Lựa chọn đối tác đầu tư trong hoạt động kinh tế đối ngoại ở Việt Nam

Më ®Çu KÓ tõ n¨m 1987, khi Quèc héi n­íc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi. B»ng ®¹o luËt nµy mét ph¹m trï kinh tÕ hoµn toµn míi mÎ ®· h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®­¬ng ®¹i. ViÖt Nam chÝnh thøc më cöa tiÕp nhËn c¸c kho¶n ®Çu t­ tõ bªn ngoµi, khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo thµnh c«ng chung cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc. BiÓu hiÖn sinh ®éng lµ trong nh÷ng n¨m ®Çu, dßng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo n­íc ta cã tèc ®é gia t¨ng rÊt cao. KÕt qu¶ thu ®­îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam v­ît qua khñng ho¶ng kinh tÕ, b­íc sang giai ®o¹n t¨ng tr­ëng vµ duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n c¸c quèc gia kh¸c trong khu vùc trong thêi kú diÔn ra khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë khu vùc ch©u ¸. Bªn c¹nh ®ã, ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam cßn trùc tiÕp t¹o ra viÖc lµm cho hµng chôc v¹n lao ®éng víi møc thu nhËp kh«ng nhá. Song song víi c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ hµng lo¹t c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn theo. Tuy nhiªn, nh÷ng h¹n chÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ nhá. Con sè thèng kª cho thÊy tõ n¨m 1997 ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam liªn tôc gi¶m. Ho¹t ®éng cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i xem xÐt l¹i vÒ h×nh thøc tæ chøc vµ c¸ch qu¶n lý. Sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thua lç chiÕm tû lÖ kh«ng nhá. Bªn ViÖt Nam trong mét sè liªn doanh kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng ®­îc tû lÖ cæ phÇn cña m×nh mµ cßn kinh doanh thua lç ®Õn mÊt c¶ vèn gãp ph¶i rót khái liªn doanh. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng, vÒ sö dông nguån lao ®éng... Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh h×nh trªn, c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan, trong ®ã cã nguyªn nh©n quan träng lµ b­íc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i t¹i ViÖt Nam. §©y lµ kh©u ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh hîp t¸c ®Çu t­ l©u dµi. V× vËy, cÇn ®­îc xem xÐt nghiªm tóc ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p ®óng ®¾n gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®­îc h­íng ®i ®óng cho b­íc khëi ®Çu cña m×nh trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ sau nµy. Hy väng r»ng víi ®Ò tµi: “Lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ë ViÖt Nam”, khãa luËn nµy sÏ gãp phÇn ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Þnh cho vÊn ®Ò cÇn quan t©m nµy cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Néi dung cña khãa luËn ®­îc tr×nh bµy trong 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam trong thêi gian qua. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p tiÕp tôc hoµn thiÖn viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam. Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ lùa chän ®èi t¸c ®ÇU T­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam 1.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc tr­ng cña c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i Ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông mäi nguån vèn phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hay cung cÊp dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n vµ x· héi. Trong mét nÒn kinh tÕ ®ãng cöa, nguån vèn ®Çu t­ (V§T) ph¸t triÓn kinh tÕ chØ dùa vµo huy ®éng vèn trong n­íc bao gåm : Vèn tÝch luü tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, V§T cña c¸c doanh nghiÖp ; Vèn tÝch luü, tiÕt kiÖm trong d©n lµ chñ yÕu. Trong nÒn kinh tÕ më ngoµi vèn trong n­íc cßn cã phÇn ®ãng gãp quan träng cña vèn n­íc ngoµi. Cïng víi viÖc ®ãng gãp vèn th«ng qua c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, KT§N cßn gi÷ mét sè chøc n¨ng quan träng sau : - Tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ; Trao ®æi mËu dÞch quèc tÕ t¹o cÇu nèi gi÷a nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ thÕ giíi. - Th«ng qua hîp t¸c hãa, chuyªn m«n hãa vµ trao ®æi mËu dÞch ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ c©n ®èi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Khai th¸c ®­îc c¸c lîi thÕ so s¸nh cña mçi quèc gia. - Sö dông hîp lý c¸c nguån tµi nguyªn; t¹o c«ng ¨n viÖc lµm dÉn ®Õn n©ng cao ®êi sèng ng­êi lao ®éng, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ ®èi víi ng©n s¸ch quèc gia. §Çu t­ trong ho¹t ®éng KT§N ®­îc gäi lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (§TNN) hay ®Çu t­ quèc tÕ. §Çu t­ quèc tÕ bao gåm ho¹t ®éng tiÕp nhËn V§T n­íc ngoµi vµo n­íc së t¹i vµ ®Çu t­ ra bªn ngoµi. V§T quèc tÕ cã thÓ ®­îc biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, nh­ b»ng c¸c lo¹i tiÒn mÆt hoÆc giÊy tê cã gi¸ trÞ, m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, quyÒn sö dông ®Êt ®ai, c¸c s¸ng chÕ, ph¸t minh, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, nh·n hiÖu hµng ho¸... Lîi Ých do ho¹t ®éng ®Çu t­ mang l¹i th­êng lµ lîi Ých kinh tÕ, ®ång thêi cßn cã c¶ lîi Ých chÝnh trÞ, lîi Ých v¨n ho¸ - x· héi, lîi Ých vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i... Sù ph¸t triÓn cña ®Çu t­ quèc tÕ b¾t nguån tõ mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu sau ®©y: - Sù ph¸t triÓn cña xu h­íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ vµ c¸ch m¹ng th«ng tin ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c n­íc t¹o nªn sù dÞch chuyÓn vèn gi÷a c¸c quèc gia. Sù thay ®æi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c n­íc së h÷u vèn t¹o nªn “lùc ®Èy” ®èi víi ®Çu t­ quèc tÕ. Nhu cÇu V§T ph¸t triÓn ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn rÊt lín, t¹o nªn “søc hót” m¹nh mÏ ®èi víi nguån V§T n­íc ngoµi. NÕu xÐt theo chñ së h÷u nguån vèn, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã hai dßng chÝnh: Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña c¸c chÝnh phñ vµ tæ chøc quèc tÕ vµ §Çu t­ cña t­ nh©n : §Çu t­ cña t­ nh©n ®­îc thùc hiÖn d­íi ba h×nh thøc: §Çu t­ trùc tiÕp, ®Çu t­ gi¸n tiÕp vµ tÝn dông th­¬ng m¹i. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ c¸c kho¶n tµi trî cã hoµn l¹i (cho vay dµi h¹n v¬Ý mét sè thêi gian ©n h¹n vµ l·i suÊt thÊp) cña chÝnh phñ, c¸c hÖ thèng cña tæ chøc Liªn hiÖp quèc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ (nh­ WB, ADB, IMF...) dµnh cho chÝnh phñ vµ nh©n d©n n­íc nhËn viÖn trî. C¸c c¬ quan vµ tæ chøc hç trî ph¸t triÓn nªu trªn ®­îc gäi chung lµ ®èi t¸c viÖn trî n­íc ngoµi. Khãa luËn nµy chØ ®Ò cËp ®Õn h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp cña t­ nh©n, v× nã chiÕm tû träng lín vµ ngµy cµng ®­îc më réng vÒ quy m« víi nhiÒu c¸ch thøc thùc hiÖn ®a d¹ng kh¸c nhau. Ngoµi ra, nÕu xÐt gãc ®é lùa chän ®èi t¸c th× khu vùc ®Çu t­ t­ nh©n còng lµ n¬i thu hót sù chó ý nhiÒu nhÊt v× c¸c ®èi t¸c hÕt søc ®a d¹ng. 1.1.2. Kh¸i niÖm ®Çu t­ trùc tiÕp trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ ®­îc hiÓu trªn nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau: - XÐt trªn khÝa c¹nh vÒ quyÒn së h÷u: FDI lµ mét lo¹i h×nh cña §TNN ®­îc thùc hiÖn khi quyÒn sö dông g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u tµi s¶n ®Çu t­. XÐt trªn khÝa c¹nh c¸n c©n thanh to¸n : FDI th­êng ®­îc ®Þnh nghÜa lµ phÇn t¨ng thªm trªn gi¸ trÞ sæ s¸ch cña l­îng ®Çu t­ rßng ë mét quèc gia ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi c¸c nhµ ®Çu t­ nµy còng chÝnh lµ nh÷ng ng­êi së h÷u chÝnh vµ n¾m quyÒn kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ®Çu t­ ®ã. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ phÇn lín FDI ®­îc thùc hiÖn d­íi d¹ng thµnh lËp c¸c c«ng ty con, hoÆc c¸c c«ng ty liªn doanh trùc thuéc c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ nhµ ®Çu t­ lµ c¸c thµnh viªn n¾m quyÒn ®iÒu hµnh c¸c c«ng ty nµy. Ho¹t ®éng FDI t¹i ViÖt Nam chØ thùc sù b¾t ®Çu tõ n¨m 1988, sau khi Quèc héi th«ng qua LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi th¸ng 12 n¨m 1987 (cßn gäi lµ LuËt ®Çu t­ 87). Theo LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam d­íi c¸c h×nh thøc sau: Doanh nghiÖp liªn doanh Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Hîp ®ång x©y dùng – kinh doanh - chuyÓn giao (BOT), hîp ®ång x©y dùng – chuyÓn giao – kinh doanh (BTO), hîp ®ång x©y dùng – chuyÓn giao (BT). §Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp liªn doanh Trong Doanh nghiÖp liªn doanh c¸c bªn tham gia liªn doanh cïng gãp vèn víi nhau theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau; cïng nhau qu¶n lý doanh nghiÖp vµ cïng ph©n chia lîi nhuËn vµ rñi ro. Do ®ã, h×nh thøc liªn doanh nµy gióp gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn cña bªn ViÖt Nam; ®a d¹ng hãa s¶n phÈm; ®æi míi c«ng nghÖ th«ng qua viÖc nhËp khÈu c¸c c«ng nghÖ míi; t¹o ra thÞ tr­êng míi vµ ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é cao th«ng qua viÖc häc tËp c¸c c«ng nghÖ míi vµ c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cña bªn ®èi t¸c n­íc ngoµi; t¹o ra s¶n phÈm víi th­¬ng hiÖu cña c¸c h·ng cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Víi h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Nhµ n­íc thu ®­îc ngay tiÒn thuª ®Êt, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm mµ kh«ng cÇn bá V§T, tËp trung thu hót vèn vµ c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi vµo nh÷ng lÜnh vùc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®µo t¹o ®­îc nguån nh©n lùc cho t­¬ng lai. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (H§HTKD) H×nh thøc H§HTKD gióp gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn do c¸c bªn ®èi t¸c cïng gãp vèn, cã thÓ sö dông c«ng nghÖ s½n cã cña bªn tham gia, ®ång thêi t¹o ra thÞ tr­êng míi. Ngoµi ra, h×nh thøc ®Çu t­ nµy cßn cã ­u ®iÓm lµ t¹o ®­îc tÝnh chñ ®éng vµ n¾m ®­îc quyÒn ®iÒu hµnh dù ¸n do viÖc tæ chøc ®­îc giao cho mét bªn ®èi t¸c. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp kh¸c §èi víi nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, FDI d­íi d¹ng c¸c hîp ®ång x©y dùng - kinh doanh - chuyÓn giao (BOT), hîp ®ång x©y dùng - chuyÓn giao - kinh doanh (BTO) hoÆc hîp ®ång x©y dùng - chuyÓn giao (BT) còng kh¸ phæ biÓn. D¹ng ®Çu t­ nµy th­êng ¸p dông cho c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®ßi hái sè vèn lín nh­ x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn, c¸c c«ng tr×nh ®­êng bé... ë ViÖt Nam d¹ng ®Çu t­ nµy cßn ch­a nhiÒu. Cã thÓ nãi mçi h×nh thøc ®Çu t­ cã nh÷ng ®iÓm hÊp dÉn riªng ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. Tuy nhiªn, còng béc lé c¸c ®iÓm h¹n chÕ cña m×nh. V× vËy, viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t­ sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc t¨ng kh¶ n¨ng thu hót FDI vÒ c¶ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng. Dßng FDI trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi Sau mét thËp kû t¨ng liªn tôc, dßng vèn FDI b¾t ®Çu ®i xuèng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c tæ chøc nghiªn cøu kinh tÕ quèc tÕ, d­íi t¸c ®éng cña suy tho¸i kinh tÕ Mü, NhËt vµ sù ng­ng trÖ cña lµn sãng s¸p nhËp c«ng ty lµ nguyªn nh©n quan träng lµm cho FDI thÕ giíi gi¶m tõ ®Ønh cao 1.271 tû USD n¨m 2000 xuèng cßn 760 tû USD n¨m 2001. §©y lµ lÇn tôt gi¶m ®Çu tiªn kÓ tõ n¨m 1991 vµ lµ møc sôt gi¶m nhiÒu nhÊt trong vßng 3 thËp kû qua. Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña IMF vµ WB trong thêi gian trung h¹n tõ 5 – 10 n¨m tíi, c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sÏ vÉn lµ nh÷ng ®Þa chØ chñ yÕu thu hót FDI cña thÕ giíi. C¸c n­íc nµy chiÕm tû träng kho¶ng tõ 70 – 75% FDI, ®ång thêi còng lµ lùc ®Èy chÝnh lµm gia t¨ng luång vèn FDI cña thÕ giíi. Theo UNCTAD, th× EU, Mü, Canada vµ NhËt B¶n vÉn sÏ lµ lùc hót (kho¶ng 71%) vµ lùc ®Èy chÝnh (kho¶ng 82%) cña FDI cña thÕ giíi. B¶ng 1 : Sù ph©n bæ vèn FDI theo khu vùc (1998 – 2001) (tû USD) 1998 1999 2000 2001(1) Toµn thÕ giíi 693 1075 1271 760 C¸c n­íc ph¸t triÓn 483 830 1005 510 C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (2) 188 222 240 225 Ch©u phi (3) 8 9 8 10 Mü Latinh vµ Caribe 83 110 86 80 Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng 96 100 144 125 Nam, §«ng vµ §«ng Nam ¸ 86 96 137 120 Trung vµ §«ng ¢u (bao gåm c¶ c¸c n­íc thuéc Liªn bang Nam T­ cò) 22 25 27 27 (Ghi chó : (1) Dùa trªn c¬ së sè liÖu cña 51 n­íc thu hót FDI chñ yÕu ; (2) Bao gåm c¶ c¸c n­íc thuéc Liªn bang Nam T­ cò ; (3) NÕu tÝnh c¶ Nam Phi, l­îng FDI vµo khu vùc nµy sÏ lµ n¨m 1998 : 8 ; 1999 : 10 ; 2000 : 9 ; 2001 : 11) – Nguån UNCTAD, World Investment Report – 2001. Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy, l­îng FDI vµo c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn gi¶m ®¸ng kÓ, trong khi luång vèn FDI vµo khu vùc Trung vµ §«ng ¢u tiÕp tôc æn ®Þnh ë møc 27 tû USD vµ t¨ng ®«i chót ë Ch©u Phi. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn còng chÞu t¸c ®éng chung, nh­ng møc tôt gi¶m lµ kh«ng ®¸ng kÓ (6% so víi 49% suy gi¶m cña c¸c n­íc ph¸t triÓn) r¬i tõ møc 240 tû USD cña n¨m 2000 xuèng cßn 225 tû USD trong n¨m 2001, gi¶m 15 tû USD. Song xÐt vÒ tæng thÓ, tû phÇn vèn FDI mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nhËn ®­îc trong n¨m 2001 l¹i t¨ng lªn tíi 30%, cao h¬n c¶ tû lÖ mµ c¸c n­íc nµy tiÕp nhËn ®­îc vµo n¨m 1998 (27%). BiÓu ®å 1: Sù ph©n bè luång vèn FDI t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn (tû USD) Nguån : UNCTAD, World Investment Report - 2001 N¨m 2002, FDI vµo Trung Quèc ®¹t møc 50 tû USD. Trong thêi gian tõ n¨m 1993 – 2001, Trung Quèc lu«n ®øng thø 2 trªn thÕ giíi vÒ thu hót FDI. N¨m 2002, lÇn ®Çu tiªn Trung Quèc v­ît qua Mü trë thµnh n­íc thu hót FDI lín nhÊt trªn thÕ giíi. Cã sù thay ®æi s©u s¾c trong lÜnh vùc ®Çu t­ thÕ giíi. §éng c¬ truyÒn thèng cña FDI nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 60 lµ ch¹y theo lao ®éng rÎ ®Ó thu lîi nhuËn vµ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng thu hót nhiÒu lao ®éng lµ khai kho¸ng, chÕ biÕn n«ng s¶n vµ c«ng nghiÖp chÕ t¹o n¨m 1964 trong tæng vèn FDI xuÊt khÈu cña c¸c TNCs Mü, lÜnh vùc khai kho¸ng vµ dÇu khÝ chiÕm 40,5%, ngµnh chÕ t¹o chiÕm 30%, ngµnh dÞch vô chiÕm 12,8%. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn xu h­íng míi lµ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng gia t¨ng nhanh, nhÊt lµ c¸c ngµnh viÔn th«ng ®iÖn tö, giao th«ng vËn t¶i, thuû lîi... Nguyªn nh©n lµ v× c¸c n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã nhu cÇu x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cam kÕt m¹nh mÏ kh«ng quèc h÷u ho¸, dµnh chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó thu hót vèn FDI vµo c¬ së h¹ tÇng nh»m kh¾c phôc sù h¹n hÑp cña ng©n s¸ch. Tõ bøc tranh kh¸i qu¸t vÒ sù h×nh thµnh vµ vËn ®éng cña c¸c nguån FDI trªn thÕ giíi, ta cã thÓ rót ra ®­îc nh÷ng nhËn xÐt sau: Nguån FDI còng ngµy cµng më réng vµ gia t¨ng do cã sù ph¸t triÓn liªn tôc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Lµn sãng hîp nhÊt c«ng ty thµnh c¸c c«ng ty khæng lå t¹o ra hµng ngµn tû USD qua c¸c hîp ®ång hîp nhÊt. C¸c c«ng ty ®a quèc gia tiÕp tôc më réng m¹ng l­íi s¶n xuÊt cña hä. Sù ph©n bæ FDI gi÷a c¸c quèc gia vµ khu vùc cã sù thay ®æi liªn tôc lµ do chiÕn l­îc thu hót ®Çu t­ cña mçi n­íc trong tõng thêi kú kh¸c nhau, do kÕt qu¶ cña c¸c cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ, do chÝnh s¸ch FDI, do c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, do sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ - x· héi, do hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông nguån V§T ë mçi n­íc. Sù vËn ®éng cña c¸c nguån FDI chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, vµ sù æn ®Þnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n quèc tÕ. 1.2. Kh¸i niÖm vµ c¸c tiªu chÝ vÒ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.2.1. Kh¸i niÖm Lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu, sµng läc vµ tuyÓn chän mét trong nhiÒu nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh»m t×m ra ®­îc ®èi t¸c phï hîp víi c¸c tiªu chÝ, chØ tiªu vµ môc ®Ých cña dù ¸n còng nh­ cña n­íc nhËn ®Çu t­. 1.2.2 C¸c tiªu chÝ vÒ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.2.2.1 Tiªu chuÈn lùa chän ®èi t¸c FDI Môc tiªu cña viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI ®­îc qui ®Þnh bëi môc tiªu chung cña ho¹t ®éng FDI còng nh­ cña viÖc khai th¸c, thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. Trong LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc ban hµnh tõ 31/12/1987 vµ ®­îc söa ®æi bæ xung n¨m 1990, 1992 còng nh­ x©y dùng l¹i n¨m 1996, vµ míi ®©y nhÊt lµ n¨m 2000 ®· chØ râ môc tiªu Êy lµ: “®Ó më réng hîp t¸c kinh tÕ víi n­íc ngoµi, phôc vô sù nghiÖp CNH, H§H, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc”. Môc tiªu nãi trªn vÒ c¬ b¶n ®· ®­îc qu¸n triÖt trong qu¸ tr×nh kªu gäi ®Çu t­, tuyªn truyÒn vËn ®éng ®Çu t­, thÈm ®Þnh dù ¸n vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t­. Tuy nhiªn, môc tiªu chung vÒ thu hót FDI ®­îc qui ®Þnh trong LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc nhËn thøc kh¸c nhau ë tõng ®Þa ph­¬ng, tõng ngµnh, tõng cÊp qu¶n lý, qua tõng c¸n bé cô thÓ vµ còng phô thuéc rÊt lín vµo môc tiªu vµ tiÒm lùc cña mçi nhµ ®Çu t­. Bªn c¹nh nhiÒu dù ¸n chän ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, n¨ng lùc c«ng nghÖ vµ ph¸p lý, cã mét sè tr­êng hîp do ch­a qu¸n triÖt râ môc tiªu thu hót §TNN, do ®ã kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc ®óng ®èi t¸c cÇn t×m. C¨n cø vµo môc tiªu mµ ta ®Ò ra c¸c tiªu chÝ lùa chän ®èi t¸c. §iÒu ®Çu tiªn cÇn cã lµ ®èi t¸c ®­îc lùa chän ph¶i cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn, triÓn khai dù ¸n ®· ®­îc duyÖt vµ ph¶i cã c¸c n¨ng lùc sau : N¨ng lùc ph¸p lý cña nhµ ®Çu t­ - N¨ng lùc tµi chÝnh cña nhµ ®Çu t­ - N¨ng lùc c«ng nghÖ cña nhµ ®Çu t­ N¨ng lùc qu¶n lý cña nhµ ®Çu t­ Kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña nhµ ®Çu t­ BÒ dÇy uy tÝn kinh doanh cña nhµ ®Çu t­ Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c n¨ng lùc nµy cña nhµ §TNN mµ bªn ViÖt Nam cã thÓ tiÕn hµnh lùa chän. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ n¨ng lùc ®ã ®­îc thÓ hiÖn, ®­îc ®¸nh gi¸, ®­îc x¸c ®Þnh nh­ thÕ nµo, b»ng nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt nµo. Nãi chung, thêi kú ®Çu viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI ®èi víi chóng ta cßn nhiÒu bì ngì, nÆng vÒ c¶m tÝnh, mang tÝnh bÞ ®éng, nãi cô thÓ h¬n lµ cßn thiÕu tiªu chuÈn râ rµng vµ thèng nhÊt. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau ®©y: - Chóng ta ch­a x¸c ®Þnh vµ ®Ò ra nh÷ng tiªu chuÈn cÇn thiÕt ®èi víi ®èi t¸c FDI. Khi cßn Ýt ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Õn t×m hiÓu vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam, chóng ta kh«ng ®Æt vÊn ®Ò lùa chän, chØ cÇn xuÊt hiÖn ®èi t¸c lµ ®· s½n sµng ®i tíi quyÕt ®Þnh hîp t¸c ®Çu t­. Nh­ vËy lµ ch¹y theo sè l­îng ®èi t¸c, thiÕu sù xem xÐt, nghiªn cøu, lùa chän mét c¸ch nghiªm tóc. Giai ®o¹n 1993 - 1996, khi b­íc sang thêi kú bïng næ cña ho¹t ®éng FDI t¹i ViÖt Nam, sè l­îng c¸c ®èi t¸c FDI ®Õn ViÖt Nam ngµy cµng nhiÒu h¬n, tÝnh chÊt ®a d¹ng h¬n, kh¶ n¨ng kinh doanh phong phó vµ kh¸c biÖt nhau nhiÒu h¬n, ®iÒu ®ã tÊt yÕu dÉn ®Õn yªu cÇu ph¶i lùa chän ®èi t¸c. Tuy nhiªn, do thiÕu kinh nghiÖm vµ ch­a ®­îc chuÈn bÞ tr­íc nªn viÖc lùa chän ®èi t¸c diÔn ra mét c¸ch tù ph¸t, thiÕu h­íng dÉn cô thÓ vµ râ rµng. Tiªu chuÈn lùa chän ®èi t¸c lóc nµy ®· ®­îc ®Æt ra nh­ng ch­a cã c¬ së khoa häc ®Çy ®ñ, tïy thuéc vµo kh¶ n¨ng hiÓu biÕt vµ tr×nh ®é c¸n bé ë mçi ngµnh, mçi cÊp, mçi ®Þa ph­¬ng. Tõ 1997 ®Õn nay, ho¹t ®éng FDI vµo ViÖt Nam bÞ suy gi¶m râ rÖt do nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan, sè l­îng ®èi t¸c ®Õn ViÖt Nam ngµy cµng gi¶m xuèng. Nh­ vËy, qua h¬n 10 n¨m triÓn khai ho¹t ®éng FDI t¹i ViÖt Nam chóng ta vÉn ch­a ®¹t ®­îc sù chuÈn x¸c vµ râ rµng cÇn thiÕt trong viÖc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn phôc vô cho c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c §TNN. - Do thiÕu tiªu chuÈn râ rµng vµ thèng nhÊt, cho nªn viÖc lùa chän ®èi t¸c chÞu sù chi phèi ®¸ng kÓ cña phÝa n­íc ngoµi. Trªn thùc tÕ, kh«ng Ýt tr­êng hîp diÔn ra t×nh tr¹ng bÞ ®éng tr­íc môc tiªu vµ tiªu chÝ lùa chän cña bªn n­íc ngoµi. §iÒu ®ã lµ do ViÖt Nam thiÕu kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh mét c¸ch cô thÓ vµ nhÊt qu¸n, thiÕu th«ng tin vµ hiÓu biÕt vÒ ®èi t¸c n­íc ngoµi. ChÝnh v× vËy, tÝnh rñi ro cña c¸c dù ¸n nh­ trªn lµ rÊt cao. 1.2.2.2. Ph­¬ng thøc vµ tæ chøc viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ViÖc tæ chøc lùa chän ®èi t¸c FDI lµ mét c«ng ®o¹n cÇn thiÕt, cã ý nghÜa quan träng v× nã quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®Ó lùa chän ®­îc ®èi t¸c FDI nh­ mong muèn. §©y lµ mét ho¹t ®éng bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau ®Ó lùa chän ra ®­îc nhµ ®Çu t­ cÇn thiÕt. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ còng rÊt khã t¸ch b¹ch tõng c«ng viÖc víi nh÷ng môc tiªu cô thÓ mµ nhiÒu khi ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau trong viÖc thu thËp nh÷ng th«ng tin ban ®Çu vÒ ®èi t¸c. Bªn c¹nh ®ã cÇn tiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c ph­¬ng thøc kh¸c nhau trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh c¸c kü thuËt cÇn thiÕt ®Ó lùa chän, t×m ra ®­îc ®èi t¸c phï hîp víi tõng dù ¸n ®Çu t­ cô thÓ. Trong thêi gian qua ë ViÖt Nam, nh÷ng c«ng viÖc liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin, tiÕp cËn ®èi t¸c, g©y sù chó ý cña ®èi t¸c, t¹o sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a kh¸ch vµ chñ nhµ ®­îc tæ chøc kh¸ m¹nh mÏ víi nhiÒu h×nh thøc phong phó vµ ®a d¹ng. Cô thÓ lµ: - Tæ chøc thu thËp th«ng tin vÒ ®èi t¸c FDI b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, qua nhiÒu kªnh kh¸c nhau, c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp, thÝ dô th«ng qua c¸c c¬ quan th­¬ng vô, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nh×n chung, c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng chuyªn m«n vÒ tæ chøc ho¹t ®éng §TNN tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng thu thËp th«ng tin nµy mang tÝnh hÖ thèng vµ cËp nhËt h¬n. Cßn c¸c c¬ quan kh¸c, ®Æc biÖt ë cÊp ®Þa ph­¬ng, thiÕu ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt c¶ vÒ ph­¬ng ph¸p còng nh­ ph­¬ng tiÖn tiÕp cËn th«ng tin vµ xö lý th«ng tin nªn ph­¬ng thøc tæ chøc thu thËp th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng kÞp thêi, mang tÝnh manh món, chia c¾t. §iÒu quan träng ®¸ng nãi lµ viÖc chia xÎ th«ng tin gi÷a c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch, gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng, gi÷a ngµnh cã chøc n¨ng tæng hîp víi ngµnh chuyªn m«n ch­a ®­îc ®Æt ra mét c¸ch ®óng møc, thiÕu sù ®ång bé vµ kÕt hîp gi÷a c¸c ®¬n vÞ do ®ã kh«ng ®¶m b¶o ®é chuÈn x¸c. - Tæ chøc viÖc tiÕp xóc t×m hiÓu lÉn nhau gi÷a c¸c nhµ §TNN víi c¸c c¬ quan, tæ chøc, doanh nghiÖp trong n­íc vÒ nhu cÇu thu hót ®Çu t­ cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp th«ng qua c¸c héi nghÞ cña c¸c nhµ ®Çu t­, giíi thiÖu danh môc dù ¸n kªu gäi §TNN. Ngay tõ khi chñ tr­¬ng ®Èy m¹nh thu hót vèn FDI ®­îc kh¼ng ®Þnh víi viÖc ban hµnh LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt, c¸c c¬ quan chøc n¨ng ë trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®· tæ chøc c¸c héi nghÞ chuyªn ®Ò giíi thiÖu cho c¸c nhµ §TNN t×m hiÓu vÒ hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc ta nãi chung vµ tõng ®Þa ph­¬ng nãi riªng. §ång thêi c¸c c¬ quan chuyªn m«n ®· tiÕn hµnh lËp danh môc c¸c dù ¸n kªu gäi §TNN vµo ViÖt Nam nãi chung vµ vµo tõng ngµnh nãi riªng ®Ó giíi thiÖu réng r·i víi ®«ng ®¶o c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi. C¸c héi nghÞ chuyªn ®Ò ®­îc tæ chøc ë trong vµ ngoµi n­íc nh»m t¹o thuËn lîi cho sù tiÕp xóc, t×m hiÓu lÉn nhau gi÷a c¸c ®èi t¸c hai bªn, trao ®æi trùc tiÕp vÒ m«i tr­êng, c¬ héi ®Çu t­ vµ c¸c yªu cÇu cña tõng dù ¸n ®Çu t­ cô thÓ. - Trªn c¬ së c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc vµ sù hiÓu biÕt, gÆp gì b­íc ®Çu gi÷a c¸c nhµ §TNN víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc, hai bªn tiÕn hµnh c¸c cuéc ®µm ph¸n, tham quan, kh¶o s¸t lÉn nhau ®Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn h¬n, ®ång thêi cã sù hiÓu biÕt lÉn nhau ë møc cao h¬n lµm c¬ së ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ký c¸c hîp ®ång hîp t¸c ®Çu t­ d­íi c¸c h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau ®­îc quy ®Þnh trong LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam. Nh×n chung ph­¬ng thøc vµ viÖc tæ chøc lùa chän ®èi t¸c FDI gåm nhiÒu c«ng viÖc ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Qua tÝch luü kinh nghiÖm chóng ta còng ®· cã nh÷ng tiÕn bé vµ tr­ëng thµnh dÇn lªn. C¸c kü n¨ng vÒ thu thËp th«ng tin ®èi víi c¸c nhµ §TNN, vÒ tæ chøc vËn ®éng ®Çu t­, lËp vµ giíi thiÖu danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t­ ngµy cµng ®Çy ®ñ vµ cã bµi b¶n h¬n. 1.3 vai trß cña viÖc lùa chän ®èi t¸c §Çu T¦ Trùc TiÕp N­íc NGOµI 1.3.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i ®èi t¸c FDI Kh¸i niÖm ®èi t¸c FDI §èi t¸c FDI lµ c¸c chñ thÓ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n thùc hiÖn ho¹t ®éng FDI. §ã th­êng lµ c¸c c«ng ty hoÆc tËp ®oµn kinh doanh ®­îc thµnh lËp vµ ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt ph¸p cña mét quèc gia nµo ®ã. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n­íc mµ luËt ph¸p cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ kh¸c nhau. Nh÷ng qui ®Þnh nµy sÏ chi phèi néi dung vµ c¸ch thøc ho¹t ®éng, tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña tõng ®èi t¸c ®ã. §èi t¸c ®Çu t­ FDI t¹i ViÖt Nam tù m×nh hoÆc lµ ®¹i diÖn cña c«ng ty, hay tËp ®oµn n­íc ngoµi ®·, ®ang vµ sÏ cã ý ®Þnh vµo ViÖt Nam tham gia ho¹t ®éng kinh doanh d­íi d¹ng gãp vèn FDI theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam. Ph©n lo¹i ®èi t¸c FDI Mçi ®èi t¸c FDI cã ®Æc ®iÓm vµ s¾c th¸i riªng biÖt cña c«ng ty hay tËp ®oµn mµ hä lµm ®¹i diÖn. ViÖc ph©n lo¹i c¸c ®èi t¸c nµy cã thÓ dùa trªn nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau nh­ quèc tÞch, nÒn v¨n ho¸, lo¹i h×nh c«ng ty, hay theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Õn ViÖt Nam tõ nhiÒu quèc gia kh¸c nhau, b»ng nhiÒu con ®­êng kh¸c nhau. C¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam: Qua c¸c c¬ quan ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam (th­êng lo¹i ®èi t¸c nµy cã ®Çy ®ñ th«ng tin h¬n vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ n¨ng lùc thùc sù cña hä). Qua c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn kinh tÕ th­¬ng m¹i, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Qua m«i giíi, giíi thiÖu cña c¸c c¸ nh©n ë trong n­íc, cña ViÖt kiÒu, vv… T×m hiÓu m«i tr­êng ®Çu t­, t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu t­ ®Ó thu lîi nhuËn lµ môc tiªu chung cña c¸c ®èi t¸c §TNN khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng mét n­íc. Trªn c¬ së luËt ph¸p cña ViÖt Nam vµ tuú theo tÇm cì vÒ qui m«, kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh­ ý ®å ®Çu t­ cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi mµ hä sÏ cã c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng ViÖt Nam mét c¸ch thÝch hîp nhÊt. Còng trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin nghiªn cøu vÒ tõng ®èi t¸c trong tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc cô thÓ mµ phÝa ViÖt Nam cã ®­îc qua nhiÒu kªnh th«ng tin kh¸c nhau mµ bªn ViÖt Nam tiÕn hµnh viÖc kiÓm tra vµ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ cho thÝch hîp. FDI ®­îc coi lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ c¸c n­íc ®Çu t­ còng nh­ c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. Tuy nhiªn ¶nh h­ëng cô thÓ cña chóng ®èi víi mçi quèc gia, trong mçi thêi kú lµ kh«ng gièng nhau. Tuú theo gi¸c ®é nghiªn cøu, quan ®iÓm ®¸nh gi¸, cã thÓ tån t¹i nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau vÒ vai trß, hiÖu qu¶ cña FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña n­íc ®Çu t­ vµ n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. 1.3.2. Sù cÇn thiÕt cña viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI Mét dù ¸n ®Çu t­ chØ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn khi nã ®ång thêi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c bªn. §èi víi bªn nhËn ®Çu t­ lµ : gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn, tËn dông c«ng nghÖ tiÕn tiÕn cña n­íc ®Çu t­, më réng thÞ tr­êng, n©ng cao tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng th«ng qua viÖc n¾m b¾t c¸c tiÕn bé khoa häc – kü thuËt ®­îc ¸p dông trong s¶n xuÊt, c¸ch thøc tæ chøc, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Môc ®Ých cuèi cïng cña bªn ®Çu t­ lµ kh«ng ngõng n©ng cao gi¸ trÞ vÒ tµi s¶n vµ sù giµu cã cho c¸c cæ ®«ng. Do vËy, viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI ph¶i xuÊt ph¸t tõ c¸c yªu cÇu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi nãi chung vµ c¨n cø vµo t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm cña tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh nãi riªng còng nh­ tÝnh ®Õn mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c bªn tham gia vµo tõng dù ¸n ®Çu t­ cô thÓ. Môc ®Ých thu hót FDI ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn còng nh­ ®èi víi ViÖt Nam tr­íc hÕt lµ vÒ nguån vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng lùc qu¶n lý, kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng... ViÖc lùa chän ®èi t¸c FDI lµ ®iÒu hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt, ®Æc biÖt ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh th­¬ng l­îng ®Ó t×m ®­îc ®èi t¸c phï hîp còng nh­ t×m ®­îc c¬ cÊu lÜnh vùc ®Çu t­ sao cho khai th¸c ®­îc tèi ®a nguån lùc trong n­íc vµ tranh thñ ë møc cao nhÊt c¸c nguån lùc bªn ngoµi. Khi tiÕn hµnh lùa chän ®èi t¸c FDI ph¶i lu«n chó ý ®Õn sù t­¬ng thÝch gi÷a c¸c bªn ®èi t¸c, ®©y kh«ng ®¬n thuÇn lµ chän bªn ®èi t¸c ®¸p øng cao nhÊt c¸c yªu cÇu ®Ò ra, mµ cÇn quan t©m ®Õn sù thèng nhÊt gi÷a c¸c chØ tiªu, môc ®Ých ho¹t ®éng kinh tÕ cña bªn ®Çu t­ vµ bªn nhËn ®Çu t­. Qua ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh nh÷ng yªu cÇu cô thÓ trong viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI. Sau khi ®i vµo ho¹t ®éng, c¸c dù ¸n ®Çu t­ chÞu sù chi phèi bëi khu«n khæ luËt ph¸p cña n­íc chñ nhµ. V× vËy, nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc nÕu cã cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi n­íc chñ nhµ chØ cã thÓ n¶y sinh do nh÷ng yÕu kÐm trong lÜnh vùc ®µm ph¸n còng nh­ qu¶n lý vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña n­íc chñ nhµ. Theo thèng kª cho thÊy kho¶ng 10 –20% sè dù ¸n FDI kh«ng ®­îc thùc hiÖn do mét trong c¸c nguyªn nh©n sau: bÞ rót giÊy phÐp tr­íc thêi h¹n, b¸n l¹i dù ¸n, kh«ng thùc hiÖn ®óng luËt cña n­íc së t¹i, g©y søc Ðp víi bªn ®èi t¸c cña n­íc nhËn ®Çu t­ vÒ vèn, môc tiªu ®Çu t­ kh«ng phï hîp víi lîi Ých cña n­íc nhËn ®Çu t­…. Nguyªn nh©n cña t×nh h×nh nãi trªn cã nhiÒu lo¹i, trong ®ã cã tr¸ch nhiÖm cña ®èi t¸c n­íc ngoµi, cô thÓ lµ: Kh«ng chÊp hµnh ®óng c¸c qui ®Þnh ph¸p lý cña n­íc së t¹i. Môc tiªu ®Çu t­ cña mét sè ®èi t¸c n­íc ngoµi cã thÓ ®­a ®Õn thiÖt h¹i cho lîi Ých c¬ b¶n vµ l©u dµi cña n­íc së t¹i. Kh«ng ®ñ n¨ng lùc vÒ ph¸p lý, n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh, n¨ng lùc vÒ c«ng nghÖ. Bëi vËy, ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ®èi t¸c cÇn thiÕt trong hµng lo¹t c¸c nhµ kinh doanh n­íc ngoµi ®Õn kh¶o s¸t t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam, qua ®ã chän ra ®­îc c¸c ®èi t¸c ®¶m b¶o ®ñ c¸c yªu cÇu cÇn thiÕt cho viÖc triÓn khai cã hiÖu qu¶ dù ¸n ®ßi hái chóng ta ph¶i n¾m ch¾c vÒ n¨ng lùc, së tr­êng còng nh­ môc tiªu cña c¸c ®èi t¸c. C¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi khi ®Õn lµm ¨n t¹i ViÖt Nam sÏ trë thµnh mét bé phËn trong céng ®ång c¸c th­¬ng nh©n, mäi ho¹t ®éng sinh ho¹t, kinh doanh cña hä ®Òu cã t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ kinh doanh cña ViÖt Nam tr­íc m¾t vµ l©u dµi. V× thÕ viÖc lùa chän ®èi t¸c lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu. 1.4 kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong khu vùc trong lùa chän ®èi t¸c ®ÇU T­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.4.1 Kinh nghiÖm cña Trung Quèc Trung Quèc mét thÞ tr­êng víi nh÷ng tiÒm n¨ng khæng lå vÒ tµi nguyªn, vÒ søc mua vµ nguån lao ®éng rÎ, tõ l©u ®· lµ n¬i thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ lµ Hoa kiÒu ë Hång K«ng, §µi Loan vµ Ma Cao. Bªn c¹nh ®ã chÝnh phñ Trung Quèc lu«n cã chÝnh s¸ch quan t©m, khuyÕn khÝch ®èi víi gÇn 30 triÖu ng­êi Hoa ë khu vùc §«ng Nam ¸ víi tµi kinh doanh, cã vèn lín, l¹i n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong nh÷ng lÜnh vùc nh­ ng©n hµng, c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i, tµi chÝnh trë vÒ ®Çu t­ x©y dùng quª h­¬ng. Hoa kiÒu vµ ng­êi Hoa khi ®Çu t­ vµo Trung Quèc cã nhiÒu thuËn lîi vÒ v¨n ho¸, ng«n ng÷, c¸c mèi quan hÖ s½n cã trong gia ®×nh, dßng téc… chÝnh v× lý do nµy mµ Trung Quèc liªn tôc ®­a ra nh÷ng qui ®Þnh nh»m khuyÕn khÝch, mêi gäi ®Çu t­ cña c¸c chñ ®Çu t­ cã gèc Trung Quèc. N¨m 1989, Trung Quèc c«ng bè: “Qui ®Þnh vÒ viÖc khuyÕn khÝch ®ång bµo §µi Loan ®Çu t­”; n¨m 1990 c«ng bè “Qui ®Þnh vÒ viÖc khuyÕn khÝch Hoa kiÒu vµ ®ång bµo Hång K«ng, Macao ®Çu t­”... Trong n¨m 2002, tæng sè vèn FDI mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸ thu hót ®­îc lµ kho¶ng 90 tû USD. Trong ®ã, Trung Quèc chiÕm 50 tû USD vèn FDI. c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng, Trung Quèc thu hót nhiÒu FDI lµ nh»m ®Ó t¨ng n¨ng suÊt nhê tËn dông kinh nghiÖm qu¶n lý kÕt hîp víi lîi thÕ nh©n c«ng rÎ vµ thÞ tr­êng néi ®Þa tiÒm n¨ng. KÓ tõ n¨m 1993, Trung Quèc ®· trë thµnh n­íc nhËn V§T lín nhÊt trong sè c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Cã rÊt nhiÒu nh©n tè dÉn tíi sù gia t¨ng m¹nh cña FDI vµo Trung Quèc : - Mét thÞ tr­êng lín, chi phÝ lao ®éng rÎ. - M«i tr­êng ®Çu t­ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ: ë phÇn lín c¸c tØnh vµ thµnh phè, c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch ®· ®­îc thµnh lËp ®Ó cung cÊp dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp cã V§T n­íc ngoµi, c¸c thñ tôc phª chuÈn ®· ®­îc ®¬n gi¶n ho¸, vµ c¸c bé luËt, c¸c s¾c lÖnh t­¬ng øng ®· ®­îc t¨ng c­êng h¬n n÷a. - C¬ së h¹ tÇng hîp lý, chÝnh s¸ch ­u tiªn vµ ­u ®·i vÒ thuÕ còng nh­ viÖc cho phÐp c¸c ®Æc khu kinh tÕ ®ãng vai trß quan träng trong viÖc tù do hãa nÒn kinh tÕ. LÊy vÝ dô vÒ NhËt B¶n, n­íc cã sè vèn FDI vµo Trung Q._.uèc lín thø ba, xÕp sau Hång K«ng & Macao, Mü. Trung Quèc ®· c¨n cø vµo c¸c môc tiªu sau ®Ó ®­a ra tiªu chuÈn lùa chän NhËt B¶n lµm ®èi t¸c FDI: (1) NhËp khÈu c«ng nghÖ cña NhËt B¶n; (2) Sö dông vèn cña NhËt B¶n; (3) §¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng néi ®Þa; (4) Sö dông c¸c kªnh xuÊt khÈu cña NhËt B¶n; (5) XuÊt khÈu hµng sang NhËt B¶n; (6) Sö dông linh kiÖn cña NhËt B¶n. Cã thÓ nãi, sù tiÕp tôc gia t¨ng cña dßng vèn FDI vµo Trung Quèc ®­îc quyÕt ®Þnh bëi qu¸ tr×nh tù do hãa kinh tÕ vµ c¶i c¸ch c¬ cÊu ngµnh. Thªm vµo ®ã lµ viÖc Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO. 1.4.2. Kinh nghiÖm cña Hµn Quèc N¨m 1962, b¾t ®Çu kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt, chÝnh phñ Hµn Quèc nhËn thøc râ tÇm quan träng cña t­ b¶n n­íc ngoµi nªn ®· ®­a ra nhiÒu biÖn ph¸p cô thÓ nh»m thu hót c¸c luång vèn nµy. Tõ n¨m 1962 - 1966, vÒ nguyªn t¾c, chÝnh phñ cho phÐp t­ b¶n n­íc ngoµi vµo trong n­íc tù do miÔn lµ ®¸p øng ®­îc môc tiªu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m. Mäi nguån t­ b¶n n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc ®Òu ®­îc Nhµ n­íc b¶o vÖ vµ ñng hé. Sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc d­íi d¹ng liªn doanh lµ kh«ng b¾t buéc. ViÖc thu hót c«ng nghÖ n­íc ngoµi còng ®­îc khuyÕn khÝch. Tuy vËy trong giai ®o¹n nµy t­ b¶n n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc cßn Ýt do møc ®é rñi ro cao. N¨m 1965, Hµn Quèc thùc hiÖn b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao víi NhËt sau 20 n¨m gi¸n ®o¹n. §Çu t­ cña NhËt vµo Hµn Quèc b¾t ®Çu t¨ng lªn mét c¸ch m¹nh mÏ. N¨m 1967, chÝnh phñ tiÕn hµnh söa ®æi luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­. N¨m 1970, thiÕt lËp khu xuÊt khÈu tù do (FEZ) ®Çu tiªn ë Masan. Nhê nh÷ng nç lùc trªn, t­ b¶n n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, lo ng¹i nh÷ng t¸c ®éng ng­îc cña t­ b¶n n­íc ngoµi ®èi víi nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ ®· ®­a ra mét sè qui ®Þnh nh»m h¹n chÕ bít ¶nh h­ëng cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. ChÝnh phñ khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh h¬n lµ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi vµ kh«ng chÊp nhËn c¸c dù ¸n cã ®Æc tr­ng sau: Nh÷ng dù ¸n g©y hçn lo¹n cung, cÇu trong n­íc vÒ nguyªn liÖu th« vµ s¶n phÈm trung gian. Nh÷ng dù ¸n cã c¸c s¶n phÈm ®ang c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty trong n­íc trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh÷ng dù ¸n t×m kiÕm sù ñng hé tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty trong n­íc. Nh÷ng dù ¸n t×m kiÕm lîi nhuËn chØ dùa vµo viÖc sö dông ®Êt. Nãi chung møc tham gia cña t­ b¶n n­íc ngoµi th­êng kh«ng qu¸ 50% trõ c¸c tr­êng hîp sau: Dù ¸n xuÊt khÈu, hoµn toµn kh«ng c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty trong n­íc trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. C¸c dù ¸n cÇn nhiÒu c«ng nghÖ, tiÕn hµnh s¶n xuÊt hoÆc thu hót s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu hoÆc t¹o ra s¶n phÈm thay thÕ nhËp khÈu. C¸c dù ¸n gãp phÇn hîp lý ho¸ c¬ cÊu c«ng nghiÖp trong n­íc. C¸c dù ¸n tõ mét n­íc ®Çu t­ cßn Ýt nh­ng ®­îc tr«ng ®îi sÏ t¨ng lªn trong t­¬ng lai. Nh÷ng dù ¸n cña ng­êi Hµn Quèc sèng ë n­íc ngoµi. Nh÷ng dù ¸n thuéc khu xuÊt khÈu tù do. Cã thÓ nãi c¸c qui ®Þnh nµy lµ qu¸ kh¾t khe so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vµ do vËy ®· giíi h¹n ®¸ng kÓ sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc trong nh÷ng n¨m nµy. N¨m 1980, chÝnh phñ söa l¹i LuËt ®Çu t­ theo h­íng më réng h¬n ®èi víi t­ b¶n n­íc ngoµi: cho phÐp t­ b¶n n­íc ngoµi ®­îc tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc h¬n vµ tû lÖ vèn tham gia lín h¬n, cho phÐp xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë nhiÒu lÜnh vùc tr­íc ®©y ch­a ®­îc phÐp. C¸c biÖn ph¸p nµy ®­îc ®­a ra nh»m gi¶m bít t×nh tr¹ng th©m hôt cña c¸n c©n thanh to¸n vµ ®iÒu quan träng lµ nh»m n©ng cao h¬n n÷a kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty trong n­íc, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt cña c¸c c«ng ty ®ang ®­îc b¶o hé, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp tinh x¶o. V§T n­íc ngoµi vµo Hµn Quèc chñ yÕu lµ tõ c¸c n­íc NhËt B¶n, Mü vµ c¸c n­íc T©y ¢u. VÒ c¬ cÊu, lÜnh vùc c«ng nghiÖp chiÕm gÇn 2/ 3 tæng sè FDI, lÜnh vùc dÞch vô chiÕm gÇn 1/ 3 (chñ yÕu lµ du lÞch) cßn l¹i lµ c¸c ngµnh kh¸c. Hµn Quèc lµ mét trong nh÷ng quèc gia yªu cÇu møc ®é tham gia së h÷u vèn cña n­íc chñ nhµ kh¸ nghiªm ngÆt. C¸c c«ng ty n­íc ngoµi thuéc diÖn së h÷u 100% chiÕm tû lÖ kh«ng lín (14,6%), ®a sè c¸c c«ng ty cã V§T n­íc ngoµi lµ thuéc diÖn ®ång së h÷u hoÆc së h÷u thiÓu sè chiÕm tû lÖ (73%). Cho tíi ®Çu nh÷ng n¨m 80, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ Hµn Quèc lµ t­¬ng ®èi kh¾t khe, ®Æc biÖt lµ rÊt Ýt cho phÐp c¸c dù ¸n c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty trong n­íc. ChÝnh s¸ch nµy ®· t¹o ra mét sù b¶o hé cÇn thiÕt cho c¸c c«ng ty trong n­íc trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch nµy còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña nã. Bëi vËy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhÊt lµ sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ trong khu vùc, chÝnh s¸ch thu FDI cña Hµn Quèc ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n theo h­íng tù do ho¸ ®èi víi ho¹t ®éng FDI. ChÝnh phñ Hµn Quèc ®· ban hµnh LuËt xóc tiÕn ®Çu t­ n­íc ngoµi míi (11/1998), chuyÓn tõ quan ®iÓm ®iÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t sang thóc ®Èy vµ hç trî FDI. Cô thÓ: Trong 1.148 ngµnh nghÒ cña nÒn kinh tÕ, chØ ®ãng cöa 13 ngµnh vµ h¹n chÕ 18 ngµnh ®èi víi FDI. Dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi qui chÕ ®·i ngé quèc gia (NT) trong viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng kinh doanh. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Çu t­, thay thÕ chÕ ®é cÊp phÐp b»ng chÕ ®é th«ng b¸o vµ ®¨ng ký ®Çu t­. Thùc hiÖn c¬ chÕ mét cöa b»ng viÖc thµnh lËp c¸c Trung t©m dÞch vô ®Çu t­ Hµn Quèc. Thµnh lËp c¸c khu ®Çu t­ n­íc ngoµi víi qui chÕ ­u ®·i riªng. Ngoµi ra, Hµn Quèc cßn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ thÞ tr­êng chøng kho¸n. B·i bá hoµn toµn c¸c h¹n chÕ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ho¹t ®éng s¸p nhËp vµ mua l¹i (M&A) c¸c c«ng ty trong n­íc, ¸p dông chÕ ®é giao dÞch ngo¹i hèi tù do kÓ tõ 1/4/1999. Tõng b­íc thùc hiÖn më cöa ®èi víi thÞ tr­êng ®Êt ®ai vµ bÊt ®éng s¶n. Cã thÓ nãi, sù ®æi míi trong quan ®iÓm ®èi víi FDI cña chÝnh phñ Hµn Quèc vµ c¸c chÝnh s¸ch míi lµ nh©n tè quan träng trong viÖc n©ng cao tÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ ë n­íc nµy vµ ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc kh«i phôc nhanh chãng nÒn kinh tÕ sau khñng ho¶ng. 1.4.3. Kinh nghiÖm cña Th¸i Lan §Ó thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng kinh tÕ cïng víi ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ vµ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, Th¸i Lan ®· tËp trung khai th¸c mäi nguån vèn c¶ trong n­íc lÉn n­íc ngoµi, c¶ cña ng­êi Th¸i, ng­êi Hoa còng nh­ cña nh÷ng ng­êi thuéc quèc tÞch kh¸c, c¶ b»ng h×nh thøc vay vèn, nhËn c¸c nguån viÖn trî vµ ®Çu t­ trùc tiÕp. VÒ h×nh thøc ®Çu t­, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau: B¸n dÇn c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cho t­ nh©n. §©y lµ yÕu tè gãp phÇn ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh ®Çu t­ FDI trªn ®Êt n­íc Th¸i Lan. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c liªn doanh víi c¸c c«ng ty cña Mü, NhËt, c«ng ty cña c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ c¸c c«ng ty cña mét sè n­íc kh¸c. §Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n thu hót ®­îc mét khèi l­îng vèn n­íc ngoµi lín nhÊt. KÓ tõ n¨m 1980, h×nh thøc së h÷u 100% vèn n­íc ngoµi còng ®­îc ChÝnh phñ Th¸i Lan chÊp nhËn. Trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ChÝnh phñ Th¸i Lan còng ¸p dông h×nh thøc BOT. Tuy cã nhiÒu ­u ®·i nh»m hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, l«i kÐo c¸c luång V§T quèc tÕ, song ChÝnh phñ Th¸i Lan còng ¸p dông mét sè h¹n chÕ trong viÖc lùa chän c¸c nhµ ®Çu t­ nh­: ChÝnh phñ Th¸i Lan chñ tr­¬ng chØ cho phÐp c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh mµ Th¸i Lan kh«ng ®ñ søc. Tuy kh«ng c«ng bè c«ng khai “vïng cÊm” ®Çu t­, nh­ng trªn thùc tÕ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi kh«ng thÓ len ch©n vµo mét sè ngµnh kinh tÕ quan träng. §Æc biÖt lµ ngµnh tµi chÝnh. Do viÖc rót vèn vµ ch¹y vèn “mét c¸ch tµn b¹o vµ ®ét ngét” cña c¸c nhµ §TNN ra khái Th¸i Lan vµo cuèi n¨m 1997 vµ trong n¨m 1998, ho¹t ®éng cña nhiÒu c«ng ty §TNN vµ nh÷ng dù ¸n cã V§T n­íc ngoµi gÆp khã kh¨n nghiªm träng. Ph¶n øng nh»m b¶o toµn V§T, b¶o toµn tµi s¶n cïng ho¶ng lo¹n cã tÝnh chÊt t©m lý ®· lµm gi¶m sót nghiªm träng l­îng vèn FDI vµo Th¸i Lan. Nh»m gi¶m bít khã kh¨n cho c¸c c«ng ty vµ gi÷ nguyªn nh÷ng ®Þnh h­íng cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña Th¸i Lan ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh quan träng. Lµ mét trong n¨m n­íc s¸ng lËp ra tæ chøc ASEAN. Khi ra nhËp ASEAN, môc ®Ých cña Th¸i Lan lµ t×m kiÕm lîi Ých vÒ an ninh vµ qu©n sù h¬n lµ hîp t¸c kinh tÕ. H¬n n÷a, ®èi víi c¸c n­íc ASEAN, do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nh÷ng tiÒm n¨ng ban ®Çu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, truyÒn thèng v¨n hãa t­¬ng ®èi ®ång ®Òu, tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ thÊp, c¬ cÊu hµng hãa mµ nÒn kinh tÕ t¹o ra t­¬ng ®èi gièng nhau, tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã cho thÊy kh¶ n¨ng bæ sung nhau trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña Th¸i Lan víi nhiÒu n­íc trong khu vùc lµ rÊt h¹n chÕ. V× thÕ, vµo nh÷ng n¨m 70, 80, trong nh·n quan cña c¸c nhµ cÇm quyÒn Th¸i Lan, trong hîp t¸c ®Çu t­ víi bªn ngoµi (®Æc biÖt quan hÖ kinh tÕ víi Mü, NhËt B¶n, EU) râ rµng cã lîi h¬n nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. ë ®ã Th¸i Lan cã thÓ nhËn ®­îc kü thuËt, c«ng nghÖ míi, cã thÓ tiªu thô ®­îc c¸c hµng n«ng s¶n vµ hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn víi nh÷ng ­u ®·i thuÕ quan, qua ®ã cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tõng b­íc thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i. H¬n n÷a, Mü, NhËt B¶n vµ T©y ¢u lµ c¸c thÞ tr­êng tiªu thô lín c¸c mÆt hµng thñy s¶n, cao su, dÇu dõa, quÆng ®ång, quÆng s¾t … cña Th¸i Lan, ®ång thêi lµ thÞ tr­êng cung cÊp kü thuËt, nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng kü thuËt cao cho Th¸i Lan. B­íc sang thËp kû 90 cña thÕ kû XX, t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc thay ®æi nhiÒu vµ ®· cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn sù chuyÓn h­íng cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan, trong ®ã cã quan hÖ víi c¸c n­íc ASEAN. Th¸i Lan ®· chë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. B¶n th©n sù ph¸t triÓn bªn trong nÒn kinh tÕ Th¸i Lan nh÷ng n¨m 1990 kh¸c nhiÒu so víi thËp kû 60, 70. Do ®ã, viÖc khai th¸c hÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ vµ kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ mét ®ßi hái bøc xóc ®èi víi viÖc g×n gi÷ nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng, më mang thÞ tr­êng míi nh»m tiÕp tôc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cña Th¸i Lan. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tù do hãa th­¬ng m¹i, tù do hãa ®Çu t­ trong khu vùc, ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu thùc hiÖn viÖc triÓn khai AFTA, Th¸i Lan ®· liªn tôc thùc hiÖn hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc. Do cã sù thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, Th¸i Lan ®· t¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc trong c¸c lÜnh vùc nh­: vËn t¶i ®­êng bé, h¶i quan, gi¸o dôc ®¹i häc, th­¬ng m¹i, th«ng tin vµ c«ng nghÖ th«ng tin, KCN,… GÇn ®©y kÕ ho¹ch x©y dùng KCN t¹i tØnh Rayong cña Th¸i Lan ®· thu hót kho¶ng 20 c«ng ty cña Xingapore vµo ho¹t ®éng. C¸c c«ng ty nµy ®· t¹o thªm 22.000 chç lµm viÖc. Qua ®©y ta còng cã thÓ thÊy quan ®iÓm cña Th¸i Lan trong lùa chän ®èi t¸c FDI cã sù thay ®æi qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. Tuy nhiªn cã mét sè nÐt chÝnh sau: ¦u tiªn, khuyÕn khÝch §TNN vµo c¸c lÜnh vùc kü thuËt cao. TriÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong lÜnh vùc giao th«ng, n¨ng l­îng, n©ng ®ì c¸c nhµ hµng ¨n uèng, du lÞch, më réng c«ng suÊt dÖt may. Cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc tr­íc kia bÞ cÊm ch¼ng h¹n nh­ lÜnh vùc tµi chÝnh. T¨ng c­êng hîp t¸c trong lÜnh vùc mµ Th¸i Lan cßn yÕu. TËn dông kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ cao cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Hîp t¸c víi c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña Th¸i Lan. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam trong thêi gian qua 2.1. kh¸i qu¸t T×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam 2.1.1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu vÒ t×nh h×nh FDI ë ViÖt Nam trong thêi gian qua 2.1.1.1. VÒ t×nh h×nh cÊp giÊy phÐp FDI VÒ qui m« vµ nhÞp ®é thu hót vèn Theo Bé KH - §T, tÝnh ®Õn ngµy 20 th¸ng 12 n¨m 2002, ViÖt Nam cã 3.669 dù ¸n cã vèn FDI cßn hiÖu lùc, víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 39,1 tû USD, trong ®ã ®· thùc hiÖn ®­îc kho¶ng 20,7 tû USD. Trong sè nµy, h×nh thøc liªn doanh chiÕm 1.089 dù ¸n, víi kho¶ng 19,69 tû USD vèn ®¨ng ký vµ trªn 10 tû USD vèn thùc hiÖn; h×nh thøc 100% vèn §TNN chiÕm 2.417 dù ¸n, víi h¬n 14,2 tû USD vèn ®¨ng ký vµ h¬n 6,7 tû USD vèn thùc hiÖn; h×nh thøc H§HTKD cã 157 dù ¸n, víi h¬n 3,8 tû USD vèn ®¨ng ký vµ h¬n 3,7 tû USD vèn thùc hiÖn; h×nh thøc BOT cã 6 dù ¸n, víi gÇn 1,333 tû USD vèn ®¨ng ký vµ kho¶ng 216,9 triÖu USD vèn thùc hiÖn. (Xem b¶ng 2 – trang 31) Trong 3 n¨m ®Çu 1988 - 1990: Sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ ch­a nhiÒu (thêi gian nµy cã thÓ coi lµ thêi gian khëi ®éng). Thêi kú 1991 - 1995: NhÞp ®é t¨ng tr­ëng nhanh, b×nh qu©n n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc xÊp xØ 50%. Thêi kú 1996 - 2000: Tõ 1996 - 1999, sè l­îng vèn vµ sè l­îng dù ¸n ®¨ng ký gi¶m liªn tôc. Riªng n¨m 1999 so víi n¨m 1998 sè vèn ®¨ng ký gi¶m 60% nh­ng sè dù ¸n chØ gi¶m 2% dÉn ®Õn qui m« b×nh qu©n cña mét dù ¸n chØ cã 5,8 triÖu USD. Nh­ng ®Õn n¨m 2000 FDI vµo ViÖt Nam ®­îc kh«i phôc trë l¹i, t¨ng c¶ vÒ sè l­îng vèn vµ sè l­îng dù ¸n. N¨m 2001 cã 553 dù ¸n FDI víi tæng sè vèn ®¨ng ký míi 2.436 triÖu USD, t¨ng 22,6% so víi n¨m 2000. NÕu tÝnh c¶ 580 triÖu USD t¨ng vèn cña c¸c dù ¸n cò th× tæng sè vèn FDI ®­îc thu hót trong n¨m 2001 lµ 3.116 triÖu USD, t¨ng 20,4% so víi n¨m 2000. trong ®ã vèn FDI thùc hiÖn lµ 121,662 triÖu USD. (Xem phô lôc 1) TÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2002, c¶ n­íc cã h¬n 3.669 dù ¸n cßn hiÖu lùc, cña hµng tr¨m c«ng ty ®Õn tõ trªn 70 quèc gia vµ vïng l·nh thæ kh¸c nhau, víi tæng vèn ®Çu t­ h¬n 39 tû USD. Vèn thùc hiÖn lµ 20,7 tû USD. Khu vùc cã vèn FDI chiÕm 10,5% tæng s¶n phÈm quèc néi trong n¨m 1999 so víi 3,6% n¨m 1993. FDI chiÕm gÇn 20% tæng vèn ®Çu t­ cña ViÖt Nam, 25,1 gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, 27,4% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ t¹o ra h¬n 600.000 lao ®éng trùc tiÕp. FDI theo ngµnh Theo thèng kª cña Tæng côc du lÞch, giai ®o¹n 1993 –1996 ®­îc xem nh­ lµ thêi kú hoµng kim cña ho¹t ®éng §TNN trong ngµnh du lÞch, trung b×nh mçi n¨m cã 46 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ 1,475 tû USD, chiÕm 20% tæng vèn FDI ®¨ng ký. Sang giai ®o¹n 1998 – 2001, §TNN vµo ngµnh du lÞch b¾t ®Çu tôt dèc, mçi n¨m trung b×nh chØ cßn 4 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ 214,6 triÖu USD. Tuy nhiªn, trong n¨m 2002, dßng vèn §TNN vµo ngµnh du lÞch l¹i cã chiÒu h­íng gia t¨ng, cã thªm 20 dù ¸n §TNN míi víi tæng sè vèn ®Çu t­ gÇn 150 triÖu USD. Trong quý I/2003 §TNN gi¶m so víi cïng kú n¨m ngo¸i vÒ c¶ sè l­îng dù ¸n lÉn V§T. Tæng sè dù ¸n míi ®­îc cÊp phÐp lµ 61 dù ¸n (chØ b»ng 62,8% cïng kú n¨m ngo¸i) víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 99,38 triÖu USD (b»ng 60,5%). Trong ®ã, c«ng nghiÖp nÆng 25 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 25,59 triÖu USD, c«ng nghiÖp nhÑ lµ 32 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 50,79 triÖu, c«ng nghiÖp thùc phÈm 3 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 7 triÖu USD, c«ng nghiÖp dÇu khÝ 1 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 17 triÖu USD. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ch­a ®ñ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ vµ ¶nh h­ëng do viÖc gi¶m møc b¶o hé khi ViÖt Nam thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan theo lé tr×nh AFTA. Sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ vµo ngµnh x©y dùng v¨n phßng vµ c¨n hé cho thuª thêi kú ®Çu t­¬ng ®èi cao nh­ng ®· gi¶m m¹nh sau khñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1997. §Õn cuèi n¨m 2001 chØ chiÕm 9,6% tæng vèn ®¨ng ký ®Çu t­. Tuy nhiªn ®Õn nay sè vèn §TNN vµo lÜnh vùc nµy ®· ®¹t 1,6 tû USD, gÇn 50% vèn ®¨ng ký. Vèn ®Çu t­ ®¨ng ký vµo ngµnh x©y dùng ®Õn ®Çu n¨m 2003 chiÕm 1,92 tû USD, gÇn 60%, vµo giao th«ng vËn t¶i vµ b­u ®iÖn gi÷ ®­îc tû lÖ gÇn 40%, xÊp xØ 1 tû USD. MÆc dï ®Æc biÖt ­u tiªn cho viÖc huy ®éng vèn vµo ph¸t triÓn N«ng - L©m - Ng­ nghiÖp, nh­ng sè dù ¸n cã vèn FDI trong lÜnh vùc nµy vÉn chiÕm tû träng nhá. NÕu tÝnh ®Õn cuèi n¨m 1993 tû lÖ vèn ®Çu t­ vµo N«ng - L©m nghiÖp lµ 5,3%, Ng­ nghiÖp lµ 2,5%. Cuèi n¨m 2002 chØ cã 12 dù ¸n cã vèn FDI trong lÜnh vùc nµy. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2002, sè vèn thùc hiÖn ®¹t 1,29 tû USD chiÕm gÇn 53,3% vèn ®¨ng ký. ViÖt Nam lµ mét n­íc n«ng nghiÖp v× vËy cÇn ph¶i chó träng h¬n n÷a vµo viÖc thu hót vèn FDI giµnh cho ph¸t triÓn trong lÜnh vùc nµy. Vèn FDI vµo ngµnh Tµi chÝnh - Ng©n hµng chiÕm mét tû träng nhá, n¨m 1999 chiÕm 1,7% tæng sè vèn. Nh­ng ®Õn cuèi 2001, chØ chiÕm 1,48%. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, chØ cã 47 dù ¸n cã vèn FDI. §iÒu ®ã chøng tá thÞ tr­êng vèn ViÖt Nam ch­a ph¸t triÓn vµ kh«ng cã søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ tµi chÝnh quèc tÕ do hÖ thèng ng©n hµng cña ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña c¸c nhµ ®Çu t­. TÝnh ®Õn trung tuÇn th¸ng 4 n¨m 2003, c¶ n­íc ®· cã 133 dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc V¨n hãa, Gi¸o dôc, Y tÕ víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 638 triÖu USD, ®øng trªn c¶ ngµnh tµi chÝnh – ng©n hµng míi chØ thu hót ®­îc 47 dù ¸n víi 606 triÖu USD vèn ®Çu t­. Ngoµi BÖnh viÖn ViÖt – Ph¸p (TP.HCM) víi vèn ®Çu t­ 40 triÖu USD, th× cã 2 dù ¸n vÒ v¨n hãa – thÓ thao víi tæng vèn ®Çu t­ h¬n 150 triÖu USD ®ang ®­îc xem xÐt ®Ó cÊp giÊy phÐp. Nh­ vËy, sè dù ¸n vµ sè V§T n­íc ngoµi ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµo n­íc ta ph©n theo ngµnh kinh tÕ b­íc ®Çu ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé nhÊt ®Þnh, phôc vô môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tuy ch­a ph©n bè ®Òu. (Xem phô lôc 2) VÒ thu hót vèn FDI ph©n bè theo vïng Trong n¨m 2001 ®· cã 38 tØnh, thµnh phè thu hót ®­îc vèn FDI. N¨m ®Þa bµn cã sè vèn ®Çu t­ lín nhÊt ®ã lµ Bµ RÞa - Vòng Tµu (835 triÖu USD), TP. Hå ChÝ Minh (533 triÖu USD), §ång Nai (198 triÖu USD), B×nh D­¬ng (167,3 triÖu USD), Hµ Néi (166 triÖu USD). Ho¹t ®éng FDI khëi s¾c t¹i nhiÒu ®Þa ph­¬ng. So víi n¨m 2000, sè vèn míi thu hót trong n¨m 2001 ë Bµ RÞa - Vòng Tµu cao gÊp h¬n 10 lÇn, Hoµ B×nh gÊp h¬n 9 lÇn, Hµ Néi, Long An gÊp h¬n 3 lÇn, H¶i Phßng, H­ng Yªn gÊp ®«i... Mét sè ®Þa ph­¬ng tr­íc ®©y ch­a hoÆc sau mÊy n¨m ch­a thu hót thªm ®­îc dù ¸n míi nµo th× ®Õn n¨m nay ®· thu hót ®­îc hoÆc gia t¨ng, nh­ Phó Yªn, H¶i D­¬ng, Qu¶ng B×nh, B¾c Giang, Ninh ThuËn, Hµ T©y, Nam Hµ, Yªn B¸i,... Nh×n chung, FDI hiÖn ®ang tËp trung chñ yÕu vµo c¸c vïng kinh tÕ ®éng lùc §«ng Nam Bé (thu hót 20.271,2 triÖu USD, chiÕm 53,1% tæng sè vèn ®¨ng ký cßn hiÖu lùc cña c¶ n­íc), B¾c Bé (11.004,5 triÖu USD, chiÕm 28,8%). TÊt c¶ c¸c vïng, c¸c tØnh, thµnh phè cßn l¹i chØ cã 6.901 triÖu USD, chiÕm 18,1%. (Xem phô lôc 3) Theo MPI, tÝnh ®Õn hÕt quý I/2003, nÕu kh«ng kÓ lÜnh vùc dÇu khÝ, th× 10 ®Þa ph­¬ng dÉn ®Çu vÒ thùc hiÖn V§T n­íc ngoµi gåm : TP. HCM (5.451 triÖu USD), Hµ Néi (3.007 triÖu USD), §ång Nai (2.600 triÖu USD), B×nh D­¬ng (1.460 triÖu USD), H¶i Phßng (1.023 triÖu USD), Bµ RÞa – Vòng Tµu (676 triÖu USD), Thanh Ho¸ (410 triÖu USD), Kiªn Giang (394 triÖu USD), Kh¸nh Hoµ (288 triÖu USD) vµ VÜnh Phóc (263 triÖu USD). Cã mét sè tØnh kh«ng thùc hiÖn ®­îc mét ®ång V§T nµo lµ Kon Tum, Tuyªn Quang vµ §ång Th¸p (kh«ng kÓ nh÷ng dù ¸n ®· gi¶i thÓ). Nh­ vËy, sè vèn FDI ph©n bè ch­a ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¸c vïng cña ®Êt n­íc. §iÒu ®ã ®Æt ra yªu cÇu vÒ c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó kh¾c phôc sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng. VÒ thu hót vèn FDI theo ®èi t¸c Cho ®Õn thêi ®iÓm cuèi th¸ng 12/2002 ®· cã 3.669 dù ¸n cña c¸c tËp ®oµn, c«ng ty thuéc gÇn 70 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Sè c¸c tËp ®oµn vµ c«ng ty lín tÇm cì thÕ giíi tham gia ®Çu t­ ngµy cµng t¨ng. N¨m 2001 ®· cã thªm 4 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ lÇn ®Çu tiªn vµo ViÖt Nam. §ã lµ Thæ NhÜ Kú (4 dù ¸n víi 50,7 triÖu USD), Bungari (1 dù ¸n víi 4,39 triÖu USD), Turk & Caicos Islands (1 dù ¸n víi 1 triÖu USD), T©y Ban Nha (1 dù ¸n víi 200 ngh×n USD), n©ng sè n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam lªn 60. Trong sè c¸c quèc gia vµ l·nh thæ cã sè vèn ®¨ng ký h¬n 1 tû USD phÇn lín ®Òu thuéc khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, chiÕm 65,94% tæng vèn ®Çu t­ tÝnh ®Õn cuèi th¸ng 12 n¨m 2001. Sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cña Singapore chiÕm 18,04% tæng sè vèn ®øng vÞ trÝ thø nhÊt; §µi Loan ®øng vÞ trÝ thø hai chiÕm 13,61%; NhËt B¶n chiÕm 10,71%; Hµn Quèc chiÕm 8,75%; Hång K«ng chiÕm 7,37%; Th¸i Lan chiÕm 2,86%; Malaysia chiÕm 2,7%. C¸c c­êng quèc kinh tÕ lín cã xu h­íng më réng hîp t¸c trong lÜnh vùc ®Çu t­ víi n­íc ta. TÝnh ®Õn cuèi th¸ng 12 n¨m 2001 Hµ Lan ®øng thø nhÊt víi sè vèn lµ h¬n 573,85 triÖu USD; Ph¸p ®øng thø 2 víi sè vèn lµ h¬n 442,89 triÖu USD; ®øng thø 3 lµ §µi Loan víi 407 triÖu USD; Singapore ®øng thø 4 víi 270,78 triÖu USD; vµ ®øng thø 5 lµ NhËt víi 160,5 triÖu USD. (Xem biÓu ®å 2) BiÒu ®å 2: 5 nÒn kinh tÕ cã vèn FDI lín nhÊt ë VN (§¬n vÞ : triÖu USD) Nguån : Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 2001 - 2002 VÒ h×nh thøc liªn doanh vµ ®èi t¸c ViÖt Nam B¶ng 2 : FDI theo h×nh thøc ®Çu t­ 1988 - 2002 (TÝnh tíi ngµy 20/12/2002 - ChØ tÝnh c¸c dù ¸n cßn hiÖu lùc) (§¬n vÞ: triÖu USD) H×nh Thøc §Çu T¦ sè dù ¸n TV§T vèn ph¸p ®Þnh Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn BOT 6 1,332,975,000 411,385,000 216,941,200 H§HTKD 157 3,870,280,224 3,300,263,330 3,761,554,376 100% VNN 2,417 14,202,336,482 6,298,792,863 6,725,903,405 Liªn doanh 1,089 19,699,154,173 8,013,237,517 10,034,903,814 Tæng sè 3,669 39,104,745,879 18,023,678,710 20,739,302,795 (Nguån : Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, sè TÕt Quý Mïi) Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy, h×nh thøc ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi cã sè dù ¸n lín nhÊt, nh­ng sè vèn ®Çu t­ vµ vèn thùc hiÖn ®­îc l¹i kh«ng b»ng h×nh thøc liªn doanh. VÒ ®èi t¸c ViÖt Nam, trong sè c¸c hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®ang ho¹t ®éng, DNNN tham gia chiÕm 92% tæng sè c¸c doanh nghiÖp víi 96% sè dù ¸n vµ 99% sè vèn ®¨ng ký. Trong khi ®ã, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ. Nh­ vËy, tham gia hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi ë n­íc ta chñ yÕu lµ khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n chiÕm mét tû lÖ qu¸ nhá bÐ, thÓ hiÖn sù h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh vµ qu¶n lý cña khu vùc kinh tÕ nµy, ®©y lµ mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a n­íc ta vµ c¸c n­íc trong khu vùc khi tham gia hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi. 2.1.1.2. VÒ t×nh h×nh thùc hiÖn vèn FDI ë ViÖt Nam thêi gian qua TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2002, chØ tÝnh c¸c dù ¸n cßn hiÖu lùc, sè vèn ®· thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n FDI lµ 20,739 tû USD trong tæng vèn FDI kho¶ng 39,104 tû USD. Trong ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, kÕt cÊu h¹ tÇng l¹c hËu, c¸c nguån lùc còng nh­ chÝnh s¸ch ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn nhiÒu biÕn ®éng, thÞ tr­êng ph¸t triÓn ch­a ®Çy ®ñ... th× tû lÖ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc hiÖn ®­îc ë møc nh­ vËy lµ kh«ng thÊp. Tuy vËy, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm c¸c dù ¸n sau khi ®­îc phª duyÖt th­êng ch­a ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai ngay. Do ®ã, sè vèn thùc hiÖn trong n¨m chñ yÕu lµ cña c¸c dù ¸n ®· ®­îc phª duyÖt tõ nh÷ng n¨m tr­íc ®ã. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy lµ do: T¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ trong khu vùc buéc c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i dõng hoÆc chÊm døt kh«ng thÓ tiÕp tôc ®Çu t­. Mét sè nhµ ®Çu t­ khi lËp dù ¸n tÝnh to¸n ch­a thËt s¸t víi thùc tÕ nªn khi triÓn khai gÆp ph¶i mét sè vÊn ®Ò ph¸t sinh v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn cho triÓn khai dù ¸n. Mét sè nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, nªn triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n chËm, cã khi mÊt c¶ kh¶ n¨ng thùc hiÖn. §Õn hÕt n¨m 2001 ®· cã gÇn 1775 dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (b»ng 58,13% tæng sè dù ¸n cßn hiÖu lùc), 604 dù ¸n ®ang trong giai ®o¹n triÓn khai thùc hiÖn (b»ng 19,78% sè dù ¸n cßn hiÖu lùc), 437 dù ¸n ch­a triÓn khai nh­ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn (b»ng 14,3% sè dù ¸n cßn hiÖu lùc), 237 dù ¸n ch­a triÓn khai kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn cã thÓ bÞ rót giÊy phÐp (b»ng 7,76% sè dù ¸n cßn hiÖu lùc). Cã gÇn 800 dù ¸n sau mét thêi gian triÓn khai ®Õn nay cã nhu cÇu xin ®­îc t¨ng vèn, më réng s¶n xuÊt. Tæng sè vèn ®· ®­îc phª duyÖt t¨ng thªm lµ h¬n 6 tû USD (b»ng gÇn 15% tæng vèn ®¨ng ký vµ b»ng gÇn 30% sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp). Cã 127 dù ¸n hÕt h¹n thùc hiÖn hîp ®ång (b»ng 3,4% sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp). 792 dù ¸n ®· bÞ rót giÊy phÐp tr­íc thêi h¹n (chiÕm 14,77%). Bªn n­íc ngoµi gãp vèn chñ yÕu b»ng tiÒn mÆt vµ trang thiÕt bÞ do ®ã trong giai ®o¹n ®Çu triÓn khai dù ¸n, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n bÞ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tiÕn ®é gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi. Trong giai ®o¹n x©y dùng c¬ b¶n, ®èi t¸c n­íc ngoµi gÇn nh­ n¾m quyÒn ®iÒu hµnh toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña liªn doanh. Do tr×nh ®é c¸n bé, nªn rÊt Ýt liªn doanh mµ trong ®ã c¸n bé cña ®èi t¸c ViÖt Nam giµnh ®­îc tiÕng nãi chi phèi c¸c ho¹t ®éng nµy. §Õn hÕt n¨m 2001, c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®· ®­a vèn vµo thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam lµ 13.341 triÖu USD (gÊp gÇn 6 lÇn sè vèn cña ViÖt Nam tham gia vµo ho¹t ®éng nµy). §èi t¸c ViÖt Nam gãp vèn tham gia liªn doanh chñ yÕu b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ gi¸ trÞ thiÕt bÞ, nhµ x­ëng hiÖn cã. TÊt c¶ nguån vèn nµy th­êng ®­îc chuyÓn mét lÇn ngay vµo thêi ®iÓm b¾t ®Çu triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­, do ®ã nÕu theo giÊy phÐp ®¨ng ký th× bªn ViÖt Nam gãp 21,9% bªn n­íc ngoµi gãp 68,7%. Sè vèn gãp cña bªn ViÖt Nam ë thêi ®iÓm nµy gåm 74% b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt; 15% b»ng gi¸ trÞ nhµ x­ëng, thiÕt bÞ, vµ 11% lµ b»ng tiÒn mÆt, nguyªn vËt liÖu vµ c¸c dÞch vô. Sè vèn cña bªn n­íc ngoµi gåm 76,6% b»ng tiÒn mÆt vµ 15,4% b»ng gi¸ trÞ thiÕt bÞ, m¸y mãc, phÇn cßn l¹i lµ b»ng c¸c dÞch vô t­ vÊn, c«ng nghÖ... NÕu xÐt trªn tæng thÓ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam (kh«ng ph©n chia theo h×nh thøc ®Çu t­) th× tû träng vèn n­íc ngoµi ®ang chiÕm phÇn lín 85% trong tæng sè vèn ho¹t ®éng. Kh«ng nh÷ng thÕ, tû träng vèn n­íc ngoµi ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn, cßn tû träng vèn cña bªn ViÖt Nam ®· thÊp l¹i ®ang cã xu h­íng gi¶m xuèng ®¸ng kÓ. 2.1.2. Nh÷ng mÆt t¸c ®éng tÝch cùc vµ c¸c h¹n chÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam 2.1.2.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña ho¹t ®éng FDI ë ViÖt Nam Qua 15 n¨m, khu vùc FDI ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. ThËt khã cã thÓ ph©n ®Þnh râ nh÷ng g× lµ kÕt qu¶ riªng ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua do FDI mang l¹i. Song cã thÓ kh¸i l­îc trªn c¸c mÆt sau ®©y : Thø nhÊt, FDI ®· gãp phÇn quan träng bæ sung nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn cña nÒn kinh tÕ. Thø hai, FDI gióp ®iÒu chØnh cÊu tróc kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ph¸t triÓn søc m¹nh s¶n xuÊt vµ n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Thø ba, FDI gi÷ vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Thø t­, cïng víi ®Çu t­ trong n­íc, FDI ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc h×nh thµnh hÖ thèng 67 khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt trong c¶ n­íc, gãp phÇn ph©n bè l¹i c«ng nghiÖp mét c¸ch hîp lý, xö lý m«i tr­êng tèt h¬n, n©ng cao hiÖu qña ®Çu t­ vµ hiÖu lùc qu¶n lý. Thø n¨m, FDI gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Thø s¸u, FDI t¹o ra tiÒm lùc kinh tÕ quan träng cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Thø b¶y, FDI gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng thu nhËp. B¶ng 3: Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tû lÖ ®ãng gãp cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong GDP thêi kú 1990 - 2001 ChØ tiªu 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 Tèc ®é t¨ng GDP (%) 5,1 6,0 8,6 8,1 8,8 9,5 9,3 9,0 6,5 5,6 6,7 6,8 Tû lÖ ®ãng gãp cña FDI trong GDP (%) - - 2,0 3,6 6,1 6,9 7,7 8,6 9,5 10,3 12,2 13,5 Nguån: - Niªn gi¸m thèng kª ViÖt Nam n¨m 1998 cña NXB Thèng kª Hµ Néi 1999 - B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh FDI n¨m 1999- 2001 cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ FDI gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ C¸c nhãm ngµnh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thêi gian qua ®Òu t¨ng lªn nh­ng víi tèc ®é kh¸c nhau nªn ®· lµm thay ®æi tû träng cña c¸c ngµnh trong GDP. TÝnh trung b×nh trong thêi kú 1990 - 1997 n«ng nghiÖp t¨ng 4,4% thÊp h¬n nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng chung lµ 8,2%, tû träng trong GDP cña ngµnh n«ng nghiÖp gi¶m 9,6% trong vßng 5 n¨m (1990 - 1995). Thêi kú 1996 - 1998 gi¶m 2% vµ tõ chç lµ ngµnh cã tû träng cao nhÊt trong GDP trë thµnh ngµnh cã tû träng thÊp nhÊt. Nhãm ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é t¨ng cao nhÊt, trung b×nh 12,8% mét n¨m, tû träng GDP t¨ng 7,4% thêi kú 1990 - 1995; cßn thêi kú 1996 - 1999 t¨ng 12% vµ ®· trë thµnh nhãm ngµnh cã tû träng ®øng thø hai. Nhãm ngµnh dÞch vô cã tèc ®é t¨ng kh¸, b×nh qu©n 9% mét n¨m, cao h¬n tèc ®é t¨ng chung, tû träng trong GDP thêi kú 1990 -1995 t¨ng 3,3% cßn thêi kú 1996 - 1999 t¨ng 1,9%. Tû träng c¸c ngµnh trong GDP cña ViÖt Nam n¨m 1999 N«ng - L©m - Ng­ nghiÖp 26%; C«ng nghiÖp, X©y dùng 32,7% vµ DÞch vô 41,3%. Riªng n¨m 1998 khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm: 100% s¶n l­îng khai th¸c dÇu th«; 70% s¶n l­îng xe cã ®éng c¬; 50% s¶n l­îng thÐp; 49% s¶n l­îng hµng ®iÖn tö d©n dông; 32% s¶n l­îng giÇy da xuÊt khÈu; 18% s¶n l­îng thùc phÈm, ®å uèng; 16% s¶n l­îng hµng may mÆc; 14% s¶n l­îng s¶n phÈm ho¸ chÊt FDI gãp phÇn t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu. Víi lîi thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ víi thÞ tr­êng quèc tÕ, khu vùc cã vèn §TNN cã lîi thÕ trong xuÊt khÈu vµ ®· gãp phÇn t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Tû träng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc FDI trong tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tõ 2,5% n¨m 1991, 4,3% n¨m 1992 t¨ng lªn 22,4% n¨m 1999. §iÒu ®¸ng chó ý lµ trong giai ®o¹n võa qua nhiÒu doanh nghiÖp FDI ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng, chuÈn bÞ s¶n xuÊt hoÆc s¶n xuÊt thö nªn khu vùc nµy vÉn cßn t×nh tr¹ng nhËp siªu. Hai n¨m 1995 - 1996 mçi n¨m nhËp siªu trªn 1 tû USD, n¨m 1997 lµ 900 triÖu USD, n¨m 1998 lµ 686 triÖu USD vµ n¨m 1999 lµ 825 triÖu USD. Tû träng nhËp siªu cña khu vùc FDI th­êng chiÕm trªn d­íi 30% so víi tæng nhËp siªu cña ViÖt Nam. Song xu h­íng chung sÏ lµ t¨ng xuÊt khÈu tiÕn tíi c©n b»ng xuÊt nhËp khÈu vµ sÏ cã xuÊt siªu khi c¸c doanh nghiÖp FDI ®i vµo ho¹t ®éng. Khu vùc FDI ®ãng gãp tÝch cùc vµo nguån thu ng©n s¸ch. Nép ng©n s¸ch cña khu vùc nµy n¨m 1994 lµ 128 triÖu USD, n¨m 1995 lµ 195 triÖu USD, n¨m 1996 lµ 263 triÖu USD, n¨m 1998 lµ 320 triÖu USD vµ n¨m 1999 lµ 271 triÖu USD. FDI ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch hµng n¨m lµ trªn 1/4 tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc. Thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng hiÖn nay ë khu vùc nµy lµ 84 USD/ ng­êi/ th¸ng n¨m 1996, t¹o ra kho¶ng 300 triÖu USD thu nhËp cho ng­êi lao ®éng hµng n¨m. 2.1.2.2. Nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng FDI ë ViÖt Nam trong thêi gian qua MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan vµ ®ãng gãp kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong nhiÒu lÜnh vùc, nh­ng qua 15 n¨m ho¹t ®éng, FDI ®· béc lé mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt: Thø nhÊt, tèc ®é thu hót vµ thùc hiÖn nguån vèn FDI ®· bÞ ch÷ng l¹i vµ cã xu h­íng gi¶m._. ®¸nh gi¸ s¬ bé B­íc 2 : §¸nh gi¸ chi tiÕt, ®µm ph¸n vµ ra quyÕt ®Þnh 3.2.1.3. C¸c nguån th«ng tin phôc vô cho viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi §Ó cho c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI ®­îc tiÕn hµnh chu ®¸o vµ thuËn lîi cÇn cã c¸c nguån th«ng tin phong phó vµ ®a d¹ng, võa mang tÝnh hÖ thèng, võa cËp nhËt. C¸c nguån th«ng tin nµy bao gåm nhiÒu lo¹i. Th«ng tin thu thËp qua con ®­êng chÝnh thøc: Th«ng tin vÒ nhµ FDI do chÝnh hä cung cÊp, th«ng qua c¸c tµi liÖu giíi thiÖu vÒ s¶n phÈm cña hä tiªu thô trªn thÞ tr­êng. Th«ng tin qua c¸c s¸ch b¸o, tµi liÖu chuyªn m«n, sè liÖu thèng kª vÒ nhµ FDI. Th«ng tin qua héi chî, triÓn l·m. Th«ng tin thu thËp qua viÖc nghiªn cøu, thu thËp trùc tiÕp: Th«ng tin qua c¸c kh¶o s¸t ®iÒu tra thÞ tr­êng vÒ hµng ho¸, dÞch vô cña nhµ FDI. Th«ng tin qua viÖc trao ®æi trùc tiÕp víi chÝnh c¸c nhµ FDI vµ ng­êi ®¹i diÖn cña hä. Th«ng tin qua ý kiÕn cña céng ®ång doanh nghiÖp, hiÖp héi kinh doanh. Th«ng tin thu thËp qua c¸c kªnh chuyªn dïng Th«ng tin qua c¸c tæ chøc §¹i sø qu¸n, Th­¬ng vô. Th«ng tin mua cña c¸c tæ chøc chuyªn m«n 3.2.2. Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m tiÕp tôc hoµn thiÖn viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi §Ó n©ng cao h¬n chÊt l­îng c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI ®ßi hái sù cè g¾ng vµ phèi hîp gi÷a nhiÒu c¬ quan tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, c¸c c¬ quan tæng hîp vµ c¬ quan chuyªn ngµnh phï hîp víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña hä, ®ång thêi ®­îc ®iÒu hµnh bëi mét ®éi ngò chuyªn gia cã kinh nghiÖm vµ cã ®ñ nguån th«ng tin cÇn thiÕt. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu mµ khãa luËn ®Ò xuÊt nh»m tiÕp tôc hoµn thiÖn c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI trong thêi gian tíi. 3.2.2.1. NhËn thøc râ yªu cÇu vµ ý nghÜa cña viÖc lùa chän ®èi t¸c FDI - T¨ng c­êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vµ t¹o sù thèng nhÊt vÒ nhËn thøc ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña ®èi t¸c FDI tõ cÊp l·nh ®¹o ®Õn chuyªn viªn, tõ cÊp trung ­¬ng ®Õn cÊp tØnh, thµnh vµ doanh nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng FDI. - CÇn t¹o nªn sù chuyÓn biÕn nhËn thøc, hiÓu râ c¸c yªu cÇu, n¾m v÷ng c¸c b­íc c«ng viÖc liªn quan ®Õn c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI. Trªn c¬ së ®ã cã sù qu¸n triÖt, ph©n c«ng c¸c ®Çu mèi vµ c¸ nh©n ®¶m nhËn c¸c c«ng viÖc cã liªn quan, t¹o nªn sù thèng nhÊt vµ ®ång bé trong viÖc triÓn khai ho¹t ®éng lùa chän ®èi t¸c FDI. 3.2.2.2. Hoµn thiÖn tiªu chuÈn lùa chän ®èi t¸c FDI - Trong qu¸ tr×nh triÓn khai c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI cÇn cã sù trao ®æi lÉn nhau, rót kinh nghiÖm th­êng xuyªn, ®Ò xuÊt nh÷ng tiªu chuÈn lùa chän cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng. - CÇn ®óc rót nh÷ng tr­êng hîp ®iÓn h×nh tÝch cùc vµ tiªu cùc khi xem xÐt, ®¸nh gi¸, lùa chän ®èi t¸c FDI qua nh÷ng dù ¸n ®ang ho¹t ®éng ®Ó nhËn biÕt ®­îc nh÷ng dÊu hiÖu phong phó vµ ®a d¹ng cña nh÷ng ®iÓn h×nh vÒ ®èi t¸c FDI ®ã, t¨ng thªm sù nh¹y bÐn cña ®éi ngò c¸n bé chuyªn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. - ViÖc vËn dông c¸c tiªu chuÈn lùa chän cÇn cã sù c©n nh¾c linh ho¹t. Cã thÓ t×m nh÷ng th«ng tin thay thÕ sao cho võa ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý võa phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn. 3.2.2.3. TiÕp tôc hoµn thiÖn qui tr×nh vµ tæ chøc lùa chän, phèi hîp c¸c nguån th«ng tin phôc vô c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI CÇn qui ®Þnh ph­¬ng thøc phèi hîp, trao ®æi th«ng tin, bµn b¹c gi÷a c¸c bé phËn chuyªn m«n, gi÷a c¸c ngµnh c¸c cÊp ®Ó thóc ®Èy tiÕn ®é c«ng viÖc, ®¶m b¶o sù ®¸nh gi¸ toµn diÖn vµ kh¸ch quan vÒ ®èi t¸c FDI. Ph¸t hiÖn c¸c kh©u yÕu, c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc trong viÖc triÓn khai c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI. - Phèi hîp c¸c nguån th«ng tin ®Ó tiÕp cËn toµn diÖn, b¶o ®¶m tÝnh kh¸ch quan vµ trung thùc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng trong c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI. CÇn x©y dùng ng©n hµng d÷ liÖu vÒ c¸c ®èi t¸c FDI ë c¬ quan cã thÈm quyÒn, thùc hiÖn nèi m¹ng vµ chia sÎ th«ng tin víi c¸c ngµnh c¸c cÊp, kh¾c phôc sù chËm trÔ, s¬ sµi khi xö lý c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan. 3.2.2.4. Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô t­ vÊn phôc vô cho c«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI DÞch vô t­ vÊn lµ mét ho¹t ®éng cã qui m« ngµy cµng lín vµ cã ý nghÜa quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bao gåm nhiÒu lo¹i dÞch vô chuyªn ngµnh nh­ dÞch vô nghiªn cøu thÞ tr­êng, dÞch vô lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­, dÞch vô ph¸p lý... tõng b­íc h×nh thµnh dÞch vô mang tÝnh tæng hîp lµ nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ vÒ c¸c nhµ FDI. Chuyªn gia t­ vÊn th­êng ph¶i ®¶m nhiÖm c¸c kh©u lËp dù ¸n tiÒn kh¶ thi, lËp luËn chøng kinh tÕ kü thuËt vµ nghiªn cøu lùa chän ®èi t¸c. Ngoµi ra qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n còng cÇn ®Õn t­ vÊn. Bªn cung cÊp dÞch vô t­ vÊn cã thÓ lµ c¸c tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng, c¸c tæ chøc t­ vÊn chuyªn nghiÖp, c¸c viÖn nghiªn cøu, tr­êng ®¹i häc... cã thÓ ®¶m nhiÖm c¸c c«ng viÖc sau: - Thu thËp vµ xö lý c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. - Hç trî trong viÖc nghiªn cøu t×m ®èi t¸c. - Lµ cÇu nèi gi÷a nhµ ®Çu t­ trong n­íc víi nhµ FDI. - Hç trî c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc bæ khuyÕt kiÕn thøc, kinh nghiÖm. - Lµ ng­êi ph¶n biÖn kh¸ch quan khi quyÕt ®Þnh lùa chän ®èi t¸c. Sö dông dÞch vô t­ vÊn gióp gi¶m bít thêi gian vµ chi phÝ, n©ng cao ®é chuÈn x¸c cña kÕt qu¶ nghiªn cøu. Cho nªn, cÇn chó träng x©y dùng ®éi ngò chuyªn gia vÒ tõng lo¹i dÞch vô nh­ nghiªn cøu thÞ tr­êng, t­ vÊn ph¸p lý, t­ vÊn lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­.... KÕt hîp gi÷a c¸c chuyªn gia t­ vÊn cã kinh nghiÖm víi viÖc ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia trÎ. KÕt hîp gi÷a chuyªn gia trong n­íc víi chuyªn gia quèc tÕ. 3.3. KiÕn nghÞ vÒ ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 3.3.1. Hoµn thiÖn khung ph¸p lý vµ t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ CÇn nhanh chãng hoµn chØnh hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch FDI, ®Æc biÖt lµ LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam vµ n©ng cao hiÖu lùc thùc tiÔn cña chóng. Yªu cÇu cña hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch nµy lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, kh«ng chång chÐo, phï hîp víi luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ vµ cã sù ­u ®·i nhÊt ®Þnh nh»m khuyÕn khÝch §TNN. ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ FDI ®· ®­îc Nhµ n­íc ta chó ý ®Æc biÖt trong nh÷ng n¨m qua. GÇn ®©y nhÊt, víi nh÷ng néi dung míi, LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®­îc Quèc héi th«ng qua vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/07/2000 ®· t¹o ra nh÷ng hµnh lang ph¸p lý míi, phï hîp víi yªu cÇu míi cña thùc tiÔn kinh tÕ ViÖt Nam. ViÖc söa ®æi, bæ sung LuËt §TNN lÇn nµy lµ b­íc ®æi míi rÊt c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn vµ ®ång bé ho¸ hÖ thèng ph¸p luËt, xÝch l¹i gÇn h¬n mÆt b»ng luËt ph¸p quèc tÕ, t¹o cho m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng, hÊp dÉn h¬n. H­íng dÉn vµ thi hµnh nghiªm chØnh c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®· ®­îc luËt ho¸ t¹i LuËt §TNN vÒ c¸c lo¹i thuÕ, vÒ chuyÓn nh­îng vèn, vay ngo¹i tÖ, chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­; vÒ quyÒn sö dông, thÕ chÊp ®Êt thuª vµ tr¸ch nhiÖm, chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng... ViÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam lµ gi¶i ph¸p quan träng trong hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p cña Nhµ n­íc ta ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, cô thÓ lµ hoµn thiÖn thªm mét b­íc hµnh lang ph¸p lý bæ sung c¸c biÖn ph¸p ­u ®·i khuyÕn khÝch §TNN; t¨ng thªm ®iÒu kiÖn thuËn lîi, hÊp dÉn h¬n, b¶o ®¶m lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c nhµ §TNN, kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm vµ giµnh lîi thÕ trong c¹nh tranh, lùa chän ®èi t¸c, thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n FDI. ViÖt Nam cÇn m¹nh d¹n h¬n n÷a trong viÖc t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý do ho¹t ®éng §TNN t¹i ViÖt Nam theo xu h­íng ®ång bé ho¸ vÒ LuËt, t¨ng ­u ®·i vÒ tµi chÝnh cho nhµ ®Çu t­. CÇn coi träng c¶ viÖc ban hµnh qui chÕ míi, c¶ viÖc dì bá nh÷ng qui chÕ kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ (nh­ xem xÐt viÖc ®¸nh thuÕ trïng trong viÖc chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi hoÆc qui ®Þnh vÒ viÖc hoµn vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña bªn ViÖt Nam khi tham gia liªn doanh th× liªn doanh ®ã ph¶i nép thuÕ sö dông vèn nh­ mét tµi s¶n cè ®Þnh...). CÇn ph¶i tr¸nh sù chång chÐo, m©u thuÉn gi÷a c¸c luËt. CÇn sím ban hµnh LuËt BÊt §éng S¶n. §Æc biÖt, cÇn tiÕn tíi thèng nhÊt chung cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc vµ §TNN. ChuyÓn tõ ®iÒu chØnh trùc tiÕp sang ®iÒu chØnh gi¸n tiÕp theo c¬ chÕ thÞ tr­êng th«ng qua hÖ thèng c«ng cô ph¸p luËt ®ång bé. Nã võa t¹o hµnh lang ph¸p lý râ rµng, t¹o niÒm tin cho nhµ §TNN; võa h¹n chÕ quan liªu, cöa quyÒn, tham nhòng cña c¸c quan chøc lµm tæn th­¬ng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­. Gi¶i quyÕt mÒm dÎo c¸c tranh chÊp x¶y ra trong ho¹t ®éng ®Çu t­, nh­ sö dông träng tµi quèc tÕ... C¸c cÊp c¸c ngµnh cÇn ra nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn chi tiÕt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho luËt ®­îc triÓn khai cã hiÖu lùc, sím ®i vµo cuéc sèng vµ ®¶m b¶o lîi Ých cña nhµ ®Çu t­, lîi Ých cña Nhµ n­íc vµ ng­êi lao ®éng theo ®óng tinh thÇn b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch ph¶i lÊy ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia, nhµ §TNN vµ c¸c ®èi t¸c trong n­íc theo t×nh h×nh cô thÓ. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¶i ®­îc tæng kÕt theo ®Þnh kú ®Ó rót kinh nghiÖm, bæ sung hoµn thiÖn chÝnh s¸ch. §Ó khuyÕn khÝch ho¹t ®éng FDI cÇn quan t©m tíi mét sè chÝnh s¸ch: - ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai: cô thÓ ho¸ viÖc cho thuª, thÕ chÊp, chuyÓn nh­îng ®Êt ®ai; h×nh thµnh bé m¸y xö lý nhanh vµ hiÖu qu¶ (kÕt hîp gi÷a thuyÕt phôc ý thøc ph¸p luËt vµ c­ìng chÕ), gi¶m gi¸ thuª ®Êt, c«ng t¸c ®o ®¹c chØ nªn tiÕn hµnh tèi ®a 2 lÇn, thñ tôc ®¬n gi¶n, chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thÞ tr­êng vµ cã sù tho¶ thuËn víi ng­êi sö dông ®Êt. Xóc tiÕn viÖc x©y dùng ph¸p lÖnh ®Òn bï vµ t¸i ®Þnh c­, bá hÖ sè K khi x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt ®Òn bï thiÖt h¹i, qui ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi bÞ thu håi ®Êt ph¶i di chuyÓn ®Õn n¬i ë míi, qui ®Þnh b¾t buéc vÒ c¬ së h¹ tÇng nhÊt lµ tr­êng häc vµ c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh t¹i khu t¸i ®Þnh c­ vµ c¸c c«ng tr×nh phóc lîi kh¸c phôc vô ®êi sèng cña nh©n d©n. HiÖn nay c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng g©y chËm chÔ nhÊt trong viÖc triÓn khai dù ¸n ®Çu t­, Nhµ n­íc cÇn thÓ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt ®Ó cã c¨n cø cho c¸c ®Þa ph­¬ng tæ chøc thùc hiÖn thuËn lîi. - ChÝnh s¸ch thuÕ vµ hç trî tµi chÝnh: CÇn rµ so¸t l¹i c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh, tÝnh râ rµng vµ tÝnh dù ®o¸n ®­îc; thay ®æi nh÷ng bÊt hîp lý theo h­íng khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n thùc hiÖn tèt viÖc néi ®Þa ho¸, kh¾c phôc t×nh tr¹ng nhËp khÈu thµnh phÈm. Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu chÝnh s¸ch ­u ®·i tµi chÝnh nh­: gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò hoµn thuÕ, h­íng dÉn tèt viÖc hoµn thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho nhµ ®Çu t­ chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc dÔ dµng, tû lÖ vèn gãp hîp lý, hç trî c¸c dù ¸n ®· ®­îc cÊp phÐp h­ëng nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ lîi tøc, gi¸ thuª ®Êt míi; gi¶m thuÕ doanh thu cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, hç trî b¸n ngo¹i tÖ, tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp FDI. - CÇn cho phÐp c¸c tæ chøc tµi chÝnh hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh cho c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam ë doanh nghiÖp liªn doanh nh»m h¹n chÕ cao nhÊt møc thiÖt h¹i cña ViÖt Nam vµ c¸c nhµ §TNN t×m ®­îc ®èi t¸c trong n­íc cã ®ñ n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh. Bæ sung chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ thu phÝ ®Ó hoµn vèn nh»m ®­a h×nh thøc BOT, BTO, BT vµo thùc tiÔn. T¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng s«i ®éng ë c¸c thµnh phè lín, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. - ChÝnh s¸ch lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng: Hoµn thiÖn v¨n b¶n tuyÓn dông, chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý lao ®éng, ®µo t¹o, ®Ò b¹t, sa th¶i, tranh chÊp lao ®éng, thu nhËp... t¨ng c­êng vai trß cña c¬ quan thanh tra lao ®éng trong viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t, söa ®æi møc chÞu thuÕ thu nhËp cña ng­êi n­íc ngoµi theo h­íng n©ng cao møc khëi ®iÓm chÞu thuÕ vµ gi¶m møc thuÕ suÊt, gi¶m thuÕ thu nhËp cho ng­êi ViÖt Nam. Qui ®Þnh møc l­¬ng tèi thiÓu vµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho phï hîp víi t×nh h×nh míi (Qui ®Þnh sè 53/ 1999/ Q§-Ttg-ngµy 26/3/1999), n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc c«ng ®oµn trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN. C¸c c¬ quan h÷u quan nh­ Së lao ®éng nªn tho¶ thuËn víi c¸c nhµ ®Çu t­ vÒ c¸c tiªu chuÈn ®èi víi ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh xÐt tuyÓn, Së lao ®éng hay Ban qu¶n lý KCN - KCX nªn phèi hîp cïng nhµ ®Çu t­ ®Ó lùa chän lao ®éng cho phï hîp b»ng c¸ch doanh nghiÖp cã vèn §TNN cö c¸n bé chuyªn tr¸ch sang tham gia pháng vÊn, kiÓm tra hå s¬... Khi ®ã sÏ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tuyÓn dông lao ®éng, t×m kiÕm ®­îc lao ®éng phï hîp, gióp cho c¸c dù ¸n ®­îc triÓn khai ®óng tiÕn ®é, chÊt l­îng dù ¸n ®­îc n©ng cao. TiÕn tíi cho phÐp c¸c nhµ §TNN trùc tiÕp tuyÓn dông lao ®éng theo tiªu chuÈn cña hä. - ChÝnh s¸ch thÞ tr­êng vµ tiªu thô s¶n phÈm: KhuyÕn khÝch xuÊt khÈu s¶n phÈm chÊt l­îng cao, chÕ biÕn tinh; ph¸t triÓn s¶n phÈm cã th­¬ng hiÖu ViÖt Nam; nghiªn cøu ban hµnh chÝnh s¸ch chèng ®éc quyÒn, chèng ph¸ gi¸ hµng ho¸, x©y dùng LuËt c¹nh tranh, LuËt chèng ®éc quyÒn... ®Ó t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI; tr­êng hîp doanh nghiÖp FDI bÞ thua lç do viÖc b¸n s¶n phÈm d­íi gi¸ thµnh kÐo dµi v× ®éng c¬ kh«ng lµnh m¹nh cÇn ph¶i xö lý vÒ tr¸ch nhiÖm vµ kinh tÕ. B¶o hé thÞ tr­êng trong n­íc b»ng c¸ch ®Þnh h­íng c¸c ngµnh nghÒ ­u tiªn. CÇn cã chÝnh s¸ch ®Ó ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, tiÕn hµnh xóc tiÕn b¸n hµng ra thÞ tr­êng quèc tÕ. - ChÝnh s¸ch c«ng nghÖ: CÇn x©y dùng chiÕn l­îc thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, coi träng x©y dùng khu c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ s¹ch ë vïng thÝch hîp víi hÖ thèng qui chÕ râ rµng. M¸y mãc, thiÕt bÞ ®­a vµo gãp vèn hoÆc nhËp khÈu ph¶i qua gi¸m ®Þnh chÊt l­îng mét c¸ch kü l­ìng. Xö lý tho¶ ®¸ng viÖc nhËp thiÕt bÞ ®· qua sö dông theo nguyªn t¾c ®Ó nhµ ®Çu t­ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vµ tù quyÕt ®Þnh nh­ng ph¶i ®¶m b¶o c¸c qui ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng vµ m«i tr­êng. §µo t¹o c¸n bé qu¶n lý khoa häc c«ng nghÖ, th­êng xuyªn ®­a mét sè c¸n bé cã phÈm chÊt vµ chuyªn m«n cao ra n­íc ngoµi ®Ó tiÕp cËn th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸m ®Þnh chÊt l­îng c«ng nghÖ. B¶o ®¶m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ c«ng nghÖ b»ng viÖc x©y dùng LuËt së h÷u trÝ tuÖ. Bªn c¹nh viÖc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch nªu trªn, ®Ó t¨ng c­êng tÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ cÇn chó träng mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: - §Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ ®ång bé hãa hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n FDI: TiÕp tôc n©ng cao vai trß cña Nhµ n­íc trong x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nhÊt lµ h¹ tÇng ngoµi hµng rµo KCN. ¸p dông qui chÕ ­u ®·i cô thÓ ®èi víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ BOT, BTO, BT vµo c¸c dù ¸n, ®Þa bµn träng ®iÓm. Khi ®ã sÏ më réng h×nh thøc ®Çu t­ còng nh­ t¹o mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng hoµn thiÖn, cã chÊt l­îng cao trong KCN. - KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi: Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn trong n­íc cã vèn FDI. H×nh thøc nµy ®· phæ biÕn réng r·i trªn thÕ giíi vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸. §©y lµ lo¹i h×nh c«ng ty cã lîi thÕ vÒ huy ®éng vèn vµ møc ®é rñi ro thÊp so víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®Ó më réng qui m« ®Çu t­. Mét sè tËp ®oµn cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ®­îc phÐp thµnh lËp C«ng ty qu¶n lý vèn ®Ó ®iÒu hµnh chung vµ hç trî c¸c dù ¸n ®· ®Çu t­. - T¨ng c­êng tù do ho¸ ®Çu t­ cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi: Doanh nghiÖp FDI ®­îc phÐp thuª ®Êt ®Ó x©y dùng nhµ ë cho thuª hoÆc b¸n cho ng­êi n­íc ngoµi vµ ng­êi ViÖt Nam. FDI ®­îc kinh doanh trong lÜnh vùc b¶o hiÓm, ng©n hµng vµ mét sè lÜnh vùc dÞch vô kh¸c. Cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc tù do lùa chän h×nh thøc ®Çu t­, ®èi t¸c ®Çu t­, ngµnh nghÒ vµ ®Þa ®iÓm ®Çu t­. Xö lý linh ho¹t viÖc chuyÓn ®æi c¸c h×nh thøc ®Çu t­. Xem xÐt linh ho¹t h¬n viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông c«ng nghÖ cao, xuÊt khÈu phÇn lín s¶n phÈm, x©y dùng h¹ tÇng KCN ë ®Þa bµn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n, xem xÐt viÖc cho phÐp dù ¸n qu¶ng c¸o theo h×nh thøc liªn doanh. - §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t­: G¾n c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ víi ch­¬ng tr×nh dù ¸n, ®èi t¸c, ®Þa bµn cô thÓ. Bé, Ngµnh, UBND c¸c tØnh vµ thµnh phè ph¶i cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ trong kh©u t×m hiÓu, chuÈn bÞ dù ¸n, xem xÐt cÊp giÊy phÐp vµ triÓn khai. X©y dùng néi dung ®Ó ®­a lªn m¹ng Internet, c¸c t¹p chÝ quèc tÕ, c¸c dù ¸n, c¸c c«ng tr×nh, chÝnh s¸ch kªu gäi ®Çu t­ FDI ®Ó c¸c doanh nghiÖp, t­ nh©n n­íc ngoµi dÔ dµng nghiªn cøu t×m hiÓu. Göi tíi c¸c §¹i sø qu¸n ViÖt Nam ë n­íc ngoµi, c¸c tæ chøc ViÖt kiÒu danh môc c¸c dù ¸n FDI cÇn thu hót ®Çu t­. Tæ chøc c¸c kú héi nghÞ víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi, c¸c nhµ tµi trî, c¸c cuéc häp mÆt, tiÕp xóc víi nhµ ®Çu t­, häp b¸o ®Ó giíi thiÖu c¬ héi ®Çu t­. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ ®¬n gi¶n thñ tôc më v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c chi nh¸nh cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c héi nghÞ víi c¸c v¨n phßng n­íc ngoµi, ®¹i diÖn c¸c doanh nghiÖp FDI ho¹t ®éng ë ViÖt Nam, ®Ó n¾m b¾t ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña c¸c doanh nghiÖp FDI t×m ra h­íng gi¶i quyÕt. TiÕp tôc vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t­ FDI ®· ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®Çu t­ thªm dù ¸n míi hoÆc më réng quy m« dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. 3.3.2. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc C¶i c¸ch hµnh chÝnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ n­íc, thêi gian xö lý c«ng viÖc ®­îc rót ng¾n l¹i, c¸c nhµ ®Çu t­ r¶nh tay h¬n trong viÖc hoµn thiÖn c¸c thñ tôc ®Ó tËp trung vµo s¶n xuÊt kinh doanh nh»m t¹o ra nhiÒu lîi nhuËn h¬n. H¹n chÕ tèi ®a t×nh tr¹ng "nhiÒu cöa nhiÒu dÊu" trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®Ó trong t­¬ng lai gÇn, ho¹t ®éng FDI ph¶i ®­îc qu¶n lý víi Ýt cöa nhÊt, Ýt dÊu nhÊt; ®Æc biÖt, riªng vÒ thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®¨ng ký ho¹t ®éng th× cÇn ph¶i vÒ "mét cöa, mét dÊu". ViÖc phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan h÷u quan trong ho¹t ®éng ®Çu t­ nãi chung, FDI nãi riªng cÇn ph¶i chÆt chÏ h¬n, hiÖu qu¶ h¬n trªn c¬ së ph©n chia râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi vµ ph¶i cã h¹n ®Þnh râ thêi gian trong viÖc gi¶i quyÕt mét c«ng viÖc, kh¾c phôc t×nh tr¹ng nhiªu khª, cång kÒnh , kh«ng râ tr¸ch nhiÖm, nhòng nhiÔu cña c¸n bé hµnh chÝnh, tiÕn tíi xo¸ bá c¬ chÕ “xin – cho” NÕu c¬ quan ®Çu t­ lµm tèt chøc tr¸ch cña m×nh, gi¶m thiÓu thñ tôc hµnh chÝnh, bé m¸y gän nhÑ; c¸n bé cã n¨ng lùc, n¨ng ®éng, kh«ng tham nhòng víi c¸c chÝnh s¸ch cëi më sÏ tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ tiÒn b¹c cho nhµ §TNN nhanh chãng ®­a c¸c dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng còng nh­ thùc hiÖn tèt nh÷ng môc tiªu ®Ò ra trong c¸c dù ¸n. Thñ tôc sau giÊy phÐp cÇn lµm nhanh ®Ó dù ¸n ®­îc triÓn khai nhanh chãng; t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t­ khi dù ¸n ®i vµo vËn hµnh; kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn cã ®óng tiÕn ®é kh«ng vµ khi cÇn cã thÓ ®iÒu chØnh ngay, tr¸nh phiÒn hµ, l·ng phÝ. C«ng t¸c kiÓm tra tµi chÝnh kh«ng qu¸ 1 lÇn/ n¨m. T¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin, nèi m¹ng Internet ®Ó cËp nhËt th«ng tin, hiÓu thªm vÒ ®èi t¸c vµ giíi thiÖu m«i tr­êng ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña tõng tØnh, thµnh phè, khu vùc nãi riªng. M¹nh d¹n göi c¸n bé, nhµ nghiªn cøu kinh tÕ chuyªn tr¸ch vÒ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi lµm viÖc vµ häc tËp, hoÆc thuª chuyªn gia n­íc ngoµi vµo lµm viÖc ë nh÷ng kh©u mµ ta ch­a ®¶m ®­¬ng ®­îc hoÆc cßn yÕu (nh­ c«ng t¸c kiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng thiÕt bÞ, c«ng nghÖ...). T¨ng c­êng chØ ®¹o më réng m« h×nh ®µo t¹o theo ®Þa chØ ®¬n ®Æt hµng cña c¸c nhµ §TNN ®Ó cã ng­êi lao ®éng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ ë c¸c dù ¸n FDI. Kh«ng chØ cã viÖc ®µo t¹o chuyªn m«n, cÇn n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tr×nh ®é lý luËn g¾n víi thùc tiÔn vÒ chuyªn ngµnh kinh tÕ ®èi ngo¹i. §µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu hiÖn nay. Lùa chän nh÷ng c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng, giái ngo¹i giao, nh¹y bÐn, n¨ng ®éng trong c«ng viÖc ®Ó nhanh chãng trùc tiÕp n¾m b¾t ®­îc c¸c vÊn ®Ò còng nh­ cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt chóng. Chó träng ng­êi trÎ tuæi, thö th¸ch, sµng läc ngay trong ho¹t ®éng thùc tiÔn ®Ó t¹o ra mét líp ng­êi cã n¨ng lùc ®¸p øng ®­îc t×nh h×nh thùc tÕ. X¸c ®Þnh râ nhiÖm vô cô thÓ cña tõng c¸ nh©n. C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc thi nhiÖm vô cña hä ph¶i ®­îc thñ tr­ëng trùc tiÕp thùc hiÖn nghiªm tóc, th­êng xuyªn, ng¨n chÆn hiÖn t­îng g©y phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu hoÆc bª trÔ nhiÖm vô. CÇn cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm kinh tÕ, hµnh chÝnh, kû luËt ®èi víi c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong ho¹t ®éng FDI, tr¸nh t×nh tr¹ng trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, ®ïn ®Èy vµ qui tr¸ch nhiÖm mét c¸ch chung chung. ChØ ®¹o chÆt chÏ viÖc x©y dùng tæ chøc §¶ng, C«ng ®oµn, §oµn thanh niªn trong doanh nghiÖp cã vèn FDI. Trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n, c¸c nhµ §TNN th­êng gÆp ph¶i mét sè trë ng¹i nh­ thñ tôc hµnh chÝnh r­êm ra, thñ tôc xin phÐp sö dông ®Êt, xin phÐp x©y dùng, lÖ phÝ ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn, lÖ phÝ xÐt ®¬n thñ tôc h¶i quan... viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng lu«n lµ vÊn ®Ò nan gi¶i võa l·ng phÝ tiÒn cña võa mÊt nhiÒu thêi gian. §Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n nµy, cÇn x©y dùng qui chÕ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a ChÝnh phñ víi c¸c Bé, c¸c Bé qu¶n lý c¸c Ngµnh, UBND tØnh trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng §TNN theo ®óng thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc. Tr­íc m¾t, cÇn tËp trung tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p cô thÓ sau: - C¶i tiÕn thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­: CÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é, kiªn quyÕt chØ ®¹o tËp trung mét ®Çu mèi qu¶n lý thñ tôc triÓn khai dù ¸n FDI. ChÝnh phñ ®· cho phÐp UBND tØnh vµ Ban qu¶n lý KCN t¹i tØnh ®ã cã quyÒn trùc tiÕp cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n theo quyÕt ®Þnh sè 233/ 1998/ Q§-Ttg. C¸c ngµnh liªn quan cö c¸n bé biÖt ph¸i cã tr¸ch nhiÖm vµ n¨ng lùc c«ng t¸c t¹i Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ tØnh ®ã ®Ó gi¶i quyÕt nhanh thñ tôc tõ tr­íc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Õn kh©u qu¶n lý sau khi dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®Ó tr¸nh phiÒn hµ cho c¸c nhµ ®Çu t­, sím ®­a dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. Më réng diÖn ®¨ng ký cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ ®èi víi c¸c dù ¸n qui m« võa vµ nhá. §èi víi c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­ th× ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ­u ®·i ®Çu t­. - Qui ®Þnh thêi gian cÊp giÊy phÐp chËm nhÊt lµ 45 ngµy (®èi víi mét sè dù ¸n trong KCN cã qui m« nhá th× ®­îc cÊp phÐp d­íi 10 ngµy). §èi víi c¸c dù ¸n ph¶i lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr­êng, c«ng t¸c thÈm ®Þnh ph¶i khÈn tr­¬ng víi ®é chÝnh x¸c cao ®Ó gi¶m bít thêi gian vµ h¹n chÕ nhËp c«ng nghÖ l¹c hËu. §Ó thùc hiÖn yªu cÇu nµy, cÇn t¨ng c­êng thu thËp th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ trªn thÕ giíi vµ khu vùc; kiÖn toµn ®éi ngò c¸n bé, ®µo t¹o hä cã chuyªn m«n cao, cã tr¸ch nhiÖm, ph¶i trang bÞ cho hä nh÷ng c«ng cô kiÓm ®Þnh hiÖn ®¹i, qui ®Þnh l¹i c¸c thñ tôc kiÓm ®Þnh cho phï hîp víi yªu cÇu ®Æt ra. - §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc cÊp ®Êt ®ai, h¶i quan: nªn tiÕn hµnh kiÓm tra t¹i cöa khÈu víi thêi gian ng¾n, h¹n chÕ thêi gian göi hµng t¹i kho ®Ó kiÓm tra. Söa ®æi c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh vÒ cÊp thÞ thùc xuÊt nhËp c¶nh vµ gi¶m møc thu lÖ phÝ cÊp thÞ thùc xuÊt nhËp c¶nh ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi. 3.3.3. N©ng cao chÊt l­îng qui ho¹ch ®Çu t­ vµ xóc tiÕn m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng ®Çu t­ Cã ®­îc qui ho¹ch ®Çu t­ tèt sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña vèn ®Çu t­. CÇn ph¶i x©y dùng qui ho¹ch ®Çu t­ cho phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, qui ho¹ch FDI ph¶i lµ mét bé phËn h÷u c¬ trong qui ho¹ch ®Çu t­ chung. Vèn FDI ph¶i g¾n chÆt víi qui ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c vïng l·nh thæ vµ ®Æt trong tiÕn tr×nh héi nhËp, khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ so s¸nh cña n­íc ta, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. CÇn bæ sung, hoµn thiÖn qui ho¹ch ngµnh, qui ho¹ch kh«ng gian cho tõng quËn, huyÖn ®Ó t¹o ra mét c¬ cÊu kh«ng gian, c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý, ph¸t triÓn ®ång bé c¸c vïng kinh tÕ, c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®Êt n­íc. ¦u tiªn tËp trung ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp t¹o s¶n phÈm cã hµm l­îng chÊt x¸m vµ c«ng nghÖ cao nh­ chÕ t¹o m¸y c«ng cô vµ ®éng c¬; l¾p r¸p chÕ t¹o « t«, xe m¸y; ®å ®iÖn tö. Ph¸t triÓn trung t©m th­¬ng m¹i, thÞ tr­êng tµi chÝnh - ng©n hµng; thÞ tr­êng dÞch vô, t­ vÊn kü thuËt, tiÕp thÞ, dÞch vô kh¸ch s¹n, dÞch vô hµng kh«ng. H×nh thµnh mét sè siªu thÞ, trung t©m dÞch vô tæng hîp. C¸c Bé, Ngµnh trung ­¬ng phèi hîp chÆt chÏ víi thµnh phè trong viÖc x©y dùng qui ho¹ch ph¸t triÓn thµnh phè, tõ ®ã x©y dùng c¸c dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ vµ c«ng bè cho c¸c nhµ §TNN ®Ó hä dÔ dµng lùa chän dù ¸n, chän ®Þa ®iÓm ®Çu t­ cã hiÖu qu¶. N©ng cao chÊt l­îng qui ho¹ch tæng thÓ nãi chung, qui ho¹ch vµ danh môc dù ¸n kªu gäi vèn FDI nãi riªng sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ®Çu t­ trµn lan, ®Çu t­ theo phong trµo lµm phung phÝ nguån lùc, gi¶m hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n FDI, lµm cho nhµ §TNN gi¶m lßng tin. N©ng cao chÊt l­îng x©y dùng quy ho¹ch vµ danh môc dù ¸n FDI lµm c¬ së cho thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh vËn ®éng ®Çu t­, trªn c¬ së ®ã lùa chän §TNN phï hîp víi tõng dù ¸n. §æi míi ®a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc tæ chøc xóc tiÕn ®Çu t­ vµ kiÖn toµn n¨ng lùc hÖ thèng tæ chøc lµm c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t­ n­íc ngoµi. T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng ®èi t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi t¨ng c­êng hîp t¸c song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong khu«n khæ c¸c tæ chøc, diÔn ®µn khu vùc nh­ ASEAN, APEC, ASEM... 3.3.4. VÒ c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ phôc vô khu vùc kinh tÕ cã vèn FDI Cã nhiÒu bµi viÕt vÒ t×nh h×nh ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam cña c¸c t¸c gi¶ n­íc ngoµi trªn c¸c trang b¸o quèc tÕ tËp trung ph©n tÝch lý do t¹i sao ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam gi¶m trong nh÷ng n¨m võa qua. Mét trong nh÷ng lý do nan gi¶i lµ ViÖt Nam ®· ®Ó mÊt lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµo kh¶ n¨ng vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. T¹i sao l¹i cã thùc tÕ nh­ vËy? Nh÷ng chuyªn gia n­íc ngoµi tíi c«ng t¸c t¹i ViÖt Nam v× nh÷ng lý do nµy kh¸c kh«ng muèn tiÕp tôc lµm viÖc t¹i ViÖt Nam, lµm cho kh¶ n¨ng tuyÓn chän ®­îc c¸c chuyªn gia ®Ých thùc cã tr×nh ®é cao ®Ó gióp lao ®éng ViÖt Nam cã c¬ héi häc hái nghÒ nghiÖp ngµy mét khã kh¨n. C¸n bé lµ kh©u quyÕt ®Þnh nh­ng ®ang lµ kh©u yÕu nhÊt, hÇu hÕt c¸c c¸n bé cña bªn ViÖt Nam ®ang lµm viÖc trong c¸c liªn doanh ®Òu thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý vµ kiÕn thøc chuyªn m«n, ch­a n¾m v÷ng ph¸p luËt, h¹n chÕ vÒ ngo¹i ng÷. Mét sè c¸n bé ch­a thÊy hÕt träng tr¸ch cña m×nh trong vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u Nhµ n­íc trong liªn doanh, nhiÒu khi chØ v× lîi Ých c¸ nh©n lµm thua thiÖt lîi Ých chung. CÇn ph¶i lùa chän ®éi ngò c¸n bé trÎ, cã n¨ng lùc, cã b¶n lÜnh, võa n¾m v÷ng chuyªn m«n kü thuËt, båi d­ìng thªm cho hä vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng qu¶n lý, b¶o ®¶m chÕ ®é ®·i ngé phï hîp, bè trÝ hä ®¶m nhËn nh÷ng c­¬ng vÞ phï hîp trong c¸c dù ¸n cã vèn FDI. Ph¸t triÓn m¹nh c¸c tr­êng vµ c¸c trung t©m ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ cho c¸c dù ¸n FDI nãi chung, tr­íc hÕt lµ cho c¸c KCX vµ KCN tËp trung. §éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ nµy ph¶i cã tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é chuyªn m«n, kü n¨ng nghÒ nghiÖp, cã tÝnh kû luËt vµ kh¶ n¨ng phèi hîp trong c«ng t¸c, chó träng ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ g¾n liÒn víi c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ cao. 3.3.5. Mét sè biÖn ph¸p c¸c doanh nghiÖp cÇn ¸p dông trong lùa chän ®èi t¸c FDI Trong c¸c dù ¸n th× b¶n th©n doanh nghiÖp lµ ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn qu¸ tr×nh hîp t¸c, mét b­íc ®i sai còng sÏ ®em l¹i hËu qu¶ xÊu vÒ tµi chÝnh, uy tÝn cña doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc lùa chän ®óng ®èi t¸c ®Ó cïng nhau tiÕn hµnh dù ¸n ®¹t hiÖu qu¶ tèt lµ viÖc lµm tèi cÇn thiÕt. §Ó ®¶m b¶o ®­îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c b­íc sau: N¾m v÷ng LuËt vÒ ®Çu t­, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh luËt ®Çu t­ cña Nhµ n­íc. C¨n cø vµo c¸c tiªu chÝ vÒ lùa chän ®èi t¸c FDI cña Nhµ n­íc ®èi víi tõng lo¹i h×nh dù ¸n, vµ tõng ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau. TiÕn hµnh nghiªn cøu kü l­ìng, thu thËp th«ng tin vÒ ®èi t¸c mµ m×nh ®Þnh hîp t¸c qua nhiÒu nguån nh­ : C¸c b¹n hµng cò cña ®èi t¸c, C¸c trung t©m t­ vÊn, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, §¹i sø qu¸n cña n­íc ®Þnh ®Çu t­… §ång thêi tiÕn hµnh nghiªn cøu c«ng nghÖ cña n­íc ®Çu t­ xem cã phï hîp víi yªu cÇu vÒ kü thuËt, phï hîp víi thÞ tr­êng vµ ®¸p øng ®­îc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng hay kh«ng. Môc ®Ých tiÕn hµnh hîp t¸c ®Çu t­ lµ nh»m më réng thÞ phÇn cña doanh nghiÖp, v× vËy cÇn tiÕn hµnh kh¶o s¸t thÞ tr­êng cña n­íc ®Çu t­. Tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c c¬ quan chuyªn m«n trong khi th­¬ng th¶o Hîp ®ång nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý vµ sù chÆt chÏ cña hîp ®ång, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ c¸c ®èi t¸c kh«ng cã thiÖn ý lîi dông sù non yÕu vÒ tr×nh ®é cña c¸n bé. Lµm tèt c«ng t¸c “th­¬ng m¹i hãa’’ h×nh ¶nh cña m×nh. §Ó lµm tèt ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh tiÕp thÞ, trang bÞ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®Ó biÕt nhµ ®Çu t­ cÇn g×, muèn g×. Bëi v×, tiÕp thÞ lµ b­íc ®i ®Çu tiªn sau ®ã míi lµ giao dÞch, t×m hiÓu nhau b»ng nhiÒu h×nh thøc phong phó, khÐo lÐo kh¸c. Lùa chän c¸c c¸n bé cã n¨ng lùc chuyªn m«n cao vµ lßng nhiÖt t×nh ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc th­êng cã ¸p lùc lín trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Chó träng c«ng t¸c ®Çu t­ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn s©u vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. KÕt luËn Trong bèi c¶nh míi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, sù c¹nh tranh trong vÊn ®Ò thu hót FDI gi÷a c¸c n­íc ®ang vµ sÏ trë nªn hÕt søc gay g¾t. Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ trong khu vùc, mét lo¹t c¸c n­íc §«ng ¸ ®ang c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ vµ rÊt chó träng ®Õn viÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­. Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc t¹o ra sù thèng nhÊt vÒ quan ®iÓm trong chiÕn l­îc thu hót vµ sö dông FDI tõ ®ã ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña FDI lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi ViÖt Nam. C«ng t¸c lùa chän ®èi t¸c FDI ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ®¹t môc tiªu trªn. Lùa chän ®èi t¸c FDI lµ vÊn ®Ò lín cÇn ph¶i ®­îc ChÝnh phñ, c¸c Bé, c¸c Ban – Ngµnh qua t©m thÝch ®¸ng ®Ó cã thÓ gióp c¸c doanh nghiÖp lùa chän ®­îc nh÷ng ®èi t¸c ®Çu t­ tin cËy, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa – x· héi, vµ b¶o vÖ ®­îc m«i tr­êng cña ViÖt Nam. §iÒu nµy hÕt søc cÇn thiÕt cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, gãp phÇn hoµn thµnh chiÕn l­îc mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra. Lùa chän ®èi t¸c §TNN ph¶i xÐt trªn nh÷ng tiªu chÝ chung, râ rµng, ®Ó cho c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã nh÷ng c¨n cø thèng nhÊt thùc hiÖn. Trong xu h­íng toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ chung trªn thÕ giíi, c¸c n­íc ®Òu mong muèn hîp t¸c cïng ph¸t triÓn, trªn nguyªn t¾c ®«i bªn cïng cã lîi. Trong thÞ tr­êng c¸c nhµ §TNN réng lín nh­ hiÖn nay, viÖc chän ra ®­îc nh÷ng ®èi t¸c xøng ®¸ng, phï hîp cã ®ñ kh¶ n¨ng hîp t¸c lµ kh©u quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cho b­íc khëi ®Çu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. ._.