Hoàn thiện và hỗ trợ cho quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ cao ở Việt Nam

1 MUÏC LUÏC MUÏC LUÏC .............................................................................................. 1 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT ......................................................... 5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG VAØ HÌNH..................................................... 6 MÔÛ ÑAÀU ................................................................................................ 7 1. Tính caáp thieát vaø yù nghóa cuûa ñeà taøi .........................................................7 2. Tình hình nghieân cöùu ñeà taøi trong vaø ngoaøi nöôùc .....................................9 3. Muïc ñích vaø nhieäm vuï nghieân cöùu ...........................................................9 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu.............................................................10 5. Phöông phaùp nghieân cöùu...........................................................................10 6. Nhöõng ñoùng goùp môùi cuûa luaän vaên...........................................................11 7. Keát caáu luaän vaên .......................................................................................11 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM ............ 12 1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM.................12 1.1. Khaùi nieäm veà quyõ ñaàu tö maïo hieåm....................................................12 1.2. Ruûi ro vaø quyeát ñònh taøi trôï ................................................................14 1.3. Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng cuûa quyõ ñaàu tö maïo hieåm. .......................17 1.3.1. Caùc ñoái töôïng tham gia .............................................................17 1.3.2. Moâ hình toå chöùc ........................................................................18 1.3.3. Quy trình hoaït ñoäng .................................................................20 2. VAI TROØ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM COÂNG NGHEÄ CAO...................22 2.1. Khaùi nieäm veà coâng ngheä cao...............................................................22 2.2. Vai troø cuûa voán maïo hieåm trong vieäc phaùt trieån coâng ngheä cao. .......24 2.2.1. Hoã trôï vaø öôm taïo doanh nghieäp. ............................................24 2.2.2. Thuùc ñaåy ñoåi môùi khoa hoïc coâng ngheä.....................................26 2.2.3. Thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá.......................................................27 2.2.4. Thuùc ñaåy phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn.............................28 2 3. QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM TAÏI MOÄT SOÁ NÖÔÙC VAØ BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM ÑOÁI VÔÙI VIEÄT NAM................29 3.1. Voán maïo hieåm taïi moät soá nöôùc.........................................................29 3.1.1. Taïi Myõ....................................................................................29 3.1.2. Taïi Nhaät Baûn ..........................................................................32 3.1.3. Taïi Singapore .........................................................................32 3.1.4. Taïi Aán Ñoä...............................................................................33 3.1.5. Taïi Ñaøi Loan ..........................................................................33 3.1.6. Taïi Trung Quoác ......................................................................34 3.1.7. Taïi Thaùi Lan...........................................................................35 3.1.8. Taïi Malaysia...........................................................................35 3.2. Baøi hoïc kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam............................................35 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 ..................................................................................36 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CAÙC QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM TAÏI VIEÄT NAM ....................................................................38 1. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CAÙC QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM TAÏI VIEÄT NAM.38 1.1. Huy ñoäng voán....................................................................................38 1.2. Söû duïng voán .....................................................................................41 2. NHÖÕNG THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN CUÛA CAÙC QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM...........................................................................................................48 2.1. Nhöõng thuaän lôïi ................................................................................48 2.2. Nhöõng khoù khaên................................................................................48 3. SÖÏ CAÀN THIEÁT THAØNH LAÄP QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM COÂNG NGHEÄ CAO.............................................................................................................56 3.1. Hoaït ñoäng coâng ngheä cao taïi Vieät Nam ...........................................56 3.1.1. Ñònh höôùng phaùt trieån coâng ngheä cao ...................................56 3.1.2. Thöïc traïng trieån khai hoaït ñoäng coâng ngheä cao taïi VieätNam 56 3.2. Söï caàn thieát thaønh laäp quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao taïi Vieät Nam...................................................................................................59 3 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 ..................................................................................61 CHÖÔNG 3: THAØNH LAÄP VAØ PHAÙT TRIEÅN QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM COÂNG NGHEÄ CAO ÔÛ VIEÄT NAM .......................................... 66 1. MO HÌNH TOÅ CHÖÙC, HOAÏT ÑOÄNG QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM COÂNG NGHEÄ CAO TAÏI VIEÄT NAM. ....................................................................62 1.1. Moâ hình toå chöùc ..................................................................................62 1.2. Muïc tieâu ñaàu tö ...................................................................................64 1.3. Voán huy ñoäng vaø chöùng chæ quyõ phaùt haønh . .......................................64 1.4. Lónh vöïc ñaàu tö vaø cô caáu voán ............................................................64 1.5. Quy trình hoaït ñoäng .............................................................................65 1.6. Loä trình phaùt trieån ...............................................................................67 2. CAÙC GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY SÖÏ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM COÂNG NGHEÄ CAO.....................................69 2.1. Nguoàn nhaân löïc vaø caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao .........................69 2.1.1. Nguoàn nhaân löïc .....................................................................69 2.1.2. Caùc doanh nghieäp .....................................................................70 2.2. Moâi tröôøng ñaàu tö cuûa laõnh vöïc coâng ngheä cao .................................70 2.3. Thò tröôøng taøi chính..............................................................................72 2.4. Haønh lang phaùp lyù................................................................................73 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 ..................................................................................75 ÑEÀ XUAÁT CHO NHÖÕNG NGHIEÂN CÖÙU TIEÁP THEO...................................75 KEÁT LUAÄN ............................................................................................ 77 DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO...........................................................79 CAÙC PHUÏ LUÏC.............................................................................................. 81 4 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT CNC Coâng ngheä cao KCX Khu cheá xuaát KCN Khu coâng nghieäp CPH Coå phaàn hoaù KHCN Khoa hoïc coâng ngheä P/E Price/Earning – Boäi soá giaù/Thu nhaäp EPS Earnings Per Share – Thu nhaäp treân moãi coå phaàn PFC International Finance Corporation – Coâng ty taøi chính quoác teá HÑQT Hoäi ñoàng quaûn trò IPO Initial Public Offering Phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng ASEAN Association of South East Asia Nations Hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ODA Voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc FDI Foreign Direct Investment – Voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi WTO Eorld Trade Organasation – Toå chöùc thöông maïi theá giôùi GDP Gross Domestic Product – Toång saûn löôïng quoác noäi R&D Research and Development – Nghieân cöùu vaø phaùt trieån DNNN Doanh nghieäp nhaø nöôùc 5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG VAØ HÌNH Hình 1: Toå chöùc ñaàu tö maïo hieåm theo moâ hình coâng ty hôïp danh Hình 2: Voán ñaàu tö maïo hieåm giai ñoaïn 1991-2002. Hình 3: Moâ hình quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao. Hình 4: Cô caáu voán ñaàu tö cuûa quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao Baûng 1: Voán ñaàu tö maïo hieåm cuûa caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm vaøo Vieät Nam ñeán cuoái 1990 Baûng 2: Danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam Baûng 3: Danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm taïi Singapore Baûng 4: Danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm quoác teá Baûng 5: Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh quoác gia naêm 2004 Baûng 6: Tyû leä doanh nghieäp moät soá nöôùc Asean phaân tích theo tieâu chuaån coâng ngheä cuûa UNIDO. Baûng 7: Moät soá chæ soá so saùch veà ñaàu tö cho R&D cuûa Vieät Nam vaø caùc nöôùc trong khu vöïc Chaâu AÙ 6 MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát vaø yù nghóa cuûa ñeà taøi Nghò quyeát Trung öông 2 Khoaù VIII ñaõ vaïch ra nhöõng ñònh höôùng chieán löôïc lôùn cho khoa hoïc coâng ngheä nöôùc ta ñeán naêm 2020. Trong ñoù xaùc ñònh nhöõng muïc tieâu vaø nhieäm vuï quan troïng nhaát cho toaøn ngaønh khoa hoïc vaø coâng ngheä cuõng nhö moät soá lónh vöïc quan troïng. Ñaây laø böôùc keá thöøa vaø phaùt trieån caùc nhieäm vuï trong caùc giai ñoaïn caùch maïng tröôùc ñaây xung quanh vieäc giöõ vöõng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, naâng cao trình ñoä coâng ngheä cuûa saûn xuaát vaø naâng cao naêng löïc noäi sinh veà khoa hoïc coâng ngheä. Muïc tieâu bao quaùt chung cuûa ñònh höùông laø laøm sao ñeå nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020, khoa hoïc vaø coâng ngheä vöøa laø coâng cuï, vöøa laø tieàn ñeà cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoùa. Do ñoù caàn chuaån bò caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå chuyeån neàn kinh teá nöôùc ta töø neàn kinh teá coâng nghieäp sang neàn kinh teá tri thöùc (Döï kieán caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån hieän nay seõ tieán vaøo neàn kinh teá tri thöùc vaøo naêm 2030). Do ñoù, ngay töø baây giôø, vieäc phaùt trieån coâng ngheä cao taïi nöôùc ta ñang laø vaán ñeà caáp baùch vaø ñaõ ñöôïc theå hieän qua nghò quyeát soá 07/2000/NQ-CP ngaøy 5/6/2000 veà xaây döïng vaø phaùt trieån coâng ngheä cao giai ñoaïn 2000 – 2005. Coù theå khaúng ñònh chieán löôïc phaùt trieån coâng ngheä cao trong neàn kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao ñeå phaùt trieån vaø thöïc hieän caùc yù töôûng. Ba ñieàu kieän cô baûn ñeå moät doanh nghieäp trieån khai thaønh coâng laø thôøi cô, yù töôûng môùi vaø taøi chính. Tuy nhieân, khoâng nhö nhöõng ngaønh saûn xuaát kinh doanh khaùc khaù thuaän lôïi trong vieäc huy ñoäng voán kinh doanh (voán ñaàu tö vaø voán löu ñoäng), caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao raát khoù ñöôïc caùc toå chöùc tín duïng taøi trôï thoâng qua caùc phöông thöùc cho vay thoâng thöôøng, vaø ñieàu naøy laøm haïn cheá khaû naêng thaønh laäp vaø phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao. Hieän nay vaán ñeà nguoàn taøi chính cho caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao laø moät vaán ñeà raát böùc xuùc, thoâng thöôøng chæ nhöõng doanh nghieäp naøo coù taøi saûn theá chaáp môùi coù theå ñöôïc ngaân haøng cho vay, coøn nhöõng doanh nghieäp maëc duø coù döï aùn toát coù khaû naêng sinh lôïi cao nhöng khoâng coù taøi saûn theá chaáp raát khoù nhaän ñöôïc söï taøi trôï cuûa ngaân haøng. 7 Qua caùc tìm hieåu vaø phaân tích ôû phaàn treân, caùc khoù khaên cuûa doanh nghieäp coäng ngheä cao Vieät Nam khi tieáp caän caùc nguoàn voán tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng cuõng laø nhöõng khoù khaên cuûa caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao ôû caùc nöôùc phaùt trieån. Thöïc teá cho thaáy nguoàn löïc taøi chính chuû yeáu cung caáp cho caùc coâng ty coâng ngheä cao trong giai ñoaïn khôûi söï vaø tieàn phaùt trieån phaûi laø nguoàn voán ñaàu tö töø caùc toå chöùc vaø caù nhaân ñi tìm loaïi hình ñaàu tö coù khaû naêng sinh lôïi cao vaø chaáp nhaän moät möùc ñoä ruûi ro nhaát ñònh. Theo kinh nghieäm nhieàu quoác gia coù caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao phaùt trieån maïnh, ñeå phaùt trieån ngaønh coâng ngheä cao ñoøi hoûi moät nguoàn voán ñaàu tö raát lôùn trong ñoù nguoàn voán cuûa Nhaø nöôùc chæ ñaùp öùng ñöôïc moät phaàn, phaàn coøn laïi caàn phaûi huy ñoäng roäng raõi töø caùc nhaø ñaàu tö vaø taát nhieân, nöôùc ta cuõng khoâng ñi ra ngoaøi xu höôùng ñoù. Ñeå huy ñoäng nguoàn voán roäng raõi trong xaõ hoäi ñaàu tö vaøo coâng ngheä cao, hình thöùc huy ñoäng chuû yeáu ñöôïc caùc nöôùc aùp duïng laø voán ñaàu tö maïo hieåm hay coøn goïi laø voán maïo hieåm (Venture Capital). Baûn chaát voán ñaàu tö maïo hieåm phuø hôïp vôùi nhu caàu ñaàu tö vaøo doanh nghieäp coâng ngheä cao do caùc yeáu toá sau: - Khaùc vôùi caùc khoaûn ñaàu tö thoâng thöôøng vaøo nhöõng ngaønh kinh teá khaùc, thoâng qua ñaàu tö vaøo coâng ngheä cao, muïc tieâu cuûa voán maïo hieåm laø tìm kieám khoaûn thu nhaäp cao hôn möùc trung bình so vôùi caùc lónh vöïc ñaàu tö khaùc. Khoaûn thu nhaäp naøy thöôøng ñaït ñöôïc sau khi chuùng ñöôïc baùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Ñoái töôïng tieáp nhaän voán maïo hieåm haàu heát laø caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao ñang trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình hình thaønh vaø saûn xuaát saûn phaåm, môû roäng naêng löïc saûn xuaát vaø cung öùng dòch vuï phaàn meàm. Vieäc ñaàu tö trong giai ñoaïn phoâi thai chaéc chaén seõ chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro. Vì nhöõng phaàn meàm vaø dòch vuï trieån khai seõ toán nhieàu coâng söùc nghieân cöùu thöïc hieän vaø tieáp thò nhöng chöa chaéc ñöôïc ngöôøi tieâu duøng chaáp nhaän. Nhöõng Coâng ty môùi thaønh laäp vôùi nhöõng yù töôûng coâng ngheä coù tính ñoät phaù ñoù raát caàn ñeán nguoàn voán khôûi ñaàu coù tính maïo hieåm nhö theá. - Voán ñaàu tö maïo hieåm (venture capital) ñöôïc hình thaønh chuû yeáu laø ñeå cung caáp nguoàn löïc taøi chính cho caùc coâng ty coâng ngheä cao, - Caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao trong quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån seõ tieáp caän voán taøi trôï chuû yeáu töø caùc coâng ty hoaëc quyõ ñaàu tö maïo hieåm. 8 - Thöïc tieãn cuûa nhieàu quoác gia coù doanh nghieäp coâng ngheä cao phaùt trieån ñeàu phaùt trieån maïnh loaïi hình quyõ ñaàu tö. Moái quan heä giöõa voán ñaàu tö maïo hieåm (veture capital) vaø doanh nghieäp coâng ngheä cao laø moái quan heä bieän chöùng khoâng theå taùch rôøi trong neàn kinh teá thò tröôøng. Töø thöïc teá treân, vieäc hình thaønh moät ñònh cheá ñaëc thuø nhö Quyõ ñaàu tö maïo hieåm nhaèm huy ñoäng voán ñeå ñaàu tö cho caùc döï aùn öôm taïo doanh nghieäp vaø phaùt trieån coâng ngheä cao laø ñieàu heát söùc caàn thieát. 2. Tình hình nghieân cöùu ñeà taøi trong vaø ngoaøi nöôùc Quyõ ñaàu tö maïo hieåm ñaõ xuaát hieän khaù laâu treân theá giôùi döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Loaïi hình ñònh cheá taøi chính naøy ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc kinh teá nghieân cöùu vaø öùng duïng trong nhieàu laõnh vöïc vôùi nhöõng noäi dung ña daïng vaø phong phuù. Tuy nhieân quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao vaãn laø moät ñeà taøi môùi meû taïi Vieät Nam neân caùc nghieân cöùu vaø ñeà xuaát thaønh laäp quyõ ñaàu tö maïo hieåm cho ngaønh coâng ngheä cao gaàn nhö chöa coù maø chæ coù nhöõng nghieân cöùu veà quyõ ñaàu tö maïo hieåm noùi chung. Naêm 1997, Bear Sterns coù ñeà taøi “Toång quan veà caùc quyõ ñaàu tö ôû Vieät Nam”, naêm 1998 Adam Sack vaø John McKenzie thuoäc chöông trình Phaùt trieån kinh teá tö nhaân coù nghieân cöùu “Thaønh laäp quyõ ñaàu tö maïo hieåm ôû Vieät Nam – moät nghieân cöùu sô boä”. Naêm 2003, Sôû Khoa hoïc coâng ngheä Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù ñeà aùn “Tìm hieåu quyõ ñaàu tö maïo hieåm vaø tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam”. Ngoaøi ra coøn coù luaän vaên thaïc syõ cuûa Nguyeãn Xuaân Tieán: “Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng voán maïo hieåm taïi Vieät Nam” luaän vaên thaïc syõ cuûa Nguyeãn Nhö Aùnh “Huy ñoäng vaø môû roäng quy moâ voán noäi ñòa cho quaù trình phaùt trieån kinh teá Vieät Nam” luaän vaên thaïc syõ cuûa Phan Ñöùc Thieän “Giaûi phaùp nhaèm khuyeán khích voán ñaàu tö maïo hieåm vaøo quaù trình ñoåi môùi coâng ngheä taïi Vieät Nam”. Tuy nhieân caùc nghieân cöùu noùi treân chæ döøng laïi ôû maët lyù luaän giaûi phaùp khuyeán khích voán ñaàu tö maïo hieåm noùi chung, chöa coù söï chuyeân sau vaøo moät soá ngaønh muõi nhoïn, coù tính chaát ñaëc thuø maïo hieåm vaø mang laïi lôïi nhuaän cao. 3. Muïc ñích vaø nhieäm vuï nghieân cöùu Treân cô sôû nghieân cöùu veà ñaëc ñieåm, moâ hình toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi hình quyõ ñaàu tö maïo hieåm trong thôøi gian qua taïi Vieät Nam vaø moät soá nöôùc 9 treân theá giôùi, ñeà taøi seõ ñeà xuaát moâ hình toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá cuûa Vieät Nam, ñoàng thôøi ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp huy ñoäng voán, caùc thuû tuïc phaùp lyù vaø chính saùch caàn thieát nhaèm hoaøn thieän vaø hoã trôï cho quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao sôùm ñöôïc hình thaønh taïi Vieät Nam. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Quyõ ñaàu tö maïo hieåm hieän coøn raát môùi taïi Vieät Nam maø ñaëc bieät trong hoaït ñoäng nghieân cöùu trieån khai coâng ngheä cao. Ñoái töôïng nghieân cöùu chuû yeáu xoay quanh vaán ñeà moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng vaø giaûi phaùp phaùt trieån Quyõ ñaàu tö maïo hieåm nhaèm phaùt trieån coâng ngheä cao taïi Vieät Nam. Phaïm vi nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän treân ñòa baøn caû nöôùc cuûa voán maïo hieåm cho laõnh vöïc coâng ngheä cao taïi Vieät Nam töø tröôùc ñeán nay. 5. Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp nghieân cöùu chính trong luaän vaên laø “Phöông phaùp nghieân cöùu döõ lieäu thöù caáp”, ñaây laø phöông phaùp söû duïng moät soá döõ lieäu ñaõ thu thaäp ñöôïc, döõ lieäu saün coù cuûa nhöõng muïc ñích khaùc ñeå phaân tích vaø giaûi quyeát vaán ñeà maø chuùng ta quan taâm. Vôùi ñeà taøi nghieân cöùu naøy, döõ lieäu ñöôïc thu thaäp töø Ban quaûn lyù Khu coâng ngheä cao Tp. HCM vaø döõ lieäu ngoaïi vi nhö: Nguoàn saùch baùo: Saùch baùo, taïp chí trong thö vieän; Nguoàn töø chính phuû: Cuïc thoáng keâ, Boä keá hoaïch ñaàu tö; Nguoàn töø caùc toå chöùc vaø hieäp hoäi: Döï aùn phaùt trieån Soâng Mekong (MPDF), ngaân haøng theá giôùi (World Bank), Quyõ tieàn teä quoác teá (IMF), Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ (ADB), Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp (VCCI)…; Nguoàn töø phöông tieän truyeàn thoâng: chuû yeáu töø internet. Beân caïnh ñoù coøn söû duïng phöông phaùp thoáng keâ lòch söû vaø toång hôïp ñeå ñaùnh giaù tình hình hoaït ñoäng cuûa Quyõ ñaàu tö maïo hieåm trong thôøi gian qua. 6. Nhöõng ñoùng goùp môùi cuûa luaän vaên. Treân cô sôû nghieân cöùu moät caùch nghieâm tuùc nhöõng vaán ñeà khoa hoïc cuûa Quyõ ñaàu tö maïo hieåm, luaän vaên ñoùng goùp moät soá luaän ñieåm môùi veà maët lyù thuyeát vaø thöïc tieãn nhö sau: 10 - Nghieân cöùu vaø trieån khai coâng ngheä cao laø vaán ñeà then choát cuûa phaùt trieån khoa hoïc coâng ngheä. Tuy nhieân raát khoù khaên trong vieäc taøi trôï voán ñeå trieån khai caùc yù töôûng saùng taïo coù tính thieát thöïc vaø öôm taïo caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao, moâ hình quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao seõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà veà voán öu tieân phaùt trieån coâng ngheä cao. - Thaønh laäp Quyõ ñaàu tö maïo hieåm cho ngaønh coâng ngheä cao vaø moâ hình hoaït ñoäng cuûa noù vaø caùc giaûi phaùp ñeå thuùc ñaåy phaùt trieån voán maïo hieåm cho ngaønh coâng ngheä cao taïi Vieät Nam. 7. Keát caáu luaän vaên Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, caùc baûng bieåu, danh muïc taøi lieäu tham khaûo, noäi dung chính cuûa luaän vaên goàm coù 3 chöông: - Chöông 1: Toång quan veà quyõ ñaàu tö maïo hieåm . - Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam. - Chöông 3: Moâ hình hoaït ñoäng vaø giaûi phaùp phaùt trieån quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao ôû Vieät Nam. 11 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM 1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM 1.1. Khaùi nieäm veà quyõ ñaàu tö maïo hieåm Quyõ ñaàu tö maïo hieåm laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian chuyeân ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp môùi khôûi söï nhaèm mong ñôïi moät söï gia taêng thu nhaäp cao hôn möùc bình quaân ñeå buø ñaép cho ruûi ro cuûa khoaûn ñaàu tö coù möùc ñoä ruûi ro cao hôn möùc bình quaân cuûa caùc khoaûn ñaàu tö. Thị trường vốn mạo hiểm được xem là chiếc nôi cho các ý tưởng khoa học và phát minh công nghệ, mang lại nguồn lợi nhuận thật ấn tượng và tạo ra những người khổng lồ trong nền kinh tế tri thức, đặc trưng bởi các lĩnh vực công nghệ cao. Do tính chất mới mẻ của loại hình vốn này mà nó chưa có một định nghĩa thống nhất. Có một định nghĩa về vốn mạo hiểm được chấp nhận rộng rãi là: Vốn mạo hiểm là khoản đầu tư do những tổ chức chuyên môn hoá thực hiện tới những hãng tăng trưởng cao, rủi ro cao và thường là có công nghệ cao đang cần vốn cổ phần để tài trợ cho phát triển sản phẩm hoặc tăng trưởng. Vốn mạo hiểm được cung cấp dưới nhiều hình thức khác nhau, trong đó điển hình nổi bật là việc tài trợ vốn thông qua các quỹ đầu tư mạo hiểm. Về bản chất, đó là một quỹ đầu tư nhưng mục tiêu hoạt động của họ là nhắm vào những dự án có độ rủi ro cao nhằm tìm kiếm những khoản lợi nhuận cao hơn mức thông thường. Tham gia vào quá trình này có 3 đối tượng chủ yếu: nhà đầu tư – người bỏ vốn nhưng không trực tiếp quyết định đầu tư; nhà tư bản mạo hiểm- người đứng ra huy động vốn, quản lý nó và trực tiếp quyết định nên đầu tư vào đâu nhằm mục đích sinh lợi tối đa; và còn lại chính là các đối tượng nhận đầu tư: những công ty trẻ, những dự án về sản phẩm dịch vụ công nghệ mới đầy tiềm năng … Theo nghÜa réng: Vèn m¹o hiÓm lμ nguån tμi chÝnh cung cÊp cho c¸c tæ chöc, ca nh©n döíi h×nh thøc vèn cæ phÇn hoÆc c¸c kho¶n ®Çu tö gÇn gièng nhö vèn cæ phÇn cã thêi h¹n trªn trung b×nh (3-5 n¨m). Môc tiªu ®Çu tö lμ t×m kiÕm ®öîc kho¶n thu nhËp vèn cao h¬n møc trung b×nh. Kho¶n thu nμy trë thμnh hiÖn thùc sau khi kho¶n ®Çu tö ®öîc b¸n cho mét nhμ kinh doanh chøng kho¸n hoÆc, nhö hiÖn töîng phæ biÕn h¬n ë c¸c nöíc ch©u ¸ lμ 12 b¸n cho c«ng chóng. Bªn c¹nh viÖc cung cÊp vèn, c¸c chuyªn gia qu¶n lý vèn m¹o hiÓm cßn tö vÊn, ë cÊp chiÕn löîc, höíng dÉn c¸c c«ng ty nhËn vèn ®Çu tö böíc sang giai ®o¹n t¨ng tröëng tiÕp theo vμ chuÈn bÞ s½n sμng ®Ó c«ng ty ®öîc chuyÓn giao cho c¸c cæ ®«ng kh¸c. Nh÷ng tö vÊn nμy lμ mét ®Æc ®iÓm quan träng vμ ®Æc thï cña vèn m¹o hiÓm. §Æc biÖt, c¸c nhμ ®Çu tö cã mét vÞ trÝ trong héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty nhËn vèn ®Çu tö . Tõ vÞ trÝ nμy vμ c¸c kinh nghiÖm thu ®öîc tõ c¸c c«ng ty kh¸c, c¸c chuyªn gia qu¶n lý vèn m¹o hiÓm cã thÓ t¸c ®éng tíi sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty nhËn vèn ®Çu tö. C¸c c«ng ty qu¶n lý vèn m¹o hiÓm kh¸c nhau ®Æt ra c¸c träng t©m kh¸c nhau vÒ møc ®é tham gia. Møc ®é tham gia cã thÓ lμ tèi thiÓu, thöêng g¾n liÒn víi mét sè cæ phÇn nhá, hoÆc tham gia c«ng viÖc thöêng nhËt, nhö ®ãng vai trß Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ, thöêng g¾n liÒn víi viÖc n¾m gi÷ ®a sè cæ phÇn. ThuËt ng÷ vèn m¹o hiÓm trong ®Þnh nghÜa nμy cã thÓ ®öîc sö dông cïng nghÜa víi thuËt ng÷ vèn cæ phÇn tö nh©n. Theo nghÜa hÑp: PhÇn thu hÑp cña ®Þnh nghÜa réng x¸c ®Þnh vèn m¹o hiÓm lμ c¸c kho¶n ®Çu tö vèn cæ phÇn tö nh©n trung h¹n vμo c¸c c«ng ty nhËn vèn chöa tröëng thμnh. Nãi c¸ch kh¸c, c«ng ty ®öîc ®Çu tö ®ang trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n phÈm, ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp dÞch vô. V× c¸c c«ng ty ®ang trong giai ®o¹n nμy cã xu höíng cã lÞch sö ph¸t triÒn ng¾n h¬n vμ quy m« nhá h¬n so víi ®a sè c¸c kho¶n ®Çu tö nªu trong ®Þnh nghÜa réng, nªn rñi ro cã xu höíng cao h¬n. Vμ do vËy, c¸c chuyªn gia qu¶n lý vèn m¹o hiÓm sÏ t×m kiÕm c¸c kho¶n thu nhËp vèn tiÒm n¨ng cao h¬n. Sù kh¸c biÖt gi÷a hai ®Þnh nghÜa nμy lμ møc ®é tröëng thμnh cña c¸c c«ng ty nhËn vèn ®Çu tö . Kh«ng cã quy t¾c râ rμng nμo (ch»ng h¹n mét møc doanh sè Ên ®Þnh) ®Ó ph©n biÖt hai lo¹i c«ng 13 ty nμy. Thay vμo ®ã, ®Þnh nghÜa hÑp ®öîc xem lμ ®óng ë mét ®Çu d¶i thêi gian ®¸o h¹n cña mét kho¶n ®Çu tö cæ phÇn tö nh©n. ë c¸c thÞ tröêng cæ phÇn tö nh©n ®· ho¹t ®éng tèt nhö Mü vμ Anh, ngöêi cung cÊp vèn cã xu höíng tËp trung vμo ®Çu hoÆc cuèi d¶i thêi gian ®¸o h¹n. Tuy vËy, vÉn cã mét sè ngöêi cung cÊp vèn s½n sμng ®Çu tö tr¶i dμi trong d¶i nμy. Ti ViÖt Nam: C¶ hai ®Þnh nghÜa vÒ vèn m¹o hiÓm trong khi xem xÐt thÞ tröêng ViÖt Nam, c¸c kho¶n ®Çu tö vμo c¸c c«ng ty tö nh©n trong nöíc vμ c¸c c«ng ty míi thμnh lËp ®öîc xem lμ c¸c kho¶n ®Çu tö vèn m¹o hiÓm. C¸c kho¶n ®Çu tö vμo c¸c c«ng ty ®· cæ phÇn ho¸, c¸c c«ng ty thμnh viªn cña c¸c DNNN hoÆc c¸c c«ng ty liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c nöíc ngoμi ®öîc xem lμ c¸c kho¶n ®Çu tö cæ phÇn tö nh©n. GÇn ®©y c¸c quü ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®· thùc hiÖn c¶ c¸c kho¶n ®Çu cæ phÇn tö nh©n vμ c¸c kho¶n ®Çu tö vèn m¹o hiÓm. C¸c quü nμy ®öîc xem lμ c¸c quü ®Çu tö h¶i ngo¹i. Moät soá ñaëc ñieåm cuûa quyõ ñaàu tö maïo hieåm §Çu t− m¹o hiÓm chÊp nhËn rñi ro (nh−ng khi thμnh c«ng th× cã lîi Ých lín), ®Ó tμi trî chñ yÕu cho vieäc khëi sù doanh nghiÖp míi hoÆc doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng nh−ng cã tiÒm n¨ng t¨ng tr−ëng cao. §Çu t− m¹o hiÓm còng hç trî vÒ kü n¨ng vμ kinh nghiÖm qu¶n lý nh»m ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ®éng vμ sù thμnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp ®−îc tμi trî. ViÖc ®Çu t− m¹o hiÓm ®−îc dùa trªn c¬ së nh÷ng ý t−ëng cã triÓn väng cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc nghiªn cøu khoa häc, ý t−ëng nμy mang tÝnh s¸ng t¹o, cã nhiÒu kh¶ n¨ng biÕn thμnh s¶n phÈm toát trong töông lai. ChÝnh ý t−ëng ®ã lμ vËt thÕ chÊp, mμ ®èi víi c¸c d¹ng ®Çu t− th«ng th−êng (c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i truyÒn thèng) th× kh«ng ®−îc chÊp nhËn. Nh÷ng ng−êi xin tμi trî nμy tuy t¸o b¹o, cã tÝnh ®æi míi cao, nh−ng thiÕu tiÒn thÕ chÊp, 14 thËm chÝ ch−a cã bÒ dμy thμnh tÝch kinh doanh vμ ch−a cã c¶ doanh thu ®Ó lμm tin. §©y còng lμ lý do ®Ó d¹ng ®Çu t− nμy cã tªn lμ m¹o hiÓm. §Çu t− m¹o hiÓm, nh− vËy chÝnh lμ ®Çu t− vμo con ng−êi, chñ yÕu vμo nh÷ng c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ, cã kh¶ n¨ng dùa trªn tμi n¨ng vμ trÝ tuÖ ®Ó ®em l¹i thμnh c«ng. V× vËy ý t−ëng t¸o b¹o, n¨ng lùc s¸ng t¹o lμ nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó nhμ doanh nghiÖp tiÕp nhËn ®−îc tμi trî tõ vèn m¹o hiÓm. Trong ®Çu t− m¹o hiÓm, nhμ tμi trî vèn (cã thÓ lμ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc, ®−îc gäi chung lμ Nhμ ®Çu t−) ®−îc quyÒn chia sÎ lîi nhuËn víi ng−êi xin tμi trî. V× vËy ®Çu t− m¹o hiÓm cßn ®−îc coi lμ mét d¹ng ®Çu t− kh«n khÐo, ngoμi tμi trî kinh phÝ, nhμ ®Çu t− cßn th«ng qua mét hÖ thèng chuyªn m«n ®Ó gióp ng−êi xin tμi trî vÒ qu¶n lý, ®æi míi c«ng nghÖ, tiÕp thÞ, ph¸t triÓn nh©n lùc, vμ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc kinh doanh. Nh− vËy thμnh c«ng hoÆc thÊt b¹i cña doanh nghiÖp ®Òu g¾n liÒn víi quyÒn lîi cña c¸c bªn (Nhμ ®Çu t−; Ng−êi xin tμi trî, vμ c¸c tæ chøc t− vÊn liªn quan). 1.2. Ruûi ro vaø quyeát ñònh taøi trôï Quyeát ñònh taøi trôï voán cho baát kyø doanh nghieäp naøo ñeàu ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö xem xeùt ôû caùc goùc ñoä vaø yeáu toá khaùc nhau, moät trong nhöõng yeáu toá raát quan troïng ñoù laø ruûi ro maø doanh nghieäp ñoù phaûi ñoái phoù cho duø doanh nghieäp ñoù ñang ôû trong giai ñoaïn naøo cuûa chu kyø soáng: khôûi söï, taêng tröôûng, baûo hoaø vaø suy thoaùi. Ruûi ro laø moät tình huoáng trong kinh doanh maø taïi ñoù nhöõng söï coá toát ñeïp xaûy ra gaây thua loã, aûnh höôûng ñeán söï toài taïi cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp thöôøng gaëp phaûi hai loaïi ruûi ro ñoù laø: ruûi ro kinh doanh vaø ruûi ro taøi chính. Ruûi ro kinh doanh laø ruûi ro tieàm aån trong baûn thaân doanh nghieäp. Noù gaén lieàn vôùi ñaëc ñieåm saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp theo töøng ngaønh ngheà. Nhöõng doanh nghieäp trong cuøng moät ngaønh thöôøng phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng nhaân toá gaây ra ruûi ro töông töï nhau do hoï phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng ñieàu kieän 15 kinh teá töông töï nhau. Ruûi ro kinh doanh ñöôïc hieåu nhö laø söï khoâng chaét chaén ôû hieän taïi veà möùc thu nhaäp vaø chi phí hoaït ñoäng ñaït ñöôïc trong töông lai. Chính ñeàu naøy ñaõ taïo neân ruûi ro vaø ñöôïc theå hieän baèng söï thieáu huït doanh thu haøng naêm töø vieäc baùn saûn phaåm ñuû ñeå thanh toaùn caùc ñònh phí trong saûn xuaât kinh doanh. Nhö vaäy, soá löôïng nhaân toá gaây ruûi ro cho doanh nghieäp laø voâ haïn do ruûi ro trong kinh doanh coù theå laø söï khoâng chaéc chaén veà möùc caàu ôû töông lai ñoái vôùi saûn phaåm do doanh nghieäp saûn xuaát ra, söï thay ñoåi trong giaù baùn, söï thay ñoåi trong caáu truùc chi phí, söï caïnh tranh, söï thay ñoåi trong tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, söï thay ñoåi veà tyû giaù hoái ñoaùi hay nhöõng thay ñoåi trong chính saùch ñieàu haønh kinh teá cuûa chính phuû… Vôùi nhöõng ñaëc ñieåm nhö theá, coù theå noùi ruûi ro kinh doanh laø moät loaïi ruûi ro maø doanh nghieäp khoâng theå trieät tieâu ñöôïc, doanh nghieäp chæ coù theå laøm giaûm bôùt loaïi ruûi ro naøy maø thoâi. Ruûi ro taøi chính laø loaïi ruûi ro gaén lieàn vôùi quyeát ñònh taøi trôï, gaén lieàn vôùi ngheä thuaät taïo döïng caáu truùc voán cho doanh nghieäp. Ruûi ro taøi chính xuaát phaùt töø caáu truùc voán coù söû duïng nôï vay do nôï vay daãn tôùi vieäc chi traû nhöõng khoaûn nôï coá ñònh, ñoù laø chí phí traû laõi vay. Möùc ñoä ruûi ro taøi chính cao hay thaáp xaûy ra cuøng vôùi möùc ñoä söû duïng nôï cuûa doanh nghieäp. Vì theá vieäc taùc ñoäng ñeå trieät tieâu loaïi ruûi ro naøy seõ ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc taøi trôï khoâng söû duïng nôï trong caáu truùc voán. Toùm laïi, giöõa hai loaïi ruûi ro maø doanh nghieäp phaûi ñoái phoù luoân coù moái töông quan nghòch bieán. Neáu doanh nghieäp ñang phaûi ñoái phoù vôùi ruûi ro kinh doanh ôû möùc ñoä cao thì chaéc chaén nhu caàu veà ruûi ro taøi ._.chính phaûi ôû möùc thaáp vaø ngöôïc laïi. Moät xu höôùng phoå bieán ñaõ gaàn nhö trôû thaønh quy luaät ñoù laø nhöõng doanh nghieäp ñang gaëp phaûi ruûi ro kinh doanh cao thì coù khuynh höôùng suû duïng ít nôï vay hôn so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc nhaèm giaûm thieåu ruûi ro taøi chính vaø ñaït ñöôïc oån ñònh trong ruûi ro toång theå. Vôùi nhöõng cô sôû laäp luaän nhö treân, chuùng ta coù theå deã daøng thaáy ñöôïc raèng: khi ñöa ra moät quyeát ñònh taøi trôï, khoâng nhöõng caùc nhaø ñaàu tö maø ngay baûn thaân caùc doanh nghieäp cuõng phaûi xem xeùt ñeán nhöõng ruûi ro maø mình phaûi ñoái maët vaø phaûi xaùc ñònh ñöôïc doanh nghieäp ñang trong giai ñoaïn naøo cuûa chu kyø soáng ñeå töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc moät chieán löôïc taøi trôï thích hôïp. Vieäc xaây döïng moâ hình caáu truùc taøi chính cho caùc giai ñoïan naøy phaûi döïa treân vieäc phaân tích 16 vaø ñaùnh giaù veà möùc ñoä ruûi ro kinh doanh vaø nhu caàu veà ruûi ro taøi chính cho doanh nghieäp. Ruûi ro kinh doanh trong moãi giai ñoaïn phaùt trieån laø khaùc nhau, tuy nhieân ôû giai ñoaïn khôûi söï thì möùc ñoä ruûi ro kinh doanh laø cao nhaát. Trong giai ñoaïn khôûi söï, nhaø saùng laäp phaûi thöïc thi yù töôûng kinh doanh cuûa mình, ñöa yù töôûng saûn phaåm trôû thaønh hieän thöïc. Nhu caàu chi tieâu cuûa giai ñoaïn naøy raát lôùn, töø vieäc ñöa saûn phaåm thaønh hieän thöïc cho ñeán chi phí thaønh laäp doanh nghieäp, chi phí nghieân cöùu thò tröôøng. Caùc chi phí treân raát lôùn trong khi doanh nghieäp chöa coù khoaûn thu naøo ñaùng keå, ñieàu naøy taïo neân doøng tieàn aâm (thu<chi) trong moät vaøi naêm hoaëc nhieàu naêm lieân tieáp. Neáu doanh nghieäp khoâng coù nguoàn taøi trôï ñuû maïnh thì doanh nghieäp seõ ñöùng tröôùc ruûi ro cöïc lôùn laø khoâng theå phaùt trieån hoaëc daãn ñeán nguy cô phaù saûn. Möùc ñoä ruûi ro kinh doanh ôû giai ñoïan naøy cao thì möùc ñoä ruûi ro taøi chính caàn ñöôïc giöõ ôû möùc ñoä caøng thaáp caøng toát. Nhö vaäy, chieán löôïc taøi trôï thích hôp nhaát trong giai ñoaïn naøy laø khoâng neân taøi trôï baèng nôï. Ñoái vôùi moät doanh nghieäp môùi khôûi söï, ruûi ro naøy coù theå raát cao ngay caû khi chæ huy ñoäng moät tyû leä taøi trôï nôï raát thaáp. Ruûi ro cao cuûa vieäc phaù saûn coù nghóa laø thöïc teá doanh nghieäp khoâng phaùt sinh ñöôïc doøng tieàn thu vaøo naøo. Vì vaäy, baát cöù moät khoaûn nôï toàn ñoïng naøo duø chæ raát thaáp cuõng seõ ñöa doanh nghieäp ñeán tình traïng khoù khaên veà taøi chính do khoâng coù khaû naêng chi traû cho caùc khoaûn nôï ñeán haïn. Maëc khaùc, lôïi ích cuûa caáu truùc taøi chính coù söû duïng nôï taïo neân ñöôïc töø söï taùc ñoäng cuûa laù chaén thueá, laøm cho chi phí söû duïng voán thaáp cuõng khoâng theå hieän ñöôïc trong giai ñoaïn naøy bôûi vì doanh nghieäp môùi khôûi söï coù theå phaûi chòu loã keá toaùn sau laõi danh nghóa trong caùc naêm ñaàu hoaït ñoäng. Toùm laïi, töø nhöõng phaân tích treân cho thaáy baát kyø moät söï gia taêng naøo baèng nôï vay cuõng seõ daãn doanh nghieäp ñeán moät nguy cô raát lôùn veà khoù khaên taøi chính. Ñieàu naøy ñaët ra yeâu caàu doanh nghieäp neân tìm moät nguoài taøi trôï thích hôïp naøo ñoù nhaèm haïn cheá ruûi ro taøi chính, traùnh vieäc taïo ra ruûi ro toång theå vöôït quaù möùc chòu ñöïng cuûa doanh nghieäp. Vaäy trong giai ñoaïn naøy doanh nghieäp neân choïn nguoàn taøi trôï naøo vaø ai seõ laø nhaø ñaàu tö daùm chaáp nhaän ruûi ro cao ñeå taøi trôï cho doanh nghieäp. Khaû naêng taøi trôï baèng voán vay hay voán coå phaàn ñeàu khoâng khaû thi, taøi trôï baèng vieäc phaùt haønh traùi phieáu, tín duïng thueâ mua hay thu 17 huùt voán cuûa caùc nhaø ñaàu tö khoâng chaáp nhaän ruûi ro cao ñeàu khoù coù theå thöïc hieän ñöôïc. Vaäy chæ coù nguoàn voán maïo hieåm töø caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm laø thích hôïp nhaát bôûi leõ chæ coù caùc nhaø ñaàu tö naøy môùi saün saøng chaáp nhaän ruûi ro cao vaø ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp môùi khôûi söï döôùi nhieàu hình thöùc ñaàu tö ña daïng vaø kyø voïng vaøo moät möùc lôïi nhuaän cao töông öùng. 1.3. Moâ hình toå chöùc hoaït ñoäng cuûa quyõ ñaàu tö maïo hieåm. 1.3.1. Caùc ñoái töôïng tham gia Tham gia vaøo quaù trình vaän haønh cuûa moät quyõ ñaàu tö maïo hieåm thoâng thöôøng bao goàm: caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm, caùc nhaø quaûn lyù quyõ vaø caùc doanh nghieäp (thöôøng laø caùc doanh nghieäp môùi khôûi nghieäp). - Caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm: Bao goàm caùc caù nhaân coù nguoàn voán nhaøn roãi, caùc toå chöùc hoaït ñoäng trong lónh vöïc taøi chính nhö ngaân haøng, quyõ höu trí, coâng ty baûo hieåm… saün saøng ñaàu tö vaø chaáp nhaän ruûi ro cao ñeå kyø voïng vaøo nhöõng lôïi nhuaän cao trong töông lai. - Caùc nhaø quaûn lyù quyõ: laø nhöõng nhaø quaûn lyù quyõ ñaàu tö maïo hieåm, hoï vöøa coù kieán thöùc veà coâng ngheä cuõng nhö khaû naêng quaûn trò, hoï huy ñoäng voán töø caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm, tìm kieám vaø ñaùnh giaù caùc cô hoäi ñaàu tö, quaûn lyù danh muïc ñaàu tö theo nhöõng chieán löôïc nhaát ñònh laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp ñöôïc ñaàu tö, thöïc hieän coâng cuoäc thoaùt voán ñeå thu hoài voán vaø lôïi nhuaän. Quaù trình naøy ñöôïc laäp ñi laäp laïi vôùi vieäc huy ñoäng quyõ môùi cho nhöõng cô hoäi ñaàu tö môùi theo nhöõng chu kyø voán. - Caùc doanh nghieäp: chuû yeáu laø caùc doanh nghieäp môùi khôûi nghieäp, laø nhöõng toå chöùc caù nhaân coù nhu caàu phaùt trieån caùc yù töôûng, caùc saùng kieán khoa hoïc thaønh nhöõng saûn phaåm treân thöông tröôøng nhöng hoï giôùi haïn veà tieàm löïc taøi chính vaø caàn söï hoã trôï töø caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm. Moái quan heä giöõa ba toå chöùc treân ñöôïc gaén keát chaët cheõ nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu: duy trì vaø khuyeán khích tính saùng taïo khoa hoïc coâng ngheä vaø tình thaàn khôûi nghieäp, taïo ñoäng löïc cho caùc caù nhaân, toå chöùc coù voán tham gia quyõ ñaàu tö maïo hieåm, phaùt huy trieät ñeå naêng löïc cuûa caùc nhaø quaûn lyù quyõ ñaàu tö maïo hieåm vaø ñaûm baûo hieäu quûa ñaàu tö. 18 1.3.2. Moâ hình toå chöùc Quyõ ñaàu tö maïo hieåm thoâng thöôøng ñöôïc toå chöùc döôùi hình thöùc hôïp danh höõu haïn hoaëc laø coâng ty con cuûa caùc taäp ñoaøn hay caùc toå chöùc taøi chính. - Toå chöùc theo hình thöùc hôïp danh höõu haïn (Limited partnership) bao goàm thaønh vieân toång quaùt (general partner) vaø thaønh vieân hôïp danh höõu haïn (limited partners) cuøng tham gia. Toå chöùc naøy hoaït ñoäng theo cô cheá phaân chia traùnh nhieäm vaø quyeàn lôïi moät caùch hieäu quûa giöõa caùc thaønh vieân tham gia. Caùc thaønh vieân toång quaùt laø ngöôøi laäp ra vaø quaûn lyù voán maïo hieåm chuyeân nghieäp. Hoï coù chöùc naêng toå chöùc, keâu goïi voán töø caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm, tìm kieám vaø löïa choïn caùc cô hoäi ñaàu tö toát nhaát sau ñoù tieán haønh ñaàu tö vaø quaûn lyù döï aùn. Vieäc ñaàu tö voán vaøo caùc doanh nghieäp ñoøi hoûi caùc thaønh vieân toång quaùt phaûi toán nhieàu thôøi gian, coâng söùc ñeå theo doõi vaø giaùm saùt caùc doanh nghieäp nhaän ñaàu tö. Trong quaù trình quaûn lyù quyõ, caùc thaønh vieân toång quaùt nhaän ñöôïc moät khoaûn quaûn lyù phí vaø moät tyû leä nhaát ñònh töø lôïi nhuaän thu ñöôïc. Ñieàu naøy taïo ra moät ñoäng löïc maïnh meõ ñeå caùc thaønh vieân toång quaùt khoâng ngöøng noå löïc ñeå taïo ra nhieàu lôïi nhuaän hôn trong quaù trình hoaït ñoäng. Trong khi ñoù, nhöõng thaønh vieân hôïp danh höõu haïn laø nhöõng nhaø ñaàu tö maïo hieåm goùp voán vaøo quyõ vaø ñöôïc chia lôïi nhuaän (hoaëc chòu ruûi ro), hoï gaàn nhö khoâng coù vai troø gì trong caùc quyeát ñònh ñaàu tö cuûa quyõ. Caùc thaønh vieân hôïp danh höõu haïn thöôøng laø caùc taäp ñoaøn coâng nghieäp, caùc toå chöùc taøi chính hay caùc quyõ höu trí… Chia laõi/hoaøn voán Voán Voán Voán & laõi/loã Keát thuùc Coå phaàn Phí quaûn lyù Voán Y1 Thaønh vi Caùc nha eân TNHH/ ø ñaàu tö beân - IPO - Saùp nhaäp - Thu mua Quyõ ñaàu tö maïo hieåm Coâng ty Thaønh vi voâ haïn, nhaø saùng laäp quaûn lyù quyõ/ eân traùch nhieâm Hình 1: Toå chöùc ñaàu tö maïo hieåm theo moâ hình coâng ty hôïp danh höõu haïn Danh muQuaûn lyù vaø kieåm soaùt ïc ñaàu tö 19 - Toå chöùc theo hình thöùc quyõ laø caùc coâng ty con cuûa caùc toå chöùc taøi chính hoaëc caùc taäp ñoaøn kinh teá (corporate subsidiaries). Trong hình thöùc naøy, coâng ty meï thöïc hieän taøi trôï voán maïo hieåm cho moät doanh nghieäp nhaèm taïo moái quan heä vôùi nhöõng doanh nghieäp môùi vaø phaùt trieån caùc dòch vuï khaùc nhau. Hoäi ñoàng quaûn trò cuûa caùc coâng ty con seõ ñöa ra caùc quyeát ñònh pheâ chuaån caùc khoaûn ñaàu tö, trong khi vieäc ñieàu haønh quaûn lyù caùc khoaûn ñaàu tö laïi do moät coâng ty quaûn lyù voán maïo hieåm ñaûm traùch. Nhö vaäy, hình thöùc naøy khoâng taïo döïng ñöôïc moät nhaø ñaàu tö chuyeân nghieäp vaø neáu coù thì naêng löïc cuûa hoï cuõng bò haïn cheá do hoï khoâng coù quyeàn ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö. Thuø lao cho caùc nhaø quaûn lyù voán laø nhöõng khoaûn löông khoâng gaén lieàn vôùi thaønh quûa ñaàu tö vaø hoï phaûi trung thaønh vôùi lôïi ích töø caùc coâng ty meï, ñieàu naøy ñoâi khi daãn tôùi xung khaéc veà lôïi ích giöõa nguoàn taøi trôï vaø caùc nhaø khôûi nhgieäp, giöõa quyõ cuûa coâng ty vôùi caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm khaùc. - Toå chöùc theo moâ hình coâng ty coå phaàn (corporation): Theo moâ hình naøy, caùc thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm höõu haïn trong phaàn voán ñaàu tö. Trong ñoù caùc coå ñoâng naém moät tyû leä coå phaàn ñaùng keå seõ coù ñuû ñieàu kieän tham gia hoäi ñoàng quaûn trò vôùi tö caùch coå ñoâng saùng laäp, coøn laïi laø coå ñoâng thöôøng. Thöïc hieän moâ hình naøy caùc coå ñoâng vaãn coù theå deã daøng kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa coâng ty thoâng qua vai troø chuû ñoäng cuûa hoäi ñoàng quûan trò vaø khaû naêng löïa choïn coâng ty quaûn lyù quyõ. Moâ hình naøy cuõng cho pheùp quyõ ñaàu tö maïo hieåm ñöôïc hình thaønh döôùi daïng quyõ ñoùng hoaëc quyõ môû. 1.3.3. Quy trình hoaït ñoäng Quaù trình hoaït ñoäng cuûa Quyõ ñaàu tö maïo hieåm thöôøng traûi qua caùc giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn hình thaønh quyõ. - Caùc thaønh vieân toång quaùt nhaän ñònh vaø phaùt hieän caùc cô hoäi ñaàu tö tieàm naêng vôùi trieån voïng lôïi nhuaän cao, chuaån bò hoà sô döï aùn vaø döï kieán caùc nguoàn voán töông lai. - Tieán haønh thaåm ñònh döï aùn ñeå löïa choïn saûn phaåm, thò tröôøng, chieán löôïc phaùt trieån vaø hình thöùc toå chöùc doanh nghieäp phuø hôïp vôùi caùc nguoàn taøi chính ñeå ñi ñeán quyeát ñònh taøi trôï. 20 - Xaây döïng moâ hình, toå chöùc vaø phaùp lyù cuûa quyõ ñaàu tö: coâng ty ñaàu tö, quyõ hoã töông, quyõ ñaàu tö daïng ñoùng, môû. - Caùc thaønh vieân xem xeùt vaø ra quyeát ñònh veà möùc voán, soá laàn goïi voán, moâ hình, chi tieát theå thöùc ñaàu tö, cô caáu thaønh phaàn quyõ voán, hoäi ñoàng quaûn trò, hoäi ñoàng ñieàu haønh… vì phaàn lôùn thaønh vieân laø caùc ñònh cheá taøi chính, nhöõng taäp ñoaøn coâng nghieäp ñaàu tö neân hoï trôû thaønh nhöõng thaønh vieân tham gia xem xeùt caùc chi tieát thaønh laäp ñeå baûo ñaûm thaønh coâng cho quyõ. - Caùc thaønh vieân ra quyeát ñònh chieán löôïc thöïc hieän vaø chieán löôïc chieám lónh thò tröôøng… Ñaây laø giai ñoaïn ñeå hình thaønh quyõ ñaàu tö maïo hieåm, trong thôøi gian naøy caùc nhaø quaûn lyù seõ tieán haønh nghieân cöùu, tieàm kieám caùc cô hoäi ñaàu tö toát ñoàng thôøi cuõng tìm caùc nguoàn cung caáp voán. Cuõng trong giai ñoaïn naøy, caùc nhaø quaûn lyù quyõ cuõng tieán haønh caùc thuû tuïc ñeå chuaån bò veà maët phaùp lyù cho söï hình thaønh vaø hoaït ñoäng cuûa quyõ. Giai ñoaïn huy ñoäng voán Toå chöùc huy ñoäng vaø aán ñònh ngaøy ñoùng quyõ, thôøi kyø naøy coù theå keùo daøi hai ñeán ba naêm. Caùc nhaø ñaàu tö coù ñöôïc nhöõng quyeàn lôïi döïa treân tyû leä goùp voán, caùc nhaø ñaàu tö coù quyeàn duy trì hoaëc baùn caùc coå phaàn cuûa mình. Trong quaù trình hoaït ñoäng, nhaø ñaàu tö seõ thöôøng xuyeân ñöôïc baùo caùo veà soá tieàn ñaàu tö ñöôïc söï duïng nhö theá naøo vaøo caùc danh muïc ñaàu tö vaø giaù trò danh muïc ôû töøng thôøi kyø. Giai ñoaïn ñaàu tö Trong gian ñoïan naøy, caùc nhaø quaûn lyù quyõ (thaønh vieân toång quaùt) tieán haønh choïn loïc, thaåm ñònh caùc döï aùn ñaàu tö, thöông thuyeát mua coå phaàn hoaëc hay tham gia voán vaøo caùc döï aùn ñeå ñaït ñöôïc lôïi nhuaän nhö cam keát ban ñaàu. Ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi cuûa quyõ gaén lieàn vôùi hieäu quûa hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp, caùc quyõ coù quyeàn giaùm saùt, hoã trôï hay tö vaán veà hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Vôùi nhöõng kinh nghieäm vaø kieán thöùc cuûa mình, hoï coù theå ñöa ra nhöõng giaûi phaùp toái öu veà chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh, veà quaûn trò nhaân söï, quaûn trò taøi chính cho doanh nghieäp. 21 Giai ñoaïn gia taêng giaù trò Sau khi tieán haønh ñaàu tö theo caùc danh muïc, caùc nhaø quan lyù quyõ tieáp tuïc xaây döïng boä maùy quaûn trò vaø môû roäng quan heä vôùi caùc toå chöùc taøi chính, kinh doanh ñeå coù theå laøm taêng theâm giaù trò voán quyõ. Trong giai ñoaïn naøy, caùc nhaø quaûn lyù quyõ ñaàu tö maïo hieåm tieáp tuïc hoã trôï hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp nhö nhaân söï, taøi chính, marketing… ñeå coù theå toái ña hoaù giaù trò doanh nghieäp. Giai ñoaïn thoaùt voán Sau khi giaù trò ñaàu tö ñaït ñeán möùc mong muoán, caùc quyõ ñaàu tö seõ thöïc hieän thoaùt voán. Ñaây laø giai ñoaïn quan troïng phaûn aùnh keát quaû cuûa quaù trình ñaàu tö, caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm tieán haønh thoaùt voán baèng nhöõng phöông thöùc cô baûn nhö sau: - Phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng (IPO- Initial Public Offering) - Baùn toaøn boä doanh nghieäp: laø vieäc baùn coâng ty cho caùc toå chöùc hoaëc caù nhaân naøo ñoù hoaëc coù theå tieán haønh saùp nhaäp vôùi caùc doanh nghieäp khaùc. - Nhöôïng laïi coå phaàn cho caùc doanh nghieäp nhaän ñaàu tö. - Baùn soá coå phaàn ñaõ ñaàu tö. Keát quûa thu hoaïch qua vieäc thoaùt voán cuûa nhaø ñaàu tö coù theå ñöôïc theå hieän baèng tieàn maët hoaëc caùc coå phieáu coù khaû naêng thanh toaùn cao treân thò tröôøng voán. Thôøi gian cuûa caùc giai ñoaïn hình thaønh quyõ, goïi voán, ñaàu tö cho ñeán thu hoaïch cuûa moãi quyõ coù theå khaùc nhau vì soá löôïng vaø thôøi gian ñaàu tö cuûa caùc döï aùn cuûa moãi quyõ coù theå bieán thieân khaùc nhau. Tuy nhieân thôøi gian ñeå hoaøn thaønh muïc tieâu ñaàu tö vaø thu hoaïch cuûa caùc döï aùn toái thieåu laø naêm naêm, coù khi töø taùm ñeán möôøi naêm ñeå döï aùn ñaït ñöôïc lôïi nhuaän. 2. VAI TROØ QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM CHO VIEÄC PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHEÄ CAO. 2.1. Khaùi nieäm veà coâng ngheä cao. Coâng ngheä theo caùch hieåu roäng raõi laø moät taäp hôïp caùc yeáu toá chuû yeáu nhö: thieát bò, con ngöôøi, bí quyeát vaø phöông phaùp quaûn lyù, nghieân cöùu, phaùt 22 trieån saûn xuaát, nhaèm bieán ñoåi nguoàn löïc töï nhieân thaønh haøng hoùa. Coøn coâng ngheä cao laø coâng ngheä cho pheùp saûn xuaát vôùi naêng suaát cao vaø saûn phaåm coù chaát löôïng cao, nghóa laø coù theå mang laïi nhieàu giaù trò gia taêng cao hôn vôùi cuøng löôïng voán vaø lao ñoäng, do trong coâng ngheä cao coù chöùa haøm löôïng cao veà trí tueä (chaát xaùm). Coâng ngheä cao coøn coù khaû naêng môû roäng phaïm vi, hieäu quaû cuûa caùc loaïi hình coâng ngheä khaùc nhôø tích hôïp caùc thaønh töïu khoa hoïc coâng ngheä tieân tieán. Möùc ñoä coâng ngheä cao coù theå ñöôïc ño baèng ñoä ngaén cuûa chu kyø soáng saûn phaåm. Coâng ngheä cao coù hai chöùc naêng cô baûn, ñoù laø: laøm chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng hieän ñaïi mang laïi lôïi ích lôùn cho caùc nhaø kinh doanh vaø vôùi coâng ngheä cao, nhieàu ngaønh coâng nghieäp töôûng nhö ñaõ ñeán thôøi kyø baõo hoøa coù theå ñöôïc treû laïi, ñöôïc hoài sinh. Theo Quy cheá Khu coâng ngheä cao ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 99/2003/NÑ – CP ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2003 cuûa Chính phuû thì coâng ngheä cao ñöôïc hieåu “laø coâng ngheä ñöôïc tích hôïp töø caùc thaønh töïu khoa hoïc vaø coâng ngheä tieân tieán, coù khaû naêng taïo ra söï taêng ñoät bieán veà naêng suaát lao ñoäng, tính naêng, chaát löôïng vaø giaù trò gia taêng cuûa saûn phaåm haøng hoùa, hình thaønh caùc ngaønh saûn xuaát hoaëc dòch vuï môùi coù hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi cao, coù aûnh höôûng lôùn ñeán söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø an ninh quoác phoøng”. Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa coâng nghieäp coâng ngheä cao laø vieäc theå hieän söï tích hôïp caùc thaønh töïu khoa hoïc vaø coâng ngheä. Do vaäy, trong lónh vöïc coâng ngheä cao theå hieän tính tieân tieán, coù moái quan heä gaén lieàn vôùi nhau vaø lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc khaùc, coù naêng suaát lao ñoäng cao do söû duïng haøm löôïng trí tueä, kyõ thuaät, kyõ naêng, thoâng tin cao hôn haún caùc ngaønh coâng nghieäp thoâng thöôøng. Haøm löôïng voán, thieát bò töông ñoái lôùn. Buø laïi, naêng suaát lao ñoäng cuûa coâng nghieäp coâng ngheä cao töông ñoái cao. Trong moät soá ngaønh coâng nghieäp, naêng suaát lao ñoäng trung bình cao hôn töø 30 – 40 %. Coâng ngheä cao coù caáu truùc saûn phaåm khaù phöùc taïp vaø ñoøi hoûi söï hoã trôï cuûa nhieàu ngaønh coâng nghieäp do tính ña daïng cuûa coâng ngheä vaø saûn phaåm ñaàu vaøo. Coâng ngheä cao coù tieàn naêng thò tröôøng lôùn, thò tröôøng cuûa saûn phaåm coâng ngheä cao ñöôïc môû roäng cuøng söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø söï gia taêng nhu caàu tieâu duøng. Saûn xuaát coâng ngheä cao vaø saûn phaåm cuûa noù söû duïng raát ít nguyeân lieäu, naêng löôïng bôûi leõ chuùng ñöôïc phaùt trieån vôùi muïc tieâu haïn cheá chi phí caùc nguoàn nguyeân lieäu vaø naêng löôïng coù haïn, cuõng nhö baûo veä moâi tröôøng. Ñaëc ñieåm naøy laøm cho giaù caùc saûn phaåm 23 coâng ngheä cao trôû neân khaù ñaét treân thò tröôøng. Hôn nöõa, coâng ngheä cao coù söï phaân coâng lao ñoäng treân phaïm vi toaøn caàu. Maïng löôùi saûn xuaát toaøn caàu trôû neân hieän thöïc nhôø söï ñoåi môùi trong giao thoâng vaø truyeàn thoâng. Phöông thöùc kinh doanh coâng nghieäp coâng ngheä cao, trong nhieàu tröôøng hôïp laø kinh doanh “maïo hieåm cao vaø ñöôïc buø ñaép cao”. Vieäc ñoåi môùi caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu vaø phaùt trieån (R&D) lieân tuïc cuõng nhö vieäc thöôøng xuyeân tìm kieám caùc thò tröôøng môùi raát toán keùm vaø maïo hieåm. Lôïi nhuaän cao laø phaàn buø ñaép thoûa ñaùng cho nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh coù ñoä maïo hieåm cao naøy. Theo ñònh nghóa treân, ta thaáy coâng ngheä cao khoâng chæ laø coâng ngheä muõi nhoïn, maø coøn laø chæ coâng ngheä môùi coù muïc ñích kinh teá tröïc tieáp. Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa phaùt trieån coâng ngheä cao laø cho ra moät saûn phaåm coù giaù trò gia taêng cao coù theå chieám lónh thò tröôøng. Nhö vaäy, ñaëc tröng chuû yeáu cuûa coâng ngheä cao laø: Tính saùng taïo: coâng ngheä cao treân cô sôû söû duïng roäng raõi keát quaû khoa hoïc coâng ngheä hieän coù, qua ñaàu tö nghieân cöùu phaùt trieån vôùi chi phí ñaét, cuøng vôùi vieäc phaùt trieån vaø tích luõy tri thöùc, khoâng ngöøng saùng taïo ra coâng ngheä môùi. Tính trí tueä: coâng ngheä cao laø coâng ngheä môùi taäp trung haøm löôïng trí thöùc, coâng ngheä vaø voán, ñeå thuùc ñaåy coâng ngheä cao phaùt trieån nguoàn nhaân löïc quan troïng hôn nguoàn voán, coâng ngheä cao chuû yeáu döïa vaøo con ngöôøi vaø trí löïc cuûa hoï, tieáp ñoù môùi laø voán. Tính aûnh höôûng: coâng ngheä cao coù söùc aûnh höôûng to lôùn ñoái vôùi vieäc phaùt trieån kinh teá, noù coù theå taùc ñoäng tôùi caùc ngaønh ngheà truyeàn thoáng, thuùc ñaåy coâng ngheä cuûa caùc ngaønh ngheà trong xaõ hoäi phaùt trieån. Tính chieán löôïc: coâng ngheä cao laø thöïc löïc chieán löôïc ñöôïc theå hieän baèng khoa hoïc coâng ngheä, tröïc tieáp quan heä tôùi ñòa vò kinh teá chính trò quaân söï cuûa quoác gia, noù laø boä phaän quan troïng taïo neân söùc maïnh quoác gia, khoâng theå xem nheï. Tính ruûi ro: vieäc tìm ra coâng ngheä cao ôû vaøo tuyeán ñaàu cuûa khoa hoïc coâng ngheä, raát khoù xaùc ñònh thaønh baïi, baát kyø moät yù töôûng, moät thieát keá vaø vieäc thöïc thi tính môû ñöôøng, ñeàu coù theå ñem ñeán thaønh coâng, cuõng coù theå gaëp thaát baïi. Tính thôøi gian: Trong thò tröôøng coâng ngheä cao, caïnh tranh raát quyeát lieät, tính hieäu quaû veà thôøi gian raát roõ. Chæ coù ñöa keát quaû môùi nhaát vaøo thò tröôøng ñuùng luùc môùi coù theå ñaït ñöôïc hieäu quaû toát nhaát, neáu khoâng khi thôøi gian – ñieàu kieän qua ñi, cuõng coù nghóa laø ñaõ thaát baïi. 24 Vì nhöõng ñaëc ñieåm vaø ñaëc tröng cô baûn cuûa coâng ngheä cao neâu treân, ta thaáy chieán löôïc phaùt trieån coâng ngheä cao laø moät nhieäm vuï quan troïng, ñöôïc taát caû caùc nöôùc, caùc neàn kinh teá quan taâm ñaàu tö xaây döïng vaø ñaåy maïnh phaùt trieån nhanh choùng. Ñaëc ñieåm cuûa chieán löôïc phaùt trieån coâng ngheä cao, moät laø phaùt trieån coâng ngheä cao, hình thaønh ngaønh ngheà môùi; hai laø ñaàu tö möùc ñoä cao; ba laø thu ñöôïc lôïi nhuaän lôùn; boán laø saûn phaåm luoân ñoåi môùi, deã daøng chieán lónh thò tröôøng; naêm laø baûo maät möùc ñoä cao. Do vaäy, chieán löôïc naøy nhaát ñònh ñöôïc baûo ñaûm baèng thöïc löïc kinh teá huøng haäu vaø thöïc löïc maïnh veà khoa hoïc coâng ngheä. 2.2. Vai troø cuûa voán maïo hieåm trong vieäc phaùt trieån coâng ngheä cao. 2.2.1. Hoã trôï vaø öôm taïo doanh nghieäp. Caùc nhaø tö baûn maïo hieåm cung caáp nhieàu thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp vaø thò tröôøng ñang hoaït ñoäng nhöng thieáu voán. Noù laø moät quaù trình ñoùng vai troø chaát xuùc taùc nhaèm taêng cöôøng khaû naêng doanh nghieäp. Ngoaøi voán, quaù trình tham gia cuûa voán maïo hieåm coøn mang laïi khaû naêng chuyeân moân veà quaûn lyù, cuï theå hoaù keá hoaïch kinh doanh vaø thoâng tin. Ñaây laø ñieåm khaùc bieät giöõa voán maïo hieåm vaø vieäc taøi trôï voán thoâng thöôøng: voán maïo hieåm coøn hôn caû vieäc ñaàu tö, hôn caû vieäc taïo döïng söï giaøu coù caù nhaân; noù ñang taïo döïng caùc coâng ty. - Khaû naêng chuyeân moân veà quaûn lyù: Tröôùc khi cung öùng voán vaøo moät döï aùn cuûa doanh nghieäp, moät nhaø ñaàu tö maïo hieåm ñaõ daønh nhieàu thôøi gian vaø naêng löïc nghieân cöùu khaû naêng thaønh coâng cuûa döï aùn. Moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu cuûa quaù trình ñaàu tö maïo hieåm laø phaûi ñaûm baûo raèng moät ñoäi nguõ quaûn lyù coù ñuû naêng löïc ñang naém quyeàn hoaëc seõ ñöôïc thaønh laäp ñeå giaûi quyeát coâng vieäc quaûn lyù cuûa coâng ty. Voán maïo hieåm ñöôïc hoaïch ñònh ñeå hoã trôï caùc doanh nhaân vaø giuùp ra caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén hôn. Caùc nhaø tö baûn maïo hieåm tham gia laäp keá hoaïch chieán löôïc, ñònh giaù coâng ngheä, phaân tích thò tröôøng, ñònh giaù ruûi ro/lôïi nhuaän, vaø taêng cöôøng boå sung vaøo coâng taùc quaûn lyù. - Keá hoaïch kinh doanh: Quy trình tham gia voán maïo hieåm cuõng ñaûm baûo raèng doanh nhaân coù suy nghó ñuùng ñaén vaø keá hoaïch cuûa hoï ñöôïc xaây döïng cuï theå vôùi keá hoaïch kinh doanh ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû roõ raøng. Thaät söï thì nhaø tö baûn maïo hieåm hoã trôï doanh nhaân trieån khai keá hoaïch kinh doanh, khoâng chæ 25 giuùp doanh nhaân coù ñöôïc moät caùi nhìn saâu hôn veà döï aùn maø coøn cho caû nhaø tö baûn maïo hieåm ñeå kieåm tra laïi khaû naêng thaønh coâng cuûa döï aùn. - Thoâng tin: quyõ ñaàu tö maïo hieåm giöõ vai troø cuûa moät ngöôøi cung caáp thoâng tin baèng nhöõng noã löïc thu thaäp thoâng tin. Hoï coù khaû naêng taäp hôïp thoâng tin vôùi chi phí thaáp hôn caùc nhaø ñaàu tö. Vì nhaø tö baûn maïo hieåm thu thaäp thoâng tin döïa treân moät soá löôïng lôùn caùc nhaø ñaàu tö, ho coù theå taän duïng lôïi theá quy moâ cuûa caùc ngaønh kinh teá. Hoï cuõng coù lôïi theá veà quy moâ caùc ngaønh kinh teá, cuï theå laø taïo laäp ñöôïc moät maïng löôùi caùc nguoàn thoâng tin tham khaûo, caùc nhaø cung caáp caùc dòch vuï vaø caùc moái lieân heä vôùi caùc ngaønh ngheà. Caùc nhaø tö baûn maïo hieåm ñöôïc lôïi khi hieåu bieát theâm nhöõng lónh vöïc môùi, nhöõng kyõ naêng môùi. Thoâng tin thu ñöôïc töø moät döï aùn thoâng thöôøng höõu ích cho nhöõng döï aùn tieáp theo. - Tính baûo maät: Nguoàn taøi trôï voán maïo hieåm cuõng cung caáp söï baûo maät cho caùc doanh nhaân. Nguoàn taøi trôï töø coâng chuùng yeâu caàu raát nhieàu veà vieäc coâng boá vaø tieát loä thoâng tin, phaàn nhieàu coù theå laø quyeàn sôû höõu. - Danh tieáng: Voán maïo hieåm cung caáp cho caùc doanh nghieäp danh tieáng vaø uy tín, nhöõng thöù ñöôïc xem laø moät loaïi taøi saûn voâ hình khaùc vaø raát coù giaù trò khi giao dòch vôùi khaùch haøng, nhaø cung öùng vaø caùc ñoái taùc khaùc coù lieân quan. 2.2.2. Thuùc ñaåy ñoåi môùi khoa hoïc coâng ngheä. Thời gian gần đây, trên các phương tiện thông tin đại chúng, người ta hay đề cập đến những vấn đề đại loại vị thế cạnh tranh, sức hút đầu tư …Tại sao vậy? Thật đơn giản, bất kỳ một nền kinh tế, một ngành công nghiệp một lĩnh vực sản xuất nào muốn tăng tốc đều cần đến các nguồn đầu tư lớn. Khoa hoïc coâng ngheä cũng không là một ngoại lệ. Một trong những lý do quan trọng để sản xuất phần mềm nước ta lâu nay vẫn trong tình trạng làm ăn nhỏ lẻ, manh mún và chưa thể trở thành một ngành công nghiệp thực sự, đó chính là thiếu vốn đầu tư. Và quỹ mạo hiểm chính là một loại hình đầu tư phổ biến có thể giúp cho ngành công nghiệp phần mềm ở nước ta có thể cất cánh! Một ví dụ nhỏ là việc công ty phần mềm Lạc Việt đã được quỹ Mekong đầu tư số tiền 745.000 USD cho phát triển, mở rộng kinh doanh. Và mới đây nhất là quyết định đầu tư 100 triệu USD của IDG thành lập quỹ mạo hiểm IDG Việt Nam từ nay cho đến 2010. Hugo Shong - Phó chủ tịch cấp cao tập đoàn IDG cho biết: 26 "Đầu tư mạo hiểm khác với đầu tư truyền thống, đầu tư mạo hiểm không thực sự nhắm tới việc hỗ trợ sản xuất sản phẩm mà hướng tới việc tạo ra công ty, vì vậy vốn đầu tư mạo hiểm sẽ giúp tạo ra các công ty sản xuất sản phẩm, có tiềm năng thị trường lớn. Đó là tất cả những gì liên quan đến vốn đầu tư mạo hiểm, thêm vào đó là khả năng tạo việc làm mới. Điều đó giải thích tại sao vốn đầu tư mạo hiểm rất hữu ích đối với Việt Nam". Vôùi söï ra ñôøi cuûa nguoàn voán ñaàu tö maïo hieåm, noù ñaõ thuùc ñaåy khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä ngaøy caøng phaùt trieån. Vôùi vieäc ñaàu tö voán maïo hieåm, caùc nhaø ñaàu tö ñaõ ñoùng goùp raát lôùn vaøo söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp, thuùc ñaåy caùc ngaønh coâng ngheä cao, ñieän töû, vieãn thoâng, coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån. Theo ñieàu tra cuûa tröôøng ñaïi hoïc Harvard, 1 USD voán maïo hieåm seõ taïo ra ñöôïc moät löôïng baèng phaùt minh saùng cheá nhieàu gaáp töø 3 ñeán 5 laàn so vôùi chi cho coâng taùc nghieân cöùu trieån khai (chuû yeáu trong lónh vöïc coâng ngheä cao). Nöôùc Myõ ñaõ phaûi maát 85 naêm ñeå coù ñöôïc 1 trieäu baèng phaùt minh trong khi baèng phaùt minh saùng cheá töø 5 trieäu ñeán 6 trieäu thì chæ maát 8 naêm. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa voán maïo hieåm laø ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn tieàm naêng, coù ruûi ro cao hôn möùc bình quaân. Do ñoù, caùc coâng ty quaûn lyù quyõ luoân luoân phaûi naâng cao trình ñoä vaø naêng löïc quaûn lyù cuûa mình vaø hoã trôï tö vaán cho caùc doanh nghieäp. Chính ñieàu naøy ñaõ giuùp cho quaù trình nghieân cöùu, tìm kieám, thöû nghieäm vaø phaùt trieån moät yù töôûng khoa hoïc coâng ngheä thaønh phaùt minh saùng cheá vaø töø ñoù thöông maïi hoaù thaønh saûn phaåm. Quaù trình bieán moät yù töôûng thaønh moät saûn phaåm ñoøi hoûi moät löôïng voán taøi trôï raát lôùn. Neáu khoâng ñuû nguoàn voán taøi trôï thì nhieàu khaû naêng caùc yù töôûng seõ bò boû ngoõ vaø seõ maõi maõi laø yù töôûng. Khi caøng nhieàu yù töôûng ñöôïc taøi trôï thì caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm caøng coù nhieàu khaû naêng thu ñöôïc nhöõng lôïi nhuaän, vaø cöù nhö vaäy theo quy luaät thì keát quûa cuûa vieäc gia taêng voán ñaàu tö maïo hieåm thì khoa hoïc coâng ngheä caøng phaùt trieån. 2.2.3. Thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá Taêng tröôûng kinh teá laø moät boä phaän quan trong cuûa ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi vaø laø moät trong nhöõng chæ tieâu then choát ñeå ñaùnh giaù söï phaùt trieån cuûa moät quoác gia. Coù nhieàu yeáu toá taùc ñoäng ñeán söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá vaø tuyø 27 vaøo giai ñoaïn lòch söû cuûa caùc yeáu toá ñoù ñöôïc öu tieân xem xeùt ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau. Theo truyeàn thoáng thì taêng tröôûng chuû yeáu döïa vaøo tyû leä tieát kieäm, tích luõy tö baûn vaø voán vaät chaát thì ngay nay taêng tröôûng kinh teá chuû yeáu döïa vaøo nguoàn nhaân löïc, coâng ngheä, theå cheá chính trò vaø truyeàn thoáng vaên hoùa, trong ñoù söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä laø ñoäng löïc chính cuûa quaù trình taêng tröôûng. Coù nhieàu moâ hình khaùc nhau ñeà caäp ñeán moái quan heä giuõa khoa hoïc coâng ngheä vôùi taêng tröôûng kinh teá. Theo Cobb-Douglas thì saûn löôïng Y = AK a L(1-a), vôùi A laø yeáu toá thay ñoång coâng ngheä, K laø doøng chaûy cuûa caùc dòch vuï töø voán, L laø soá ngaøy laøm vieäc cuûa lao ñoäng, a laø tyû trong ñoùng goùp cuûa voán vaø 1-a laø phaàn ñoùng goùp töø lao ñoäng. Trong moâ hình naøy, A laø tham soá quan troïng vaø cuõng laø soá ño nhaân toá naêng suaát toång hôïp saûn xuaát (TFP). TFP laø moät caùch ño löôøng naêng suaát cuûa caû voán laãn lao ñoäng trong moät hoaït ñoäng cuï theå hay cho caû neàn kinh teá. Coù nhieàu yeáu toá laøm TFP taêng leân nhö: chaát löôïng cuûa lao ñoäng vaø voán, tieán boä coâng ngheä, möùc ñoä caïnh tranh, phaân boå nguoàn löïc, chính saùch kinh teá…, trong ñoù yeáu toá coâng ngheä ñoùng vai troø quan troïng. Coâng ngheä goùp phaàn taêng naêng suaát lao ñoäng vaø laøm hieäu quaû nguoàn voán ñaàu tö. Khaû naêng chuyeån ñoåi nhöõng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä thaønh nhöõng saûn phaåm môùi ñaõ trôû thaønh yeáu toá quyeát ñònh s._.âng ngheä sinh hoïc laøm ñaïi dieän vaø ngaønh ngheà hoùa chuùng ñang phaùt trieån voâ cuøng nhanh choùng vaø maïnh meõ, coù aûnh höôûng saâu saéc treân caùc maët chính trò, kinh teá, quaân söï, vaên hoùa. Do vaäy, vaán ñeà ñaët ra laø phaûi tính toaùn ñaày ñuû aûnh höôûng to lôùn cuûa khoa hoïc coâng ngheä töông lai, ñaëc bieät laø söï phaùt trieån cuûa coâng ngheä cao ñoái vôùi söùc maïnh toång hôïp quoác gia, cô caáu kinh teá – xaõ hoäi vaø ñôøi soáng nhaân daân, ñöa tieán boä khoa hoïc coâng ngheä ñaët leân vò trí then choát cuûa coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, thoâng qua caûi caùch theo chieàu saâu, treân cô baûn hình thaønh ñöôïc theå cheá vaø cô cheá coù lôïi cho vieäc chuyeån hoùa thaønh quaû cuûa khoa hoïc coâng ngheä, taêng cöôøng saùng taïo coâng ngheä, phaùt trieån coâng ngheä cao, thöïc hieän ngaønh ngheà hoùa. Ñaây chính laø giaûi quyeát vaán ñeà phaùt trieån kinh teá theo chieàu saâu ñang ñaët ra cuûa ñaát nöôùc, naâng cao moät böôùc toá chaát hoaøn chænh neàn kinh teá quoác daân vaø naâng cao söùc maïnh toång hôïp quoác gia, thöïc hieän nhu caàu böùc thieát phaùt trieån theo phöông thöùc vöôït qua moïi giôùi haïn, cuõng laø söï löïa choïn chieán löôïc ñoái phoù vôùi caïnh tranh quoác teá, baûo ñaûm chaéc chaén cho ñaát nöôùc, daân toäc khoâng thaát baïi trong thôøi gian tôùi. Phaùt trieån coâng ngheä cao vaø thöïc hieän ngaønh ngheà hoùa coâng ngheä môùi, huy ñoäng toát taøi nguyeân khoa hoïc coâng ngheä hieän coù, taêng cöôøng nghieân cöùu – trieån khai höôùng vaøo thò tröôøng, ra söùc nhaân roäng vaø öùng duïng coâng ngheä cao vaø coâng ngheä thích hôïp, laøm cho thaønh quaû khoa hoïc coâng ngheä chuyeån hoùa moät caùch nhanh vaø coù hieäu quaû thaønh haøng hoùa coù söùc caïnh tranh treân thò tröôøng. Taêng cöôøng saùng taïo coâng ngheä, phaùt trieån khoa hoïc coâng ngheä cao, thöïc hieän ngaønh ngheà hoùa, taêng cöôøng “naêng löïc noäi sinh”, thì cuõng caàn nhaát thieát phaûi môû roäng cöûa ñoái ngoaïi, môû roäng giao löu vaø hôïp taùc quoác teá, taïo ñöôïc phaùt trieån trong caïnh tranh. Phaûi keát hôïp giöõa töï nghieân cöùu – trieån khai, nhaäp khaåu vaø tieáp thu coâng ngheä nöôùc ngoaøi, traùnh söû duïng laïi coâng ngheä trình ñoä thaáp, chuù yù tôùi toå hôïp coâng ngheä, taïo ñöôïc nhieàu quyeàn sôû höõu trí tueä töï chuû. Nhaát thieát phaûi kieân trì keát hôïp giöõa muïc tieâu ôû thôøi kyø ngaén haïn, trung 69 haïn vaø daøi haïn; chuù yù taêng cöôøng nghieân cöùu cô baûn, nghieân cöùu chieán löôïc veà coâng ngheä cao vaø coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc phuïc vuï coâng ích xaõ hoäi quan troïng; khoâng ngöøng hình thaønh nhöõng tö töôûng môùi, lyù luaän môùi, coâng ngheä môùi, nhaèm cung caáp nguoàn cho nghieân cöùu öùng duïng vaø trieån khai coâng ngheä, taêng cöôøng naêng löïc tieáp tuïc saùng taïo. 2.3 Thò tröôøng taøi chính Chính phủ có thể tác động bằng một loạt các biện pháp trực tiếp và gián tiếp. Bằng cách đầu tư vào quỹ, Chính phủ đóng vai là người cung cấp “vốn mồi” cho quỹ ĐTMH, như đã từng làm cho quỹ hỗ trợ phát triển. Hoặc cũng có thể đầu tư trực tiếp vào các dự án tiềm năng mà các tổ chức hoặc cá nhân không thể hoặc không có khả năng tài trợ. Việc làm này có ý nghĩa như việc cung cấp vốn hạt giống cho dự án và được đánh giá là mở ra triển vọng trong việc tạo ra việc làm và thúc đẩy tăng trưởng. Về các biện pháp gián tiếp, cần tập trung vào phát triển thị trường chứng khoán theo hướng đồng bộ, tăng quy mô và tăng tính thanh khoản cho thị trường. Trong đó, sự tương xứng về cung và cầu của thị trường cần được chú trọng. Về tính đồng bộ của thị trường: cần xúc tiến nhanh việc đưa trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, Ñaø naêng, Caàn Thô đi vào hoạt động. Hiện nay cả nước có hàng ngàn các doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hóa và một lực lương công ty cổ phần nhưng sản gia dịch chứng khoán TP.HCM chỉ có 31 loại cổ phiếu. Một lượng rất lớn hàng hóa được giao dịch theo phương thức trao tay. Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội, Ñaø naêng, Caàn Thô sẽ là nơi để chứng khoán chưa niêm yết có điều kiện lưu thông dễ dàng. Với đặc trưng đầu tư vào những sản phẩm trí tuệ, nhằm đảm bảo khả năng sinh lợi cho mình, các nhà đầu tư cũng rất thận trọng trong việc nhận định khả năng bị sao chép. Trước tình hình đó, một hệ thống bảo vệ đủ mạnh và chặt chẽ quyền sở hữu trí tuệ cần được thiết lập. Quy mô thị trường còn khá nhỏ đã là một trở ngại khi Việt Nam tiếp nhận vốn đầu tư nước ngoài. Và đầu tư trong nước cũng theo chiều hướng như vậy: còn rất dè dặt. Để tăng năng lực hấp thu đầu tư đòi hỏi thị trưởng chứng khoán phải đủ lớn. Việc gia tăng chủng loại hàng hoá cũng là một giải pháp ảnh hưởng đáng kể. Thật ra, thị trường sẽ không bị xem là quá nhỏ một khi tất cả những chứng khoán giao dịch trao tay được “thừa nhận” bằng một thị trường cho riêng chúng. Khuyến khích các doanh nghiệp tham gia niêm yết, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, là 70 một giải pháp khả thi nhưng phải thận trọng. Trên thị trường chứng khoán, nguồn cung không thiếu và cũng không mấy khó khăn trong việc gia tăng nó, vấn đề là phía cầu của thị trường. Một thị trường sôi động và phát triển khi mối quan hệ giữa cung và cầu chứng khoán được giải quyết hài hòa. Do đó, đã đến lúc Chính phủ cần có những can thiệp phù hợp chứ không chỉ tập trung vào các giải pháp thiên về kích thích nguồn cung như hiện nay. Một yếu tố khác tác động đáng kể đến sự lưu chuyển cuûa dòng vốn mạo hiểm trong nền kinh tế đó là: khả năng tiếp xúc giữa cung và cầu vốn: nhà tư bản mạo hiểm và dự án. Với tốc độ phát triển khoa học kỹ thuật như hiện nay, những sản phẩm sáng tạo, có hàm lượng công nghệ cao và có tiềm năng không thiếu nhưng đa số còn trong tình trạng “tiềm tàng”. Các sản phẩm từ những công trình nghiên cứu của các trường đại học, viện nghiên cứu, kết quả từ những cuộc thi tài năng trí tuệ sáng tạo… hoàn toàn có thể là đối tượng quan tâm săn lùng của vốn mạo hiểm. Nhưng với điều kiện là nó phải được giới thiệu, phải cho nhà đầu tư nhận biết. Thị trường khoa học công nghệ là nơi gặp gỡ lý tưởng cho họ. Đây là chiếc nôi của hoạt động đầu tư mạo hiểm, nơi chứng kiến những cuộc hóa thân ngoạn mục của các sản phẩm, dịch vụ có thể chỉ bắt đầu là những ý tưởng trên … giấy! 2.4 Haønh lang phaùp lyù Tyû leä coå phieáu ngöôøi nöôùc ngoaøi ñöôïc naém giöõ Ngày 17/10/2005, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 90/2005/TT – BTC Hướng dẫn thi hành Quyết định số 238 của Thủ tướng về tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo đó, tổ chức, cá nhân nước ngoài mua, bán cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư được nắm giữ tối đa 49% tổng số cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư của một tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch hoặc một quỹ đầu tư chứng khoán. Đối với trường hợp tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần theo Nghị định số 38/2003/NĐ-CP ngày 15/4/2003 của Chính phủ về việc chuyển đổi một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần thì tổng số cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch là số cổ phiếu phát hành ra công chúng của doanh nghiệp theo phương án được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nếu tổ chức, cá nhân 71 nước ngoài đã nắm giữ vượt tỷ lệ 49% tổng số cổ phiếu phát hành ra công chúng trước khi cổ phiếu được niêm yết, đăng ký giao dịch thì phải thực hiện bán cổ phiếu để đảm bảo tỷ lệ nắm giữ của bên nước ngoài tối đa là 49%. Thông tư cũng quy định nhà đầu tư nước ngoài không bị giới hạn tỷ lệ nắm giữ đối với trái phiếu lưu hành của một tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch. Tuy nhiên, nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trái phiếu chuyển đổi của một tổ chức phát hành, sau khi thực hiện chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu phải đảm bảo tỷ lệ nắm giữ không vượt quá 49%. Tỷ lệ góp vốn, mua cổ phần của tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài trong công ty chứng khoán Việt Nam hoặc công ty quản lý quỹ Việt Nam tối đa là 49% vốn điều lệ. Đối với việc góp vốn của tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài với đối tác Việt Nam để thành lập công ty chứng khoán liên doanh hoặc công ty quản lý quỹ liên doanh, mức góp tối đa là 49% vốn điều lệ. Việc thay đổi tỷ lệ góp vốn, mua cổ phần, chuyển nhượng vốn góp, vốn cổ phần của tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài do Hội đồng quản trị công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ quyết định theo quy định của pháp luật và phải báo cáo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước. Tröôùc thôøi ñieåm naøy, Chính phủ Việt Nam chỉ cho phép nhà đầu tư nắm 30% cổ phần là trở ngại cho các nhà đầu tư mạo hiểm, vì không chỉ lý do 30% không đủ lớn mà chính là vì điều đó sẽ ngăn cản các nhà đầu tư khác cùng tham gia đầu tư mạo hiểm. Quyeàn sôû höõu trí tueä Ngaøy 28/10/1995, Quoác hoäi nöôùc Coâng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam ñaõ thoâng qua boä Luaät daân söï. (coù hieäu löïc töø 01/07/1996), trong ñoù coù 26 Ñieàu thuoäc chöông II, phaàn VI quy ñònh veà baûo hoä quyeàn sôû höõu coâng nghieäp. Tuy chöa coù nhöõng boä luaät rieâng ñeå baûo hoä töøng ñoái töôïng cuûa quyeàn sôû höõu coâng nghieäp nhö phaàn lôùn caùc nöôùc treân theá giôùi. Song vôùi caùc ñieàu khoûan quy ñònh nhöõng nguyeân taéc cô baûn nhaèm xaùc laäp, baûo hoä quyeàn sôû höõu coâng nghieäp, Boä luaät daân söï ñaõ trôû thaønh cô sôû phaùp lyù vôùi hieäu löïc cao nhaát ñeå trieån khai toøan dieän hoïat ñoäng sôû höõu coâng nghieäp ôû Vieät Nam töø nay veà sau. Boä luaät daân söï 72 ra ñôøi ñaùnh daáu moät böôùc ngoaëc môùi trong lòch söû baûo hoä quyeàn sôû höõu trí tueä noùi chung vaø quyeàn sôû höõu coâng nghieäp noùi rieâng ôû Vieät Nam. Rieâng lónh vöïc coâng ngheä cao, trong thôøi gian gaàn ñaây ñaõ coù moät soá vaên baûn phaùp lyù lieân quan nhö nghò ñònh số 42/2003/NĐ-CP ngày 02 tháng 5 năm 2003 Về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, Thông tư số 30/2003/TT-BKHCN Hướng dẫn thực hiện các thủ tục xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với sáng chế vaø giải pháp hữu ích. Tuy nhieân caùc yù töôûng kinh doanh, caùc nguyeân lyù khoa hoïc vaãn chöa ñöôïc xem xeùt vaø ñeà caäp trong caùc vaên baûn lieân quan ñeán quyeàn sôû höõu trí tueä vaø chính ñieàu naøy laø moät caûn trôû lôùn khieán cho caùc caù nhaân, caùc doanh nghieäp muoán tìm voán ñaàu tö coøn e ngai khi phaûi trình baøy nhöõng yù töôûng cuûa mình cho caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm maø khoâng coù gì ñaûm baûo quyeàn sôû höûu caùc yù töôûng khoa hoïc cuûa mình. Toùm laïi, bên cạnh những nỗ lực tự thân thì rõ ràng, ngành công nghệ phần mềm nước ta sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn khi có sự trợ giúp từ các quỹ đầu tư mạo hiểm. Tuy nhiên, sự sẵn sàng tiếp nhận loại hình đầu tư này ở Việt Nam chưa cao từ góc độ doanh nghiệp lẫn môi trường pháp lý. Chỉ có điều, sẽ rất đáng tiếc nếu chúng ta không sớm nắm lấy những cơ hội mà quỹ đầu tư mạo hiểm mang lại, tạo ra một động lực thật mạnh mẽ cho công nghiệp CNTT và viễn thông nước nhà. Muốn vậy, không có cách nào khác là chúng ta phải nhanh chóng cởi bỏ những rào cản ñoù laø: Thứ nhất, thuế lợi tức vốn (của các quỹ đầu tư) cần được quy định rõ ràng, giúp cho các nhà ñaàu tö gián tiếp nước ngoài) hiểu rõ họ sẽ phải chịu mức thuế như thế nào. Thứ hai, danh mục ngành nghề mà các nhà đầu tư nước ngoài được phép đầu tư nên được mở rộng hơn nữa. Thứ ba, cần có các bước cụ thể nâng mức thanh khoản trên thị trường chứng khoán. Cuối cùng là vấn đề minh bạch, khi có rất nhiều công ty VN không đạt được yêu cầu này do các nhà đầu tư có tổ chức đặt ra. Tình trạng này có thể sẽ được cải thiện nếu hệ thống thuế thu nhập doanh nghieäp và thuế VAT được đơn giản hoá và thực thi một cách công bằng hơn. 73 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Chöông 3 ñaõ ñöa ra vieäc thaønh laäp quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao taïi Vieät Nam bao goàm moâ hình toå chöùc, muïc tieâu, huy ñoäng voán vaø phaùt haønh chöùng chæ quyõ, lónh vöïc ñaàu tö vaø cô caáu söû duïng voán, quy trình hoaït ñoäng vaø loä trình phaùt trieån trong thôøi gian tôùi. Beân caïnh ñoù nhaø nöôùc caàn taïo moâi tröôøng theå cheá thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao nhö heä thoáng phaùp luaät, moâi tröôøng taøi chính, söû duïng nhöõng ñoøn baåy kinh teá nhö thueá, laõi suaát, tín duïng… Nhaø nöôùc caàn thöïc hieän nhöõng chính saùch nhaèm naâng cao naêng löïc ñoåi môùi coâng ngheä quoác gia, hoã trôï veà cô sôû haï taàng, thuû tuïc ñaàu tö, hoaït ñoäng R&D. Beân caïnh ñoù vieäc phaùt trieån heä thoáng thoâng tin trí thöùc vaø nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng cao seõ taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi cho hình thöùc ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam phaùt trieån. ÑEÀ XUAÁT CHO NHÖÕNG NGHIEÂN CÖÙU TIEÁP THEO Voán ñaàu tö maïo hieåm vaãn coøn nhoû leû so vôùi caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam vaø so vôùi quy moâ toång theå cuûa neàn kinh teá ñang phaùt trieån. Hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hình thöùc cho vay khoâng chính thöùc tieáp tuïc chieám öu theá ñaùng keå so vôùi quy moâ cuûa hoaït ñoäng huy ñoäng voán ñaàu tö maïo hieåm ôû Vieät Nam. Chuùng ta caàn thöøa nhaän raèng ñieàu naøy thöôøng xaûy ra ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ngay caû quoác gia töông ñoái phaùt trieån nhö Singapore cuõng nhaän xeùt raèng: “caùc ñònh cheá taøi chính thöôøng döïa vaøo hình thöùc taøi trôï treân cô sôû coù taøi saûn ñaûm baûo vaø raát thieáu kieán thöùc, thoâng tin veà nhieàu ngaønh kinh teá khaùc nhau” (xem Economic Review Committee 2002 – tr.30-37), ñieàu naøy ñaõ daãn tôùi thieáu nguoàn taøi trôï voán cho caùc doanh nghieäp môùi khôûi nghieäp. Höôùng tôùi töông lai, chuùng ta coù theå seõ thaáy hoaït ñoäng voán maïo hieåm ñoùng vai troø quan 74 troïng hôn trong vieäc cung caáp voán nghieân cöùu trieån khai nhöõng yù töôûng coù tính ñoät phaù, nhöõng doanh nghieäp môùi khôûi söï neáu nhö moâi tröôøng phaùp lyù vaø moâi tröôøng kinh doanh ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän hôn cho caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm ôû Vieät Nam. Ñeå trieån khai thaønh coâng quyõ ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån coâng ngheä cao taïi Vieät Nam, nhöõng giai ñoaïn heát söùc quan troïng laø huy ñoäng voán vaø ñaàu tö (taøi trôï) voán maïo hieåm sao cho coù hieäu quaû trong ñieàu kieän Vieät Nam ñang raát caàn raát nhieàu voán ñeå phaùt trieån nhieàu lónh vöïc khaùc nhau. Trong giôùi haïn cuûa luaän vaên naøy ñaõ ñöa ra phöông aùn giaûi quyeát vieäc thaønh laäp quyõ ñaàu tö phaùt trieån coâng ngheä cao trong tình hình thöïc teá cuûa Vieät Nam hieän nay. Vieäc huy ñoäng voán, taøi trôï voán vaø nhöõng caùch thöùc ñeå ñaàu tö, kieåm soaùt voán sao cho quyõ ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån coâng ngheä cao coù hieäu quûa, caùc giai ñoaïn gia taêng giaù trò vaø kyõ thuaät thoaùt voán ñöôïc ñeà caäp ôû luaän aùn naøy ôû goùc ñoä heát söùc cô baûn vaø xin ñeà xuaát cho nhöõng nghieân cöùu tieáp theo. 75 KEÁT LUAÄN Có một thực tế là, chúng ta đã nhận diện và quan tâm nhiều hơn cho việc phát triển thị trường vốn mạo hiểm tại Việt Nam thể hiện qua những diễn đàn, hội thảo khoa học và những dự kiến thành lập các quỹ nội địa… Nhưng cho đến nay vẫn chưa hiện diện quỹ đầu tư mạo hiểm nội địa nào. Một số quỹ mới thành lập gần đây như quỹ Thành Việt, Viet fund, Phangxipang đều là những quỹ đầu tư nhưng chưa thực sự là những quỹ đầu tư mạo hiểm. Lĩnh vực hoạt động của họ là đầu tư chứng khoán, đầu tư vào bất động sản… Như vậy có thể thấy rằng, chúng ta đang đi tìm các giải pháp cho bài toán vốn của nền kinh tế trong khi đã có một lời giải nhưng vẫn chưa khẳng định được tính chắc chắn của nó. Do đó, rất cần có những tác động, những vận động từ phía Chính phủ - người giữ vai trò quan trọng trong việc khơi thông luồng vốn để tạo ra bước chuyển tích cực cho hoạt động đầu tư mạo hiểm trong giai đoạn phát triển hiện nay ở nước ta. Các vấn đề trọng tâm cần giải quyết bao gồm: phát triển thị trường chứng khoán, thị trường khoa học công nghệ và thiết lập hệ thống bảo vệ mạnh đối với quyền sở hữu trí tuệ. Tóm lại, vốn mạo hiểm được thừa nhận là một giải pháp tốt trong việc đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế. Điều đó đã được chứng minh thực tế rất rõ ràng. Mỹ là nước đã có lịch söû phát triển vốn mạo hiểm lâu đời. Chính dòng vốn này đã tạo ra một số “người” khổng lồ hiện nay. Một số quốc gia châu Á gần đây đã thể hiện sự nổi bật của mình từ việc định hình và phát triển vốn mạo hiểm, trong đó Ấn Độ là một địa chỉ mới đầy tiềm năng cho hoạt động đầu tư mạo hiểm với mục tiêu phát triển công nghệ phần mềm nước này. Bên cạnh đó, nhằm hoàn thiện thị trường tài chính trong nền kinh tế hiện đại rất cần có thêm những định chế tài chính trung gian như quỹ đầu tư mạo hiểm. Chính phủ là người có ảnh hưởng đáng kể trong việc định hướng và phát triển loại hình đầu tư mạo hiểm và sự lưu chuyển của vốn mạo hiểm. Thaønh laäp quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao taïi Vieät Nam vôùi moâ hình hoaït ñoäng, phöông thöùc vaän haønh, nguoàn hình thaønh voán vaø phöông phaùp huy ñoäng voán, caùc giai ñoaïn taøi trôï, phöông phaùp ñònh giaù doanh nghieäp khi taøi trôï vaø caùc cô cheá kieåm soaùt cuõng nhö caùc giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän ñöôïc quyõ ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån coâng ngheä cao ñöôïc xaây döïng treân cô sôû nhöõng 76 nghieân cöùu khoa hoïc, nhöõng kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia coù thò tröôøng ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån cuõng nhö söï phuø hôïp vôùi boái caûnh chung hieän nay cuûa neàn kinh teá Vieät Nam. Tuy nhieân, söï hình thaønh vaø phaùt trieån moät quyõ ñaàu tö maïo hieåm coâng ngheä cao taïi Vieät Nam coøn laø moät ñeà taøi khaù môùi, phöùc taïp vaø chöa ñöôïc kieåm nghieäm trong thöïc teá taïi Vieät Nam. Do vaäy nhöõng vaán ñeà maø ñeà taøi ñaët ra chæ laø nhöõng nghieân cöùu ban ñaàu neân chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt vaø haïn cheá. Maëc duø vaäy, vôùi nhöõng nghieân cöùu vaø ñeà xuaát nhö treân, hy vong seõ goùp phaàn vaøo vieäc hình thaønh moät quyõ ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån coâng ngheä cao hoaït ñoäng, ñaùp öùng nhu caàu voán cho vieäc phaùt trieån nhöõng ngaønh coâng ngheä muõi nhoïn cuûa quoác gia. Taùc giaû cuõng mong raèng cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaø thò tröôøng taøi chính taïi Vieät Nam, trong thôøi gian tôùi seõ coù nhöõng coâng trình nghieân cöùu chuyeân saâu hôn vaø coù taàm voùc hôn ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu thöïc tieãn phaùt trieån coâng ngheä cao taïi Vieät Nam. 77 DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO. TAØI LIEÄU TIEÁNG VIEÄT 1. Adam Sack vaø John Mc Kenzie (1998) – Hình thaønh moät quyõ ñaàu tö maïo hieåm ôû Vieät Nam – Chöông trình phaùt trieån döï aùn Meâ Koâng (MPDF) 2. Ñinh Theá Hieån, Nguyeãn Huøng Cöôøng (2003)– Keâu goïi voán ñaàu tö maïo hieåm phaùt trieån coâng ngheä cao – Taïi chí phaùt trieån kinh teá soá 148, 2/2003. 3. Vuõ Cao Ñaøm (2003) – Quyõ ñaàu tö maïo hieåm, nguoàn voán cho thò tröôøng coâng ngheä – Ñaïi hoïc quoác gia Haø noäi. 4. Boä Khoa hoïc coâng ngheä, Trung taâm tö lieäu quoác gia (2001) – Khoa hoïc vaø coâng ngheä Vieät Nam 1996–2000 – NXB khoa hoïc kyõ thuaät. 5. Sôû khoa hoïc coâng ngheä Tp HCM (2003) – Tìm hieåu quyõ ñaàu tö maïo hieåm vaø tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam - Taøi lieäu noäi boä. 6. Voõ Taù Haân (2003) – Tìm voán ñaàu tö – Hoäi thaûo BQL Khu coâng ngheä cao TP HCM 12/2003. 7. Haûi Lyù (2003) – Laøn soùng thöù hai – Thôøi baùo kinh teá Saøi goøn soá 51, 12-2003 8. Ñaûng coäng saûn Vieät Nam (2001) – Vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX – NXB chính trò quoác gia 9. Ñaûng coäng saûn Vieät Nam (2002) – Caùc nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù naêm Ban chaáp haønh trung öông Ñaûng – NXB chính trò quoác gia. 10. Ñaëng Höõu GS (2003) – Gaén chaët hôn nöõa khoa hoïc coâng ngheä vaø kinh teá xaõ hoäi – Taïp chí coäng saûn ñieän töû. 11. Nguyeãn Vaên Phuùc TS(2002) – Quaûn lyù ñoåi môùi coâng ngheä – Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá quoác daân, NXB thoáng keâ. 12. Traàn Ngoïc Thô (chuû bieân), Nguyeãn Thò Ngoïc Trang TS, Phan Thò Bích Nguyeät TS, Nguyeãn Thò Lieân Hoa TS, Nguyeãn Thò Uyeân Uyeân TS (2003) – Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi – Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá Tp HCM, NXB Thoáng keâ. 78 13. Traàn Vaêng Tuøng (Chuû bieân), Nguyeãn Troïng Haäu (2002) – Moâ hình taêng tröôûng kinh teá – NXB Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi. 14. Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc giaûi nhì Eureka, giaûi ba caáp Boä “vì sao caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm ruùt khoûi Vieät Nam? Thöïc traïng vaø giaûi phaùp” cuûa nhoùm sinh vieân: Nguyeãn Xuaân Tieán, Hoaøng Leâ Vinh, Nguyeãn Trung Thaønh. 15. Baùo caùo tình hình KTXH vaø caùc giaûi phaùp thuùc ñaåy phaùt trieån vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam_Boä KHÑT (21 - 26/6/2003) 16. Baùo caùo quy hoaïch kinh teá – xaõ hoäi Tp.HCM ñeán naêm 2010 : Nhoùm dòch vuï taøi chính phi ngaân, taøi lieäu hoäi thaûo cuûa Vieän Kinh Teá. 17. Chöông trình muïc tieâu öùng duïng vaø phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin thaønh phoá Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2002 – 2005 18. Nghò ñònh soá 99/2003/NÑ-CP cuûa Chính Phuû veà quy cheá khu coâng ngheä cao ngaøy 28/8/2003. TAØI LIEÄU TIEÁNG ANH 19. B.Bowonder and Sunil Mani (2002) – Venture Capital and Innovation: The Indian Experience – Working paper, Conference on Financial Systems, Organised by UNU/INTECH and EU-DG Research at Brussels. 20. Bob Zider (1998) – How Venture Capital Works – Harvard Busrness Review, No. November-December 1998, pp.131-139 (baûn dòch cuûa Fulbright) 21. Kimball Dietrich (2003) – Venture Capital in APEC Economies – Report to APEC Investment Experts Group, The 2nd Annual Conference of PECC Finance Forum in Thailand. 22. Martin Kenney (2003) – Venture Capital Industries in East, Asia – A report for the World Bank. 79 Phuï luïc 1: DANH SAÙCH CAÙC NHAØ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM TAÏI VIEÄT NAM T T TEÂN QUYÕ ÑÒA CHÆ 1 Dragon Capital Group Ltd www.dragoncapital.com 2 Finansa Ltd. www.finansa.com 3 Indochina Asset Management Ltd. www.icaminvest.com 4 Indochina Capital Corporation www.indochinacapital.com 5 International Finance Corporation www.ifc.org 6 Mekong Capital Ltd. www.mekongcapital.com 7 Mekong Project Development Facility www.mpdf.org 8 Vietnam Fund Management Co. Ltd www.vietfund.com 9 IDG Group www.idgvv.com.vn Baûng 2: danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm taïi Vieät Nam Phuï luïc 2: DANH SAÙCH CAÙC NHAØ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM TAÏI SINGAPORE T T TEÂN QUYÕ ÑIA CHÆ 1 101 Capital Ltd www.101capital.com 2 3i Investments pli( www.3i.com/asiapacific 3 3V SourceOne Capital Pte Ltd www.3VS1.com 4 Abacus Ventures www.abacuscapital.com 5 Aberdeen Goh Private Equity Pte Ltd www.aberdeen-asia.com 6 Asia Technology Ventures Asia Pacific(S) P/L www.acervc.com 7 AIG Investment Corporation (S) Ltd www.aig.com 8 ASC Capital Pte Ltd www.ascgroup.com.sg 9 Ascendas Investments Pte Ltd www.ascendas.com. 10 AsiaVest Partners TCW/YFY (S) Pte Ltd www.asiavest.com 11 Aventures Capital Management Pte Ltd www.aventures-capital.com 12 Bank of America Equity Partners www.bankofamerica.com 13 Barclays Capital www.barcap.com 14 Baring Private Equity Partners (S) Pte Ltd www.bpepasia.com 80 15 BCEA Management Pte Ltd www.bcea.com.sg 16 BioEnterprise Asia www.bioenterprise.org 17 BioVeda Capital Pte Ltd www.biovedacapital.com 18 Capital International Inc. www.capgroup.com 19 CDC Capital Partners www.cdcgroup.com 20 Colony Capital Asia Pacific Pte Ltd www.colonyinc.com 21 Credit Lyonnais (S) Merchant Bankers Ltd www.clsa.com/privatequity 22 DBS Capital Investments Ltd www.dbs.com 23 Draper Fisher Jurvetson ePlanet Ventures LLP www.dfj.com 24 ECICS Management Pte Ltd www.ecics.com.sg 25 EDBV Management Pte Ltd www.edbvm.com.sg 26 Enspire Capital Pte Ltd www.enspire-group.com 27 Equinox (Asia Pacific) Ventures Pte Ltd www.equinoxvp.com 28 Fortune Venture Management Pte Ltd www.vcfortune.com 29 General Atlantic Partners www.gapartners.com 30 GIC Special Investments Pte Ltd www.gic.com.sg 31 Giza Venture Capital www.gizavc.com 32 Global Catalyst Management www.gc-partners.com 33 Green Dot Capital Pte Ltd www.greendot-capital.com 34 H&Q Asia Pacific Venture Management P/L www.hqapvm.com.sg 35 Henderson Global Investors (S) Ltd www.henderson.com 36 iAsia Alliance Capital Pte Ltd www.iasiaac.com 37 iGlobe Partners Pte Ltd www.iglobepartners.com 38 Infocomm Investments Pte Ltd www.ida.gov.sg 39 Intel Capital www.intel.com/capital 40 Inter-Asia Venture www.iavmhk.com 41 JAFCO Investment (Asia Pacific) Ltd www.jafcoasia.com 42 JAIC Asia Capital Pte Ltd www.jaic.com.sg 43 Lazard Asia Ltd www.lazard.com 44 McLean Watson Capital Inc. www.mcleanwatson.com 45 MVI Pte Ltd www.mvigroup.com 46 Next Century Partners www.nextpartners.com 47 NIF Management (S) Pte Ltd www.nif.co.jp 48 ORIX Investment and Management Pte Ltd www.orix.co.jp 49 PAMA Group Inc. www.pamagroup.com 50 Parallax Capital Management www.parallaxcapital.com 81 51 Pegasus Capital Pte Ltd www.pegasuscap.com 52 Platinum Venture Capital www.platinum-vc.com 53 PPM Ventures (S) Pte Ltd www.ppmventures.com 54 PrimePartners Asset Management Pte Ltd www.primepartners.com.sg 55 Rothschild Ventures Asia Pte Ltd www.rothschild.com 56 Schroder Capital Partners Ltd www.scpal.com 57 Seavi Advent Venture Management Pte Ltd www.adventinternational.co m 58 SilkRoute Capital www.silkroute.com 59 SingTel Ventures (S) Pte Ltd www.singtel.com 60 SkyVen Capital Pte Ltd www.skyven.com 61 Springboard-Harper Investment Pte Ltd www.sbharper.com 62 Standard Chartered Private Equity Ltd www.standardchartered.com 63 Sycamore Ventures Pte Ltd www.sycamorevc.com 64 Temasek Holdings www.temasek.com.sg 65 The Carlyle Group www.thecarlylegroup.com 66 TIF Ventures Pte Ltd www.tifventures.com 67 Transpac Capital Pte Ltd www.transpac-capital.com 68 UBS Capital Asia Pacific Ltd www.ubscapital.com 69 UOB Venture Management Pte Ltd www.uobgroup.com 70 Venture TDF Pte Ltd www.venturetdf.com 71 Vertex Management Pte Ltd www.vertexmgt.com 72 Viventures Partners S.A. www.viventures.com 73 Walden International (S) Pte Ltd www.waldenintl.com 74 Warburg Pincus www.warburgpincus.com Baûng 3: Danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm taïi Singapo 82 Phuï luïc 3: DANH SAÙCH CAÙC HIEÄP HOÄI ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM QUOÁC TEÁ VAØ CHAÂU AÙ – THAÙI BÌNH DÖÔNG TT TEÂN QUYÕ ÑÒA CHÆ 1 Assosiasi Modal Ventura Indonesia (Indonesia) www.venturaindonesia.com 2 Australian Venture Capital Association Ltd (Australia) www.avcal.com.au 3 British Venture Capital Association (United Kingdom) www.bvca.co.uk 4 European Venture Capital Association (Belgium) www.evca.com 5 Hong Kong Venture Capital Association (Hong Kong) www.hkvca.com.hk 6 Indian Venture Capital Association (India) 7 Korean Venture Capital Association (South Korea) www.kvca.or.kr 8 Malaysian Venture Capital Association (Malaysia) www.mvca.org.my 9 National Venture Capital Association (U.S.A.) www.nvca.org 10 Philippine Venture Capital Investment Group (Philippines) www.philvencap.com 11 Singapore Venture Capital Association (Singapore) www.svca.org.sg 12 Taiwan Venture Capital Association (Taiwan) www.tvca.org.tw 13 Thai Venture Capital Association (Thailand) www.venturecapital.or.th 14 Venture Capital Association of Sri Lanka (Sri Lanka) 15 Venture Enterprise Center (Japan) www.vec.or.jp Baûng 4: Danh saùch caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm quoác teá 83 Phuï luïc 4: XEÁP HAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH QUOÁC GIA NAÊM 2004 Naêng löïc caïnh Tranh taêng Tröôûng (CGI) Moâi tröôøng Kinh teá vó moâ Moâi tröôøng Ñònh cheá coâng Naêng löïc Coâng ngheä Singapore 6 1 6 12 Malaysia 27 26 32 19 Thaùi Lan 30 25 35 38 Trung Quoác 42 24 48 63 Aán Ñoä 53 48 51 62 Vieät Nam 56 43 55 68 Baûng 5: Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh quoác gia naêm 2004 Ghi chuù: Xeáp haïng treân 102 quoác gia ñöôïc khaûo saùt Nguoàn: World Economic Forum – Global Competitiveness Report 2004 Phuï luïc 5: TYÛ LEÄ DOANH NGHIEÄP MOÄT SOÁ NÖÔÙC ASEAN PHAÂN TÍCH THEO TIEÂU CHUAÅN COÂNG NGHEÄ CUÛA UNIDO Nhoùm ngaønh coâng Ngheä cao (a) Nhoùm ngaønh coâng Ngheä trung bình (b) Nhoùm ngaønh coâng Ngheä thaáp (c) Thaùi lan 30.8 26.5 42.7 Singapore 73.0 16.5 10.5 Indonesia 51.1 24.6 24.3 Philippine 29.1 25.5 45.4 Vieät Nam 20.6 20.7 58.7 Baûng 6: Tyû leä doanh nghieäp moät soá nöôùc asean phaân tích theo tieâu chuaån coâng ngheä cuûa UNIDO. Nguoàn: Toång cuïc thoáng keá 2004 Ghi chuù: (a) Nhöõng ngaønh saûn xuaát thieát bò maùy moùc, thieát bò ñieän, ñieän töû, thieát bò chính xaùc vaø phöông tieän vaän taûi. (b) Nhöõng ngaønh saûn xuaát than coác, tinh chaát daàu moû, saûn xuaát hoùa chaát, cao su, plastic, caùc saûn phaåm töø chaát khoaùng, phi kim loaïi, caùc saûn phaåm töø kim loaïi (tröø maùy moùc thieát bò) (c) Caùc ngaønh coøn laïi. 84 Phuï luïc 6: MOÄT SOÁ CHÆ SOÁ SO SAÙCH VEÀ ÑAÀU TÖ CHO R&D CUÛA VIEÄT NAM VAØ CAÙC NÖÔÙC TRONG KHU VÖÏC CHAÂU AÙ Toång chi cho R&D (Trieäu USD) Tyû troïng chi R&D so GDP (%) Ñaàu tö R&D/ Ñaàu ngöôøi (USD) Tyû troïng chi NSNN/ Toång chi R&D (%) Nhaät Baûn 122275 1.91 969.9 28.0 Haøn Quoác 8089 2.68 174.2 27.5 Singapore 1489 1.80 384.4 38.3 Trung Quoác 6655 0.69 5.3 55.1 Vieät Nam 150 0.47 1.7 81.0 Malaysia 195 0.20 9.3 40.0 Thaùi Lan 197 0.17 3.2 78.7 Indonesia 187 0.07 1.0 53.5 Philippin 51 0.07 0.7 58.8 Baûng 7: Moät soá chæ soá so saùch veà ñaàu tö cho R&D cuûa Vieät Nam vaø caùc nöôùc trong khu vöïc Chaâu AÙ Nguoàn: Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá trung öông – Naâng cao naêng löïc caïnh tranh quoác gia, Döï aùn VUE 01/025 ._.