Nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương chi nhánh TP.HCM trong quá trình hội nhập

MUÏC LUÏC Muïc luïc Trang Danh muïc caùc kyù hieäu, chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng Danh muïc caùc hình veõ vaø bieåu ñoà Lôøi môû ñaàu Chöông 1: Nhöõng vaán ñeà chung veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh 1.1. Khaùi nieäm veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh ............................................. 01 1.2. Caùc loaïi coâng cuï taøi chính phaùi sinh chuû yeáu ....................................... 02 1.2.1. Hôïp ñoàng kyø haïn tieàn teä .......................................................................... 02 1.2.2. Hôïp ñoàng giao sau ................................................................................... 05 1.2.3. Hôïp ñoàng quyeàn choïn .............................................................................. 10 1.2.4. Hôïp ñoàng hoaùn ñoåi .................................................................................. 17 1.3. Vai troø cuûa caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh ............................................. 19 1.4. Lôïi ích töø coâng cuï taøi chính phaùi sinh. ................................................... 22 1.5 Caùc loaïi ruûi ro chuû yeáu treân thò tröôøng phaùi sinh. ................................ 24 1.6. ÖÙng duïng caùc coâng cuï phaùi sinh vaø doanh soá giao dòch ôû caùc ngaân haøng treân theá giôùi ................................................................................................. 26 Keát luaän chöông 1 ................................................................................................ 30 Chöông 2: Thöïc traïng veà nghieäp vuï kinh doanh coâng cuï phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp. HCM 2.1. Vò trí cuûa Tp.HCM trong quaù trình coâng nghieäp hoùa - hieän ñaïi hoùa ... 31 2.2. Cô sôû phaùp lyù lieân quan ñeán chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái ..................... 32 2.3. Thöïc traïng veà nghieäp vuï kinh doanh coâng cuï phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TP. HCM ............................................................................ 33 2.3.1. Söï xuaát hieän caùc coâng cuï phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi. .......... 33 2.3.2. Keát quaû khaûo saùt nhaän thöùc vaø nhu caàu söû duïng coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù cuûa doanh nghieäp .......................................................................... 35 2.3.3. Thöïc traïng veà nghieäp vuï kinh doanh saûn phaåm phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TP. HCM ........................................................................ 38 2.3.3.1. Hôïp ñoàng kyø haïn ( FORWARD) ............................................. 38 2.3.3.2. Hôïp ñoàng töông lai ( FUTURE ) .............................................. 43 2.3.3.3. Hoaùn ñoåi ( SWAP) .................................................................... 45 2.3.3.4. Quyeàn choïn ( OPTION) ............................................................. 49 2.3.4. Ñaùnh giaù keát quaû giao dòch baèng caùc coâng cuï phaùi sinh taïi caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp.HCM. ......................................................................... 54 2.3.5. Nhöõng haïn cheá vaø khoù khaên cuûa vieäc phaùt trieån vieäc kinh doanh caùc saûn phaåm phaùi sinh. ....................................................................................... 56 2.3.6. Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá ........................................................... 59 2.4. Ñaùnh giaù trieån voïng thò tröôøng phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. .................................................................... 63 2.5. Nhöõng cô hoäi cuûa vieäc phaùt trieån thò tröôøng phaùi sinh ....................... 64 Keát luaän chöông 2 ................................................................................................ 67 Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TP.HCM 3.1. Chieán löôïc phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh ............................... 68 3.2. Nhöõng ñieàu kieän ñeå phaùt trieån caùc coâng cuï phaùi sinh ........................ 72 3.2.1 Veà khaùch quan. ....................................................................................... 72 3.2.2. Veà phía caùc ngaân haøng thöông maïi ......................................................... 73 3.2.3. Veà phöông tieän, thieát bò. ......................................................................... 75 3.2. Moät soá giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän vaø phaùt trieån coâng cuï phaùi sinh . 75 3.3.1. Nhöõng giaûi phaùp ôû caáp ñoä vó moâ ............................................................. 76 3.3.2. Nhöõng giaûi phaùp ôû caáp ñoä vi moâ ............................................................ 77 3.4. Moät soá kieán nghò ...................................................................................... 85 3.4.1. Ñoái vôùi ngaân haøng Nhaø Nöôùc .................................................................. 85 3.4.2. Ñoái vôùi Boä Taøi Chính .............................................................................. 88 3.4.3. Nhöõng kieán nghò nhaèm khoáng cheá toån thaát xaûy ra khi söû duïng coâng cuï taøi chính phaùi sinh. .................................................................................................. 89 Keát luaän chöông 3 .............................................................................................. 91 Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT - FDI : Foreign direct Invest ment - Voán ñaàu tö tröïc tieáp töø nöôùc ngoaøi - HÑ : hôïp ñoàng - TCTD : Toå chöùc tín duïng - TP.HCM : Thaønh phoá Hoà Chí M inh - WTO : World Trade Organization – Toå chöùc thöông maïi theá giôùi DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 1.1. Tính toaùn phaàn buø hoaëc chieát khaáu tyû giaù kyø haïn. Baûng 1.2. Ñieàu chænh theo thò tröôøng Baûng 1.3. So saùnh söï khaùc bieät giöõa HÑ töông lai vaø HÑ kyø haïn Baûng 1.4. D oanh soá caùc giao dòch saûn phaåm phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi: Baûng 2.1. Keát quaû khaûo saùt veà vieäc söû duïng caùc coâng cuï phaùi sinh Baûng 2.2. Thu nhaäp töø hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä taïi caùc ngaân haøng Baûng 2.3. Doanh soá giao dòch ngoaïi teä taïi ba ngaân haøng ñieån hình taïi TP.HCM töø naêm 2005-2008 Baûng 2.4. Thöïc teá doanh soá giao dòch hoaùn ñoåi taïi ACB vaø VCB: Baûng 2.5. Bieåu phí giao dòch hoaùn ñoåi cuûa ngaân haøng Nhaø Nöôùc. Baûng 2.6. Doanh soá giao dòch quyeàn choïn ngoaïi teä ôû 03 ngaân haøng DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ VAØ BIEÅU ÑOÀ Hình 1.1: Giaù trò maø ngöôøi mua nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn Hình 1.2: Giaù trò maø ngöôøi baùn nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn Hình 1.3: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi mua quyeàn choïn mua Hình 1.4: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi baùn quyeàn choïn mua Hình 1.5: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi mua quyeàn choïn baùn Hình 1.6: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi baùn quyeàn choïn baùn Hình 1.7: Doanh soá giao dòch theo töøng loaïi saûn phaåm phaùi sinh treân caùc ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi Hình 1.8: Tyû leä % caùc ñoái töôïng aùp duïng coâng cuï phaùi sinh taïi caùc ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi Hình 2.1: Khaûo saùt nhaän thöùc phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù cuûa caùc doanh nghieäp Hình 2.2: Khaûo saùt nhu caàu phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù cuûa caùc doanh nghieäp Hình 2.3: Doanh soá giao dòch ngoaïi teä ôû VCB, ACB, Eximbank Hình 2.4:Doanh soá giao dòch quyeàn choïn ngoaïi teä ôû VCB, ACB, Eximbank. Hình 2.5: Caùc nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá LÔØI MÔÛ ÑAÀU ---o0o--- Hieän nay vôùi xu höôùng toaøn caàu hoaù kinh teá quoác teá vaø ñeå Vieät Nam coù theå theo kòp vôùi caùc quoác gia trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, caùc doanh nghieäp phaûi coá gaéng heát söùc ñeå haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh vaø naêng löïc caïnh tranh treân thöông tröôøng quoác teá. Thaønh phoá Hoà Chí Minh-trung taâm kinh teá quan troïng cuûa caû nöôùc, laø nôi hoaït ñoäng kinh teá naêng ñoäng nhaát, luoân ñi ñaàu trong caû nöôùc veà toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, cho neân ñaây cuõng laø nôi tieàm aån nhieàu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp do thò tröôøng caïnh tranh voâ cuøng gay gaét vaø khoác lieät. Vì theá, phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh – moät trong nhöõng coâng cuï ñeå phoøng ngöøa ruûi ro ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän laø vaán ñeà mang tính caáp baùch luoân ñöôïc söï quan taâm cuûa ngaân haøng Nhaø Nöôùc vaø caùc ngaân haøng t höông maïi ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tröïc tieáp tham gia hoaït ñoäng kinh doanh. Ngoaøi ra, Vieät Nam ñaõ gia nhaäp vaøo khoâng gian WTO, neân vieäc phaùt trieån coâng cuï hieän ñaïi naøy laø ñieàu taát yeáu vì ñoái vôùi theá giôùi coâng cuï naøy raát phoå bieán vaø phaùt trieån raát maïnh, doanh soá taêng lieân tuïc qua caùc naêm. Chính vì söï caàn thieát cuûa vaán ñeà mang tính caáp thieát naøy, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi nghieân cöùu “ Moät soá giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp.HCM” ñeå coù theå ñöa ra moät soá giaûi phaùp vaø kieán nghò nhaèm phaùt trieån ngaøy caøng phoå bieán hôn caùc coâng cuï naøy. Boá cuïc ñeà taøi goàm 03 chöông : Chöông 1 : Nhöõng vaán ñeà veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Chöông 2 : Thöïc traïng kinh doanh treân thò tröôøng taøi chính phaùi si nh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi TP.HCM Chöông 3 : Moät soá giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp.HCM. Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø phaân tích, ñaùnh giaù toång quan hoaït ñoäng kinh doanh caùc coâng cuï phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. Treân cô sôû ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp thieát thöïc ñeå töøng böôùc xaây döïng, öùng duïng vaø phaùt trieån caùc coäng cuï ñoù moät caùch coù hieäu quaû trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng cuõng nhö goùp phaàn laøm haïn cheá ruûi ro cho caùc doanh nghieäp noùi rieâng vaø cho caû neàn kinh teá noùi chung. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Ñeà taøi naøy nghieân cöùu veà tình hình kinh doanh caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi : Trong boái caûnh neàn kinh teá Vieät Nam coøn nhieàu baát caäp vaø ñang phaùt trieån nhö hieän nay, lónh vöïc taøi chính ngaân haøng vaãn coøn non treû, heä thoáng phaùp lyù chöa hoaøn chænh, söï lieân kieát giöõa caùc boä ngaønh vaãn chöa ñoàng boä, caùc saûn phaåm ngaân haøng chöa ña daïng vaø phong phuù ñeå phuïc vuï khaùch haøng ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp. Ñeà taøi nghieân cöùu naøy naèm trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng-moät lónh vöïc hoaït ñoäng kinh doanh coù lieân quan roäng raõi ñeán raát nhieàu lónh vöïc khaùc, do ñoù giôùi haïn phaïm vi cuûa ñeà taøi laø nghieân cöùu coâng cuï taøi chính phaùi sinh taïi caùc ngaân haøng thöông maïi ôû Tp.HCM -moät trung taâm kinh teá, thöông maïi lôùn cuûa caû nöôùc vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá nhanh vaø hieäu quaû hôn so vôùi caùc tænh, thaønh phoá khaùc. CHÖÔNG 1: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ COÂNG CUÏ TAØI CHÍNH PHAÙI SINH 1.1. Khaùi nieäm veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh 1.1.1. Lòch söû hình thaønh caùc coâng cuï taùi chính phaùi sinh Töø söï khôûi ñaàu ñôn giaûn vôùi hôïp ñoàng töông lai vaø kyø haïn... Thò tröôøng töông lai coù theå ñöôïc xem nhö ñaõ xuaát hieän töø thôøi trung coå. Luùc ñaàu ñoái töôïng cuûa caùc hôïp ñoàng töông lai treân thò tröôøng laø caùc maët haøng ñôn giaûn nhö luùa mì hay caø pheâ. Caùc nhaø ñaàu tö mua vaø baùn caùc hôïp ñoàng töông lai vôùi muïc ñích nhaèm giaûm bôùt söï lo ngaïi xaûy ra nhöõng bieán coá khieán giaù bò ñaåy leân cao hay xuoáng thaáp trong nhöõng thaùng sau ñoù. Ñeán nhöõng naêm thaäp nieân 80 cuûa theá kyû 20, caùc hôïp ñoàng future baét ñaàu nôû roä vaø phoå bieán trong caùc giao dòch thöông maïi. Haàu heát caùc thò tröôøng kyø haïn phaùt trieån sôùm laø caùc thò tröôøng ngoaïi hoái, coøn ñöôïc goïi laø thò tröôøng lieân ngaân haøng (interbank market). Thò tröôøng naøy phaùt trieån nhanh choùng nhôø vaøo söï thaû noåi cuûa caùc ñoàng tieàn maïnh vaøo ñaàu thaäp nieân 1970. Thò tröôøng lieân ngaân haøng bao goàm haøng traêm ngaân haøng khaép theá giôùi, hoï laø nhöõng ngöôøi thay maët cho chính hoï hoaëc cho khaùch haøng thöïc hieän caùc cam keát giao sau vaø kyø haïn vôùi nhau. ... ñeán nhöõng coâng cuï hieäu quaû nhö hoaùn ñoåi vaø quyeàn choïn Hoaùn ñoåi cuõng laø moät coâng cuï phaùi sinh döïa treân söï trao ñoåi vaø thöïc hieän hôïp ñoàng. Caùc giao dòch hoaùn ñoåi laø ñoäng löïc chính cuûa nhöõng taêng tröôûng treân hôïp ñoàng kyø haïn. Giao dòch ñaàu tieân cuûa thò tröôøng quyeàn choïn baét ñaàu ôû chaâu AÂu vaø Myõ töø ñaàu theá kyû 18. Nhöõng naêm ñaàu thò tröôøng hoaït ñoäng thaát baïi vì naïn tham nhuõng. Moät trong nhöõng ngöôøi lieân quan laø nhaø moâi giôùi coù quyeàn choïn veà moät loaïi coå phieáu nhaát ñònh ñaõ aên hoái loä ñeå giôùi thieäu coå phieáu cho khaùch haøng cuûa hoï. Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1900, moät nhoùm coâng ty ñaõ thaønh laäp hieäp hoäi nhöõng nhaø moâi giôùi vaø kinh doanh quyeàn choïn. M uïc ñích cuûa hieäp hoäi naøy laø cung caáp kyõ thuaät nhaèm ñöa nhöõng ngöôøi mua vaø nhöõng ngöôøi baùn laïi vôùi nhau. Thaùng 4 naêm 1973 Chicago Board of Trade laäp thò tröôøng môùi, Chicago Board Options Exchange, ñaëc bieät daønh cho trao ñoåi quyeàn choïn veà coå phieáu. Töø ñoù thò tröôøng quyeàn choïn trôû neân phoå bieán vôùi nhaø ñaàu tö. Ñeán thaäp nieân 80 cuûa theá kyû 20, thò tröôøng quyeàn choïn ñoái vôùi ngoaïi teä, chæ soá chöùng khoaùn vaø hôïp ñoàng töông lai ñaõ phaùt trieån ôû Myõ. Thò tröôøng chöùng khoaùn Philadelphia laø nôi giao dòch quyeàn choïn ngoaïi teä ñaàu tieân. 1.1.2. Khaùi nieäm veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh Coâng cuï phaùi sinh ñöôïc hieåu laø nhöõng coâng cuï ñöôïc phaùt haønh treân cô sôû nhöõng coâng cuï ñaõ coù nhaèm nhieàu muïc tieâu khaùc nhau nhö phaân taùn ruûi ro, baûo veä lôïi nhuaän hoaëc taïo ra lôïi nhuaän. Giaù trò cuûa coâng cuï phaùi sinh baét nguoàn töø moät soá coâng cuï cô sôû khaùc nhö tæ giaù, trò giaù coå phieáu, traùi phieáu, chæ soá chöùng khoaùn, laõi suaát... Treân thò tröôøng ngoaïi hoái coù 5 nghieäp vuï cô baûn ñöôïc giao dòch ñoù laø: giao ngay (spot), kyø haïn (forward), hoaùn ñoåi (swap), giao sau (future) vaø quyeàn choïn (option). Trong ñoù giao ngay ñöôïc xem laø nghieäp vuï cô baûn, caùc nghieäp vuï coøn laïi ñöôïc xem laø phaùi sinh. 1.2 Caùc loaïi coâng cuï taøi chính phaùi sinh chuû yeáu ñöôïc thöïc hieän taïi caùc ngaân haøng thöông maïi. 1.2.1. Hôïp ñoàng kyø haïn tieàn teä: laø moät thoûa thuaän giöõa moät doanh nghieäp vaø moät ngaân haøng hay giöõa hai ngaân haøng vôùi nhau ñeå trao ñoåi moät soá löôïng tieàn nhaát ñònh vôùi moät tyû giaù xaùc ñònh goïi laø tyû giaù kyø haïn vaøo moät ngaøy naøo ñoù trong töông lai. Khi doanh nghieäp ( hay ngaân haøng thöù 2) coù nhu caàu chi traû hoaëc caùc khoaûn phaûi thu trong töông lai, coù theå thieát laäp hôïp ñoàng kyø haïn ñ eå coá ñònh tyû giaù maø taïi möùc tyû giaù naøy coù theå mua hoaëc baùn moät ngoaïi teä naøo ñoù. Tyû giaù coù kyø haïn thöôøng ñöôïc yeát theo hai caùch: yeát giaù theo kieåu outright vaø yeát giaù theo kieåu swap. Tyû giaù coù kyø haïn theo kieåu outright ñôn giaûn laø giaù caû cuûa moät ñoàng tieàn naøy tính baèng moät soá ñôn vò ñoàng tieàn kia. Noù cuõng ñöôïc nieâm yeát töông töï nhö tyû giaù giao ngay chæ khaùc moät ñieàu laø tyû giaù ñöôïc hai beân xaùc ñònh vaø thoûa thuaän ôû hieän taïi nhöng seõ ñöôïc aùp duïng trong töông lai. Tyû giaù theo kieåu swap chæ yeát phaàn cheânh leäch theo soá ñieåm caên baûn (basic points) giöõa tyû giaù coù kyø haïn vaø t yû giaù giao ngay töông öùng. Yeát giaù theo kieåu swap thöôøng ñöôïc söû duïng treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, töùc laø trong giao dòch giöõa moät ngaân haøng naøy vôùi moät ngaân haøng khaùc. Tyû giaù coù kyø haïn (forward rate) laø tyû giaù aùp duïng trong töông lai nhöng ñöôïc xaùc ñònh ôû hieän taïi. Tyû giaù naøy aùp duïng cho caùc giao dòch mua baùn ngoaïi teä coù kyø haïn vaø ñöôïc xaùc ñònh döïa treân cô sôû tyû giaù giao ngay vaø laõi suaát treân thò tröôøng tieàn teä. Goïi: - F: laø tyû giaù coù kyø haïn. - S: laø tyû giaù giao ngay. - rd: laø laõi suaát cuûa ñoàng tieàn ñònh giaù. - ry: laø laõi suaát cuûa ñoàng tieàn yeát giaù. Ta coù tyû giaù coù kyø haïn ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng thöùc sau: 1 + rd F = S x ___________ (1.1) 1 + ry Coâng thöùc (1.1) treân ñaây döïa treân côû sôû lyù thuyeát caân baèng laõi suaát (interest rate parity) – IRP. Lyù thuyeát naøy noùi raèng cheânh leäch laõi giöõa hai quoác gia phaûi ñöôïc buø ñaép bôûi cheânh leäch tyû giaù giöõa hai ñoàng tieàn ñeå nhöõng ngöôøi kinh doanh cheânh leäch giaù khoâng theå söû duïng hôïp ñoàng coù kyø haïn kieám lôïi nhuaän treân cô sôû cheânh leäch laõi suaát. ÔÛ Vieät Nam caùc ngaân haøng thöông maïi thöôøng aùp duïng phoå bieán coâng thöùc gaàn ñuùng cuûa coâng thöùc (1) hôn. Ta coù theå vieát laïi coâng thöùc (1) nhö sau: 1 + rd 1 + rd + ry - ry rd - ry F = S __________ = S ______________________ = S + S ___________ (1.2) 1 + ry 1 + ry 1 + ry Vì laõi suaát ry thöôøng nhoû neân ta coù theå xaáp xæ 1 + ry ~ 1. Khi aáy, coâng thöùc naøy coù theå vieát laïi thaønh F = S + S(rd - ry). ÔÛ ñaây laõi suaát tính theo ñôn vò phaàn traêm moät naêm. Neáu chuyeån ñoåi laõi suaát thaønh ñôn vò phaàn traêm cho kyø haïn n ngaøy vaø naêm coù 360 ngaøy thì ta seõ coù coâng thöùc: S(rd - ry)n F = S + _____________ (1.3) 100 x 360 Treân thò tröôøng quoác teá, hôïp ñoàng kyø haïn toûa ra thích hôïp hôn ñoái vôùi caùc coâng ty lôùn vì vaäy caùc giao dòch thöôøng coù giaù trò ít nhaát laø moät trieäu ñoâla trôû leân. Caùc khaùch haøng vaø coâng ty nhoû thöôøng raát ít söû duïng hôïp ñoàng kyø haïn. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, ngaân haøng coù theå yeâu caàu caùc khaùch haøng kyù quyõ ban ñaàu ñeå thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình. Trong moät soá tröôøng hôïp khaùc, ngaân haøng coù nieàm tin hoaøn toaøn vaøo khaùch haøng vaø hoï khoâng yeâu caàu kyù quyõ ban ñaàu. Caùc hôïp ñoàng kyø haïn coù öu ñieåm laø ñöôïc thieát keá thích hôïp ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa caû hai beân caû veà qui moâ giao dòch vaø ngaøy giao kyø haïn. Moät soá caùc hôïp ñoàng kyø haïn coù caùc thôøi gian ñaùo haïn khoâng ñaït tieâu chuaån nhö 37 ngaøy hoaëc 81 ngaøy nhöng chi phí giao dòch cuûa hôïp ñoàng kyø haïn daïng naøy thì ñaét hôn bình thöôøng. Tuy nhieân, moät baát lôïi cuûa hôïp ñoàng kyø haïn laø noù khoâng theå huûy boû ñôn phöông maø khoâng coù söï thoûa thuaän cuûa hai ñoái taùc; nghóa vuï cuûa moãi beân khoâng ñöôïc chuyeån giao cho beân thöù ba. Hôïp ñoàng kyø do ñoù khoâng phaûi laø moät daïng hôïp ñoàng coù tính thanh khoaûn cao. Moät baát lôïi nöõa laø khoâng coù gì baûo ñaûm raèng seõ khoâng coù moät beân vôõ nôï vaø huûy boû caùc nghóa vuï hôïp ñoàng. Ñieàu naøy deã xaûy ra khi tyû giaù kyø haïn vaø tyû giaù giao ngay coù söï cheânh leäch lôùn vaøo thôøi ñieåm ñeán haïn. Baûng 1.1: Tính toaùn phaàn buø hoaëc chieát khaáu tyû giaù kyø haïn. Caùc loaïi tyû giaù ñoái vôùi ñoàng baûng Anh Giaù trò Kyø haïn Phaàn buø hoaëc chieát khaáu kyø haïn ñoái vôùi ñoàng baûng Anh Tyû giaù giao ngay $1,681 Tyû giaù kyø haïn 30 ngaøy $1,680 30 ngaøy $1,680-$1,681 360 $1,681 30 Tyû giaù kyø haïn 90 ngaøy $1,677 90 ngaøy $1,677-$1,681 360 $1,681 90 Tyû giaù kyø haïn 180 ngaøy $1,672 180 ngaøy $1,672-$1,681 360 $1,681 180 Caùc hôïp ñoàng kyø haïn ngaøy nay khoâng chæ coù ôû caùc nöôùc phaùt trieån maø coøn coù ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån nhö Chile, Mexico, Haøn Quoác, Ñaøi Loan, Thaùi Lan. ÔÛ Vieät Nam cuõng böôùc ñaàu hình thaønh caùc hôïp ñoàng kyø haïn trong kinh doanh nhöng vôùi qui moâ raát nhoû vaø khoâng soâi ñoäng do ngaân haøng Nhaø Nöôùc khoáng cheá bieân ñoä giao dòch tyû giaù kyø haïn vaø thôøi haïn vaø do ñoù khoâng phaûn aùnh cung caàu thaät treân thò tröôøng kyø haïn. 1.2.2. Hôïp ñoàng töông lai: Hôïp ñoàng töông lai (giao sau) laø moät thoûa thuaän mua baùn moät soá löôïng ngoaïi teä ñaõ bieát theo tyû giaù coá ñònh taïi thôøi ñieåm hôïp ñoàng coù hieäu löïc vaø vieäc chuyeån giao ngoaïi teä ñöôïc thöïc hieän vaøo moät ngaøy trong töông lai ñöôïc xaùc ñònh bôûi Sôû giao dòch. Tuy nhieân, khaùc vôùi hôïp ñoàng coù kyø haïn, hôïp ñoàng giao sau chæ saün saøng cung caáp ñoái vôùi moät vaøi loaïi ngoaïi teä maø thoâi. Chaúng haïn, thò tröôøng Chicago chæ cung caáp hôïp ñoàng vôùi saùu loaïi ngoaïi x = -0,71% x = -0,95% x = -1,7 % teä maïnh ñoù laø GBP, CAD, EUR, JPY, CHF vaø AUD. Thò tröôøng giao sau thöïc chaát chính laø thò tröôøng coù kyø haïn ñöôïc tieâu chuaån hoùa veà loaïi ngoaïi teä giao dòch, soá löôïng ngoaïi teä giao dòch vaø ngaøy chuyeån giao ngoaïi teä. Taát caû caùc hôïp ñoàng giao sau ñeàu thöïc hieän giao dòch ôû Sôû giao dòch coù toå chöùc. Sôû giao dòch laø ngöôøi ñeà ra quy cheá vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi vieân. Hoäi vieân cuûa Sôû giao dòch laø caùc caù nhaân, coù theå laø ñaïi dieän cuûa caùc coâng ty, ngaân haøng thöông maïi hay caù nhaân coù taøi khoaûn rieâng. Ñeå deã hieåu hôn veà caùch thöùc thöïc hieän moät hôïp ñoàng giao sau, ta seõ xem xeùt ví duï: Giaû söû vaøo ngaøy thöù nhaát, hôïp ñoàng mua baûng Anh giao sau vaøo thaùng 06 vôùi giaù môû cöûa laø $1,350/£. Nhö vaäy moät hôïp ñoàng £62.500 coù giaù thò tröôøng laø: $1,350/£ x £62.500 = $ 84.375. giaû söû kyù quyõ ban ñaàu laø $2.000. giaù thanh toaùn laø giaù ñöôïc xaùc ñònh vaøo cuoái ngaøy laø $1,3512/£. Khi taøi khoaûn kyù quyõ cuûa ngöôøi mua ñöôïc ñieàu chænh taêng thì taøi khoaûn cuûa ngöôøi baùn ñöôïc ñieàu chænh giaûm vôùi cuøng moät soá löôïng töông öùng vaø ngöôïc laïi. Baûng 1.2: Ñieàu chænh theo thò tröôøng Ngaøy Giaù môû cöûa Giaù hôïp ñoàng Ñieàu chinh kyù quyõ Goùp theâm vaøo(+) hoaëc ruùt ra (-) khoûi quyõ Taøi khoaûn kyù quyõ Môû cöûa $1,3500/£ $84.375 0 +$2,000 $2,000 Thanh toaùn $1,3512/£ $84.450 + $75 0 $2,075 Thanh toaùn $1,3408/£ $/83.800 - $650 0 $1,425 Thanh toaùn $1,3400/£ $83.750 - $50 +$625 $2,000 Thanh toaùn $1,3355/£ $84.687,5 + $937,5 -$937,5 $2,000
Ví duï veà khoaûn laõi loã kinh doanh ñöôïc bieåu dieãn treân ñoà thò vaø moâ hình ñònh giaù:. Giaù trò maø ngöôøi mua trong HÑ töông lai nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn laø: (ST – F) Ví duï, ST = 6.000ñ. Theo hôïp ñoàng töông lai, A mua 1 kg gaïo cuûa B vôùi giaù F = 5.000ñ. Ngay laäp töùc A coù theå baùn ra thò tröôøng vôùi giaù 6.000ñ, vaø thu veà khoaûn lôïi roøng cuûa A laø ST – F = 1.000ñ Hình 1.1: Giaù trò maø ngöôøi mua nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn Ngöôïc laïi, neáu ST = 4.000ñ, thì A vaãn phaûi mua cuûa B 1 kg gaïo vôùi giaù F = 5.000ñ do hôïp ñoàng raøng buoäc, trong khi mua ôû thò tröôøng thì chæ maát 4000ñ. Vaäy, khoaûn lôïi roøng cuûa A laø ST – F = -1.000ñ, hay A bò loã 1.000ñ. Giaù trò maø ngöôøi baùn trong HÑ töông lai nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn laø: (F – ST ) Ví duï, ST=4.000ñ. Theo hôïp ñoàng, B phaûi baùn 1 kg gaïo cho A vôùi giaù F=5.000ñ. Ñeå coù ñöôïc 1kg gaïo naøy, B coù theå mua treân thò tröôøng vôùi giaù ST=4.000ñ. Baùn laïi cho A vôùi giaù F=5.000ñ, B thu veà khoaûn lôïi F-ST= 1.000ñ. Ngöôïc laïi, neáu ST = 6.000ñ, thì B vaãn phaûi baùn cho A 1 kg gaïo vôùi giaù F=5.000ñ do hôïp ñoàng raøng buoäc, trong khi baùn treân thò tröôøng thì ñöôïc tôùi 3.000ñ. Vaäy, khoaûn lôïi roøng cuûa B laø F - ST = -1.000ñ, hay B bò loã 1.000ñ. F Giaù trò ngöôøi mua nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn ST ST - F Giaù taøi saûn cô sôû khi ñaùo haïn Hình 1.2: Giaù trò maø ngöôøi baùn nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn Giaù trò cuûa HÑ töông lai  Ñaët: F laø giaù töông lai ñöôïc thieát laäp luùc thoaû thuaän ST laø giaù thò tröôøng ôû thôøi ñieåm ñaùo haïn Vm, Vb laàn löôït laø giaù trò nhaän ñöôïc ñoái vôùi ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn  Ñoái vôùi ngöôøi mua: Vm = ST – F  ST > F => Vm > 0 => ngöôøi mua lôøi  ST Vm ngöôøi mua loã  Ñoái vôùi ngöôøi baùn: Vb = F – ST  ST > F => Vb ngöôøi baùn loã  ST Vb > 0 => ngöôøi baùn lôøi Ñònh giaù HÑ töông lai Doøng tieàn ñaàu kyø Doøng tieàn cuoái kyø  Vay S0 S0 -S0(1+rf)  Mua taøi saûn cô sôû -S0 ST+D vôùi giaù S0  Baùn HÑ töông lai 0 F0-ST taøi saûn cô sôû  Coäng 0 F0 – S0(1+rf) + D Vaäy: F0 = S0(1+rf) – D F Giaù taøi saûn cô sôû khi ñaùo haïn Giaù trò ngöôøi baùn nhaän ñöôïc khi ñaùo haïn ST F - ST Goïi d = D/S0 (tyû leä laõi coå töùc), ta coù: F0 = S0(1+rf –d) Neáu hôïp ñoàng töông lai coù kyø haïn T thì: F0 = S0(1+rf –d)T Hôïp ñoàng giao sau coù caû öu laãn nhöôïc ñieåm khi söû duïng. Öu ñieåm cuûa noù tröôùc tieân laø saün saøng cung caáp nhöõng hôïp ñoàng coù giaù trò nhoû. Keá ñeán noù cho pheùp caùc beân tham gi a coù theå sang nhöôïng laïi hôïp ñoàng ôû baát kyø thôøi ñieåm naøo tröôùc khi hôïp ñoàng heát haïn. Vôùi hai öu ñieåm naøy hôïp ñoàng giao sau deã daøng thu huùt nhieàu ngöôøi tham gia. Ngöôïc laïi, hôïp ñoàng giao sau coù nhöôïc ñieåm laø chæ cung caáp giôùi haïn cho moät vaøi ngoaïi teä maïnh vaø moät vaøi ngaøy chuyeån giao ngoaïi teä trong naêm maø thoâi. Keá ñeán, hôïp ñoàng giao sau laø hôïp ñoàng baét buoäc phaûi thöïc hieän khi ñeán haïn chöù khoâng cho ngöôøi ta quyeàn ñöôïc choïn nhö t rong hôïp ñoàng quyeàn choïn. Noùi chung giao dòch giao sau coù theå boå sung cho giao dòch kyø haïn vaø hoaùn ñoåi ôû tính chaát thöïc hieän thanh toaùn haèng ngaøy nhaèm baûo ñaûm cho nhaø ñaàu cô coù theå taän duïng cô hoäi neáu thò tröôøng bieán ñoäng coù lôïi cho hoï. Tuy nhieân, neáu thò tröôøng bieán ñoäng baát lôïi nhaø ñaàu cô khoâng coù quyeàn töï yù ruùt khoûi thò tröôøng. Tính chaát “coù quyeàn” naøy chæ coù theå coù ñöôïc trong giao dòch quyeàn choïn. Baûng 1.3: So saùnh söï khaùc bieät giöõa hôïp ñoàng töông lai vaø hôïp ñoàng kyø haïn Ñieåm khaùc bieät HÑ kyø haïn HÑ töông lai Quy moâ hôïp ñoàng Thieát keá thích hôïp cho nhu caàu töøng caù nhaân Ñöôïc tieâu chuaån hoùa Ngaøy giaù trò Thieát keá thích hôïp cho nhu caàu töøng caù nhaân Ñöôïc tieâu chuaån hoùa( vaøo thöù tö tuaàn thöù ba cuûa caùc thaùng 3,6,9,12… Caùc thaønh vieân tham gia Caùc ngaân haøng, caùc nhaø moâi giôùi vaø caùc coâng ty ña Caùc ngaân haøng, caùc nhaø moâi giôùi vaø caùc coâng t y quoác gia, nhöõng nhaø ñaàu tö phoøng ngöøa ruûi ro ña quoác gia, thích hôïp cho caùc nhaø ñaàu cô Yeâu caàu kyù quyõ Thöôøng laø khoâng, ñoâi khi ñoøi hoûi haïn möùc tín duïng töø 5%-10% Baét buoäc kyù göûi vôùi moät soá löôïng nhaát ñònh vaø ñieàu chænh theo thò tröôøng haèng ngaøy Nhaø baûo ñaûm Khoâng Coâng ty thanh toaùn buø tröø Nôi trao ñoåi Thoâng qua maïng ñieän thoaïi toaøn caàu Saøn giao dòch trung taâm vôùi heä thoáng thoâng tin toaøn caàu Tính thanh khoaûn Haàu heát caùc quyeát toaùn bôûi caùc giao nhaän thöïc söï Haàu heát ñöôïc buø tröø vò theá, raát ít coù giao nhaän thöïc söï Chi phí giao dòch Ñöôïc xaùc ñònh bôûi cheânh leäch giaù mua vaø giaù baùn cuûa ngaân haøng Phí moâi giôùi thoûa thuaän Thò tröôøng thöù caáp Phaûi thanh toaùn vôùi ngaân haøng Coù theå baùn treân thò tröôøng Maëc duø coù söï khaùc bieät vôùi nhau raát lôùn cuûa hai thò tröôøng nhöng vaãn coù moái quan heä phuï thuoäc töông hoã laãn nhau giöõa chuùng theo caùch thò tröôøng naøy coù theå taùc ñoäng ñeán thò tröôøng kia. 1.2.3. Hôïp ñoàng quyeàn choïn: Laø hôïp ñoàng cho pheùp ngöôøi mua quyeàn löïa choïn quyeàn (khoâng phaûi nghóa vuï) mua (call) hoaëc quyeàn baùn (put) moät taøi saûn goác theo giaù cuï theå - giaù thöïc hieän vaøo moät ngaøy cuï theå trong töông lai. Giaù traû cho quyeàn naøy, ngoaøi giaù chính thöùc chæ bieát ñöôïc töø hieäu soá ruûi ro kyø voïng trong hôïp ñoàng xaùc ñònh tröôùc vôùi ruûi ro thöïc luùc ñaùo haïn thì ngöôøi mua quyeàn coøn phaûi traû tröôùc phí ñaët coïc cho ngöôøi baùn (premium). Phí ñaët coïc, hay phí cuoäc chôi chính laø moät boä phaän cuûa giaù ñeå nhaän ra naêng löïc döï baùo ruûi ro cuûa ngöôøi mua, do ñoù phí ñaët coïc trôû thaønh giôùi haïn thaáp nhaát cuûa ruûi ro neáu ngöôøi mua quyeàn “thua cuoäc” vaø töø choái thöïc hieän hôïp ñoàng vaøo thôøi ñieåm naøo ñoù trong giôùi haïn thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng. Hôïp ñoàng quyeàn choïn chæ quy ñònh quyeàn giao hay nhaän, maø khoâng baét buoäc thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình. Ngöôøi mua quyeàn coù theå: Thöïc hieän quyeàn, hay baùn quyeàn cho moät ngöôøi mua khaùc; hay khoâng thöïc hieän quyeàn. Ñieàu ñaùng chuù yù laø vieäc töø choái hay khoâng töø choái quyeàn khi giaù vaøo ngaøy ñaùo haïn cao (hay thaáp) hôn giaù trong hôïp ñoàng seõ ñöôïc quyeát ñònh treân cô sôû möùc ñoä cheânh leäch giöõa giaù ñònh tröôùc vôùi giaù thöïc teá cuûa saûn phaåm chính ôû ngaøy ñaùo haïn vaø quyeàn phí. Nghóa laø “giaù cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn baèng cheânh leäch giaù giöõa giaù thöïc teá vôùi giaù trong hôïp ñoàng “coäng” vôùi phí mua quyeàn neáu ngöôøi mua quyeàn thöïc hieän ñöôïc quyeàn thaønh coâng theo hôïp ñoàng, hoaëc ñôn giaûn chæ laø phí ñeå “ruùt lui” khoâng thöïc hieän hôïp ñoàng. Cuï theå, trong khi ngöôøi mua hôïp ñoàng quyeàn choïn mua mong muoán giaù cuûa saûn phaåm hôïp ñoàng seõ taêng leân trong ngaøy ñaùo haïn thì ngöôøi mua hôïp ñoàng löïa choïn baùn laïi hy voïng giaù xuoáng, neáu cao hôn giaù ñònh tröôùc hoï seõ töø choái quyeàn baùn vaø chòu maát quyeàn phí.
Quyeàn choïn laø moät taøi saûn cho pheùp ngöôøi mua noù coù quyeàn, nhöng khoâng baét buoäc, ñöôïc mua hoaëc baùn: - Moät soá löôïng xaùc ñònh caùc ñôn vò taøi saûn cô sôû - Taïi hay tröôùc moät thôøi ñieåm xaùc ñònh trong töông lai - Vôùi moät möùc giaù xaùc ñònh ngay taïi thôøi ñieåm thoûa thuaän hôïp ñoàng.
Caùc khaùi nieäm cô baûn - Quyeàn choïn mua (call): laø quyeà._.n cho pheùp ngöôøi mua option töï quyeát ñònh thöïc hieän mua hay khoâng mua - Quyeàn choïn baùn (put): laø quyeàn cho pheùp ngöôøi mua option töï quyeát ñònh thöïc hieän baùn hay khoâng baùn - Giaù giao ngay (spot): giaù mua baùn ä giao ngay hieän haønh taïi thôøi ñieåm. - Giaù thöïc hieän (strike): möùc giaù maø ngöôøi mua option ñöôïc quyeàn aán ñònh tröôùc vôùi ngöôøi baùn option vaø ñöôïc choát (fixed) trong suoát thôøi haïn hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng. - Premium: laø khoaûn phí maø ngöôøi mua option phaûi traû cho ngöôøi baùn option ngay töø luùc kyù hôïp ñoàng. - Caùc loaïi option ñöôïc thöïc hieän ôû caùc ngaân haøng hieän nay laø option veà vaøng, ngoaïi teä, ….. Option kieåu AÂu (European style): option chæ ñöôïc thöïc hieän vaøo ngaøy ñaùo haïn hôïp ñoàng. - Option kieåu Myõ (American style): option coù theå ñöôïc thöïc hieän vaøo baát cöù luùc naøo trong suoát thôøi hieäu hôïp ñoàng. - Option buyer, option holder: ngöôøi mua option. - Option seller, option writer: ngöôøi baùn option. - Ñoä bieán ñoäng (volatility): ñoä bieán ñoäng laø möùc ñoä maø theo ñoù giaù coù theå coù khuynh höôùng dao ñoäng leân xuoáng trong moät khoaûng thôøi gian. Ñoä bieán ñoäng ñöôïc dieãn taû baèng tyû leä phaàn traêm (%). - Ngaøy kyù keát hôïp ñoàng (contract date): laø ngaøy ngaân haøng kyù keát hôïp ñoàng option vôùi khaùch haøng hoaëc ñoái taùc. - Ngaøy ñaùo haïn (expiry date): ngaøy hieäu löïc cuoái cuøng cuûa hôïp ñoàng option. - Giôø haïn choùt (cut – off time): giôø hieäu löïc cuoái cuøng cuûa ngaøy ñaùo haïn hôïp ñoàng option kieåu AÂu hoaëc kieåu Myõ. - Thôøi hieäu hôïp ñoàng (tenor): khoaûng thôøi gian coù hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng tính töø ngaøy kyù keát hôïp ñoàng cho ñeán giôø haïn choùt cuûa ngaøy ñaùo haïn hôïp ñoàng. - Vieäc ñònh giaù option (tính phí premium) phuï thuoäc vaøo 6 bieán soá sau: Giaù giao ngay hieän haønh (spot) ( S), Giaù thöïc hieän option (strike) ( X ), Thôøi haïn (tenor), Cheânh leäch laõi suaát (interest rate), Kieåu AÂu hay kieåu Myõ (style), Ñoä bieán ñoäng (volatility). Trong 6 bieán soá, ñoä bieán ñoäng laø quan troïng vaø phöùc taïp nhaát, vì ñoù laø bieán soá ñònh giaù duy nhaát khoâng bieát tröôùc moät caùch chaéc chaén. Premium cuûa option kieåu Myõ ñaét hôn option kieåu AÂu, vì kieåu Myõ coù theå thöïc hieän vaøo baát cöù luùc naøo trong suoát thôøi hieäu hôïp ñoàng coøn kieåu AÂu chæ ñöôïc thöïc hieän vaøo ngaøy ñaùo haïn hôïp ñoàng. Moät quyeàn choïn ñöôïc thöïc hieän vaø mang laïi lôïi nhuaän (chöa tröø phí quyeàn choïn) vôùi tyû giaù hieän haønh ñöôïc goïi laø cao giaù ITM (in the money). Ngöôïc laïi, moät quyeàn choïn ñöôïc thöïc hieän vaø bò loã vôùi giaù hieän haønh goïi laø kieät giaù OTM (out of the money). Trong khi ñoù, moät quyeàn choïn ñöôïc thöïc hieän maø giaù thöïc hieän baèng vôùi giaù giao ngay ñöôïc goïi laø ngang giaù ATM (at the money). Coù boán chieán löôïc cô baûn trong giao dòch quyeàn choïn laø: mua quyeàn choïn mua, mua quyeàn choïn baùn, baùn quyeàn choïn mua vaø baùn quyeàn choïn baùn. => Phaân tích lôïi nhuaän khi thöïc hieän 04 chieán löôïc naøy: a. Tröôøng hôïp mua quyeàn choïn mua: P: Giaù quyeàn choïn D1:Giaù thöïc hieän D2: Giaù thò tröôøng Hình 1.3: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi mua quyeàn choïn mua D1 P D2 Profit line * Theo giaù thò tröôøng, lôïi nhuaän cuûa moät quyeàn choïn ñöôïc ñaùnh giaù : D2 ≤ D1 => Lôïi nhuaän = -P D2 = D1+ P => Lôïi nhuaän = 0 D1 P < Lôïi nhuaän < 0 D2 > D1+P => Lôïi nhuaän > 0 b. Tröôøng hôïp baùn quyeàn choïn mua: Hình 1.4: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi baùn quyeàn choïn mua * Theo giaù thò tröôøng, lôïi nhuaän cuûa moät quyeàn choïn ñöôïc ñaùnh giaù trong tröôøng hôïp naøy nhö sau: D2 ≤ D1 => Lôïi nhuaän = P D2 = D1+ P => Lôïi nhuaän = 0 D1 0 < Lôïi nhuaän < P D2 > D1+P => Lôïi nhuaän < 0 ( Möùc loã laø voâ haïn) c. Tröôøng hôïp mua quyeàn choïn baùn: Hình 1.5: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi mua quyeàn choïn baùn * Theo giaù thò tröôøng, lôïi nhuaän cuûa moät quyeàn choïn ñöôïc ñaùnh giaù trong tröôøng hôïp naøy nhö sau: D2 ≥ D1 => Lôïi nhuaän = - P D1 p D1 D2 D1 P D2 D2 = D1- P => Lôïi nhuaän = 0 D1 > D2 > D1- P => P < Lôïi nhuaän < 0 D2 Lôïi nhuaän > 0 d. Tröôøng hôïp baùn quyeàn choïn baùn: Hình 1.6: Ñoà thò bieåu dieãn lôïi nhuaän khi baùn quyeàn choïn baùn * Theo giaù thò tröôøng, lôïi nhuaän cuûa moät quyeàn choïn ñöôïc ñaùnh giaù trong tröôøng hôïp naøy nhö sau: D2 ≥ D1 => Lôïi nhuaän = P D2 = D1- P => Lôïi nhuaän = 0 D1 > D2 > D1- P => P > Lôïi nhuaän > 0 D2 Lôïi nhuaän < 0 ( loã khoâng giôùi haïn) Caùch xaùc ñònh giaù quyeàn choïn phoå bieán vaø ñôn giaûn nhaát laø baèng moâ hình Black-Scholes: ñoái vôùi quyeàn choïn mua theo kieåu chaâu AÂu, moâ hình Black- Scholes coù theå dieãn taû bôûi coâng thöùc sau: Ce = Se-bTN(d1) – Ee-a TN(d2) (1.4) Trong ñoù: Ce laø giaù caû cuûa quyeàn choïn mua theo giaù chaâu AÂu. S laø tyû giaù giao ngay giöõa ñoàng tieàn A vaø ñoàng tieàn B. E laø tyû giaù thöïc hieän. T laø thôøi haïn hôïp ñoàng, tính baèng naêm. a laø laõi keùp lieân tuïc khoâng coù ruûi ro cuûa ñoàng tieàn A. b laø laõi keùp lieân tuïc khoâng coù ruûi ro cuûa ñoàng tieàn B. D1 P D2 e = 2,71828 laø haèng soá Neâ-pe. où laø ñoä leäch chuaån haøng naêm cuûa % thay ñoåi tyû giaù giao ngay. N(d1) vaø N(d2) laø giaù trò cuûa haøm phaân phoái xaùc suaát chuaån vaø d1, d2 ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: ln(S/E) + [a – b + (σ 2/2)] d1 = ____________________________________ (1.5) σ T d2 = d1 – σ T (1.6) Moâ hình Black-Scholes cho thaáy giaù caû cuûa quyeàn choïn mua theo kieåu chaâu AÂu phuï thuoäc vaøo tyû giaù thöïc hieän so vôùi tyû giaù giao ngay, laõi suaát phi ruûi ro giöõa hai quoác gia, thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng vaø ñoä leäch chuaån cuûa söï thay ñoåi tyû giaù hai ñoàng tieàn. Moâ hình naøy ñöôïc thöïc hieän döïa treân moät soá giaû ñònh nhö sau: - Laõi suaát vaãn khoâng thay ñoåi, laõi suaát cho vay vaø ñi vay nhö nhau. - Khoâng coù thueá hay c hi phí giao dòch. - Söï sai bieät tyû giaù tuaân theo quy luaät phaân phoái chuaån. - Ñoä leäch chuaån vaãn khoâng ñoåi trong suoát thôøi haïn hôïp ñoàng. Bôûi vì nhöõng giaû ñònh naøy khoâng ñuùng treân thöïc teá, laõi suaát vaø tyû giaù luoân thay ñoåi baát ngôø, laõi suaát cho vay vaø laõi suaát ñi vay khoâng gioáng nhau, coù chi phí giao dòch vaø thueá, ñoä leäch tyû giaù chöa chaéc coù phaân phoái chuaån, neân moâ hình Black-Scholes chöa haún chính xaùc vaø noù caàn phaûi ñöôïc hoaøn thieän theâm. Tuy vaäy, moâ hình Black-Scholes vaãn aùp duïng roäng raõi trong vieäc ñònh giaù quyeàn choïn, moät maët bôûi vì theo thoùi quen, moät maët bôûi vì noù ñôn giaûn deã aùp duïng. Hôn nöõa, moâ hình naøy coù theå daãn ñeán vieäc ñònh giaù sai nhöng möùc ñoä sai leäch khoâng nghieâm troïng ñeán noãi taïo ra cô hoäi thu lôïi cho nhöõng ngöôøi kinh doanh cheânh leäch giaù. Khi söû duïng moâ hình Black-Scholes ñeå ñònh giaù quyeàn choïn chuùng ta chæ ñònh giaù ñoái vôùi quyeàn choïn mua. Ñeå ñònh giaù quyeàn choïn baùn chuùng ta söû duïng ñaúng thöùc caân baèng giöõa giaù trò quyeàn choïn mua vaø quyeàn choïn baùn. Moái quan heä giöõa quyeàn choïn mua vaø quyeàn choïn baùn ñöôïc dieãn taû qua söï c aân baèng choïn mua – choïn baùn (put – call parity). Trong tröôøng hôïp quyeàn choïn theo kieåu chaâu AÂu moái quan heä naøy theå hieän qua coâng thöùc sau: Ce (S, T, E) = Pe (S, T, E) + S(1 + b)-T – E(1 + a)-T (1.7) Trong ñoù Ce vaø Pe laàn löôït laø giaù caû cuûa quyeàn choïn mua vaø quyeàn choïn baùn theo kieåu chaâu AÂu. Trong tröôøng hôïp quyeàn choïn theo kieåu Myõ, moái quan heä giöõa quyeàn choïn baùn vaø quyeàn choïn mua phöùc taïp hôn bôûi khaû naêng cho pheùp thöïc hieän hôïp ñoàng ôû baát kyø thôøi ñieåm naøo tröôùc khi hôïp ñoàng ñeán haïn. 1.2.4. Coâng cuï hoaùn ñoåi (SWAP) : Laø vieäc mua vaø baùn ñoàng thôøi taøi saûn goác töông töï hoaëc nghóa vuï töông ñöông vôùi soá tieàn voán maø vieäc hoaùn ñoåi caùc giao dòch taøi chính cho pheùp caû hai beân tham gia caùc ñieàu kieän thuaän lôïi hôn mong muoán. Thöïc chaát cuûa hôïp ñoàng naøy laø hai beân thoaû thuaän trao ñoåi doøng tieàn trong töông lai. Ñaëc ñieåm cuûa hôïp ñoàng hoaùn ñoåi laø giao dòch treân thò tröôøng OTC vaø khoâng coù qui ñònh chuaån. Cuï theå, ôû thò tröôøng hoaùn ñoåi Myõ, haàu nhö chöa coù qui ñònh naøo raøng buoäc. Hieän nay, hieäp hoäi hoaùn ñoåi vaø phaùi sinh quoác teá môùi chæ ñöa ra taøi lieäu chuaån veà quy trình giao dòch vaø thuû tuïc phaùp lyù (chæ aùp duïng ôû Myõ). ÔÛ Chaâu AÂu, thò tröôøng hoaùn ñoåi chuû yeáu do caùc ngaân haøng vaän haønh, ñöôïc ñieàu chænh bôûi moät soá quy ñònh cuûa Luaät Ngaân haøng. Nhìn chung, cho ñeán nay chæ coù quy ñònh ñoái vôùi ngöôøi moâi giôùi veà vieäc toå chöùc caùc giao dòch hoaùn ñoåi, khoâng quy ñònh veà traùch nhieäm cuûa caùc ñoái taùc treân thò tröôøng ñoái vôùi vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng. Haïn cheá cuûa thò tröôøng naøy laø khi muoán giao dòch, moät beân ñoái taùc phaûi tìm ñöôïc ñoái taùc beân kia ñang saün saøng laøm ñoái taùc giao dòch vôùi mình (phaûi coù söï truøng hôïp veà nhu caàu ñoái vôùi thôøi gian ñaùo haïn, caáu truùc caùc doøng tieàn vaø khoái löôïng voán). Hôïp ñoàng hoaùn ñoåi ñöôïc thieát keá rieâng theo nhu caàu cuûa hai beân ñoái taùc, chính vì vaäy caùc ñieàu kieän cuûa hôïp ñoàng mang tính cöùng nhaéc vaø thieáu linh hoaït. Hôïp ñoàng goàm coù hai loaïi cô baûn: hoaùn ñoåi laõi suaát vaø hoaùn ñoåi tieàn teä: - Hôïp ñoàng swap laõi suaát laø moät daïng khaù phoå bieán trong caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Trong hôïp ñoàng naøy, moät beân seõ hoaùn ñoåi moät doøng laõi suaát cuûa mình laáy doøng laõi suaát cuûa ñoái phöông. Doøng laõi suaát laø gì? Ñoù laø taäp hôïp caùc khoaûn laõi suaát trong töông lai cuûa moät khoaûn ñaàu tö. Ñoái vôùi doøng laõi suaát coá ñònh thì thu nhaäp töø khoaûn ñaàu tö laø ñeàu nhau trong nhöõng khoaûng thôøi gian töông ñöông, coøn doøng laõi suaát bieán ñoåi thì khoâng. Swap laõi suaát thöôøng laø kieåu hoaùn ñoåi giöõa (laõi suaát) "coá ñònh - bieán ñoåi", nhöng cuõng coù khi laø "bieán ñoäng - bieán ñoäng". Veà maët lyù thuyeát thì loaïi thöù ba "coá ñònh - coá ñònh" cuõng coù theå thöïc hieän ñöôïc, nhöng do toaøn boä doøng laõi suaát coù theå xaùc ñònh ñöôïc ngay thôøi ñieåm kí hôïp ñoàng swap neân chaúng coù lyù do gì maø hai beân laïi tieán haønh hoaùn ñoåi cho nhau neáu caùc khoaûn ñaàu tö coù chung ñôn vò tieàn teä. Ví duï: A coù moät khoaûn göûi ngaân haøng baèng USD, laõi suaát 5%/naêm, B sôû höõu moät soá traùi phieáu coù giaù trò töông ñöông, traùi töùc 7%. Vaäy neáu tieán haønh swap thì ñôn giaûn laø A seõ phaûi buø cho B 2%, vaø chaúng beân naøo ñöôïc lôïi loäc gì. Swap laõi suaát "coá ñònh - bieán ñoäng" thöôøng ñöôïc söû duïng khi caùc coâng ty muoán thay theá ruûi ro tröôùc bieán ñoäng laõi suaát cuûa mình baèng moät laõi suaát oån ñònh, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng quaûn trò chieán löôïc, vì khi ñoù coâng ty seõ deã daøng xaùc ñònh caùc nhaân toá aûnh höôûng hôn. ÔÛ chieàu swap ngöôïc laïi, beân tham gia muoán ñoåi laõi suaát oån ñònh cuûa mình laáy laõi suaát bieán ñoäng, maø theo kì voïng cuûa anh ta laø coù lôïi hôn. Ngoaøi ra swap laõi suaát coøn giuùp caùc beân giaûm chi phí söû duïng voán. Neáu A vaø B hoaït ñoäng trong ñieàu kieän gioáng nhau thì coù veû nhö SWAP chæ laø moät troø chôi coù toång baèng 0 (zero sum game) khi maø lôïi ích beân naøy laïi laø thieät haïi cuûa beân kia. Tuy nhieân, khi A vaø B hoaït ñoäng trong nhöõng moâi tröôøng khaùc nhau, tieáp caän vôùi nhöõng nguoàn löïc khaùc nhau, thì vaãn coù moät khoaûng naøo ñoù khieán caû hai cuøng coù lôïi. - Hoaùn ñoåi tieàn teä laø hoaùn ñoåi coù lieân quan ñeán vieäc trao ñoåi voán goác vaø thanh toaùn laõi suaát coá ñònh treân khoaûn vay theo moät loaïi tieàn teä naøy vôùi voán goác vaø thanh toaùn laõi suaát coá ñònh treân khoaûn vay töông ñöông theo moät loaïi tieàn teä khaùc. Ñieàu kieän tieân quyeát cuûa moät hôïp ñoàng hoaùn ñoåi tieàn teä giöõa laõi suaát thaû noåi vôùi laõi suaát coá ñònh laø caû hai beân ñeàu coù caùc lôïi theá töông ñoái maø phía beân kia quan taâm, caû hai beân phaûi coù söï laønh maïnh vaø töông ñoái ngang baèng veà taøi chính. Chi phí giao dòch cho loaïi hôïp ñoàng naøy töông ñoái cao. 1.3. Vai troø cuûa caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh 1.3.1. Quaûn trò ruûi ro Thò tröôøng saûn phaåm phaùi sinh cho pheùp nhöõng ngöôøi muoán laøm giaûm ruûi ro cuûa mình chuyeån giao ruûi ro cho nhöõng ngöôøi saün saøng chaáp nhaän noù, ñoù laø nhöõng nhaø ñaàu cô. Vì vaäy, thò tröôøng naøy raát coù hieäu quaû trong vieäc phaân phoái laïi ruûi ro giöõa caùc nhaø ñaàu tö, khoâng coù ai caàn phaûi chaáp nhaän moät möùc ruûi ro khoâng phuø hôïp vôùi baûn thaân mình. Vaø cuõng vì theá maø hoï saün saøng cung caáp nhieàu voán hôn cho thò tröôøng taøi chính, ñieàu naøy taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá phaùt trieån, phaùt huy khaû naêng huy ñoäng voán vaø giaûm c hi phí söû duïng voán. Beân caïnh ñoù, thò tröôøng caùc saûn phaåm phaùi sinh cuõng laø moät coâng cuï hieäu quaû cho hoaït ñoäng ñaàu cô. Bôûi ngöôøi muoán phoøng ngöøa ruûi ro phaûi tìm ñöôïc moät ngöôøi khaùc coù nhu caàu ñoái laäp hoaøn toaøn vôùi mình, töùc laø ruûi ro cuûa ngöôøi muoán phoøng ngöøa ruûi ro phaûi ñöôïc haáp thuï bôûi caùc nhaø ñaàu cô. Taïi sao caùc giao dòch naøy laïi coù theå ñöôïc thöïc hieän, khi maø thöïc teá roõ raøng laø khi moät beân coù lôïi thì taát yeáu beân coøn laïi seõ khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieät haïi? Bôûi moãi nhaø ñaàu tö coù moät “khaåu vò ruûi ro” khaùc nhau, khaû naêng chaáp nhaän ruûi ro cuõng khaùc nhau. Tuy nhieân, ai cuõng coù mong muoán laø giöõ cho caùc khoaûn ñaàu tö cuûa mình ôû moät möùc ruûi ro coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Vaø theá laø hoï gaëp nhau vaø tieán haønh vieäc chuyeån giao moät phaàn ruûi ro cuûa mình cho ñoái taùc. Vaø cuõng khoâng gioáng nhö ngöôøi ta thöôøng nghó, thò tröôøng phaùi sinh khoâng daãn voán trong neàn kinh teá vaøo nhöõng aâm möu ñaàu cô khuûng khieáp. Nhöõng nhaø ñaàu cô khoâng phaûi laø nhöõng tay côø baïc. Chæ ñôn giaûn laø thay vì giao dòch coå phieáu, hoï giao dòch caùc saûn phaåm phaùi sinh vaø chính vieäc ñaàu tö vaøo coâng cuï taøi chính phaùi sinh laïi taïo ñieàu kieän cho vieäc phoøng ngöøa caùc ruûi ro ít toán keùm hôn vaø hieäu quaû hôn. Bôûi caàn khaúng ñònh chaéc chaén raèng, thò tröôøng phaùi sinh khoâng heà taïo ra maø cuõng chaúng theå phaù huyû ñöôïc taøi saûn, chuùng chæ laø nhöõng phöông tieän chuyeån giao ruûi ro treân thò tröôøng, nhöõng ruûi ro saün coù cuûa thò tröôøng taøi saûn, chuyeån nhöõng khoaûn ruûi ro ñoù töø nhöõng ngöôøu khoâng ñuû khaû naêng chaáp nhaän noù sang nhöõng ngöôøi saün saøng tieáp nhaän noù, chính laø nhöõng nhaø ñaàu cô. Khoâng coù theâm baát kyø moät ruûi ro naøo ñöôïc sinh ra treân thò tröôøng naøy. Vaø lôïi ích töø thò tröôøng khoâng chæ boù heïp trong lôïi ích cuûa nhöõng nhaø ñaàu cô maø noù lan toaû ra toaøn xaõ hoäi. 1.3.2. Thoâng tin hieäu quaû hình thaønh giaù Caùc thò tröôøng kyø haïn vaø töông lai laø nguoàn thoâng tin quan troïng ñoái vôùi giaù caû. Ñaëc bieät, thò tröôøng töông lai ñöôïc xem laø moät coâng cuï chuû yeáu ñeå xaùc ñònh giaù giao ngay cuûa taøi saûn. Ñieàu naøy khoâng heà baát bình thöôøng, bôûi coù raát nhieàu haøng hoaù ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng töông lai nhöng thò tröôøng giao ngay cuûa noù raát roäng lôùn vaø phaân taùn neân raát khoù coù theå xaùc ñònh ñöôïc giaù giao ngay cuûa chuùng. ÔÛ ñaây, thöôøng giaù töông lai cuûa nhöõng giao dòch sôùm nhaát seõ ñöôïc xaùc ñònh laø giaù giao ngay. Theâm nöõa, thò tröôøng giao sau, treân theá giôùi thöôøng nhoän nhòp hôn neân caùc thoâng tin do noù cung caáp coù tính tin caäy cao hôn. Nhöõng thoâng tin ñöôïc cung caáp treân thò tröôøng phaùi sinh duø tröïc tieáp hay giaùn tieáp ñeàu goùp phaàn hình thaønh giaù giao ngay trong töông lai moät caùch coù hieäu quaû maø nhöõng ngöôøi tham gia thò tröôøng coù theå choát laïi trong giôùi haïn chaáp nhaän cuûa mình 1.3.3. Caùc lôïi theá veà hoaït ñoäng vaø thị trường hieäu quaû. - Chi phí giao dòch thaáp hôn. Ñieàu naøy laøm cho vieäc chuyeån höôùng töø caùc giao dòch giao ngay sang phaùi sinh ngaøy caøng deã daøng vaø haáp daãn hôn. - Tính thanh khoaûn cao hôn haún so vôùi thò tröôøng giao ngay. Tröôùc heát ñoù laø yeâu caàu moät möùc voán ñeå tham gia thò tröôøng laø töông ñoái thaáp. Theâm nöõa, tyû suaát sinh lôøi vaø ruûi ro coù theå ñöôïc ñieàu chænh ôû baát cöù möùc ñoä naøo nhö mong muoán. - Caùc giao dòch baùn khoáng ñöôïc thöïc hieän deã daøng hôn. Ngoaøi ra, caùc nhaø ñaàu tö coù theå tìm kieám ñöôïc nhöõng khoaûn lôïi nhuaän ñaùng keå töø cheânh leäch giaù, cheânh leäch laõi suaát. Taát caû caùc chuû theå tham gia thò tröôøng ñeàu coù theå tìm thaáy lôïi nhuaän. Thò tröôøng phaùi sinh giuùp caùc tín hieäu thò tröôøng khoù bò boùp meùo. Vì theá, caùc nhaø ñaàu cô vôùi yù ñònh thao tuùng thò tröôøng cuõng coù nhöõng khoù khaên nhaát ñònh. Chính vì theá, ñaët beân caïnh thò tröôøng giao ngay, söï hieäu quaû cuûa thò tröôøng phaùi sinh giuùp naâng cao tính laønh maïnh cho thò tröôøng ñoù. Nhö vaäy coâng cuï taøi chính phaùi sinh laø saûn phaåm cuûa neàn kinh teá hieän ñaïi. Kyõ thuaät taøi chính naøy ñoøi hoûi moät trình ñoä hieåu hieát vaø phaùt trieån nhaát ñònh cuûa baát kyø neàn kinh teá naøo. 1.4. Lôïi ích töø coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Laø moät boä phaän cuûa heä thoáng taøi chính quoác gia, vieäc hoaøn thieän caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh vaø phaùt trieån thò tröôøng naøy hieäu quaû l aø theå hieän möùc ñoä cao vaø chieàu saâu cuûa phaùt trieån. Heä thoáng taøi chính, seõ laø ñieàu kieän caàn ñeå phaùt trieån kinh teá ôû toác ñoä cao hôn. Cuï theå lôïi ích cuûa phaùt trieån coâng cuï phaùi sinh ñöôïc trình baøy ngaén goïn nhö sau: Xeùt ôû goùc ñoä toång theå cuûa neàn kinh teá: Thò tröôøng coâng cuï phaùi sinh ñoùng goùp cho taêng tröôûng kinh teá thoâng qua vieäc phaùt huy toát caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng taøi chính, ñoù laø: Caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö; Saøng loïc, chuyeån giao, vaø phaân taùn ruûi ro; Giaùm saùt doanh nghieäp; taêng tính thanh khoaûn cuûa caùc coâng cuï taøi chính (vaän haønh Heä thoáng thanh toaùn thoâng suoát). Xeùt ôû goùc ñoä hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp: - Phoøng ngöøa ruûi ro taøi chính veà tyû giaù, laõi suaát, giaù caû haøng hoùa: Trong kinh doanh, caùc doanh nghieäp luoân phaûi ñoái maët vôùi nhieàu ruûi ro. Caùc bieán ñoäng treân thò tröôøng coù theå laøm cho moät khoaûn loã thöông maïi trôû thaønh moät khoaûn lôïi nhuaän, vaø moät khoaûn lôïi nhuaän coù theå trôû thaønh moät khoaûn loã lôùn. Trong 2 nguy cô treân thì nguy cô thöù hai coù khaû naêng xaûy ra nhieàu hôn. Do vaäy, phoøng ngöøa ruûi ro laø bieän phaùp toát nhaát ñeå baûo toaøn thu nhaäp vaø chi phí. Vôùi moät chi phí chaáp nhaän ñöôïc, caùc giao dòch phaùi sinh (forward, swap, future, option) giuùp caùc doanh nghieäp coù hoaït ñoäng coá ñònh chi phí vaø baûo toaøn lôïi nhuaän, traùnh aûnh höôûng bôûi söï bieán ñoäng tyû giaù, laõi suaát….. - Chuû ñoäng nguoàn ngoaïi teä ñeå thanh toaùn haøng nhaäp khaåu: Ñoái vôùi hoaït ñoäng nhaäp khaåu, caùc doanh nghieäp caàn ngoaïi teä ñeå thanh toaùn tieàn haøng. Neáu khoâng chuaån bò tröôùc nguoàn ngoaïi teä thì doanh nghieäp coù theå laâm vaøo tình traïn g thieáu huït ngoaïi teä hoaëc khoâng coù ngoaïi teä ñeå thanh toaùn, keát quaû laø khoâng nhaän ñöôïc haøng nhaäp khaåu hoaëc phaûi chòu moät khoaûn chi phí taêng theâm do chaäm thanh toaùn, hoaëc phaûi mua ngoaïi teä vôùi tyû giaù cao hôn nhieàu. Nhöõng nguy cô ñoù doanh nghieäp ñeàu coù theå traùnh ñöôïc baèng caùch söû duïng caùc giao dòch ngoaïi hoái phaùi sinh ñeå chuû ñoäng nguoàn ngoaïi teä, ñaûm baûo coù ngoaïi teä ñeå thanh toaùn tieàn haøn g nhaäp khaåu. - Kinh doanh treân cô sôû cheânh leäch tyû giaù: Doanh nghieäp coù theå khai thaùc chieàu höôùng bieán ñoäng coù lôïi cuûa tyû giaù ñeå thu lôïi nhuaän. Moät quyeàn choïn mua hay baùn (kieåu Myõ) coù theå ñöôïc thöïc hieän tröôùc ngaøy ñaùo haïn neáu tyû giaù giao ngay treân thò tröôøng cao hôn hay thaáp hôn tyû giaù quyeàn choïn vôùi döï baùo raèng tyû giaù coù xu höôùng bieán ñoäng ngöôïc chieàu trong töông lai. - Taïo coâng cuï baûo hieåm ruûi ro ngoaïi hoái cho caùc hoaït ñoäng kinh doanh ñaëc thuø: Caùc doanh nghieäp cung caáp saûn phaåm cho thò tröôøng theá giôùi thoâng qua hoaït ñoäng ñaáu thaàu seõ coù nguoàn thu ngoaïi teä nhöng khoâng chaéc chaén vì coøn phuï thuoäc vaøo keát quaû ñaáu thaàu. Trong tröôøng hôïp naøy, moät giao dòch quyeàn choïn baùn ngoaïi teä seõ raát thích hôïp ñeå baûo toaøn khoaûn lôïi nhuaän neáu doanh nghieäp truùng thaàu cung caáp saûn phaåm. Xeùt ôû goùc ñoä hoaït ñoäng kinh doanh cuûa nhaân haøng:: - Kieåm soaùt nguoàn voán khaû duïng: Caùc ngaân haøng thöông maïi coù theå thöïc hieän caùc giao dòch hoaùn ñoåi ngoaïi teä vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc ñeå ñieàu tieát löôïng ngoaïi teä khaû duïng taïi ngaân haøng phuïc vuï c ho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Ngoaøi ra, caùc ngaân haøng thöông maïi coøn c où theå kyù keát caùc hôïp ñoàng hoaùn ñoåi ngoaïi teä vôùi nhau nhaèm söû duïng nguoàn ngoaïi teä hieän coù moät caùch hieäu quaû. - Taïo lieân keát vôùi khaùch haøng: Nhôø ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhu caàu caàn thieát cuûa khaùch haøng neân caùc giao dòch phaùi sinh trôû thaønh moät caàu noái quan troïng giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng. Caàu noái ñoù laïi caøng chaéc chaén hôn khi thoâng qua caùc giao dòch naøy ngaân haøng thöïc hieän vieäc baùn cheùo caùc saûn phaåm, dòch vuï cuûa mình cho khaùch haøng. Khaùch haøng seõ raát haøi loøng khi ñöôïc phuïc vuï vôùi moät goùi caùc saûn phaåm, dòch vuï chaát löôïng cao. - Taêng thu nhaäp cho ngaân haøng: Caùc giao dòch phaùi sinh mang laïi cho caùc ngaân haøng thöông maïi nguoàn thu thoâng qua phí vaø cheânh leäch tyû giaù hoaùi ñoái. Ngoaøi ra, vieäc baùn cheùo saûn phaåm cuõng ñem laïi nguoàn thu khoâng nhoû cho caùc ngaân haøng neáu khai thaùc moät caùch trieät ñeå. - Naâng cao naêng löïc kinh doanh: Söû duïng toát caùc giao dòch phaùi sinh giuùp ngaân haøng kieåm soaùt nguoàn voán khaû duïng baèng ngoaïi teä moät caùch hieäu quaû, taïo lieân keát toát vôùi khaùch haøng vaø taïo nhieàu cô hoäi baùn cheùo saûn phaåm. Taát caû nhöõng yeáu toá ñoù taïo thaønh moät chuoãi lieân keát nhaân quaû giuùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh cho ngaân haøng. 1.5 Caùc loaïi ruûi ro chuû yeáu treân thò tröôøng phaùi sinh. Caùc loaïi ruûi ro tieàm taøng khi giao dòch caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh : Ruûi ro tín duïng: Coù hai loaïi ruûi ro tín duïng trong caùc coâng cuï phaùi sinh - Ruûi ro tín duïng hieän haønh ( current credit risk) laø ruûi ro ñoái vôùi moät beân ñoái taùc khi beân kia khoâng coù khaû naêng thanh toaùn trong hieän taïi. Chæ coù moät beân ñoái taùc trong giao dòch phaùi sinh phaûi gaùnh chòu ruûi ro naøy, ñoù laø beân ñoái taùc naém giöõ hôïp ñoàng vôùi tö caùch laø moät taøi saûn cuûa mình. - Ruûi ro tín duïng tieàm aån ( potential credit risk) laø ruûi ro maø moãi beân tham gia seõ vôõ nôï vaøo baát kyø luùc naøo trong suoát thôøi gian coù hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng. Ruûi ro thò tröôøng: Ruûi ro maø giaù trò thò tröôøng hay doøng tieàn töông lai cuûa moät coâng cuï phaùi sinh bò dao ñoäng do nhöõng bieán ñoäng trong laõi suaát, tyû giaù hoaëc laø giaù caû khaùc. Ruûi ro thanh khoaûn: laø ruûi ro xaûy ra khi tham gia moät giao dòch phaùi sinh vaø nhaän thaáy raèng thò tröôøng cuûa giao dòch naøy quaù thöa thôùt ñeán noãi maø giaù caû treân thò tröôøng naøy phaûi bao goàm moät khoaûn chieát khaáu hoaëc phaàn buø cho tính thanh khoaûn ngay khi hoï khoâng saün loøng giao dòch. Ruûi ro heä thoáng: laø ruûi ro lieân quan ñeán taát caû moïi ngöôøi gaây xaùo ñoäng toaøn boä heä thoáng taøi chính Ruûi ro hoaït ñoäng: laø ruûi ro thaát baïi trong hoaït ñoäng cuûa caùc giao dòch phaùi sinh hoaëc heä thoáng quaûn trò ruûi ro. Ruûi ro naøy coù theå bao goàm naêng löïc yeáu keùm cuûa nhaø quaûn lyù, gaëp söï coá veà maùy tính, haïn cheá veà söï am hieåu caùc giao dòch phöùc taïp tieàm aån, vaán ñeà gian laän cuûa ngöôøi giao dòch , ….. Caùc ruûi ro naøy coù theå xaûy ra trong haàu heát caùc loaïi hoaït ñoäng kinh doanh nhöng do caùc giao dòch phaùi sinh phöùc taïp hôn vaø thöôøng lieân quan ñeán khoaûn tieàn khoång loà neân ruûi ro hoaït ñoäng trôû neân raát quan troïng vaø mang tính quyeát ñònh. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng ruûi ro khaùc nhö: ruûi ro keá toaùn, ruûi ra phaùp lyù, ruûi ro thueá, ruûi ro veà caùc quy ñònh, ruûi ro thanh toaùn… Ví duï nhö söï kieän toån thaát 1,28 tyû USD c uûa Ngaân haøng ñaàu tö Barings vôùi “thaønh tích” cuûa Nick Leeson naêm 1995 vaø toån thaát cuûa Societe Generale tôùi 7,1 tyû USD ñöôïc phaùt hieän thaùng1/2008 laø nhöõng baøi hoïc ñaét giaù cho caùc ñònh cheá taøi chính veà ruûi ro thò tröôøng vaø ruûi ro hoaït ñoäng khi thöïc hieän kinh doanh caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh.Vôùi caùc hôïp ñoàng kyø haïn, hôïp ñoàng töông lai, hôïp ñoàng quyeàn choïn chöa xuaát hieän ngay caùc luoàng tieàn thanh toaùn thöïc neân khoù kieåm soaùt, keát hôïp vôùi nhöõng yeáu toá ñaàu cô, gian laän cuûa nhaân vieân ñaõ che daáu vieäc thöïc hieän caùc traïng thaùi môû quaù lôùn laø nhöõng nguyeân nhaân gaây neân toån thaát lôùn cuûa caùc ngaân haøng. 1.6. ÖÙng duïng caùc coâng cuï phaùi sinh vaø doanh soá giao dòch ôû caùc ngaân haøng treân theá giôùi 1.6.1. Aùp duïng caùc saûn phaåm phaùi sinh trong vieäc quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái (Kinh nghieäm cuûa NHTW Phaùp) ÔÛ Phaùp, ngaân haøng trung öông ñaõ söû duïng caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh naøy trong vieäc quaûn lyù quyõ döï tröõ ngoaïi hoái. * .Khaùi quaùt veà toå chöùc quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái taïi Ngaân haøng trung öông Phaùp: Taïi Ngaân haøng trung öông Phaùp, cô caáu toå chöùc cuûa cô quan naøy bao goàm: (i) Ñöùng ñaàu laø toång giaùm ñoác phuï traùch toaøn boä hoaït ñoäng; (ii) Beân caïnh ñoù laø moät boä phaän giuùp quaûn lyù ruûi ro; (iii) Döôùi söï chæ ñaïo cuûa toång giaùm ñoác laø caùc boä phaän Xaây döïng chính saùch tieàn teä, Danh muïc ñaàu tö ngoaïi hoái vaø ñoàng Euro vaø Nhoùm quaûn lyù döï tröõ. Trong boä phaän quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái bao goàm: Quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Ngaân haøng trung öông Phaùp vaø quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Ngaân haøng trung öông Chaâu Aâu.  Quy trình ra quyeát ñònh lieân quan ñeán quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái nhö sau: - Uyû ban quaûn lyù taøi saûn coù-taøi saûn nôï: Hoïp 2 laàn/1 naêm - Uyû ban quaûn lyù ruûi ro: Hoïp 12 laàn/1 naêm - Uyû ban ñaàu tö: Quyeát ñònh caùc chieán löôïc ñaàu tö, 12 laàn/1naêm - Caùc Tröôûng nhoùm ñaàu tö: Chòu traùch nhieäm thöïc hieän. Ñoái vôùi vieäc quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái cuûa ngaân haøng trung öông, vieäc aùp duïng tieâu chuaån, ñònh möùc mang tính löïa choïn ñoái vôùi ñaàu tö taøi saûn ngoaïi hoái nhö tieàn maët, chöùng khoaùn, vaø caùc coâng cuï ñaàu tö khaùc. Caùc möùc thu nhaäp vaø ruûi ro seõ ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû trung haïn vaø theo caùc quy ñònh, nguyeân taéc veà haïch toaùn keá toaùn. Trong quaù trình quaûn lyù seõ aùp duïng so saùnh vôùi tieâu chuaån, ñònh möùc chuaån vaø ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù trò tuyeät ñoái vaø giaù trò tieâu chuaån. Caùc coâng cuï ñaàu tö ñöôïc aùp duïng lieân quan vieäc quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái bao goàm: Chöùng khoaùn cuûa caùc chính phuû nöôùc ngoaøi (traùi phieáu Kho baïc Myõ...), caùc coâng cuï cuûa ngaân haøng thanh toaùn quoác teá BIS, caùc coâng cuï sinh lôøi (cuûa chính phuû Myõ vaø caùc toå chöùc ña quoác gia), coâng cuï repo, cho vay, aùp duïng caùc coâng cuï giao dòch phaùi sinh. * AÙp duïng caùc coâng cuï phaùi sinh trong quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái: Taïi Ngaân haøng trung öông Phaùp aùp duïng caùc coâng cuï giao dòch phaùi sinh sau: - Caùc hôïp ñoàng vôùi Cuïc Döï tröõ lieân bang Myõ (vôùi thôøi haïn 30 ngaøy). Giao dòch ñoâ la Chaâu aâu (90 ngaøy), Caùc hôïp ñoàng 2, 5, 10 vaø 30 naêm, Caùc hôïp ñoàng Euroyen (90 ngaøy), Hôïp ñoàng JGB (10 naêm), Giao dòch laõi suaát Chaâu aâu Euribor Bobl vaø Schatz, Bund (10 naêm), Giao dòch ñoàng Baûng Anh.  Vieäc aùp duïng coâng cuï phaùi sinh trong quaûn lyù döï tröõ ngoaïi hoái goàm caùc hình thöùc sau: - Coá ñònh möùc lôïi töùc cho vay hoaëc chi phí ñi vay trong caùc hôïp ñoàng ñi vay baèng caùc hôïp ñoàng töông lai. - Caân baèng laïi traïng thaùi tieàn maët baèng caùc hôïp ñoàng töông lai vì caùc hôïp ñoàng töông lai ñoâi khi mang laïi tính thanh khoaûn cao, chi phí thaáp hôn vaø caùc hôïp ñoàng töông lai naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå caân baèng laïi traïng thaùi theo tieâu chuaån, ñònh möùc chuaån. - Caân baèng laïi traïng thaùi ñaàu tö chöùng khoaùn baèng caùch taïo ra caùc coâng cuï toång hôïp. - Kinh doanh cheânh leäch giaù vôùi caùc giao dòch töông lai, kinh doanh giaù döïa treân ñöôøng ED, FF, söû duïng IRS. 1.6.2. Doanh soá giao dòch caùc coâng cuï phaùi sinh taïi caùc ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi Treân theá giôùi noùi chung vaø caùc nöôùc phaùt trieån noùi rieâng, thò tröôøng coâng cuï phaùi sinh phaùt trieån raát maïnh. Beân caïnh nhöõng vai troø cuûa coâng cuï phaùi sinh nhaèm ñeå phoøng ngöøa ruûi ro thì ôû caùc nöôùc phaùt trieån, caùc coâng cuï naøy nhö laø moät keânh ñaàu tö cuûa caùc ngaân haøng. Neân doanh soá thu ñöôïc ngaøy caøng taêng tröôûng qua caùc naêm. Baûng 1.4. Doanh soá ._.ân xaây döïng moät tyû leä kyù quyõ nhaát ñònh ñoái vôùi khaùch haøng tham gi a hôïp ñoàng kyø haïn. Veà vaán ñeà kyù quyõ ñeå ñaûm baûo vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng cuûa khaùch haøng theo quy ñònh, Ngaân haøng coù theå yeâu caàu möùc kyù quyõ bao nhieâu phaàn traêm giaù trò hôïp ñoàng laø tuyø thuoäc vaøo chính saùch khaùch haøng vaø söï ñaùnh giaù uy tín khaùch haøng cuûa mình. Taøi khoaûn kyù quyõ ñöôïc traû theo laõi suaát tieàn göûi khoâng kyø haïn. Neáu tyû giaù bieán ñoäng coù lôïi cho khaùch haøng (tyû giaù taêng ñoái vôùi ngöôøi mua ngoaïi teä kyø haïn vaø tyû giaù giaûm ñoái vôùi ngöôøi baùn ngoaïi teä kyø haïn) thì khoaûn tieàn kyù quyõ khoâng thay ñoåi. Neáu tyû giaù bieán ñoäng theo höôùng baát lôïi cho khaùch haøng (tyû giaù taêng ñoái vôùi ngöôøi baùn kyø haïn vaø tyû giaù giaûm ñoái vôùi ngöôøi mua ngoaïi teä kyø haïn), khi ñoù khaùch haøng seõ bò loã. Khi khoaûn loã ñaït ñeán moät möùc ñoä nhaát ñònh (do ngaân haøng quy ñònh), ngaân haøng coù theå yeâu caàu khaùch haøng boå sung tieàn kyù quyõ. Vieäc boå sung tieàn kyù quyõ cuõng tuyø thuoäc vaøo söï ñaùnh giaù, xeáp loaïi khaùch haøng cuûa ngaân haøng. Khoaûn tieàn kyù quyõ seõ giuùp caùc beân thöïc hieän toát hôïp ñoàng ky ø haïn, ñaëc bieät laø trong thôøi kyø tyû giaù vaø laõi suaát coù nhieàu bieán ñoäng. 3.3.2.6. Thaønh laäp phoøng kinh doanh saûn phaåm phaùi sinh ñaït tieâu chuaån: Hieän nay, ôû taïi caùc Ngaân haøng maø ñöôïc pheùp giao dòch phaùi sinh neân coù haún moät Phoøng Kinh doanh saûn phaåm phaùi sinh, phaûi ñöôïc trang bò cô sôû vaät chaát hieän ñaïi nhaát ñeå thuaän lôïi thöïc hieän caùc giao dòch. Maùy moùc, trang thieát bò vaø coâng ngheä phaûi luoân ñöôïc caäp nhaät theo trình ñoä phaùt trieån cuûa theá giôùi, phaûi keát noái ñöôïc vôùi heä thoáng ngaân haøng cuûa theá giôùi vaø heä thoáng thoâng tin toaøn caàu ñeå baét kòp nhöõng dieãn bieán cuûa thò tröôøng toaøn caàu. Nhaát laø ñoái vôùi thò tröôøng ngoaïi hoái, moät thò tröôøng mang tính caïnh tranh raát cao, ñoä thanh khoaûn lôùn, trong khi ñoù kinh doanh ngoaïi teä laø moät hoaït ñoäng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro, thoâng tin trôû thaønh yeáu toá quan troïng haøng ñaàu, do ñoù vieäc naém baét thoâng tin chính xaùc vaø kòp thôøi voâ cuøng quan troïng. Ñoàng thôøi xöû lyù thoâng tin coù ñöôïc ñeå coù nhöõng quyeát ñònh phuø hôïp, kòp thôøi laïi caøng quan troïng hôn, vieäc naøy naèm ôû khaû naêng phaân tích vaø quyeát ñònh cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân ngaân haøng. Nhö vaäy, ñeå söû duïng coù hieäu quaû caùc giao dòch phaùi sinh thì moät Phoøng Kinh doanh caùc coâng cuï phaùi sinh ñöôïc tieâu chuaån hoaù cuøng vôùi moät ñoäi nguõ nhaân vieân laønh ngheà laø khoâng theå thieáu ñöôïc. 3.3.2.7. Ñaåy maïnh coâng taùc tö vaán, tuyeân truyeàn, quaûng baù caùc giao dòch phaùi sinh ñeán vôùi khaùch haøng: Ngaân haøng caàn naâng cao chaát löôïng caùc hoaït ñoäng dòch vuï tö vaán cho khaùch haøng, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc kinh doanh xuaát nhaäp khaåu, tö vaán veà caùc coâng cuï phoøng ngöøa ruûi ro veà thò tröôøng: tyû giaù, laõi suaát vaø giaù caû. Thoâng qua ñoù giuùp caùc doanh nghieäp hieåu vaø nhaän thöùc ñaày ñuû nhöõng lôïi ích maø caùc coâng cuï phoøng choáng ruûi ro do ngaân haøng mang laïi, Beân caïnh ñoù, vieäc ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng tieáp thò, quaûng caùo dòch vuï cuõng goùp phaàn ñöa caùc giao dòch phaùi sinh ñeán gaàn vôùi khaùch haøng hôn, coù theå thöïc hieän coâng taùc naøy thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö: baùo, ñaøi, taïp chí, maïng, trang web cuûa ngaân haøng, toå chöùc hoäi nghò khaùch haøng giôùi thieäu veà caùc nghieäp vuï naøy. Ngoaøi ra, ngaân haøng caàn coù moät chöông trình phoå caäp kieán thöùc veà coâng cuï naøy ñeàn caùc doanh nghieäp. Cuï theå: - Caùc ngaân haøng caàn toå chöùc thöôøng xuyeân caùc buoåi hoäi thaûo cho caùc doanh ngheäp. Khi ñoù, ngaân haøng caàn trình baøy roõ raøng nhöõng lôïi ích do coâng cuï naøy mang laïi cho doanh nghieäp, trong tröôøng hôïp naøo thì doanh nghieäp neân söû duïng . - Ngaân haøng caàn laøm moät caåm nang höôùng daãn söû duïng phaùt mieãn phí ñeán cho töøng doanh nghieäp cuõng nhö thieát keá nhöõng chöông trình tieáp thò. - Cuõng nhö nhöõng dòch vuï khaùc, khi cung öùng dòch vuï naøy, caùc ngaân haøng caàn coù nhöõng chöông trình khuyeán maõi ñeå thu huùt söï tham gia cuûa caùc doanh nghieäp nhö giaûm phí. 3.3.2.8. Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh vaø chieán löôïc khaùch haøng moät caùch hôïp lyù: Vieäc xaây döïng chieán löôïc kinh doanh vaø chieán löôïc khaùch haøng laø vaán ñeà khoâng theå thieáu ñoái vôùi ngaân haøng, ñaëc bieät vieäc kinh doanh ngoaïi teä thoâng qua caùc coâng cuï phaùi sinh cuõng coøn môùi meû nhaát laø nghieäp vuï quyeàn choïn, thì xaây döïng chieán löôïc kinh doanh vaø chieán löôïc khaùch haøng laø voâ cuøng quan troïng. Chieán löôïc kinh doanh giuùp ñònh höôùng cho caùc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thoâng qua caùc muïc tieâu ñöôïc ñaët ra cho töøng thôøi kyø nhaát ñònh. Trong giai ñoaïn ñaàu ñöa vaøo vaän haønh caùc giao dòch phaùi sinh, ngaân haøng khoâng neân ñaët muïc tieâu lôïi nhuaän leân haøng ñaàu maø phaûi laøm cho khaùch haøng hieåu vaø thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa caùc giao dòch naøy ñoái vôùi doanh nghieäp trong vieäc phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù, ñeå töø ñoù doanh nghieäp laøm quen vaø söû duïng thöôøng xuyeân trong quaù trình kinh doanh cuûa mình. Veà chieán löôïc khaùch haøng, ngaân haøng caàn phaân loaïi khaùch haøng theo höôùng khaùch haøng thöôøng xuyeân vaø khoâng thöôøng xuyeân söû duïng caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng, töø ñoù xaùc ñònh phí giao dòch ñoái vôùi töøng khaùch haøng cuï theå. Chaúng haïn ñoái vôùi moät khaùch haøng quen thuoäc thì coù theå ñöa ra möùc phí quyeàn choïn öu ñaõi hay mieãn phí kyù quyõ ñoái vôùi giao dòch kyø haïn. 3.3.2.9. Khoâng ngöøng caûi tieán chaát löôïng, ña daïng hoùa caùc saûn phaåm phaùi sinh tôùi khaùch haøng Theo thöïc traïng hieän nay taïi caùc ngaân haøng nhö Eximbank, Techcombank, VCB, ACB…, caùc ngaân haøng naøy chæ môùi ñoùng vai troø laø nhaø moâi giôùi trung gian giöõa caùc doanh nghieäp coùù nhu caàu söû duïng hôïp ñoàng kyø haïn, töông lai, quyeàn choïn ngoaïi teä … vôùi caùc ngaân haøng cung caáp dòch vuï ôû nöôùc ngoaøi. Do ñoù, caàn phaûi xem xeùt ñeán vieäc nghieân cöùu öùng duïng caùc chieán löôïc kinh doanh nhö töï ñöùng ra phaùt haønh caùc coâng cuï phaùi sinh thích hôïp tôùi khaùch haøng nhaèm theå hieän tính chuyeân nghieäp chöù khoâng chæ döøng laïi ôû hoaït ñoäng moâi giôùi. 3.3.2.10. Naâng cao trình ñoä chuyeân moân vaø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Xaây döïng chính saùch tuyeån duïng, ñaõi ngoä vaø ñeà baït hôïp lyù nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa ñoäi nguõ caùn boä kinh doanh nghieäp vuï phaùi sinh. Trong moïi hoaït ñoäng dòch vuï, nhaân toá con ngöôøi ñoùng vai troø raát quan troïng. Do baûn chaát cuûa nghieäp vuï kinh doanh saûn phaåm phaùi si nh voán laø moät coâng vieäc phöùc taïp, caêng thaúng, chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro…Do ñoù, ñoøi hoûi caùn boä kinh doanh taïi caùc toå chöùc khoâng chæ gioûi chuyeân moân veà caùc nghieäp vuï maø coøn phaûi naêng ñoäng, nhaïy beùn, am hieåu thò tröôøng taøi chính, coù khaû naêng phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán tyû giaù, giaù caû chöùng khoaùn, laõi suaát…; ñoàng thôøi phaûi laø nhöõng ngöôøi coù ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, trung thöïc trong kinh doanh. Vì vaäy, caùc ngaân haøng neân thöôøng xuyeân toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo chuyeân saâu veà nghieäp vuï veà ngoaïi ngöõ chuyeân ngaønh cho nhaân vieân cuûa mình, thoâng qua caùc khoùa hoïc ñaøo taïo ngaén haïn ôû trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ñeå vöøa naâng cao trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï vöøa taïo cô hoäi laøm quen vôùi moâi tröôøng kinh doanh soâi ñoäng vaø hieän ñaïi cuûa thò tröôøng phaùi sinh quoác teá. Ngoaøi ra, caàn coù nhöõng chính saùch ñaõi ngoä thích ñaùng ñeå thu huùt vaø giöõ chaân nhaân taøi, traùnh ñeå xaûy ra tình traïng chaûy maùu chaát xaùm trong toå chöùc cuûa mình. Beân caïnh nhöõng lôïi ích thì nghieäp vuï phaùi sinh cuõng taïo ra raát nhieàu ruûi ro vaø toån thaát. Toån thaát lôùn nhaát mang ñeán chính do con ngöôøi. Noùi chính xaùc hôn laø do nhaân vieân, ngöôøi ñöôïc quyeàn thöïc hieän nhöõng nghieäp vuï ôû caùc ngaân haøng. Thöïc teá ñaõ cho thaáy nhö theá qua söï suïp ñoå cuûa ngaân haøng Barings do moät tay nhaân vieân teân Nicolas Leeson thöïc hieän. Vì theá, Vieät Nam laø nöôùc ñi sau chuùng ta caàn phaûi coù bieän phaùp neân traùnh nhöõng thieät haïi nhö theá. Khoâng neân caáp haïn möùc vöôït khaû naêng ki nh doanh cho moãi nhaân vieân. Moãi caáp baät seõ ñöôïc caáp moät haïn möùc khaùc nhau vaø ngöôøi ñoù phaûi chòu traùch nhieäm veà keát quaû thöïc hieän nghieäp vuï phaùi sinh naøy. Ngaân haøng cuõng caàn coù nhöõng cheá ñoä thöôûng phaït khaùc nhau ñeå moät maët nhaèm kích thích tinh thaàn laøm vieäc, maët khaùc haïn cheá toái ña nhöõng toån thaát xaûy ra cho ngaân haøng. Ngoaøi ra, ñeå thöïc hieän nhöõng nghieäp vuï naøy, caùc nhaân vieân ngaân haøng phaûi ñaàu tö raát nhieàu vaø toán raát nhieàu coâng söùc môùi ñem laïi lôïi nhuaän cho ngaân haøng. Tuy nhieân cuõng coù luùc thaát baïi, vì theá ngaân haøng caàn khoáng cheá möùc toån thaát maø töøng nhaân vieân ñöôïc quyeàn. 3.3.2.11. Caùc ngaân haøng thöông maïi töï caûi caùch ñeå hoäi nhaäp vaøo theá giôùi, thuùc ñaåy phaùt trieån caùc saûn phaåm hieän ñaïi naøy. Hoäi nhaäp quoác teá laø ñoäng löïc buoäc caùc ngaân haøng phaûi caûi caùch ñeå hoaït ñoäng theo nguyeân taéc thò tröôøng, khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm coøn toàn taïi, ñoàng thôøi taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh treân cô sôû naâng cao trình ñoä quaûn trò ñieàu haønh vaø phaùt trieån caùc saûn phaåm môùi cuûa ngaân haøng. Môû cöûa thò tröôøng dòch vuï ngaân haøng vaø nôùi loûng haïn cheá ñoái vôùi caùc toå chöùc taøi chính nöôùc ngoaøi laø ñieàu kieän ñeå thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp vaøo lónh vöïc taøi chính - ngaân haøng, caùc ngaân haøng trong nöôùc seõ coù ñieàu kieän tieáp caän ñöôïc nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi, trình ñoä quaûn lyù, trình ñoä chuyeân moân chuyeân nghieäp. Vì vaäy, caùc ngaân haøng caàn taêng cöôøng hôïp taùc ñeå chuyeån giao coâng ngheä, phaùt trieån saûn phaåm hieän ñaïi ngaân haøng nhö coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Hoäi nhaäp quoác teá, öùng duïng nhöõng coâng cuï taøi chính phaùi sinh hieän ñaïi naøy giuùp caùc ngaân haøng trong nöôùc tieáp caän t hò tröôøng taøi chính quoác teá moät caùch deã daøng hôn, tuy nhieân ñaây cuõng laø moät tieàm aån ruûi ro veà laõi suaát vaø tyû giaù. Khi hoäi nhaäp, thò tröôøng seõ raát nhaïy caûm vôùi nhöõng bieán ñoäng laõi suaát cuûa thò tröôøng taøi chính quoác teá. Do ñoù, ñoøi hoûi caùc ngaân haøng phaûi coù nhöõng chính saùch tieàn teä linh hoaït theo tín hieäu cuûa thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc, heä thoáng thoâng tin, heä thoáng quaûn lyù ruûi ro hieäu quaû nhaèm giaûm thieåu ruûi ro vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän. 3.3.2.12. Giaûi phaùp veà nghieân cöùu vaø phaùt trieån saûn phaåm Caàn coù keá hoaïch phaùt trieån roõ raøng ñeå naâng cao chaát löôïng dòch vuï truyeàn thoángï. Ngaân haøng caàn phaûi laøm toát hôn nöõa coâng taùc phaùt trieån khaùch haøng, thu huùt khaùch haøng, thieát laäp moái quan heä laâu daøi vôùi khaùch haøng, chuù troïng ñeán nhöõng saûn phaåm ñaõ taïo ñöôïc nieàm tin cuûa khaùch haøng nhö cho vay, giao dòch tieàn göûi, cho thueâ taøi chính, bao thanh toaùn……Töø ñoù, taïo tieàn ñeà ñeå thu huùt khaùch haøng ñeán vôùi caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh vaø ñaây cuõng chính laø caùc giao dòch goác ñeå ngaân haøng vaø doanh nghieäp thöïc hieän giao dòch hoaùn ñoåi laõi suaát. 3.4. Moät soá kieán nghò 3.4.1. Ñoái vôùi ngaân haøng Nhaø Nöôùc: Hoaït ñoäng giao dòch phaûi thaät söï coù yù nghóa trong ñieàu kieän tình hình bieán ñoäng cuûa thò tröôøng hoaøn toaøn khaùch quan. Caùc nhaø ñaàu tö, doanh nghieäp, nhöõng ngöôøi kinh doanh ngoaïi teä, vaøng… döïa vaøo nhöõng phaùn ñoaùn veà dieãn bieán cuûa thò tröôøng, hoï seõ löïa choïn caùc coâng cuï phaùi sinh thích hôïp ñeå thöïc hieän. Vaø ñeå quaù trình thöïc hieän giao dòch caùc coâng cuï naøy ñöôïc thuaän lôïi thì cô cheá quaûn lyù cuûa ngaân haøng Nhaø Nöôùc phaûi ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän, phaûi hoaøn chænh khung phaùp lyù cho vieäc thöïc hieän caùc giao dòch kyø haïn, hoaùn ñoåi, giao sau vaø quyeàn choïn. Ñeán thôøi ñieåm hieän nay, caùc vaên baûn phaùp lyù quy ñònh cuõng nhö höôùng daãn vieäc thöïc hieän caùc giao dòch phaùi sinh vaãn bò coi laø chöa ñaày ñuû, trong khi thò tröôøng phaùi sinh ôû nöôùc ta chæ môùi ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa söï phaùt trieån. Ñieàu ñoù ñaõ khieán cho caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc doanh nghieäp raát luùng tuùng trong vieäc thöïc hieän caùc giao dòch naøy. Caàn coù nhöõng quy ñònh phaùp lyù cuï theå cho vieäc thöïc hieän caùc giao dòch phaùi sinh, ñaëc bieät laø ñoái vôùi giao dòch quyeàn choïn, moät nghieäp vuï raát môùi maø kyõ thuaät giao dòch laïi phöùc taïp. Ñoái vôùi hôïp ñoàng kyø haïn, tuy laø mang tính baét buoäc thöïc hieän nhöng laïi toàn taïi ruûi ro laø ngöôøi mua coù theå gaëp phaûi tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn, do ñoù cuõng caàn ñeán nhöõng quy ñònh cuûa phaùp luaät ñeå ñaûm baûo tính thanh khoaûn cho nhöõng hôïp ñoàng kyø haïn. Trong boái caûnh hoäi nhaäp ôû nöôùc ta hieän nay, theo loä trình hoäi nhaäp maø nöôùc ta ñaõ cam keát vôùi toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO), Nhaø Nöôùc caàn nôùi loûng daàn chính saùch can thieäp tröïc tieáp vaøo thò tröôøng, hieän nay ñaõ laø +/-5% ( keå röø ngaøy 24/03/2009). Ñeán moät thôøi ñieåm thích hôïp, coù theå xoùa boû bieân ñoä dao ñoäng tæ giaù höôùng ñeán töï do hoùa chuyeån ñoåi tieàn ñoàng Vieät Nam. Ñieàu naøy seõ ñaûm baûo tyû giaù phaûn aùnh ñuùng cung caàu treân thò tröôøng. Maët khaùc, treân thò tröôøng voán chính saùch töï do hoùa böôùc ñaàu laõi suaát tín duïng mang laïi nhöõng hieäu quaû tích cöïc, laõi suaát ngaøy caøng mang tính khaùch quan, phaûn aùnh töông ñoái ñöôïc thöïc traïng cung caàu voán cuûa thò tröôøng. Vôùi söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát tín duïng taùc ñoäng ñeán thò tröôøng ngoaïi hoái mang tính khaùch quan hôn, ñaây seõ laø moät taùc nhaân quan troïng kích thích caùc nhaø ñaàu tö quan taâm ñeán giao dòch phaùi sinh. Ngaân haøng Nhaø Nöôùc laø cô quan duy nhaát hieän nay coù khaû naêng döï baùo ñöôïc dieãn bieán cuûa tyû giaù maø caùc doanh nghieäp coù theå ñaët nieàm tin bôûi vì ngoaøi vai troø ñieàu haønh tyû giaù, Ngaân haøng Nhaø Nöôùc coøn laø cô quan phaùt ñi nhöõng tín hieäu maø theo ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc doanh nghieäp coù nhöõng phaûn öùng kòp thôøi ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù hoaëc haïn cheá toån thaát do ruûi ro tyû giaù mang laïi. Do ñoù, neáu ngaân haøng Nhaø Nöôùc coù nhöõng döï baùo caøng chính xaùc veà xu höôùng bieán ñoäng tyû giaù thì seõ taïo ñöôïc nieàm tin raát lôùn ôû caùc doanh nghieäp cuõng nhö caùc ngaân haøng thöông maïi, vaø khi ñoù caùc doanh nghieäp seõ an taâm hôn trong vieäc söû duïng caùc giao dòch ngoaïi hoái phaùi sinh ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù, ñaëc bieät laø giao dòch kyø haïn. Ngaân haøng N haø Nöôùc cuõng coù theå cho pheùp thaønh laäp moät coâng ty hoaëc moät trung taâm thöïc hieän dòch vuï tö vaán veà tyû giaù hoái ñoaùi. Cô quan naøy coù chöùc naêng laø kinh doanh moâi giôùi, tö vaán veà lónh vöïc tyû giaù hoái ñoaùi, döï baùo veà tyû giaù hoái ñoaùi vaø tö vaán söû duïng caùc coâng cuï hoái ñoaùi phaùi sinh ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù. Thoâng tin do cô quan naøy cung caáp coù theå ñöôïc truyeàn taûi qua maïng (môû moät trang web rieâng) hoaëc phaùt haønh theo caùc taïp chí chuyeân veà taøi chính hoaëc keát hôïp caùc phöông tieän treân. Neáu coù theå cô quan naøy neân phaùt haønh moät taïp chí rieâng ñeå cung caáp nhöõng nhaän ñònh veà tyû giaù vaø söï bieán ñoäng tyû giaù. Caùc döï baùo veà tyû giaù laø cô sôû ñeå xaùc laäp phí quyeàn choïn vaø laø nhaân toá quan troïng taïo neân kyø voïng tyû giaù trong töông lai. Trong moâi tröôøng hoäi nhaäp ñoøi hoûi ngaân haøng Nhaø Nöôùc phaûi uyeån chuyeån trong hoaït ñoäng, cuõng nhö trong vieäc ban haønh caùc quy ñònh sao cho phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá vaø nhöõng cam keát cuûa Vieät Nam ñoái vôùi WTO. Ñ eå ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu trong ñieàu kieän hoäi nhaäp, thieát nghó ngaân haøng Nhaø Nöôùc caàn coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc trong caùch quaûn lyù, vaø nhöõng thay ñoåi trong caùch laäp luaän maø cuï theå laø: - Caàn phaûi naâng cao naêng löïc vaø hieäu quaû ñieàu haønh. - Naâng cao vò theá vaø tính ñoäc laäp, töï chuû cuûa Ngaân haøng Nhaø Nöôùc trong vieäc xaây döïng, ñieàu haønh chính saùch tieàn teä, nhaèm taêng cöôøng hi eäu löïc cuûa caùc coâng cuï quaûn lyù. - Taêng cöôøng phoái hôïp vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå chöùc taøi chính quoác teá veà chính saùch tieàn teä, thoâng tin, vaø ngaên ngöøa ruûi ro, qua ñoù haïn cheá ñöôïc nhöõng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng. - Caûi caùch theå cheá vaø heä thoáng luaät ngaân haøng theo xu höôùng quoác teá - Naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan quaûn lyù taøi chính 3.4.2. Ñoái vôùi Boä Taøi Chính Hieän nay, trong haïch toaùn keá toaùn döôøng nhö chæ chuù troïng tôùi phaàn laõi / loã thöïc teá phaùt sinh, trong khi phaàn laõi / loã döï kieán, chöa phaùt sinh thì döôøng nhö chöa ñöôïc quan taâm. Chaúng haïn, doanh nghieäp mua moät hôïp ñoàng phaùi sinh trò giaù 1 tyû ñoàng vaø buùt toaùn ghi soå 1 tyû ñoàng nhöng ngaøy mai, ngaøy kia, giaù trò "haøng hoùa" ñaõ mua chæ coøn 800 trieäu ñoàng hoaëc leân 1,5 tyû ñoàng thì soå saùch ke á toaùn vaãn chæ theå hieän 1 tyû ñoàng. Thöïc teá naøy ñaõ khoâng nhöõng khoâng phaûn aùnh heát giaù trò thöïc trong heä thoáng soå saùch keá toaùn maø coøn laø keõ hôû cuûa tình traïng "laõi giaû, loã thaät" vaø ngöôïc laïi trong baùo caùo keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Thieát nghó, töø thöïc teá naøy, ñeå giaûi quyeát nhöõng raøo caûn hieän nay ñoái vôùi coâng cuï phaùi sinh, khoâng chæ xeùt töø goùc ñoä caùc ngaân haøng thöông maïi hay doanh nghieäp maø raát caàn söï hôïp löïc töø phía caùc cô quan quaûn lyù nhö Boä Taøi chính (thaùo gôõ vöôùng maéc veà thueá vaø cheá ñoä ghi soå keá toaùn) vaø Ngaân haøng Nhaø nöôùc trong vieäc ban haønh caùc vaên baûn phaùp lyù, toå chöùc hoäi thaûo hay höôùng daãn caùc nghieäp vuï cuï theå. Moät nhaân toá khaùc caûn trôû ñeán söï phaùt trieån cuûa coâng cuï phaùi sinh laø moâi tröôøng chính saùch maø ñaàu tieân laø vieäc tính thueá, chaúng haïn nhö quy ñònh veà möùc thueá ñaùnh treân laõi thu ñöôïc töø vieäc thöïc hieän nghieäp vuï hoaùn ñoåi. Nhieàu yù kieán baøy toû, quy ñònh naøy vöøa kìm haõm vöøa khoù thöïc hieän vì laõi suaát thaû noåi bieán ñoäng haøng ngaøy. 3.4.3. Nhöõng kieán nghò nhaèm khoáng cheá toån thaát xaûy ra khi söû duïng coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Thöïc ra, neáu söû duïng sai muïc ñích vaø khoâng ñöôïc giaùm saùt chaët cheõ, caùc coâng cuï phaùi sinh, töø choã laø coâng cuï phoøng choáng ruûi ro seõ mang ñeán nhöõng maàm hoaï khoân löôøng cho neàn kinh teá. Do vaäy, ñeå traùnh ñieàu ñoù, chuùng ta caàn xaây döïng nhöõng truï coät cô baûn ñaûm baûo vieäc trieån khai caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh ñöôïc beàn vöõng. 3.4.3.1. Quy ñònh veà giôùi haïn vaø giaù mua Quy ñònh naøy nhaèm khoáng cheá caùc nhaø ñaàu tö ñöa ra nhöõng möùc giaù quaù cao hay quaù thaáp laøm cho thò tröôøng bò xaùo troän hay bò boùp meùo. Noùi caùch khaùc, ñaây laø nhöõng quy ñònh nhaèm kieåm soaùt (khoâng ngaên caám) caùc nhaø ñaàu cô taùc ñoäng leân giaù caû. Vieäc keát hôïp caùc chieán löôïc phoøng ngöøa ruûi ro trong caùc quyeàn choïn tieàn teä laø raát phong phuù, noù cho pheùp caùc doanh nghieäp keát hôïp vöøa phoøng ngöøa (tyû giaù) vöøa tieán coâng khi coù cô hoäi (ñaëc bieät ñoái vôùi caùc ñònh cheá muoán tìm kieám lôïi nhuaän). Dó nhieân laø maët traùi cuûa quyeàn choïn laø ñaàu cô raát cao. Caùc nhaø ñaàu cô coù theå ñaàu cô giaù leân hoaëc ñaàu cô giaù xuoáng baèng caùc quyeàn choïn mua vaø baùn. Vieäc ñaàu cô giaù treân hôïp ñoàng quyeàn choïn tieàn teä coù theå laøm cho tyû giaù bieán ñoäng vöôït ra khoûi bieân ñoä döï kieán vaø do ñoù laøm maát nieàm tin cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc nhaø ñaàu tö vaøo heä thoáng tyû giaù maø chuùng ta ñaõ hoaïch ñònh. Maëc duø vaäy, vaãn chöa coù nhöõng chöùng cöù naøo cho thaáy vieäc ñaàu cô vaøo caùc hôïp ñoàng quyeàn choïn tieàn teä daãn tôùi söï suïp ñoå hoaëc khuûng hoaûng tyû giaù ôû caùc nöôùc treân theá giôùi. Cheá ñoä tyû giaù phuï thuoäc chuû yeáu vaøoï söï oån ñònh vó moâ cuûa neàn kinh teá quoác gia. Trong nhöõng naêm qua, Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù raát cao veà chæ soá oån ñònh kinh teá vó moâ. D o ñoù, noãi lo veà tính baát oån cuûa tyû giaù khi môû roäng bieân ñoä seõ giaûm ñi raát nhieàu. Chính vì theá, chuùng ta coù theå trieån khai caùc quyeàn choïn coù ñieàu kieän phuø hôïp vôùi ñieàu kieän caùc nöôùc nhö Vieät Nam ñaõ töøng aùp duïng vaø thaønh coâng. Quyeàn choïn coù ñieàu kieän laø moät daïng quyeàn choïn lai taïp giöõa caùc quyeàn choïn phöùc taïp ôû caùc nöôùc phaùt trieån nhöng noù laøm giaûm nheï ñi tính ñaàu cô ñeå traùnh thua loã toái ña cho caùc nhaø ñaàu tö vaø thaäm chí caùc nhaø ñaàu cô coù ham muoán söû duïng quyeàn choïn tieàn teä nhö moät coâng cuï kieám lôøi. Caùc quyeàn choïn tieàn teä coù ñieàu kieän ñöa ra nhöõng quy ñònh veà caùc möùc tyû giaù traàn (toái ña) vaø saøn (toái thieåu). Neáu tyû giaù vöôït quaù caùc möùc giaù naøy thì quyeàn choïn seõ khoâng coøn coù giaù trò. Nhöõng raøo caûn naøy seõ laøm naûn loøng caùc nhaø ñaàu cô vaø do ñoù giaûm ñi ñaùng keå tính baát oån do Ngaân haøng Nhaø Nöôùc môû roäng bieân ñoä dao ñoäng tyû giaù. Caùc khoáng cheá neâu treân coù theå aùp duïng cho toaøn boä caùc haøng hoaù vaø taøi saûn treân thò tröôøng Vieät Nam. 3.4.3.2. Yeâu caàu veà voán vaø theá chaáp trong giao dòch phaùi sinh Keå töø vuï suïp ñoå cuûa coâng ty Enron, caùc nhaø kinh teá ñaõ baét ñaàu thaûo luaän ñeå ñaët ra nhöõng qui ñònh veà theá chaáp taøi saûn treân caùc hôïp ñoàng phaùi sinh. Khi moät coâng ty coù nhöõng khoù khaên veà maët taøi chính hoaëc thaäm chí ñang coøn hoaït ñoäng raát toát vaãn phaûi ñöa ra nhöõng khoaûn theá chaáp hay caùc möùc duy trì ñaët coïc cao ñeå chaéc chaén coâng ty seõ tuaân thuû hôïp ñoàng moãi khi coù nhöõng bieán ñoäng cao trong giaù. Möùc duy trì coù theå laø moät khoaûn toái thieåu maø khi taøi khoaûn kyù quyõ giaûm xuoáng moät möùc naøo ñoù, thì caùch tham gia hôïp ñoàng boå sung vaøo. Trong ñieàu kieän Vieät Nam, möùc taøi khoaûn kyù quyõ vaø möùc duy trì phaûi theo thoâng leä quoác teá laø möùc 5%. Ñoái vôùi caùc nhaø moâi giôùi treân caùc hôïp ñoàng phaùi sinh yeâu caàu ñaàu tieân laø phaûi coù ñuû voán, maëc duø hoï chæ laø nhöõng ngaân haøng hoaëc caùc coâng ty khoâng tröïc tieáp tham gia vaøo caùc giao dòch phaùi sinh. Yeâu caàu veà voán raát quan troïng, vì chuùng giuùp cho heä thoáng caùc ngaân haøng giaûm bôùt nhöõng nguy cô veà ñoäng cô saün saøng chaáp nhaän ruûi ro daãn ñeán tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn cuûa nhaø moâi giôùi. 3.4.3.3. Hoaøn thieän nhöõng quy ñònh naâng cao tính thanh khoaûn cuûa saûn phaåm phaùi sinh. Hieän nay, caùc coâng cuï phaùi sinh chöa coù thò tröôøng giao dòch chính. Caùc hôïp ñoàng kyø haïn vaø töông lai phaûi giao dòch treân coù saøn nöôùc ngoaøi nhö London hay NewYork. Coøn laïi laø giao dòch qua quaày, nhieàu baát lôïi ñoái vôùi tính thanh khoaûn cuõng nhö caùc loaïi ruûi ro tín duïng. Caùc hôïp ñoàng quyeàn choïn vaø hoaùn ñoåi ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng ngoaïi hoái vaø thò tröôøng tieàn teä. Noùi chung, hieän taïi chuùng vaãn coøn thieáu nhieàu cô cheá taïo ra caùc haønh lang ñaûm baûo caùc hoaït ñoäng ñöôïc troâi chaûy. Tuy nhieân, ñi ñoâi vôùi vieäc phaùt trieån thò tröôøng laø vieäc naâng cao chaát löôïng haøng hoaù cho thò tröôøng. Haøng hoaù ôû ñaây chính laø caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh, töø caùc coâng cuï thuaàn nhaát tôùi caùc coâng cuï lai taïp. Vaø vaán ñeà khoâng chæ naèm ôû choã ña daïng hoaù caùc saûn phaåm, ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa thò tröôøng. Caàn chuù yù tôùi chaát löôïng haøng hoaù. ÔÛ ñaây, chính laø tính hôïp phaùp, tính thanh khoaûn, khaû naêng thích öùng vôùi caùc loaïi ruûi ro cuûa caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh. Do vaäy caàn hoaøn thieän caùc ñaëc tröng kyõ thuaät cuûa caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh, ñaùp öùng nhu caàu vaø möùc ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng. Ñoái vôùi quyeàn choïn, caùc ngaân haøng thöông maïi neân xaùc laäp trong noäi dung hôïp ñoàng quyeàn choïn quyeàn ñöôïc mua ngoaïi teä khi doanh nghieäp khoâng thöïc hieän quyeàn löïa choïn, do ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam khi thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn ngoaøi yù nghóa veà phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù hoái ñoaùi coøn coù nhu caàu caàn ñaûm baûo coù ñuû soá löôïng ngoaïi teä ñeå thanh toaùn caùc hôïp ñoàng nhaäp khaåu ñeán haïn. Chính vì nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra khi söû duïng coâng cuï taøi chính phaùi sinh neân ngaân haøng Nhaø Nöôùc caàn phaûi caân nhaéc choïn loïc khi caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng nghieäp vuï naøy cho caùc ngaân haøng. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 …****…. Töø nhöõng nhu caàu thöïc teá cuûa quaù trình hoäi nhaäp, taùc giaû ñaõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp cuõng nhö nhöõng kieán nghò, vôùi mong muoán goùp phaàn vaøo quaù trình trieån khai môû roäng thöïc hieän coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp.HCM. Ñoái vôùi nhöõng giaûi phaùp, tröôùc maét ñoøi hoûi caùc ngaân haøng caàn coù nhöõng bieän phaùp quaûng baù veà lôïi ích cuûa coâng cuï taøi chính phaùi sinh ñeán töøng doanh nghieäp, ñoåi môùi cô sôû vaät chaát hieän ñaïi hôn, naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ nhaân vieân. Phaûi thöôøng xuyeân nghieân cöùu khaûo saùt thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå coâng cuï taøi chính phaùi sinh phuø hôïp vôùi ñònh cheá taøi chính Vieät Nam nhöng khoâng traùi vôùi thoâng leä theá giôùi. Vôùi nhöõng kieán nghò nhö theá ñeán caùc cô quan ban ngaønh, neáu trieån khai thöïc hieän seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho söï phaùt trieån cuûa coâng cuï vaø seõ traùnh ñöôïc nhöõng toån thaát do chính vieäc söû duïng coâng cuï phaùi sinh taïo ra. Nhöõng giaûi phaùp cuøng moät soá kieán nghò naøy seõ giuùp cho saûn phaåm môùi hieän ñaïi ngaøy caøng phoå bieán hôn ôû Vieät Nam noùi chung Tp.HCM noùi rieâng, theo kòp vôùi söï phaùt trieån chung cuûa toaøn theá giôùi trong quaù trình hoäi nhaäp. KEÁT LUAÄN ---o0o--- Vieät Nam chính thöùc gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO vaøo ngaøy 7/11/2006, söï gia nhaäp naøy mang laïi nhieàu cô hoäi vaø thaùch thöùc cho lónh vöïc taøi chính ngaân haøng cuõng nhö nhöõng ngaønh kinh teá khaùc cuûa ñaát nöôùc. Nghieân cöùu veà söï phaùt trieån cuûa coâng cuï taøi chính phaùi sinh hieän ñaïi trong thôøi kyø hoäi nhaäp laø yeâu caàu caáp thieát ñoái vôùi nhöõng nhaø quaûn lyù kinh teá noùi chung vaø nhöõng nhaø quaûn trò ngaân haøng noùi rieâng. Coâng cuï taøi chính phaùi sinh laø moät nhöõng saûn phaåm dòch vuï hieän ñaïi raát phoå bieán treân theá giôùi. Thoâng qua vieäc nghieân cöùu tìm hieåu veà saûn phaåm hieän ñaïi naøy, chuùng ta thaáy raèng saûn phaåm naøy lôïi ích cho vieäc phaùt trieån taøi chính noùi rieâng cho toaøn boä neàn kinh teá noùi chung. Phaùt trieån coâng cuï taøi chính phaùi sinh seõ taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro ñeå toái ña hoùa lôïi nhuaän. Cuõng qua nghieân cöùu naøy maø ta thaáy, thò tröôøng ôû Tp. HCM coøn raát nhieàu tieàm naêng nhöng coâng cuï phaùi sinh thì thöïc hieän raát khieâm toán. Vì theá, caùc ngaân haøng seõ coù theâm nguoàn lôïi khi ñöa vaøo trieån khai thöïc hieän loaïi hình dòch vuï naøy. Maëc duø laø saûn phaåm raát phoå bieán treân theá giôùi nhöng laïi raát haïn cheá ôû Vieät Nam. Do vaäy, ñeå coâng cuï naøy ngaøy moät phaùt trieån hôn, chuùng ta cuøng ñöa ra nhöõng chieán löôïc, giaûi phaùp vaø kieán nghò ñeå vieäc thöïc hieän coâng cuï naøy ngaøy caøng hoaøn thieän hôn, töø ñoù thu huùt nhieàu doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc söû duïng. Nhöõng thaønh coâng cuûa luaän vaên ñöôïc theå hieän ôû caùc ñieåm sau : 1. Khaùi quaùt veà coâng cuï taøi chính phaùi sinh cuøng nhöõng vai troø lôïi ích do coâng cuï naøy mang laïi cho doanh nghieäp, ngaân haøng vaø cho caû neàn kinh teá. 2. Ñaùnh giaù tình hình kinh doanh coâng cuï phaùi sinh ôû caùc ngaân haøng taïi Tp.HCM. Qua ñoù, chuùng ta seõ bieát ñöôïc nhöõng thaønh coâng cuøng nhöõng nguyeân nhaân haïn cheá daãn ñeán vieäc coâng cuï taøi chính phaùi sinh naøy chöa phoå bieán ôû Vieät Nam, nhaèm laøm cô sôû cho vieäc ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp khaéc phuïc. 3. Nhöõng giaûi phaùp vaø moät soá kieán nghò nhaèm phaùt trieån thò tröôøng coâng cuï taøi chính phaøi sinh ôû caùc ngaân haøng thöông maïi taïi Tp.HCM./. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. TS.PGS Traàn Ngoïc Thô , TS Nguyeãn Ngoïc Ñònh – Taøi Chính Q uoác Teá – NXB Thoáng Keâ naêm 2005 2. TS. Nguyeãn Thò Ngoïc Trang – Quaûn trò ruûi ro taøi chính - NXB Thoáng Keâ 2007 3. Giaùo trình giaûng daïy Fulbright: “ Phaùt trieån caùc coâng cuï taùi chính” 4. Taïp chí Ngaân haøng – Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam 5 . Taïp chí kinh teá vaø döï baùo soá 15 (17/10/2008) 6. Website: www.acb.com.vn 7. Website: www.dpi.hochiminhcity.gov.vn 8. Website: www.eximbank.com.vn 9. Website: www.hids.hochiminhcity.gov.vn 10. Website: www.hochimimhcity.gov.vn 11. Website : www. occ.treas.gov 12. Website: www.pso.hochiminhcity.gov.vn 13. Website: www.saga.vn, 14. Website: www.sbv.gov.vn 15. Website: www.techcombank.com.vn 16. Website: www.vcb.com.vn 17. Website : www.wikipedia.org, ._.