Xây dựng chiến lược cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam giai đoạn 2007 – 2015

- 1 - MUÏC LUÏC Lôøi môû ñaàu CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH TRONG LÓNH VÖÏC NGAÂN HAØNG - 7 - 1.1 Khaùi nieäm veà chieán löôïc - 7 - 1.2 Chieán löôïc caïnh tranh - 9 - 1.2.1 Caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt - 9 - 1.2.2 Nhöõng nguyeân taéc cô baûn ñeå xaùc ñònh moät chieán löôïc caïnh tranh toát - 12 - 1.3 Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng - 13 - 1.3.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong - 13 - 1.3.1.1 Tieàm löïc taøi chính - 13 - 1.3.1.2 Coâng ngheä - 14 - 1.3.1.3 Nguoàn nhaân löïc - 15 - 1.3.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc - 15 - 1.3.1.5 Heä thoáng keânh phaân phoái & möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï ngaân haøng - 16 - 1.3.2 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi - 17 - 1.3.2.1 Moâi tröôøng vó moâ - 17 - 1.3.2.2 Moâi tröôøng vi moâ - 18 - 1.4 Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác - 20 - 1.4.1 Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác - 20 - 1.4.2 Baøi hoïc kinh nghieäm cho caùc ngaân haøng Vieät Nam - 23 - Keát luaän chöông 1 CHÖÔNG 2 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ VÒ THEÁ CAÏNH TRANH CUÛA NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM (BIDV) - 25 - 2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDV) - 25 - 2.1.1 Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa BIDV - 25 - 2.1.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV giai ñoaïn 2001-2005 - 25 - 2.2 Phaân tích caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV - 28 - 2.2.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong - 28 - 2.2.1.1 Naêng löïc taøi chính - 28 - - 2 - 2.2.1.2 Naêng löïc coâng ngheä vaø coâng taùc nghieân cöùu phaùt trieån - 33 - 2.2.1.3 Nguoàn nhaân löïc - 35 - 2.2.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc - 39 - 2.2.1.5 Maïng löôùi chi nhaùnh - 41 - 2.2.2 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng beân trong (IFE): - 41 - 2.2.3 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi: - 42 - 2.2.3.1 Moâi tröôøng vó moâ - 42 - 2.2.3.2 Moâi tröôøng vi moâ - 46 - 2.2.4 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi (EFE) - 55 - 2.2.5 Ñaùnh giaù chung veà vò theá caïnh tranh cuûa BIDV: - 56 - Keát luaän chöông 2 CHÖÔNG 3 XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH CUÛA NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2007- 2015 - 61 - 3.1 Muïc tieâu xaây döïng chieán löôïc cuûa BIDV giai ñoaïn 2007 - 2015 - 61 - 3.1.1 Muïc tieâu toång quaùt - 61 - 3.1.2 Muïc tieâu chieán löôïc cuï theå trong giai ñoaïn 2007-2015: - 61 - 3.2 Xaây döïng vaø löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV trong giai ñoaïn 2007-2015 - 62 - 3.3 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV giai ñoaïn 2007- 2015 - 67 - 3.3.1 Nhoùm giaûi phaùp veà naêng löïc taøi chính - tieán haønh coå phaàn hoaù - 67 - 3.3.1.1 Giai ñoaïn xöû lyù nôï xaáu baèng noäi löïc: quyõ döï phoøng ruûi ro, xöû lyù taøi saûn ñaûm baûo nôï vay, baùn nôï, chuyeån nôï cho Coâng ty mua baùn nôï vaø taøi saûn toàn ñoïng – Boä Taøi chính (DATC) - 69 - 3.3.1.2 Giai ñoaïn huy ñoäng voán ñeå giaûi quyeát nôï xaáu - 70 - 3.3.1.3 Giai ñoaïn xaùc ñònh giaù trò ngaân haøng - 71 - 3.3.1.4 Giai ñoaïn phaùt haønh coå phieáu - 73 - 3.3.2 Caùc giaûi phaùp phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï - 74 - 3.3.2.1 Ña daïng hoaù saûn phaåm, dòch vuï - 74 - 3.3.2.2 Naâng cao chaát löôïng phuïc vuï khaùch haøng - 77 - 3.3.3 Xuùc tieán, truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu - 78 - 3.3.4 Caùc giaûi phaùp veà nguồn nhaân löïc - 80 - - 3 - 3.3.4.1 Xaây döïng heä thoáng ñaùnh giaù nhaân vieân minh baïch vaø khoa hoïc - 80 - 3.3.4.2 Xaây döïng cô cheá ñaõi ngoä minh baïch - 81 - 3.3.4.3 Coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaân vieân - 81 - 3.3.4.4 Ñoåi môùi hình thöùc vaø noäi dung tuyeån duïng nhaân vieân môùi. - 82 - 3.3.5 Caùc giaûi phaùp veà naêng löïc quaûn lyù vaø ñieàu haønh ngaân haøng. - 83 - 3.3.5.1 Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ nhaân söï quaûn lyù - 83 - 3.3.5.2 Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng ñieàu haønh - 85 - 3.3.5.3 Veà vieäc môû roäng vaø quaûn lyù caùc chi nhaùnh, sôû giao dòch, phoøng giao dòch - 85 - 3.4 Caùc kieán nghò - 86 - 3.4.1 Ñoái vôùi chính phuû, NHNN, vaø caùc boä, ngaønh coù lieân quan - 86 - 3.4.2 Ñoái vôùi ban laõnh ñaïo Ngaân haøng ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam - 87 - Keát luaän chöông 3 Keát luaän chung Danh muïc taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc - 4 - LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi: Vaøo ngaøy 07 thaùng 11 naêm 2006, Vieät Nam ñaõ laø thaønh vieân thöù 150 cuûa Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi – WTO. Coù leõ ñeán nay khoâng coøn phaûi noùi nhieàu veà caùc thaùch thöùc vaø cô hoäi môû ra cho Việt Nam sau coät moác naøy maø phaûi vaïch ra nhöõng chöông trình haønh ñoäng cuï theå ñeå hoaù giaûi caùc thaùch thöùc vaø naém baét nhöõng cô hoäi ñoù. Maëc duø chæ vôùi 60 trang taøi lieäu theå hieän caùc cam keát cuûa Vieät Nam veà dòch vuï, ít hôn soá 560 trang taøi lieäu cuûa caùc cam keát veà haøng hoaù, nhöng lónh vöïc dòch vuï ñöôïc caûnh baùo seõ coù nhöõng thay ñoåi maïnh meõ nhaát, caïnh tranh khoác lieät nhaát, trong ñoù chieám nhieàu söï quan taâm hôn caû laø ô ûlónh vöïc taøi chính – ngaân haøng. Vì ñaây laø maïch maùu luaân chuyeån caùc doøng voán ñeán taát caû caùc ngaønh, caùc lónh vöïc cuûa toaøn neàn kinh teá. Caùc cam keát cuï theå cuûa Việt Nam ñoái vôùi WTO seõ trôû thaønh cô sôû ñeà ra chieán löôïc cho töøng doanh nghiệp. Hôn bao giôø heát, noã löïc treân baøn ñaøm phaùn seõ chuyeån thaønh noã löïc vaïch ra chieán löôïc chung cho quoác gia, chieán löôïc rieâng cho töøng ngaønh, töøng lónh vöïc, töøng doanh nghieäp ñònh ra höôùng ñi rieâng. Trong xu theá chung ñoù, laø moät NHTMQD coù truyeàn thoáng, Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam phaûi caàn moät chieán löôïc caïnh tranh nhö theá naøo ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån trong thôøi gian tôùi. Ñoù laø lyù do toâi choïn ñeà taøi: “Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam giai ñoaïn 2007 - 2015” laøm luaän vaên thaïc syõ kinh teá. 2. Muïc ñích nghieân cöùu - Veà maët lyù luaän: nghieân cöùu vaø heä thoáng hoaù nhöõng lyù luaän cô baûn veà chieán löôïc, chieán löôïc caïnh tranh, caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh - 5 - tranh, vaø kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc NHTMQD Trung Quoác, voán raát gaàn guõi vôùi caùc ngaân haøng Việt Nam, ñeå laøm cô sôû xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cho Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. - Veà phöông dieän thöïc tieãn: söû duïng nhöõng lyù thuyeát ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeå phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng, xaùc ñònh vò theá caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, töø ñoùxaây döïng chieán löôïc caïnh tranh, cuøng caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng naøy. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: - Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø: Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDV), so saùnh vôùi caùc löïc löôïng caïnh tranh cuûa BIDV. Do haïn cheá veà thôøi gian vaø trong khuoân khoå coù haïn cuûa luaän vaên naøy, vieäc nghieân seõ ñöôïc giôùi haïn trong phaïm vi: - Veà khoâng gian: + Löïc löôïng caïnh tranh tröïc dieän nhaát cuûa BIDV laø caùc NHTMQD, caùc NHTMCP coù voán treân 1.000 tyû. + Löïc löôïng caïnh tranh tiềm ẩn của BIDV laø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. + Löïc löôïng caïnh tranh ngöôøi cung öùng – khaùch haøng cuõng seõ ñöôïc ñeà taøi phaân tích vaø daãn chieán toång quaùt. - Veà thôøi gian: Thôøi gian phaân tích laø giai ñoaïn 2001-2005. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Phoûng vaán chuyeân gia: phoûng vaán tröïc tieáp moät soá chuyeân vieân cao caáp cuûa NHNN, ban laõnh ñaïo BIDV, vaø caùc keá toaùn tröôûng, giaùm ñoác cuûa caùc doanh nghiệp ñang quan heä vôùi BIDV. - Khaûo saùt thöïc teá: qua quaù trình coâng taùc 5 naêm taïi BIDV ôû boä phaän tín duïng, taùc giaû ñaõ tìm hieåu veà caùc maët hoaït ñoäng cuûa BIDV, nhu caàu cuûa khaùch haøng, nhöõng xu höôùng môùi, caùc chính saùch, caùc chieán löôïc cuûa ngaønh ngaân haøng Việt Nam noùi chung, caùc ngaân haøng Việt Nam noùi rieâng. - 6 - - Ñieàu tra thoáng keâ: qua phoûng vaán baèng phieáu caâu hoûi göûi ñeán treân 300 ngöôøi ñang coâng taùc trong heä thoáng BIDV töø caáp laõnh ñaïo cho ñeán caùc nhaân vieân nghieäp vuï vaø ñaõ nhaän ñöôïc 112 phieáu phaûn hoài hôïp leä. Muïc tieâu cuûa vieäc ñieàu tra laø phaùc hoaï böùc tranh toång quan mang tính tham thaûo töø nhöõng ngöôøi hieåu roõ BIDV nhaát. 5. Caùc noäi dung vaø khung nghieân cöùu: - Ñaùnh giaù toång quan veà hoaït ñoäng cuûa BIDV trong 5 naêm qua - Phaân tích caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng beân trong aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV - Phaân tích caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi: moâi tröôøng vó moâ, moâi tröôøng vi moâ, ñaëc bieät laø xem xeùt toång quan caùc löïc löôïng caïnh tranh hieän nay cuûa BIDV. - Xaây döïng, löïa choïn chieán löôïc caïnh tranh cho BIDV. - Caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV ñaõ ñeà xuaát. Khung nghieân cöùu: Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh - BIDV ñang ôû ñaâu? -> Xaùc ñònh vò theá caïnh tranh cuûa BIDV. - BIDV muoán ñi veà ñaâu? -> Muïc tieâu chieán löôïc maø BIDV muoán ñaït tôùi. - BIDV ñi ñeán ñoù nhö theá naøo? -> Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh. Xaùc ñònh caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh ñeå ñaït muïc tieâu. Khung nghieân cöùu cuûa luaän vaên Vò theá caïnh tranh Xeùt laïi hoaït ñoäng kinh doanh, vaø nhieäm vu kinh doanh Giaûi phaùp Moâi tröôøng beân trong Moâi tröôøng beân ngoaøi Thieát laäp muïc tieâu daøi haïn Löïa choïn chieán löôïc Thoâng tin phaûn hoài XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC - 7 - CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC CAÏNH TRANH TRONG LÓNH VÖÏC NGAÂN HAØNG 1.1 Khaùi nieäm veà chieán löôïc Töø Strategy (chieán löôïc) xuaát phaùt töø tieáng Hy Laïp (strategos) coù nghóa laø “moät vò töôùng”. Theo nghóa ñen, töø naøy ñeà caäp ñeán ngheä thuaät laõnh ñaïo quaân ñoäi. Ngaøy nay, ngöôøi ta duøng thuaät ngöõ naøy ñeå moâ taû nhöõng vieäc maø baát cöù toå chöùc naøo cuõng phaûi thöïc hieän nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu vaø nhieäm vuï ñaõ ñeà ra. Cho ñeán nay, toàn taïi nhieàu khaùi nieäm veà chieán löôïc khaùc nhau. Theo Alfred Chandler (Ñaïi hoïc Havard): “Chieán löôïc laø xaùc ñònh muïc tieâu cô baûn daøi haïn cuûa moät db, choïn löïa tieán trình hoaït ñoäng vaø phaân boå caùc nguoàn löïc caàn thieát ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñoù”. Theo James B.Quinn: “Chieán löôïc laø noái keát caùc muïc tieâu, chính saùch, caùc chuoãi hoaït ñoäng cuûa doanh nghiệp thaønh moät toång theå”. Theo William Glueck: “Chieán löôïc laø moät keá hoaïch thoáng nhaát deã hieåu, toång hôïp ñöôïc soaïn thaûi ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu”, hoaëc “Chieán löôïc laø moät keá hoaïch mang tính thoáng nhaát, tính toaøn dieän vaø phoái hôïp ñöôïc thieát keá ñeå ñaûm baûo raèng caùc muïc tieâu cô baûn cuûa doanh nghiệp seõ ñöôïc thöïc hieän”. Theo Fred David: chieán löôïc laø nhöõng phöông tieän ñaït tôùi nhöõng muïc tieâu daøi haïn. Chieán löôïc kinh doanh coù theå goàm coù: phaùt trieån theo laõnh thoå, chieán löôïc ña daïng hoaù hoaït ñoäng, sôû höõu haøng hoùa, phaùt trieån saûn phaåm, thaâm nhaäp thò tröôøng, giaûm chi phí, thanh lyù, lieân doanh. Chieán löôïc kinh doanh laø moät khoa hoïc ngheä thuaät vaø khoa hoïc thieát laäp, thöïc hieän vaø ñaùnh giaù caùc quyeát ñònh lieân quan nhieàu chöùc naêng cho pheùp moät toå chöùc ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñeà ra. Ñònh nghóa veà chieán löôïc cuûa Michael E. Porter, chieán löôïc laø: söï saùng taïo ra vò theá coù giaù trò ñoäc ñaùo bao goàm caùc hoaït ñoäng khaùc bieät, laø söï choïn löïa vaø - 8 - ñaùnh ñoåi trong caïnh tranh, vaø chieán löôïc laø vieäc taïo ra söï phuø hôïp giöõa taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Michael E. Porter cuõng cho raèng, chieán löôïc laø söï taïo ra vò theá ñoäc ñaùo vaø coù giaù trò bao goàm söï khaùc bieät hoaù (differentiation), söï löïa choïn mang tính ñaùnh ñoåi nhaèm taäp trung nhaát caùc nguoàn löïc (focus) ñeå töø ñoù taïo ra öu theá cho doanh nghiệp. Trong quaân söï, caàn coù chieán löôïc ñeå chieán thaéng keû thuø, trong kinh doanh chieán löôïc laø haønh ñoäng ñeå doanh nghiệp chieán thaéng chính mình (chieán löôïc phaùt trieån) vaø chieán thaéng ñoái thuû (chieán löôïc caïnh tranh). Trong quaù trình ñoù, doanh nghiệp caàn phaûi traû lôøi nhöõng caâu hoûi chuû yeáu sau: naêng löïc cuûa doanh nghiệp coù gì noåi troäi ?(caùc giaù trò gia taêng noäi sinh, ngoaïi sinh cuûa saûn phaåm, naêng löïc loõi cuûa doanh nghiệp), moâi tröôøng xung quanh nhö theá naøo?, toå chöùc seõ thay ñoåi nhö theá naøo ñeå quaûn lyù chieán löôïc thaønh coâng? Vaên hoaù toå chöùc caàn phaûi nhö theá naøo ñeå quaûn lyù chieán löôïc thaønh coâng? Vai troø ngöôøi laõnh ñaïp trong quaûn lyù chieán löôïc? Ñeå xaây döïng moät chieán löôïc, doanh nghiệp caàn traû lôøi ba caâu hoûi chieán löôïc lôùn: - Chuùng ta ñang ôû ñaâu? - Chuùng ta muoán ñi ñeán ñaâu?: ngaønh kinh doanh caàn thaâm nhaäp vaø vò trí thò tröôøng caàn ñaït ñöôïc, nhu caàu ngöôøi mua vaø caùc nhoùm ngöôøi mua caàn phuïc vuï, ñaàu ra caàn ñaït ñöôïc. - Chuùng ta ñeán ñöôïc vò trí mong muoán nhö theá naøo? Caâu traû lôøi “Chuùng ta ñeán ñöôïc vò trí mong muoán nhö theá naøo?” chính laø noäi dung chieán löôïc cuûa doanh nghiệp. Chieán löôïc laø toång hôïp caùc ñoäng thaùi caïnh tranh vaø phöông phaùp kinh doanh maø ban laõnh ñaïo söû duïng ñeå vaän haønh coâng ty. Ñoù laø quaù trình ban laõnh - 9 - ñaïo coâng ty traû lôøi moät loaït caùc caâu hoûi: laøm theá naøo ñeå haøi loøng khaùch haøng? laøm theá naøo ñeå thích öùng vôùi thay ñoåi cuûa thò tröôøng, laøm theá naøo ñeå vöôït qua ñoái thuû? Laøm theá naøo ñeå taêng tröôûng kinh doanh, laøm theá naøo ñeå quaûn lyù nhöõng phaàn chöùc naêng cuûa kinh doanh vaø phaùt trieån naêng löïc toå chöùc caàn thieát, vaø laøm theá naøo ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu chieán löôïc vaø taøi chính. Töø caùc phaùt bieåu, vaø quan ñieåm neâu treân, xeùt veà khía caïnh thöïc tieãn cuûa vaán ñeà chuùng ta coù theå ñònh nghóa nhö sau veà chieán löôïc kinh doanh: Chieán löôïc kinh doanh laø toång theå caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng ñöôïc hoaïch ñònh vaø coù lieân quan ñeán vieäc löïa choïn, phaân boå caùc phöông tieän vaø caùc nguoàn taøi nguyeân nhaèm ñaït ñöôïc moät muïc tieâu nhaát ñònh. 1.2 Chieán löôïc caïnh tranh Nhö treân ñaõ trình baøy, muïc ñích cuûa moïi chieán löôïc laø ñeå doanh nghieäp chieán thaéng trong caùc cuoäc caïnh tranh vaø giaønh ñöôïc vò trí toát nhaát treân thò tröôøng. Do ñoù, theo chuùng toâi chieán löôïc caïnh tranh lieân quan ñeán vieäc ñònh vò cho moät doanh nghiệp ñeå doanh nghiệp aáy toái ña hoaù giaù trò cuûa nhöõng naêng löïc laøm neân söï khaùc bieät giöõa baûn thaân doanh nghiệp vaø nhöõng ñoái thuû caïnh tranh treân thò tröôøng. 1.2.1 Caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt M.Porter ñeà xuaát ba ñöôøng höôùng chieán löôïc toång quaùt coù theå ñem laïi thaønh coâng, giuùp doanh nghieäp (ngaân haøng cuõng laø moät doanh nghieäp, ôû ñaây seõ chæ ñeà caäp ñeán caùc ñaëc ñieåm cuûa caùc chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt cho ngaân haøng) hoaït ñoäng hieäu quaû hôn nhöõng doanh nghieäp khaùc trong moät ngaønh ngheà (1) Chieán löôïc chi phí thaáp nhaát Muïc tieâu cuûa chieán löôïc naøy laø laøm sao ñaït ñöôïc möùc toång chi phí (saûn xuaát, ñieàu haønh) thaáp nhaát trong ngaønh thoâng qua moät nhoùm nhöõng chính saùch coù tính chöùc naêng nhaèm vaøo muïc tieâu cô baûn naøy. - 10 - Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc chi phí thaáp nhaát: - Ñem laïi cho ngaân haøng lôïi nhuaän treân möùc trung bình maëc duø trong ngaønh ñaõ coù söï hieän dieän cuûa caùc taùc ñoäng caïnh tranh maïnh meõ - Baûo veä ngaân haøng tröôùc söï ñoái ñaàu vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh khaùc. Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc chi phí thaáp nhaát: - Nhöõng thay ñoåi coâng ngheä laøm giaûm yù nghóa hay giaù trò cuûa nhöõng gì ngaân haøng ñaõ ñaàu tö hoaëc ñaõ hoïc hoûi; - Nhöõng ngaân haøng môùi vaøo hoaëc nhöõng ngaân haøng ñi sau seõ baét chöôùc hoaëc seõ ñaàu tö vaøo nhöõng phöông tieän taân tieán nhaát cuûa ngaân haøng; - Ngaân haøng khoâng coù khaû naêng thaáy ñöôïc nhöõng thay ñoåi veà saûn phaåm hoaëc marketing caàn coù vì quaù taäp trung chuù yù ñeán chi phí thaáp; - Laïm phaùt laøm boù heïp khaû naêng duy trì moät söï khaùc bieät veà giaù caû ñeå ñoái öùng laïi nhöõng hình aûnh, nhaõn hieäu, hoaëc söï dò bieät hoaù cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh. (2) Chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm vaø dòch vuï Chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm nhaèm taïo ra nhöõng saûn phaåm maø toaøn ngaønh ñeàu thöøa nhaän laø ñoäc nhaát voâ nhò. Dò bieät hoaù saûn phaåm coù nhieàu hình thöùc: söï ñieån hình veà hình aûnh nhaõn hieäu; coâng ngheä, caùch thöùc chuyeån giao dòch vuï cho khaùch haøng; ñaëc tính cuûa saûn phaåm .. Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc dò bieät hoaù saûn phaåm & dòch vuï: - Taïo cho ngaân haøng moät vò theá phoøng veä toát, töø ñoù giuùp ngaân haøng ñoái phoù vôùi naêm taùc ñoäng caïnh tranh thò tröôøng - Giuùp ngaân haøng khoâng bò aûnh höôûng nhieàu bôûi söï ñoái ñaàu caïnh tranh nhôø vaøo söï trung thaønh vôùi nhaõn hieäu cuûa khaùch haøng, ôû ñaây laø loøng tin vôùi ngaân haøng, vaø nhôø ñoù, khaùch haøng khoâng ñaët naëng veà giaù caû - 11 - - Laøm taêng lôïi nhuaän, vaø do ñoù giuùp ngaân haøng traùnh khoûi ñoøi hoûi phaûi giaûm chi phí - Taïo cho ngaân haøng moät uy theá khi thöông löôïng vôùi ngöôøi cung öùng (ngöôøi göûi tieàn vaø cuõng laø khaùch haøng), cuõng nhö laøm giaûm söùc maïnh cuûa ngöôøi mua (ngöôøi söû duïng dòch vuï), bôûi ngöôøi mua khoâng coù ñöôïc nhöõng “löïa choïn thöù hai” ñeå so saùnh ñoái chieáu, vaø vì theá maø ít ñaët naëng chuyeän giaù caû. Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc dò bieät hoaù: - Khi söï khaùc bieät veà giaù caû vôùi nhöõng ñoái thuû canïh tranh trôû neân quaù lôùn gaây aûnh höôûng ñeán söï trung thaønh vôùi nhaõn hieäu, thì khaùch haøng seõ hy sinh moät soá nhöõng ñaëc tính, dòch vuï, hoaëc hình aûnh naøo ñoù cuûa saûn phaåm dò bieät hoaù ñeå söû duïng nhöõng saûn phaåm khaùc tieát kieäm hôn ; - Nhu caàu caàn nhöõng yeáu toá laøm neân söï dò bieät hoaù cuûa khaùch haøng ñaõ giaûm do ngöôøi mua trôû neân tinh teá, saønh soûi hôn; - Söï baét chöôùc, hoïc hoûi seõ thu heïp söï khaùc bieät. (3) Chieán löôïc taäp trung vaøo moät phaân khuùc thò tröôøng nhaát ñònh Chieán löôïc taäp trung xoay quanh vieäc phuïc vuï moät muïc tieâu cuï theå cho thaät toát. Vôùi caùch laøm naøy, ngaân haøng seõ coù khaû naêng phuïc vuï muïc tieâu chieán löôïc coù hieäu quaû hôn nhöõng ñoái thuû voán ñang baän caïnh tranh ôû moät phaïm vi roäng lôùn hôn, bao quaùt hôn. Keát quaû laø ngaân haøng ñaït ñöôïc söï dò bieät hoaù do phuïc vuï toát hôn nhu caàu cuûa moät muïc tieâu cuï theå, hoaëc giaûm ñöôïc phí toån, hoaëc caû hai. Caùc öu ñieåm cuûa chieán löôïc taäp trung: - Giuùp ngaân haøng coù theå kieám ñöôïc lôïi nhuaän treân möùc trung bình - Taïo cho ngaân haøng moät böùc töôøng ngaên chaën caùc löïc löôïng caïnh tranh - Cho pheùp ngaân haøng löïa choïn caùc thò tröôøng ít bò aûnh höôûng nhaát cuûa caùc saûn phaåm thay theá, hoaëc thò tröôøng nôi caùc ñoái thuû caïnh tranh yeáu nhaát. Caùc nhöôïc ñieåm cuûa chieán löôïc taäp trung: - 12 - - Söï khaùc bieät veà phí toån so vôùi caùc ñoái thuû phuïc vuï thò tröôøng ñaïi traø seõ lôùn daàn laøm ngaân haøng maát lôïi theá veà giaù caû hoaëc caân baèng laïi söï dò bieät hoaù; - Muïc tieâu chieán löôïc vaø thò tröôøng veà nhöõng khaùc bieät trong caùc saûn phaåm/dòch vuï maø ngöôøi tieâu duøng mong öôùc seõ thu heïp daàn veà toång theå; - Caùc ñoái thuû caïnh tranh tìm ñöôïc nhöõng thò phaàn con trong thò tröôøng voán laø muïc tieâu chieán löôïc cuûa ngaân haøng vaø ñaùnh baïi chieán löôïc taäp trung aáy baèng moät chieán löôïc taäp trung coøn chuyeân bieät vaø taäp trung hôn. BAÛNG 1.1 – Ba chieán löôïc toång quaùt LÔÏI THEÁ CHIEÁN LÖÔÏC MUÏC TIEÂU CHIEÁN LÖÔÏC Tính ñoäc nhaát voâ nhò theo caûm nhaän cuûa khaùch haøng Vò theá phí toån thaáp Toaøn ngaønh DÒ BIEÄT HOAÙ CHI PHÍ THAÁP NHAÁT Chæ moät phaân ñoaïn cuï theå TAÄP TRUNG Nguoàn: Chieán löôïc caïnh tranh theo lyù thuyeát Michael E.Porter, NXB Toång hôïp TP HCM, trang 34. 1.2.2 Nhöõng nguyeân taéc cô baûn ñeå xaùc ñònh moät chieán löôïc caïnh tranh toát Nguyeân taéc thöù nhaát: moät chieán löôïc toát gaén lieàn vôùi söï tieán hoaù veà cô caáu cuûa toaøn ngaønh, cuõng nhö vôùi vò trí ñaëc thuø cuûa baûn thaân doanh nghieäp trong ngaønh. Nhöõng bieán ñoäng trong ngaønh coù theå laøm maát hieäu löïc cuûa moät chieán löôïc toát. Neáu moät doanh nghieäp hoaït ñoäng trong moät ngaønh yeáu keùm vaøo moät thôøi ñieåm baát lôïi, thì duø doanh nghieäp coù caûi thieän vò trí toát ñeán ñaâu cuõng chaúng coù nghóa gì. Do vaäy, caùc nhaø quaûn trò caàn nhìn vaøo ñoäng löïc vaø chieàu höôùng trong töông lai cuûa ngaønh. Doanh nghieäp naøo khoâng chæ bieát toái öu hoùa trong ngaønh maø coøn bieát taùi ñònh hình vaø xaùc laäp laïi ngaønh seõ trôû thaønh ngöôøi thöïc söï daãn ñaàu. Thay vì chæ bieát ñaùp öùng hoaëc ñoái phoù vôùi caáu truùc hieän taïi cuûa ngaønh, caùc nhaø laõnh ñaïo phaûi coù haønh ñoäng ñeå gaây aûnh höôûng vaø thaäm chí taùi caáu truùc ngaønh. Ñieàu quan troïng laø phaûi tìm caùch ñònh hình baûn chaát cuûa caïnh tranh, tìm caùch laøm chuû vaän meänh. - 13 - Nguyeân taéc thöù hai: laø moät chieán löôïc toát seõ laøm bieán ñoåi doanh nghieäp. Noù giuùp doanh nghiệp coù ñöôïc vò trí ñoäc ñaùo bao haøm vieäc cung caáp moät giaù trò hoãn hôïp ñaëc bieät cho moät soá loaïi khaùch haøng nhaát ñònh ñaïi dieän cho moät boä phaän trong ngaønh. Chaân lyù cô baûn trong chieán löôïc naøy laø doanh nghiệp khoâng theå laøm moïi thöù ñeàu raát toát cho moïi ngöôøi. Chieán löôïc ñoøi hoûi söï löïa choïn. Caùc nhaø quaûn trò doanh nghieäp phaûi quyeát ñònh doanh nghieäp muoán ñem laïi giaù trò cuï theå naøo cho ai. Coù theå doanh nghieäp coù muïc tieâu khaùch haøng roäng, nhöng khoâng neân tìm caùch ñem ñeán cho khaùch haøng moïi loaïi giaù trò maø khaùch haøng muoán. Toát hôn, moät ñoái thuû caïnh tranh theo beà roäng neân taäp trung vaøo caùc nhu caàu chung, ña daïng vaø taäp trung laøm cho vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu naøy coù tính ñoäc ñaùo. Nguyeân taéc thöù ba: laø, caùch laøm khaùc bieät cuûa doanh nghieäp phaûi haøm chöùa caû caùc tính chaát lôïi vaø baát lôïi so vôùi caùc caùch khaùc. Vieäc doanh nghieäp phuïc vuï moät nhoùm khaùch haøng muïc tieâu cuï theå vôùi moät giaù trò cuï theå seõ phaûi khaùc vôùi vieäc chuyeån caùc giaù trò khaùc ñeán caùc khaùch haøng khaùc. Neáu khoâng, vò trí cuûa doanh nghieäp seõ deã daøng bò baét chöôùc hoaëc sao cheùp. Treân ñaây laø nhöõng vaán ñeà lyù thuyeát veà chieán löôïc caïnh tranh vaø nhöõng nguyeân taéc ñeå xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh toát cho doanh nghiệp noùi chung. Tuy nhieân, ngaân haøng laø moät ngaønh kinh doanh khaù ñaëc thuø, moät ngaønh dòch vuï cao caáp, vì theá khi xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cho ngaân haøng caàn phaûi quan taâm ñeán nhöõng yeáu toá sau. 1.3 Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng 1.3.1 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong 1.3.1.1 Tieàm löïc taøi chính Tieàm löïc taøi chính laø yeáu toá quan troïng ñaëc bieät trong lónh vöïc ngaân haøng, ñoù laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán naêng löïc caïnh tranh. Moät ngaân haøng coù tieàm löïc taøi chính caøng maïnh thì möùc ñoä ruûi ro, veà phía khaùch haøng vaø veà phía baûn thaân ngaân haøng, seõ caøng giaûm. Tieàm löïc taøi chính theå hieän qua caùc chæ tieâu: - 14 - Quy moâ voán vaø möùc ñoä an toaøn voán: theå hieän qua caùc chæ tieâu cuï theå nhö: quy moâ voán chuû sôû höõu, heä soá an toaøn voán (CAR – Capital Adequacy Ratio)( )1 . Tieàm löïc veà voán chuû sôû höõu phaûn aùnh söùc maïnh taøi chính cuûa moät ngaân haøng vaø khaû naêng choáng ñôõ ruûi ro cuûa ngaân haøng ñoù. Ngoaøi ra, khaû naêng cô caáu laïi voán, khaû naêng huy ñoäng theâm voán cuõng phaûn aùnh tieàm löïc veà voán cuûa ngaân haøng. - Chaát löôïng taøi saûn coù: phaûn aùnh “söùc khoeû” cuûa moät ngaân haøng. Chaát löôïng taøi saûn coù ñöôïc theå hieän thoâng qua caùc chæ tieâu nhö: tyû leä nôï xaáu treân toång taøi saûn coù, möùc ñoä laäp döï phoøng vaø khaû naêng thu hoài caùc khoaûn nôï xaáu, möùc ñoä taäp trung vaø ña daïng hoaù cuûa danh muïc tín duïng, ruûi ro tín duïng tieàm aån,… - Khaû naêng sinh lôøi: laø chæ tieâu phaûn aùnh keát quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ñoàng thôøi cuõng phaûn aùnh moät phaàn keát quaû caïnh tranh cuûa ngaân haøng. Chæ tieâu möùc sinh lôïi coù theå ñöôïc phaân tích thoâng qua nhöõng chæ tieâu cuï theå nhö: giaù trò tuyeät ñoái cuûa lôïi nhuaän sau thueá; toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän; cô caáu cuûa lôïi nhuaän; tyû soá ROE; tyû soá ROA; caùc chæ tieâu veà möùc sinh lôïi trong moái töông quan vôùi chi phí… - Khaû naêng thanh khoaûn: ñöôïc theå hieän thoâng qua caùc chæ tieâu nhö khaû naêng thanh toaùn töùc thôøi, khaû naêng thanh toaùn nhanh, ñaùnh giaù caùc ñònh tính veà naêng löïc quaûn lyù thanh khoaûn cuûa caùc ngaân haøng, ñaëc bieät laø khaû naêng quaûn lyù ruûi ro thanh khoaûn cuûa caùc NHTM. 1.3.1.2 Coâng ngheä Trong lónh vöïc ngaân haøng, coâng ngheä ñang ngaøy caøng ñoùng vai troø nhö laø moät trong nhöõng nguoàn löïc taïo ra lôïi theá caïnh tranh quan troïng cuûa moãi ngaân haøng. Coâng ngheä ngaân haøng khoâng chæ bao goàm nhöõng coâng ngheä mang tính taùc nghieäp nhö heä thoáng thanh toaùn ñieän töû, heä thoáng ngaân haøng baùn leû, maùy ruùt tieàn (1) Heä soá an toaøn voán CAR, theo Uyû ban giaùm saùt ngaân haøng Basel, ñöôïc tính baèng voán chuû sôû höõu/taøi saûn coù ruûi ro (%). Trong ñoù, voán chuû sôû höõu bao goàm voán ñieàu leä vaø caùc quyõ. Taøi saûn coù ruûi ro bao goàm taøi saûn noäi baûng vaø ngoaïi baûng ñöôïc ñieàu chænh theo heä soá ruûi ro töông öùng. Coù 2 loaïi heä soá CAR laø CAR 1 vaø CAR2. Heä soá CAR1 laø heä soá trong ñoù voán chuû sôû höõu chæ bao goàm voán ñieàu leä vaø caùc nguoàn quyõ boå sung voán ñieàu leä (goïi laø voán cô sôû). Heä soá CAR 2 laø heä soá trong ñoù voán chuû sôû höõu bao goàm caû voán cô sôû vaø caùc nguoàn voán boå sung nhö caùc nguoàn quyõ döï phoøng, caùc coâng cuï nôï löôõng tính… Xem chi tieát caùch phaân loaïi voán vaø taøi saûn coù ruûi ro theo International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards, 7-1988 (Basel 1), website www.bis.org - 15 - töï ñoäng ATM… maø coøn bao goàm heä thoáng thoâng tin quaûn lyù, heä thoáng baùo caùo ruûi ro… trong noäi boä ngaân haøng. Khaû naêng naâng caáp vaø ñoåi môùi coâng ngheä cuûa caùc ngaân haøng cuõng laø chæ tieâu phaûn aùnh naêng löïc coâng ngheä cuûa moät moät ngaân haøng. Vì theá, naêng löïc coâng ngheä khoâng chæ theå hieän ôû soá löôïng, chaát löôïng coâng ngheä hieän taïi maø coøn bao goàm caû khaû naêng môû (nghóa laø khaû naêng ñoåi môùi) cuûa caùc coâng ngheä hieän taïi veà maët kyõ thuaät cuõng nhö kinh teá. 1.3.1.3 Nguoàn nhaân löïc Nguoàn nhaân löïc laø nguoàn löïc khoâng theå thieáu cuûa baát kyø doanh nghieäp cuõng nhö ngaân haøng naøo. Lôïi theá caïnh tranh veà nguoàn nhaân löïc cuûa moät doanh nghiệp noùi chung theå hieän ôû nhöõng yeáu toá nhö: trình ñoä ñaøo taïo, trình ñoä thaønh thaïo nghieäp vuï, ñoäng cô phaán ñaáu, möùc ñoä cam keát gaén boù vôùi doanh nghiệp. Nhaân söï cuûa moät ngaân haøng laø yeáu toá mang tính keát noái caùc nguoàn löïc cuûa ngaân haøng, ñoàng thôøi cuõng laø caùi goác cuûa moïi caûi tieán hay ñoåi môùi. So vôùi caùc ngaønh khaùc, caùc phaåm chaát quan troïng ñoái vôùi moät nhaân vieân ngaân haøng laø: “söï trung thöïc, ñoä tin caäy, tính caån thaän vaø tinh thaàn saün saøng tieáp thu tö töôûng môùi trong quaù trình ñaùp öùng caùc nhu caàu veà dòch vuï cuûa khaùch haøng”( )1 Ngaân haøng laø moät ngaønh ñoøi hoûi ngöôøi lao ñoäng phaûi coù kinh nghieäm vaø trình ñoä cao ñöôïc tích luyõ theo thôøi gian. Moät ngaân haøng coù toác ñoä luaân chuyeån nhaân vieân cao seõ khoâng phaûi laø moät ngaân haøng coù lôïi theá veà nguoàn nhaân löïc. Quaù trình tuyeån duïng vaø ñaøo taïo moät chuyeân vieân ngaân haøng thöôøng raát toán keùm caû veà thôøi gian vaø coâng söùc. Hieäu quaû cuûa caùc chính saùch nhaân söï, ñaëc bieät laø chính saùch tuyeån duïng, cô cheá thuø lao laø moät chæ tieâu quan troïng ñeå ñaùnh giaù khaû naêng duy trì moät ñoäi nguõ nhaân söï chaát löôïng cao cuûa moät ngaân haøng. 1.3.1.4 Naêng löïc quaûn lyù vaø cô caáu toå chöùc Naêng löïc quaûn lyù phaûn aùnh naêng löïc ñieàu haønh cuûa hoäi ñoàng quaûn trò, ban giaùm ñoác ngaân haøng. Naêng löïc quaûn lyù theå hieän ôû möùc ñoä chi phoái vaø khaû naêng ( ) Peter Rose, Quaûn trò Ngaân haøng thöông maïi, baûn dòch cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân, NXB Taøi chính, 2001, tr 21. 1 - 16 - giaùm saùt cuûa hoäi ñoàng quaûn trò ñoái vôùi ban giaùm ñoác; muïc tieâu, ñoäng cô, möùc ñoä cam keát cuûa ban giaùm ñoác, hoäi ñoàng quaûn trò ñoái vôùi vieäc duy trì vaø naâng cao lôïi theá caïnh tranh cuûa ngaân haøng; chính saùch tieàn löông vaø thu nhaäp ñoái vôùi Ban giaùm ñoác; soá löôïng, chaát löôïng vaø hieäu löïc thöïc hieän cuûa caùc chieán löôïc, chính saùch vaø quy trình kinh doanh cuõng nhö quy trình quaûn lyù ruûi ro, kieåm toaùn kieåm soaùt noäi boä. Naêng löïc quaûn lyù seõ quyeát ñònh hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa ngaân haøng. Naêng löïc quaûn lyù cuûa hoäi ñoàng quaûn trò cuõng nhö ban giaùm ñoác cuõng bò chi phoái bôûi cô caáu toå chöùc cuûa ngaân haøng. Cô caáu toå chöùc phaûn aùnh cô cheá phaân boå caùc nguoàn löïc cuûa moät ngaân haøng coù phuø hôïp vôùi quy moâ, trình ñoä quaûn lyù cuûa ngaân haøng; phuø hôïp vôùi ñaëc tröng caïnh tranh cuûa ngaønh vaø yeâu caàu cuûa thò tröôøng hay khoâng. Cô caáu toå chöùc cuûa moät ngaân haøng theå hieän ôû sö._.ï phaân chia caùc phoøng ban chöùc naêng, caùc boä phaän taùc nghieäp, caùc ñôn vò tröïc thuoäc… Hieäu quaû cuûa cô cheá quaûn lyù phaûn aùnh ôû soá löôïng caùc phoøng ban, söï phaân coâng, phaân caáp giöõa caùc phoøng ban, möùc ñoä phoái hôïp giöõa caùc phoøng ban, caùc ñôn vò trong vieäc trieån khai chieán löôïc kinh doanh, caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï haøng ngaøy, khaû naêng thích nghi vaø thay ñoåi cuûa cô caáu tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa ngaønh hay nhöõng bieán ñoäng trong moâi tröôøng vó moâ. 1.3.1.5 Heä thoáng keânh phaân phoái & möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï ngaân haøng Heä thoáng keânh phaân phoái theå hieän ôû soá löôïng caùc chi nhaùnh, caùc ñôn vò tröïc thuoäc khaùc vaø söï phaân boá caùc chi nhaùnh treân laõnh thoå. Caùc coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi ñang laøm ruùt ngaén khoaûng caùch veà khoâng gian vaø laøm giaûm taùc ñoäng cuûa moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép ñoái vôùi lôïi theá caïnh tranh cuûa ngaân haøng. Tuy nhieân, vai troø cuûa moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng lôùn vaãn raát coù yù nghóa khi maø caùc dòch vuï truyeàn thoáng cuûa ngaân haøng vaãn coøn phaùt trieån. Ñi keøm vôùi moät maïng löôùi chi nhaùnh roäng phaûi laø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa maïng löôùi, theå - 17 - hieän thoâng qua tính hôïp lyù trong phaân boá chi nhaùnh ôû caùc vuøng, mieàn cuõng nhö vaán ñeà quaûn lyù, giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh. Möùc ñoä ña daïng hoaù caùc dòch vuï cung caáp cuõng laø moät yeáu toá taïo neân lôïi theá caïnh tranh cuûa moät ngaân haøng. Moät ngaân haøng coù nhieàu loaïi hình dòch vuï cung caáp phuø hôïp vôùi nhu caàu thò tröôøng seõ laø moät ngaân haøng coù lôïi theá caïnh tranh. Söï ña daïng hoaù caùc dòch vuï moät maët taïo cho ngaân haøng phaùt trieån oån ñònh hôn, maët khaùc cho pheùp ngaân haøng phaùt huy lôïi theá nhôø quy moâ. Taát nhieân, söï ña daïng hoaù caùc dòch vuï caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän trong söï töông quan so vôùi caùc nguoàn löïc hieän coù cuûa ngaân haøng. Neáu khoâng, vieäc trieån khai quaù nhieàu dòch vuï coù theå khieán ngaân haøng kinh doanh khoâng hieäu quaû do daøn traûi quaù möùc caùc nguoàn löïc. 1.3.2 Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi 1.3.2.1 Moâi tröôøng vó moâ Vieäc phaân tích moâi tröôøng vó moâ giuùp caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng traû lôøi cho caâu hoûi: Ngaân haøng ñang tröïc dieän vôùi nhöõng gì? Caùc yeáu toá kinh teá Caùc yeáu toá kinh teá coù aûnh höôûng coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø maïnh meõ ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Caùc yeáu toá kinh teá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng laø: giai ñoaïn cuûa chu kyø kinh teá, tyû leä taêng tröôûng GDP, tyû leä thu nhaäp thöïc teá bình quaân ñaàu ngöôøi, voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, laõi suaát, tyû leä laïm phaùt, chính saùch tieàn teä, möùc ñoä thaát nghieäp, caùn caân thanh toaùn, … Yeáu toá luaät phaùp, chính phuû vaø chính trò Luaät phaùp, Chính phuû vaø chính trò laø moät yeáu toá mang tính chaát xuùc taùc raát quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa baát kyø ngaønh naøo ôû moät nöôùc. Ñoái vôùi lónh vöïc ngaân haøng, luaät phaùp, chính phuû vaø chính trò laïi caøng ñoùng moät vai troø quan troïng. - 18 - Chính trò, Chính phuû vaø luaät phaùp taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc ngaân haøng thoâng qua: caùc ñieàu leä hoaëc söï baùc boû caùc quy ñònh cuûa chính phuû, söï oån ñònh cuûa chính quyeàn, nhöõng khuyeán khích hoaëc kích thích ñaëc bieät, möùc trôï caáp cuûa chính phuû, luaät choáng ñoäc quyeàn, söï thay ñoåi trong chính saùch tieàn teä, thueá khoaù cuûa chính phuû, caùc cam keát ña phöông,… Nhöõng yeáu toá vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù vaø nhaân khaåu Lôïi theá caïnh tranh, ñaëc bieät laø lôïi theá caïnh tranh quoác teá cuûa moät ngaønh coù theå chòu taùc ñoäng raát nhieàu bôûi moät soá yeáu toá veà vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù vaø nhaân khaåu. Nhöõng ñaëc ñieåm ñoù coù taùc ñoäng ñeán nhieàu maët cuûa moät ngaønh vaø trong lónh vöïc ngaân haøng caùc ñaëc ñieåm ñoù taùc ñoäng nhieàu nhaát ñeán yeáu toá con ngöôøi thoâng qua vieäc taùc ñoäng ñeán nhu caàu vaø nguoàn nhaân löïc. Coù theå keå ñeán nhöõng ñaëc ñieåm vaên hoaù, xaõ hoäi, ñòa lyù, nhaân khaåu aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng ngaân haøng nhö: loøng tin cuûa daân chuùng ñoái vôùi ngaân haøng; thoùi quen tieâu duøng vaø tieát kieäm cuûa ngöôøi daân; trình ñoä daân trí vaø khaû naêng hieåu bieát veà caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng, thaùi ñoä ñoái vôùi ngheà nghieäp, söï bieán ñoäng cuûa daân soá theo giôùi tính, tuoåi, thaønh phoá, vuøng,… Yeáu toá coâng ngheä vaø kyõ thuaät Yeáu toá coâng ngheä vaø kyõ thuaät laø thaønh phaàn ngaøy caøng quan troïng nhaát trong lónh vöïc ngaân haøng. Caùc yeáu toá kyõ thuaät coâng ngheä coù theå ñöôïc phaûn aùnh thoâng qua caùc chæ tieâu nhö: soá löôïng vaø trình ñoä nhaân löïc veà nghieân cöùu vaø phaùt trieån; vieäc baûo veä vaø thöïc thi quyeàn sôû höõu trí tueä; nhöõng saûn phaåm môùi ra ñôøi; söï chuyeån giao kyõ thuaät môùi; dung löôïng vaø tính oån ñònh cuûa ñöôøng truyeàn quoác gia; caùc quy ñònh phaùp lyù lieân quan ñeán baûo maät vaø caùc giao dòch ñieän töû; caùc chi phí söû duïng coâng ngheä; …. 1.3.2.2 Moâi tröôøng vi moâ Moâi tröôøng vi moâ bao goàm caùc yeáu toá trong ngaønh vaø caùc yeáu toá ngoaïi caûnh ñoái vôùi doanh nghiệp, quyeát ñònh tính chaát vaø möùc ñoä caïnh tranh trong - 19 - ngaønh. Michael Porter ñaõ ñuùc keát naêm yeáu toá cô baûn laø: ñoái thuû caïnh tranh, ngöôøi mua (ngöôøi söû duïng caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng), ngöôøi cung caáp (cuõng laø khaùch haøng nhöng vôùi vai troø laø ngöôøi göûi tieàn), caùc ñoái thuû môùi tieàm aån, vaø saûn phaåm thay theá. Taát caû naêm yeáu toá naøy seõ quyeát ñònh möùc ñoä caêng thaúng cuûa caïnh tranh vaø khaû naêng kieám lôïi nhuaän tieàm naêng cuûa ngaønh. Yeáu toá naøo coù söùc taùc ñoäng maïnh nhaát seõ naém quyeàn kieåm soaùt vaø ñoùng vai troø then choát trong vieäc xaây döïng, hình thaønh chieán löôïc caïnh tranh. Nhöõng doanh nghieäp coù khaû naêng gia nhaäp thò tröôøng Nhöõng doanh nghieäp cuøng moät ngaønh ngheà caïnh tranh vôùi nhau Caïnh tranh, ñoái ñaàu giöõa caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng Saûn phaåm hoaëc dòch vuï thay theá Ngö mua ôøi Nhaø cung öùng Moái ñe doaï töø nhöõng doanh nghieäp môùi gia nhaäp Söùc maïnh maëc caû cuûa ngöôøi mua Söùc maïnh maëc caû nhaø cung öùng Moái ñe doaï cuûa saûn phaåm hoaëc dòch vuï thay theá Hình 1.1 Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán tình hình caïnh tranh trong moät ngaønh ngheà Nguoàn: Chieán löôïc caïnh tranh theo lyù thuyeát Michael E.Porter, NXB Toång hôïp TP HCM, trang 19. Ngaân haøng khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc nhöõng yeáu toá, nhöõng löïc löôïng, nhöõng theå cheá … töø beân ngoaøi taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình maø caàn coù moät chieán löôïc caïnh tranh ñeå taän duïng nhöõng cô hoäi, haïn cheá nhöõng nguy cô phaùt sinh töø moâi tröôøng. Trong boái caûnh ñoù, kinh nghieäm töø nhöõng ngöôøi ñi - 20 - tröôùc seõ laø nhöõng baøi hoïc thöïc teá sinh ñoäng ñeå ngaân haøng xaây döïng vaø löïa choïn moät chieán löôïc caïnh tranh phuø hôïp. 1.4 Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác Kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa heä thoáng NHTM Trung Quoác, noùi chung, vaø boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác, noùi rieâng, coù yù nghóa ñoái vôùi ngaønh ngaân haøng Việt Nam, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc NHTMQD Việt Nam. Trong lòch söû hình thaønh, boán NHTMQD lôùn nhaát Việt Nam (VCB, BIDV, ICB, Agribank) ñaõ töøng coù chöùc naêng nhö boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác laø: Ngaân haøng Trung Quoác (Bank of China), Ngaân haøng Kieán thieát Trung Quoác (CCB), Ngaân haøng Coâng thöông Trung Quoác (ICBC), vaø Ngaân haøng Noâng nghieäp Trung Quoác. Moâi tröôøng kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi giöõa hai nöôùc coù nhöõng ñieåm khaù töông ñoàng, vaø nhöõng vaán ñeà lôùn maø caùc ngaân haøng Trung Quoác ñaõ vaø ñang gaëp phaûi cuõng laø nhöõng vaán ñeà maø caùc ngaân haøng Việt Nam ñang phaûi traûi nghieäm. Chính vì vaäy, nhöõng thaønh coâng hay thaát baïi trong vieäc xaây döïng chieán löôïc cuaû boán ngaân haøng naøy seõ laø baøi hoïc sinh ñoäng vaø thieát thöïc cho vieäc xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc NHTMQD Việt Nam. 1.4.1 Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác Theo caùc cam keát, baét ñaàu töø thaùng 12/2006, Trung Quoác seõ phaûi môû cöûa hoaøn toaøn khu vöïc taøi chính ngaân haøng. Khi baét ñaàu chieán löôïc xoác daäy heä thoáng ngaân haøng, nôï khoâng sinh lôïi laø vaán ñeà nan giaûi nhaát cuûa caùc NHTMQD Trung Quoác. Boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác naém giöõ khoaûng 56% toång taøi saûn cuûa toaøn heä thoáng. Toång soá nôï khoù ñoøi cuûa boán ngaân haøng naøy vaøo thôøi ñieåm thaùng 9/2002 laø 2.000 tyû nhaân daân teä (khoaûng 242 tyû USD), chieám 22% toång dö nôï vay cuûa caùc NHTM nöôùc naøy. Tyû leä nôï khoâng sinh lôïi trung bình cuûa boán - 21 - ngaân haøng naøy cuõng cao hôn 13% so vôùi tyû leä nôï khoâng sinh lôïi trung bình cuûa caùc NHTMCP. Trong giai ñoaïn thöïc thi chieán löôïc caïnh tranh töø naêm 1998 - 2002, ñaõ coù xaáp xæ 250.000 lao ñoäng bò caét giaûm, khoaûng 45 ngaøn chi nhaùnh hoaït ñoäng keùm hieäu quaû bò giaûi theå. Ñoàng thôøi chính phuû cuõng ñaõ roùt 45 tyû ñoâ la vaøo Ngaân haøng Kieán thieát Trung Quoác vaø Ngaân haøng Trung Quoác. Löôïng tieàn naøy ñöôïc laáy ra töø quyõ döï tröõ ngoaïi hoái quoác gia, vôùi muïc ñích chính laø taêng cöôøng caùc chæ soá phaûn aùnh naêng löïc caân ñoái veà voán, cuõng nhö tieán haønh coå phaàn hoaù caùc ngaân haøng naøy. Veà cô baûn, nhöõng böôùc thay ñoåi cuûa Trung Quoác laø töông ñoái chaäm so vôùi yeâu caàu cuûa thöïc teá, tuy nhieân nhöõng thay ñoåi ñoù cuõng ñaõ baét ñaàu ñem laïi nhöõng keát quaû khaû quan. Ngaân haøng Trung Quoác (Bank of China), moät trong boán ngaân haøng coù tyû leä nôï khoâng sinh lôøi (NPL- Non performing loan) cao ñaõ baét ñaàu laøm saïch baûng caân ñoái keá toaùn. Trong 6 thaùng ñaàu naêm 2005, Bank of China ñaõ xöû lyù 108,4 tyû nhaân daân teä nôï khoù ñoøi, baùn ñöôïc 149,8 tyû nôï khoù ñoøi cho caùc coâng ty quaûn lyù taøi saûn. Vôùi nhöõng haønh ñoäng naøy, tyû leä nôï khoù ñoøi cuûa Bank of China ñaõ giaûm töø 16,29% ñaàu naêm 2005 xuoáng coøn 5,46%. Ñoàng thôøi, Bank of China cuõng coù ñöôïc moät möùc lôïi nhuaän taêng 16,1 laàn so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc, ñaït 32,9 tyû nhaân daân teä. Vaøo thaùng 5 naêm 2006, Bank of China ñaõ huy ñoäng theâm 9,7 tyû USD töø phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng (IPO) treân saøn chöùng khoaùn Hong Kong. Coå phieáu cuûa Bank of China ñaõ ñöôïc giao dòch taïi Hong Kong töø ngaøy 01/6/2006, vaø döï kieán seõ nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn noäi ñòa vaøo cuoái naêm nay. Moät trong nhöõng chieán löôïc chính cuûa Bank of China laø baét tay vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi giaøu kinh nghieäm vaø huøng maïnh. Vaøo naêm ngoaùi, ngaân haøng Hoaøng gia Scotland ñaõ chi 3 tyû USD ñeå sôû höõu 10% coå phaàn cuûa ngaân haøng naøy. - 22 - Ngaân haøng Kieán Thieát Trung Quoác (CCB), cuõng ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu khaû quan sau khi nhaän ñöôïc nguoàn taøi trôï töø chính phuû Trung Quoác, tyû leä nôï khoâng sinh lôïi trong 6 thaùng ñaàu naêm 2005 cuõng ñaõ giaûm töø 5,69% xuoáng coøn 3,08%, lôïi nhuaän ñaït 32,8 tyû nhaân daân teä. Vaøo thaùng 10/2005, CCB cuõng ñaõ thu huùt ñöôïc 9,2 tyû USD thoâng qua phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng ñeå boå sung phaàn voán ñaõ bò hao huït trong quaù trình giaûi quyeát nôï xaáu. Ngaân haøng Coâng thöông Trung Quoác (ICBC), ngaân haøng lôùn nhaát, cuõng vöøa coâng boá hoaøn taát giai ñoaïn ñaàu cuûa chieán löôïc caïnh tranh vaøo thaùng 6 vöøa qua. Ngay töø thaùng 3/2006, keá hoaïch nieâm yeát ICBC ñaõ ñöôïc thoâng qua. Cuõng vaøo thaùng 8 naêm ngoaùi, Goldman Sachs, Allianz vaø American Express ñeàu mua 10% coå phaàn cuûa ICBC. Lôïi nhuaän roøng cuûa ICBC naêm 2005 laø 33,7 tyû nhaân daân teä (töông ñöông 4,2 tyû USD), taêng 12% so vôùi naêm 2004. Theo coâng boá môùi nhaát( )1 vaøo trung tuaàn thaùng 7, ICBC seõ noäp ñôn tôùi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Hong Kong ñeå phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng, böôùc ñeäm tröôùc khi chính thöùc giao dòch treân saøn. Ngaân haøng naøy döï tính seõ huy ñoäng khoaûng 15 tyû USD qua söï kieän naøy. Caû boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác ñeàu ñang aáp uû keá hoaïch phaùt haønh traùi phieáu ra nöôùc ngoaøi ñeå boå sung phaàn voán töï bò hao huït sau quaù trình giaûi quyeát nôï xaáu vöøa qua. Hoï cuõng hy voïng tìm ñöôïc caùc ñoái taùc chieán löôïc nöôùc ngoaøi ñeå taêng naêng löïc caïnh tranh vaø quaûn lyù ruûi ro tröôùc khi ngaønh ngaân haøng môû cöûa hoaøn toaøn cho caùc nhaø baêng nöôùc ngoaøi keå töø thaùng 12 naêm nay. Roõ raøng, nhöõng ñoäng thaùi tích cöïc töø chính phuû vaø töø baûn thaân caùc ngaân haøng ñaõ caûi thieän roõ reät vò theá caïnh tranh cuûa caùc NHTMQD Trung Quoác. Ñeán thôøi ñieåm hieän nay, haàu nhö khoâng coøn nguy cô caùc ngaân haøng naøy seõ bò nöôùc ngoaøi thao tuùng maø hoï ñaõ trôû thaønh nhöõng ñoái taùc tin caäy, vaø laø nôi khaù lyù töôûng cho luoàng voán ñaàu tö giaùn tieáp khoång loà ñang chaûy vaøo Trung Quoác. Caùc ngaân ( ) Vnexpress, ngaøy 19/7/2006 1 - 23 - haøng naøy cuõng ñaõ chuaån bò moïi nguoàn löïc, taän duïng thôøi cô ñeå vöôn ra thò tröôøng taøi chính quoác teá. 1.4.2 Baøi hoïc kinh nghieäm cho caùc ngaân haøng Vieät Nam - Trung Quoác taäp trung cuûng coá lôïi theá caïnh tranh cho ngaønh ngaân haøng thoâng qua caùc NHTMQD, vaø ñaõ giaønh moïi nguoàn löïc vaø öu ñaõi ñeå xoác daäy caùc NHTMQD nöôùc naøy. Trung Quoác cuõng xaùc ñònh, caùc NHTMQD laø ñaàu keùo cho toaøn ngaønh ngaân haøng, laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï thaønh baïi treân “saân nhaø” sau khi môû cöûa. - Vôùi vai troø laø ñaàu keùo cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng, caùc NHTMQD haøng ñaàu Trung Quoác chaäm ñoåi môùi ñaõ keùo theo söï thay ñoåi chaäm chaïp cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng quoác gia naøy. Nhöng khi naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc “ñaïi gia taøi chính” ñaõ ñöôïc caûi thieän, söï trì treä chaám döùt, thay vaøo ñoù laø söï troãi daäy maïnh meõ cuûa toaøn boä heä thoáng ngaân haøng Trung Quoác trong thôøi gian ngaén. Tuy nhieân, ñieàu naøy laïi chöa töông xöùng vôùi thò tröôøng taøi chính voán chaäm ñoåi môùi hôn, daãn ñeán tình traïng taêng tröôûng tín duïng noùng, tieàm aån nguy cô quaù taûi cuûa heä thoáng ngaân haøng vaø söï oån ñònh cuûa neàn kinh teá. - Caùc ngaân haøng Trung Quoác ñaõ khaù thaønh coâng trong vaán ñeà giaûi quyeát nôï khoù ñoøi thoâng qua caùc coâng ty quaûn lyù taøi saûn (AMC). Hieän nay, Việt Nam cuõng coù nhöõng AMC thuoäc caùc ngaân haøng nhöng hieäu quaû hoaït ñoäng vaãn coøn thaáp. - Giaûi phaùp chuû yeáu maø caùc NHTMQD Trung Quoác thöïc hieän ñeå naâng cao lôïi theá caïnh tranh laø xöû lyù nôï xaáu, laønh maïnh hoùa taøi chính, tìm kieám caùc ñoái taùc chieán löôïc nöôùc ngoaøi danh tieáng, baùn coå phaàn cho caùc ñoái taùc naøy, phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng thoâng qua caùc Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn coù uy tín, vaø sau ñoù laø phaùt haønh traùi phieáu ra nöôùc ngoaøi ñeå taêng voán. - 24 - KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1: Moïi toå chöùc caàn coù chieán löôïc ñeå löïa choïn, phaân boå caùc phöông tieän vaø caùc nguoàn löïc ñeå giaønh thaéng lôïi trong caïnh tranh. M.Porter ñaõ ñeà xuaát ba chieán löôïc caïnh tranh toång quaùt nhaát giuùp doanh nghiệp coù theå trôû thaønh ngöôøi daãn ñaàu, maø moãi chieán löôïc ñeàu coù nhöõng lôïi ích vaø nguy cô nhaát ñònh. Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong nhö: tieàm löïc taøi chính, nguoàn nhaân löïc caáp cao, coâng ngheä, …, vaø nhöõng yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân ngoaøi, moâi tröôøng vó moâ vaø moâi tröôøng vi moâ (hay coøn goïi laø moâi tröôøng ngaønh), laø nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng, vaø ñoù cuõng laø nhöõng yeáu toá taïo neân söï khaùc bieät lôùn nhaát giöõa chieán löôïc caïnh tranh cuûa ngaân haøng so vôùi caùc ngaønh ngheà khaùc. - 25 - CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ VÒ THEÁ CAÏNH TRANH CUÛA NGAÂN HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM (BIDV) 2.1. Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam (BIDV) 2.1.1. .Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa BIDV Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, teân giao dòch tieáng Anh laø Bank for Investment and Development of Vietnam (vieát taét teân tieáng Anh laø BIDV) ñöôïc thaønh laäp theo nghò ñònh soá177/TTg ngaøy 26 thaùng 4 naêm 1957 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Lòch söû 49 naêm xaây döïng vaø phaùt trieån cuûa BIDV goàm caùc thôøi kyø sau: - Thôøi kyø töø naêm 1957-1985: BIDV chòu traùch nhieäm cung öùng voán cho kieán thieát cô baûn, goùp phaàn haøn gaén veát thöông chieán tranh, khoâi phuïc kinh teá, oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân. - Thôøi kyø töø naêm 1990-nay: BIDV baét ñaàu thöïc hieän chöùc naêng cuûa NHTM hoaït ñoäng ña ngaønh ngheà. Lòch söû cuûa BIDV phaûn aùnh lòch söû ngaønh ngaân haøng Việt Nam. Ñeán naêm 1990, vôùi söï ra ñôøi cuûa phaùp leänh veà ngaân haøng coù hieäu löïc töø 01/10/1990, heä thoáng ngaân haøng Việt Nam môùi taùch NHNN ra khoûi heä thoáng NHTM, caùc ngaân haøng quoác doanh trôû thaønh nhöõng ñôn vò kinh doanh ñoäc laäp. Nhöng ñeán naêm 1995 BIDV môùi chaám döùt nhieäm vuï caáp phaùt voán Ngaân saùch cho caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng xaõ hoäi. 2.1.1. Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV giai ñoaïn 2001-2005 BIDV laø NHTMQ ñaàu tieân ñöôïc kieåm toaùn bôûi kieåm toaùn quoác teá, thöïc hieän kieåm toaùn lieân tuïc trong 3 naêm qua vaø ñöôïc coâng boá treân website ngaân haøng, tình hình taøi chính cuûa BIDV ngaøy caøng minh baïch. - 26 - Baûng 2.1- Moät soá chæ tieâu kinh doanh chuû yeáu cuûa BIDV töø 2001 – 2005. ÑVT: tyû ñoàng Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Toång taøi saûn 59.949 70.802 87.430 102.715 121.403 Huy ñoäng voán 39.052 46.115 59.910 67.262 87.026 % huy ñoäng töø toå chöùc kinh teá 46% 48% 43% 47% 50% Cho vay vaø öùng tröôùc khaùch haøng 42.606 52.520 59.173 72.430 85.434 Tyû leä dö nôï vay xaây laép/Toång dö nôï 45% 44% 42% 46% 36% Tyû leä dö nôï vay DNNN/Toång dö nôï 78% 73% 70% 65% 52% Toång thu nhaäp töø HÑKD 1.802 1.658 1.855 2.783 4.097 Tyû leä thu nhaäp töø tín duïng/Toång thu nhaäp 75% 79% 66% 69% 71% Tyû leä thu nhaäp töø dòch vuï/Toång thu nhaäp 5% 9% 11% 8% 7% Soá löôïng theû ATM phaùt haønh 2.600 5.500 21.000 45.000 225.000 Nguoàn: Baùo caùo thöôøng nieân caùc naêm 2002, 2003,2004,2005 cuûa BIDV Toång taøi saûn cuûa BIDV taêng lieân tuïc vôùi toác ñoä trung bình 19%/naêm trong suoát naêm naêm theå hieän söï taêng tröôûng khaù oån ñònh cuûa ngaân haøng naøy Toác ñoä taêng tröôûng huy ñoäng voán luoân ñaït tyû leä trung bình 21%/naêm, vaø ñaït ñöôïc cô caáu huy ñoäng khaù caân ñoái giöõa tieàn göûi daân cö vaø tieàn göûi caùc toå chöùc kinh teá. Tieáp caän ñöôïc tieàn göûi thanh toaùn cuûa caùc toå chöùc kinh teá laø moät lôïi theá cho BIDV vì ñaây laø moät nguoàn huy ñoäng giaù reû. Tuy nhieân, BIDV cuõng caàn taäp trung khai thaùc tieàn göûi daân cö vì tieàm naêng töø nguoàn huy ñoäng naøy vaãn coøn raát lôùn( )1 . Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng giai ñoaïn 2001-2005 ñaït tyû leä trung bình 18%, cao hôn gaáp ñoâi tyû leä taêng tröôûng GDP, vaø luoân ñoùng goùp treân 70% thu nhaäp cuûa BIDV. Taêng tröôûng tín duïng noùng, thu nhaäp phuï thuoäc nhieàu vaøo tín duïng, neàn khaùch haøng chöa ñöôïc ña daïng khi dö nôï cho vay taäp trung ôû lónh vöïc xaây laép, vaø caùc DNNN laø nhöõng yeáu toá chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV. Tyû leä taêng tröôûng tín duïng 5 naêm qua luoân cao gaáp ñoâi tyû leä ( ) Theo moät ñieàu tra cuûa Baùo Saøi Goøn tieáp thò soá 14 ra ngaøy 20/4/2006 – Nghieân cöùu veà ngöôøi tieâu duøng naêm 2006, Trang 26, thì môùi coù 37,6% daân soá Vit Nam tieát kieäm baèng caùch göûi tieàn taïi ngaân haøng, coøn ñeán 62% daân soá choïn hình thöùc giöõ tieàn maët taïi nhaø 1 - 27 - taêng tröôûng GDP ñaõ phaàn naøo cho thaáy moät löôïng voán vay khaù lôùn cuûa BIDV coù theå ñang kheâ ñoïng ôû caùc coâng trình xaây döïng, ôû caùc doanh nghiệp xaây laép, caùc DNNN kinh doanh khoâng hieäu quaû. Tuy nhieân, tyû leä dö nôï vay cuûa caùc DNNN ñaõ giaûm daàn qua töøng naêm ñaõ cho thaáy BIDV ñaõ coù nhöõng noã löïc ñaùng keå trong vieäc caûi thieän cô caáu khaùch haøng, phaùt trieån khaùch haøng môùi, giaûm daàn ruûi ro. Tuy BIDV ñaõ xaùc ñònh dòch vuï seõ laø nguoàn thu chuû yeáu trong töông lai, vaø baét ñaàu ñaåy maïnh hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï töø naêm 2005, nhöng thu nhaäp töø dòch vuï môùi chæ chieám 7% toång thu nhaäp. Tyû leä naøy coøn raát thaáp so vôùi tyû leä thu nhaäp töø dòch vuï chieám töø 30%-40% toång thu nhaäp thuaàn cuûa caùc chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam( )1 , cho duø caùc ngaân haøng naøy vaãn chöa ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng ôû thò tröôøng Việt Nam. - Chuùng toâi ñaõ tieán haønh moät cuoäc ñieàu tra khaûo saùt vôùi 112 baûng traû lôøi cuûa nhöõng ngöôøi ñang coâng taùc taïi BIDV ñeå chính ngöôøi trong cuoäc töï ñaùnh giaù veà naêng löïc caïnh tranh cuûa BIDV, ñoái vôùi caâu hoûi “Anh chò caûm nhaän moái ñe doaï caïnh tranh töø caùc ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi töø caùc phöông dieän naøo?” coù 97% nhöõng ngöôøi traû lôøi baûng caâu hoûi cho raèng caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù dòch vuï ña daïng vaø chuyeân nghieäp, vaø ñoù laø moái ñe doaï caïnh tranh ñoái vôùi BIDV cuõng nhö vôùi caùc NHTM Việt Nam. Vôùi lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån gaàn 50 naêm, BIDV laø moät trong nhöõng ngaân haøng laâu naêm cuûa heä thoáng ngaân haøng Việt Nam. Hôn nöõa laïi laø moät NHTMQD, neân thôøi gian gaàn nöûa theá kyû ñaõ giuùp BIDV taïo döïng ñöôïc thöông hieäu ôû thò tröôøng taøi chính trong nöôùc, taïo ñöôïc söï tin töôûng gaàn nhö tuyeät ñoái cuûa ngöôøi daân vaø laø choã döïa cho caùc doanh nghiệp, ñaëc bieät laø caùc DNNN. Trong thôøi gian qua, tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa BIDV lieân tuïc taêng tröôûng, nhöng BIDV chöa töøng coù moät chieán löôïc caïnh tranh naøo ngoaøi nhöõng keá hoaïch kinh doanh haøng naêm vaø caùc chöông trình haønh ñoäng 6 thaùng. Chæ ñeán thôøi gian ( ) Thanh Nieân, ra ngaøy 25/5/2006 – Cuoäc ñoå boä cuûa caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi, trang 21 1 - 28 - gaàn ñaây, khi caùc NHTMCP ñaõ baét ñaàu laán saân quoác doanh, BIDV môùi thaáy caàn phaûi coù chieán löôïc caïnh tranh vaø ñeán nay môùi baét ñaàu trieån khai. 2.2. Phaân tích caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa BIDV 2.2.1. Caùc yeáu toá thuoäc veà moâi tröôøng beân trong 2.2.1.1. Naêng löïc taøi chính (a) Quy moâ voán vaø möùc ñoä an toaøn voán: Baûng 2.2 Voán chuû sôû höõu cuûa BIDV giai ñoaïn 2001-2005 Ñôn vò: tyû VNÑ Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 2005 Voán ñieàu leä 1.100 2.300 3.746 3.866 3.970 Voán khaùc 280 248 283 569 742 Caùc quyõ 630 938 1.328 1.517 1.702 Lôïi nhuaän ñeå laïi 556 274 145 230 115 Toång voán chuû sôû höõu 2.566 3.760 5.503 6.182 6.531 Nguoàn: baùo caùo thöôøng nieân caùc naêm 2003,2004,2005 cuûa BIDV Quy moâ voán 6.531tyû ñoàng (töông ñöông 296 trieäu USD) laø khaù nhoû neáu chæ so vôùi quy moâ cuûa caùc NHTM trong khu vöïc ASEAN (xem phuï luïc: xeáp haïng 20 ngaân haøng ñöùng ñaàu khu vöïc Ñoâng Nam AÙ naêm 2003). Tuy nhieân, so vôùi möùc voán cuûa caùc NHTMCP, vaø caùc NHTMQD khaùc trong heä thoáng ngaân haøng Việt Nam, BIDV laø ngaân haøng coù voán ñieàu leä lôùn. Tuy vaäy, vôùi quy moâ voán nhö hieän taïi, BIDV chæ ñöôïc cho vay moät khaùch haøng toái ña 596 tyû VNÑ, töông ñöông 37,2 trieäu USD quaù nhoû ñeå coù theå taøi trôï cho nhöõng DNVVN cuûa nöôùc ngoaøi vôùi quy moâ voán trung bình 100 trieäu USD, chöù chöa keå ñeán vieäc taøi trôï cho caùc doanh nghieäp Myõ vôùi quy moâ haøng tyû USD( )1 . Vì theá, ñaây seõ laø moät baát lôïi lôùn khi BIDV caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. ( ) VietNamNet ngaøy 09/01/2006 – Vaøo WTO, theá giôùi mua gì cuûa chuùng ta? 1 - 29 - Theo Hieäp ñònh Basel( )7 kyù vôùi IMF, giai ñoaïn 2007-2008 caùc ngaân haøng Việt Nam phaûi ñaït heä soá an toaøn voán (CAR) toái thieåu 8%. Theo chuaån möïc keá toaùn Việt Nam, heä soá CAR cuûa BIDV naêm 2005 môùi ñaït 6,8%, coøn theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá heä soá CAR cuûa BIDV laø 3,2%, BIDV vaãn chöa ñaït chuaån theo thoâng leä quoác teá. Caùc ngaân haøng taïi Haøn Quoác, Thaùi Lan, Nhaät Baûn vaø chaâu AÂu ñeàu ñaõ coù tyû leä naøy töø 10 ñeán 14%( )8 . Phaân tích veà cô caáu voán töï coù tính CAR cuûa BIDV cho thaáy, voán caáp 1 chieám ñeán 99% voán töï coù, cho thaáy tyû leä voán caáp 1 cuûa BIDV khaù toát nhöng tyû leä voán caáp 2 thaáp. Vaø theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá, lôïi nhuaän luyõ keá cuûa BIDV ñeán naêm 2005 vaãn aâm 3.197 tyû VNÑ do BIDV phaûi trích döï phoøng theo chuaån möïc quoác teá, nhöng vaãn trích laäp caùc quyõ theo chuaån möïc keá toaùn Việt Nam. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñaûm baûo heä soá CAR ñaït 8% nhö yeâu caàu, BIDV caàn taêng trích döï phoøng trong hai naêm 2006, 2007 vaø keát hôïp vôùi vieäc taêng voán caáp 1 laãn voán caáp 2. Nguoàn taêng voán chuû yeáu nhanh nhaát laø nguoàn voán boå sung cuûa Chính phuû, phaùt haønh traùi phieáu taêng voán caáp 2 vaø ñònh giaù laïi taøi saûn. (b) Chaát löôïng taøi saûn coù ( ) Hiệp định Basel I năm 1988 mang tính chất thỏa thuận quốc tế và các tiêu chuẩn về vốn đã trở thành chuẩn mực quốc tế về vốn tự có. Nó quy định về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu và quản lý rủi ro tín dụng đối với ngân hàng, là một trong những căn cứ, tiêu chuẩn để các ngân hàng của các quốc gia trên thế giới áp dụng quản lý, bảo đảm an toàn trong hoạt động. Thực hiện thỏa ước an toàn vốn tối thiểu của Basel I đã và đang là một trong những mục tiêu quản lý rủi ro đối với các tổ chức tín dụng ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Tuy nhiên, Basel I mới chỉ đề cập đến những rủi ro về tín dụng chứ chưa đề cập đến những rủi ro khác như rủi ro hoạt động, rủi ro thị trường, rủi ro lãi suất... 7 ( ) VietNamNet ngaøy 12/06/2005 – Ngaân haøng Vieät Nam thieáu voán 8 - 30 - Baûng 2.3 – Phaân loaïi nôï cuûa BIDV naêm 2004 – 2005. ÑVT: tyû ñoàng Naêm 2004 Naêm 2005 Theo tieâu chuaån keá toaùn quoác teá Dö nôï Tyû troïng trong toång dö nôï Dö nôï Tyû troïng trong toång dö nôï Toång dö nôï 62.658 76.174 Nôï xaáu( )9 23.999 38% 23.844 31% Nhoùm I 12.285 20% 17.307 23% Nhoùm II 26.374 42% 34.999 46% Nhoùm III 16.090 26% 15.993 21% Nhoùm IV 4.919 8% 4.045 5% Nhoùm V 2.991 5% 3.806 5% Theo tieâu chuaån keá toaùn Việt Nam Toång dö nôï 69.577 83.325 Nôï xaáu 10.129 15% 9.695 12% Nhoùm I 45.867 66% 55.036 66% Nhoùm II 13.581 20% 18.594 22% Nhoùm III 2.278 3% 2.349 3% Nhoùm IV 1.204 2% 989 1% Nhoùm V 6.647 10% 6.357 8% Nguoàn: Ban quaûn lyù tín duïng BIDV BIDV coù nôï khoâng sinh lôøi (nôï xaáu) chieám tyû leä cao trong toång dö nôï. Maëc duø tyû leä nôï xaáu coù giaûm nhöng soá dö nôï xaáu giaûm raát ít, vì dö nôï tín duïng ñaõ taêng nhanh hôn laø nôï xaáu ñöôïc giaûi quyeát vaø phaùt sinh môùi. Theo thoâng leä quoác teá, tình hình cuûa doanh nghiệp cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc xeáp nhoùm nôï, nhöng tieâu chuaån keá toaùn Việt Nam chæ caên cöù vaøo thôøi gian chaäm traû. Duø xaùc ñònh theo tieâu chuaån keá toaùn quoác teá hay Việt Nam, tyû leä nôï xaáu cuûa BIDV ñaõ vöôït quaù quy ñònh cho pheùp, chuaån quoác teá chæ ôû möùc 5% toång dö nôï. Vaø quan troïng laø, ñeán thôøi ñieåm 31/12/2005 quyõ döï phoøng ruûi ro tín duïng cuûa BIDV môùi trích ñöôïc 6.051 tyû VNÑ, vaãn chöa trích ñuû döï phoøng theo quy ñònh cuûa NHNN. ( ) Nôï xaáu ñöôïc xaùc ñònh laø nôï töø nhoùm III ñeán nhoùm V. Xem theâm caùc tieâu chuaån veà phaân loaïi nôï taïi QÑ 493/QÑ/NHNN taïi phaàn phuï luïc. 9 - 31 - Tyû leä nôï xaáu cuûa BIDV cao coù moät nguyeân nhaân chính laø neàn khaùch haøng chöa ñöôïc ña daïng, phaàn lôùn dö nôï vay cuûa BIDV taäp trung vaøo caùc DNNN, ngaønh xaây döïng, maø phaàn ñoâng soá naøy hoaït ñoäng keùm hieäu quaû. Do ñoù maø phaàn lôùn nôï xaáu laø cuûa caùc khoaûn cho vay ngaønh xaây döïng. Theo döï kieán, BIDV seõ ñeà nghò chính phuû hoã trôï ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp phaùt sinh do lyù do khaùch quan, phaàn coøn laïi seõ duøng quyõ döï phoøng ruûi ro ñeå xöû lyù. Baûng 2.4 – Nôï nhoùm IV vaø nhoùm V theo ngaønh ngheà( )10 thôøi ñieåm 31/12/2005 Ñôn vò: tyû VNÑ Ngaønh ngheà Dö nôï Nôï xaáu Tyû troïng trong toång dö nôï Xaây döïng 27.538 5.093 6,69% Noâng laâm ngö nghieäp 11.013 973 1,28% Ngaønh cheá bieán 10.455 951 1,25% Thöông maïi & dòch vuï 12.552 776 1,02% Giao thoâng vaän taûi 2.308 114 0,15% Ngaønh khai thaùc 4.464 53 0,07% Ngaønh ngheà khaùc 936 22,8 0,03% Sxuất & caáp phaùt ñieän nöôùc gas 6.431 15 0,02% Khaùch saïn, nhaø haøng 478 7,6 0,01% Toång coäng 76.174 7.851 10,51% Nguoàn: Ban Quaûn lyù Tín duïng BIDV Ngoaøi nhöõng ñieåm yeáu treân, veà quaûn lyù tín duïng BIDV ñaõ coù nhöõng caûi tieán ñaùng ghi nhaän. Keát thuùc naêm 2005, BIDV ñaõ xaây döïng quy trình quaûn lyù ruûi ro tín duïng, thöïc hieän ñaùnh giaù phaân loaïi khaùch haøng ñeå aùp duïng chính saùch tín duïng phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng khaùch haøng. - Keát quaû ñieàu tra cuûa chuùng toâi cho thaáy, ñoái vôùi caâu hoûi “Vieäc ñaùnh giaù, cho ñieåm xeáp loaïi khaùch haøng coù giuùp löïa choïn chính xaùc ñöôïc khaùch haøng toát hay khoâng coù 63,4% traû lôøi laø töông ñoái, 5,4% traû lôøi laø khoâng, vaø 30,4% traû lôøi._.ang giai ñoaïn ñaùnh giaù, löïa choïn caùc quan heä giao dòch. Do ñoù, seõ laø phi lyù khi noùi phaùt trieån söï tin töôûng cuûa coâng chuùng vaøo heä thoáng ngaân haøng trong khi ña phaàn coâng chuùng vaãn chöa thoâng hieåu caùc tieän ích maø dòch vuï ngaân haøng mang laïi cho hoï. Söï tin töôûng vaøo moät thöông hieäu cuõng ñoøi hoûi söï thoâng suoát veà thoâng tin. Laø moät NHTMQD BIDV chæ chuù troïng cung caáp thoâng tin cho NHNN, Boä Taøi chính, Chính phuû, maø khoâng quan taâm ñeán vieäc coâng khai thoâng tin cho khaùch haøng vaø caùc cô quan ñaïi chuùng khaùc. Ñieàu naøy ñaõ gaây trôû ngaïi trong vieäc tieáp thò hình aûnh BIDV ñeán vôùi coâng chuùng vaø caùc nhaø ñaàu tö quoác teá. Vì theá, sau khi coå phaàn hoaù, vaán ñeà thoâng tin, ñaëc bieät laø caùc baùo caùo thöôøng nieân, caùc baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc coâng khai hoaù vôùi coâng chuùng moät caùch kòp thôøi. - 80 - 3.3.4. Caùc giaûi phaùp veà nguồn nhaân löïc 3.3.4.1. Xaây döïng heä thoáng ñaùnh giaù nhaân vieân minh baïch vaø khoa hoïc Heä thoáng caùc coâng cuï vaø phöông tieän ñeå ñaûm baûo ñaùnh giaù coâng baèng, khaùch quan hieäu quaû coâng vieäc vaø möùc ñoä thaønh taïo cuûa nhaân vieân bao goàm : - Ma traän chaám töøng chæ tieâu veà naêng löïc toaøn dieän cho töøng caáp baäc vaø töøng vò trí coâng vieäc. Naêng löïc toaøn dieän cuûa nhaân vieân khoâng chæ coù kieán thöùc, trình ñoä nghieäp vuï maø coøn raát nhieàu caùc phaåm chaát khaùc nhö: kyõ naêng giao tieáp, khaû naêng laõnh ñaïo, khaû naêng chòu ñöïng aùp löïc coâng vieäc, möùc ñoä cam keát vôùi coâng vieäc vaø coâng ty,… - BIDV seõ thieát keá caùc maãu bieåu ñaùnh giaù nhaân vieân treân cô sôû töøng coâng vieäc cuï theå. Ñaùnh giaù coâng vieäc theo töøng coâng vieäc cuï theå do caùn boä tröïc tieáp quaûn lyù nhaân vieân ñaùnh giaù, baèng caùch chaám ñieåm thaønh phaàn, ñieåm toång hôïp seõ coù phaàn meàm tính treân cô sôû caùc troïng soá vaø so saùnh vôùi khung ñieåm chuaån ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû laøm vieäc cuûa nhaân vieân. Keát quaû chaám ñieåm cho töøng vuï vieäc seõ ñöôïc thoâng baùo cho nhaân vieân. Caùn boä tröïc tieáp quaûn lyù neâu nhöõng nhaän xeùt cuï theå veà ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa nhaân vieân ñaõ theå hieän trong quaù trình thöïc hieän coâng vieäc, ñeå giuùp nhaân vieân tieán boä trong nhöõng laàn sau. - Baûn thaân moãi nhaân vieân cuõng ñöôïc thieát keá moät maãu rieâng ñeå töï theo doõi söï tieán boä treân cô sôû khung ñieåm cuûa caùc tieâu chí cuï theå. Ñònh kyø töø 6 thaùng ñeán 1 naêm, caùc nhaân vieân seõ ñöôïc caáp moät phieáu töï ñaùnh giaù trong ñoù ghi roõ muïc ñích phaán ñaáu trong kyø vaø keát quaû ñaït ñöôïc cuoái kyø. Laõnh ñaïo phoøng seõ cuøng trao ñoåi vôùi töøng nhaân vieân veà muïc tieâu cuõng nhö nhöõng khoù khaên maø ngöôøi nhaân vieân gaëp phaûi trong quaù trình thöïc hieän coâng vieäc. - Toå chöùc thaûo luaän, ñaùnh giaù, bình xeùt nhaân vieân ñònh kyø treân cô sôû caùc ñaùnh giaù coâng vieäc trong naêm. Caùc ñaùnh giaù döôùi daïng cho ñieåm ñoái vôùi töøng coâng vieäc cuï theå laø cô sôû ñaûm baûo tính chaát khaùch quan trong vieäc xeùt duyeät - 81 - naâng löông, keát hôïp vôùi ñaùnh giaù cuûa caùc caùn boä tröïc tieáp quaûn lyù vaø caùc caáp lieân quan thoâng qua cuoäc hoïp baøn troøn (khoâng coù nhaân vieân tham döï). 3.3.4.2. Xaây döïng cô cheá ñaõi ngoä minh baïch Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, BIDV caàn thieát keá moät cô cheá traû löông maø möùc lôïi nhuaän cô sôû phaûi ñöôïc ñieàu chænh caùc chæ tieâu veà ruûi ro. Lôïi nhuaän maø moãi nhaân vieân hay caùc nhaø quaûn lyù taïo ra caàn ñöôïc phaân tích trong töông quan vôùi möùc nôï khoâng sinh lôïi vaø caùc ruûi ro tieàm aån khaùc. Ñieàu naøy chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc khi BIDV ñaõ ñöôïc coå phaàn hoaù, khoâng coøn chòu khoáng cheá khung baäc löông theo quy ñònh cuûa Boä taøi chính. Vieäc coå phaàn hoaù thaønh coâng laø neàn taûng cô baûn ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp veà tieàn löông, thu nhaäp cuûa nhaân vieân BIDV. Ngoaøi ra, treân cô sôû ñaùnh giaù naêng löïc toaøn dieän cuûa nhaân vieân, BIDV coù theå xaây döïng chính saùch traû löông vaø thöôûng khoâng chæ treân cô sôû lôïi nhuaän maø coøn treân cô sôû nhöõng tieán boä veà maët kieán thöùc, kyõ naêng, khaû naêng öùng duïng coâng ngheä cuûa nhaân vieân nhaèm taïo ñoäng löïc khuyeán khích caùc nhaân vieân khoâng ngöøng hoïc taäp vaø reøn luyeän naâng cao naêng löïc ngheà nghieäp. Sau khi coå phaàn hoaù, BIDV cuõng coù theå xem xeùt chính saùch thöôûng baèng coå phieáu ñeå khuyeán khích, vaø taïo ra söï gaén keát beàn chaët cuûa caùc nhaân vieân cuõng nhö caùc nhaø quaûn lyù xuaát saéc cuûa BIDV. Beân caïnh cheá ñoä löông, thöôûng haøng naêm, caùc chính saùch ñaõi ngoä khaùc nhö caùc cheá ñoä baûo hieåm cho nhaân vieân (beân caïnh baûo hieåm xaõ hoäi), caùc cheá ñoä veà chaêm soùc söùc khoûe… cuõng laø nhöõng thaønh phaàn quan troïng trong chính saùch nhaân söï cuûa BIDV, goùp phaàn ñoäng vieân nhaân vieân, ñaëc bieät laø taïo ra söï gaén boù laâu daøi cuûa nhaân vieân vôùi ngaân haøng. 3.3.4.3. Coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nhaân vieân BIDV ñaõ coù 3 trung taâm ñaøo taïo ñaët taïi: Vuõng Taøu, Haûi Phoøng vaø Ñaø Naüng ñeå thöïc hieän caùc cuoäc ñaøo taïo ngaén haïn, daøi haïn trong noäi boä ngaân haøng. - 82 - Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc ñaøo taïo, BIDV caàn chuù troïng nhöõng ñieåm sau: - BIDV caàn xaây döïng moät chieán löôïc ñaøo taïo daøi haïn. - Coù keá hoaïch ñaøo taïo chi tieát ñònh kyø (haøng quyù, nöûa naêm, haøng naêm) - Thöïc hieän ñaùnh giaù keát quaû ñaøo taïo khoa hoïc, nghieâm tuùc vaø chính xaùc ñeå caûi tieán, söûa ñoåi phuø hôïp. Phöông phaùp ñaùnh giaù keát quaû ñaøo taïo coù theå söû duïng laø phöông phaùp khaûo saùt, ñieàu tra baèng baûng caâu hoûi, thoâng qua söï tieán boä cuûa nhaân vieân (soá loãi vi phaïm, toác ñoä vaø chaát löôïng thao taùc nghieäp vu)ï, qua yù kieán cuûa caùn boä quaûn lyù tröïc tieáp nhaân vieân, vaø qua caùc cuoäc thi saùt haïch tay ngheà, vieäc ñaùnh giaù, bình xeùt nhaân vieân haøng naêm. BIDV coù theå cöû nhöõng nhaân vieân coù trieån voïng tham gia caùc khoaù ñaøo taïo daøi haïn (thaïc syõ, tieán syõ) ôû trong nöôùc hay nöôùc ngoaøi trong nhöõng lónh vöïc öu tieân phaùt trieån (nhö dòch vuï ngaân haøng, kinh doanh ngoaïi teä,…). Chính saùch ñaøo taïo naøy moät maët giuùp naâng cao naêng löïc cuûa nhaân vieân, maët khaùc coøn taïo ra ñoäng löïc khuyeán khích vaø giöõ chaân caùc nhaân taøi. Ngoaøi ra, BIDV coù theå aùp duïng hình thöùc ñaøo taïo trong coâng vieäc (on the job training). Raát nhieàu nghieäp vuï ngaân haøng laø nhöõng nghieäp vuï ñoøi hoûi moät söï tích luyõ kinh nghieäm laâu daøi. Trong quaù trình laøm vieäc, caùc nhaân vieân, ñaëc bieät laø nhöõng nhaân vieân môùi coøn thieáu kinh nghieäm seõ hoïc hoûi ñöôïc nhieàu hôn vaø nhanh hôn thoâng qua söï höôùng daãn cuûa nhöõng nhaân vieân ñi tröôùc giaøu kinh nghieäm. Quaù trình trao ñoåi nghieäp vuï thöôøng xuyeân cuõng giuùp caùc nhaân vieân hoïc hoûi vaø töï naâng cao naêng löïc toát hôn. 3.3.4.4. Ñoåi môùi hình thöùc vaø noäi dung tuyeån duïng nhaân vieân môùi. Treân cô sôû chieán löôïc kinh doanh, BIDV caàn caân ñoái, xem xeùt nhu caàu vaø yeâu caàu tuyeån duïng cuï theå ñoái vôùi töøng vò trí coâng vieäc cuûa caùc phoøng ban trong hieän taïi vaø töông lai. Caùc yeâu caàu veà kieán thöùc, kyõ naêng, caùc phaåm chaát ñaëc bieät cho moãi vò trí coù theå ñöôïc xaây döïng treân cô sôû ñaùnh giaù naêng löïc toaøn dieän. Tuyø - 83 - thuoäc vaøo soá löôïng vaø yeâu caàu cuûa töøng vò trí, maø coù theå thieát keá moät quy trình tuyeån choïn vôùi caùc hình thöùc thi, noäi dung thi phuø hôïp nhö laø hình thöùc thi thaûo luaän nhoùm, thöïc haønh tình huoáng. Moät yeáu toá quan troïng taùc ñoäng ñeán chaát löôïng cuûa moãi ñôït tuyeån duïng laø ñôït thi tuyeån thu huùt nhieàu ñoái töôïng tieàm naêng tham gia. Vì vaäy, coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng caùo veà chöông trình tuyeån duïng laø raát caàn thieát. BIDV coù theå söû duïng caùc hình thöùc nhö daùn poster, treo baêng roân, phaân phaùt tôø rôi taïi nhöõng nôi taäp trung nguoàn nhaân löïc cao nhö caùc tröôøng ñaïi hoïc chuyeân ngaønh coù uy tín, toå chöùc caùc buoåi noùi chuyeän tuyeån duïng, giôùi thieäu veà hình aûnh ngaân haøng, noäi dung tuyeån duïng vôùi caùc sinh vieân ñaït loaïi khaù gioûi, göûi thö môøi hoï tham gia. BIDV cuõng caàn thieát keá moät maãu ñôn xin vieäc cung caáp nhöõng thoâng tin toái ña veà öùng vieân, ñeå phoøng nhaân söï ñaùnh giaù sô boä ñöôïc öùng vieân, nhanh choùng saøng loïc nhöõng nhaân vieân khoâng ñuû yeâu caàu töø voøng hoà sô, giaûm bôùt chi phí tuyeån duïng. Hôn nöõa nhöõng taøi lieäu göûi keøm neân ñôn giaûn, thieát thöïc, khoâng caàn phaûi ñöôïc coâng chöùng. Ñieàu naøy giuùp caùc öùng vieân giaûm bôùt chi phí, coâng söùc chuaån bò hoà sô vaø giuùp BIDV taäp trung vaøo nhöõng thoâng tin thieát thöïc hôn cho coâng taùc saøng loïc, tuyeån choïn vaø giaûm bôùt chi phí löu tröõ, xöû lyù hoà sô. Beân caïnh vieäc taäp trung vaøo vieäc tuyeån choïn caùc nhaân vieân, BIDV coù theå tuyeån duïng nhöõng öùng vieân cho caùc chöùc vuï quaûn lyù. Trong lónh vöïc nhaân söï caáp cao naøy, BIDV coù theå nhôø caùc coâng ty “saên ñaàu ngöôøi” (head_hunter) chieâu moä nhöõng nhaân taøi veà giöõ caùc vò trí quaûn lyù caáp cao trong ngaân haøng. Thoâng qua caùc coâng ty moâi giôùi, BIDV coù theå tìm ñöôïc nhöõng öùng cöû vieân tieàm naêng chaát löôïng cao, phuø hôïp vôùi yeâu caàu tuyeån duïng moät caùch nhanh choùng nhaát. 3.3.5. Caùc giaûi phaùp veà naêng löïc quaûn lyù vaø ñieàu haønh ngaân haøng. 3.3.5.1. Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ nhaân söï quaûn lyù Ñeå naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ nhaân söï quaûn lyù, BIDV caàn xaây döïng moät cô cheá löïa choïn nhaân söï quaûn lyù coâng khai vaø minh baïch. Vieäc löïa choïn caùc - 84 - nhaân söï ôû vò trí quaûn lyù caàn ñöôïc keát hôïp vôùi vieäc ñaùnh giaù nhaân vieân haøng naêm, theo ñuùng caùc möùc ñoä tieán boä veà caùc maët, caùc tieâu chí theo naêng löïc toaøn dieän. BIDV cuõng caàn xaây döïng moät keá hoaïch nhaân söï quaûn lyù, coù keá hoaïch boài döôõng caùn boä nguoàn ñeå ñaûm baûo tính keá thöøa lieân tuïc, traùnh gaây xaùo troän khoâng caàn thieát khi coù nhöõng bieán ñoäng veà nhaân söï quaûn lyù, gaây aûnh höôûng ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa moãi phoøng ban, chi nhaùnh. BIDV coù theå toå chöùc nhöõng khoaù ñaøo taïo rieâng bieät cho caùc caùn boä quaûn lyù hoaëc hôïp taùc vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi toå chöùc nhöõng khoaù tham quan, taäp huaán cho caùc caùn boä quaûn lyù. Caùc khoaù ñaøo taïo daønh cho caùc nhaø quaûn lyù caàn ñaëc bieät chuù troïng ñeán nhöõng xu theá môùi trong söï phaùt trieån cuûa lónh ngaân haøng trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, ñaëc bieät laø xu theá veà söï thay ñoåi danh muïc taøi saûn cuûa ngaân haøng, höôùng tôùi caùc dòch vuï veà ñaàu tö vaø caùc coâng cuï phaùi sinh, vaán ñeà gia taêng ruûi ro thò tröôøng. BIDV cuõng coù theå xem xeùt giaûi phaùp thueâ caùc nhaân söï quaûn lyù nöôùc ngoaøi. Vieäc thueâ caùc nhaân söï quaûn lyù gioûi cuûa nöôùc ngoaøi ñoøi hoûi chi phí lôùn song cuõng mang laïi raát nhieàu lôïi ích. Moät laø, taøi naêng cuõng nhö kinh nghieäm quaûn lyù cuûa hoï seõ goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa BIDV. Hai laø, vieäc thueâ caùc nhaân söï quaûn lyù nöôùc ngoaøi seõ taïo ra aùp löïc ñoåi môùi ñoái vôùi baûn thaân nhaân vieân BIDV, voán ñaõ quen vôùi nhöõng neà neáp cuõ. Nhôø ñoù vieäc aùp duïng nhöõng quy trình môùi, nhöõng maùy moùc môùi… seõ ñöôïc thöïc hieän thuaän lôïi hôn. Ñoàng thôøi, baûn thaân caùc nhaø quaûn lyù ngöôøi Vieät cuõng coù nhöõng ñoäng löïc caïnh tranh maïnh meõ hôn. Ba laø, vieäc thueâ caùc nhaân söï quaûn lyù nöôùc ngoaøi laø caùch nhanh nhaát ñeå BIDV tieáp caän vôùi kinh nghieäm quaûn lyù cuûa caùc ngaân haøng hieän ñaïi treân theá giôùi, töø ñoù naâng cao naêng löïc chung cuûa ñoäi nguõ quaûn lyù cuûa BIDV. - 85 - 3.3.5.2. Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng ñieàu haønh Ñoái vôùi vieäc ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng kinh doanh haøng ngaøy cuûa ngaân haøng caàn thöïc hieän phaân coâng, phaân nhieäm roõ raøng giöõa caùc phoøng ban cuõng nhö ôû töøng vò trí ñieàu haønh. Caùc giaûi phaùp bao goàm: - Xaây döïng heä thoáng thoâng tin quaûn trò ñaûm baûo söï thoâng suoát cuûa caùc luoàng thoâng tin töø caùc phoøng ban thaäm chí laø töø moãi nhaân vieân veà ban laõnh ñaïo cuõng nhö töø ban laõnh ñaïo veà caùc phoøng ban vaø tôùi töøng nhaân vieân. Heä thoáng thoâng tin quaûn trò coù theå ñöôïc trieån khai qua nhieàu keânh nhö thoâng qua caùc baùo caùo baèng vaên baûn, qua heä thoáng ñieän thoaïi vaø ñaëc bieät caàn taäp trung xaây döïng heä thoáng thoâng tin quaûn trò ñieän töû qua heä thoáng maïng ñieän töû (noäi boä cuõng nhö dieän roäng). Ñaây laø heä thoáng quaûn trò hieän ñaïi, hieäu quaû, ñaûm baûo söï nhanh choùng, thoâng suoát vaø an toaøn cuûa caùc luoàng thoâng tin trong noäi boä ngaân haøng cuõng nhö trong vieäc tieáp caän vaø xöû lyù thoâng tin töø beân ngoaøi. - Thieát keá vaø söû duïng caùc maãu baùo caùo phuø hôïp nhaèm ñaûm baûo cung caáp ñaày ñuû vaø kòp thôøi caùc thoâng tin chính xaùc veà tình hình hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng cuõng nhö caùc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng ñeå phuïc vuï cho vieäc ra quyeát ñònh cuûa ban laõnh ñaïo. Trong ñoù, caàn ñaëc bieät chuù troïng ñeán caùc baùo caùo phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù ruûi ro. Taêng cöôøng cô cheá giaùm saùt vaø kieåm tra thoâng qua vai troø cuûa ban giaùm saùt cuõng nhö ban kieåm toaùn, kieåm soaùt noäi boä vaø thöïc hieän nghieâm tuùc vieäc kieåm toaùn quoác teá ñoäc laäp haøng naêm. 3.3.5.3. Veà vieäc môû roäng vaø quaûn lyù caùc chi nhaùnh, sôû giao dòch, phoøng giao dòch Vì khaùch haøng muïc tieâu laø caùc DNVVN, khaùch haøng caù nhaân thuoäc taàng lôùp thò daân trung löu neân caùc chi nhaùnh cuûa BIDV phaûi ñaët ôû caùc trung taâm, caùc ñoâ thò lôùn. BIDV caàn maïnh daïn xoaù boû hoaëc thu heïp quy moâ cuûa caùc chi nhaùnh ôû caùc tænh, ñòa phöông coøn khoù khaên, thu nhaäp ngöôøi daân thaáp, ñeå giaønh nguoàn löïc - 86 - cho vieäc môû roäng chi nhaùnh ôû caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm, caùc ñoâ thò lôùn. Caùc chi nhaùnh ôû caùc ñòa phöông khoù khaên coù theå chæ caàn huy ñoäng tieàn göûi, vaø quy moâ hoaït ñoäng nhoû goïn. Khi ñòa phöông ñaõ phaùt trieån, BIDV vaãn khoâng bò maát khaùch haøng, maø hieäu quaû hoaït ñoäng vaãn giöõ ñöôïc. Taïi caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm, caùc ñoâ thò lôùn, möùc ñoä caïnh tranh cao, ñoä phaân boá chi nhaùnh cuûa caùc ngaân haøng khaùc cuõng daøy, chi phí môû chi nhaùnh, phoøng giao dòch cuõng raát cao, BIDV coù theå phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng tröïc tuyeán cuõng nhö heä thoáng maùy ATM ñeå vöøa phaùt trieån maïng löôùi vöøa tieát kieäm chi phí. Treân thöïc teá, moãi maùy ATM coù theå coi laø moät phoøng giao dòch mini raát tieän lôïi, vôùi chi phí vaän haønh thaáp, coù theå phaân boá ôû moïi ñòa ñieåm daân cö. Hôn nöõa, ngaân haøng tröïc tuyeán ñang laø xu theá phaùt trieån trong töông lai, phaùt trieån caùc dòch vuï ngaân haøng tröïc tuyeán seõ laøm taêng tính tieän lôïi, laøm giaûm töông ñoái nhu caàu giao dòch ngaân haøng truyeàn thoáng ñoøi hoûi phaûi thöïc hieän qua caùc vaên phoøng chi nhaùnh hay phoøng giao dòch. 3.4. Caùc kieán nghò 3.4.1. Ñoái vôùi chính phuû, NHNN, vaø caùc boä, ngaønh coù lieân quan - Caàn giao cho ngaân haøng quyeàn töï chuû kinh doanh, töï chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vay. Ngaân haøng phaûi laø moät doanh nghiệp, coù quyeàn laøm nhöõng gì phaùp luaät khoâng caám, khoâng phaûi laø cô quan caáp voán cuûa Chính phuû. - Phöông aùn coå phaàn hoaù BIDV seõ khoâng khoáng cheá tyû leä voán coå phaàn Nhaø nöôùc naém giöõ laø 51% nhö caùc ngaân haøng khaùc. Caàn giao cho ngaân haøng quyeàn töï chòu traùch nhieäm trong vieäc thöïc hieän coå phaàn hoaù ñaûm baûo ñuùng phaùp luaät vaø khoâng aûnh höôûng ñeán voán Nhaø nöôùc ñaõ giao cho ngaân haøng. - Chính phuû caàn thaønh laäp moät Coâng ty ñaàu tö vaø kinh doanh voán Nhaø nöôùc ñeå thöïc hieän vai troø ñaïi dieän quyeàn sôû höõu phaàn voán cuûa Nhaø nöôùc, thöïc hieän quaûn lyù, ñaàu tö sinh lôøi voán Nhaø nöôùc. Coâng ty naøy cuõng seõ thöïc hieän vieäc mua laïi coå phaàn vaø kinh doanh chöùng khoaùn ñoái vôùi caùc doanh nghiệp Nhaø nöôùc - 87 - ñaõ thöïc hieän coå phaàn hoaù. Khi ñoù, neáu muoán giöõ tyû leä coå phaàn chi phoái taïi caùc doanh nghiệp coå phaàn hoaù, coâng ty naøy thöïc hieän vieäc mua laïi coå phaàn, hoaëc baùn ra khi Nhaø nöôùc nhaän thaáy khoâng caàn naém coå phaàn chi phoái. - Chính phuû, Toång cuïc thoáng keâ caàn trieån khai caùc chöông trình nghieân cöùu, thoáng keâ thò tröôøng ôû lónh vöïc thò tröôøng taøi chính – ngaân haøng, ñaëc bieät caùc nghieân cöùu veà chính saùch marketing, thöông hieäu, quan heä khaùch haøng, ñaùnh giaù cuûa khaùch haøng veà caùc maët hoaït ñoäng vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTM Việt Nam,… . 3.4.2. Ñoái vôùi ban laõnh ñaïo Ngaân haøng ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam Trong taàm nhìn töø nay ñeán naêm 2015, hôn ai heát, chính ban laõnh ñaïo BIDV caàn yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cho BIDV: caïnh tranh khoâng ñeå tuït haäu, canh tranh ñeå khoâng bò maát huùt trong caùc aùp löïc caïnh tranh ñang ngaøy moät maïnh meõ hôn, khoác lieät hôn trong töông lai. Quaûn trò chieán löôïc khoâng phaûi laø coâng vieäc cuûa caùc nhaø tö vaán beân ngoaøi maø caùc thaønh vieân ban laõnh ñaïo BIDV môùi chính laø nhöõng nhaø toå chöùc, xaây döïng, thöïc thi vaø kieåm soaùt chieán löôïc. Vieäc thöïc hieän chieán löôïc cuõng khoâng theå taùch rôøi caùc quyeát ñònh quaûn trò haøng ngaøy cuûa ban laõnh ñaïo ngaân haøng. Do ñoù, BIDV cuõng caàn thieát toå chöùc toát vieäc giaùo duïc, truyeàn ñaït caùc muïc tieâu chieán löôïc cuï theå cho toaøn theå caùn boä coâng nhaân vieân. Thöïc thi chieán löôïc phaûi laø coâng vieäc chung cuûa taát caû moïi ngöôøi. Cuoái cuøng laø caùc giaûi phaùp veà phaân kyø. Trong taàm nhìn töø nay cho ñeán naêm 2015, chuùng toâi khuyeán nghò BIDV neân taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp sau ñaây: - Töø nay cho ñeán heát naêm 2007: laø giai ñoaïn taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp taêng naêng löïc taøi chính, cuï theå laø hoaøn taát vieäc coå phaàn hoaù ngaân haøng. BIDV caàn ñaët muïc tieâu coå phaàn hoaù caøng sôùm caøng toát. Coå phaàn hoaù caøng chaäm chöøng - 88 - naøo caøng aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh vaø caøng taïo cô hoäi cho caùc ñoái thuû caïnh tranh vöôn leân phía tröôùc. Coå phaàn hoaù thaønh coâng laø neàn taûng quyeát ñònh söï phaùt trieån cuûa BIDV trong töông lai, laø yeáu toá then choát quyeát ñònh ñeán vò theá caïnh tranh cuûa BIDV. Vì theá, BIDV caàn doàn heát quyeát taâm vaø noã löïc ñeå coù theå hoaøn thaønh muïc tieâu naøy trong naêm 2007. - Giai ñoaïn 2008 – 2010: laø giai ñoaïn taäp trung vaøo nhöõng böôùc ñaàu tieân cuûa caùc giaûi phaùp veà phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï, giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, xuùc tieán truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu, cuøng caùc giaûi phaùp veà quaûn lyù vaø ñieàu haønh. Trong giai ñoaïn naøy, BIDV chæ neân trieån khai ôû quy moâ nhoû, thöïc haønh thí ñieåm ôû moät vaøi chi nhaùnh taïi caùc thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi vaø TP Hoà Chí Minh. Thöïc hieän moâ hình chi nhaùnh maãu, tuyeån choïn nhöõng nhaân vieân gioûi nhaát, trang thieát bò hieän ñaïi nhaát, cuøng cô caáu toå chöùc, cô cheá löông, thi ñua khen thöôûng töông ñöông caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ôû Việt Nam. Caùc chi nhaùnh maãu seõ thöïc hieän cung caáp lieân keát caùc saûn phaåm dòch vuï cho caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi cuøng nhöõng saûn phaåm dòch vuï cuûa BIDV vôùi chaát löôïng toát nhaát, vôùi nhoùm khaùch haøng muïc tieâu caùc DNVVN vaø khaùch haøng caù nhaân (taàng lôùp trung löu thò daân). Caùc chi nhaùnh maãu seõ ñöôïc Hoäi sôû chính hoã trôï vieäc xuùc tieán truyeàn thoâng vaø quaûng baù thöông hieäu. Moâ hình chi nhaùnh maãu seõ ñöôïc nhaân roäng sau khi caùc chi nhaùnh naøy ñaõ hoaït ñoäng oån ñònh. - Giai ñoaïn 2011 – 2015: vaãn tieáp tuïc thöïc hieän caùc giaûi phaùp ôû giai ñoaïn hai nhöng vôùi möùc ñoä chuyeân saâu hôn ôû caùc chi nhaùnh maãu vaø nhaân roäng caùc chi nhaùnh. Caùc chi nhaùnh maãu ban ñaàu ñaõ coù söï vöõng vaøng nhaát ñònh, seõ ñoùng vai troø laø ñaàu taøu phaùt trieån cuûa toaøn heä thoáng BIDV. Trong giai ñoaïn naøy, BIDV khoâng neân raûi ñeàu nguoàn löïc cho taát caû caùc chi nhaùnh maø neân öu tieân cho caùc chi nhaùnh maãu ban ñaàu ñaõ thaønh coâng, vaø chuù troïng ñeán caùc trung taâm kinh teá phaùt trieån. BIDV caàn xaùc ñònh, ñeå ñaït ñöôïc vò trí daãn ñaàu khoâng theå duøng chieán löôïc daøn haøng ngang maø tieán, caàn phaûi coù söï taäp trung. - 89 - Do coù cuøng söï töông ñoàng veà chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi vaø lòch söû hình thaønh cuûa caùc NHTMQD vôùi Việt Nam, maø kinh nghieäm xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuûa boán NHTMQD lôùn nhaát Trung Quoác seõ laø baøi hoïc thöïc teá sinh ñoäng cho ngaønh ngaân haøng Vieät Nam, cuõng nhö cho caùc NHTMQD Vieät Nam, khi Việt Nam baét ñaàu thöïc hieän caùc cam keát veà töï do hoaù thò tröôøng ngaân haøng - taøi chính. Ñoù cuõng laø nhöõng toùm löôïc veà lyù thuyeát vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cho caùc NHTMQD, seõ söû duïng ñeå phaân tích vaø xaùc ñònh vò theá caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam trong chöông 2, töø ñoù xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh cuõng nhö ñeà xuaát caùc giaûi phaùp thöïc hieän chieán löôïc ñoái vôùi ngaân haøng naøy trong chöông 3. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Trong heä thoáng NHTM Việt Nam, BIDV laø moät trong nhöõng ngaân haøng coù lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån laâu ñôøi nhaát, ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh cho söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng cuûa caùc doanh nghiệp Việt Nam, noùi rieâng, vaø neàn kinh teá Việt Nam, noùi chung. Tuy nhieân, tröôùc nguy cô maát thò phaàn veà tay caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, tröôùc söï troãi daäy maïnh meõ cuûa heä thoáng caùc NHTMCP ñang töø töø laán saân caùc NHTMQD, BIDV caàn phaûi nhanh choùng xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh ñeå duy trì vò theá “ñaïi gia”, ñaït ñöôïc vò trí “ngöôøi daãn ñaàu” trong heä thoáng NHTM Việt Nam vaø coù theå vöôn ra theá giôùi. Ñeà taøi ñaõ ñeà nghò Chieán löôïc taäp trung cho Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam – BIDV, treân cô sôû taän duïng caùc ñieåm maïnh vaø caùc cô hoäi maø BIDV coù ñöôïc. Caùc giaûi phaùp xaây döïng chieán löôïc ñeà xuaát trieân quan ñieåm taäp trung, traùnh daøn traû, bao goàm: caùc giaûi phaùp veà naêng löïc taøi chính – taäp trung vaøo vaán ñeà coå phaàn hoaù BIDV, giaûi phaùp phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï, caùc giaûi phaùp veà thöông hieäu vaø caùc giaûi phaùp veà nguoàn nhaân löïc cuõng nhö khaû naêng quaûn lyù vaø ñieàu haønh. Caùc nhoùm giaûi phaùp ñeà nghò seõ höôùng vaøo caùc muïc tieâu laø cuûng coá vaø taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng cô sôû, chaán chænh vaø hoaøn thieän caùc hoaït ñoäng boå trôï, nhöõng hoaït ñoäng taïo ra lôïi theá caïnh tranh beàn vöõng cuûa ngaân haøng. - 90 - KEÁT LUAÄN Thoâng qua vieäc heä thoáng hoaù caùc cô sôû lyù luaän veà chieán löôïc caïnh tranh, caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán lôïi theá caïnh tranh cuûa moät toå chöùc, cuøng vôùi caùc moâ hình phaân tích ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân trong, ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi, ma traän hình aûnh caïnh tranh, ma traän ñieåm maïnh – ñieåm yeáu – cô hoäi – nguy cô, ma traän hoaïch ñònh chieán löôïc coù theå ñònh löôïng,… ngöôøi vieát ñaõ öùng duïng vaøo vieäc nghieân cöùu moät lónh vöïc töông ñoái ñaëc bieät laø ngaân haøng. Ñaây laø moät ngaønh dòch vuï cao caáp vaø töông ñoái ñaëc thuø. Ñoù laø mong muoán ñoùng goùp veà khía caïnh lyù thuyeát cuûa ngöôøi vieát. Veà phöông dieän thöïc tieãn, luaän vaên ñaõ phaân tích caùc maët hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam, phaân tích caùc ñieåm maïnh ñieåm yeáu, caùc cô hoäi cuøng nhöõng nguy cô ñeå xaùc ñònh vò theá caïnh tranh vaø caùc chieán löôïc caïnh tranh maø Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam coù theå tieán haønh ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu trong taàm nhìn ñeán naêm 2015. Chieán löôïc taäp trung ñaõ ñöôïc ngöôøi vieát ñeà xuaát laø chieán löôïc caïnh tranh töông ñoái phuø hôïp vôùi hieän traïng vaø vò theá caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. Chieán löôïc naøy ñöôïc ñeà xuaát thoâng qua quaù trình nghieân cöùu, phaân tích töø caùc nguoàn taøi lieäu sô caáp, nguoàn ñieàu tra khaûo saùt rieâng cuûa ngöôøi vieát, phoûng vaán, tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia ngaân haøng, vaø caùc kyõ thuaät xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh. Quan ñieåm xaây döïng chieán löôïc cuûa ngöôøi vieát laø taäp trung, traùnh daøn traûi, theo ñoù ngöôøi vieát cuõng ñaõ ñeà xuaát moät soá caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän chieán löôïc caïnh tranh ñaõ ñeà xuaát. Caùc giaûi phaùp naøy seõ goùp phaàn caûi thieän, taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng, caùc lôïi theá caïnh tranh cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. Caùc giaûi phaùp ñoù phaàn lôùn seõ döïa vaøo caùc quyeát saùch trong hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam nhöng cuõng raát caàn söï can thieäp thích hôïp, kòp thôøi cuûa Chính phuû, NHNN cuøng caùc boä ngaønh coù lieân quan. - 91 - DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO A. TIEÁNG VIEÄT: 1. Don Taylor, Jeanne Smalling Archer, Nguyeãn Tieán Duõng, Nguyeãn Hoàng Lónh, Hoaøng Phöông Thuyù bieân dòch (2004), Ñeå caïnh tranh vôùi nhöõng ngöôøi khoång loà, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 2. Döông Ngoïc Duõng (2005), Chieán löôïc caïnh tranh theo lyù thuyeát Michael E.Porter, Nxb Toång hôïp TP Hoà Chí Minh, TP HCM. 3. Fred R.David, Tröông Coâng Minh, Traàn Tuaán Thaïc, Traàn Thò Töôøng Nhö bieân dòch (2003), Khaùi luaän veà quaûn trò chieán löôïc, Nxb Thoáng Keâ, TP.HCM. 4. Hoà Dieäu (2001), Tín duïng ngaân haøng, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 5. Leâ Vaên Tö (1997), Tieàn teä, tín duïng vaø ngaân haøng, Nxb Thoáng keâ, TP HCM. 6. Mahathir Mohamad, Döông Thuûy, Huyønh Hoa, Xuaân Nguyeãn bieân dòch (2004), Toaøn caàu hoaù & nhöõng hieän thöïc môùi, Nxb Treû, Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn, Trung taâm kinh teá Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông, TP.HCM. 7. Nguyeãn Thò Lieân Dieäp, Phaïm Vaên Nam (2003), Chieán löôïc & chính saùch kinh doanh, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 8. Nguyeãn Thò Quy (2005), Naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi trong xu theá hoäi nhaäp, Nxb Lyù luaän chính trò, TP.HCM. 9. Nguyeãn Vaên Hoàng (2003), Trung Quoác caûi caùch môû cöûa nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm, Nxb Theá giôùi, Haø Noäi. 10. Paul H.Allen, Nguyeãn Tieán Duõng, Leâ Ngoïc Lieân bieân dòch (2003), Taùi laäp ngaân haøng, Nxb Thanh Nieân, TP.HCM. - 92 - 11. Peter F.Drucker, Vuõ Tieán Phuùc dòch (2003), Nhöõng thaùch thöùc cuûa quaûn lyù trong theá kyû XXI, Nxb Treû, Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn, Trung taâm kinh teá Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông, TP.HCM. 12. Peter S.Rose (2001), Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi, Nxb Taøi chính, Haø Noäi. 13. Phaïm Ñoã Chí chuû bieân (2004), Kinh teá Việt Nam treân ñöôøng hoùa roàng, Nxb Treû, TP.HCM. 14. Phaïm Vuõ Löûa Haï (2005), Moät goùc nhìn kinh doanh, Nxb Treû, Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn, Trung taâm kinh teá Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông, TP.HCM. 15. Rowan Gibson bieân taäp, Vuõ Tieán Phuùc, Döông Thuûy, Phi Hoaønh bieân dòch (2004), Tö duy laïi töông lai, Nxb Treû, Thôøi baùo Kinh teá Saøi Goøn, Trung taâm kinh teá Chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông, TP.HCM. 16. Toân Thaát Nguyeãn Thieâm (2004), Thò tröôøng, chieán löôïc, cô caáu – Caïnh tranh veà Giaù trò gia taêng, ñònh vò vaø phaùt trieån doanh nghieäp, Nxb TP Hoà Chí Minh, Trung taâm kinh teá Chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông, Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn, TP.HCM. 17. Traàn Ngoïc Thô (2005), Kinh teá Việt Nam treân ñöôøng hoäi nhaäp – Quaûn lyù quaù trình töï do hoaù taøi chính, Nxb Thoáng keâ, TP.HCM. 18. Traàn Vaên Tuøng ( 2004), Caïnh tranh kinh teá, Nxb Theá giôùi, Haø Noäi. 19. Baùo caùo thöôøng nieân caùc naêm 2002, 2003, 2004, 2005 cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam. 20. Baùo caùo thöôøng nieân cuûa VCB, ICB, AGRIB, ACB, SACOM 2002,2003,2004 21. Baùo caùo thöôøng nieân cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc 2003, 2004, 2005. 22. Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ 23. Taïp chí Ngaân haøng (naêm 2004, 2005, 2006) - 93 - 24. Taïp chí taøi chính tieàn teä (naêm 2004, 2005, 2006) 25. Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn (naêm 2004, 2005, 2006) 26. www.sbv.gov.vn 27. www. mot.gov.vn 28. www.worldbank.org 29. www.vietcombank.com.vn 30. www.icb.com.vn 31. www.tintucvietnam.com 32. www.vneconomy.com.vn B. TIEÁNG ANH: 32. Ganeshan Wignaraja (2003), Competitiveness Strategy in Developing Countries, Routledge Taylor & Francis Group, Lodon and New York. 33. Garry Evans, HSBC, Global Research, Vietnamese Equities – Time to go in, September 2006. 34. Joel Bessis (2002), Risk Management in Banking, John Wiley & Sons, Ltd 35. Merrill Lynch, Vietnam: Upping the delta in the Mekong, Octorber 2006. 36. Michael E. Porter (1998), Competitive Advantage – Creating and sustaining superior performance, the free press. 37. Moh Siong Sim, Citigroup, Vietnam Economics – The new powerhouse of Southeast Asia, September 2006. 38. VinaCapital, Vietnam Equity Research, Banking Sector Report – Vietnamese Banks: A great growth story at inflated prices, August 2006. ._.