V× vËy, khi ®µm ph¸n víi th­¬ng nh©n Mü, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Æc biÖt l­u ý nh÷ng ®iÓm sau: - C¸c doanh nghiÖp ®Òu cã bé phËn thu thËp th«ng tin vµ hµng ho¸ cña hä ®­îc qu¶ng c¸o m¹nh mÏ. V× vËy, doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o, ®Çy ®ñ mäi th«ng tin vµ kÌm theo s¶n phÈm tèt cña h·ng m×nh khi ®µm ph¸n. §õng quªn danh thiÕp, ¶nh cña doanh nghiÖp vµ cña nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp, quyÓn danh môc mÆt hµng dÞch sang tiÕng Anh. BiÓu gi¸ b»ng USD, giÊy chøng nhËn chÊt l­îng s¶n phÈm (nÕu ®­îc tæ chøc gi¸m ®Þnh n­íc ngoµi cÊp cµng tèt). Trong khi th­¬ng l­îng ph¶i ®­a ra nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ, nh÷ng con sè râ rµng, ®õng ®Ó cho hä hiÓu sai sÏ kh«ng cã c¬ héi lÇn thø hai. - Còng cÇn hiÓu thªm r»ng kinh doanh ë Mü tù do, c¸c th­¬ng gia cã thÓ vËn dông mäi chiÕn thuËt, m­u mÑo ®Ó thùc hiÖn c¸c th­¬ng vô vµ b»ng sù liªn minh hîp t¸c hoÆc c«ng ty nhá lµm vÖ tinh cho c«ng ty lín, ng­êi ta cã kh¶ n¨ng lµm ®­îc nh÷ng cuéc kinh doanh mµ sè vèn cÇn thiÕt lín h¬n rÊt nhiÒu so víi vèn ph¸p ®Þnh cña c«ng ty. Khi ®· tá ra kiªn quyÕt vµ ch¾c ch¾n víi ý ®å kinh doanh hay ®Çu t­ cña th­¬ng nh©n Mü th­êng nãi to, nãi nhanh, tay lµm nh÷ng ®éng t¸c m¹nh ®Ó thuyÕt phôc ®èi t¸c cña hä. Tr­íc sù tù giíi thiÖu m×nh mét c¸ch hïng hån cña ng­êi Mü, ®èi t¸c cã thÓ bÞ mª hoÆc bëi nh÷ng lîi Ých to lín do c¸c th­¬ng vô ®em l¹i, còng cã thÓ r¬i vµo c¶m gi¸c ®­îc gióp ®ì, ®­îc ban ¬n. TÊt nhiªn ®èi víi nh÷ng nhµ th­¬ng l­îng s¸ng suèt th× tÝnh thuyÕt phôc cao nhÊt lµ ë t¸c phong giao dÞch ®µng hoµng, ë nh÷ng tµi liÖu tÝnh to¸n thiÕt kÕ kü l­ìng, hîp lý, ph¶n ¸nh râ dù tÝnh thu lîi cña mçi bªn. Ng­êi Mü kh«ng d¹i g× nh¶y vµo mét th­¬ng vô mµ kh«ng tiªn liÖu tr­íc ®­îc lîi nhuËn. -Th­¬ng l­îng víi ng­êi Mü kh«ng chØ khã vÒ x¸c ®Þnh sè l­îng (v× c¸ch lµm ¨n nhá kh«ng cho phÐp ®¶m b¶o ch¾c ch¾n khèi l­îng hµng ho¸ lín giao ®óng h¹n), mµ cßn khã vÒ chÊt l­îng. Yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cña thÞ tr­êng Mü kh¸ cao vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng kh«ng ph¶i b»ng lêi høa su«ng mµ b»ng nh÷ng giÊy x¸c nhËn cµng nhiÒu cµng tèt, cña c¸c tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng cã tiÕng t¨m thÕ giíi hoÆc Ýt ra lµ c¸c c«ng ty lín thuéc n­íc thø ba. ThiÕu lo¹i chøng chØ nµy coi nh­ chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng ®­îc ®¶m b¶o vµ ph¶i chÞu mua møc gi¸ thÊp. -Ng­êi Mü rÊt chÝnh x¸c trong c¸c cuéc hÑn, kh«ng xª dÞch 15 phót nªn v× bÊt cø lý do g× mµ ph¶i chËm trÔ, ph¶i t×m mäi c¸ch th«ng b¸o cho phÝa ®èi t¸c biÕt. Do vËy, rÊt cÇn chó ý ®Õn ®iÓm dù häp. Ng­êi Mü hay lµm viÖc kÕt hîp ®ång thêi viÖc nµy víi viÖc kia, n­íc Mü l¹i réng lín vµ nhiÒu thµnh phè trong lóc ®ã hä l¹i cã hµng lo¹t c¸c cuéc hÑn gÆp. -Mét tËp qu¸n cÇn chó ý khi ®µm ph¸n víi ng­êi Mü lµ nªn nãi b»ng tiÕng Anh mµ tèt nhÊt lµ nãi tiÕng Mü. 5. TËn dông triÖt ®Ó nh÷ng ­u ®·i cña Mü giµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Mét ®iÒu bÊt lîi ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ ch­a ®­îc h­ëng ChÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) cña Mü. V× nÕu ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nµy, hµng cña n­íc ta xuÊt khÈu sang Mü chØ bÞ ®¸nh thuÕ suÊt 0% hoÆc rÊt thÊp. Tuy nhiªn, trong khi ch­a ®­îc h­ëng GSP, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam cÇn ph¶i t×m nh÷ng kÎ hë cña quy ®Þnh nµy ®Ó vÉn cã thÓ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Mü thu ngo¹i tÖ. Mét s¶n phÈm ®­îc h­ëng GSP ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng quy ®Þnh sau: - S¶n phÈm ph¶i ®­îc s¶n xuÊt t¹i n­íc ®­îc h­ëng GSP vµ gi¸ trÞ nguyªn liÖu do n­íc ®ã lµm ra céng víi chi phÝ trùc tiÕp gia c«ng, chÕ t¹o thµnh s¶n phÈm t¹i n­íc ®­îc h­ëng GSP kh«ng ®­îc thÊp h¬n 35% gi¸ trÞ s¶n phÈm Êy khi vµo l·nh thæ H¶i quan Mü. - S¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ë hai hay trªn hai n­íc mµ nh÷ng n­íc Êy lµ thµnh viªn cña mét HiÖp héi kinh tÕ, Liªn minh thuÕ quan, Khu mËu dÞch tù do th× ®­îc coi nh­ s¶n xuÊt t¹i mét n­íc, trÞ gi¸ nguyªn liÖu chi phÝ ®ã ®­îc gép l¹i ®Ó x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn 35% nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó h­ëng GSP. - Khi nguyªn liÖu nhËp khÈu vµo n­íc ®­îc h­ëng GSP vµ ®­îc chÕ biÕn thµnh mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc nguyªn liÖu kh¸c th× vÉn ®­îc tÝnh lµ trÞ gi¸ gia t¨ng trong n­íc ®Ó ®­a vµo s¶n phÈm khi xÐt ®iÒu kiÖn 35% nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó h­ëng GSP. Nh­ vËy, tõ c¸c quy ®Þnh trªn, doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn cã thÓ t×m ®­îc khe hë ®Ó x©m nhËp hµng ho¸ cña m×nh vµo thÞ tr­êng Mü b»ng c¸ch lµm gia c«ng hµng xuÊt khÈu cho c¸c n­íc ®­îc h­ëng GSP hay xuÊt khÈu nguyªn nhiªu vËt liÖu cho c¸c n­íc ASEAN ®Ó thu ngo¹i tÖ. Thùc tÕ cho thÊy, nhê cã gia c«ng hµng dÖt may, hµng tr¨m doanh nghiÖp ViÖt Nam ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc kho¶ng 300 triÖu USD, gi¸ trÞ thu ®­îc tõ lµm hµng dÖt gia c«ng còng chiÕm 75-80% trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. Tuy nhiªn, ®©y còng còng chØ lµ con ®­êng vßng bÊt ®¾c dÜ chóng ta ph¶i sö dông. Môc tiªu l©u dµi cña chóng ta lµ ph¶i ®¹t ®­îc quy chÕ GSP cña Mü. Cã nh­ vËy, hiÖu qu¶ kinh tÕ míi ®­îc ph¶n ¸nh thùc sù, kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng “ lÊy c«ng lµm l·i” nh­ hiÖn nay. Bëi trªn thùc tÕ gi¸ trÞ ta xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng dÖt may míi chØ lµ 20-25%. NÕu ®­îc h­ëng quy chÕ GSP cña Mü th× kim ng¹ch xuÊt khÈu ch¾c ch¾n sÏ gÊp nhiÒu lÇn con sè 300 triÖu USD. 6. N©ng cao kh¶ n¨ng liªn kÕt, liªn danh, hîp t¸c vµ liªn doanh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Mü. §Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp Mü lµ lu«n ký c¸c hîp ®ång lín, giao hµng nhanh vµ ph¶i xuÊt khÈu hµng dÖt may theo h×nh thøc trùc tiÕp (s¶n xuÊt, xuÊt khÈu trùc tiÕp kh«ng qua trung gian) v× vËy c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung, hµng dÖt may nãi riªng trong ®iÒu kiÖn thiÕu vèn, quy m« s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng c¸c hîp ®ång lín, giao hµng nhanh ®óng h¹n... th× kh«ng cßn con ®­ênh nµo kh¸c lµ ph¶i t¨ng c­êng tÝnh liªn danh, liªn kÕt, hîp t¸c,... ®Ó cïng thùc hiÖn hîp ®ång ®· ký víi c¸c doanh nghiÖp Mü. Tuy nhiªn ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ hîp ®ång vµ ch÷ tÝn víi b¹n hµng. KÕt luËn. Mü lµ mét thÞ tr­êng lín, ®Çy høa hÑn ®èi víi s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m võa qua, cïng víi nhÞp ®é t¨ng cao vÒ tæng gi¸ trÞ bu«n b¸n cña thÞ tr­êng ViÖt nam sang Mü th× kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng nµy còng kh«ng ngõng t¨ng cao, kh¸ c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­äng vµ chñng lo¹i. Cïng víi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü ®­îc ký kÕt, th«ng qua vµ cã hiÖu lùc vµo th¸ng 12/2001, hµng dÖt may ViÖt Nam ®· cã thÓ c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi s¶n phÈm cña c¸c c­¬ng quèc dÖt may nh­ trung Quèc, Ên §é ... nh­ng bªn c¹nh ®ã hµng dÖt may ViÖt Nam vÉn ®øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc rÊt lín ®ã lµ ViÖt Nam lµ n­íc ®Õn sau, n¨ng lùc s¶n xuÊt cßn bÐ, nhá lÎ, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao, chñng lo¹i ch­a ®a d¹ng, thua kÐm vÒ vèn, c«ng nghÖ, qu¶n lý vµ kinh nghiÖm trªn thÞ tr­êng. §øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®ã, lµm thÕ nµo ®Ó cho hµng dÖt may ViÖt Nam th©m nhËp, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ë thÞ tr­êng Mü lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan. §Ó gióp cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã mét hµnh trang v÷ng ch¾c, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng dÖt may ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng réng lín nµy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Çu t­ cho ngµnh dÖt may, ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn, ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý Nhµ n­íc, thñ tôc thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu, h¶i quan. §ång thêi còng cÇn tiÕp tôc c¶i tiÕn c¬ chÕ tµi chÝnh, tÝn dông vµ t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gióp ngµnh dÖt may thµnh c«ng thÞ tr­êng Mü. Bªn c¹nh ®ã, ë tÇm vi m«, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc, ph­¬ng ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, lùa chän s¶n phÈm vµ thÞ phÇn ®Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng, t×m hiÓu luËt ph¸p Mü còng nh­ phong tôc tËp qu¸n, ph­¬ng thøc kinh doanh cña Mü ®Ó cã thÓ cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp. ThÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng lý t­ëng xÐt c¶ vÒ quy m«, nhu cÇu hay søc mua. V× vËy ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng nµy sÏ lµ b­íc ®i quan träng cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi thÕ giíi, ®­a ViÖt Nam trë thµnh mét c­êng quèc xuÊt khÈu hµng dÖt may, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc “C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸” ®Êt n­íc. danh s¸ch c¸c tµi liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o c«ng t¸c thÞ tr­êng DÖt - May, Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam, th¸ng 6/2001 2. B¸o c¸o cña th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Hoa Kú n¨m 2000 3. B¸o Th­¬ng M¹i, Thêi b¸o kinh tÕ, B¸o H¶i quan 4. Bé Th­¬ng m¹i Mü – Tµi liÖu cña Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam. 5. C¸c b¸o c¸o hµng n¨m cña Vô XNK- Bé Th­¬ng M¹i. 6. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu thêi kú 2001-2010 - Bé Th­¬ng M¹i 7. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Hoa Kú - ThÞ tr­êng vµ doanh nghiÖp Hoa Kú, Héi Khoa Häc Kinh TÕ ViÖt Nam. 8. Kinh tÕ 1999-2000 ViÖt Nam vµ thÕ giíi ,Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam Kinh tÕ 2000-2001 ViÖt Nam vµ thÕ giíi, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 9. Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt khi nhËp khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Hoa Kú - Ban xóc tiÕn th­¬ng m¹i - Bé Th­¬ng M¹i. 10. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ nhËp khÈu hµng ho¸ vµo Mü. 11. Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 - Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam ( Vinatex). 12. Tµi liÖu ch­¬ng tr×nh to¹ ®µm “Thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may vµ da giÇy sang thÞ tr­êng Mü” 13. T¹p chÝ DÖt May, c¸c sè n¨m 2001 vµ 2002 14. T¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi” sè 6 n¨m 2000 15. Th«ng tin vµ dù b¸o th­¬ng m¹i quèc tÕ, Vô kÕ ho¹ch-Bé Th­¬ng M¹i 16. Vµi nÐt giíi thiÖu thÞ tr­êng Mü vµ triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam – Trung t©m xóc tiÕn xuÊt khÈu – Tæng C«ng ty DÖt may ViÖt Nam – Th¸ng 8/2000 17. An outline of the American Economy; by R.Mc Can, M. Perlman; United States Information Agency. 18. Exporting Textiles and Textile Products to the United States, by Ellen Kerrigan Dry, Russin & Vecchi 19. Omiko FuKaSe and Will Martin, the effect of the S’s Grating MFN status to ViÖt Nam, World Bank. 20. Quota and Visa, by Mitchell Fain, The US Department of Commerce 21. The effect of the United States granting MFN status to ViÖt Nam; UNDP 22. US. Department of Commerce Office of Textiles and Apparel. ._.