Những giải pháp nhằm nâng cao hoạt động tài trợ tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Ngoại thương chi nhánh TPHCM

1 MUÏC LUÏC Môû ñaàu Chöông I: TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN CUÛA NEÀN KINH TEÁ GAÉN LIEÀN VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ TREÂN ÑÒA BAØN TPHCM 1.1 Tín duïng ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng --------------------------------trang 1 1.1.1 Khaùi nieäm veà tín dung ----------------------------------------------------------- 1 1.1.2 Cô sôû hình thaønh tín duïng ------------------------------------------------------- 1 1.1.3 Vai troø cuûa tín duïng trong neàn kinh teá --------------------------------------------- 1.1.3.1 Ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå duy trì quaù trình saûn xuaát lieân tuïc, ñoàng thôøi ñaàu 1.1.3.2 Tín duïng ngaân haøng laø coâng cuï taøi trôï cho caùc ngaønh kinh teá keùm phaùt trieån vaø ngaønh muõi nhoïn-------------------------------------------------------------- 1.1.3.3 Goùp phaàn taùc ñoäng ñeán vieäc taêng cöôøng cheá ñoä haïch toaùn kinh teá---------- 1.1.3.4 Taïo ñieàu kieän phaùt trieån caùc quan heä kinh teá vôùi nöôùc ngoaøi ---------------- 1.1.4 Caùc hình thöùc tín duïng trong neàn kinh teá thò tröôøng ----------------------------- 1.1.4.1 Tín duïng thöông maïi (tín duïng haøng hoaù)--------------------------------------- 1.1.4.2 Tín duïng ngaân haøng: --------------------------------------------------------------- 1.1.4.3 Tín duïng nhaø nöôùc ------------------------------------------------------------------ 1.1.4.4 Tín duïng quoác teá -------------------------------------------------------------------- 1.2 Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta hieän nay----------- 1.2.1 Ñaëc ñieåm cuûa DNVVN --------------------------------------------------------------- 1.2.2 Vò trí vaø vai troø cuûa DNVVN trong neàn kinh teá VN hieän nay ------------------ 1.2.3 Chieán löôïc phaùt trieån DNVVN cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc------------------------ 1.2.3.1 Chöông trình trôï giuùp ------------------------------------------------------------ 1.2.3.2 Khuyeán khích ñaàu tö-------------------------------------------------------------- 1.2.3.3 Thaønh laäp quyõ baûo laõnh tín duïng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ----------------- 1.2.3.4 Chính saùch hoå trôï phaùt trieåu khaùc ----------------------------------------------- 1.2.4 Caùc hình thöùc taøi trôï voán cho DNVVN--------------------------------------------- 1.2.4.1 Giaûi phaùp thöù 1: taêng nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa caùc doanh nghieäp 1.2.4.2 Giaûi phaùp thöù 2: vay voán ---------------------------------------------------------- 1.2.4.3 Giaûi phaùp thöù 3: thueâ taøi chính --------------------------------------------------- 1.3 Vai troø cuûa voán tín duïng ngaân haøng trong vieäc taøi trôï cho caùc DNVVN hieän nay--------------------------------------------------------------------------------------------- 1.4 Chính saùch taøi trôï tín duïng cho DNVVN taïi caùc Ngaân haøng hieän nay ---------------- 1.4.1 Caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ------------------------------------------- 2 1.4.2 Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ----------------------------------------------- 1.4.3 Caùc ngaân haøng lieân doanh----------------------------------------------------------- 1.4.4 Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi-------------------------------------------------- Chöông II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAØI TRÔÏ DNVVN TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG CHI NHAÙNH TPHCM 2.1 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam vaø Ngaân haøng ngoaïi thöông Chi nhaùnh TPHCM --------------------------------------- 2.1.1 Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam ------------------------------------------------ 2.1.2 Ngaân haøng Ngoaïi thöông chi nhaùnh Tp Hoà Chí Minh --------------------------- 2.2 Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Chi nhaùnh TPHCM trong thôøi gian qua 2.2.1 Veà huy ñoäng voán----------------------------------------------------------------------- 2.2.1.1 Huy ñoäng voán taïi caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Tp Hoà Chí Minh----------------------------------------------------------------------------------------------- 2.2.1.2 Tình hình huy ñoäng voán taïi VCB HCM ------------------------------------------ 2.2.2 Taøi trôï voán tín duïng Ngaân haøng cho neàn kinh teá --------------------------------- 2.2.2.1 Tình hình dö nôï tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Tp Hoà Chí Minh------------------------------------------------------------------------- 2.2.2.2 Tình hình taøi trôï tín duïng Ngaân haøng cho neàn kinh teá vaø caùc DNVVN taïi VCB – HCM -------------------------------------------------------------------- 2.2.3 Muïc tieâu phaùt trieån cho vay DNVVN taïi VCB – HCM ------------------------- 2.2.3.1 Trieån voïng phaùt trieån DNVVN taïi Tp HCM ------------------------------------ 2.2.3.2 Tình hình caïnh tranh veà ñoái töôïng khaùch haøng cuûa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn thaønh phoá ---------------------------------------------------------------------- 2.2.4 Thöïc traïng cho vay DNVVN taïi VCB- HCM-------------------------------------- 2.2.5 Nhöõng vöôùng maéc khoù khaên trong cho vay DNVVN taïi VCB- HCM ---------- 2.2.5.1 Caùc thuû tuïc vay voán Ngaân haøng -------------------------------------------------- 2.2.5.2 Thaùi ñoä cuûa Ngaân haøng ñoái vôùi cho vay DNVVN ------------------------------ 2.2.5.3 Moät soá khoù khaên khaùc -------------------------------------------------------------- Chöông III: NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP ÑOÅI MÔÙI VAØ HOAØN THIEÄN HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAØI TRÔÏ DNVVN TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG CHI NHAÙNH THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 3.1 Nhöõng kieán nghò vôùi caùc cô quan ban ngaønh---------------------------------------------- 3.1.1 Ñoái vôùi Chính phuû ------------------------------------------------------------------- 3.1.2 Ñoái vôùi Ngaân haøng nhaø nöôùc ------------------------------------------------------ 3.1 3.2 Moät soá bieän phaùp naâng cao hoaït ñoäng cho vay DNVVN taïi VCB – HCM ----------- 3.2.1 Quaùn trieät nhaän thöùc veà vai troø vaø cô hoäi cuûa DNVVN ôû Vieät Nam ---------- 3 3.2.2 Toå chöùc vaø cô caáu laïi söï saép xeáp toå chöùc phaân coâng coâng vieäc trong noäi boä ngaân haøng --------------------------------------------------------------------- 3.2.3 Tích cöïc vaø kieân trì trong coâng taùc tieáp caän khaùch haøng------------------------ 3.2.3.1 Nhaän thöùc veà khoù khaên trong coâng taùc tieáp thò cho vay DNVVN------------- 3.2.3.2 Tieáp thò nhöõng khaùch haøng hieän taïi ---------------------------------------------- 3.2.3.3 Tieáp thò nhöõng khaùch haøng môùi --------------------------------------------------- 3.2.3.4 Laäp keá hoaïch veà hoaït ñoäng tieáp thò----------------------------------------------- 3.2.3.5 Giaûi phaùp tieáp thò thaønh coâng ----------------------------------------------------- 3.2.4 Hoaït ñoäng theo quy trình thaåm ñònh ruûi ro tín duïng laønh maïnh---------------- 3.2.4.1 Nguyeân taéc chính ñeå phaân tích khaû naêng hoaøn traû voán vay cuûa DNVVN ---------------------------------------------------------------------------------------- 3.2.4.2 Phaân tích ñònh löôïng - Phaân tích taøi chính-------------------------------------- 3.2.4.3 Phaân tích ñònh tính - Phaân tích phi taøi chính------------------------------------ 3.2.5 Xaây döïng keá hoaïch kinh doanh cuøng vôùi khaùch haøng---------------------------- 3.2.6 Duy trì moät quaù trình quaûn lyù, ñaùnh giaù vaø giaùm saùt tín duïng phuø hôïp --------------------------------------------------------------------------------------------- 3.2.6.1 Moâ hình thieát laäp heä thoáng giaùm saùt tín duïng: goàm naêm böôùc--------------- 3.2.6.2 Quaûn lyù ruûi ro baèng caùch taêng cöôøng naêng löïc cuûa DNVVN----------------- Keát luaän. Danh muïc caùc chöõ vieát taét. Taøi lieäu tham khaûo 4 Lôøi môû ñaàu Ở nöôùc ta, trong hôn 10 naêm qua, DNVVN ñaõ phaùt trieån rộng khaép caû nöôùc, ñoùng goùp to lôùn vaøo phaùt trieån kinh teá, huy ñoäng caùc nguoàn löïc vaøo saûn xuaát kinh doanh, taïo theâm vieäc laøm, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, taêng Ngaân saùch nhaø nöôùc… Söï phaùt trieån DNVVN hieän nay coøn nhieàu haïn cheá yeáu keùm: voán ít, trình ñoä coâng ngheä saûn xuaát laïc haäu, hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh yeáu, ít ñaàu tö vaøo lónh vöïc saûn xuaát, coøn nhieàu khoù khaên vöôùng maéc veà voán, veà maët baèng saûn xuaát kinh doanh vì moâi tröôøng phaùp lyù… Ñaïi ña soá doanh nghiệp ôû nöôùc ta laø DNVVN, xaùc ñònh veà vai troø, vò trí cuûa caùc DNVVN neàn kinh teá ñaát nöôùc noùi chung vaø TP Hoà Chí Minh noùi rieâng, cuõng nhö nhöõng khoù khaên, vöôùng maéc cuûa caùc DN ñang gaëp phaûi. Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng chuû tröông chính saùch nhaèm hoã trôï, taïo ñieàu kieän ñeå caùc DNVVN phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Theå hieän roõ neùt nhaát laø chính saùch hoã trôï veà taøi chính, tín duïng. Caùc DNVVN raát caàn söï quan taâm vaø giuùp ñôõ töø phía chính phuû vaø TCTD ñeå khaéc phuïc, haïn cheá vaø phaùt huy tieàm naêng cuûa mình, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Trong thôøi gian qua, tín duïng ngaân haøng goùp phaàn quan troïng trong vieäc cung öùng voán cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû noùi rieâng. Voán tín duïng ngaân haøng khoâng chæ boå sung voán löu ñoäng cho caùc DNVVN maø coøn coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi ñaàu tö cuûa doanh nghieäp ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh, ñoåi môùi coâng ngheä, maùy moùc thieát bò, töø ñoù naâng cao naêng löïc caïnh tranh trong nöôùc vaø treân thò tröôøng quoác teá. 5 Baûn thaân toâi laø moät caùn boä tín duïng taïi VCB-HCM tuy chöa laâu nhöng ñaõ coù nhieàu traên trôû veà thöïc traïng hoaït ñoäng taøi trôï tín duïng ñoái vôùi caùc DNVVN, thaáy ñöôïc vai troø, vò trí cuûa caùc DNVVN trong söï nghieäp CNH-HÑH ñaát nöôùc vaø vai troø cuûa TDNH ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa DNVVN. Töø thöïc teá ñoù, toâi maïnh daïn nghieân cöùu vaø thöïc hieän luaän vaên Thaïc só kinh teá vôùi ñeà taøi “Nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao hoaït ñoäng taøi trôï tín duïng cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû taïi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Chi nhaùnh TPHCM”. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø phaûn aùnh thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi caùc DNVVN taïi VCB-HCM; phaân tích nhöõng khoù khaên vaø caùc nguyeân nhaân cuûa noù ñeå töø ñoù maïnh daïn ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån hoaït ñoäng tín duïng cho caùc DNVVN, goùp phaàn cung öùng voán coù hieäu quaû cho neàn kinh teá. Noäi dung cuûa luaän vaên ñöôïc nghieân cöùu theo phöông phaùp duy vaät bieän chöùng keát hôïp vôùi phöông phaùp toång hôïp phaân tích, thoáng keâ, dieãn giaûi ñöôïc söû duïng xuyeân suoát ñeà taøi. 6 Chöông I: TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN CUÛA NEÀN KINH TEÁ GAÉN LIEÀN VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ TREÂN ÑÒA BAØN TPHCM 1. TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN CUÛA NEÀN KINH TEÁ GAÉN LIEÀN VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VÖØA VAØ NHOÛ TREÂN ÑÒA BAØN TPHCM 1.1 Tín duïng ngaân haøng trong neàn kinh teá thò tröôøng: 1.1.1 Khaùi nieäm veà tín duïng: Tín duïng laø söï chuyeån nhöôïng taïm thôøi quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò ñöôïc bieåu hieän döôùi hình thöùc tieàn teä hay hieän vaät, töø ngöôøi sôû höõu sang ngöôøi söû duïng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh vaø khi ñeán thôøi haïn cuûa khoaûng thôøi gian treân, ngöôøi söû duïng phaûi hoaøn traû laïi cho ngöôøi sôû höõu moät löôïng giaù trò lôùn hôn. Phaàn taêng theâm veà giaù trò ñöôïc goïi laø phaàn lôøi hay lôïi töùc. Ñaây chính laø caùi giaù maø ngöôøi söû duïng phaûi traû cho ngöôøi sôû höõu ñeå ñöôïc quyeàn söû duïng moät löôïng tieàn teä hay hieän vaät nhaát ñònh. Khaùi nieäm veà tín duïng treân ñaây theå hieän 3 maët cô baûn: o Coù söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc o Söï chuyeån giao naøy mang tính taïm thôøi o Khi hoaøn laïi löôïng giaù trò ñaõ chuyeån giao cho ngöôøi sôû höõu phaûi keøm theo moät löôïng giaù trò doâi theâm goïi laø lôïi töùc. Tín duïng phaûi ñöôïc hieåu ñaày ñuû 3 maët treân thì môùi ñuùng laø phaïm truø tín duïng. 1.1.2 Cô sôû hình thaønh tín duïng Söï phaân coâng lao ñoäng trong xaõ hoäi vaø söï xuaát hieän sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû ra ñôøi cuûa tín duïng. 7 Xeùt veà maët xaõ hoäi söï xuaát hieän cheá ñoä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû hình thaønh söï phaân hoaù xaõ hoäi, cuûa caûi tieàn teä coù xu höôùng taäp trung vaøo moät nhoùm ngöôøi, trong luùc ñoù moät nhoùm ngöôøi khaùc coù thu nhaäp thaáp hoaëc thu nhaäp khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu toái thieåu cuûa cuoäc soáng, ñaëc bieät khi gaëp nhöõng bieán coá ruûi ro baát thöôøng gaây ra. Trong ñieàu kieän nhö vaäy ñoøi hoûi söï ra ñôøi cuûa tín duïng, ñeå giaûi quyeát nhöõng maâu thuaãn cuûa xaõ hoäi, thöïc hieän vieäc ñieàu hoaø nhu caàu voán taïm thôøi trong cuoäc soáng. Quaù trình tuaàn hoaøn vaø chu chuyeån voán trong neàn kinh teá thò tröôøng, traûi qua caùc giai ñoaïn khaùc nhau. Ñieàu ñoù daãn ñeán qui moâ vaø thôøi gian nhu caàu voán khoâng thoáng nhaát, söï thöøa thieáu voán trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh dieãn ra lieân tuïc taïi cuøng moät thôøi ñieåm, moät soá toå chöùc kinh teá caù nhaân khaùc laïi raát caàn voán ñeå môû mang, ñoåi môùi, phaùt trieån saûn xuaát, tín duïng ñaõ phaùt huy ñöôïc taùc duïng tích cöïc cuûa mình, giuùp cung caàu voán gaëp nhau, ñaûm baûo cho nguoàn voán nhaøn roãi sinh lôøi maø laïi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán cho saûn xuaát. Trong thöïc teá, quan heä tín duïng ñöôïc hình thaønh heát söùc ña daïng, coù ñuû caùc chuû theå tham gia cuøng vôùi thôøi gian, söï chuyeân nghieäp hoaù xaûy ra. Khi noùi ñeán tín duïng, ngöôøi ta nghó ñeán Ngaân haøng. 1.1.3 Vai troø cuûa tín duïng trong neàn kinh teá 1.1.3.1 Ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå duy trì quaù trình saûn xuaát lieân tuïc, ñoàng thôøi ñaàu tö phaùt trieån kinh teá. Thöøa voán vaø thieáu voán taïm thôøi thöôøng xuyeân xaûy ra ôû caùc doanh nghieäp. Thoâng qua caùc nghieäp vuï tín duïng, ngaân haøng seõ taäp trung caùc nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi ôû caùc doanh nghieäp, sau ñoù ñem cho vay ôû caùc doanh nghieäp ñang coù nhu caàu voán ñeå trang traûi chi phí saûn xuaát kinh doanh. Vieäc phaân phoái tín duïng ñeå goùp phaàn ñieàu hoøa voán trong toaøn boä neàn kinh teá taïo ñieàu kieän cho quaù trình saûn xuaát ñöôïc lieân tuïc. Ngoaøi ra thoâng qua nghieäp vuï tín duïng, ngaân haøng huy ñoäng nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi trong caùc toå chöùc daân cö. Vôùi tö caùch laø ngöôøi cho vay, ngaân haøng seõ huy ñoäng nguoàn voán tieát kieäm vaø cho vay caùc caù nhaân hoaëc toå 8 chöùc coù nhu caàu voán. Thoâng qua tín duïng, ngaân haøng roùt tieàn cho caùc doanh nghieäp trang bò maùy moùc thieát bò, ñoåi môùi qui trình coâng ngheä nhaèm taêng naêng suaát. 1.1.3.2 Tín duïng ngaân haøng laø coâng cuï taøi trôï cho caùc ngaønh kinh teá keùm phaùt trieån vaø ngaønh muõi nhoïn Nöôùc ta noâng nghieäp laø ngaønh saûn xuaát ñaùp öùng nhu caàu caàn thieát cho xaõ hoäi vaø laø ngaønh chòu taùc ñoäng nhieàu nhaát veà thôøi tieát cuõng nhö moâi tröôøng kinh doanh. Vì theá, Nhaø nöôùc caàn ñaàu tö phaùt trieån noâng nghieäp ñeå ñaùp öùng nhu caàu toái thieåu cuûa xaõ hoäi, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän ñeå phaùt trieån ngaønh ngheà khaùc. Maëc khaùc, neàn kinh teá ñoøi hoûi söï phaùt trieån caân ñoái giöõa caùc ngaønh, ñaëc bieät laø caùc ngaønh muõi nhoïn laøm ñaàu taøu. Nhaø nöôùc caàn taäp trung tín duïng ñeå taøi trôï cho caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn, taïo cô sôû loâi cuoán caùc ngaønh khaùc cuøng phaùt trieån nhö: khai thaùc daàu khí, haøng xuaát khaåu. 1.1.3.3 Goùp phaàn taùc ñoäng ñeán vieäc taêng cöôøng cheá ñoä haïch toaùn kinh teá Tín duïng ngaân haøng laø coâng cuï phuïc vuï vaø thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän cheá ñoä haïch toaùn kinh teá, taêng cöôøng quaûn lyù taøi chính. Ñeå hoã trôï cho nguyeân taéc tín duïng, caùc ngaân haøng buoäc caùc toå chöùc kinh teá phaûi thöïc hieän caùc cheá ñoä haïch toaùn kinh teá môùi theo ñuùng qui ñònh Nhaø nöôùc, taêng cöôøng kieåm tra taøi chính nhaèm traùnh nhöõng thaát thoaùt xaûy ra, ñoàng thôøi laø cô sôû ñeå ngaân haøng tieán haønh kieåm tra taøi chính cuûa ñôn vò. 1.1.3.4 Taïo ñieàu kieän phaùt trieån caùc quan heä kinh teá vôùi nöôùc ngoaøi. Nöôùc ta sau khi khai thoâng vaø bình thöôøng hoùa quan heä vôùi coäng ñoàng taøi chính tieàn teä quoác teá, heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp to lôùn trong vieäc thuùc ñaåy caùc nguoàn voán ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, ñoàng thôøi tranh thuû söï trôï giuùp kyõ thuaät cuûa nöôùc ngoaøi ñeå ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi caùn boä, naâng cao naêng löïc quaûn lyù vaø ñoåi môùi, hieän ñaïi 9 hoaù neàn kinh teá ñaát nöôùc. Tín duïng ngaân haøng ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc môû roäng xuaát khaåu haøng hoùa. Ngoaøi caùc vai troø quan troïng treân cuûa tín duïng ngaân haøng, tín duïng ngaân haøng ngaøy coøn ñoùng vai troø tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp oån ñònh vaø thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån taïo ra moät löôïng buùt teä lôùn hôn raát nhieàu so vôùi löôïng tieàn teä ban ñaàu huy ñoäng ñöôïc. 1.1.4 Caùc hình thöùc tín duïng trong neàn kinh teá thò tröôøng: 1.1.4.1 Tín duïng thöông maïi (tín duïng haøng hoaù): Tín duïng thöông maïi laø quan heä tín duïng giöõa caùc Coâng ty, xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá vôùi nhau, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc mua baùn chòu haøng hoaù cho nhau. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi sôùm hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc vaø giöõ vai troø laø cô sôû ñeå caùc hình thöùc tín duïng khaùc ra ñôøi. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi döïa treân neàn taûng khaùch quan ñoù laø quaù trình luaân chuyeån voán vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá khoâng phuø hôïp vaø aên khôùp laãn nhau khoâng nhöõng giöõa caùc toå chöùc kinh teá khaùc ngaønh (nhö coâng nghieäp, thöông maïi, xaây döïng) maø coøn giöõa caùc toå chöùc kinh teá trong cuøng moät ngaønh. Söï khoâng aên khôùp naøy daãn ñeán hieän töôïng trong cuøng moät thôøi ñieåm, moät soá doanh nghieäp ñaõ saûn xuaát ra moät löôïng haøng hoaù ñang caàn baùn, nhöng chöa caàn phaûi thu tieàn ngay, trong khi moät soá doanh nghieäp laïi caàn mua nhöõng saûn phaåm haøng hoaù aáy ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi chöa coù tieàn. Hieän töôïng naøy coù theå ñöôïc giaûi quyeát neáu caùc doanh nghieäp tieán haønh mua baùn chòu haøng hoaù cho nhau. Ñoù chính laø tín duïng thöông maïi. Tín duïng thöông maïi laø tín duïng giöõa nhöõng ngöôøi saûn xuaát kinh doanh, tuy laø hình thöùc tín duïng phaùt trieån roäng raõi nhöng khoâng phaûi laø moät loaïi hình tín duïng chuyeân nghieäp. Söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa noù döïa treân söï tín nhieäm cuõng nhö moái quan heä veà cung caáp haøng hoaù, dòch vuï giöõa nhöõng ngöôøi saûn xuaát kinh doanh aáy. Söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng thöông maïi bao giôø cuõng phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù, khi 10 saûn xuaát haøng hoaù ñöôïc phaùt trieån môû roäng thì tín duïng thöông maïi cuõng ñöôïc môû roäng vaø ngöôïc laïi khi saûn xuaát thu heïp laïi. Haïn cheá cuûa tín duïng thöông maïi: maëc duø tín duïng thöông maïi ñoùng vai troø tích cöïc trong neàn kinh teá nhöng noù khoâng theå thay theá caùc hình thöùc tín duïng khaùc, vì noù coù nhöõng maët haïn cheá sau: • Haïn cheá veà qui moâ tín duïng: Tín duïng thöông maïi do caùc doanh nghieäp cung caáp vaø hoï chæ cung caáp giôùi haïn khaû naêng cuûa mình. Neáu ngöôøi ñi vay coù nhu caàu cao hôn thì ngöôøi cho vay khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc. • Haïn cheá veà thôøi haïn cho vay: Ñieàu kieän kinh doanh vaø chu kyø saûn xuaát cuûa caùc xí nghieäp coù theå khoâng phuø hôïp nhau, vì vaäy khi thôøi haïn maø ngöôøi cho vay muoán cung caáp vaø ngöôøi ñi vay coù nhu caàu khoâng phuø hôïp nhau thì tín duïng khoâng theå xaûy ra. Tuy nhieân, nhôø phöông phaùp caáp tín duïng cuûa Ngaân haøng döôùi hình thöùc chieát khaáu ñaõ giaûi quyeát ñöôïc moät phaàn haïn cheá naøy. • Haïn cheá veà phöông höôùng: Tín duïng thöông maïi ñöôïc cung caáp döôùi hình thöùc haøng hoaù, vì vaäy nhaø doanh nghieäp chæ cung caáp ñöôïc tín duïng cho moät soá xí nghieäp nhaát ñònh- nhöõng xí nghieäp caàn haøng hoaù ñeå söû duïng cho saûn xuaát hay döï tröõ ñeå baùn ra. Ngoaøi ra vieäc caáp tín duïng chæ ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû tín nhieäm laãn nhau. 1.1.4.2 Tín duïng ngaân haøng: Tín duïng ngaân haøng laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá, caùc toå chöùc vaø caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng voán baèng tieàn vaø cho vay (caáp tín duïng) ñoái vôùi caùc ñoái töôïng noùi treân. Tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuû yeáu, chieám vò trí ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá. Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi vaø phaùt trieån cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng. Khaùc vôùi tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng laø 11 hình thöùc tín duïng chuyeân nghieäp, hoaït ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong phuù. Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng Ñoái töôïng cuûa tín duïng ngaân haøng laø voán tieàn teä, nghóa laø ngaân haøng huy ñoäng voán vaø cho vay baèng tieàn. Trong tín duïng ngaân haøng, caùc chuû theå cuûa noù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch roõ raøng, trong ñoù ngaân haøng laø ngöôøi cho vay, coøn caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá, caù nhaân laø ngöôøi ñi vay. Tín duïng ngaân haøng vöøa laø tín duïng mang tính chaát saûn xuaát kinh doanh gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, vöøa laø tín duïng tieâu duøng khoâng gaén vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, vì vaäy quaù trình vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng ngaân haøng khoâng hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. Taùc duïng cuûa tín duïng ngaân haøng: So vôùi tín duïng thöông maïi thì tín duïng ngaân haøng coù nhöõng öu theá: Neáu TDTM chæ boù heïp giöõa nhöõng nhaø SXKD quen bieát nhau hoaëc coù moái quan heä vôùi nhau veà cung öùng haøng hoaù, dòch vuï thì traùi laïi TDNH coù theå môû roäng cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi: noù coù theå xaâm nhaäp vaøo caùc ngaønh, vôùi nhieàu loaïi hình vaø qui moâ hoaït ñoäng lôùn, vöøa vaø nhoû; khoâng nhöõng xaâm nhaäp vaøo lónh vöïc SXKD maø coøn thaâm nhaäp vaøo nhieàu lónh vöïc nhö dòch vuï, ñôøi soáng. Vì vaäy, coù theå khaúng ñònh vai troø to lôùn cuûa TDNH trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi. TDTM thöôøng bò giôùi haïn bôûi soá löôïng vaø qui moâ hoaït ñoäng thì traùi laïi TDNH coù theå cung öùng voán cho neàn kinh teá vôùi soá löôïng raát lôùn, vôùi nhieàu thôøi gian khaùc nhau, nhôø ñoù giuùp caùc doanh nghieäp khoâng nhöõng coù voán ñeå kinh doanh maø coøn coù voán ñeå môû roäng ñaàu tö, ñoåi môùi thieát bò, nhaèm naâng cao naêng löïc saûn xuaát, nhö vaäy TDNH coù taùc duïng ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Hoaït ñoäng cuûa TDNH coøn coù taùc ñoäng vaø aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi tình hình löu thoâng tieàn teä cuûa ñaát nöôùc. Nhôø hoaït ñoäng cuûa TDNH maø voán tieàn teä 12 cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø söû duïng toái ña cho neàn kinh teá: noù vöøa coù taùc duïng ñaåy nhanh toác ñoä luaân chuyeån voán, vöøa laøm cho caùc chu chuyeån tieàn teä ñöôïc taäp trung phaàn lôùn qua ngaân haøng. Ñoù laø nhöõng ñieàu kieän quan troïng ñeå oån ñònh löu thoâng tieàn teä, oån ñònh giaù caû thò tröôøng. 1.1.4.3 Tín duïng nhaø nöôùc: Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa Nhaø nöôùc vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, trong ñoù, chuû yeáu laø Nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì muïc ñích vaø lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Tín duïng Nhaø nöôùc laø loaïi tín duïng phaùt trieån raát maïnh meõ trong thôøi ñaïi ngaøy nay, ñaëc bieät ôû nhöõng nöôùc phaùt trieån coù thò tröôøng taøi chính hoaït ñoäng hieäu quaû. 1.1.4.4 Tín duïng quoác teá: Ñaây laø quan heä tín duïng giöõa caùc chính phuû, giöõa caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu phöông thöùc khaùc nhau nhaèm trôï giuùp laãn nhau ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moät nöôùc. 1.2. Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta hieän nay: 1.2.1 Ñaëc ñieåm cuûa DNVVN: Tröôùc ñaây, theo coâng vaên soá 861/CP-KTN ngaøy 20/06/1998, Chính phuû ñaõ ban haønh tieâu thöùc phaân loaïi DNVVN trong ñoù coù neâu DNVVN laø caùc doanh nghieäp coù voán (hoaëc doanh thu) döôùi 05 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng döôùi 200 ngöôøi. Ngaøy 23/11/2001, Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh soá 90/2001/NÑ-CP, theo ñoù, DNVVN ñöôïc ñònh nghóa laø caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi. Caên cöù vaøo tình hình kinh teá - xaõ hoäi cuï theå cuûa ngaønh, ñòa phöông, trong quaù trình thöïc hieän caùc bieän phaùp, chöông trình trôï giuùp coù theå linh hoaït aùp duïng ñoàng thôøi caû hai chæ tieâu voán vaø lao ñoäng hoaëc moät trong hai chæ tieâu neâu treân. 13 1.2.2 Vò trí vaø vai troø cuûa DNVVN trong neàn kinh teá Vieät Nam hieän nay: DNVVN ôû Vieät Nam ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá. Theo thoáng keâ, ñoäi nguõ naøy chieám tôùi gaàn 96% toång soá doanh nghieäp trong caû nöôùc, ñoùng goùp 26%-30% GDP vaø thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng ñaùng keå, taïo nhieàu coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn laøm chuyeån dòch cô caáu kinh teá, goùp phaàn khai thaùc nhöõng tieàm naêng trong daân chuùng. Hieän nay coù hôn 29.000 DNVVN tham gia xuaát khaåu, giaù trò xuaát khaåu cuûa khu vöïc naøy chieám 25% toång kim ngaïch caû nöôùc. Ñieàu ñoù cho thaáy DNVVN coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta, theå hieän qua: - Moät laø, goùp phaàn giaûi phoùng söùc saûn xuaát, thu huùt moïi nguoàn löïc vaøo giaûi quyeát vieäc laøm, taêng thu nhaäp, laø nhaân toá quan troïng trong taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Khu vöïc DNVVN thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá hieän thu huùt khoaûng 30% löïc löôïng lao ñoäng phi noâng nghieäp caû nöôùc nhöng trieån voïng thu huùt theâm lao ñoäng raát lôùn vì suaát ñaàu tö cho moät choã laøm vieäc taïi ñaây thaáp hôn raát nhieàu so vôùi caùc doanh nghieäp lôùn, chuû yeáu laø do chi phí hoaït ñoäng thaáp. Ñaây cuõng laø nôi thuaän tieän nhaát ñeå tieáp nhaän soá lao ñoäng ôû noâng thoân ra thaønh phoá ñang taêng leân moãi naêm vaø soá lao ñoäng doâi ra töø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc qua vieäc coå phaàn hoùa, baùn, khoaùn, cho thueâ, … - Hai laø, caùc DNVVN ñaõ cung caáp moät khoái löôïng lôùn, ña daïng phong phuù veà saûn phaåm, ñoùng goùp vaøo söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. Nhôø söï phaùt trieån cuûa caùc DNVVN maø nhieàu ngaønh ngheà truyeàn thoáng cuûa Vieät nam ñaõ ñöôïc phuïc hoài vaø phaùt trieån, nhieàu ngaønh ngheà môùi xuaát hieän. Saûn phaåm haøng hoùa ngaøy caøng phong phuù ña daïng. Trình ñoä kinh doanh cuûa caùc DNVVN ngaøy caøng tieán boä hôn, nhieàu maët haøng ñaõ chieám lónh ñöôïc thò tröôøng trong nöôùc, thay theá ñöôïc moät soá maët haøng nhaäp khaåu, tham gia laøm haøng xuaát khaåu. Moät soá ngaønh ngheà nhö chieáu coùi, haøng thuû coâng myõ ngheä, DNVVN taïo ra 100% giaù trò saûn löôïng haøng hoùa. Moãi naêm DNVVN ñoùng goùp khoaûng 25 - 30% GDP caû nöôùc vaø hôn 30% giaù trò toång saûn löôïng coâng nghieäp haøng naêm. Caùc DNVVN ñaõ goùp phaàn quan 14 troïng vaøo vieäc thay ñoåi cô caáu kinh teá theo höôùng tích cöïc hôn. - Ba laø, caùc DNVVN cuøng vôùi caùc doanh nghieäp coù quy moâ lôùn coù söï boå sung hoã trôï laãn nhau, taïo ra moät neàn kinh teá thò tröôøng ñích thöïc, coù hieäu quaû, ñaûm baûo cho neàn kinh teá taêng tröôûng vaø phaùt trieån maïnh meõ, beàn vöõng. Do yeâu caàu voán ít, quy moâ nhoû, DNVVN coù khaû naêng thay ñoåi maët haøng, chuyeån höôùng saûn xuaát, … Ñoái vôùi doanh nghieäp lôùn, DNVVN coøn coù theå laøm ñaïi lyù, veä tinh, tieâu thuï haøng hoùa hoaëc cung caáp vaät tö ñaàu vaøo vôùi giaù reû hôn, goùp phaàn haï giaù thaønh, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát cho doanh nghieäp lôùn. - Boán laø, DNVVN goùp phaàn khai thaùc tieàm naêng phong phuù trong daân. Moät soá caùc DNVVN thaønh laäp mang tính gia ñình. Döïa treân nhöõng öu theá cuûa DNVVN nhö thaønh laäp vôùi soá voán ít, thu hoài voán nhanh, söû duïng caùc tieàm naêng veà nguoàn voán lao ñoäng vaø nguyeân lieäu saün coù taïi ñòa phöông, DNVVN thu huùt ñöôïc moät khoái löôïng lôùn veà voán cuûa caùc taàng lôùp daân cö. - Naêm laø, DNVVN goùp phaàn vaøo söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. ÔÛ caùc nöôùc cuõng nhö ôû Vieät Nam, caùc doanh nghieäp lôùn thöôøng taäp trung ôû caùc thaønh phoá vaø caùc trung taâm coâng nghieäp, gaây neân traïng thaùi maát caân ñoái nghieâm troïng veà trình ñoä phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi giöõa thaønh thò vôùi noâng thoân, giöõa caùc vuøng trong moät quoác gia. Chính söï phaùt trieån DNVVN laø phöông tieän quan troïng trong vieäc taïo laäp söï caân ñoái giöõa caùc vuøng, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, giöõa caùc ngaønh vaø caùc vuøng laõnh thoå. 1.2.3 Chieán löôïc phaùt trieån DNVVN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc: Töø khaùi nieäm DNVVN “laø cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi”, cho thaáy ñaïi ña soá doanh nghieäp ôû nöôùc ta laø DNVVN. Xaùc ñònh taàm quan troïng._. cuûa DNVVN ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc theo xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, 5 naêm trôû laïi ñaây, Chính phuû ñaõ coù nhieàu chính saùch, giaûi phaùp lôùn nhaèm phaùt huy möùc cao nhaát hieäu quaû hoaït 15 ñoäng, söùc caïnh tranh cuõng nhö tieàm naêng cuûa loaïi hình kinh teá naøy. Coù theå thaáy roõ, heä thoáng phaùp luaät, moâi tröôøng kinh doanh ñang daàn ñöôïc caûi thieän vaø ngaøy caøng coù chuyeån ñoäng tích cöïc. Caùc DNVVN ngaøy caøng ñöôïc höôûng nhieàu chính saùch öu ñaõi vaø bình ñaúng hôn, tình traïng phaân bieät ñoái xöû so vôùi caùc DNNN giaûm nhieàu. Ñaëc bieät, ôû moät soá yeáu toá quan troïng, coù tính chaát soáng coøn vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa DNVVN nhö vieäc tieáp caän voán, coâng ngheä, ñaát ñai, lao ñoäng, thoâng tin thò tröôøng ñaõ ñöôïc môû thoâng thoaùng hôn raát nhieàu so vôùi nhöõng naêm tröôùc ñaây. Theo Nghò ñònh 90/2001/CP-NÑ ngaøy 23/11/2001, phaùt trieån doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laø moät nhieäm vuï quan troïng trong Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Nhaø nöôùc khuyeán khích vaø taïo thuaän lôïi cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo, naâng cao naêng löïc quaûn lyù phaùt trieån khoa hoïc - coâng ngheä vaø nguoàn nhaân löïc, môû roäng caùc moái lieân keát vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, taêng hieäu quaû kinh doanh vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng; phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh, taïo vieäc laøm vaø naâng cao ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng. 1.2.3.1 Chöông trình trôï giuùp Chöông trình trôï giuùp doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuûa Nhaø nöôùc (goïi taét laø Chöông trình trôï giuùp) laø chöông trình muïc tieâu daønh cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caên cöù vaøo ñònh höôùng öu tieân phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, phaùt trieån caùc ngaønh vaø caùc ñòa baøn caàn khuyeán khích. Chöông trình trôï giuùp naøy ñöôïc boá trí trong keá hoaïch haøng naêm vaø keá hoaïch 5 naêm do Thuû töôùng Chính phuû hoaëc Chuû tòch UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông quyeát ñònh. 16 Chöông trình trôï giuùp goàm: muïc tieâu, ñoái töôïng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû cuï theå theo ngaønh ngheà, lónh vöïc vaø ñòa baøn hoaït ñoäng, noäi dung trôï giuùp, nguoàn löïc, keá hoaïch vaø bieän phaùp veà cô cheá chính saùch, toå chöùc thöïc hieän. Chuù troïng öu tieân chöông trình trôï giuùp caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû do doanh nhaân quaûn lyù. 1.2.3.2 Khuyeán khích ñaàu tö Chính phuû trôï giuùp ñaàu tö thoâng qua bieän phaùp veà taøi chính, tín duïng, aùp duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñaàu tö vaøo moät soá ngaønh ngheà, bao goàm ngaønh ngheà truyeàn thoáng vaø taïi caùc ñòa baøn caàn khuyeán khích. Chính phuû khuyeán khích caùc toå chöùc taøi chính, caùc doanh nghieäp vaø theå nhaân goùp voán ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. 1.2.3.3 Thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tín duïng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tín duïng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñeå baûo laõnh cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû khi khoâng ñuû taøi saûn theá chaáp, caàm coá, vay voán cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Boä Taøi chính chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan xaây döïng toå chöùc veà Quy cheá hoaït ñoäng cuûa Quyõ baûo laõnh tín duïng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trình Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh. 1.2.3.4 Caùc chính saùch hoã trôï phaùt trieån khaùc: - Maët baèng saûn xuaát: Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñöôïc höôûng caùc chính saùch öu ñaõi trong vieäc thueâ ñaát, chuyeån nhöôïng, theá chaáp vaø caùc quyeàn khaùc veà söû duïng ñaát ñai theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 17 - Thò tröôøng vaø taêng khaû naêng caïnh tranh: Chính phuû vaø caùc Boä, ngaønh taïo ñieàu kieän cho caùc DNVVN coù caùc thoâng tin vaø tieáp caän thò tröôøng, ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån saûn phaåm môùi ñeå taêng söùc caïnh tranh treân thò tröôøng. - Veà xuùc tieán xuaát khaåu: khuyeán khích xuaát khaåu, Chính phuû thoâng qua chöông trình trôï giuùp xuaát khaåu vaø tham gia quaûng caùo taïi thò tröôøng nöôùc ngoaøi cho caùc Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. -Veà thoâng tin, tö vaán vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc: Chính phuû trôï giuùp kinh phí ñeå tö vaán vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho doanh nghieäp vöøa vaø nhoû thoâng qua chöông trình trôï giuùp ñaøo taïo, cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát qua caùc aán phaåm vaø qua maïng internet cho caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, thoâng qua Boä Keá hoaïch vaø ñaàu tö. 1.2.4. Caùc hình thöùc taøi trôï voán cho Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Caùc DNVVN thöôøng xuyeân gaëp caùc vaán ñeà veà thieáu huït voán nhöng thöôøng khoâng coù ñuû ñieàu kieän ñeå nhaän caùc nguoàn taøi trôï moät caùch chính thoáng. Caùc giaûi phaùp taøi trôï phuø hôïp coù theå laø: - Giaûi phaùp thöù nhaát: taêng nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp. - Giaûi phaùp thöù hai: vay voán. - Giaûi phaùp thöù ba: thueâ taøi chính. 1.2.4.1 Giaûi phaùp thöù nhaát: Taêng nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp Kieåu taøi trôï naøy chuû yeáu do caùc coâng ty "voán ruûi ro" caáp (tieáng Anh "venture capital"), ñoù laø nhöõng coâng ty ñöôïc thaønh laäp vôùi chöùc naêng taêng cöôøng voán chuû sôû höõu cuûa caùc DNVVN baèng caùch tham gia goùp voán vôùi thôøi gian haïn cheá trong caùc doanh nghieäp. Vieäc tham gia cuûa caùc toå chöùc naøy cho pheùp doanh nghieäp thuï höôûng coù 18 ñöôïc moät soá voán nhieàu hôn ñeå coù theå vöôït qua moät giai ñoaïn môùi trong quaù trình phaùt trieån; vaø ngay khi baét ñaàu hoaït ñoäng, toå chöùc naøy seõ nhöôïng laïi phaàn goùp voán cuûa mình cho caùc thaønh vieân khaùc khi möùc ñoä lôïi nhuaän doanh nghieäp ñaït ñöôïc cho pheùp hoï coù ñuû caùc phöông tieän ñeå mua laïi. 1.2. 4.2 Giaûi phaùp thöù hai: Vay voán Ñaây laø giaûi phaùp coå ñieån, nhìn chung taát caû caùc doanh nghieäp ñeàu nghó tôùi. Tuy nhieân, tuøy theo toå chöùc taøi trôï vaø nguoàn taøi trôï, nhöõng ñieàu kieän maø moät doanh nghieäp hay moät döï aùn ñaàu tö phaûi thoûa maõn cuõng nhö caùc ñieàu kieän keøm theo, coù theå thay ñoåi raát nhieàu. Caùc khoaûn vay naøy thöôøng do heä thoáng ngaân haøng cung caáp. Tuy nhieân, ñoâi khi caùc nguoàn taøi trôï coù theå ñeán töø caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá do caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi taøi trôï thoâng qua keânh cuûa heä thoáng ngaân haøng ñòa phöông 1.2.4.3 Giaûi phaùp thöù ba: Thueâ taøi chính Thueâ taøi chính laø hình thöùc doanh nghieäp thueâ choïn loaïi taøi saûn, nhaø cung caáp vaø giaù caû theo yeâu caàu kinh doanh cuûa mình, ngöôøi cho thueâ laø ngöôøi boû tieàn ra mua taøi saûn ñoù vaø cho doanh nghieäp thueâ laïi. Ñoåi laïi, doanh nghieäp phaûi: • Traû tieàn thueâ ñònh kyø cho ngöôøi cho thueâ. • Chòu traùch nhieäm baûo döôõng vaø söûa chöõa caàn thieát ñeå ñaûm baûo giöõ taøi saûn luoân söû duïng toát. • Mua baûo hieåm cho taøi saûn, trong ñoù ngöôøi thuï höôûng baûo hieåm laø beân cho thueâ. Khi hôïp ñoàng thueâ heát haïn, doanh nghieäp coù theå choïn: traû laïi taøi saûn cho beân cho thueâ, hoaëc mua laïi thieát bò vôùi giaù töôïng tröng ñöôïc aán ñònh töø luùc 19 kyù hôïp ñoàng, hoaëc kyù tieáp hôïp ñoàng thueâ vôùi tieàn thueâ reû hôn raát nhieàu. Vôùi söï phaùt trieån maïnh ôû nhieàu nöôùc, thueâ taøi chính coù theå ñöôïc xem laø moät giaûi phaùp thay theá ñôn giaûn vaø thuaän lôïi cho tín duïng trung daøi haïn, nhaát laø ñoái vôùi caùc DNVVN thöôøng xuyeân gaëp khoù khaên trong vieäc vay voán ngaân haøng. Tuy nhieân caàn phaûi hieåu raèng thueâ taøi chính khaùc vôùi tín duïng ôû choã ñoù laø moät phöông tieän taøi trôï ôû möùc thaáp hôn, ngöôøi ta coù theå söû duïng phöông thöùc naøy ñeå taøi trôï cho moät vaøi thieát bò chöù khoâng phaûi ñeå taøi trôï cho toaøn boä moät döï aùn ñaàu tö lôùn. Cuoái cuøng, caàn phaûi bieát raèng giaù thueâ thöôøng cao vì noù phaûi cho pheùp beân cho thueâ moät maët thu laïi phaàn voán ñaõ ñaàu tö, maët khaùc mang laïi lôïi nhuaän vôùi soá tieàn laõi. Caùc khoaûn taøi trôï döôùi hình thöùc thueâ taøi chính do caùc coâng ty taøi chính cung caáp, laø caùc coâng ty thaønh laäp chuyeân hoaït ñoäng trong lónh vöïc thueâ taøi chính. * Toùm laïi, taïi Vieät Nam hieän nay coù 03 nguoàn taøi trôï taøi chính cho caùc DNVVN: - Taøi trôï cuûa caùc toå chöùc thuoäc heä thoáng ngaân haøng, - Taøi trôï cuûa caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá do caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi taøi trôï, vaø - Taøi trôï cuûa caùc coâng ty cho thueâ taøi chính. 1.3 Vai troø cuûa voán tín duïng ngaân haøng trong vieäc taøi trôï cho caùc DNVVN hieän nay: Ñeå thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, caùc DNVVN caàn phaûi söû duïng voán, trong ñoù bao goàm voán chuû sôû höõu vaø voán huy ñoäng töø beân ngoaøi. Trong caùc nguoàn voán huy ñoäng töø beân ngoaøi thì keânh TDNH laø quan troïng nhaát, bôûi vì ngoaøi TDNH coøn coù TDTM coù qui moâ vaø khaû naêng ñaùp öùng thaáp. 20 TDNH coù öu ñieåm laø hieän nay coù raát nhieàu caùc TCTD vôùi heä thoáng maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép, cung öùng voán doài daøo hôn, laõi suaát haáp daãn, thôøi haïn vay töông ñoái daøi hôn, ñöôïc tö vaán ñaàu tö… Vì vaäy TDNH ngaøy caøng coù vai troø quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi caùc DN noùi chung vaø DNVVN noùi rieâng, ñoù laø: + Coù khaû naêng cung öùng voán, ñaùp öùng nhu caàu veà voán cho caùc DNVVN ñeå môû roäng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, cung öùng dòch vuï… Voán bao goàm voán trung daøi haïn phuïc vuï ñaàu tö MMTB, nhaø xöôûng vaø voán löu ñoäng thöôøng xuyeân. + Vôùi möùc laõi suaát thoaû thuaän thì DNVVN coù theå ñaøm phaùn, löïc choïn caùc TCTD coù laõi suaát cho vay thaáp ñeå ñaët quan heä tín duïng, qua ñoù mang laïi hieäu quaû kinh doanh cao cho doanh nghieäp. Taïo ra giaù trò doanh nghieäp cao hôn, tích luyõ voán nhieàu hôn. + Trong quaù trình cung öùng voán cho caùc DNVVN, do trình ñoä coù haïn maø ña soá coù trình ñoä thaáp cuûa caùc chuû doanh nghieäp, caùc TCTD coøn phaûi kieâm theâm chöùc naêng tö vaán, cung caáp thoâng tin cho doanh nghieäp. Moät maët, ñeå giuùp doanh nghieäp laäp phöông aùn kinh doanh, hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh. Maët khaùc, trong khi tieáp caän, höôùng daãn doanh nghieäp laäp keá hoaïch vay voán, qua ñoù giuùp cho TCTD coù theâm nguoàn thoâng tin ñeå quyeát ñònh cho vay chính xaùc hôn, nhaèm giaûm thieåu ruûi ro. Treân ñòa baøn TPHCM hieän coù hôn 49.000 DNVVN vôùi soá voán ñaêng kyù hôn 67.000 tyû ñoàng. Ñaây laø moät thò tröôøng ñaày tieàm naêng trong caùc saûn phaåm dòch vuï taøi chính, tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng. Theo baùo caùo ñaùnh giaù gaàn ñaây cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc chi nhaùnh TPHCM thì tyû troïng dö nôï cho vay caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû treân ñòa baøn TPHCM chæ chieám 47% treân toång dö nôï 21 cho vay, trong ñoù dö nôï cho vay trung – daøi haïn cuõng ôû möùc thaáp vôùi khoaûng 40% treân toång dö nôï cho vay caùc DNVVN. Theo haàu heát caùc DNVVN thì khi coù nhu caàu phaùt trieån, hoï thöôøng chæ huy ñoäng voán töø baïn beø, ngöôøi thaân, thaäm chí caû voán vay naëng laõi beân ngoaøi, coøn vieäc tieáp caän voán tín duïng raát khoù khaên. Caùc chuyeân gia ngaân haøng nhaän ñònh, do moâi tröôøng kinh doanh ôû phaàn lôùn DNVVN naøy coøn nhieàu ruûi ro, tính khaû thi cuûa phöông aùn vaø döï aùn cuûa DNVVN chöa cao, caùch toå chöùc quaûn lyù vaø ñieàu haønh chöa chuyeân nghieäp, caùc baùo caùo taøi chính khoâng ñaày ñuû vaø thieáu minh baïch neân caùc ngaân haøng raát ngaïi roùt voán. Moái quan taâm haøng ñaàu cuûa Ngaân haøng laø cho vay döïa treân tính hieäu quaû cuûa phöông aùn kinh doanh. Hieän nay coù nhieàu DNVVN hoaït ñoäng hieäu quaû nhôø aùp duïng phöông phaùp quaûn lyù-kinh doanh hieän ñaïi, coù chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi. Khoâng ít nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ tìm ñeán lieân keát, lieân doanh, hôïp taùc ñaàu tö vôùi caùc DNVVN ñeå phaùt trieån maët haøng hoaëc môû roäng thò tröôøng... Ñoù laø nhöõng ñoái töôïng maø caùc ngaân haøng nhaém ñeán. Ñeå ñöa nguoàn voán lôùn hôn vaøo caùc DNVVN, nhieàu ngaân haøng ñaõ xaây döïng chieán löôïc cho vay voán rieâng daønh cho caùc ñoái töôïng naøy nhö xaây döïng caùc cô cheá öu ñaõi hôn so vôùi cho vay bình thöôøng, thuû tuïc ñaûm baûo tieàn vay linh hoaït, cho pheùp doanh nghieäp theá chaáp taøi saûn hình thaønh töø voán vay. Ñieàu naøy cho thaáy, ñaõ coù caùi nhìn thoaùng hôn cuûa ngaân haøng ñoái vôùi thaønh phaàn kinh teá nhoû leû nhöng coù tính naêng ñoäng vaø coù yù chí vöôn leân. Trong moät vaên baûn göûi Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö veà tình hình thöïc hieän Nghò Ñònh 90 cuûa Chính phuû (trôï giuùp phaùt trieån caùc DNVVN), Ngaân haøng nhaø nöôùc cho bieát tôùi ñaây seõ tieáp tuïc nghieân cöùu, xem xeùt söûa ñoåi, boå sung hoaëc ban haønh caùc vaên baûn môùi veà cô cheá cho vay, cô cheá ñaûm baûo tieàn vay, 22 thanh toaùn quaûn lyù ngoaïi hoái ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc DNVVN tieáp caän voán vay vaø söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng ñöôïc nhieàu hôn. Maët khaùc, caùc ngaân haøng cuõng ñang phoái hôïp vôùi caùc quyõ baûo laõnh ñeå môû roäng cho vay ñoái vôùi caùc DNVVN, tieáp tuïc raø soaùt caùc cô cheá chính saùch ñeå ñôn giaûn thuû tuïc cho vay. Cuøng vôùi söï xuaát hieän haøng loaït DNTN sau khi Luaät Doanh nghieäp ñöôïc ñöa vaøo cuoäc soáng (naêm 2000), treân caùc dieãn ñaøn, hoäi thaûo, hoäi nghò vaø treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, ngöôøi ta thaáy xuaát hieän voâ soá lôøi phaøn naøn xung quanh vieäc tieáp caän voán Ngaân haøng cuûa DNVVN laø cöïc kyø khoù khaên. Ñeán naêm 2004, khoâng phaûi nhöõng lôøi phaøn naøn ñaõ heát, nhöng cuõng ñaõ giaûm ñi raát nhieàu, bôûi theo baùo caùo cuûa NHNN, toác ñoä taêng tröôûng tín duïng daønh cho caùc DNVVN naêm 2003 laø 37,12% vaø naêm 2004 laø 20,18%. Rieâng 4 NHTM quoác doanh, dö nôï cho caùc DNVVN ñaõ chieám tôùi 47%. Ñaây laø nhöõng con soá raát aán töôïng, cho thaáy söï thay ñoåi veà caùch nhìn cuûa Ngaân haøng ñoái vôùi caùc DNVVN. Coù theå goïi ñaây laø keát quaû cuûa chuû tröông xoaù boû phaân bieät ñoái xöû giöõa DN nhaø nöôùc vaø DNTN vaø noù cuõng khaúng ñònh öu theá “ñoàng tieàn lieàn khuùc ruoät” cuûa DNVVN, khieán nguoàn voán ñaàu tö cuûa Ngaân haøng vaøo caùc DN naøy ít ruûi ro hôn nhieàu, töø ñoù taát yeáu daãn tôùi söï chuyeån ñoåi caùch nhìn veà DNVVN cuûa Ngaân haøng. 1.4. Chính saùch taøi trôï tín duïng cho DNVVN taïi caùc Ngaân haøng hieän nay: 1.4.1 Caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh: Maëc duø hieän nay caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ñaõ môû roäng vieäc cho vay ñeán taát caû caùc ñoái töôïng khaùch haøng, töø doanh nghieäp quoác doanh, doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñeán caù nhaân nhöng caùc doanh nghieäp thuoäc khu vöïc nhaø nöôùc vaãn ñöôïc xem laø caùc khaùch haøng chính cuûa caùc ngaân 23 haøng naøy. Moät soá caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh bò vöôùng vaøo caùc vuï aùn tröôùc ñaây neân cô cheá cho vay ít linh hoaït hôn so vôùi caùc loaïi hình ngaân haøng khaùc. Do vaäy, caùc DNVVN maø haàu heát laø caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh thöôøng khoù ñaùp öùng ñaày ñuû caùc ñieàu kieän ñeå vay voán taïi ngaân haøng thöông maïi quoác doanh. Hôn nöõa, do bò haïn cheá veà nguoàn taøi chính daøi haïn neân vieäc taøi trôï voán ñaàu tö cho caùc DNVVN bò haïn cheá maø ñaây laïi laø nhu caàu voán raát lôùn cuûa caùc doanh nghieäp naøy. Tuy nhieân, vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc DNVVN hieän nay vaø chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng, soá löôïng DNVVN ñöôïc vay voán taïi ngaân haøng thöông maïi quoác doanh ñaõ taêng leân ñaùng keå trong 02 naêm gaàn ñaây, bôûi theo baùo caùo cuûa NHNN, toác ñoä taêng tröôûng tín duïng daønh cho caùc DNVVN naêm 2003 laø 37,12% vaø naêm 2004 laø 20,18%. 1.4.2. Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn: Ñaây chính laø nôi maø caùc DNVVN, ñaëc bieät laø caùc DNVVN ngoaøi quoác doanh nghó ñeán tröôùc tieân khi coù nhu caàu vay voán ngaân haøng. Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù nguoàn voán nhoû, laïi bò haïn cheá veà haïn möùc cho vay treân voán töï coù neân caùc khoaûn cho vay thöôøng coù giaù trò nhoû, ñoái töôïng khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp coù quy moâ nhoû (coù nhu caàu voán tín duïng khoâng lôùn), vaø caù nhaân coù taøi saûn ñaûm baûo. Caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn coù lôïi theá veà chính saùch cho vay linh hoaït, phuïc vuï bao quaùt töø khaâu höôùng daãn ñeán coâng chöùng hoà sô vay. Tuy nhieân laõi suaát cho vay töông ñoái cao hôn caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh vaø bò haïn cheá veà taøi chính neân thöôøng chæ taøi trôï voán löu ñoäng hôn laø caùc khoaûn vay trung daøi haïn ñeå ñaàu tö. Tyû troïng DNVVN vay voán taïi caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn khaù cao, chieám khoaûng 90% doanh nghieäp vay voán taïi caùc ngaân haøng naøy vaø 24 chieám khoaûng 65% dö nôï tín duïng. Ngoaøi ra, caùc ngaân haøng naøy thöôøng ñöôïc choïn laøm ngaân haøng thöïc hieän caùc chöông trình taøi trôï cuûa caùc toå chöùc kinh teá theá giôùi cho DNVVN. 1.4.3. Caùc ngaân haøng lieân doanh: Caùc ngaân haøng naøy quan taâm nhieàu ñeán khaùch haøng laø nhöõng doanh nghieäp quoác doanh lôùn vaø nhöõng doanh nghieäp moät phaàn (lieân doanh) hay toaøn boä voán nöôùc ngoaøi hôn laø ñeán caùc DNVVN. Caùc khoaûn tín duïng coù kyø haïn maø caùc ngaân haøng naøy caáp cho caùc DNVVN cuûa Vieät Nam chuû yeáu laø daønh cho caùc doanh nghieäp quoác doanh nhoû vaø caùc doanh nghieäp tö nhaân coù quy moâ trung bình. 1.4.4. Caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi: Caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam coù lôïi theá veà nguoàn voán, chieám moät thò phaàn cho vay vaø dö nôï ñaùng keå trong heä thoáng ngaân haøng. Tuy nhieân ñoái töôïng chính cuûa caùc ngaân haøng naøy laø caùc coâng ty lieân doanh hoaëc doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi, vaø moät soá doanh nghieäp quoác doanh lôùn, vôùi caùc khoaûn vay coù giaù trò cao theo hình thöùc baùn buoân, goïn nheï. Do vaäy, caùc DNVVN khoù coù theå nhaän ñöôïc taøi trôï töø caùc ngaân haøng naøy. 25 Chöông II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAØI TRÔÏ DNVVN TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG CHI NHAÙNH TPHCM 2.THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG TAØI TRÔÏ DNVVN TAÏI NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG CHI NHAÙNH TPHCM. 2.1 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam vaø Ngaân haøng ngoaïi thöông Chi nhaùnh TPHCM. 2.1.1Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/04/1963 vaø luoân ñöôïc bieát ñeán nhö moät NHTM uy tín nhaát vaø ñöôïc xeáp haïng laø moät trong 23 doanh nghieäp ñaëc bieät, laø thaønh vieân cuûa Hieäp Hoäi Ngaân haøng Chaâu AÙ. Heä thoáng Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam coù 22 chi nhaùnh, 01 sôû giao dòch, 03 vaên phoøng ñaïi dieän ôû nöôùc ngoaøi (Nga, Phaùp, Singapore), 01 coâng ty taøi chính taïi Hoàng Koâng vaø coù 14 ñôn vò maø NHNT goùp voán lieân doanh hay coù coå phaàn, ñaûm baûo thöïc hieän caùc dòch vuï Ngaân haøng moät caùch chính xaùc vaø nhanh choùng nhaát. Heä thoáng Ngaân haøng coù hôn 3500 caùn boä coâng nhaân vieân, Ngaân haøng coù theá maïnh veà nghieäp vuï thanh toaùn, kinh doanh ngoaïi teä, huy ñoäng voán vaø ñaàu tö cho neàn kinh teá. Tuy coâng ngheä ngaân haøng môùi ôû möùc ban ñaàu so vôùi quoác teá nhöng Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät nam ñöôïc ñaùnh giaù laø NHTM haøng ñaàu cuûa Vieät Nam trong ñoåi môùi coâng ngheä. Ngaân haøng Ngoaïi thöông coù möùc ñoä tin hoïc hoùa khaù cao so vôùi toaøn ngaønh Ngaân haøng, nhôø ñoù naâng cao ñöôïc hieäu suaát laøm vieäc phuïc vuï nhanh, toát caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng. Ngaân haøng ngoaïi thöông ñaõ trieån khai moät soá öùng duïng coâng ngheä môùi nhö chöông trình baùn leû, cung caáp dòch vuï ngaân haøng ñieän töû cho caùc TCTD vaø caùc khaùch haøng. Ngaân haøng Ngoaïi thöông luoân quan taâm ñeán vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, ñeán nay Ngaân haøng ñaõ xaây döïng ñöôïc ñoäi nguõ caùn boä coâng nhaân vieân 26 coù trình ñoä khaù, trong ñoù trình ñoä ñaïi hoïc vaø treân ñaïi hoïc chieám 70% ñoäi nguõ nhaân vieân treû coù trình ñoä, coâng ngheä cao vaø söï ñoåi môùi khoâng ngöøng ñaõ taïo cho NHNT moät hình aûnh toát treân thöông tröôøng vaø vôùi khaùch haøng trong vaø ngoaøi nöôùc. 2.1.2 Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam-Chi nhaùnh TPHCM. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam - Chi nhaùnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/11/1976 theo quyeát ñònh soá 951/QÑNH cuûa Toång giaùm ñoác Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät nam, laø chi nhaùnh coù doanh soá hoaït ñoäng lôùn nhaát trong heä thoáng Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam vaø laø moät trong nhöõng ngaân haøng lôùn nhaát treân ñòa baøn TPHCM. Töø ngaøy thaønh laäp ñeán nay ñaõ gaàn ñöôïc 30 naêm, VCB HCM ñaõ vöôït qua bao khoù khaên trôû ngaïi, töï khaúng ñònh mình, ñöùng vöõng vaø ngaøy caøng phaùt trieån. VCB HCM ñoùng treân moät ñòa baøn naêng ñoäng vaø nhaïy caûm veà kinh teá chính trò xaõ hoäi, chòu nhieàu aûnh höôûng cuûa chieán tranh vaø traûi qua thôøi kyø bao caáp, hoaït ñoäng cuûa Chi nhaùnh gaén lieàn vôùi söï chuyeån bieán thaêng traàm vaø phaùt trieån cuûa Thaønh phoá cuõng nhö cuûa khu vöïc. Töø naêm 1990 ñeán nay laø thôøi kyø ñoåi môùi vaø phaùt trieån cuûa VCBHCM. Sau hôn 10 naêm ñoåi môùi cuõng laø hôn 10 naêm hoaït ñoäng trong cô cheá thò tröôøng, vai troø ñoäc quyeàn veà hoaït ñoäng ñoái ngoaïi khoâng coøn nöõa, söùc eùp veà caïnh tranh ngaøy moät nhieàu. Tuy nhieân VCBHCM vaãn luoân giöõ vöõng laø moät ngaân haøng haøng ñaàu veà ñoái ngoaïi cuûa Vieät Nam. Treân cô sôû xaùc ñònh yù nghóa quyeát ñònh cuûa nguoàn voán ñoái vôùi hoaït ñoäng Ngaân haøng, VCBHCM luoân ña daïng hoaù caùc loaïi hình huy ñoäng voán, aùp duïng moät soá dòch vuï ngaân haøng taïi nhaø ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp lôùn, coù nguoàn thu lôùn nhaèm thu huùt moät löôïng lôùn voán nhaát laø ngoaïi teä ñeå phuïc vuï cho vieäc môû roäng tín duïng. Trong quaù trình ñoåi môùi vaø phaùt trieån, VCBHCM cuõng ñaõ töøng traû nhöõng giaù quaù ñaét cho coâng taùc tín duïng laøm aûnh höôûng nhieàu ñeán hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. Tuy nhieân trong 5 naêm trôû laïi ñaây, VCBHCM ñaõ chaán chænh 27 kòp thôøi nhöõng thieáu soùt, toå chöùc kieåm tra kieåm soaùt chaët cheõ trong vieäc caáp tín duïng cho khaùch haøng, taïo neân nhöõng böôùc chuyeån bieán môùi trong coâng taùc tín duïng vaø naâng cao moät böôùc trình ñoä caùn boä tín duïng. Beân caïnh vieäc duy trì vò trí haøng ñaàu veà thanh toaùn quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, VCBHCM ñaõ maïnh daïn ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån caùc dòch vuï Ngaân haøng, ñöa heä thoáng giao dòch moät cöûûa vaøo hoaït ñoäng, noái maïng tröïc tuyeán ñaõ taïo khaû naêng phuïc vuï khaùch haøng ngaøy moät toát hôn. Hieän nay VCBHCM ñang laø moät chi nhaùnh ñi ñaàu trong coâng taùc ñoåi môùi, thöïc hieän taùi cô caáu heä thoáng Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam, cuï theå nhö : taùi cô caáu taøi chính cuûa Ngaân haøng, ñoåi môùi moâ hình toå chöùc theo höôùng phuïc vuï toát nhaát khaùch haøng vaø cuoái cuøng laø hieän ñaïi hoaù coâng ngheä Ngaân haøng ñeå taïo neân böôùc nhaûy trong quaù trình ñoåi môùi cuûa Ngaân haøng. • Vai troø cuûa VCB HCM trong heä thoáng vaø treân ñòa baøn TPHCM: Trong heä thoáng NHNT treân toaøn quoác, Chi nhaùnh NHNT TP.HCM (VCBHCM) laø moät chi nhaùnh lôùn, coù qui moâ vaø möùc ñoä hoaït ñoäng chieám tyû troïng cao so vôùi toaøn heä thoáng, caùc maët hoaït ñoäng nghieäp vuï chieám töø 20-50% vaø lôïi nhuaän chieám treân 30% so vôùi toaøn heä thoáng, coù theå ñieåm qua moät soá maët hoaït ñoäng cuûa chi nhaùnh nhö sau: a. Veà toång nguoàn voán chieám gaàn 20% toaøn heä thoáng chuû yeáu laø voán huy ñoäng töø thò tröôøng I, trong ñoù: Baèng VND chieám khoaûng 25% vaø USD chieám 16%. b. Toång dö nôï tín duïng cho vay tröïc tieáp chieám 21% vaø baûo laõnh chieám treân 50% so vôùi toaøn heä thoáng. c. Thanh toaùn xuaát khaåu chieám treân 50%, thanh toaùn nhaäp khaåu chieám khoaûng 30% so vôùi toaøn heä thoáng. d. Thu chi veà dòch vuï vaø chuyeån tieàn chieám khoaûng 40% so vôùi toaøn heä thoáng. e. Doanh soá thanh toaùn theû tín duïng chieám treân 50% so vôùi toaøn heä thoáng. f. Kinh doanh ngoaïi teä vôùi doanh soá baùn vaø doanh soá mua chieám gaàn 35% so vôùi toaøn heä thoáng. 28 g. Möùc ñoä thu chi ngaân quyõ chieám töø 30-38% so vôùi toaøn heä thoáng theo caùc loaïi tieàn teä vaø caùc phöông tieän thanh toaùn khaùc nhö chi phieáu, ngaân phieáu thanh toaùn. h. Keát quaû laõi: Chieám treân 33% toång soá laõi cuûa heä thoáng NHNT treân toaøn quoác (theo soá lieäu naêm 2004). - So vôùi ñòa baøn, VCBHCM ñöôïc laø moät trong soá caùc ngaân haøng ngaân haøng ñoái ngoaïi haøng ñaàu vôùi theá maïnh laø thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu vaø kinh doanh ngoaïi teä. Laø moät ngaân haøng chieám thò phaàn hoaït ñoäng cao treân thaønh phoá vôùi voán huy ñoäng chieám khoaûng 20%, thanh toaùn xuaát khaåu chieám 51%, thanh toaùn nhaäp khaåu chieám gaàn 27%, doanh soá mua baùn ngoaïi teä chieám gaàn 20%…keát quaû lôïi nhuaän luoân chieám tyû leä cao trong toång lôïi nhuaän cuûa caùc TCTD treân toaøn ñòa baøn thaønh phoá trong caùc naêm qua. • Nhöõng thaønh töïu VCBHCM trong thôøi gian qua: Sau hôn 10 naêm ñoåi môùi, VCBHCM ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñaùng khích leä nhö: - Nguoàn voán vaø dö nôï cho vay cuûa VCBHCM lieân tuïc taêng: nguoàn voán cuûa VCBHCM taêng lieân tuïc, naêm 1990 laø 1.389 tyû ñoàng thì ñeán cuoái naêm 2004 ñaït 21.825 tyû ñoàng, taêng hôn 15 laàn . Dö nôï töø naêm 1990 laø 455 tyû ñoàng thì ñeán cuoái naêm 2004 laø 11.147 tyû ñoàng. Tuy nhieân so vôùi nguoàn voán thì dö nôï cuûa VCBHCM thöôøng ñaït ôû möùc 40-45%, taïo möùc an toaøn cao cho VCBHCM. - Thöïc hieän nghóa vuï vôùi ngaân saùch: VCBHCM laø Ngaân haøng luoân chaáp haønh toát nghiaõ vuï vôùi nhaø nöôùc, cuï theå laø naêm 1990 noäp NSNN 32,3 tyû ñoàng, naêm 1995 noäp NSNN 154 tyû ñoàng, tính luoân 5 naêm thì VCBHCM ñaõ noäp 577,7 tyû ñoàng. Töø naêm 1996 ñeán nay, tuy chính saùch thueá ñoái vôùi heä thoáng Ngaân haøng coù thay ñoåi theo höôùng giaûm nheï nhöng söï ñoùng goùp cuûa VCBHCM cho Ngaân saùch nhaø nöôùc vaãn taêng qua caùc naêm. Qua ñoù cho thaáy VCBHCM laø moät doanh nghieäp coù ñoùng goùp raát to lôùn cho Ngaân saùch nhaø nöôùc. 29 - Theá maïnh cuûa VCBHCM laø thanh toaùn quoác teá, trong nhieàu naêm lieàn VCBHCM luoân laø ñôn vò coù dòch vuï thanh toaùn quoác teá toát nhaát treân ñòa baøn, goùp phaàn xaây döïng hình aûnh VCBHCM treân thöông tröôøng quoác teá ngaøy moät toát hôn. - Beân caïnh ñoù, VCBHCM cuõng ñang töøng böôùc thöïc hieän chöông trình hieän ñaïi hoùa coâng ngheä ngaân haøng vaø 05 naêm lieàn ñöôïc Taïp chí "The Banker" bình choïn laø ngaân haøng toát nhaát Vieät Nam. • Nhöõng thaùch thöùc cuûa VCBHCM trong giai ñoaïn hieän nay: - Hieän nay caùc Ngaân haøng caïnh tranh ngaøy moät gay gaét, VCBHCM ñang laø taâm ñieåm cuûa laøn soùng taán coâng cuûa caùc ngaân haøng khaùc töø ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñeán ngaân haøng trong nöôùc; sôû tröôøng cuûa VCBHCM laø thanh toaùn quoác teá, kinh doanh ngoaïi teä, coâng ngheä … Nay khoâng haún coøn laø öu theá nöõa, caùc ngaân haøng khaùc ngaøy caøng vöôn leân daàn töø trình ñoä caùn boä, coâng ngheä kyõ thuaät vaø thò phaàn. - Moâi tröôøng kinh teá cuûa Vieät Nam noùi chung chöa thaät söï toát cho hoaït ñoäng ñaàu tö tín duïng, Vieät Nam vaãn laø moät quoác gia bò theá giôùi xem laø moät nöôùc coù nhieàu ruûi ro, do ñoù aûnh höôûng khoâng ít ñeán vieäc ñaàu tö cuûa Ngaân haøng. - Caùc khaùch haøng cuûa VCBHCM coøn ít veà soá löôïng vaø chöa ña daïng veà loaïi hình, moät soá khaùch haøng ñang chieám tyû troïng lôùn trong hoaït ñoäng cuûa VCBHCM, ñaây cuõng laø moät nguy cô cuûa ngaân haøng neáu khaùch haøng coù ruûi ro hay khaùch haøng cuûa VCBHCM bò caùc Ngaân haøng khaùc caïnh tranh. - Töø tröôùc ñeán nay VCBHCM ñaõ coù moät lôïi theá treân thò tröôøng ngoaïi hoái cuûa Thaønh phoá vaø chính töø vò theá naøy ñaõ taïo cho VCBHCM öu theá trong lónh vöïc tín duïng thanh toaùn, huy ñoäng tieàn gôûi thanh toaùn … nhöng ñeán nay vò theá ñoù cuûa VCBHCM ñang maát daàn, phaûi ñoái maët quyeát lieät vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh giaønh vò theá vaø thöïc teá ñaõ coù moät soá doanh nghieäp lôùn boû VCB HCM ñi, ñieàu naøy chöùng toû thò phaàn cuûa VCBHCM ñang bò maát daàn vaø ñaây chính laø söï ñe doïa cho hoaït ñoäng Ngaân haøng, ñoøi hoûi phaûi giöõ thò phaàn vaø phaùt trieån noù. 30 2.2. Hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Chi nhaùnh TPHCM trong thôøi gian qua: 2.2.1 Veà huy ñoäng voán : 2.2.1.1 Huy ñoäng voán taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM Baûng 1: Tình hình huy ñoäng voán taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM: Ñvt: tyû VNÑ Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 06/2005 Baèng VNÑ 37.952 52.835 78.094 99.700 110.700 Baèng ngoaïi teä (quy VNÑ) 27.764 33.161 38.376 47.800 53.670 Toång voán huy ñoäng 65.716 85.996 116.47 0 147.500 164.370 Tyû leä taêng tröôûng (%) 16,9 30,86 35,4 26,64 11,44 (Nguoàn: Taïp chí VCBHCM soá thaùng 07/2005) Ñieåm noåi baät trong 6 thaùng ñaàu naêm 2005 laø vieäc caùc ngaân haøng thöông maïi taêng laõi suaát huy ñoäng cuõng nhö laõi suaát cho vay. Ñaây laø ñieàu taát yeáu nhaèm xaùc ñònh laïi maët baèng laõi suaát cho phuø hôïp vôùi söï maát giaù cuûa ñoàng tieàn khi chæ soá giaù tieâu duøng cuõng nhö nhu caàu voán cho neàn kinh teá lieân tuïc taêng leân, theâm vaøo ñoù laø söï taêng laõi suaát cuûa FED. Tuy nhieân vieäc taêng laõi suaát coù aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán doanh nghieäp,._.t caùn boä döï ñoaùn nhu caàu saûn phaåm naøy seõ taêng maïnh, caùn boä ñoù coù theå ñeà xuaát vôùi nhaø saûn xuaát veà saûn phaåm ñoù ñeå mua maùy moùc môùi nhaèm taêng coâng suaát ñeå taïo ra nhöõng döï aùn khaû thi. Ngöôïc laïi, khi moät khaùch haøng tieàm naêng ñang laäp keá hoaïch cho moät döï aùn khoâng khaû thi, caùn boä tieáp thò coù theå thöû tìm caùch caûi thieän tính khaû thi cuûa döï aùn ñoù. - Taïo ra nhöõng khaùch haøng tieàm naêng töø nhöõng döï aùn khaû thi: 75 Ngöôïc laïi, nhöõng döï aùn khaû thi khoâng phaûi luùc naøo cuõng do DNVVN tieàm naêng laäp ra. Khi caùn boä tieáp thò tìm thaáy moät döï aùn khaû thi nhöng do moät doanh nghieäp yeáu keùm veà taøi chính laäp ra, caùn boä ñoù khoâng nhaát thieát phaûi töø choái taøi trôï cho döï aùn. Neáu chuû doanh nghieäp laäp döï aùn saün saøng taêng cöôøng khaû naêng cuûa doanh nghieäp vaø caùn boä cuûa mình thì caùn boä tieáp thò coù theå thöû tìm caùch caûi thieän naêng löïc cuûa hoï. 3.2.3.3 Tieáp thò nhöõng khaùch haøng môùi: Ñieàu quan troïng nhaát nhöng khoù nhaát trong coâng taùc tieáp thò laø tìm kieám khaùch haøng môùi. Ñaëc bieät ôû Vieät Nam, tieáp thò khaùch haøng môùi döôøng nhö laø khoâng theå do thieáu thoâng tin veà nhöõng DNVVN tieàm naêng. Trong boái caûnh naøy, taïo ra nhöõng nguoàn tin ñaùng tin caäy laø raát quan troïng. Coù hai caùch tieáp caän coù khaû naêng: tieáp caän vi moâ vaø tieáp caän vó moâ. Tieáp caän vi moâ: Caùch tieáp caän naøy taäp trung vaøo vieäc laøm theá naøo ñeå coù ñöôïc thoâng tin veà caùc DNVVN. Nhö ñaõ phaân tích, thoâng tin taøi chính do caùc DNVVN cung caáp thöôøng khoâng ñuû ñoä tin caäy. Do ñoù ñeå tieáp thò, chuùng ta phaûi döïa hôn nöõa vaøo caùc maët mang tính chaát ñònh tính cuûa DNVVN nhö danh tieáng, khaû naêng quaûn lyù, tính caïnh tranh veà saûn phaåm… Tuy nhieân, vieäc thu thaäp caùc thoâng tin naøy vaø xaùc nhaän tính chính xaùc cuûa noù laø raát khoù khaên. Dó nhieân, vieäc tìm kieám caùc quaûng caùo veà caùc DNVVN treân thoâng tin ñaïi chuùng thì khoâng quaù khoù, nhöng ñoâi khi caùc quaûng caùo naøy ñöôïc phoùng ñaïi. Maëc duø moät caùn boä tín duïng thaønh coâng trong vieäc tieáp caän vôùi moät DNVVN döïa vaøo quaûng caùo, caùn boä tín duïng naøy phaûi thuyeát phuïc doanh nghieäp ñoù môû moät taøi khoaûn taïi ngaân haøng ñaàu tieân cuûa doanh nghieäp vaø daønh thôøi gian ñuû ñeå kieåm tra hoaït ñoäng cuûa taøi khoaûn tröôùc khi cho doanh nghieäp vay voán. Ñaây laø moät trong nhöõng caùch tieáp caän chaéc chaén nhaát, nhöng toán nhieàu thôøi gian vaø coù theå lôõ maát nhu caàu vay voán cuûa doanh nghieäp. Do ñoù, ñeå tieát kieäm thôøi gian thu thaäp thoâng tin ñaùng tin caäy, caùn boä tín duïng phaûi tìm kieám nguoàn thoâng tin chính xaùc cuûa doanh nghieäp döïa vaøo moät doanh nghieäp khaùc ñang coù quan heä vôùi doanh nghieäp naøy vaø mong muoán trôû thaønh ñoái taùc cuûa nhau. 76 Caùc nguoàn thoâng tin hieän nay coù theå thu ñöôïc töø: - Khaùch haøng hieän taïi: Khaùch haøng hieän taïi, ñaëc bieät laø nhöõng doanh nghieäp lôùn laø nhöõng kho baùu thoâng tin veà khaùch haøng. Nhöõng doanh nghieäp lôùn naøy coù raát nhieàu thoâng tin veà ñoái taùc kinh doanh cuûa hoï nhö: tình hình taøi chính, trình ñoä coâng ngheä, caù tính cuûa chuû doanh nghieäp, khaû naêng quaûn lyù, … Hôn nöõa, moät doanh nghieäp lôùn laø nguoàn baùn haøng oån ñònh cho caùc DNVVN. Neáu chuùng ta bieát chieán löôïc vaø söï ñaùnh giaù veà nhaø cung öùng cuûa hoï, chuùng ta coù theå tìm kieám ñöôïc khaùch haøng tieàm naêng moät caùch deã daøng. Ngoaøi ra ñieàu naøy cuõng raát toát cho caùc DNVVN neáu nhaø cung öùng cuûa hoï coù theå vay voán ngaân haøng vaø coù giuùp oån ñònh veà quaûn lyù. Do ñoù, coù theå tin raèng chuùng ta coù theå thu thaäp ñöôïc caùc thoâng tin chính xaùc veà caùc DNVVN toát töø nhöõng doanh nghieäp lôùn. - Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp: Caùc hieäp hoäi doanh nghieâïp coù maïng löôùi roäng vaø raát nhieàu thoâng tin veà caùc doanh nghieäp thaønh vieân. Ví duï, Phoøng Thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI) laø moät hieäp hoäi kinh doanh töï nguyeän, phi Chính phuû, ñoäc laäp vaø lôùn nhaát taïi Vieät Nam. Taïi TPHCM trong soá hôn 2500 doanh nghieâïp thaønh vieân vaø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh, haàu heát laø caùc DNVVN, chieám khoaûng 85% soá löôïng thaønh vieân cuûa VCCI. Beân caïnh caùc ñoái xöû öu ñaõi daønh cho caùc thaønh vieân cuûa mình, VCCI cuõng cung caáp caùc dòch vuï phi taøi chính khaùc cho caùc DNVVN khoâng phaûi laø thaønh vieân cuûa mình. Haøng naêm, VCCI toå chöùc haøng traêm khoùa ñaøo taïo cho haøng ngaøn DNVVN trong caû nöôùc. Qua ñoù, VCCI vaø caùc hieäp hoäi khaùc coù cô hoäi cung caáp nhieàu loaïi thoâng tin khaùc nhau veà doanh nghieäp thaønh vieân cuûa mình nhaèm caûi thieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Hôn nöõa, hoï seõ xem xeùt veà moái quan heä toát vôùi khu vöïc ngaân haøng nhö laø caùc thaønh vieân toát cuûa hoï. Vieäc lieân heä thöôøng xuyeân vôùi VCCI vaø caùc thaønh vieân cuûa hoï cuõng nhö caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc seõ giuùp cho caùc ngaân haøng tìm kieám ñöôïc caùc khaùch haøng tieàm naêng. - Caùc nhaø cung caáp dòch vuï kinh doanh: 77 Coù moät soá toå chöùc hoã trôï DNVVN ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Caùc toå chöùc naøy cung caáp caùc dòch vuï kinh doanh phi taøi chính khaùc nhau vaø hoaït ñoäng treân cô sôû phi lôïi nhuaän. Trong khi moät soá caùc toå chöùc tröïc thuoäc caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nhö VCCI, caùc toå chöùc khaùc tröïc thuoäc caùc toå chöùc Chính phuû hoaëc quoác teá. Ví duï nhö Chöông trình phaùt trieån döï aùn Mekong tröïc thuoäc ngaân haøng theá giôùi, ñaõ vaø ñang hoã trôï phaùt trieån DNVVN töø naêm 1997, thoâng qua vieäc chuaån bò keá hoaïch kinh doanh vaø thuû tuïc xin taøi trôï, xaùc ñònh ngöôøi cho vay tieàm naêng cung caáp caùc chöong trình ñaøo taïo veà quaûn lyù. Do ñoù, VCBHCM neân phoái hôïp tích cöïc vôùi caùc toå chöùc naøy ñeå caûi thieän döï aùn. Neân taäp trung vaøo caùc toå chöùc coù kinh nghieäm veà chuaån bò keá hoaïch kinh doanh cho DNVVN nhö MPDF, VCCI … - Caùc cô quan caáp tænh, thaønh phoá: Moät soá cô quan chính quyeàn ñòa phöông, nhö Sôû keá hoaïch vaø ñaàu tö, nôi coù nhöõng thoâng tin rieâng veà hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp goàm: vieäc thaønh laäp doanh nghieäp môùi, caùc keá hoaïch ñaàu tö ñöôïc uûy quyeàn, thoâng tin taøi chính ñaõ ñaêng kyù, … Loaïi thoâng tin naøy raát quan troïng cho vieäc tieáp thò vì noù theå hieän roõ nhu caàu taøi chính raát lôùn cuûa caùc doanh nghieäp naøy. - Caùc toå chöùc quaûn lyù caùc khu cheá xuaát vaø khu coâng nghieäp: Nhieàu doanh nghieäp thaønh ñaït ñang coá gaéng chuyeån ñeán caùc khu cheá xuaát vaø coâng nghieâïp ñeå coù ñöôïc moâi tröôøng kinh doanh thuaän lôïi hôn. Vieäc thieát laäp moái quan heä toát vôùi toå chöùc quaûn lyù caùc khu naøy seõ deã daøng tieáp caän ñöôïc caùc thoâng tin veà caùc doanh nghieäp ñang coù keá hoaïch ñaàu tö vaøo caùc khu vöïc naøy. Tieáp caän vó moâ: - Caùch tieáp caän naøy taäp trung vaøo quan ñieåm kinh teá vó moâ, ñoù laø tình hình phaùt trieån cuûa caùc ngaønh ngheà kinh teá cuûa khu vöïc vaø neàn kinh teá quoác gia. Veà lyù thuyeát, caùch tieáp caän naøy söû duïng nhöõng soá lieäu thoáng keâ ñöôïc caùc cô quan Chính phuû phaùt haønh. Tuy nhieân thöïc teá cho thaáy haàu heát caùc aán phaåm thoáng keâ khoâng theå thu ñöôïc soá lieäu kinh teá chính xaùc cuûa doanh nghieäp ngoaøi 78 quoác doanh taïi Vieät Nam. Trong boái caûnh naøy, caùch tieáp caän vó moâ naøy yeâu caàu moät chuùt saùng taïo, ñoù laø bieát xöû lyù haàu heát caùc thoâng tin saün coù nhö treân tivi, baùo chí, taïp chí … 3.2.3.4 Laäp keá hoaïch veà hoaït ñoäng tieáp thò: Ñeå tieán haønh hoaït ñoäng tieáp thò coù hieäu quaû, Tröôûng boä phaän phuï traùch tieáp thò caàn leân keá hoaïch tieáp thò vôùi vieäc caân nhaéc ñaëc ñieåm cuûa töøng vuøng, khaû naêng tieáp caän thoâng tin ñaùng tin caäy. Chaúng haïn, neáu moät chi nhaùnh cuûa VCBHCM naèm trong ñòa baøn coù khu coâng nghieäp vaø coù quan heä toát vôùi ban quaûn lyù khu coâng nghieäp ñoù thì caùch tieáp thò hieäu quaû nhaát seõ laø duøng thoâng tin töø ban quaûn lyù naøy. Moät chi nhaùnh ñaõ thieát laäp quan heä toát vôùi moät soá hieäp hoäi kinh doanh coù theå tìm ñöôïc nhöõng thoâng tin coù ích cho coâng taùc tieáp thò töø nhöõng hieäp hoäi naøy. Neáu chi nhaùnh khoâng coù moái lieân heä vôùi chính quyeàn thaønh phoá, ban quaûn lyù khu coâng nghieäp, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vaø caùc nhaø cung caáp dòch vuï kinh doanh thì coù theå söû duïng caùc khaùch haøng hieän taïi vaø ñoàng thôøi, coá gaéng thieát laäp nhöõng moái quan heä môùi vôùi nhöõng nguoàn tin ñaùng tin caäy khaùc. Veà vieäc naøy seõ khoâng hieäu quaû neáu laäp moät keá hoaïch cho caû ngaân haøng vì keá hoaïch ñoù seõ khoâng phaûn aùnh heát nhöõng ñaëc ñieåm cuûa töøng chi nhaùnh vaø töøng vuøng. Tröôûng boä phaän tieáp thò caàn coù traùch nhieäm vôùi keá hoaïch tieáp thò cuûa mình. 3.2.3.5 Giaûi phaùp tieáp thò thaønh coâng: Khoâng coù con ñöôøng deã daøng naøo ñeå ñi thaúng ñeán thaønh coâng trong tieáp thò, nhaát laø ñoái vôùi tieáp thò caùc DNVVN. Tuy nhieân coù moät soá yeáu toá chính ñeå tieáp thò DNVVN thaønh coâng nhö sau: - Tieáp nhaän thoâng tin: chuù yù moïi thöù quanh baïn vaø tìm ra thoâng tin höõu ích. Ví duï, neáu baïn thaáy moät saûn phaåm maø baïn caûm thaáy raát höõu ích vaø tieän lôïi, baïn neân ñieàu tra ngöôøi saûn xuaát ra noù. Thaäm chí neáu moät saûn phaåm raát nhoû vaø reû, ngöôøi saûn xuaát coù theå chieám thò phaàn lôùn nhaát veà thò tröôøng cuûa 79 saûn phaåm ñoù, ñieàu naøy taïo ra söï beàn vöõng cho doanh nghieäp. Coá gaéng khoâng boû soùt baát kyø thoâng tin naøo. - Xaây döïng maïng löôùi rieâng cho baïn: xaây döïng maïng löôùi rieâng ñeå söû duïng caùch tieáp caän kinh teá vó moâ, bôûi vì trong nhieàu tröôøng hôïp phöông phaùp naøy hoaït ñoäng coù hieäu quaû chæ trong moái quan heä caù nhaân. Löu yù raèng vieäc xaây döïng maïng löôùi rieâng naøy ñoøi hoûi söï noã löïc cao ñoä. - Caån thaän veà thoâng tin: khoâng quaù tin töôûng vaøo caùc thoâng tin, thaäm chí töø caùc nguoàn cung caáp ñaùng tin caäy. Baïn neân töï xem xeùt thaät kyõ lieäu nhöõng thoâng tin naøy ñuùng hay sai cho ñeán khi baïn quyeát ñònh duøng noù. - Laép raùp caùc maåu thoâng tin: taïo ra thoâng tin cho rieâng baïn baèng caùch kieåm tra giöõa caùc thoâng tin vôùi nhau töø nhieàu khía caïnh. Haàu heát caùc thoâng tin veà DNVVN ñeàu khoâng hoaøn chænh, nhöng thaäm chí nhöõng thoâng tin ñaùng ngôø seõ trôû neân tin caäy neáu ñöôïc trôï giuùp vaø hình thaønh töø haøng traêm maåu thoâng tin. 3.2.4. Hoaït ñoäng theo quy trình thaåm ñònh ruûi ro tín duïng laønh maïnh: 3.2.4.1 Nguyeân taéc chính ñeå phaân tích khaû naêng hoaøn traû voán vay cuûa DNVVN: - Moät soá vaán ñeà quan troïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû caùc khoaûn vay cuûa DNVVN: Ngaân haøng phaûi tieáp nhaän thoâng tin ñaày ñuû taïo ñieàu kieän cho vieäc ñaùnh giaù toaøn dieän veà caùc maët ruûi ro thöïc söï cuûa ngöôøi vay. Phuï thuoäc vaøo loaïi hình tín duïng cho vay vaø baûn chaát cuûa quan heä tín duïng ñeán ngaøy cho vay, caùc nhaân toá seõ ñöôïc xem xeùt vaø chöùng minh baèng taøi lieäu ñeå pheâ duyeät tín duïng bao goàm: + Muïc ñích cuûa khoaûn tín duïng vaø nguoàn traû nôï; + Caùc maët ruûi ro hieän haønh (bao goàm baûn chaát vaø toång soá ruûi ro goäp laïi) cuûa ngöôøi vay vaø taøi saûn theá chaáp; 80 + Khaû naêng traû nôï hieän taïi vaø quaù trình traû nôï cuûa ngöôì vay, döïa vaøo tình hình taøi chính tröôùc ñaây vaø keá hoaïch löu chuyeån tieàn maët trong töông lai, trong nhieàu hoaøn caûnh khaùc nhau; + Ñoái vôùi tín duïng thöông maïi, phaûi xem xeùt kyõ ñeán kyõ naêng kinh doanh cuûa ngöôøi vay vaø tình hình khu vöïc kinh teá cuûa ngöôøi vay vaø vò trí cuûa ngöôøi vay trong khu vöïc ñoù; + Caùc ñieàu khoaûn tín duïng döï kieán, bao goàm caùc ñieàu khoaûn ñöôïc ñöa ra ñeå haïn cheá thay ñoåi caùc maët ruûi ro töông lai cuûa ngöôøi vay; + Khi coù theå aùp duïng, phaûi xem xeùt ñeán söï thích hôïp vaø khaû naêng thöïc thi taøi saûn theá chaáp hay baûo laõnh, bao goàm caùc hoaøn caûnh khaùc nhau. - Nhaän bieát veà khaùch haøng: Hieåu bieát nhöõng ñoái töôïng naøo ngaân haøng seõ caáp tín duïng laø ñieàu raát quan troïng, noù gaén lieàn vôùi nhöõng khoù khaên trong vieäc thu thaäp thoâng tin taøi chính chính xaùc. Hôn nöõa, ñeå pheâ duyeät voán vay cho nhöõng khaùch haøng môùi, phaûi xem xeùt ñeán danh tieáng vaø uy tín cuûa khaùch haøng, cuõng nhö naêng löïc phaùp lyù cuûa hoï trong vieäc chòu traùch nhieäm. Ngaân haøng caàn hieåu roõ hoï seõ caáp tín duïng cho ai. Do ñoù, tröôùc khi tieán haønh moät moái quan heä tín duïng môùi, ngaân haøng phaûi laøm quen vôùi ngöôøi xin vay vaø phaûi chaéc chaén raèng hoï ñang giao dòch vôùi moät toå chöùc hay caù nhaân coù khaû naêng traû nôï vaø danh tieáng toát, nhaát laø vôùi caùc DNVVN chöa coù danh tieáng treân thò tröôøng thì caùc vaán ñeà lieân quan ñeán chuû doanh nghieäp seõ laø moät vaán ñeà maø ngaân haøng ñaëc bieät quan taâm vì do ñaëc thuø cuûa DNVVN, chuû DNVVN coù moät taàm quan troïng gaàn nhö quyeát ñònh ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñoù. Ñaëc bieät, caùc chính saùch chaët cheõ phaûi ñöôïc thöïc hieän nhaèm traùnh quan heä vôùi caùc ñoái töôïng coù tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng löøa ñaûo hay phaïm toäi khaùc. Do vaäy, khi höôùng daãn DNVVN laøm hoà sô vay, caùn boä tín duïng neân khuyeán khích chuû doanh nghieäp töï laøm moät baûn giôùi thieäu toùm taét veà baûn thaân 81 vaø toát nhaát laø coù theå neâu ra moät vaøi ngöôøi thuoäc caùc doanh nghieäp coù teân tuoåi coù quan heä vôùi chuû doanh nghieäp ñeå giôùi thieäu. Ñieåm naøy seõ ñöôïc phaân tích cuï theå hôn trong phaàn phaân tích ñònh tính veà doanh nghieäp. 3.2.4.2 Phaân tích ñònh löôïng - Phaân tích taøi chính: Maëc duø caùc thoâng tin taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp - ñaëc bieät laø caùc DNVVN khoâng hoaøn toaøn chính xaùc trong moïi tröôøng hôïp, nhöng caùn boä tín duïng vaãn phaûi coù traùch nhieäm yeâu caàu doanh nghieäp cung caáp ñeå coù ñöôïc caùc thoâng tin taøi chính cuûa ngöôøi vay voán. Tröôùc tieân caùn boä phaûi tö vaán cho giaùm ñoác doanh nghieäp DNVVN, ngöôøi khoâng nhaát thieát coù caùc kieán thöïc veà taøi chính, sau ñoù môùi xin caùc soá lieäu taøi chính vaø phaûi kieåm tra cheùo caùc soá lieäu ñaõ nhaän ñeå mieâu taû ñuùng tình traïng kinh teá cuûa ngöôøi vay. Caùn boä tín duïng phaûi ñi kieåm tra taän hieän tröôøng ñeå ñaùnh giaù caùc soá lieäu taøi chính chuû yeáu nhö doanh thu, soá nhaân vieân, giaù trò taøi saûn hieän taïi (ñaëc bieät laø haøng hoùa toàn kho), giaù trò taøi saûn coá ñònh (ñaëc bieät laø baát ñoäng saûn, nhaø maùy vaø thieát bò) vaø caùc nghóa vuï veà nôï. Phaân tích taøi chính laø phaân tích ñònh löôïng veà moät doanh nghieäp, bao goàm: - Phaân tích quaù khöù: phaân tích thoâng qua caùc soá lieäu taøi chính ñaõ thu thaäp ñöôïc, coù löu yù ñeán tính chính xaùc qua kieåm tra thöïc teá. - Döï baùo taøi chính: + Böôùc thöù nhaát döïa vaøo baùo caùo doanh thu baùn haøng: thoâng thöôøng caùc doanh nghieäp döï baùo doanh thu baùn haøng baèng caùch toång hôïp nhöõng öôùc tính töø ngöôøi baùn haøng, kieán thöùc veà thò tröôøng vaø khaûo saùt veà khaùch haøng neáu coù theå. Ñeå ñeà phoøng tính chuû quan thöôøng xaûy ra trong vieäc öôùc tính naøy, caàn ñem so saùnh vôùi keát quaû cuûa caùc phöông phaùp döï baùo khaùc, nhaèm giaûm ñi tính khoâng nhaát quaùn deã xaûy ra. 82 + Böôùc thöù hai döïa vaøo baùo caùo taøi chính döï baùo: phöông phaùp naøy cho thaáy vôùi moãi khoaûn chi phí, haïng muïc taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï coù theå ñöôïc döï baùo baèng moät tyû leä phaàn traêm treân doanh soá baùn haøng. Phaàn traêm ñöôïc söû duïng coù theå phaûn aùnh keát quaû hoaït ñoäng trong quaù khöù hoaëc ñieåm chuaån neáu nhaø quaûn lyù tin töôûng raèng phaàn traêm naøy seõ phaûn aùnh toát hôn trong töông lai. Keát hôïp caû phaân tích quaù khöù vaø döï baùo taøi chính ñeå coù theå ñöa ra nhöõng nhaän xeùt toång quaùt veà tình hình hình kinh doanh, bieán ñoäng veà taøi chính, nhu caàu voán cuõng nhö khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa doanh nghieäp. 3.2.4.3 Phaân tích ñònh tính - Phaân tích phi taøi chính: Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà khoù cuûa vieäc thaåm ñònh hoà sô vay cuûa moät doanh nghieäp vì noù mang tính chuû quan nhöng cuõng raát quan troïng theå hieän khaû naêng quaûn lyù vaø söû duïng khoaûn vay cuûa doanh nghieäp vaø nhaát laø khaû naêng phaùt trieån cuûa doanh nghieäp ñoù trong töông lai. Moät kinh nghieäm luoân ñöôïc nhaéc nhôû cho caùn boä môùi laø moät doanh nghieäp coù taøi chính toát nhöng khoâng coù laõnh ñaïo gioûi thì cuõng coù theå ñi vaøo khoù khaên, coøn moät doanh nghieäp coù tình hình taøi chính khoù khaên nhöng coù laõnh ñaïo gioûi thì doanh nghieäp coøn coù khaû naêng phuïc hoài vaø phaùt trieån. Vieäc phaân tích ñònh tính ñaëc bieät quan troïng vôùi caùc DNVVN khi caùc doanh nghieäp baùo caùo taøi chính khoâng roõ raøng vaø khoâng coù lôïi theá veà uy tín vaø danh tieáng cuûa doanh nghieäp. Trong vieäc ñaùnh giaù khaû naêng hoaøn traû voán vay cuûa caùc DNVVN, caùc caùn boä tín duïng thöôøng gaëp khoù khaên khi xöû lyù nhöõng thoâng tin taøi chính haïn cheá cuûa caùc doanh nghieäp naøy. Ñeå boå sung soá lieäu ñònh löôïng (thoâng tin taøi chính), thì soá lieäu ñònh tính khoâng chæ bao goàm nhöõng thoâng tin chuû quan nhö: nhaân caùch cuûa giaùm ñoác DNVVN, tính trung thöïc cuûa oâng ta, maø coøn caû nhöõng 83 thoâng tin lieân quan ñeán hoaït ñoäng tieáp thò hoaëc lòch söû toàn taïi cuûa doanh nghieäp. Söï ña daïng veà ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp, keå caû loaïi hình kinh doanh, quy moâ, kinh nghieäm, … laøm ña daïng caùc khía caïnh ñaùnh giaù vaø caùc ñieåm caàn taäp trung. Neân laäp ra moät baûng ñaùnh giaù thoâng tin ñònh tính veà khaùch haøng, vôùi caùc tieâu chí chuaån möïc cuï theå nhaèm xaùc ñònh khaû naêng hoaøn traû nôï vay cuûa DNVVN. Trong baûng naøy caùc ñieåm caàn ñaùnh giaù cô baûn ñöôïc chia thaønh boán khía caïnh sau: - Naêng löïc quaûn lyù: Naêng löïc quaûn lyù laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng nhaát caàn ñaùnh giaù. Maëc duø caùch deã nhaát ñeå ñaùnh giaù laø qua thoâng tin veà quaù trình hoaït ñoäng cuûa nhöõng caùn boä laøm coâng taùc quaûn lyù, nhöng caàn löu yù raèng thaønh coâng trong quaù khöù khoâng coù nghóa laø luoân thaønh coâng trong töông lai. Ñaëc bieät trong DNVVN do thieáu nguoàn löïc, naêng löïc quaûn lyù vaø laõnh ñaïo cuûa chuû doanh nghieäp laø chìa khoùa cho söï thaønh coâng. Maët khaùc caùc DNVVN coù xu höôùng thaát baïi do vieäc quaûn lyù chuyeân quyeàn cuûa chuû doanh nghieäp, ñieàu naøy coù khaùc bieät raát nhoû so vôùi vai troø laõnh ñaïo vöõng vaøng. Veà vieäc naøy, tinh thaàn hôïp taùc cuûa chuû doanh nghieäp, töùc laø khaû naêng söû duïng lôøi khuyeân cuûa ngöôøi khaùc, cuõng laø moät ñieåm chính caàn ñaùnh giaù. - Vò trí treân thò tröôøng: Moät trong nhöõng ñieåm ñaùnh giaù chính laø lieäu DNVVN coù khaû naêng toàn taïi trong cuoäc caïnh tranh gay gaét cuûa caû thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc hieän nay? Neáu DNVVN laø nhaø saûn xuaát thì trình ñoä coâng ngheä hoaëc bí quyeát saûn xuaát seõ aûnh höôûng ñeán söï soáng coøn cuûa doanh nghieäp ñoù. Neáu doanh nghieäp ñaõ coù beà daøy hoaït ñoäng treân thò tröôøng, ñieàu ñoù coù nghóa laø doanh 84 nghieäp coù khaû naêng toàn taïi. Tuy nhieân neáu moät DNVVN coù moät saûn phaåm chieám thò phaàn haøng ñaàu nhöng chu kyø kinh doanh saûn phaåm laïi quaù ngaén thì DNVVN ñoù vaãn coù theå bò ñe doïa bôûi söï caïnh tranh. Khaû naêng toàn taïi cuûa DNVVN trong caïnh tranh thò tröôøng deã phuï thuoäc vaøo quy moâ thò tröôøng saûn phaåm cuûa doanh nghieäp ñoù. Neáu ñoù laø thò tröôøng nöôùc ngoaøi, caïnh tranh seõ khoác lieät hôn vaø ñoøi hoûi trình ñoä naêng löïc cao hôn. - Thò tröôøng vaø ngaønh saûn xuaát: Nhìn chung, DNVVN khoâng coù söùc maïnh ñeå taùc ñoäng leân xu höôùng cuûa thò tröôøng. Vì vaäy tình hình cuûa thò tröôøng vaø ngaønh saûn xuaát cuûa hoï raát quan troïng. Yeáu toá quan troïng nhaát khoâng chæ laø toàn taïi maø coøn laø nhu caàu veà saûn phaåm trong töông lai. Thaäm chí duø nhu caàu hieän taïi ñang raát lôùn nhöng nhu caàu ñang taêng leân veà saûn phaåm thay theá coù theå laøm giaûm nhu caàu veà saûn phaåm ñoù trong töông lai. Hôn nöõa neáu thò tröôøng coù quaûn lyù thì caàn xem xeùt kyõ löôõõng caùc xu theá cuûa Chính phuû ñoái vôùi ngaønh haøng. - Nhöõng yeáu toá khaùc: Coù theå coøn nhieàu tieâu chí khaùc: uy tín treân thò tröôøng vaø thôøi gian tham gia vaøo kinh doanh coù theå laø nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán khaû naêng toàn taïi. Chaát löôïng nhaân coâng cuõng coù vai troø quan troïng. Moät DNVVN tröïc thuoäc moät doanh nghieäp lôùn hôn, thoâng thöôøng doanh thu cuûa noù seõ oån ñònh hôn caùc DNVVN ñoäc laäp khaùc. Ngoaøi ra lòch söû hoaøn traû ñeàu ñaën caùc khoaûn vay nôï laø moät trong nhöõng chæ tieâu cho thaáy ñoä tín nhieäm cuûa DNVVN ñoù. 3.2.5.Xaây döïng keá hoaïch kinh doanh cuøng vôùi khaùch haøng: Ñeå aùp duïng chính xaùc caùc phöông phaùp neâu treân, phaàn naøy trình baøy caùch thöùc caùn boä tín duïng coù theå xaây döïng keá hoaïch kinh doanh cuøng vôùi 85 khaùch haøng cuûa mình. Xaây döïng keá hoaïch kinh doanh cuøng vôùi khaùch haøng laø caùch toát nhaát ñeå tieáp thò vaø giaùm saùt ruûi ro tín duïng moät caùch hieäu quaû. Lôïi ích cuûa vieäc naøy laø: - Caùn boä tín duïng laøm vieäc vôùi khaùch haøng cuûa mình, taïo ra moái quan heä toát vaø cho pheùp caùn boä tín duïng ôû vò trí thuaän lôïi hôn khi ñeà xuaát khoaûn vay; - Caùn boä tín duïng taïo ra söï tin töôûng, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho Caùn boä tín duïng thu thaäp ñöôïc nhöõng soá lieäu chính xaùc töø khaùch haøng cuûa mình; - Caùn boä tín duïng coù theå ñaùnh giaù toát hôn tính nghieâm tuùc cuûa chuû doanh nghieäp vaø coù theå hieåu hôn veà khaû naêng ñieàu haønh doanh nghieäp cuûa oâng ta; - Caùn boä tín duïng coù theå coù ñöôïc thoâng tin toát hôn vaø ñaùnh giaù chính xaùc hôn veà phöông aùn, döï aùn vay. Caùc caùch laäp keá hoaïch kinh doanh raát khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo loaïi hình kinh doanh, muïc ñích cuûa keá hoaïch kinh doanh. Do vaäy, Caùn boä tín duïng caàn xem xeùt caùch thöùc phuø hôïp nhaát cho khaùch haøng cuûa mình. 3.2.6. Duy trì moät quaù trình quaûn lyù, ñaùnh giaù vaø giaùm saùt tín duïng phuø hôïp: Quaûn lyù tín duïng laø moät nhaân toá quan troïng ñeå ñaûm baûo tính laønh maïnh vaø an toaøn cuûa ngaân haøng. Khi moät khoaûn tín duïng ñöôïc caáp laø luùc ngaân haøng phaûi coù traùch nhieäm baûo ñaûm raèng khoaûn tín duïng ñoù phaûi ñöôïc quaûn lyù vaø giaùm saùt moät caùch chaët cheõ. Vieäc naøy bao goàm caû vieäc löu giöõ hoà sô tín duïng caäp nhaät, thu thaäp thoâng tin taøi chính hieän haønh, ñöa ra tin töùc thay ñoåi môùi nhaát vaø chuaån bò ñaày ñuû caùc taøi lieäu lieân quan ñeán khoaûn vay khi caàn kieåm tra. 86 3.2.6.1 Moâ hình thieát laäp heä thoáng giaùm saùt tín duïng: goàm naêm böôùc: - Böôùc 1: Theo doõi tích cöïc khoaûn vay baèng vieäc lieân heä thöôøng xuyeân vôùi Giaùm ñoác DNVVN vaø ñi kieåm tra taïi hieän tröôøng. - Böôùc 2: Thu thaäp vaø caäp nhaät hoà sô thöôøng xuyeân veà: + Hoà sô tín duïng: caùc thay ñoåi thoûa thuaän môùi veà ñieàu kieän tín duïng, baùo caùo thöôøng kyø, bieân baûn quaù trình hoaït ñoäng, … + Hoà sô taøi chính: caäp nhaät caùc baùo caùo taøi chính môùi nhaát vaø caùc keá hoaïch kinh doanh cuûa khaùch haøng; + Caùc hoà sô vaø soá lieäu lieân quan khaùc. - Böôùc 3: Thieát laäp heä thoáng nhaät kyù: + Noäi dung nhaät kyù: ngaøy ruùt voán, ñaùo haïn, ngaøy thu thaäp baùo caùo, ngaøy xem xeùt ñaùnh giaù khaùch haøng, … + Moãi caùn boä tín duïng phaûi coù traùch nhieäm duy trì nhaät kyù cuûa rieâng mình. - Böôùc 4: Thuû tuïc quaûn lyù danh muïc cho vay hieäu quaû: Caàøn phaûi thöôøng xuyeân xem xeùt danh muïc cho vay vì lôïi ích cuûa coâng taùc tieáp thò cuõng nhö nhaèm quaûn lyù ruûi ro tín duïng, phuø hôïp vôùi chính saùch môû roäng hay thu heïp nhöõng ñoái töôïng vay nhaát ñònh trong töøng thôøi kyø theo chuû tröông chung cuûa Laõnh ñaïo ngaân haøng. Caùn boä tín duïng phaûi tieáp xuùc vôùi khaùch haøng thöôøng xuyeân ñeå thu thaäp thoâng tin veà döï aùn ñaõ cho vay, xem tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp ñoù toát hay xaáu ñoàng thôøi ñaùnh giaù laïi veà taøi saûn theá chaáp (neáu coù). Ñoù seõ laø nhöõng thoâng tin höõu ích ñeå thieát laäp moät danh muïc cho vay toát trong töông lai. - Böôùc 5: Baùo caùo nôï quaù haïn: 87 Moãi caùn boä tín duïng phaûi coù traùch nhieäm theo doõi khaùch haøng vay cuûa mình vaø thuyeát phuïc hoï traû ñuùng haïn. Ngay khi nhaän ñöôïc thoâng baùo vieäc thanh toaùn tieàn vay cuûa khaùch haøng bò trì hoaõn, caùn boä tín duïng phaûi lieân heä vôùi khaùch haøng ñeå xaùc ñònh nguyeân nhaân vaø ñaùnh giaù laïi khaû naêng hoaøn traû tieàn vay cuûa khaùch haøng. Sau ñoù phaûi laäp töùc baùo caùo cho Laõnh ñaïo Ngaân haøng. 3.2.6.2 Quaûn lyù ruûi ro baèng caùch taêng cöôøng naêng löïc cuûa DNVVN: Coù nhöõng nhaän xeùt cho raèng Giaùm ñoác caùc DNVVN thöôøng laéng nghe lôøi khuyeân cuûa ngaân haøng chæ khi hoï muoán vay voán hoaëc khi hoï gaëp khoù khaên veà taøi chính. Noùi caùch khaùc, ñaây laø thôøi ñieåm phuø hôïp nhaát ñeå caûi thieän naêng löïc quaûn lyù cuûa hoï. Do vaäy, caàn taän duïng cô hoäi naøy ñeå ñöa ra lôøi khuyeân veà quaûn lyù cho DNVVN. Ví duï, neáu moät caùn boä tín duïng thaáy moät vaøi ñieåm yeáu cuûa khaùch haøng vay thoâng qua quaù trình thaåm ñònh tín duïng thì coù theå ñöa ra lôøi khuyeân phaûn aùnh keát quaû thaåm ñònh tín duïng tröôùc khi quyeát ñònh cho vay hoaëc kyù keát hôïp ñoàng vay voán vôùi khaùch haøng. Khi döï aùn vay voán khoâng ñöôïc thöïc hieän theo keá hoaïch, vieäc caùn boä tín duïng caàn laøm ñaàu tieân laø khoâng neân voäi vaøng thu hoài tieàn vay maø phaûi hoã trôï khaùch haøng vöôït qua khoù khaên ñoù. Ñoâi khi caùn boä tín duïng caàn xem haønh ñoäng ñeå caûi thieän naêng löïc quaûn lyù nhö laø ñieàu kieän ñeå cho vay hoaëc ngöøng thu tieàn vay vaø yeâu caàu khaùch haøng thöôøng xuyeân baùo caùo tieán ñoä cuûa haønh ñoäng ñoù. Toùm laïi, ngaân haøng caàn laøm toát hoaït ñoäng tö vaán, hoã trôï doanh nghieäp trong quaù trình laäp vaø xaây döïng döï aùn khaû thi. Tö vaán toát cho khaùch haøng veà thuû tuïc vay voán, quan heä giao dòch vôùi ngaân haøng. Haïn cheá toái ña nhöõng vöôùng maéc, luùng tuùng khoâng caàn thieát töø caùc doanh nghieäp khi quan heä tín duïng vôùi ngaân haøng. Loaïi boû (neáu coù) trung gian, dòch vuï gaây phieàn haø vaø toán keùm cho doanh nghieäp. 88 Keát luaän Phaùt trieån DNVVN laø chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, tuy nhieân trong quaù trình trieån khai gaëp khoâng ít khoù khaên, vöôùng maéc töø cô quan quaûn lyù, töø phía caùc DNVVN, caùc TCTD vaø caùc cô quan khaùc. Trong nhöõng khoù khaên ñoù, tình traïng thieáu voán ñaàu tö, saûn xuaát kinh doanh laø phoå bieán ñaõ vaø ñang kìm haõm söï phaùt trieån cuûa caùc DNVVN. Muoán nhö vaäy thì Nhaø nöôùc coøn coù nhöõng bieän phaùp tích cöïc ñeå giuùp Ngaân haøng vaø DN hieåu nhau hôn, caùc ngaân haøng maïnh daïn cho caùc DNVVN vay voán. Ngoaøi ra, DNVVN laø nhöõng nguoàn caàn thoâng tin hôn ai heát. Hoï khoâng coù ñieàu kieän tieáp caän thò tröôøng quoác teá vì ñieàu naøy quaù toán keùm ñoái vôùi hoï. Hoï caàn ñöôïc cung caáp thoâng tin moät caùch ñaày ñuû ñeå bieát ñöôïc thò tröôøng ñang caàn gì vaø lôïi theá cuûa mình ôû ñieåm naøo ñeå kòp thôøi ñaùp öùng. Maëc duø, hieän nay VCCI ñaõ cung caáp raát nhieàu thoâng tin cho caùc DNVVN nhöng vaãn coøn thieáu, caàn phaûi coù bieän phaùp tích cöïc hôn ñeå hoã trôï cho söï phaùt trieån DNVVN. Töø nhöõng phaân tích nhö treân trong luaän vaên, toâi hy voïng seõ goùp phaàn laøm saùng toû cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn cuûa vaán ñeà TDNH cho caùc DNVVN goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình CNH-HÑH ñaát nöôùc. 89 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO: 1. GS TS Leâ Vaên Tö cuøng nhoùm bieân soaïn: Ngaân Haøng Thöông Maïi. NXB Thoáng Keâ naêm 2002 2. TS Leâ Vaên Teà:Nghieäp vuï tín duïng vaø thanh toaùn quoác teá. NXB TPHCM 2002 3. PGS- TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn, TS Hoaøng Ñöùc, TS Traàn Huy Hoaøng, Thaïc syõ Traàm Xuaân Höông, GV Nguyeãn Quoác Anh: Tín duïng – Ngaân Haøng. NXB Thoáng Keâ naêm 2003. 4. GS-TS Döông Thò Bình Minh, TS Söû Ñình Thaønh: Lyù thuyeát taøi chính tieàn teä. NXB Thoáng keâ naêm 2003. 5. PGS- TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn, TS Hoaøng Ñöùc, TS Traàn Huy Hoaøng, Thaïc syõ Traàm Xuaân Höông: Tieàn Teä – Ngaân Haøng. NXB Thoáng Keâ naêm 2003 6. TS Ñoã Ñöùc Ñònh: Kinh nghieäm vaø caåm nang phaùt trieån xí nghieäp vöøa vaø nhoû ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi. NXB Thoáng keâ naêm1999. 7. ThS Buøi Mai Hoaøng: Hoã trôï taøi chính ñoái vôùi DNVVN qua tín duïng nhaø nöôùc ôû Vieät Nam. Phaùt trieån kinh teá naêm 2002. 8. Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam Chi nhaùnh TPHCM: DNVVN Vieät Nam-Thöïc traïng vaø giaûi phaùp. NXB Thoáng keâ naêm 2003. 9. Taïp chí Ngaân haøng naêm 2001-2002-2003-2004. 10. Taïp chí Phaùt trieån kinh teá , 11. Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn caùc naêm 2001-2002-2003-2004. 12. Baùo Saøi Goøn giaûi phoùng, Tuoåi Treû. 90 13. Baùo ñieän töû: vnexpress, vneconomy... 14. Baùo caùo haøng naêm cuûa VCB. 15. Baùo caùo hoaït ñoäng tín duïng cuûa VCB 2003-2004. 16. Caùc baùo caùo toång keát hoaït ñoäng cuûa NHNN chi nhaùnh TPHCM töø naêm 2002 ñeán nay. 17. Kinh teá 2003-2004 Vieät Nam vaø theá giôùi – Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam (Vietnam Economic Times). 18. Luaät NHNN, Luaät Caùc TCTD. ._.