Hiệp định thương mại Việt- Mỹ với vấn đề xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ

Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O TR¦êNG §¹I HäC NGO¹I TH¦¥NG KHO¸ LUËN TèT NGHIÖP ®Ò TµI: hIÖP §ÞNH TH¦¥NG M¹I VIÖT - mü VíI VÊN §Ò XUÊT KHÈU HµNG HO¸ CñA VIÖT NAM SANG Mü NG¦êI THùC HIÖN : TRÇN L¦U HOµNG LíP A1CN9 KHOA KINH TÕ NGO¹I TH¦¥NG GI¸O VI£N H¦íNG DÉN : THS. PH¹M THU H¦¥NG Hµ NéI 2003 lêi nãi ®Çu Ngµy nay, xu thÕ quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ lµ xu thÕ chung cña c¸c n­íc, c¸c khu vùc vµ toµn thÕ giíi. C¸c n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn th× cµng phô thuéc lÉn nhau nhiÒu h¬n trªn tinh thÇn hîp t¸c b×nh ®¼ng, t«n träng chñ quyÒn vµ cïng cã lîi. ViÖt Nam tõ khi më cöa kinh tÕ ®Õn nay ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh c«ng, mµ thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ lµ rÊt quan träng. C¸n c©n th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc ngµy cµng lín. Trªn con ®­êng héi nhËp vµo xu thÕ quèc tÕ ho¸ cña kinh tÕ thÕ giíi, quan hÖ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc lµ v« cïng quan träng. Cho ®Õn nay ViÖt Nam ®· cã quan hÖ bu«n b¸n víi trªn 120 n­íc, ®· ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi trªn 60 n­íc vµ tho¶ thuËn vÒ quy chÕ tèi huÖ quèc víi h¬n 70 n­íc vµ vïng l·nh thæ, trong ®ã quan hÖ th­¬ng m¹i víi Hoa Kú lµ rÊt quan träng. Quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam - Hoa Kú ®­îc thiÕt lËp n¨m 1995 ®· gióp cho th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. TiÕn tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®· ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ngµy 13/7/2000, trong ®ã hai bªn cam kÕt dµnh cho nhau qui chÕ tèi huÖ quèc ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ®· lµ tiÒn ®Ò quan träng cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü, mét thÞ tr­êng lín cã nhiÒu ph©n ®o¹n. Tuy nhiªn víi tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn h¹n chÕ, hµng ViÖt Nam gÆp kh«ng Ýt th¸ch thøc khi vµo thÞ tr­êng nµy. Do ®ã, ViÖt Nam cÇn ph¶i ®­a ra ®­îc nh÷ng ®Þnh h­íng, chñ tr­¬ng kÞp thêi ®Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i hiÖu qu¶ gãp phÇn ph¸t triÓn tèt kinh tÕ ®Êt n­íc. HiÓu ®­îc tÇm quan träng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ®Êt n­íc, em chän ®Ò tµi: “HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü víi vÊn ®Ò xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü”. Néi dung cña kho¸ luËn tèt nghiÖp ®­îc tr×nh bµy trong 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü. Ch­¬ng II: HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ c¬ héi - th¸ch thøc ®èi víi viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü Ch­¬ng III: §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü Em ®· cè g¾ng thu thËp, xö lý th«ng tin vµ ®em nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®­îc ë tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng ®Ó hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Tuy nhiªn, do tr×nh ®é vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn vµ chØ b¶o cña thµy c« vµ b¹n bÌ ®Ó kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o Ph¹m Thu H­¬ng, THS, Gi¶ng viªn tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng, ®· h­íng dÉn em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Ch­¬ng I. Tæng quan vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü. I. Tæng quan vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü 1. Bèi c¶nh cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ViÖt - Mü 1.1 Bèi c¶nh chung Xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay lµ toµn cÇu ho¸. Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn th­¬ng m¹i trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Toµn cÇu ho¸ lµ h­íng tíi mét nÒn kinh tÕ toµn cÇu thèng nhÊt kh«ng cßn biªn giíi quèc gia vÒ kinh tÕ. §ã lµ, qu¸ tr×nh liªn kÕt hîp nhÊt cña c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia vµo kinh tÕ thÕ giíi trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: s¶n xuÊt, th­¬ng m¹i, ®Çu t­, tµi chÝnh, th«ng tin, vËn t¶i, b¶o hiÓm, dÞch vô … Tr×nh ®é ph¸t triÓn ngµy cµng cao, h×nh thµnh c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt, ph©n phèi tµi chÝnh, c¸c m¹ng l­íi th«ng tin liªn l¹c, giao th«ng vËn t¶i toµn cÇu, h×nh thµnh c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, c¸c hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ vµ c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi quan träng. Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ toµn cÇu ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu, trë nªn bøc xóc, ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp toµn cÇu cña c¸c quèc gia. Chóng ta cã thÓ thÊy hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò nãng báng toµn cÇu nh­: Th­¬ng m¹i, ®Çu t­, tiÒn tÖ, d©n sè, l­¬ng thùc, n¨ng l­îng, m«i tr­êng… M«i tr­êng toµn cÇu ngµy cµng bÞ ph¸ ho¹i, c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ngµy cµng c¹n kiÖt; D©n sè thÕ giíi t¨ng nhanh trë thµnh mét th¸ch thøc lín; C¸c dßng vèn toµn cÇu vËn ®éng tù do kh«ng cã sù phèi hîp ®iÒu tiÕt ®· lµm n¶y sinh c¸c cuéc khñng ho¶ng liªn tiÕp ë Ch©u ©u, Ch©u Mü, vµ Ch©u ¸ trong c¸c thËp kû cuèi thÓ kû võa qua. §iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i cã sù phèi hîp toµn cÇu ®Ó ®èi phã víi c¸c th¸ch thøc ®ã. ChÝnh s¸ch cña tõng chÝnh phñ chØ t¸c ®éng ë tõng quèc gia riªng lÎ. Cßn trªn b×nh diÖn thÕ giíi ch­a cã mét “bµn tay h÷u h×nh” chung lµm chøc n¨ng ®iÒu tiÕt toµn cÇu. Mµ sau khi chÊm døt chiÕn tranh l¹nh, chÊm døt sù ®èi ®Çu gi÷a c¸c c­êng quèc th× thêi kú hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn ®· lµm cho kinh tÕ thÕ giíi s«i ®éng h¬n. C¸c n­íc trao ®æi bu«n b¸n víi nhau nhiÒu h¬n. Toµn cÇu ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu, lµ hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, cña c¸c ph­¬ng tiÖn khoa häc c«ng nghÖ. Toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ dÉn ®Õn héi nhËp quèc tÕ. Trong xu h­íng ®ã, c¸c n­íc ngµy cµng tuú thuéc lÉn nhau, t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy lïi nguy c¬ chiÕn tranh thÕ giíi. Duy tr× m«i tr­êng hoµ b×nh æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ quèc gia, khu vùc vµ thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn. Tù do ho¸ th­¬ng m¹i, xo¸ dÇn ®i c¸c hµng rµo thuÕ quan, phi thuÕ quan, c¸c ph©n biÖt ®èi xö trong quan hÖ bu«n b¸n quèc tÕ. Bu«n b¸n quèc tÕ chuyÓn sang mét thêi kú míi ®ã lµ më réng tù do bu«n b¸n ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng viÖc ra ®êi WTO vµ nh÷ng ­u ®·i th­¬ng m¹i trong khu«n khæ hîp t¸c cïng cã lîi. 1.2. ViÖt Nam tr­íc yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ nh­ vËy, vÊn ®Ò héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn theo kÞp thÕ giíi ®èi víi ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Con ®­êng thÝch hîp víi ViÖt Nam lµ héi nhËp ®Ó kÕt nèi thÞ tr­êng trong n­íc víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi, t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. Víi ®­êng lèi ®èi ngo¹i réng më ViÖt Nam s½n sµng lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc, s½n sµng më réng hîp t¸c, quan hÖ h÷u nghÞ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi, thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Héi nhËp lµ qu¸ tr×nh tham gia vµo c¹nh tranh quèc tÕ còng nh­ c¹nh tranh ë thÞ tr­êng néi ®Þa. Héi nhËp tèt th× s¶n phÈm cña ViÖt Nam sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, c¸c nguån ®Çu vµo cña s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong n­íc ngµy cµng phong phó, dÔ lùa chän nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao më réng tiªu dïng trong n­íc, kÝch thÝch nhu cÇu, t¨ng ®Çu t­ vµ ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao ngang tÇm quèc tÕ. Khi thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ViÖt Nam tham gia nhanh chãng vµo hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ hiÖn ®¹i. Héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi gióp ViÖt Nam ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ thÕ giíi. Kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn ®æi nhanh sang kinh tÕ thÞ tr­êng víi ®Þnh h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu ®­a kinh tÕ ViÖt Nam më réng vÒ quy m« vµ tr×nh ®é. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· diÔn ra ë nhiÒu cÊp ®é kh¸c nhau: Song ph­¬ng, tiÓu khu vùc, liªn khu vùc vµ toµn cÇu. §¸ng kÓ lµ, trong thêi gian võa qua, tiÕp theo viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao gi÷a ViÖt Nam vµ Mü, hai bªn ®· tiÕn hµnh nhiÒu vßng ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh kinh tÕ song ph­¬ng. Tõng b­íc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i. Trong khi ®ã ë khu vùc, tõ khi lµ thµnh viªn cña ASEAN, ViÖt Nam ngµy cµng nç lùc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ch­¬ng tr×nh khu vùc mËu dÞch tù do AFTA. Sau mét thêi gian chuÈn bÞ, ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn APEC n¨m 1998. §èi víi tiÕn tr×nh hîp t¸c ¸ - ©u (ASEM) chóng ta ®· cïng c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c tham gia tÝch cùc héi nghÞ cÊp cao ASEM – 3 ë Seoul (Hµn quèc). ViÖt Nam còng tÝch cùc chuÈn bÞ ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) mét tæ chøc kinh tÕ th­¬ng m¹i toµn cÇu thÓ hiÖn sù héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi. Ngoµi ra ViÖt Nam còng hîp t¸c víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ nh­ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Quü tiÒn tÖ thÕ giíi (IMF) ®Ó phôc vô tèt cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp quèc tÕ. ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, tham gia héi nhËp víi xuÊt ph¸t ®iÓm t­¬ng ®èi thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Do ®ã, héi nhËp kinh tÕ ®em ®Õn nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn nh­ng còng cã kh«ng Ýt khã kh¨n. §Ó héi nhËp cã hiÖu qu¶, chóng ta ph¶i ph¸t huy tèi ®a néi lùc, thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch, ®iÒu chØnh hîp lý c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt lÖ, tËp qu¸n kinh doanh, c¬ cÊu l¹i kinh tÕ trong n­íc phï hîp víi ph¸t triÓn kinh tÕ quèc tÕ. C¶i c¸ch bªn trong sÏ hç trî héi nhËp nhanh vµ hiÖu qu¶. Ng­îc l¹i héi nhËp kinh tÕ sÏ ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch trong n­íc hiÖu qu¶ h¬n. 2. TiÕn tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü 2.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc qua c¸c vßng ®µm ph¸n. §µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü lµ mét yªu cÇu quan träng nh»m t¹o m«i tr­êng ph¸p lý cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ph¸t triÓn vµ lµm tiÒn ®Ò cho viÖc gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) cña ViÖt Nam ®­îc thuËn lîi h¬n. VÊn ®Ò cèt lâi cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc còng nh­ gia nhËp WTO cña ViÖt Nam lµ Mü dµnh cho ViÖt Nam Quy chÕ Quan hÖ Th­¬ng m¹i b×nh th­êng (NTR) trong quan hÖ song ph­¬ng hay ®a ph­¬ng. Môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc lµ hai n­íc sÏ dµnh cho nhau NTR trªn c¬ së cã ®i cã l¹i, kh«ng ®iÒu kiÖn vµ kh«ng ph¶i xem xÐt l¹i hµng n¨m. HÇu hÕt c¸c quèc gia cã quan hÖ th­¬ng m¹i víi Mü ®Òu ®­îc h­ëng NTR. Quy chÕ nµy quy ®Þnh c¸c møc thuÕ thÊp ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu ®· ®¹t ®­îc trong c¸c vßng ®µm ph¸n vÒ tù do th­¬ng m¹i. Khi ViÖt Nam cßn ch­a ®­îc h­ëng NTR th× hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt cao, lµm cho hµng ho¸ ViÖt Nam b¸n trªn thÞ tr­êng Mü kÐm hÊp dÉn, thËm chÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng ho¸ s¶n xuÊt t¹i Mü. Th¸ng 10/1995, Phã Thñ t­íng kiªm Bé tr­ëng Ngo¹i giao ViÖt Nam vµ §¹i diÖn Th­¬ng m¹i Mü tho¶ thuËn hai bªn tËp trung thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i vµ chuÈn bÞ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. Th¸ng 11/1995, §oµn Liªn bé Mü th¨m ViÖt Nam ®Ó t×m hiÓu HÖ thèng luËt lÖ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ cña ViÖt Nam. Th¸ng 4/1996, Mü trao cho ViÖt Nam b¶n “Nh÷ng yÕu tè b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam”. Th¸ng 7/1996, ViÖt Nam trao cho Mü b¶n “N¨m nguyªn t¾c b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i vµ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü” ®¸p l¹i v¨n b¶n nãi trªn. §Ó ký kÕt ®­îc HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, ViÖt Nam vµ Mü ®· tiÕn hµnh ®µm ph¸n qua c¸c vßng: - Vßng 1 : Tõ 2/9/1996 ®Õn 26/9/1996 t¹i Hµ Néi. - Vßng 2 : Tõ 9/12/1996 ®Õn 11/12/1996 t¹i Hµ Néi. - Vßng 3 : Tõ 12/4/1997 ®Õn 17/4/1997 Mü trao cho ViÖt Nam v¨n b¶n dù th¶o HiÖp ®Þnh ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh­ : Quy ®Þnh vÒ gi¸ vµ ®iÒu tiÕt gi¸. HÖ thèng thuÕ. C¸c trî cÊp ®èi víi mçi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ nhÊt lµ ®èi víi n«ng nghiÖp. ChÕ ®é ®Çu t­. C¸n c©n thanh to¸n. ThuÕ quan nhËp khÈu, bao gåm tÊt c¶ thuÕ quan ­u ®·i, phÝ h¶i quan, miÔn thuÕ. C¸c biÖn ph¸p tù vÖ vµ c¸c ®Òn bï th­¬ng m¹i kh¸c (Chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ thuÕ ®èi kh¸ng). GiÊy phÐp nhËp khÈu. C¸c c«ng ty, doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Tiªu chuÈn vµ chøng nhËn hµng ho¸ nhËp khÈu, c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh dÞch tÔ. Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i. HÖ thèng thèng kª vµ ph¸t hµnh c¸c Ên phÈm vÒ ngo¹i th­¬ng. HÖ thèng b¶o hé quyÒn t¸c gi¶. C¸c b­íc tù do ho¸ th­¬ng m¹i trong t­¬ng lai ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c quy ®Þnh vµ c¸c bé luËt cña quèc gia... - Vßng 4 : Tõ 6/10/1997 ®Õn 11/10/1997 t¹i Washington, s¬ bé trao ®æi vÒ nh÷ng quy ®Þnh chung vµ ch­¬ng Th­¬ng m¹i hµng ho¸ trong HiÖp ®Þnh. - Vßng 5 : Tõ 16/5/1998 ®Õn 22/5/1998 t¹i Washington. - Vßng 6 : Tõ 15/9/1998 ®Õn 22/9/1998 t¹i Hµ Néi. T¹i c¸c vßng ®µm ph¸n 5, 6 hai bªn tËp trung trao ®æi tæng thÓ vÒ Th­¬ng m¹i hµng ho¸, Së h÷u trÝ tuÖ, Th­¬ng m¹i dÞch vô vµ §Çu t­. Sau 6 vßng ®µm ph¸n ®Çu tiªn, nh×n chung c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña mét HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®· ®­îc ®­a ra ®µm ph¸n vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ sau: + C¸c bªn c¬ b¶n thèng nhÊt ®­îc c¸c lÜnh vùc quan träng lµ dùa trªn c¸c chuÈn mùc cña WTO ®Ó ®­a ra dù th¶o HiÖp ®Þnh nh­ ch­¬ng vÒ Th­¬ng m¹i hµng ho¸, Së h÷u trÝ tuÖ, tuy nhiªn cã mét sè vÊn ®Ò cã thÓ më réng h¬n WTO nh­ng ®ang bµn ë diÔn ®µn kh¸c nh­ §Çu t­. + C¸c bªn qua thêi gian gi¶i thÝch vÒ chÝnh s¸ch hiÖn hµnh cña m×nh ®· hiÓu biÕt nhau h¬n vµ ®· cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é cam kÕt sÏ ®­îc c¸c bªn chÊp nhËn ë møc ®é nµo nh­ng ch­a thÓ ®i ®Õn nh÷ng kÕt luËn cô thÓ v× nh÷ng vÊn ®Ò cßn kh¸c nhau th­êng ph¶i do cÊp cao quyÕt ®Þnh cßn ë cÊp chuyªn viªn ch­a thÓ quyÕt ®Þnh ®­îc. + C¸c bªn ®· ®­a ra dù th¶o cña m×nh víi quy m« kh¸c nhau nh­ng còng ë møc hµng tr¨m trang (nÕu kÓ c¶ c¸c phô lôc th× dµi h¬n nhiÒu) vµ dùa trªn c¬ së ®ã ®Ó so s¸nh vµ tiÕn hµnh ®µm ph¸n râ quan ®iÓm cña nhau. QuyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c c«ng ty Mü ë ViÖt Nam, Quy chÕ §èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i dÞch vô vµ ®Çu t­, møc ®é më cöa thÞ tr­êng cho hµng ho¸ cña nhau lµ nh÷ng néi dung chÝnh cña vßng ®µm ph¸n thø 6 ë cÊp chuyªn viªn. T¹i vßng ®µm ph¸n nµy nhiÒu néi dung ®· ®­îc lµm râ vµ tuy vÉn cßn nhiÒu sù kh¸c biÖt, hai bªn còng ®· tho¶ thuËn ®­îc mét sè vÊn ®Ò cô thÓ. Bªn ViÖt Nam ®ång ý thùc hiÖn hÇu hÕt nh÷ng quy ®Þnh cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), trõ vÊn ®Ò thuÕ nhËp khÈu, nh­ng kh«ng thÓ ®ång ý víi yªu cÇu cña phÝa Mü muèn ViÖt Nam b·i bá ngay nh÷ng chÝnh s¸ch kh«ng phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ Khu vùc tù do mËu dÞch ASEAN (AFTA) nh­ chÕ ®é h¹n ng¹ch, hµng rµo phi quan thuÕ...vµ ¸p dông ngay nh÷ng quy ®Þnh ®ã trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi Mü, tr­íc khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña hai tæ chøc nµy. - Vßng 7 : Tõ 15/3/1999 ®Õn 19/3/1999 t¹i Hµ Néi. T¹i vßng ®µm ph¸n thø 7, hai ®oµn tËp trung trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cßn l¹i ch­a xö lý ®­îc trong c¸c vßng ®µm ph¸n tr­íc n»m ë c¸c ch­¬ng “ Ph¸t triÓn Quan hÖ ®Çu t­”, “ Th­¬ng m¹i dÞch vô”, “ Th­¬ng m¹i hµng ho¸” vµ “ Së h÷u trÝ tuÖ”. Cuéc ®µm ph¸n ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt ®Ñp. PhÇn lín c¸c vÊn ®Ò nªu ra ®· t×m ®­îc tiÕng nãi chung, kho¶ng c¸ch gi÷a hai bªn ®· ®­îc thu hÑp. Hai ®oµn hµi lßng víi kÕt qu¶ ®µm ph¸n. Tuy nhiªn, hai ®oµn còng ghi nhËn cßn mét sè vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc quyÒn th­¬ng m¹i vµ dÞch vô mµ hai bªn sÏ xem xÐt vµ th¶o luËn tiÕp ®Ó cã thÓ sím ®i ®Õn ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i, t¨ng c­êng trao ®æi ph¸t triÓn hµng ho¸ vµ hîp t¸c ®Çu t­ gi÷a hai n­íc. - Vßng 8: Tõ 14/6/1999 ®Õn 18/6/1999 t¹i Washington. Néi dung cña vßng ®µm ph¸n thø 8 lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i tõ vßng tr­íc. C¶ hai bªn ®Òu tá th¸i ®é thiÖn chÝ vµ cè g¾ng nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c cßn tån ®äng. Theo c¸c thµnh viªn ®oµn ViÖt Nam, nh÷ng vÊn ®Ò cßn l¹i tuy kh«ng nhiÒu nh­ng l¹i n»m r¶i r¸c ë mçi ch­¬ng, nh­ng ®©y l¹i lµ nh÷ng vÊn ®Ò khã nhÊt. D­ luËn Mü, ®Æc biÖt lµ giíi doanh nghiÖp Mü rÊt quan t©m ñng hé viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Hä ®· tæ chøc viÕt th­ lªn c¸c nghÞ sü Quèc héi Mü kiÕn nghÞ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ víi ViÖt Nam, ®iÒu nµy gãp phÇn c¶i thiÖn bÇu kh«ng khÝ quan hÖ gi÷a hai n­íc. QuyÕt ®Þnh miÔn ¸p dông §¹o luËt bæ sung Jackson - Vanik ®èi víi ViÖt Nam lµ mét dÊu hiÖu tèt cho viÖc ph¸t triÓn mèi quan hÖ ViÖt - Mü, nhÊt lµ tr­íc vßng ®µm ph¸n thø 8. C¸c vÊn ®Ò do phÝa ViÖt Nam ®­a ra ®Òu ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ chuÈn mùc quèc tÕ. PhÝa ViÖt Nam ®· ®­a ra mét lé tr×nh hîp lý ®Ó thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c cña WTO trong bèi c¶nh ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ. ¤ng NguyÔn §×nh L­¬ng, Trî lý Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i, Tr­ëng ®oµn ®µm ph¸n ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c ®Ò xuÊt nãi trªn thÓ hiÖn nç lùc cao nhÊt cña ViÖt Nam ®Ó tiÕn tíi kÕt thóc qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, thÓ hiÖn ®­êng lèi vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam lµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt Nam ph¸t huy cao ®é néi lùc, nh»m x©y dùng mét nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh. ¤ng NguyÔn §×nh L­¬ng tá ý mong muèn phÝa Mü thÓ hiÖn sù hiÓu biÕt thùc sù vµ cã ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ h¬n vÒ nh÷ng nç lùc cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c ®Ò xuÊt ®­îc ®­a ra t¹i vßng ®µm ph¸n nµy, ®Ó cã thÓ sím kÕt thóc ®µm ph¸n vµ tiÕn tíi ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc trong thêi gian sím nhÊt. Hai bªn ®· thu hÑp ®¸ng kÓ nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i, t¹o thuËn lîi cho viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc nh­ng vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò quan träng ch­a ®­îc gi¶i quyÕt nh­ dÞch vô ng©n hµng, b¶o hiÓm ... §¹i sø Mü Pete Peterson cho r»ng nh÷ng c¬ së tµi chÝnh ë ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn rÊt non nít vµ ph¶i kh¸ l©u n÷a míi cã thÓ s¸nh ngang hµng víi nh÷ng hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ. ChÝnh v× thÕ, Mü ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i cñng cè c¸c c¬ së tµi chÝnh trong n­íc ®Ó cã thÓ c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ còng nh­ tho¶ m·n nh÷ng ®ßi hái trong n­íc. Nh­ vËy, trong t­¬ng lai, ViÖt Nam sÏ ph¶i cho phÐp nh÷ng c¬ së tµi chÝnh còng nh­ c¸c h·ng b¶o hiÓm cña n­íc ngoµi vµo lµm ¨n t¹i ®©y. - Vßng 9 : Tõ 23/7/1999 ®Õn 25/7/1999 t¹i Hµ Néi, gÆp mÆt cÊp Bé tr­ëng - HiÖp ®Þnh ®· ®­îc tho¶ thuËn vÒ nguyªn t¾c. - Vßng 10 : Tõ 28/8/1999 ®Õn 2/9/1999 t¹i Washington, xö lý c¸c vÊn ®Ò vÒ kü thuËt. - Vßng 11: 3/7/2000 t¹i Washington, hoµn tÊt HiÖp ®Þnh. Qua 11 vßng ®µm ph¸n, hai bªn ®Òu thÓ hiÖn sù quyÕt t©m thóc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. C¶ ViÖt Nam vµ Mü ®Òu bµy tá sù quan t©m tíi qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ vÒ kinh tÕ v× c¸c doanh nghiÖp cña c¶ hai phÝa ®ang mong ®îi ®iÒu nµy. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ bá qua nh÷ng lîi Ých l©u dµi nªn c¸c bªn võa quyÕt t©m ®µm ph¸n võa ph¶i b¶o vÖ lîi Ých l©u dµi cña m×nh. Ngµy 13/7/2000 t¹i Washington (tøc ngµy 14/7/2000 ë ViÖt Nam), Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam Vò Khoan vµ bµ Charlene Barshefsky, §¹i diÖn Th­¬ng m¹i thuéc phñ Tæng thèng Hîp chñng quèc Hoa Kú ®· thay mÆt ChÝnh phñ hai n­íc ký HiÖp ®Þnh gi÷a n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i, ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn míi trong quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, kÕt thóc mét qu¸ tr×nh ®µm ph¸n l©u dµi vµ kiªn tr×. HiÖp ®Þnh ®­îc ký ®óng vµo dÞp kû niÖm lÇn thø 5 ngµy thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai n­íc, ®· hoµn tÊt qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú. 2.2 . ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh. Sau sù kiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®­îc ký kÕt, giíi b¸o chÝ vµ doanh nh©n cña c¶ hai n­íc ®Òu tá ý vui mõng tr­íc nh÷ng nç lùc mµ hai phÝa ®· ®¹t ®­îc trong suèt 4 n¨m liÒn ®µm ph¸n bÒn bØ. HiÖp ®Þnh ®­îc ký kÕt dùa trªn c¸c nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi, ®ång thêi phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ c¸c nguyªn t¾c cña Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), cã tÝnh ®Õn ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp, ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ vµ ®ang héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc (sau khi ®­îc Quèc héi cña hai Nhµ n­íc phª chuÈn) sÏ ®¸nh dÊu viÖc b×nh th­êng ho¸ hoµn toµn quan hÖ ViÖt - Mü, t¹o c¬ së ph¸p lý cho quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i hai n­íc ph¸t triÓn trªn c¬ së c©n b»ng lîi Ých, phï hîp víi mong muèn cña nh©n d©n hai n­íc. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi trªn 60 n­íc vµ tho¶ thuËn vÒ Quy chÕ Tèi huÖ quèc víi h¬n 70 n­íc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®èi víi n­íc ta ®©y lµ lÇn ®Çu mét HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i mang tÝnh chÊt ®ång bé, ®Ò cËp mét c¸ch toµn diÖn tíi c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­, b¶n quyÒn, së h÷u trÝ tuÖ ®­îc ký kÕt. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü võa lµ kÕt qu¶ võa t¹o thªm ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp tôc triÓn khai chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña n­íc ta. Ch¾c ch¾n HiÖp ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më réng h¬n n÷a quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc, cho phÐp t¨ng nhanh kim ng¹ch trao ®æi th­¬ng m¹i kh«ng chØ víi Mü mµ c¶ víi c¸c n­íc kh¸c, ®ång thêi còng t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp Mü tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ë ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®­îc ký kÕt lµ b­íc ®i lÞch sö trong qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸, hoµ gi¶i vµ hµn g¾n gi÷a hai d©n téc, thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam víi céng ®ång Quèc tÕ vµ t¨ng c­êng mËu dÞch gi÷a hai n­íc. HiÖp ®Þnh nµy kh«ng chØ b¶o ®¶m lîi Ých cña hai n­íc ViÖt Nam vµ Mü mµ cßn lµ mét ®ãng gãp tÝch cùc cho hoµ b×nh, æn ®Þnh, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ë khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Mü còng ®¸nh gi¸ HiÖp ®Þnh nµy lµ mét b­íc tiÕn quan träng cña viÖc ViÖt Nam tham gia Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ kh¼ng ®Þnh tÝch cùc ñng hé ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc nµy. Víi thiÖn chÝ vµ quyÕt t©m cña c¶ hai bªn, chóng ta tin r»ng HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü sÏ ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ trªn tinh thÇn t«n träng lÉn nhau, t«n träng lîi Ých vµ chñ quyÒn cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - th­¬ng m¹i cña hai quèc gia nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung. ViÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh lµ phï hîp víi ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, gãp phÇn vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu ®ã, c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ra søc ph¸t huy tèi ®a néi lùc, c¶i tiÕn qu¶n lý, tiÕp thu thµnh tùu khoa häc kü thuËt, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. 3. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña HiÖp ®Þnh HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü ®­îc ký kÕt ngµy 13/7/2000 lµ mét sù kiÖn ®¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn tÝch cùc cña mèi quan hÖ song ph­¬ng kÓ tõ ngµy hai quèc gia lËp quan hÖ ngo¹i giao. HiÖp ®Þnh dµi gÇn 120 trang, gåm 7 ch­¬ng víi 72 ®iÒu vµ 9 phô lôc, ®Ò cËp ®Õn 4 néi dung chñ yÕu: Th­¬ng m¹i hµng ho¸, Th­¬ng m¹i dÞch vô, Së h÷u trÝ tuÖ vµ Quan hÖ ®Çu t­. Nh­ vËy cã nghÜa lµ b¶n HiÖp ®Þnh nµy tuy ®­îc gäi lµ HiÖp ®Þnh vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i nh­ng kh«ng chØ ®Ò cËp ®Õn lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng ho¸. Kh¸i niÖm “ th­¬ng m¹i ” ë ®©y ®­îc ®Ò cËp theo ý nghÜa réng, hiÖn ®¹i, theo tiªu chuÈn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña mçi n­íc ®Ó quy ®Þnh sù kh¸c nhau vÒ khung thêi gian thùc thi c¸c ®iÒu kho¶n. Do Mü ®· tu©n thñ tÊt c¶ c¸c luËt lÖ cña WTO vµ lµ mét trong nh÷ng n­íc tù do ho¸ th­¬ng m¹i nhÊt trªn thÕ giíi nªn hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n trong HiÖp ®Þnh, Mü ®Òu thùc hiÖn ngay. Cßn ViÖt Nam lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp vµ ®ang chuyÓn ®æi tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr­êng, nªn kÌm theo b¶n HiÖp ®Þnh lµ 9 b¶n phô lôc cã quy ®Þnh c¸c lé tr×nh thùc hiÖn cho phï hîp víi ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng trªn hai kh¸i niÖm quan träng. Kh¸i niÖm “Tèi huÖ quèc” (®ång nghÜa víi Quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng) mang ý nghÜa hai bªn cam kÕt ®èi xö víi hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­ cña n­íc kia kh«ng kÐm phÇn thuËn lîi so víi c¸ch ®èi xö víi hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­ cña n­íc thø ba (®­¬ng nhiªn kh«ng kÓ ®Õn c¸c n­íc n»m trong Liªn minh thuÕ quan hoÆc Khu vùc mËu dÞch tù do mµ hai bªn tham gia, vÝ dô Mü sÏ kh«ng ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i cña ta dµnh cho c¸c n­íc tham gia Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) vµ ta còng kh«ng ®­îc h­ëng tÊt c¶ c¸c ­u ®·i Mü dµnh cho c¸c n­íc kh¸c trong Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA). Cßn kh¸i niÖm “§èi xö quèc gia” th× n©ng møc nµy lªn nh­ ®èi xö víi c¸c c«ng ty trong n­íc. Hai kh¸i niÖm nµy quan träng v× chóng ®­îc ®Ò cËp ®Õn ë hÇu hÕt c¸c ch­¬ng cña b¶n HiÖp ®Þnh. Ngoµi ra, c¸c phô lôc ®­îc dïng ®Ó liÖt kª c¸c tr­êng hîp lo¹i trõ, ch­a hoÆc vÜnh viÔn kh«ng ¸p dông hai kh¸i niÖm trªn. Ch­¬ng 1: Th­¬ng m¹i hµng ho¸ gåm 9 ®iÒu. Ch­¬ng 2: QuyÒn Së h÷u trÝ tuÖ gåm 18 ®iÒu. Ch­¬ng 3: Th­¬ng m¹i dÞch vô gåm 11 ®iÒu. Ch­¬ng 4: Ph¸t triÓn Quan hÖ ®Çu t­ gåm 15 ®iÒu. Ch­¬ng 5: Nh÷ng ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng b×nh th­êng. Ch­¬ng 6: Nh÷ng ®iÒu kho¶n minh b¹ch vµ quyÒn ®­îc kh¸ng c¸o. Ch­¬ng 7: Nh÷ng ®iÒu kho¶n chung. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng néi dung chñ yÕu cña HiÖp ®Þnh. 3.1 Th­¬ng m¹i hµng ho¸. * Nh÷ng quyÒn vÒ th­¬ng m¹i: C¶ hai bªn cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng quyÒn th­¬ng m¹i theo chuÈn mùc quèc tÕ vµ WTO. Tuy nhiªn, ®©y lµ lÇn ®Çu ViÖt Nam ®ång ý thùc hiÖn quyÒn vÒ xuÊt nhËp khÈu mét c¸ch cëi më, tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ cña WTO. Do vËy, nh÷ng quyÒn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c¸c c«ng ty do Mü ®Çu t­, vµ tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n vµ c«ng ty Mü ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam theo HiÖp ®Þnh nµy sÏ ®­îc tiÕn hµnh trong tõng giai ®o¹n tõ 3- 6 n¨m (®­îc ¸p dông dµi h¬n ®èi víi mét sè mÆt hµng nh¹y c¶m). * Quy chÕ tèi huÖ quèc: ViÖt Nam vµ Mü cam kÕt thùc hiÖn ®èi xö thuÕ quan tèi huÖ quèc ®èi víi tÊt c¶ c¸c mÆt hµng nhËp khÈu vµo mçi n­íc (møc thuÕ quan nµy lµ 50% ®èi víi c¸c quèc gia kh«ng nhËn ®­îc MFN). * C¾t gi¶m thuÕ quan: ViÖt Nam ®ång ý c¾t gi¶m thuÕ quan (møc c¾t gi¶m ®iÓn h×nh lµ tõ 1/3 ®Õn 1/2 ) ®èi víi mét lo¹t c¸c s¶n phÈm ®­îc c¸c nhµ xuÊt khÈu Mü quan t©m nh­ c¸c s¶n phÈm vÖ sinh, phim, m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, tñ l¹nh, xe g¾n m¸y, ®iÖn tho¹i di ®éng, video games, thÞt cõu, b¬, khoai t©y, cµ chua, hµnh, tái, c¸c lo¹i rau xanh kh¸c, nho, t¸o vµ c¸c lo¹i hoa qu¶ t­¬i kh¸c, bét mú, ®Ëu t­¬ng, dÇu thùc vËt, thÞt vµ c¸ ®· ®­îc chÕ biÕn, c¸c lo¹i n­íc hoa qu¶...ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan c¸c mÆt hµng nµy ®­îc ¸p dông dÇn dÇn trong giai ®o¹n 3 n¨m. PhÝa Mü thùc hiÖn c¾t gi¶m ngay theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh song ph­¬ng. * Nh÷ng biÖn ph¸p phi quan thuÕ: PhÝa Mü, theo quy ®Þnh cña WTO sÏ kh«ng cã nh÷ng rµo c¶n phi quan thuÕ (trõ h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may). Trong khi ®ã, ViÖt Nam ®ång ý lo¹i bá tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng ®èi víi mét lo¹t c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp (c¸c linh kiÖn l¾p r¸p, thÞt bß, c¸c s¶n phÈm cam, quýt...) trong giai ®o¹n tõ 3 -7 n¨m, phô thuéc vµo tõng mÆt hµng. * CÊp giÊy phÐp nhËp khÈu: ViÖt Nam sÏ lo¹i bá tÊt c¶ c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp mét c¸ch tuú ý, vµ sÏ tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh WTO. VÒ viÖc ®Þnh gi¸ trÞ ®¸nh thuÕ h¶i quan vµ c¸c kho¶n phÝ h¶i quan, ViÖt Nam cÇn tu©n thñ c¸c luËt lÖ cña WTO ®èi víi viÖc ®Þnh gi¸ c¸c giao dÞch vµ ®Þnh gi¸ thuÕ h¶i quan, còng nh­ h¹n chÕ c¸c kho¶n phÝ h¶i quan ®¸nh vµo c¸c dÞch vô ®­îc thanh to¸n trong vßng 2 n¨m. VÒ phÝa Mü, theo LuËt Th­¬ng m¹i Mü, c¸c c«ng ty cña ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c ®Òu sÏ ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng khi cã yªu cÇu. * Nh÷ng th­íc ®o vÒ tiªu chuÈn kü thuËt vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm: Hai bªn cam kÕt tu©n thñ theo c¸c tiªu chuÈn cña WTO. C¸c quy ®Þnh vÒ kü thuËt, vµ nh÷ng th­íc ®o vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm ph¶i ®­îc ¸p dông trªn c¬ së ®èi xö quèc gia, vµ chØ ®­îc ¸p dông trong chõng mùc cÇn thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng môc ®Ých chÝnh ®¸ng (b¶o vÖ con ng­êi, b¶o vÖ cuéc sèng cña ®éng vËt, sinh vËt). * MËu dÞch quèc doanh: CÇn ph¶i ®­îc thùc thi theo c¸c quy ®Þnh cña WTO (vÝ dô, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ViÖt Nam tr­íc kia chØ tiÕn hµnh c¸c cuéc giao dÞch theo nh÷ng mèi quan t©m vÒ th­¬ng m¹i vµ cßn Ýt quan t©m tíi c¸c quy ®Þnh cña WTO). 3.2. Th­¬ng m¹i dÞch vô. Th­¬ng m¹i dÞch vô ®­îc ®Ò cËp trong Ch­¬ng 3 cña HiÖp ®Þnh. Ch­¬ng nµy ¸p dông cho c¸c biÖn ph¸p cña c¸c bªn cã ¶nh h­ëng tíi dÞch vô th­¬ng m¹i. * C¸c cam kÕt chung bao gåm: C¸c quy ®Þnh cña khu«n khæ HiÖp ®Þnh chung vÒ Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô (GATS) bao gåm Tèi huÖ quèc, §·i ngé quèc gia vµ Ph¸p luËt quèc gia. VÒ c¸c lÜnh vùc vµ ngµnh cô thÓ: * C¸c dÞch vô ph¸p lý: C¸c nhµ dÞch vô Mü cã thÓ cung cÊp dÞch vô d­íi h×nh thøc chi nh¸nh, c«ng ty 100% vèn Mü; c¸c chi nh¸nh nµy nhËn ®­îc giÊy phÐp ho¹t ®éng lµ 5 n¨m vµ cã thÓ ®­îc gia h¹n mçi lÇn kh«ng qu¸ 5 n¨m. * C¸c dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n: Cho phÐp c«ng ty 100% vèn Mü ®­îc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. GiÊy phÐp ®­îc cÊp trªn c¬ së tõng tr­êng hîp, cã hiÖu lùc trong 3 n¨m, kh«ng cã giíi h¹n sau ®ã. Cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 2 n¨m ®Çu, kh«ng giíi h¹n sau ®ã. * C¸c dÞch vô kiÕn tróc: Cho phÐp c«ng ty 100% vèn Mü ®­îc phÐp kinh doanh. Cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi trong 2 n¨m ®Çu, sau ®ã kh«ng h¹n chÕ. * C¸c dÞch vô kü thuËt: Cho phÐp c«ng ty 100% vèn Mü ho¹t ®éng vµ cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 2 n¨m ®Çu, sau ®ã kh«ng giíi h¹n. * C¸c dÞch vô vÒ vi tÝnh vµ c¸c dÞch vô liªn quan: Cho phÐp c«ng ty 100% vèn Mü. Cã thÓ cung cÊp dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 2 n¨m ®Çu, sau ®ã kh«ng h¹n chÕ. * C¸c dÞch vô qu¶ng c¸o: ChØ c¸c liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam míi ®­îc phÐp kinh doanh mét c¸ch hîp ph¸p c¸c dÞch vô qu¶ng c¸o. PhÇn gãp vèn cña phÝa Mü kh«ng v­ît qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy lµ 51% vµ 7 n¨m sau sÏ kh«ng h¹n chÕ vÒ tû lÖ gãp vèn tõ phÝa Mü trong c¸c liªn doanh. * C¸c dÞch vô t­ vÊn qu¶n lý: ChØ th«ng qua c¸c c«ng ty liªn doanh. 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®­îc phÐp lËp c¸c c«ng ty 100% vèn Mü. * C¸c dÞch vô viÔn th«ng: 1) C¸c dÞch vô viÔn th«ng cã gi¸ trÞ gia t¨ng: Liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam ®­îc phÐp kinh doanh dÞch vô viÔn th«ng sau 2 n¨m (3 n¨m ®èi víi dÞch vô Internet), vèn cña Mü kh«ng qu¸ 50% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. 2) C¸c dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n (bao gåm mobile, cellular vµ vÖ tinh): Liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam ®­îc phÐp kinh doanh dÞch vô viÔn th«ng sau 4 n¨m, vèn ®ãng gãp phÝa Mü kh«ng qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. 3) DÞch vô ®iÖn tho¹i cè ®Þnh: Liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam ®­îc phÐp kinh doanh dÞch vô viÔn th«ng sau 6 n¨m, vèn ®ãng gãp cña phÝa Mü kh«ng qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. PhÝa ViÖt Nam cã thÓ xem xÐt nh÷ng yªu cÇu t¨ng vèn ®ãng gãp tõ phÝa Mü khi HiÖp ®Þnh nµy ®­îc xem xÐt l¹i sau 3 n¨m. * C¸c dÞch vô nghe nh×n: Bao gåm c¸c dÞch vô s¶n xuÊt vµ ph©n phèi phim, c¸c dÞch vô chiÕu phim. Liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam ®­îc phÐp kinh doanh dÞch vô nghe nh×n, vèn ®ãng gãp phÝa Mü kh«ng qu¸ 49% vµ sau 5 n¨m h¹n chÕ vÒ vèn nµy sÏ lµ 51%. * C¸c dÞch vô x©y dùng vµ c¸c dÞch vô kü thuËt ®ång bé cã liªn quan: Cho phÐp c«ng ty 100% vèn Mü. Cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 3 n¨m ®Çu tiªn, sau ®ã kh«ng h¹n chÕ. * C¸c dÞch vô ph©n phèi (b¸n bu«n vµ b¸n lÎ): §­îc phÐp ._.lËp liªn doanh sau 3 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, vèn ®ãng gãp phÝa Mü kh«ng qu¸ 49%. Sau 6 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ vÒ vèn nµy sÏ ®­îc b·i bá. * C¸c dÞch vô gi¸o dôc: ChØ d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, 7 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ ®­îc phÐp lËp tr­êng häc víi 100% vèn Mü. * C¸c dÞch vô tµi chÝnh: 1) C¸c dÞch vô b¶o hiÓm nh©n thä vµ c¸c b¶o hiÓm kh«ng b¾t buéc: ®­îc phÐp lËp liªn doanh sau 3 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, vèn ®ãng gãp phÝa Mü kh«ng qu¸ 50%. Sau 5 n¨m ®­îc phÐp 100% vèn Mü. 2) C¸c dÞch vô b¶o hiÓm b¾t buéc (b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi, b¶o hiÓm trong x©y dùng...): ®­îc phÐp lËp liªn doanh sau 3 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, kh«ng giíi h¹n vèn ®ãng gãp cña phÝa Mü, sau 6 n¨m ®­îc phÐp 100% vèn Mü. * C¸c dÞch vô ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh liªn quan kh¸c: 1) C¸c nhµ cung cÊp, c«ng ty thuª mua tµi chÝnh vµ ngoµi ng©n hµng: ®­îc phÐp thµnh lËp c«ng ty liªn doanh trong vßng 3 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, cho phÐp 100% vèn Mü. 2) Ng©n hµng: sau 9 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c ng©n hµng Mü ®­îc phÐp thµnh lËp ng©n hµng chi nh¸nh 100% vèn Mü t¹i ViÖt Nam .Trong thêi gian 9 n¨m ®ã c¸c ng©n hµng Mü cã thÓ thµnh lËp ng©n hµng liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam, trong ®ã phÇn gãp vèn cña ®èi t¸c Mü kh«ng d­íi 30% vµ kh«ng qu¸ 49%. 3) C¸c dÞch vô chøng kho¸n: c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n Mü chØ ®­îc lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt Nam . * C¸c dÞch vô y tÕ: §­îc phÐp thµnh lËp c¸c c¬ së ch÷a bÖnh 100% vèn Mü. Vèn ®Çu t­ tèi thiÓu cho bÖnh viÖn lµ 20 triÖu USD, phßng kh¸m ®a khoa lµ 2 triÖu vµ phßng kh¸m chuyªn khoa lµ 1 triÖu USD. * C¸c dÞch vô du lÞch vµ dÞch vô l÷ hµnh liªn quan: 1) C¸c dÞch vô kh¸ch s¹n vµ nhµ hµng: C¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô Mü cïng víi viÖc ®Çu t­ x©y dùng kh¸ch s¹n nhµ hµng ®­îc phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp 100% vèn Mü. 2) C¸c dÞch vô ®¹i lý vµ ®iÒu phèi du lÞch l÷ hµnh: §­îc phÐp lËp liªn doanh, phÇn gãp vèn phÝa Mü kh«ng qu¸ 49% vµ 3 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc h¹n chÕ nµy lµ 51% vµ 5 n¨m sau h¹n chÕ nµy sÏ ®­îc b·i bá. 3.3. Quan hÖ ®Çu t­. * C¸c cam kÕt chung bao gåm: C¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cña mçi n­íc ®Òu ®­îc n­íc ®èi t¸c cam kÕt b¶o hé, ViÖt Nam ®¶m b¶o viÖc b¶o hé c¸c c«ng ty Mü kh«ng bÞ sung c«ng c¸c kho¶n ®Çu t­ cña hä t¹i ViÖt Nam. * C¸c chuyÓn kho¶n tµi chÝnh: Cho phÐp ®èi t¸c Mü ®­îc ®em vÒ n­íc c¸c kho¶n lîi nhuËn vµ c¸c chuyÓn kho¶n tµi chÝnh kh¸c trªn c¬ së ®·i ngé quèc gia. * C¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i (TRIMs): PhÝa Mü cam kÕt thùc hiÖn ngay tõ ®Çu, ViÖt Nam sÏ huû bá dÇn c¸c TRIMs kh«ng phï hîp víi c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i cña WTO trong 5 n¨m nh­ nh÷ng quy ®Þnh vÒ tû lÖ sè l­îng hoÆc gi¸ trÞ s¶n xuÊt trong n­íc. * §èi xö quèc gia: ViÖt Nam cam kÕt thùc hiÖn chÕ ®é §èi xö quèc gia víi mét sè ngo¹i lÖ. ViÖc thÈm tra gi¸m s¸t ®Çu t­ sÏ ®­îc dÇn huû bá hoµn toµn ®èi víi hÇu hÕt c¸c khu vùc trong giai ®o¹n 2, 6 hoÆc 9 n¨m (tuú thuéc vµo lo¹i khu vùc ®Çu t­, vÝ dô, ®Çu t­ trong c¸c Khu C«ng nghiÖp hay trong Khu vùc s¶n xuÊt), tuy nhiªn ViÖt Nam duy tr× quyÒn ¸p dông thÈm tra gi¸m s¸t trong nh÷ng khu vùc ngo¹i lÖ nhÊt ®Þnh. * Lo¹i bá viÖc giíi h¹n ®ãng gãp vèn trong c¸c liªn doanh: Quy ®Þnh hiÖn nay ®èi víi phÇn gãp vèn phÝa Mü trong c¸c c«ng ty liªn doanh Ýt nhÊt ph¶i 30% vèn ph¸p ®Þnh; lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh b¸n cæ phÇn phÝa Mü trong liªn doanh cho ®èi t¸c ViÖt Nam. PhÝa Mü ch­a ®­îc thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn vµ ch­a ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng, ch­a ®­îc mua qu¸ 30% vèn cña mét c«ng ty cæ phÇn. Nh÷ng rµng buéc nµy sÏ duy tr× trong vßng 3 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. * Bé m¸y nh©n sù cña liªn doanh: Trong vßng 3 n¨m huû bá quy ®Þnh vÒ sè thµnh viªn nhÊt ®Þnh ng­êi ViÖt Nam trong Ban gi¸m ®èc; giíi h¹n m¹nh mÏ c¸c vÊn ®Ò trong ®ã “sù nhÊt trÝ” cña ban gi¸m ®èc ph¶i ®¹t ®­îc (vÝ dô, trong vÊn ®Ò ®ã c¸c thµnh viªn ViÖt Nam cã quyÒn phñ quyÕt); cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ Mü ®­îc phÐp tuyÓn chän nh©n sù qu¶n lý kh«ng phô thuéc vµo quèc tÞch. PhÝa ViÖt Nam còng cam kÕt ngay sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ lo¹i bá dÇn tÊt c¶ c¸c ®èi xö kh«ng c«ng b»ng vÒ gi¸ ®èi víi c¸c c«ng ty vµ c¸c c¸ nh©n Mü nh­ phÝ l¾p ®Æt ®iÖn tho¹i vµ c¸c dÞch vô viÔn th«ng kh¸c, c¸c phÝ vËn t¶i, thuª m­ín nhµ x­ëng, trang thiÕt bÞ, gi¸ n­íc vµ dÞch vô du lÞch. Trong vßng 2 n¨m sÏ bá chÕ ®é hai gi¸ ®èi víi ®¨ng ký « t«, gi¸ dÞch vô c¶ng vµ gi¸ ®¨ng ký ®iÖn tho¹i. Trong vßng 4 n¨m sÏ bá h¼n chÕ ®é hai gi¸ ®èi víi mäi hµng ho¸ vµ dÞch vô kÓ c¶ gi¸ ®iÖn hay vÐ m¸y bay. 3.4. QuyÒn Së h÷u trÝ tuÖ. Trªn lÜnh vùc b¶o hé quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ, tuy ViÖt Nam ch­a tham gia nhiÒu §iÒu ­íc Quèc tÕ ®a ph­¬ng vÒ b¶o hé quyÒn t¸c gi¶ nh­ng ViÖt Nam ®· tham gia nhiÒu §iÒu ­íc Quèc tÕ ®a ph­¬ng vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nh­ C«ng ­íc Paris 1883, Tho¶ ­íc Madrid 1881, C«ng ­íc Stockholm 1967...ViÖt Nam còng ®· ký kÕt c¸c tho¶ thuËn hîp t¸c song ph­¬ng vÒ Së h÷u trÝ tuÖ víi óc, Th¸i Lan, Ph¸p vµ tham gia HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c Së h÷u trÝ tuÖ cña c¸c n­íc thµnh viªn khèi ASEAN. Chñ tr­¬ng chung cña ViÖt Nam lµ sÏ gia nhËp C«ng ­íc Berne n¨m 1886 vÒ b¶o hé c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt còng nh­ chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó gia nhËp WTO nh»m më réng toµn diÖn nguyªn t¾c “lµm viÖc theo ph¸p luËt” trong lÜnh vùc b¶o hé Së h÷u trÝ tuÖ trªn quy m« quèc tÕ. HiÖp ®Þnh QuyÒn t¸c gi¶ ®­îc ký gi÷a ViÖt Nam vµ Mü ngµy 27/6/1997 gióp ViÖt Nam t¨ng c­êng thªm mét b­íc c«ng t¸c qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ th«ng tin nh»m ng¨n chÆn viÖc phæ biÕn c¸c t¸c phÈm cã néi dung kh«ng lµnh m¹nh t¹i ViÖt Nam, h¹n chÕ tÖ sö dông t¸c phÈm cña Mü mµ kh«ng chÞu tr¶ tiÒn ®Ó kinh doanh kiÕm lêi cña mét sè tæ chøc vµ c¸ nh©n trong n­íc. Ngoµi ra, th«ng qua viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, c¸c t¸c phÈm cña Mü sÏ ®­îc lùa chän kü h¬n vµ phæ biÕn ë ViÖt Nam víi néi dung vµ h×nh thøc tèt h¬n. QuyÒn Së h÷u trÝ tuÖ ®­îc ®Ò cËp trong ch­¬ng 2 cña HiÖp ®Þnh. ViÖt Nam nhÊt trÝ tu©n thñ hoµn toµn c¸c quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i (TRIPs) trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trong mét khu«n khæ thêi gian ng¾n bao gåm: B¶o hé b¶n quyÒn vµ nh·n hiÖu hµng ho¸ trªn c¬ së TRIPs ®­îc thùc thi trong 12 th¸ng; B¶o hé c¸c bÝ mËt th­¬ng m¹i vµ b¶n quyÒn trªn c¬ së TRIPs ®­îc thùc thi trong 18 th¸ng. ViÖt Nam ®ång ý thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé m¹nh mÏ h¬n trong mét sè lÜnh vùc kh¸c nh­ tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc m· ho¸, b¶o hé b¶n quyÒn ®èi víi c¸c ®éng vËt vµ thùc vËt, b¶o hé nh÷ng d÷ liÖu kiÓm tra bÝ mËt ®­îc tr×nh cho c¸c ChÝnh phñ. §èi víi tr­êng hîp b¶o hé tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch­¬ng tr×nh m· ho¸, sÏ ®­îc thùc hiÖn theo giai ®o¹n lµ 30 th¸ng. Theo HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, phÝa Mü cam kÕt thùc thi quyÒn Së h÷u trÝ tuÖ ®­îc ký kÕt kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh nµy b¾t ®Çu cã hiÖu lùc trõ c¸c nghÜa vô t¹i §iÒu 8 vµ §iÒu 3.1 liªn quan ®Õn viÖc b¶o hé thiÕt kÕ bè trÝ (topography) m¹ch tÝch hîp ®­îc thi hµnh sau 24 th¸ng kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. HiÖp ®Þnh còng quy ®Þnh tr­êng hîp cã xung ®ét gi÷a c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy vµ HiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ thiÕt lËp quan hÖ vÒ quyÒn t¸c gi¶, ký t¹i Hµ Néi ngµy 27/6/1997 th× c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh nµy ®­îc ­u tiªn ¸p dông trong ph¹m vi xung ®ét. II. Nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü ®èi víi hµng ho¸ ViÖt Nam 1. §Æc ®iÓm c¬ b¶n thÞ tr­êng Mü Mü lµ mét n­íc lín víi d©n sè 271,8 triÖu ng­êi, cã diÖn tÝch h¬n 9 triÖu km2. Tæng GDP n¨m 2000 cña Mü ®¹t trªn 10 ngµn tû USD, chiÕm 25% tæng GDP toµn cÇu. Trong ®ã, n«ng nghiÖp chiÕm 1,6%, c«ng nghiÖp chiÕm 22,8%, dÞch vô chiÕm 75,8%. Mü lµ mét trong nh÷ng n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cao nhÊt thÕ giíi, lµ mét thÞ tr­êng khæng lå, cã søc mua lín kho¶ng 7000 tû USD n¨m. Trªn thÕ giíi nÕu kÓ 100 tËp ®oµn kinh tÕ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhÊt th× cã tíi 61 tËp ®oµn lµ cña Mü. 2. Nhu cÇu cña thÞ tr­êng Mü ®èi víi hµng ho¸ ViÖt Nam Theo sè liÖu cña Bé th­¬ng m¹i th× n¨m 2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü ®· t¨ng 60% so víi n¨m 2001. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ®¹t 2,5 tû UDS (n¨m 2001 Hoa Kú nhËp khÈu 1146 tû USD vµ xuÊt khÈu 714 tû USD). C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu thuéc thÕ m¹nh cña ViÖt Nam cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ®ã lµ hµng dÖt may, giµy dÐp, thuû s¶n. §iÒu ®¸ng l­u ý lµ trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ toµn cÇu khã kh¨n nh­ hiÖn nay viÖc më réng thÞ tr­êng Mü lµ nh©n tè quan träng gãp phÇn ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña ViÖt Nam. MÊy n¨m qua hµng ViÖt Nam vµo Mü phÇn lín ph¶i chÞu møc thuÕ cao tíi 40% nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta sang Mü vÉn liªn tôc t¨ng ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu cña H¶i quan Hoa Kú n¨m 1994 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü ë møc 50,4 triÖu USD nh­ng ®Õn n¨m1996 ®· lªn ®Õn 308 triÖu USD, ®Õn n¨m 1999 lµ 601,9 triÖu USD vµ ®Õn n¨m 2002 thuÕ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü cßn 3% th× kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü ®· ®¹t møc 2,5 tû USD. C¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi ®Òu lÊy Mü lµm thÞ tr­êng chñ lùc. Bëi v× thÞ tr­êng Mü cã tæng trÞ gi¸ bu«n b¸n lín nhÊt toµn cÇu. Hµng nhËp khÈu ®a d¹ng, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ biÕt ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh, t¹o ®iÒu kiÖn th©m nhËp thuËn lîi vµo c¸c thÞ tr­êng kh¸c. §iÒu cÇn l­u ý lµ trong nhËp khÈu Mü th­êng xuyªn nhËp siªu. Hµng n¨m møc nhËp siªu tõ 60 tû USD ®Õn 110 tû USD. Mü lµ thÞ tr­êng cã søc mua lín c¸c mÆt hµng tiªu dïng nh­ : quÇn ¸o, giµy dÐp, tói s¸ch, hµng gia dông, h¶i s¶n… §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao c¸c n­íc Nics Ch©u ¸, Th¸i lan, Trung quèc ®· vµ ®ang thµnh c«ng trong viÖc më réng xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ nµy sang Mü. Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam víi Mü cho ®Õn nay tuy ®· cã b­íc tiÕn ®¸ng kÓ, song quy m« cßn rÊt nhá bÐ so víi tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu cña hai bªn. ViÖt Nam xuÊt sang Mü hµng gia vÞ, cµ phª, chÌ, h¶i s¶n, g¹o, may mÆc; nhËp tõ Mü gÇn 100 lo¹i hµng ho¸ nh­ phô tïng m¸y bay, ph©n bãn, m¸y mãc nåi h¬i, thiÕt bÞ ®iÖn, b«ng, dông cô y tÕ, n«ng s¶n, ho¸ chÊt, ®å uèng… Bu«n b¸n víi doanh nghiÖp Mü do ®Æc ®iÓm cña hä lµ yªu cÇu ®¬n hµng lín, giao hµng tËp trung, nªn ®· kÝch thÝch tËp trung ho¸ s¶n xuÊt. Nh­ trong lÜnh vùc dÖt may ®· h×nh thµnh c¸c nhãm s¶n xuÊt s¶n phÈm gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã n¨ng lùc s¶n xuÊt kh¸, ®­îc ®Çu t­ ®ång bé víi c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng, n¨ng lùc s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ; gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng cã doanh nghiÖp cã n¨ng lùc lµm kh«ng hÕt viÖc, trong khi doanh nghiÖp kh¸c l¹i d­ thõa n¨ng lùc do thiÕu ®iÒu kiÖn nªn thiÕu viÖc lµm. Trong ngµnh dÖt may ®· cã doanh nghiÖp cã doanh thu trªn 1 ngµn tû ®ång chñ yÕu nhê lµm ¨n víi Mü. Mét sè doanh nghiÖp trong ngµnh chÕ biÕn b¸nh kÑo, thñ c«ng, ®å gç gia dông… còng cã c¬ héi t¨ng quy m« s¶n xuÊt. NhiÒu doanh nghiÖp ®· ®Æt ®­îc quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c h·ng b¸n lÎ næi tiÕng cña Mü trong lÜnh vùc dÖt may lµ c¸c h·ng K.Mart, Unitra, Express, Gap, Jepenney. Trong chÕ biÕn thùc phÈm lµ hÖ thèng siªu thÞ Cissco… §· t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn chñ ®éng s¶n xuÊt trong thêi gian dµi vÝ dô c¸c doanh nghiÖp dÖt may, nhÊt lµ doanh nghiÖp thuéc Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· ký hîp ®ång xuÊt hµng cho thÞ tr­êng Mü c¶ n¨m 2003. 3. ThÞ hiÕu cña ng­êi Mü. ThÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín do thÞ hiÕu cña ng­êi Mü lµ thÝch tiªu dïng nhiÒu. §iÒu nµy lý gi¶i theo quan hÖ cung cÇu th× cÇu cµng nhiÒu bao nhiªu th× cung cµng ph¸t triÓn bÊy nhiªu ®Ó ®¸p øng cÇu, cµng kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ dÞch vô ph¸t triÓn lµm cho nÒn kinh tÕ ngµy cµng tiÕn lªn. C¸c h·ng s¶n xuÊt thu ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, ngµy cµng më réng, t¸i ®Çu t­ s¶n xuÊt n©ng cao c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn kh«ng ngõng. Kh«ng chØ cã c¸c hµng ho¸ ®¾t tiÒn ®­îc tiªu thô, mµ tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ tõ gi¸ rÎ ®Õn ®¾t ®Òu b¸n ®­îc. V× nhu cÇu cña d©n Mü ®a d¹ng, cã nhiÒu tÇng líp giµu nghÌo kh¸c nhau. Hµng ho¸ b¸n trªn thÞ tr­êng Mü rÊt cÇn ®a d¹ng, cã c¸ tÝnh, hîp thÞ hiÕu vµ ph¶i sö dông thuËn tiÖn. Mü lµ mét n­íc cã tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, kh«ng bÞ ¶nh h­ëng lín cña hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi, l¹i tËp trung nhiÒu nhµ b¸c häc, thiªn tµi vÒ nhiÒu lÜnh vùc, l¹i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi, nªn ®· t¹o cho Hoa Kú cã vÞ thÕ c­êng quèc sè mét, t¹o cho ng­êi Mü cã møc thu nhËp rÊt cao. V× vËy, hä cã thõa kh¶ n¨ng ®Ó mua s¾m vµ rÊt thÝch mua s¾m. Hä th­êng mua hµng ë nh÷ng hiÖu quen, n¬i hä thÊy tin t­ëng vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. §èi víi nh÷ng mÆt hµng míi nÕu nh­ lÇn ®Çu hä ®· mÊt lßng tin th× khã cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng Mü. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i cã c¸i nh×n chu ®¸o ®Õn nh÷ng s¶n phÈm muèn b¸n trªn ®Êt Mü. Hoa Kú cßn lµ mét hîp chñng quèc víi nhiÒu d©n téc kh¸c nhau trªn thÕ giíi di c­ ®Õn, nªn t©m lý vµ së thÝch v¨n ho¸ rÊt ®a d¹ng, phong phó t¹o nªn nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ tr­êng lín, t¹o nªn nh÷ng thãi quen tiªu dïng ®a d¹ng kh«ng phô thuéc vµo c¸c ­íc lÖ hay tiªu chuÈn thÈm mü x· héi m¹nh mÏ hay b¾t buéc nh­ ë c¸c n­íc kh¸c. Hä còng t«n träng chÊt l­îng nh­ng l¹i hay thay ®æi trong tiªu dïng. §iÒu nµy lý gi¶i nh÷ng s¶n phÈm qu¸ tèt, qu¸ bÒn, gi¸ cao sÏ kÐm c¹nh tranh h¬n so víi nh÷ng s¶n phÈm gi¸ rÎ chÊt l­îng ®ñ tèt, ®é bÒn hîp lý, mÉu m· lu«n thay ®æi cho hîp thÞ hiÕu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l¹i b¸n tèt trªn ®Êt Mü. H¬n n÷a, ng­êi Mü l¹i cã mét thãi quen thÝch du lÞch, thÝch nghØ m¸t, ­a kh¸m ph¸ thiªn nhiªn mµ ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn m«i tr­êng Mü víi nhiÒu c¶nh ®Ñp phong phó ®· khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Trong nh÷ng chuyÕn ®i nh­ vËy hä mua rÊt nhiÒu thø nh­: quÇn ¸o, giµy dÐp, mò, l­¬ng thùc, thùc phÈm vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c tõ lo¹i ®¾t tiÒn phï hîp víi ng­êi thu nhËp cao cho ®Õn c¸c lo¹i hµng ho¸ rÎ tiÒn phï hîp víi ng­êi thu nhËp trung b×nh vµ thÊp. Víi mét thÞ tr­êng cã søc tiªu thô lín nh­ vËy, mµ l¹i kh«ng qu¸ kh¾t khe ®èi víi xuÊt xø s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu dïng th× hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi b¸n ra ë thÞ tr­êng Mü. Vµ thùc tÕ ®· cho thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ngµy cµng t¨ng. MÆc dï ch­a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam nh­ng ®· lµ mét dÊu hiÖu ®¸ng mõng t¹o niÒm tin v÷ng ch¾c cho c¸c doanh nghiÖp lµm hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy. Ch­¬ng II. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü: c¬ héi vµ th¸ch thøc víi viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Mü I. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang Mü. 1. Giai ®o¹n tr­íc khi ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü. 1.1.Tr­íc n¨m 1975. Thêi kú tr­íc n¨m 1975, Mü cã quan hÖ kinh tÕ víi chÝnh quyÒn Sµi Gßn cò. Kim ng¹ch bu«n b¸n kh«ng lín, chñ yÕu lµ hµng nhËp khÈu cña Mü ®Ó phôc vô cuéc chiÕn tranh x©m l­îc. VÒ xuÊt khÈu sang Mü cã mét sè mÆt hµng nh­ cao su, gç, h¶i s¶n, ®å gèm v.v…víi sè l­îng Ýt ái. Tõ th¸ng 5 n¨m 1964, Mü thùc thi cÊm vËn miÒn B¾c n­íc ta vµ khi ViÖt Nam thèng nhÊt, Mü ®· më réng cÊm vËn tíi toµn bé l·nh thæ ViÖt Nam trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i, tµi chÝnh, tÝn dông ng©n hµng… ®ång thêi Mü khèng chÕ c¸c n­íc ®ång minh vµ ng¨n c¶n tæ chøc tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh quèc tÕ cho ViÖt Nam vay tiÒn. Theo sè liÖu thèng kª cña ViÖt Nam, xuÊt khÈu sang Mü thêi kú 1986 - 1989 hÇu nh­ kh«ng cã g×. 1.2. Nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90. B­íc sang thËp kû 90, quan hÖ ngo¹i giao còng nh­ quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc ViÖt Nam vµ Mü ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ, lç lùc h­íng tíi c¸c mèi quan hÖ h÷u nghÞ, hîp t¸c, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, v× lîi Ých cña mçi n­íc còng nh­ hoµ b×nh vµ thÞnh v­îng chung trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng vµ trªn thÕ giíi. §Ó ®Õn ®­îc víi lé tr×nh nµy, c¶ hai phÝa ®· cã nh÷ng lç lùc v­ît bËc theo h­íng cña "B¶n lé tr×nh" ®­îc ®­a ra d­íi thêi cùu tæng thèng G.Bush, trong ®ã ®­a ra c¸c b­íc tiÕn tíi b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam mµ träng t©m lµ vÊn ®Ò rót qu©n khái Campuchia vµ vÊn ®Ò ng­êi Mü mÊt tÝch, tï binh chiÕn tranh ë ViÖt Nam (POW/MIA). Sù hîp t¸c tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cña chÝnh phñ vµ nh©n d©n ViÖt Nam trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ng­êi Mü mÊt tÝch trong chiÕn tranh ®­îc d­ luËn Mü ®¸nh gi¸ cao, ®· lµm thay ®æi th¸i ®é cña mét bé phËn kh«ng nhá c¸c lùc l­îng vèn cã th¸i ®é tiªu cùc ë Mü, cã lîi cho viÖc c¶i thiÖn dÇn dÇn quan hÖ ViÖt Nam - Mü. Cuèi n¨m 1988, Mü cho phÐp göi s¸ch b¸o vµ v¨n ho¸ phÈm tõ Mü vÒ ViÖt Nam víi sè l­îng kh«ng h¹n chÕ. §ång thêi chÝnh phñ Mü cho phÐp Bé Ngo¹i giao cÊp thÞ thùc vµo Mü cho nh÷ng ng­êi ViÖt Nam ®Õn Mü víi môc ®Ých trao ®æi khoa häc víi thêi h¹n theo nguån tµi trî cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. Trong n¨m 1991, cïng víi viÖc ViÖt Nam ®ång ý cho Mü më v¨n phßng POW/MIA ë Hµ Néi (8/7) vµ ký HiÖp ®Þnh hoµ b×nh Campuchia t¹i Paris (23/10), phÝa Mü ®· cã nhiÒu níi láng nh­ chÝnh thøc bá h¹n chÕ ®i l¹i trong vßng 25 dÆm ®èi víi c¸n bé ngo¹i giao ViÖt Nam t¹i trô së Liªn Hîp Quèc ë New York (23/10), chÝnh thøc bá h¹n chÕ c¸c nhãm du lÞch, cùu chiÕn binh, c¸c nhµ b¸o, c¸c nhµ kinh doanh trong viÖc tæ chøc ®oµn ®i ViÖt Nam (17/11) vµ b¾t ®Çu viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt Nam (ngµy 25/4, Mü lÇn ®Çu tiªn tuyªn bè viÖn trî 1 tû USD gióp ViÖt Nam trong lÜnh vùc ch©n tay gi¶). Víi nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc nµy, ngµy 22/11 thø tr­ëng ngo¹i giao Lª Mai vµ trî lý ngo¹i tr­ëng Mü R.Solomon tiÕn hµnh cuéc ®µm ph¸n chÝnh thøc ®Çu tiªn vÒ b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ViÖt Nam - Mü. Sang n¨m 1992 ®· cã 3 cuéc gÆp gì cÊp Bé tr­ëng ngo¹i giao vµ 5 lÇn Mü cö §Æc ph¸i viªn tæng thèng vµo ViÖt Nam ®Ó xóc tiÕn vÊn ®Ò POW/MIA, do ®ã vÊn ®Ò nµy cã nh÷ng c¶i thiÖn râ rÖt vµ phÝa Mü mét lÇn n÷a thùc hiÖn dì bá mét lo¹t c¸c h¹n chÕ trong quan hÖ ViÖt Nam: Cho phÐp l­u b­u chÝnh viÔn th«ng Mü - ViÖt Nam (13/4), cho phÐp xuÊt sang ViÖt Nam nh÷ng mÆt hµng phôc vô nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi vµ bá c¸c h¹n chÕ ®èi víi viÖc c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ Mü viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt Nam (30/4); ®Æc biÖt lµ cho phÐp c¸c c«ng ty Mü ®­îc lËp v¨n phßng ®¹i diÖn vµ ký c¸c hîp ®ång kinh tÕ ë ViÖt Nam nh­ng chØ ®­îc giao dÞch kinh doanh sau khi bá cÊm vËn (14/12). N¨m 1993, «ng B. Clinton lªn n¾m quyÒn, ®· t¸n thµnh vµ cam kÕt tiÕp tôc "B¶n lé tr×nh" cña chÝnh quyÒn «ng G.Bush: ngµy 2/7 tæng thèng Clinton quyÕt ®Þnh kh«ng ng¨n c¶n c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nèi l¹i viÖn trî cho ViÖt Nam. QuyÕt ®Þnh cã ý nghÜa h¬n nhiÒu ®èi víi doanh nghiÖp Mü lµ ngµy 14/9/1993 tæng thèng Clinton cho phÐp c¸c c«ng ty Mü tham gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ë ViÖt Nam do c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ tµi trî. Song song víi nh÷ng nç lùc c¶i thiÖn quan hÖ cña hai chÝnh phñ, cña c¸c tæ chøc ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng gi÷a 2 n­íc trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 nµy ®· cã ®­îc nh÷ng b­íc ®ét ph¸ ban ®Çu. Theo sè liÖu thèng kª, nÕu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü thêi kú 1986 - 1989 hÇu nh­ kh«ng cã g×, th× n¨m 1990 ®· xuÊt khÈu ®­îc l­îng hµng trÞ gi¸ kho¶ng 5.000 USD t¨ng lªn 9.000USD n¨m 1991, 11.000USD n¨m 1992 vµ lªn tíi 58.000USD n¨m 1993. Ngµy 3/2/1994, Tæng thèng Mü Bill Clinton chÝnh thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn chèng ViÖt Nam. TiÕp ®ã, Bé Th­¬ng m¹i Mü chuyÓn ViÖt Nam tõ nhãm Z (gåm B¾c TriÒu Tiªn, CuBa vµ ViÖt Nam) lªn nhãm Y Ýt h¹n chÕ th­¬ng m¹i h¬n (gåm Liªn X« cò, c¸c n­íc thuéc khèi Vacsava cò, Anbani, M«ng Cæ, Lµo, Campuchia vµ ViÖt Nam). Bé VËn t¶i vµ Bé Th­¬ng m¹i Mü b·i bá lÖnh cÊm tµu biÓn vµ m¸y bay Mü vËn chuyÓn hµng ho¸ sang ViÖt Nam, cho phÐp tµu mang cê ViÖt Nam vµo c¶ng Mü. ChÝnh phñ Mü còng ®ång thêi tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ vÒ chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn hîp t¸c kinh tÕ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i víi ViÖt Nam. §©y chÝnh lµ nh÷ng sù kiÖn quan träng ®Çu tiªn, ®¸nh dÊu b­íc tiÕn v­ît bËc trong cñng cè vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Tr­íc n¨m 1990, quan hÖ th­¬ng m¹i mang tÝnh mét chiÒu, chØ cã Mü xuÊt khÈu hµng ho¸ sang ViÖt Nam, cßn vÒ phÝa ViÖt Nam th× hÇu nh­ ch­a cã hµng ho¸ xuÊt khÈu sang Mü. ViÖt Nam vµ Mü ®ang cïng h­íng tíi nhau trong mèi quan hÖ vÒ nhu cÇu réng lín bao gåm c¶ ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i hµng ho¸ còng nh­ dÞch vô, ®Æc biÖt lµ viÖc xuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hµng mang tÝnh chÊt bæ sung lÉn nhau. Mü ®ang h­íng tíi ViÖt Nam nh­ h­íng tíi mét khu vùc ®Çu t­ vµ thÞ tr­êng ®«ng d©n ®Çy tiÒm n¨ng trong viÖc tiªu thô c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt hµng c«ng nghiÖp ®iÖn tö - tin häc - viÔn th«ng mµ hiÖn nay ®ang cßn ë d¹ng s¬ khai vµ mét thÞ tr­êng hµng n«ng s¶n ®Çy triÓn väng ë khu vùc Ch©u ¸. Cßn ViÖt Nam h­íng tíi Mü nh­ mét thÞ tr­êng tiªu thô réng lín, cã nÒn c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i vµ cã tiÒm lùc dåi dµo vÒ tµi chÝnh. Theo sè liÖu cña H¶i quan Hoa Kú kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt - Mü n¨m 1994 ®¹t 222 triÖu USD so víi 62 triÖu USD n¨m 1993 (t¨ng h¬n 30 lÇn). N¨m 1995 kim ng¹ch hai chiÒu ®· lªn tíi 450 triÖu USD (gÊp h¬n 2 lÇn n¨m 1994) vµ n¨m 1996 tæng kim ng¹ch ®¹t 935 triÖu USD. N¨m 1997, xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµ Mü ®¹t 666 triÖu USD vµ n¨m 1998 ®¹t 789 triÖu USD (trong ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü ®¹t 519,5 triÖu USD vµ nhËp khÈu ®¹t 269,5 triÖu USD) ®øng thø 75 trong danh s¸ch ®èi t¸c th­¬ng m¹i cña Mü trong n¨m 1998. N¨m 1994, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü l­îng hµng ho¸ trÞ gi¸ 50,4 triÖu USD, trong ®ã hµng n«ng nghiÖp lµ 38 triÖu (chiÕm 76% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Mü) vµ hµng phi n«ng nghiÖp chØ chiÕm 12 triÖu (t­¬ng øng 24%). N¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü ®¹t 200 triÖu USD (gÊp gÇn 4 lÇn n¨m 1994), trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chiÕm 151 triÖu USD (chiÕm 76% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Mü) vµ hµng phi n«ng nghiÖp ®¹t 47 triÖu USD (24%). N¨m 1996, xuÊt khÈu cña ta sang Mü ®¹t 319 triÖu USD, n¨m 1997 ®¹t 372 triÖu USD vµ ®Õn n¨m 2000, gi¸ trÞ l­îng hµng ho¸ mµ ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ®· ®¹t 827,4 triÖu USD. B¶ng sè 1:Th­¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt-Mü tõ 1994 - 2000 (triÖu USD) 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 XK 50,4 200 319 372 519,5 601,9 827,4 NK 172 252 616 278 269,5 277,3 330,5 Tæng 222 450 935 666 789 879,2 1.157,9 (Nguån: H¶i quan Hoa Kú) Thùc tiÔn trong n¨m qua cho thÊy ViÖt Nam vÉn xuÊt siªu sang Mü vµ sù t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu nµy kh¸ æn ®Þnh, xÊp xØ 15 - 20%/n¨m. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü chñ yÕu tËp trung vµo c¸c mÆt hµng mµ chªnh lÖch gi÷a hai møc thuÕ MFN vµ non-MFN b»ng “0” hay kh«ng ®¸ng kÓ. Nh÷ng kÕt qu¶ xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m qua thÓ hiÖn tiÒm n¨ng më réng vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü nhÊt lµ khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®· ®­îc ký kÕt vµ hai n­íc cam kÕt dµnh cho nhau MFN. XÐt vÒ c¬ cÊu, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Mü trong thêi kú 1994 - 1997 chñ yÕu thuéc nhãm n«ng, l©m, thuû - h¶i s¶n. Trong ®ã, cµ phª, chÌ, gia vÞ chiÕm phÇn lín víi kim ng¹ch 31,193 triÖu USD n¨m 1994; 146,455 triÖu USD n¨m 1995; 110,910 triÖu USD n¨m 1996 vµ 108,208 triÖu USD n¨m 1997. Hµng c«ng nghiÖp nhÑ b¾t ®Çu x©m nhËp vµ t¨ng tr­ëng nhanh nh­ng vÉn chØ mang tÝnh giíi thiÖu s¶n phÈm. N¨m 1995, kim ng¹ch hµng c«ng nghiÖp nhÑ ®¹t 20 triÖu USD. Tõ 1996, kim ng¹ch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng giµy dÐp, nguyªn liÖu kho¸ng s¶n t¨ng nhanh. N¨m 1997 kim ng¹ch giµy dÐp ®¹t 97 triÖu USD. Trong n¨m 1994 - 1995 nhãm hµng c«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n chiÕm tû lÖ rÊt nhá, chñ yÕu lµ xuÊt khÈu thiÕc. N¨m 1996, ta b¾t ®Çu xuÊt dÇu th« sang Mü vµ ®¹t trÞ gi¸ 80,650 triÖu USD, n¨m 1997 ®¹t 36,670 triÖu USD, n¨m 1998 ®¹t 66,1 triÖu USD, n¨m 1999 ®¹t 83,8 triÖu USD. N¨m 1996, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü ®¹t kho¶ng 319 triÖu USD, trong ®ã hµng n«ng nghiÖp chØ cßn chiÕm 46% vµ hµng phi n«ng nghiÖp ®· chiÕm 54%. B¶ng sè 2: C¬ cÊu kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ViÖt - Mü 1994 – 1997 (TriÖu USD) 1994 1995 1996 1997 I. XuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang Mü 50,450 200 319,037 372 H¶i s¶n 5,802 19,583 33,990 46,376 Cµ phª, chÌ, gia vÞ 31,193 146,455 110,910 108,208 Ngò cèc 4,506 5,845 20,955 S¶n phÈm thÞt, c¸ 10,477 §­êng, b¸nh, kÑo 1,252 DÇu th« 1,105 80,650 36,670 Cao su vµ s¶n phÈm cao su 1,572 0,564 3,013 S¶n phÈm da 0,490 0,896 0,502 0,493 May mÆc 2,518 16,867 23,601 25,928 Giµy dÐp 3,308 39,169 97,644 Hµng gèm 0,190 0,454 0,818 1,209 H¹t ®iÒu 7,585 15,386 II. NhËp khÈu tõ Mü 172,223 252,860 616,047 277,787 Nhiªn liÖu 0,734 4,719 4,844 Ho¸ chÊt h÷u c¬ 1,379 2,467 6,100 4,891 Ph©n bãn 16,533 35,909 52,259 8,943 ChÊt dÎo 2,004 4,057 7,381 7,392 GiÊy vµ bét giÊy 0,729 9,588 10,684 4,111 B«ng 12,735 7,259 11,590 12,091 Giµy dÐp 1,357 14,196 16,405 Nh«m 4,266 11,154 13,679 ThiÕt bÞ ®iÖn 14,624 24,583 42,114 43,942 Lß ph¶n øng h¹t nh©n, nåi h¬i 16,484 65,025 67,667 53,251 S¶n phÈm quang häc, ®o l­êng 3,621 8,691 12,375 15,258 Xe « t« 6,245 37,138 23,742 19,920 (Nguån: Phßng Th«ng tin §¹i sø qu¸n Mü t¹i ViÖt Nam ) Do ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ Tèi huÖ quèc (MFN) nªn hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ph¶i chÞu c¸c rµo c¶n thuÕ quan vµ phi thuÕ quan. MÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Mü gåm thuû s¶n chiÕm 15,6% kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1998, cµ phª chiÕm 18,54%, dÇu th« chiÕm 17%, g¹o chiÕm 8,38% vµ giµy dÐp c¸c lo¹i chiÕm 20,4%. C¸c nhãm hµng nµy chiÕm ®Õn 80% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ lµ c¸c mÆt hµng cã hµm l­îng chÕ biÕn thÊp. Nh×n chung n¨m 1999 th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ toµn cÇu ®ang diÔn biÕn rÊt phøc t¹p. XÐt vÒ tæng kim ng¹ch th­¬ng m¹i song ph­¬ng, ViÖt Nam hiÖn ®ang xÕp thø 72/227 n­íc cã quan hÖ bu«n b¸n víi Mü trªn nhiÒu n­íc nh­ Bulgaria, Ukraina, Slovenia mÆc dï hµng ViÖt Nam hiÖn ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ suÊt nhËp khÈu cao h¬n so víi c¸c n­íc nµy (nÕu tÝnh vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu th× ViÖt Nam ®øng cao h¬n, tøc lµ kho¶ng thø 65/227 n­íc xuÊt khÈu vµo Mü). Tuy nhiªn so víi ngay c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN nh­ Th¸i Lan (xuÊt khÈu ®¹t gÇn 14,3 tû USD), Philippines (12,4 tû USD) th× xuÊt khÈu cña ta cßn thua kÐm nhiÒu. Cã nhiÒu lý do gi¶i thÝch cho sù viÖc nµy, nh­ng lý do næi bËt nhÊt vÉn lµ thuÕ suÊt nhËp khÈu qu¸ cao mµ hµng xuÊt khÈu cña ta cho ®Õn nay vÉn ph¶i chÞu khi nhËp khÈu vµo Mü. §iÒu nµy cho thÊy tÇm quan träng cña viÖc ®¹t ®­îc khung ph¸p lý ®iÒu chØnh quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. XÐt riªng th¸ng 1/2000, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ®¹t 67,3 triÖu USD so víi 44,9 triÖu USD cïng kú n¨m ngo¸i, ®¹t møc t¨ng tr­ëng 49,9%. §©y lµ mét trong nh÷ng møc t¨ng cao nhÊt trªn thÕ giíi (trung b×nh xuÊt khÈu cña thÕ giíi vµo Mü t¨ng 22,26% trong th¸ng 1/2000; khu vùc ASEAN t¨ng 8,01%). MÆc dï møc t¨ng tr­ëng nµy ®¹t ®­îc dùa trªn c¬ së kim ng¹ch ch­a cao nh­ng ®©y lµ mét tÝn hiÖu tèt, thÓ hiÖn nh÷ng ph¶n øng tÝch cùc tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp ®èi víi c¸c diÔn biÕn trong quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc. B¶ng sè 3 : C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam sang Mü giai ®o¹n 1998 - 2000 (triÖu USD) 1998 1999 1999/1998 1- 3/1999 1- 3/2000 % Giµy dÐp 114,9 145,7 26,8% 38,9 38,3 (0,6) - (2,00) Cµ phª, chÌ 117,7 147,6 - 20,26% 46,6 49,4 2,8 (6,00) C¸, h¶i s¶n 79,5 108,1 35,97% 18,9 27,6 8,7 46,03 Nhiªn liÖu kho¸ng 66,1 83,8 13,92% 9,4 26,9 17,5 86,17 (Nguån: Th­¬ng vô thuéc Sø qu¸n ViÖt Nam t¹i Mü) XÐt theo mÆt hµng, hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam sang Mü ®a d¹ng dÇn vÒ chñng lo¹i (85 nhãm mÆt hµng). ChiÕm tû träng cao nhÊt lµ hµng giµy dÐp vµ c¸c bé phËn cña giµy dÐp. N¨m 1999, nhãm hµng nµy ®¹t 145,7 triÖu USD, t¨ng 26,8% so víi cïng kú n¨m ngo¸i (114,9 triÖu USD), chiÕm tû träng 24,2% tæng kim ng¹ch hµng xuÊt cña ta sang Mü. ViÖt Nam hiÖn lµ n­íc xuÊt khÈu giµy dÐp lín thø ba trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. Quý I n¨m 2000, gi¸ trÞ hµng giµy dÐp cña ta xuÊt sang Mü ®¹t 38,9 triÖu USD, gi¶m 2% so víi cïng kú n¨m ngo¸i. Mét thùc tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu giµy dÐp hiÖn nay hÇu hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp FDI cho nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nh­ng phÇn gi¸ trÞ cña ViÖt Nam l¹i thÊp so víi c¸c nhãm hµng xuÊt khÈu kh¸c. Nhãm hµng chiÕm tû träng lín thø hai lµ cµ phª, chÌ gia vÞ (20,26%). Nhãm hµng nµy cã xu h­íng phôc håi trong n¨m 1999, ®¹t 6% (147,6 triÖu USD so víi 117,7 triÖu USD cña n¨m 1998). Tuy vËy t×nh h×nh xuÊt khÈu ®Çu n¨m 2000 l¹i cã dÊu hiÖu gi¶m sót so víi 1999. Nhãm hµng h¶i s¶n (chñ yÕu lµ t«m vµ mét sè lo¹i c¸) vµ nhiªn liÖu kho¸ng s¶n vÉn chiÕm tû träng ®¸ng kÓ (t­¬ng øng 18% vµ 14% tæng gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu cña ta). Tuy nhiªn møc t¨ng tr­ëng cña nhãm hµng nµy kh¸ cao ®¹t møc 46,03 % ®èi víi hµng h¶i s¶n vµ 86,17 % ®èi víi hµng nhiªn liÖu kho¸ng s¶n trong quý I/2000 so víi cïng kú n¨m 1999. Mü ch­a ph¶i lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ta ®èi víi mÆt hµng nµy nh­ng c¸c yªu cÇu chÊt l­îng vµ kiÓm dÞch cña Mü l¹i kh«ng chÆt chÏ vµ khã kh¨n nh­ cña thÞ tr­êng EU. Kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu m¹nh ë c¸c mÆt hµng nµy lµ kh«ng cã trong t­¬ng lai gÇn v× phô thuéc vµo tiÕn tr×nh ®Çu t­ trang thiÕt bÞ còng nh­ më réng s¶n xuÊt nu«i trång trong n­íc. B¶ng sè 4 : C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu t¨ng m¹nh (TriÖu USD) 1998 1999 1999/1998 1-3/1999 1-3/2000 % Muèi, l­u huúnh 1,1 4,4 300% 0,0 1,3 1,3 §å néi thÊt 1,3 4,0 207,69% 0,4 2 1,6 300 Dông cô gia ®×nh 0,3 1,3 333,33% 0,1 0,5 0,4 400 (Nguån: H¶i Quan Hoa Kú) Theo sè liÖu b¶ng 4 cho thÊy c¸c mÆt hµng muèi, l­u huúnh, ®å néi thÊt, dông cô gia ®×nh mÆc dï kim ng¹ch ch­a cao nh­ng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Do vËy ta cÇn chó ý ®Þnh h­íng cho doanh nghiÖp cñng cè thÞ phÇn ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng xuÊt khÈu lín khi ®­îc h­ëng møc thuÕ MFN cña Mü. 2. Giai ®o¹n sau khi ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®­îc ký ngµy 13/7/2000 vµ ®Õn ngµy 10/12/2001 th× cã hiÖu lùc hoµn toµn vµ v« ®iÒu kiÖn. Nh­ vËy kÓ tõ ngµy 10/12/2001 trë ®i tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü ®Òu ®­îc h­ëng møc thuÕ quan tèi huÖ quèc (NTR) møc thuÕ nµy trung b×nh chØ cßn 3% so víi møc trung b×nh 40% tr­íc ®ã kh«ng cã NTR. Nh×n chung n¨m 2000, n¨m ký HiÖp ®Þnh, th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc t¨ng tr­ëng æn ®Þnh. B¶ng 5: Th­¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt – Mü 1998 – 2000 (TriÖu USD) 1998 1999 2000 1999/1998 2000/1999 2000/1999 XK 519,5 601,9 827,4 15,8% 225,5 37,63% NK 269,5 277,3 330,5 2,9% 53,2 19,18% Tæng XNK 789 879,2 1157,9 11,4% 278,7 131,8% Nguån: Theo sè liÖu Héi ®ång th­¬ng m¹i Hoa kú 2/2001 XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ®¹t møc 827,4 triÖu USD t¨ng 37,63% so víi n¨m 1999, so víi møc t¨ng xuÊt khÈu cña thÕ giíi vµo Hoa kú lµ 19,73% th× møc t¨ng 37,63% cña ta lµ t­¬ng ®èi cao. §©y lµ ®iÒu ®¸ng mõng ph¶n ¸nh chuyÓn._.sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã lµ chiÕn l­îc dµi h¹n t¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c lo¹i b«ng, sîi ho¸ häc, v¶i, nguyªn phô liÖu trong n­íc; n©ng cao n¨ng lùc còng nh­ quy m« s¶n xuÊt cña c¸c xÝ nghiÖp may vµ chÊt l­îng thiÕt kÕ mÉu m·, kh¶ n¨ng b¸n hµng theo ph­¬ng thøc FOB, tham gia héi chî triÓn l·m, liªn kÕt m¹ng l­íi b¹n hµng trong viÖc cung øng nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh nh÷ng cè g¾ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may, Nhµ n­íc vÉn cÇn hç trî c¸c chÝnh s¸ch vÒ vèn ®Çu t­, ­u ®·i thuÕ, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt mÆt hµng míi. 2.2 §èi víi hµng giµy dÐp ThÞ tr­êng Mü rÊt coi träng c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt ®ßi hái chÊt l­îng rÊt cao. Hµng ho¸ ph¶i ®­îc phÝa Mü kiÓm tra råi míi chÊp nhËn cho nhËp. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i võa qua, Nhµ n­íc chØ míi t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o thuËn lîi trong qu¸ tr×nh trao ®æi th­¬ng m¹i, cßn b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù lo liÖu hÕt c¸c kh©u tõ viÖc t×m ®èi t¸c, t×m nhu cÇu s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng tíi viÖc tho¶ thuËn gi¸ c¶, lµm hµng mÉu...HiÖn nay, ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp t×m ®­îc ®èi t¸c vµ b¾t ®Çu s¶n xuÊt hµng mÉu. Mét sè Ýt doanh nghiÖp da giµy cã s¶n phÈm giµy xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü hoÆc qua ®èi t¸c trung gian xuÊt khÈu sang Mü sÏ cã ®iÒu kiÖn më réng, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi cã ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu sè l­îng lín sang Mü sÏ gi·n bít ë thÞ tr­êng EU vµ tr­íc m¾t t¹o ®iÒu kiÖn cho sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp cña ta duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU. Trªn c¬ së ®ã, c¸c doanh nghiÖp giµy ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, kü thuËt ®Ó tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng vµo Mü. HiÖn nay, ngµnh Da giµy ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín, ®ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu giµy; trong ®ã ®¸ng chó ý lµ Trung Quèc. Tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý s¶n xuÊt ch­a cao, chi phÝ lín lµm cho gi¸ thµnh cao, ®iÒu nµy rÊt bÊt lîi khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cña ta cßn phô thuéc vµo ®èi t¸c gia c«ng nªn viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü ch­a chñ ®éng. §èi víi sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp, viÖc hiÓu biÕt c¸c quy ®Þnh, c¸c luËt trong th­¬ng tr­êng Mü cßn Ýt. NÕu c¸c doanh nghiÖp ngµnh Da giµy kh«ng nhanh chãng cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ chiÒu s©u c¶i tiÕn mÉu m·, x©y dùng c«ng nghÖ khu«n ®óc cho riªng m×nh th× e r»ng khã cã thÓ th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Mü khã tÝnh nh­ng nhiÒu triÓn väng vÒ l©u dµi nµy. V× vËy, vÒ l©u dµi, ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc cÇn ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn dÇn tõ nhËn gia c«ng sang chñ ®éng mua nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ x©y dùng mét sè Khu C«ng nghiÖp liªn hoµn vÒ ngµnh thùc phÈm vµ da giµy ®Ó hç trî nhau vµ t¹o nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u, bao gåm: nhµ m¸y giÕt mæ, chÕ biÕn thøc ¨n s½n, chÕ biÕn ®å hép, thuéc da, chÕ biÕn s¶n phÈm da vµ thiÕt kÕ mÉu mèt. Liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi nh­ng yªu cÇu hä ph¶i tõng b­íc chuyÓn giao c«ng nghÖ... Tæng c«ng ty Da giµy ViÖt Nam ®· thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®­îc mét thêi gian; bëi vËy, cÇn ®óc rót nh÷ng kinh nghiÖm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Ò ra ph­¬ng h­íng ®Çu t­ phï hîp trong thêi gian tíi. Tæng c«ng ty Da giµy ®· vµ ®ang ®Çu t­ x©y dùng míi tõ 2 ®Õn 3 nhµ m¸y s¶n xuÊt mò giµy phôc vô s¶n xuÊt giµy xuÊt khÈu. C¸c tr­êng hîp ®Çu t­ më réng trong ngµnh giµy nªn ®­îc h­ëng ­u ®·i (theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc nh­ ®èi víi ®Çu t­ x©y dùng c¬ së míi). NÕu doanh nghiÖp vay vèn ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ th× kh«ng b¾t buéc ph¶i cã vèn tù cã t­¬ng ®­¬ng 30% kho¶n vay. §Ò nghÞ h¹ møc nµy xuèng 10% hoÆc b·i bá hoµn toµn ®iÒu kiÖn nµy. Ng©n hµng sÏ tù thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay dùa trªn nh÷ng tÝnh to¸n vÒ hiÖu qu¶ ®Çu t­. 2.3 §èi víi hµng thuû s¶n Theo c¸c chuyªn gia, ®Ó cã thÓ trô v÷ng ë thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû h¶i s¶n ViÖt Nam sÏ ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng bëi hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng cña Mü rÊt ngÆt nghÌo, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i nhËp tõ n­íc kh¸c lµ v« cïng quyÕt liÖt. VÒ chÊt l­îng, theo quy ®Þnh cña Mü, tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chÕ biÕn, trong ®ã cã hµng thuû s¶n, ®Òu ph¶i qua kh©u kiÓm tra chÊt l­îng rÊt chÆt chÏ cña C¬ quan KiÓm so¸t chÊt l­îng thùc phÈm vµ d­îc phÈm Mü (FDA). MÆt kh¸c, riªng ®èi víi mÆt hµng thuû s¶n, Mü chØ ¸p dông tiªu chuÈn hÖ thèng kiÓm so¸t HACCP (ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t vÖ sinh an toµn chÊt l­îng cña riªng n­íc nµy), chø kh«ng chÊp nhËn bÊt cø mét tiªu chuÈn nµo kh¸c, kÓ c¶ tiªu chuÈn kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc coi lµ rÊt kh¾t khe cña Liªn minh Ch©u ©u (EU). ChÝnh v× vËy, hiÖn chØ cã 25 doanh nghiÖp ViÖt Nam x©y dùng ®­îc tiªu chuÈn chÕ biÕn thñy, h¶i s¶n theo ch­¬ng tr×nh HACCP cã thÓ xuÊt sang thÞ tr­êng Mü, trong khi ®ã cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c mÆc dï ®· ®­îc EU ®­a vµo danh s¸ch nhãm 1 (®­îc xuÊt trùc tiÕp s¶n phÈm thuû h¶i s¶n sang toµn bé 15 n­íc EU mµ kh«ng cÇn kiÓm tra), nh­ng vÉn kh«ng ®­îc thÞ tr­êng nµy chÊp nhËn. Ngay c¶ khi ®Æt ch©n vµo thÞ tr­êng Mü, hµng ViÖt Nam vÉn ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt víi rÊt nhiÒu s¶n phÈm cña c¸c n­íc kh¸c nh­ Th¸i Lan vµ c¸c n­íc AESAN kh¸c cïng cã mÆt trªn thÞ tr­êng nµy. Theo mét sè doanh nghiÖp ®· vµ ®ang cã mÆt trªn thÞ tr­êng Mü, nÕu xÐt vÒ chÊt l­îng, hµng thuû, h¶i s¶n cña ViÖt Nam hoµn toµn kh«ng thua kÐm so víi c¸c n­íc kh¸c, song do ph¶i chÞu thuÕ suÊt ®Çu vµo cao (20- 40%), nªn gi¸ thµnh bÞ ®éi lªn qu¸ cao, khiÕn søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam bÞ gi¶m ®¸ng kÓ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i x©y dùng cho ®­îc tiªu chuÈn hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng theo ch­¬ng tr×nh HACCP. Nh­ng ®ã míi lµ “ tiªu chuÈn ®Çu vµo”. §iÒu quan träng lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chñ ®éng t×m hiÓu ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng nh­ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng Mü, trªn c¬ së ®ã xuÊt nh÷ng mÆt hµng võa cã lîi thÕ so s¸nh cao so víi c¸c n­íc kh¸c, võa ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. Bé Thuû s¶n vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc HiÖp héi chÕ biÕn thuû s¶n ®· x¸c ®Þnh râ lµ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n, tr­íc hÕt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng vµ tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®ång thêi ph¶i t¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó më réng thÞ tr­êng. Ngµnh thuû s¶n ®· sím ®i ®Çu trong viÖc x©y dùng vµ ¸p dông c¸c hÖ thèng míi vÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm nh­ ®Ó tõng b­íc thay thÕ c¸c ph­¬ng thøc kiÓm so¸t chÊt l­îng truyÒn thèng. Tõ n¨m 1991, thuû s¶n ViÖt Nam ®· tiÕp cËn víi hÖ qu¶n lý chÊt l­îng cña Mü ®èi víi hµng thuû s¶n vµ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n sang c¸c thÞ tr­êng lín vµ khã tÝnh nh­ Mü, EU. Cô thÓ, Bé thuû s¶n ®· cã quy ®Þnh lµ tõ ngµy 1/1/2000, tÊt c¶ c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n trong n­íc b¾t buéc ph¶i ¸p dông c¸c tiªu chuÈn nµy. Ngoµi c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh­ ®· nªu trªn, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu phÇn mÒm m¸y tÝnh hay nh÷ng phÇn mÒm cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng lµ mÆt hµng cã nhiÒu triÓn väng mµ ta víi Mü cã nh÷ng t­¬ng ®ång phï hîp lîi Ých c¶ hai bªn. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p m¹nh mÏ khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty ViÖt Nam sang Mü tiÕp cËn thÞ tr­êng trong lÜnh vùc nµy. ThÞ phÇn cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë Mü ®ang trªn ®µ t¨ng tr­ëng m¹nh vµ trong mét sè n¨m tíi cã thÓ lªn ®Õn hµng ngµn tû USD mçi n¨m. 2.4 Hµng cµ phª Thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång ®èi víi nh÷ng vïng cµ phª cã n¨ng suÊt hiÖu qu¶ kÐm. C¸c biÖn ph¸p nµy sÏ gãp phÇn æn ®Þnh nguån cung qua ®ã æn ®Þnh thÞ tr­êng vµ gióp cµ phª phôc håi. §ång thêi ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch hç trî tho¶ ®¸ng vÒ tµi chÝnh, tÝn dông, kü thuËt, thuû lîi... ®èi víi c«ng t¸c chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, ®­a mét sè diÖn tÝch cµ phª sang c¸c c©y trång kh¸c theo quy ho¹ch trªn ®Þa bµn T©y Nguyªn. Gi¶m diÖn tÝch cµ phª vèi t¨ng diÖn tÝch cµ phª chÌ. §Ò nghÞ Nhµ n­íc xem xÐt tiÕp tôc cho phÐp thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p hç trî trùc tiÕp cho ng­êi s¶n xuÊt nh­ miÔn gi¶m thuÕ sö dông ®Êt, gi¶m thuÕ nhËp khÈu ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt, tiÕp tôc chÝnh s¸ch th­ëng theo kim ng¹ch xuÊt khÈu. VÒ chÊt l­îng, chó träng tõ kh©u gièng cho tíi quy tr×nh ch¨m sãc, thu h¸i vµ chÕ biÕn, b¶o qu¶n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cµ phª, qua ®ã n©ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn mét ®¬n vÞ khèi l­îng VÒ s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm cµ phª xuÊt khÈu theo h­íng t¨ng tû träng cµ phª chÕ biÕn s©u (cµ phª hoµ tan, rang xay...). §èi víi cµ phª nh©n, cÇn t¨ng c­êng xuÊt khÈu c¸c lo¹i cµ phª kh«ng cã h¹t ®en, cµ phª chÕ biÕn ­ít, cµ phª h÷u c¬ ®Ó t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu. T¨ng c­êng hç trî trong viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kü thuËt vµ thÞ tr­êng cho ng­êi trång cµ phª: møc cung cÇu, t×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu, th«ng tin vÒ gi¸ c¶ trªn thÕ giíi. §æi míi c«ng t¸c bao b×, mÉu m·, tr¸nh t×nh tr¹ng cµ phª ViÖt Nam kh«ng cã nh·n m¸c nh»m b¶o vÖ th­¬ng hiÖu cña cµ phª ViÖt Nam. X©y dùng quü b¶o hiÓm cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª do HiÖp héi ngµnh hµng phô tr¸ch. §©y lµ vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ kinh tÕ, c¸c nhµ qu¶n lý ®· ®Æt vÊn ®Ò tõ l©u song ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Nh÷ng n¨m ®­îc mïa, gi¸ cµ phª cao, xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ cao, cÇn ph¶i trÝch nép quü b¶o hiÓm. Quü b¶o hiÓm ®ã sÏ hç trî nh÷ng n¨m mÊt mïa hoÆc gi¸ cµ phª xuèng qu¸ thÊp, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu kh«ng cã hiÖu qu¶. Cñng cè vµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng cña HiÖp héi cµ phª ca cao ViÖt Nam ®Ó ®ñ søc tham m­u cho Nhµ n­ãc, c¸c ®Þa ph­¬ng, ng­êi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trong c¸c lÜnh vùc tõ s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Õn xuÊt khÈu, kh¾c phôc t×nh tr¹ng tranh mua, tranh xuÊt v« tæ chøc dÉn ®Õn bÞ Ðp cÊp, d×m gi¸... Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c ®Çu mèi xuÊt khÈu. KhuyÕn khÝch c¸c nhµ xuÊt khÈu trùc tiÕp, c¸c doanh nghiÖp chuyªn doanh cµ phª tham gia xuÊt khÈu. HiÖp héi cÇn cã sù can thiÖp ®Ó thèng nhÊt gi¸ b¸n, kh«ng cho phÐp bÊt cø nhµ xuÊt khÈu nµo tù ph¸ gi¸, g©y thiÖt h¹i cho toµn ngµnh. 2.5 ChÌ Hoµn thiÖn quy ho¹ch tæng thÓ vïng chÌ. Trong ®ã cã nh÷ng vïng chÌ ®Æc s¶n xuÊt khÈu nh­ chÌ Th¸i Nguyªn, NghÜa Lé, L©m §ång, Hµ Giang. Quy ho¹ch vïng chÌ xuÊt khÈu ph¶i g¾n víi nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó s¶n xuÊt theo nhu cÇu thÞ tr­êng. §Çu t­ x©y dùng c¬ së chÕ biÕn, tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Trång míi vµ c¶i t¹o v­ên chÌ cò. N©ng cÊp hiÖn ®¹i ho¸ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn chÌ theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Bæ sung vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi trång chÌ. T×m kiÕm thÞ tr­êng vµ b¹n hµng míi. 2.6 Rau qu¶ §Ò nghÞ Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch th­ëng theo kim ng¹ch ®èi víi xuÊt khÈu rau qu¶ nãi chung. Sau khi HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü thùc thi, thÞ tr­êng Mü më ra kh¶ n¨ng míi cho viÖc xuÊt khÈu hoa qu¶ hép, døa ®«ng l¹nh. B­íc ®Çu ngoµi viÖc th­ëng theo kim ng¹ch, ®Ó nghÞ Nhµ n­íc xem xÐt cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®­îc vay ­u ®·i hoÆc hç trî l·i suÊt. Nghiªn cøu h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt nguyªn liÖu chuyªn canh, ®Çu t­ cho thu ho¹ch, sau thu ho¹ch vµ chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng mÆt hµng... Tãm l¹i ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt Nam sang Mü vµ thÞ tr­êng thÕ giíi tõ nay ®Õn n¨m 2010 cÇn ph¶i chó träng theo h­íng: - Nhanh chãng quy ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, chÊt l­îng n«ng s¶n vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong viÖc xuÊt khÈu vµ tiªu thô s¶n phÈm. - §èi víi nh÷ng n«ng s¶n xuÊt khÈu chñ yÕu cã tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ gay g¾t (lóa g¹o, cµ phª) ph¶i tÝnh ®Õn diÖn tÝch cho phï hîp, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®Ó h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸. - §èi víi c©y trång cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu víi gi¸ c¶ nh­ hiÖn nay, ng­êi s¶n xuÊt vÉn cã l·i hoÆc chÊp nhËn ®­îc nh­ cao su, tiªu, ®iÒu, chÌ..., cÇn gi÷ v÷ng hoÆc ph¸t triÓn thªm ë vïng cã ®iÒu kiÖn. ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch mäi tæ chøc, mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia t×m kiÕm, më réng thÞ tr­êng tiªu thô n«ng s¶n. 2.7 Hµng gèm, sø Kinh doanh hµng gèm, sø ®ang lµ mét trong nh÷ng ngµnh nghÒ mang l¹i møc lîi nhuËn kh¸ hÊp dÉn trªn thÞ tr­êng Mü, nÕu trõ ®i tÊt c¶ c¸c chi phÝ: gi¸ hµng mua, chi phÝ thuª tÇu, chi phÝ vËn chuyÓn ®­êng bé (trucking - 150USD/100Km), chi phÝ giao nhËn, thuÕu nhËp khÈu, thuª kho (3,5USD/square feet/n¨m hay 37,5USD/m2/n¨m),... th× lîi nhuËn mang l¹i b×nh qu©n cho 1 l« hµng 2 containers 40 feet dao ®éng trong kho¶ng 150% - 180% (gÊp 1,5 ®Õn 1,8 lÇn). §Ó gi¶m thiÓu chi phÝ c«ng nh©n, c¸c nhµ ph©n phèi cÊp 2, cÊp 3 ë Mü (nhÊt lµ ng­êi Ch©u ¸) th­¬ng tù thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh­: s¾p xÕp hµng hãa vµo kho b»ng xe n©ng hµng, ®Õn kh©u giao hµng b¸n lÎ cho kh¸ch. Nh÷ng vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp gèm sø ViÖt Nam cÇn l­u ý khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü lµ: - Ph¶i chó ý toµn bé hµng ho¸ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü ®Òu ph¶i ®­îc cÊp chøng th­ phun trïng cña n­íc xuÊt khÈu(Furmingation Certificate). - ChÊt liÖu chÌn lãt hµng ho¸ phØa phï hîp víi quy ®Þnh cña tõng tiÓu bang vµo tõng thêi ®iÓm cô thÓ, ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng m¾c ph¶i do chñ quan cña nh÷ng lÇn giao hµng tr­íc. - Ph¶i tu©n thñ theo ®óng nh÷ng quy c¸ch ®· ®­îc ký kÕt trong hîp ®ång (cã sai sè cho phÐp ± 3%), kh«ng ®­îc viÖn vµo lý do hµng lµm b»ng tay mµ sai sè chªnh lÖch qu¸ xa so víi quy ®Þnh trong hîp ®ång th­¬ng m¹i. - §ãng dÊu ®Çy ®ñ c¸c ký hiÖu trªn hµng gèm mµ nhµ nhËp khÈu ®· quy ®Þnh. - LÊy chøng nhËn xuÊt xø (CO), ph¶i thÓ hiÖn ®Çy ®ñ sè l­îng, chñng lo¹i hµng ho¸ vµ ph¶i phï hîp víi l« hµng thùc tÕ, ®iÒu nµy rÊt quan träng ®Õn viÖc tÝnh thuÕ nhËp khÈu vµ thêi gian th«ng quan khi hµng ®Õn c¶ng. - TÝnh to¸n viÖc ®ãng container sao cho hiÖu qu¶ nhÊt cho nhµ nhËp khÈu, tr¸nh tr­êng hîp ®Ó container rçng qu¸ v× chi phÝ vËn chuyÓn rÊt cao, th­êng chiÕm ®eesn 30% gi¸ trÞ l« hµng. - Ph¶i th«ng b¸o tr­íc cho nhµ nhËp khÈu träng l­îng thùc tÕ cña l« hµng. ViÖc nµy rÊt quan träng trong viÖc bèc dì vµ nhÊt lµ vËn chuyÓn ®­êng bé qua c¸c tiÓu bang cã nhiÒu chiÕc cÇu quy ®Þnh träng t¶i nghiªm ngÆt. - MÉu m·: cÇn ph¶i t×m hiÓu thÞ tr­êng, tiÕp cËn h¬n n÷a v¨n ho¸ Mü, liªn tôc ®­a ra nh÷ng mÉu m· míi phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña kh¸ch hµng. - S¶n phÈm ph©n biÖt: ph¶i t×m ra cho m×nh nh÷ng dßng s¶n phÈm ®éc ®¸o, mang ®Ëm nÐt ®Æc thï v¨n ho¸ ViÖt Nam, ®a sè c¸c s¶n phÈm gèm sø cña chóng ta hiÖn nay ®Òu Ýt nhiÒu mang d¸ng dÊp cña gèm sø Trung Quèc, tõ nh÷ng ®­êng nÐt hoa v¨n ®Õn nh÷ng h×nh t­îng, sù tÝch, thËm chÝ nh÷ng c©u ®èi b»ng tiÕng Trung mµ ngay chÝnh nhµ s¶n xuÊt còng kh«ng hiÓu ®­îc hÕt ý nghÜa cña nh÷ng néi dung nµy. - Nªn thµnh lËp ngay mét HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng gèm sø sang Mü ®Ó c¸c doanh nghiÖp thèng nhÊt gi¸ b¸n trªn c¬ së cËp nhËt th­êng xuyªn gi¸ cña c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt gèm sø nh­: Trung Quèc, Th¸i Lan, M· Lai, Indonesia, Phillippines,... - Kh«ng ngõng c¶i c¸ch häc hái c¸c m« h×nh qu¶n trÞ tiªn tiÕn, phÊn ®Êu ®¹t tiªu chuÈn ISO vµ c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ kh¸c, ®Ó t¹o ®­îc lßng tin n¬i kh¸ch hµng vµ t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n n÷a trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc. M¹nh d¹n ®Çu t­ khoa häc kü thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt sa¶n l­îng hµng gèm sø vµ ®Çu t­ h¬n n÷a cho chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn c«ng nghÖ. 3. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü. Trong quan hÖ kinh tÕ - th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, Nhµ n­íc chØ cã t¸c dông t¹o ra mét khu«n khæ ph¸p lý æn ®Þnh vµ m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc tËn dông vµ ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ cña m×nh hay kh«ng lµ phô thuéc vµo c¸c doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu: 3.1. Gi¶i ph¸p vÒ vèn. Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn c«ng ty lín hoÆc liªn kÕt c¸c c«ng ty cã quy m« nhá ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng chñ lùc trªn quy m« s¶n xuÊt lín, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, t¹o ra nguån cung cÊp hµng ho¸ xuÊt khÈu æn ®Þnh vµ l©u dµi, ®¸pp øng ®­îc nhu cÇu ®Æt hµng nhanh víi sè l­îng lín cña c¸c ®èi t¸c Mü. Thùc tiÔn cho thÊy ®èi víi mÆt hµng dÖt may, Mü kh«ng ®Æt ®¬n hµng lÎ. Mét ®¬n hµng cña Mü cã thÓ lªn tíi c¶ triÖu s¶n phÈm mµ thêi gian cung øng hµng l¹i rÊt nhanh. Do vËy, cÇn ®­a n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh may lªn cao vµ cÇn liªn kÕt l¹i nh»m ®ñ søc thùc hiÖn mét ®¬n hµng. Quy m« s¶n xuÊt cña ta hiÖn nay cßn qu¸ nhá ®Ó cã thÓ c¹nh tranh v× s¶n xuÊt cßn ph©n t¸n theo vïng vµ s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chÝnh nªn gi¸ thµnh cßn cao, chÊt l­îng ch­a ®ång ®Òu vµ søc c¹nh tranh kÐm. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, chóng ta cÇn tæ chøc l¹i s¶n xuÊt ë quy m« hîp lý, kÕt hîp sö dông lao ®éng lµnh nghÒ vµ gi¶n ®¬n, ¸p dông ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, ®­a hÖ thèng s¶n xuÊt cña ta vµo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cÇn chø kh«ng ph¶i dùa vµo nh÷ng g× m×nh cã, cè g¾ng tËn dông ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. §Ó cã quy m« s¶n xuÊt lín hai yÕu tè chÝnh lµ vèn vµ thÞ tr­êng. V× vËy viÖc thu hót vèn lµ yÕu tè quan träng trong c¹nh tranh nh­ng nÕu thiÕu thÞ tr­êng th× còng kh«ng thÓ t¨ng quy m« s¶n xuÊt. Trung b×nh mét c«ng ty quy m« võa ë Mü cã doanh sè kho¶ng 100 triÖu USD . C¸c c«ng ty d­íi møc nµy th­êng liÖt vµo d¹ng nhá. C¸c c«ng ty siªu quèc gia còng ®ang trªn ®­êng héi nhËp vµ ®ang cã xu thÕ s¸p nhËp ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, vÒ vèn cÇn ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, ®ång thêi cã thÓ dùa vµo nguån vèn cña c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c nguån viÖn trî, c¸c kho¶n vay ng¾n, trung vµ dµi h¹n, c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hoÆc tiÕp cËn vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Kinh doanh cµng ph¸t triÓn sÏ tÝch luü ®­îc nhiÒu vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t­ chiÒu s©u, më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i dùa mét phÇn lín vµo hÖ thèng toµn cÇu míi gi¶i quyÕt ®­îc trªn c¬ së héi nhËp tiÓu khu vùc, khu vùc, ch©u lôc, liªn ch©u lôc vµ toµn cÇu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn c¬ së gi¸ thµnh h¹, chÊt l­îng cao th× míi cã kh¶ n¨ng më réng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng. 3.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa. Mçi doanh nghiÖp cÇn ®Æt lªn hµng ®Çu môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng hµng hãa cña m×nh, tõ ®ã n©ng søc c¹nh tranh cña hµng hãa. Cïng víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng lµ viÖc gi¶m gi¸ thµnh, ®a d¹ng hãa mÉu m·, c¶i tiÕn bao b× ... sao cho phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi Mü. C¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®æ lçi cho thiÕu vèn hay thiÕt bÞ l¹c hËu ®Ó biÖn hé cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña hµng hãa cña m×nh bëi v× cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c còng t¸c ®éng vµo søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm nh­ c¸c yÕu tè vÜ m« (tû gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt, thuÕ khãa) vµ c¸c yÕu tè vi m« (quy tr×nh s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp). V× vËy trong t×nh h×nh hiÖn nay, do c¸c nguån vèn cßn h¹n hÑp, c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng v¹ch ra chiÕn l­îc c¹nh tranh dµi h¹n cho hµng hãa cña m×nh b»ng c¸ch t¹o ra nÐt ®éc ®¸o cho s¶n phÈm dùa trªn kh¶ n¨ng c¾t gi¶m chi phÝ b×nh qu©n trong ngµnh còng nh­ hîp lý hãa quy tr×nh s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ hiÖn nay, nÒn s¶n xuÊt nhá nh­ ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÓm lîi thÕ t­¬ng ®èi lµ gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ cã thÓ ®Çu t­ thªm c«ng nghÖ ®Ó dÇn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, nh­ng còng ph¶i thÊy r»ng chØ cã thÓ lµm thuª gia c«ng vµ lµm vÖ tinh cho c¸c c«ng ty lín mµ th«i. Muèn v­¬n lªn tù chñ cÇn ph¶i tÝnh ®Õn quy m« s¶n xuÊt hîp lý, cÇn cã vèn, nh©n lùc, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt. 3.3. Chñ ®éng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thÞ tr­êng, th«ng tin, tiÕp thÞ. C¸c doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc tiÕp cËn vµ ph©n tÝch, khai th¸c c¸c th«ng tin, trùc tiÕp vµ th­êng xuyªn tiÕp xóc víi thÞ tr­êng thÕ giíi th«ng qua Héi th¶o khoa häc, héi chî triÓn l·m, ®Èy m¹nh tiÕp thÞ ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, b¸m s¸t vµ tiÕp cËn ®­îc tiÕn bé cña thÕ giíi trong s¶n xuÊt kinh doanh, chñ ®éng t×m b¹n hµng, thÞ tr­êng, ký hîp ®ång, tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu theo nhu cÇu vµ thÞ hiÕu thÞ tr­êng, tr¸nh t­ t­ëng û l¹i vµo c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc hoÆc tr«ng chê trî gi¸, trî cÊp. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng n¾m b¾t th«ng tin qua Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i n­íc së t¹i hoÆc Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i thuéc Bé Th­¬ng m¹i hoÆc nèi m¹ng Internet ®Ó tõ ®ã cã thÓ t×m ®­îc nh÷ng b¹n hµng tin cËy, n¾m b¾t ®­îc t­¬ng ®èi chÝnh x¸c nhu cÇu thÞ tr­êng ®èi víi hµng hãa cña m×nh còng nh­ kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng ®ã, gi¸ c¶, chÊt l­îng cho nh÷ng mÆt hµng mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam cã nhu cÇu nhËp khÈu ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong n­íc. Tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, mét b­íc quan träng kh«ng thÓ bá qua lµ ph¶i nghiªn cøu kü thÞ tr­êng vµ ®¸nh gi¸ nghiªm tóc thùc lùc cña doanh nghiÖp, søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ vµ tiÒm lùc tµi chÝnh. ViÖc lùa chän ®óng h×nh thøc xuÊt khÈu sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng nµy. §Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü c¸c doanh nghiÖp cã thÓ xuÊt khÈu gi¸n tiÕp qua ®¹i lý. Khi ®· quyÕt ®Þnh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, ph­¬ng ¸n tèi ­u lµ ph¶i v¹ch ra ®­îc chiÕn l­îc ®Ó thùc hiÖn xuÊt khÈu trùc tiÕp. XuÊt khÈu trùc tiÕp sÏ gióp cho doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc toµn bé qu¸ tr×nh xuÊt khÈu, thiÕt lËp ®­îc quan hÖ trùc tiÕp víi m¹ng l­íi tiªu thô vµ ng­êi tiªu dïng. Tæng kÕt kinh nghiÖm cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi cho thÊy, con ®­êng tiÕn tíi chinh phôc thÞ tr­êng Mü lµ ph¶i biÕt sö dông c¸c ®¹i diÖn b¸n hµng, ®¹i lý, nhµ ph©n phèi vµ nhµ b¸n lÎ. §©y lµ mét nhu cÇu bøc xóc nh­ng rÊt khã kh¨n ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i lµm dÇn, tõng b­íc t×m hiÓu. MÆt kh¸c, b¶n th©n c¸c nhµ nhËp khÈu, nhµ ph©n phèi còng sÏ t×m ®Õn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó ®Æt hµng. Hä sÏ ®­a ra c¸c yªu cÇu (th­êng lµ chÊt l­îng, khèi l­îng hµng vµ thêi gian giao hµng…) cßn ph­¬ng thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng kh«ng ®¸ng lo l¾m v× tiÒm lùc tµi chÝnh cña hä kh¸ dåi dµo. C¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh hµng ë ViÖt Nam nªn liªn kÕt víi nhau ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®¬n hµng quy m« lín, thêi gian giao hµng nhanh. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn thËn träng khi quyÕt ®Þnh b¸n hµng trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng bëi t¹i Mü viÖc b¸n hµng trùc tiÕp nµy kÌm theo tr¸ch nhiÖm rÊt lín ®èi víi ng­êi tiªu dïng. 3.4. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Qua thùc tÕ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, cã thÓ thÊy râ n¨ng lùc qu¶n lý còng nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé, ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc. Néi dung hîp t¸c víi Mü bao gåm c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c vÒ kinh tÕ còng nh­ khoa häc c«ng nghÖ kh¸ ®a d¹ng. Trong khi ®ã tr×nh ®é c¸n bé cña ta cßn h¹n chÕ c¶ vÒ kiÕn thøc, kinh nghiÖm vµ ngo¹i ng÷. §Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu phôc vô cho môc tiªu trªn, cÇn quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, cô thÓ lµ tËp trung vµo 4 lÜnh vùc sau: - §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé cã ®ñ n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch. - §µo t¹o c¸n bé cã tr×nh ®é ®µm ph¸n quèc tÕ. - §µo t¹o, båi d­ìng, h­íng dÉn c¸n bé n¾m b¾t ®­îc kÞp thêi c¸c HiÖp ­íc quèc tÕ, c¸c kÕt qu¶ ®µm ph¸n trªn bµn héi nghÞ, hiÓu vµ vËn dông ®­îc nh÷ng HiÖp ­íc vµ kÕt qu¶ ®µm ph¸n ®ã vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ kinh doanh quèc tÕ. §Ó kinh doanh ®­îc víi Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn hiÓu vµ vËn dông ®­îc c¸c luËt lÖ, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Mü. - §µo t¹o vÒ ngo¹i ng÷, nhÊt lµ tiÕng Anh ®Ó c¸n bé cã ®ñ tr×nh ®é giao dÞch quèc tÕ. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i th­êng xuyªn ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ ®Ó cã thÓ sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao, gi¸ c¶ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü. Tãm l¹i, ®Ó thùc hiÖn tèt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn xóc tiÕn nghiªn cøu ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Mü, t×m hiÓu ®èi t¸c, nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p quèc tÕ; cÇn chñ ®éng ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, mÉu m· n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸, ®¶m b¶o tiªu chuÈn quèc tÕ. §Æc biÖt, cÇn xóc tiÕn khÈn tr­¬ng viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n, c¸n bé qu¶n lý, kÓ c¶ gi¸m ®èc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý hiÓu biÕt c¸c chuÈn mùc th«ng lÖ quèc tÕ, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i Mü trong cuéc lµm ¨n míi trªn mét thÞ tr­êng míi. Sù chuÈn bÞ kü cµng lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c doanh nghiÖp n­íc ta chñ ®éng héi nhËp ®ãn nhËn nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi khi ký kÕt lµm ¨n víi Mü. 3.5. VËn dông m« h×nh qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn bé ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu. Tõ nh÷ng n¨m ®Çu ®æi míi ®Õn nay, m« h×nh qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. Tuy nhiªn, ®Ó gi¶m chi phÝ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ thùc sù chuyÓn h­íng sang thóc ®Èy xuÊt khÈu cÇn ph¶i ¸p dông c¸c m« h×nh tiÕn bé h¬n. §èi víi mét sè doanh nghiÖp chñ chèt cña nÒn kinh tÕ nªn tõng b­íc chuyÓn sang m« h×nh qu¶n lý kinh doanh c«ng ty mÑ- con. Cïng víi ®æi míi m« h×nh sù ph©n quyÒn qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh còng nªn thay ®æi theo h­íng giao nhiÒu quyÒn lîi cho c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh, cÊp qu¶n lý cµng cao quyÒn quyÕt ®Þnh cµng gi¶m. 3.6. Cñng cè c¸c mèi quan hÖ víi c¸c b¹n hµng. X©y dùng c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi víi b¹n hµng lµ sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp. Duy tr× c¸c mèi quan hÖ truyÒn thèng. ThiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ víi b¹n hµng míi. Quan hÖ víi b¹n hµng ph¶i trªn c¬ së hiÓu biÕt, chÊp nhËn l©u dµi v× lîi Ých cña c¶ hai bªn. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng lµm theo tõng hîp ®ång, tõng th­¬ng vô nh­ l©u nay c¸c doanh nghiÖp vÉn lµm. 3.7. §a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc giao dÞch kinh doanh xuÊt khÈu. Tr­íc hÕt, c¸c lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp lµ nguyªn liÖu cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh­ cao su, cµ phª nªn tham gia c¸c thÞ tr­êng ®Êu gi¸ khu vùc, EU vµ Mü ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp nªn cè g¾ng tham gia c¸c cuéc ®Êu thÇu cung øng g¹o. Tham gia ®Êu thÇu ®Ó cung øng c¸c lo¹i hµng ho¸, x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, hoÆc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng thÇu phô c«ng nghiÖp còng gãp phÇn më réng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Nªn ®Èy m¹nh ph­¬ng thøc th­¬ng m¹i ®èi l­u (Counter Trade) víi c¸c doanh nghiÖp Mü còng nh­ ë nh÷ng n­íc cã nhu cÇu s¶n phÈm ViÖt Nam ®Ó nhËp khÈu ®­îc nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt trong n­íc víi gi¸ c¶ hîp lý. CÇn chó träng ®Õn ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng ®óng theo ph­¬ng thøc c©n b»ng ®Ó tr¸nh c¸c hiÖn t­îng gian lËn th­¬ng m¹i. Nh÷ng mÆt hµng gia c«ng quèc tÕ hiÖu qu¶ thÊp vµ ®ãng gãp kh«ng nhiÒu cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ nh­ dÖt may, da giÇy th× tõng b­íc chuyÓn sang xuÊt khÈu trùc tiÕp khi cã ®iÒu kiÖn. §Ó cã thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm æn ®Þnh vµ nhËp khÈu ®­îc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cho s¶n xuÊt néi ®Þa, ph­¬ng thøc mua ®èi øng cÇn ph¶i ®­îc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sö dông triÖt ®Ó trong nh÷ng tr­êng hîp cã thÓ. §Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô vµ t¨ng thªm c¸c b¹n hµng còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm quen víi nh÷ng ph­¬ng thøc kinh doanh míi, cÇn sím thµnh lËp c¸c së giao dÞch hµng ho¸ ë ViÖt Nam ®Ó mua b¸n mét sè hµng ho¸ ®ang cÇn thÞ tr­êng tiªu thô vµ t×m kiÕm kh¸ch hµng. 3.8. CÇn quan t©m ®Õn viÖc ®¨ng ký së h÷u c«ng nghiÖp t¹i Mü. Mü quy ®Þnh vÒ së h÷u c«ng nghiÖp, b¶n quyÒn t¸c gi¶ rÊt phøc t¹p. T¹i Mü còng cã nh÷ng c«ng ty lµm ¨n kh«ng ®øng ®¾n ®¸nh c¾p th­¬ng hiÖu ®Ó thu lîi c¸ nh©n. HoÆc hä thÊy th­¬ng hiÖu ®ang ¨n kh¸ch ë ViÖt Nam hoÆc c¸c n­íc kh¸c nh­ng ch­a ®¨ng ký t¹i Mü liÒn ®øng ra ®¨ng ký së h÷u t¹i Mü víi môc ®Ých buéc c¸c doanh nghiÖp cã nh·n hiÖu ®ã ph¶i mua l¹i nÕu muèn xuÊt khÈu vµo Mü. 3.9. C¸c doanh nghiÖp nªn chó träng thÝch ®¸ng ®Õn c«ng nghÖ th«ng tin. BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ngµy nay còng ®Òu sö dông m¸y tÝnh. Nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Òu sö dông internet, email, vµ øng dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö. TruyÒn file, truyÒn d÷ liÖu, ®µm tho¹i trùc tiÕp b»ng h×nh ¶nh qua m¹ng hiÖu qu¶ gÇn nh­ gÆp mÆt trùc tiÕp, gióp cã nhËn biÕt s©u h¬n vÒ ®èi t¸c so víi chØ nghe giäng nãi qua ®iÖn tho¹i. Qua m¹ng, doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp cËn nghiªn cøu thÞ tr­êng qua viÖc xö lý nhiÒu nguån th«ng tin kh¸c nhau, gi¶m ®­îc chi phÝ qu¶ng c¸o, chi phÝ vËn chuyÓn vµ gi¶m phÝ giao dÞch, dÇn dÇn h­íng tíi th­¬ng m¹i ®iÖn tö, b¸n hµng qua m¹ng ... KÕt luËn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ mét trong c¸c ®iÓm mèc c¨n b¶n trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh sÏ ®em l¹i cho ViÖt Nam thªm 1% t¨ng tr­ëng GDP/n¨m. §©y lµ ®iÒu cã ý nghÜa trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi ®ang ch÷ng l¹i. HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®· më ra triÓn väng lín cho kinh tÕ ViÖt Nam, nh­ng thùc hiÖn nã kh«ng ph¶i lµ con ®­êng th«ng suèt. Giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn HiÖp ®Þnh lµ cÇu nèi quan träng gi÷a ViÖt Nam vµ thÕ giíi. Lóc nµy ViÖt Nam ®ang ë trong thêi kú cñng cè vµ më réng c¸c thÞ tr­êng ë khu vùc §«ng Nam A, ph¶i c¹nh tranh r¸o riÕt víi Trung quèc khi n­íc nµy võa ra nhËp WTO, nªn viÖc h­íng vµo Hoa kú rÊt cã ý nghÜa. §Ó thùc hiÖn tèt HiÖp ®Þnh, ViÖt Nam ph¶i më réng mÆt hµng xuÊt khÈu sang Mü, thu hót m¹nh ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ tõ thÞ tr­êng nµy. §èi víi ViÖt Nam, trong sè nh÷ng lÜnh vùc ®­îc lîi nhiÒu nhÊt nhê nh÷ng ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i dÔ dµng h¬n, cã c«ng nghiÖp dÖt may, giµy dÐp, chÕ biÕn thùc phÈm… lµ nh÷ng ngµnh mµ tr­íc ®ã vÉn ph¶i chÞu møc thuÕ cao tíi 60% khi xuÊt khÈu vµo Hoa Kú. §©y lµ nh÷ng ngµnh vèn chÞu thiÖt thßi so víi nhiÒu n­íc l¸ng giÒng cña ViÖt Nam mÆc dï cã chÊt l­îng s¶n phÈm cao. Ngµnh C«ng nghiÖp dÇu khÝ vµ khai th¸c thuû, h¶i s¶n lµ nh÷ng ngµnh quan träng ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ cho ®Êt n­íc, sÏ cã c¬ héi më réng nhanh thÞ tr­êng cña m×nh ë Hoa Kú. Cã thÓ hoµn toµn tin t­ëng r»ng víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cña h¬n mét thËp kû ®æi míi, víi nÒn kinh tÕ ®ang cã dÊu hiÖu ph¸t triÓn tèt, víi nh÷ng quyÕt t©m cao ®é vµ ®­êng lèi ®èi ngo¹i mÒm dÎo, linh ho¹t cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam, chóng ta sÏ vËn dông ®Çy ®ñ c¸c c¬ héi mµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü mang l¹i nh»m thóc ®Èy kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc theo nh­ chiÕn l­îc ®· ®Ò ra. ._.