Tài liệu Quan hệ Kinh tế - Thương mại Việt Nam - Thái Lan trong giai đoạn hiện nay: ... Ebook Quan hệ Kinh tế - Thương mại Việt Nam - Thái Lan trong giai đoạn hiện nay
69 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1277 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Quan hệ Kinh tế - Thương mại Việt Nam - Thái Lan trong giai đoạn hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu
Ch¬ng I: tæng quan vÒ ®Êt níc Th¸i Lan
I. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ con ngêi Th¸i Lan
1. VÞ trÝ ®Þa lý
2. D©n sè, v¨n ho¸ vµ x· héi
3. ThÓ chÕ chÝnh trÞ cña Th¸i Lan
II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ThaÝ Lan
1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
2. Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y
3. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn ®Êt níc cña Th¸i Lan
Ch¬ng II: t×nh h×nh quan hÖ kinh tÕ-th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan
I. Quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tríc n¨m 1990
II. Quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay
1. Quan hÖ mËu dÞch song ph¬ng gi÷a ViÖt nam - Th¸i Lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay
2. §Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay
3. Mét sè lÜnh vùc kh¸c
Ch¬ng III: TriÓn väng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan trong thêi gian tíi
I. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan vµ ViÖt Nam hiÖn nay
1. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Th¸i lan
2. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam
II. TriÓn väng quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong nh÷ng n¨m tíi
1. TriÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i song ph¬ng
2. TriÓn väng ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam
3. TriÓn väng hîp t¸c du lÞch, dÞch vô vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c
III. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ quan hÖ Kinh tÕ -Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong nh÷ng n¨m tíi
1. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ níc
1.1. §æi míi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i
1.2. C¸c gi¶i ph¸p thu hót ®Çu t trùc tiÕp tõ Th¸i Lan
2. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp
KiÕn nghÞ - ®Ò xuÊt
KÕt luËn
Lêi më ®Çu
§«ng Nam ¸ lµ mét khu vùc cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi vµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. C¸c quèc gia trong khu vùc lµ nh÷ng ®Êt níc cã sù t¬ng ®ång cao trªn nhiÒu lÜnh vùc v¨n ho¸ - x· héi còng nh tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, nhu cÇu hîp t¸c, liªn kÕt c¸c quèc gia trong khu vùc lu«n ®îc ®Æt ra ë c¸c thêi ®iÓm lÞch sö. ®Æc biÖt trong bèi c¶nh hiÖn nay, thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®æi, xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ ®a cùc ho¸ thÕ giíi ®ang diÔn ra nhanh chãng, nhu cÇu vÒ sù liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc §«ng Nam ¸, nãi chung. Trong xu thÕ vËn ®éng cña thÕ giíi, hiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASEAN) ®îc h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ ch¾c ch¾n sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a trong t¬ng lai ®Æc biÖt vÒ lÜnh vùc kinh tÕ. Quan hÖ bu«n b¸n víi ASEAN cã ý nghÜa chiÕn lîc ®èi víi mäi quèc gia, nhÊt lµ c¸c níc trong khu vùc. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nhËn thÊy lîi Ých to lín trong quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c níc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ víi Th¸i Lan.
Thêi gian qua, quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam- Th¸i Lan kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, kÓ c¶ trong thêi gian Th¸i Lan ph¶i chÞu t¸c h¹i nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸. Thùc tÕ cho thÊy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Th¸i Lan lu«n lµ mét trong 10 níc vµ vïng l·nh thæ dÉn ®Çu vÒ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, víi kho¶ng 112 dù ¸n cßn hiÖu lùc cã tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký kho¶ng 1.168 triÖu USD.Th¸i Lan lµ níc ASEAN lín thø 2 ®Çu t t¹i ViÖt Nam , chØ sau Singapore.
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trong quan hÖ kimh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc cã thÓ thÊy ®îc rÊt nhiÒu c¬ së l¹c quan ®Ó cã thÓ ®Æt hy väng vµo mét mèi quan hÖ tèt ®Ñp h¬n trong t¬ng lai. Víi nh÷ng lý do nªu trªn t¸c gi¶ chän viÕt kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi " Quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong giai ®o¹n hiÖn nay ". Gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Tæng quan vÒ ®Êt níc Th¸i Lan.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Ch¬ng III: TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn mèi quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong thêi gian tíi.
Thùc hiÖn néi dung trªn t¸c gi¶ ®· sö dông c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp thèng kª, so s¸nh c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®Ó gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu ®Ò tµi ®Æt ra.
Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy, t¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o khoa kinh tÕ trêng §¹i häc ngho¹i th¬ng ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, c¸c c« chó c«ng t¸c t¹i vô Ch©u ¸ Th¸i b×nh d¬ng - Bé th¬ng m¹i ®· cung cÊp tµi liÖu, th«ng tin cËp nhËt liªn quan ®Õn ®Ò tµi, ®Æc biÖt thÇy T« Träng NghiÖp ®· tËn t×nh híng dÉn em thùc hiÖn hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.
Ch¬ng I
Tæng quan vÒ ®Êt níc Th¸i lan
I.§iÒu kiÖn tù nhiªn vµ con ngêi Th¸i Lan
1. VÞ trÝ ®Þa lý
Th¸i Lan lµ mét trong nh÷ng níc lín cña khu vùc §«ng Nam ¸. PhÝa b¾c vµ ®«ng b¾c Th¸i Lan cã biªn giíi gi¸p víi CHDCND Lµo, phÝa t©y b¾c gi¸p víi CH Myanma, phÝa t©y víi biÓn Andaman, phÝa ®«ng víi Campuchia vµ VÞnh Th¸i Lan, vµ phÝa nam víi Malayxia. Thiªn nhiªn ®· phó cho m¶nh ®Êt mµu mì nµy víi diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ 513.115 km2, kÐo dµi trªn 1.800 km tõ B¾c sang Nam.
Th¸i Lan n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÖt ®é lóc nãng nhÊt lµ 330C vµ lóc l¹nh nhÊt lµ 100C, lîng ma trung b×nh trong n¨m lµ 1.600 m. L·nh thæ Th¸i Lan ®îc chia thµnh 4 vïng kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn.
Vïng B¾c cã nhiÒu nói cao, vïng Trung lµ ch©u thæ Chao-phra-gia, vùa lóa cña Th¸i Lan, vïng §«ng B¾c chñ yÕu lµ cao nguyªn, Vïng Nam gi¸p Malaysia. Bê biÓn Th¸i Lan dµi kho¶ng 2.500 km, B¨ng Cèc lµ h¶i c¶ng lín cña vïng §«ng Nam ¸. VÞnh Th¸i Lan lµ nguån h¶i s¶n, khÝ vµ dÇu quan träng nhÊt cña Th¸i Lan.
Nguån tµi nguyªn truyÒn thèng quan träng nhÊt cña Th¸i Lan lµ lóa g¹o.Cao su lµ n«ng s¶n quan träng thø hai. Ngoµi ra Th¸i Lan cßn chó träng ®Õn viÖc trång rau qu¶ vµ hoa xuÊt khÈu.
2. D©n sè, v¨n ho¸ vµ x· héi
D©n sè: Th¸i lan lµ mét níc ®«ng d©n ë §«ng Nam ¸ víi kho¶ng 61.2 triÖu ngêi, d©n téc Th¸i chiÕm kho¶ng 3/4 d©n sè trong ®ã h¬n 7 triÖu ngêi sèng ë thñ ®« B¨ngkok. MËt ®é d©n sè trung b×nh cña Th¸i Lan kho¶ng 120 ngêi/km2, phÇn lín d©n c Th¸i Lan vÉn lµ n«ng d©n hiÖn nay. VÒ chÊt lîng nguån lùc con ngêi Th¸i Lan, sau kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø b¶y (1993-1996) nh×n chung ®· ®îc n©ng cao ®¸ng kÓ, kho¶ng 86% d©n c Th¸i Lan biÕt ch÷. Víi nÒn gi¸o dôc c¬ së tèt, søc lao ®éng Th¸i Lan cã n¨ng lùc kû luËt tèt vµ s½n sµng lµm c¸c nghÒ c«ng nghiÖp nÆng.
PhËt gi¸o tiÓu thõa lµ t«n gi¸o ®îc chÝnh thøc c«ng nhËn ë Th¸i Lan víi h¬n 90% d©n sè theo ®¹o phËt, t¹o nªn nh÷ng ¶nh hëng lín trong ®êi sèng h»ng ngµy cña ngêi d©n.
V¨n hãa - X· héi:
- Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ngêi ta l¹i gäi Th¸i lan lµ “§Êt níc cña nh÷ng vÞ s ¸o vµng”. §iÒu nµy ®· ph¶n ¸nh vai trß mang nhiÒu ý nghÜa cña t«n gi¸o trong ®êi sèng v¨n hãa x· héi cña ngêi d©n Th¸i lan.
Kho¶ng 95% d©n Th¸i lan theo §¹o PhËt, chñ yÕu lµ theo trêng ph¸i Hindu. §¹o PhËt vµ nh÷ng nghi lÔ cña §¹o PhËt ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong x· héi Th¸i h¬n 700 n¨m qua.
Tõ xa xa c¸c vÞ s ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng trong lÜnh vùc gi¸o dôc. C¸c trêng häc ®Çu tiªn ë Th¸i lan ®Òu ®îc x©y dùng trªn m¶nh ®Êt cña nhµ chïa vµ c¸c vÞ s ngoµi bæn phËn cña ngêi tu hµnh, hä cßn dËy dç trÎ em ®Þa ph¬ng häc ®äc, häc viÕt vµ ®¹o lµm ngêi.
§¹o PhËt lµ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cuéc sèng cña ngêi d©n Th¸i lan bëi v× chÝnh §¹o PhËt ®· ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c¸c giai ®o¹n cña ®êi ngêi nh ra ®êi, cíi xin, ma chay.... §iÒu ®Æc biÖt lµ §¹o PhËt d¹y nh÷ng ngêi theo §¹o ph¶i tu nh©n tÝch ®øc, lu«n s½n sµng gióp ®ì ngêi kh¸c vµ h¹n chÕ bít nh÷ng ®ôc väng cña con ngêi.
- Sù bïng næ c«ng nghiÖp Th¸i lan ngµy nay diÔn ra víi cêng ®é qu¸ lín, tèc ®é qu¸ nhanh, ChÝnh phñ l¹i can thiÖp qu¸ Ýt nªn kh«ng thÓ kh«ng xuÊt hiÖn nh÷ng c¬n sèt lµm rung chuyÒn tËn gèc rÔ v¨n hãa x· x· héi. M«i trêng bÞ hñy ho¹i, sù ph©n hãa gi÷a giµu vµ nghÌo, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n gia t¨ng, sù ph©n tÇng x· héi s©u s¾c, n¹n m¹i d©m lan réng, giíi qu©n sù bÞ tíc bá ®éc quyÒn chÝnh trÞ, vµ bïng næ kinh doanh ®· lµm giíi doanh nghiÖp trë thµnh lùc lîng chÝnh cña sù vËn ®éng x· héi.
Do ®ã, vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra trong x· héi Th¸i lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao “chÊt lîng cuéc sèng” Th¸i lan ®· vµ ®ang tÝch cùc theo ®uæi môc tiªu nµy, mét phÇn th«ng qua nguån tµi nguyªn cã giíi h¹n cña m×nh, mÆt kh¸c hîp t¸c cïng c¸c tæ chøc quèc tÕ.
3. ThÓ chÕ chÝnh trÞ cña Th¸i Lan
NÒn chÝnh trÞ Th¸i lan ®· cã mét bíc ngoÆt hÕt søc cã ý nghÜa vµo ngµy 24 th¸ng 6 n¨m 1932 khi mét nhãm trÝ thøc trÎ tuæi ®i du häc tõ níc ngoµi trë vÒ mang theo t tëng d©n chñ ph¬ng T©y, ®· dÊy ®éng lªn phong trµo ®ßi thay ®æi chÕ ®é qu©n chñ ®éc quyÒn sang qu©n chñ lËp hiÕn. §Ó tr¸nh g©y ra ®æ m¸u,Vua Prajadhipok (Rama VII ) ®· chÊp nhËn xãa bá chÕ ®é qu©n chñ ®éc quyÒn vµ chuyÓn giao quyÒn lùc cho chÝnh phñ míi dùa trªn thÓ chÕ hiÕn ph¸p. §Õn th¸ng 10 n¨m 1932, «ng ®· ký B¶n HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña Th¸i lan vµ kÕt thóc 800 n¨m tån t¹i cña chÕ qu©n chñ ®éc quyÒn ë ®Êt níc nµy.
MÆc dï hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n hiÕn ph¸p ra ®êi song sau h¬n nöa thÕ kû tån t¹i, nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ vÒ mét thÓ chÕ chÝnh phñ vÉn kh«ng thay ®æi nh nhµ Vua lµ ngêi ®øng ®Çu lùc lîng qu©n sù vµ bÒ trªn trong t«n gi¸o. Nhµ Vua thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p th«ng qua quèc héi, thùc hiÖn quyÒn hµnh ph¸p th«ng qua néi c¸c ®øng ®Çu lµ Thñ tíng, vµ quyÒn xÐt xö th«ng qua tßa ¸n.
Trong suèi 6 thËp kû qua, nÒn qu©n chñ lËp hiÕn ë Th¸i lan ®· t¹o nªn mét quèc gia hiÖn ®¹i vµ thÞnh vîng ë §«ng Nam ¸. Th¸i Lan ®· vµ ®ang tiÕp nhËn nh÷ng t tëng d©n chñ cña ph¬ng T©y tríc ®ßi hái cña d©n téc song vÉn gi÷ ®îc b¶n s¾c d©n téc vµ nÕn v¨n hãa ®¸ng tr©n träng. GÇn ®©y, vµo th¸ng 6 n¨m 1992, HiÕn ph¸p ®· ®îc söa ®æi cã ®iÒu luËt b¾t buéc lµ Thñ tíng ph¶i lµ thµnh viªn quèc héi ®îc bÇu chän.
II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña th¸i lan
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
Cho ®Õn n¨m 1996, nÒn kinh tÕ Th¸i Lan ®· ph¸t triÓn qua 7 kú kÕ ho¹ch 5 n¨m. Víi 7 kú kÕ ho¹ch 5 n¨m nµy ®· ®a l¹i kÕt qu¶ lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña Th¸i Lan t¬ng ®èi cao so víi mét sè níc ASEAN- 10. Khu vùc t nh©n t¬ng ®èi ph¸t triÓn. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ c«ng nghÖ ho¸ cña ®Êt níc ®ang chuyÓn dÇn tõ thay thÕ nhËp khÈu sang khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. C¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ ®îc ®a ra theo híng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng chø kh«ng ph¶i theo híng can thiÖp cña chÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ.
Trong 30 n¨m qua kÓ tõ khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ cho ®Õn nay ®· chøng kiÕn sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ m¹nh mÏ ë Th¸i lan. Tõ mét ®Êt níc chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng s¬ chÕ, Th¸i lan ®· ph¸t triÓn lªn thµnh mét quèc gia c«ng nghiÖp lín trong khu vùc. HiÖn nay n«ng nghiÖp chØ chiÕm 11,5% ho¹t ®éng kinh tÕ trong khi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ãng gãp kho¶ng 31,4%. ChiÕn lîc c¬ cÊu t¨ng tû träng c¸c nghµnh c«ng nghiÖp dïng nghiÒu lao ®éng vµ tµi nguyªn lµ hîp lý ®èi víi mét níc n«ng nghiÖp nh Th¸i Lan. MÆt kh¸c nhê ph¸t triÓn nhanh c¸c nghµnh c«ng nghiÖp nhÑ dùa chñ yÕu vµo c«ng nghÖ nhËp khÈu vµ sö dông nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nguån lao ®éng rÎ.
ChuyÓn ®æi c¬ cÊu thÊy râ nhÊt lµ trong mÆt trËn xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó xuÊt khÈu t¨ng gÇn gÊp ®«i kho¶ng 38% trong tång sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu trong n¨m 1982 t¨ng lªn 72% trong n¨m 1993. C¸c mÆt hµng dÖt cïng lóa g¹o ®· trë thµnh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña Th¸i lan vµ Th¸i lan còng lµ quèc gia xuÊt khÈu lín c¸c s¶n phÈm tinh x¶o nh æ ®Üa cøng m¸y tÝnh, micro chuÈn x¸c vµ c¸c phô kiÖn, vi m¹ch...
Qua ®©y cã thÓ nhËn xÐt r»ng quy m« cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan t¬ng ®èi lín. VÒ GDP, Th¸i Lan xÕp hµng thø hai trong ASEAN, sau Indonesia. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña Th¸i Lan lu«n ®¹t møc cao so víi c¸c níc trong khu vùc. Ngµnh c«ng nghiÖp t¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ ®ang vît khu vùc c¶ vÒ tû träng GDP lÉn xuÊt khÈu, khu vùc dÞch vô ph¸t triÓn kh¸ hiÖn ®¹i vµ chiÕm tû träng lín trong GDP.
2. Vµi nÐt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i Lan nh÷ng n¨m gÇn ®©y
2.1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh
ChÝnh phñ ®· ¸p dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tµi chÝnh tõ n¨m 1999 vµ nã ®· trë thµnh mét c«ng cô chÝnh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. N¨m 2001, chÝnh s¸ch tµi chÝnh nµy ®· ®¹t ®îc nhiÒu hiÖu qu¶, tËp trung vµo nh÷ng dù ¸n chÝnh sau:
1. Dù ¸n t¨ng thu nhËp cña nÒn kinh tÕ
2. T¨ng chi ng©n s¸ch ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
3. Duy tr× VAT ë møc 7% ®Õn th¸ng 9/2003 nh»m duy tr× søc mua cña nh©n d©n.
4. X©y dùng quü ph¸t triÓn n«ng th«n nh»m khuyÕn khÝch nh©n d©n vay vèn ®Çu t.
5. Thµnh lËp quü vay 3 n¨m cho n«ng d©n
6. Thóc ®Èy xuÊt khÈu th«ng qua viÖc më réng thÞ trêng vµ viÖc t¹o thuËn lîi trong ®µm ph¸n th¬ng m¹i b»ng c¸ch bæ nhiÖm ®¹i diÖn th¬ng m¹i ë níc ngoµi.
7. X©y dùng nhiÒu biÖn ph¸p thóc ®Èy du lÞch
8.T¨ng thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi hµng xa xØ nh rîu, bia vµ thuèc
l¸.
2.2. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ:
ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· thµnh c«ng trong viÖc lµm gi¶m tû lÖ l¹m ph¸t vµ ®· duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i theo híng ph¸t triÓn c¸c dù ¸n cã träng ®iÓm. ChÝnh phñ còng gióp cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng ®Ó gióp c¸c ng©n hµng gi¶m l·i suÊt. L¹m ph¸t thÊp ®i cho phÐp ng©n hµng ë Th¸i Lan sö dông chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®iÒu tiÕt ®Ó hç trî phôc håi kinh tÕ. §Ó gi¶m viÖc vît qu¸ tµi s¶n cÇm cè trong hÖ thèng ng©n hµng, chÝnh phñ ®· ¸p dông biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy viÖc vay ng©n hµng, nh:
Thµnh lËp ng©n hµng nh©n d©n nh»m gióp ngêi nghÌo.
Thµnh lËp ng©n hµng cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá nh»m t¹o thuËn lîi trong hÖ thèng ng©n hµng cho c¸c xÝ nghiÖp nµy.
Më réng c¸c tæ chøc tµi chÝnh c«ng céng ®Ó më réng tÝn dông cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá.
T¨ng c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty b¶o hiÓm tµi chÝnh cho c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá ®Ó t¹o viÖc cho vay cña ng©n hµng.
B¶ng I.1: Mét sè sè liÖu kinh tÕ Th¸i Lan.
1995
1996
1997
1998
1999
2000
GDP vµ c¸c thµnh phÇn chÝnh(% thay ®æi qua c¸c n¨m)
GDP danh nghÜa (Tû USD)
164,8
183,26
150,23
112,22
121,92
124,44
GDP thùc tÕ
8,6
5,9
-1,4
-10,8
4,2
4,4
§Çu t t nh©n
10,3
3,4
-31,7
-52,4
-6,5
14,2
§Çu t chÝnh phñ
19,18
28,93
16,12
26,52
-16,37
-7
XuÊt khÈu(Tû USD)
23,6
-0,2
29,8
21,9
-1,4
27,1
NhËp khÈu(Tû USD)
30,5
2,3
4,3
-10,5
7,3
39,6
C¸c c¸n c©n tµi chÝnh vµ ®èi ngo¹i (% thay ®æi qua c¸c n¨m )
C¸n c©n ng©n s¸ch
2,7
2,3
-0,7
-2,5
-2,9
-2,4
C¸n c©n mËu dÞch
-4,9
-9,1
-1,8
10,9
7,6
4,4
C¸n c©n tµi kho¶n v·ng lai
-8,1
-14,4
-3,1
14,3
12,5
7,5
C¸n c©n vèn
12,97
19,5
-4,3
-9,8
-7,9
-9,5
C¸c chØ sè kinh tÕ (% thay ®æi qua c¸c n¨m)
Tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖu qu¶ thùc tÕ (lÊy gèc n¨m 1997 = 100)
109,2
102,4
90
93,5
86,9
Tû lÖ thÊt nghiÖp (%)
1,7
1,5
1,2
4,4
4,2
3,6
Nguån: Tµi liÖu c¬ b¶n cña V¬ng quèc Th¸i Lan
Toµn bé nÒn kinh tÕ ®îc cÊu thµnh bëi 3 khu vùc:
N«ng nghiÖp gåm: ch¨n nu«i, trång trät, l©m nghiÖp vµ thuû h¶i s¶n.
Th¸i Lan lµ mét níc cã tiÒm n¨ng n«ng nghiÖp t¬ng ®èi lín. MÆc dï diÖn tÝch canh t¸c kh«ng nhiÒu, tr×nh ®é th©m canh t¨ng n¨ng suÊt cha cao nhng Th¸i Lan l¹i ®¹t ®îc thµnh c«ng lín trong c¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt theo híng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu. Mét sè lo¹i c©y trång chñ yÕu: lóa, ng«, s¾n, mÝa...ngoµi ra cßn më réng mét sè lo¹i c©y trång lÊy s¶n phÈm xuÊt khÈu nh: døa, thuèc l¸, ®Ëu t¬ng...
DiÖn tÝch rõng chiÕm kho¶ng 26,6% diÖn tÝch l·nh thæ. ChÝnh phñ cÊm hoµn toµn viÖc xuÊt khÈu gç vµ ®a ra ch¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc.
Th¸i Lan cã diÖn tÝch ng trêng lín thø 3 trong khu vùc Ch©u ¸, sau NhËt B¶n, Trung Quèc. S¶n lîng ®¸nh b¾t c¸ hµng n¨m ®¹t xÊp xØ 3 triÖu tÊn/n¨m.
C«ng nghiÖp gåm 4 ngµnh: c«ng nghiÖp chÕ biÕn l©m h¶i s¶n, c«ng nghiÖp dÖt, c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ ®iÖn d©n dông, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng, trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chiÕm tû träng cao nhÊt.
DÞch vô gåm: ng©n hµng, du lÞch, kh¸ch s¹n... Trong ®ã, ngµnh du lÞch chiÕm tû träng cao nhÊt.
Cïng víi c«ng nghiÖp ho¸, c¬ cÊu c¸c ngµnh trong GDP ®· thay ®æi c¨n b¶n.
B¶ng I.2: Tû lÖ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ Th¸i Lan (%).
N¨m
N«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp
DÞch vô
1970
30,2
30,7
44,1
1980
32,2
28,7
48,1
1990
12,7
37,1
50,2
1994
10,0
39,2
50,8
Nguån: T liÖu kinh tÕ níc thµnh viªn ASEAN, NXB Thèng Kª, 1996
2.3. ChÝnh s¸ch ®Çu t
ChÝnh phñ Th¸i tõ l©u ®· thÊy ®îc vai trß chñ chèt cña ®Çu t níc ngoµi trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ qu¶n lý, tiÕp cËn thÞ trêng. Vµo nh÷ng n¨m 90, chÝnh s¸ch tù do hãa m«i trêng kinh tÕ sÏ ®¶m b¶o nguån ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi liªn tôc vµ t¹o ra nh÷ng bíc ®ét ph¸ trong c«ng nghÖ.
Th¸i Lan khuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) nhng kh«ng cã quy ®Þnh ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c«ng ty ®Þa ph¬ng vµ c«ng ty níc ngoµi. Ngay tõ n¨m 1962 chÝnh phñ th«ng qua luËt khuyÕn khÝch ®Çu t, ( n¨m 1997 cã söa ®æi l¹i theo híng ®Èy m¹nh thu hót FDI ) nã cßn qu¸ míi mÎ ®èi víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc nhng ®Õn cuèi thËp kû 80 sang thËp kû 90, vai trß quan träng cña FDI vµ Th¸i Lan kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ mµ cßn mang theo c¶ kü thuËt, kiÕn thøc qu¶n lý kinh doanh s¶n xuÊt vµ t¹o ra nhiÒu thay ®æi kinh tÕ - x· héi.
Vô ®Çu t (BOT) thêng dµnh u tiªn 100% vèn së h÷u cho níc ngoµi vµo c¸c dù ¸n lín nh»m t¹o ra nhiÒu viÖc lµm, chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o ra nhiÒu ®Çu vµo hoÆc ®Çu ra, tiÕt kiÖm n¨ng lîng hoÆc nh÷ng dù ¸n chÕ t¹o s¶n phÈm xuÊt khÈu. Trong khi ®ã, ®a sè së h÷u cña t b¶n ®Þa ph¬ng ®îc khuyÕn khÝch trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o phôc vô thÞ trêng néi ®Þa (cã thÓ chiÕm tíi 51%) hoÆc c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i gia sóc, ®¸nh c¸, khai th¸c vµ dÞch vô (cã thÓ chiÕm tíi 60%).ChÝnh phñ ®· dµnh nhiÒu khuyÕn khÝch ®Çu t th«ng qua miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp c«ng ty, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ kinh doanh. §¹o luËt khuyÕn khÝch xuÊt khÈu n¨m 1972 cho phÐp miÔm gi¶m thuÕ hoµn toµn ®èi víi ®Çu vµo nhËp khÈu vµ hoµn tr¶ l¹i tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ ®· nép trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Ngoµi ra c¸c c«ng ty cßn nhËn ®îc nh÷ng khuyÕn khÝch phô thªm n÷a nÕu c«ng ty thiÕt lËp c¬ së s¶n xuÊt ë ngoµi khu vùc trung t©m Bangkok. ChÝnh phñ coi phi tËp trung ho¸ lµ mét trong nh÷ng môc tiªu then chèt trong chÝnh s¸ch ®Çu t. Mét danh s¸ch c¸c khu vùc khuyÕn khÝch ®Çu t ®îc chÝnh phñ th«ng qua nh»m thóc ®Èy t¨ng trëng ®ång ®Òu h¬n n÷a gi÷a c¸c vïng vµ gi¶i to¶ t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ë Bangkok vµ vïng phô cËn.
2.4. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc
Th¸i Lan ®îc ®¸nh gi¸ lµ quèc gia thùc hiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ thµnh c«ng. ThÓ hiÖn râ nÐt ë møc sèng d©n c t¨ng lªn râ rÖt. Nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX, thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n theo ®Çu ngêi ë møc díi 100USD mét n¨m, vµo n¨m 1997 thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n theo ®Çu ngêi ®· ®¹t møc 2.463.3USD.Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ héi nhËp kinh tÕ khu vùc ASEAN nãi riªng cña Th¸i Lan cã sù g¾n bã mËt thiÕt víi c¶c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ( Mü, NhËt, EU ). §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë tû träng cao vÒ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, vÒ vèn ®Çu t trùc tiÕp cña c¸c trung t©m ®ã víi Th¸i Lan trong suèt ba thËp kû qua.
VÒ ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt cña chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp, ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i giao kh«n khÐo. §iÒu ®ã cã t¸c dông gi÷ ®éc lËp d©n téc trong hµng thÕ kû, t¹o m«i trêng chÝnh trÞ tèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bªn trong, ®ång thêi khai th¸c ®îc nh÷ng c¬ héi còng nh khai th¸c c¸c kho¶n viÖn trî tõ c¸c chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cho ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña Th¸i Lan chñ yÕu thùc hiÖn b»ng c¸c quan hÖ kinh tÕ song ph¬ng. Trong c¸c níc ASEAN5, Th¸i Lan lµ mét quèc gia quy ®Þnh mét danh môc hµng ho¸ lo¹i trõ trong tho¶ thuËn th¬ng m¹i u ®·i PTA víi sè lîng lín.
Th¸i lan ®îc liÖt kª vµo danh s¸ch c¸c níc c«ng nghiÖp hãa míi. C«ng cuéc chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ Th¸i lan võa cã c¶ nh÷ng thuËn lîi vµ th¸ch thøc ®ßi hái ph¶i ®Çu t thÝch hîp ®¸p øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc.
3. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn ®Êt níc cña Th¸i Lan
Th¸i Lan lµ mét trong sè Ýt níc bÞ thiÖt h¹i nÆng nÒ nhÊt cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ tµi chÝnh n¨m 1997. Tõ n¨m 1999 Th¸i Lan ra khái cuéc khñng ho¶ng, kinh tÕ dÇn dÇn ®îc phôc håi. NÒn kinh tÕ Th¸i Lan phô thuéc nhiÒu vµo viÖc xuÊt khÈu. Hai thÞ trêng lín nhÊt cña Th¸i Lan lµ Mü vµ NhËt B¶n, tû träng xuÊt khÈu sang Mü lµ 20% vµ sang NhËt lµ 15% bu«n b¸n cña Th¸i Lan ®èi víi thÕ giíi. Nhng do t¸c ®éng m¹nh mÏ cña sù suy gi¶m nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ ë hai nÒn kinh tÕ Mü vµ NhËt B¶n cïng víi sù gi¶m gi¸ m¹nh cña nhiÒu mÆt hµng n«ng s¶n trªn thÞ trêng quèc tÕ, nhÊt lµ gi¸ g¹o ®· lµm cho xuÊt khÈu cña Th¸i Lan suy yÕu. Sau sù kiÖn 11/9, sù phôc håi kinh tÕ Mü cµng chËm, dù kiÕn n¨m 2001 kinh tÕ Mü chØ ®¹t møc t¨ng trëng díi 1,5 % vµ kinh tÕ thÕ giíi còng chØ ®¹t 2,7%. N¨m 2001 kinh tÕ Th¸i Lan còng chØ t¨ng tõ 1,3 – 1,8%.
Do t¸c ®éng cña kinh tÕ Mü, Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n, chÝnh phñ ®· ®iÒu chØnh kinh tÕ híng vµo néi lùc, nh»m ph¸t huy tèi ®a søc m¹nh tæng hîp cña d©n. ChÝnh phñ ®· ®Ò ra hµng lo¹t chÝnh s¸ch, biªn ph¸p nh: t¨ng tiªu dïng chÝnh phñ, duy tr× thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng lµ 7% ®Õn th¸ng 12-2003 ®Ó ®¶m b¶o søc mua cña ngêi d©n, ho·n nî cho n«ng d©n, g©y quü lµng b¶n b»ng c¸ch cho vay mçi lµng b¶n 1 TriÖu Baht, chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu – mçi lµng mét s¶n phÈm, ®Èy m¹nh du lÞch vµ ®¸nh thuÕ cao ®èi víi mét sè mÆt hµng xa xØ nh rîu bia, thuèc l¸ v.v...
KÕt qu¶ lµ tõ ®Çu n¨m 2002 kinh tÕ Th¸i Lan ®· cã dÊu hiÖu phôc håi.
B¶ng I. 5: Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ 5 n¨m trë l¹i ®©y (1997 – 2002)
N¨m
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ(%)
-1,7
-10,8
4,2
4,3
1,7
3,0
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh thÞ trêng Th¸i Lan n¨m 2001cña Th¬ng vô ViÖt Nam.
Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch quan träng do chÝnh phñ ®Ò ra võa qua néi c¸c Th¸i Lan ®· xem xÐt l¹i kÕ hoach tæng thÓ 5 n¨m 2001 – 2006 vµ ®iÒu chØnh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ h»ng n¨m nh sau:
B¶ng I.6: Tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ tõ n¨m 2001-2006(%)
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
N¨m 2004
N¨m 2005
N¨m 2006
1,3 – 2 %
3 %
4 %
5 %
5 %
5,5 %
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh thÞ trêng Th¸i Lan 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002 cña Th¬ng vô ViÖt Nam.
VÒ c«ng nghiÖp:
Sau 5 n¨m tõ kÓ cuéc khñng ho¶ng 1997, c«ng nghiÖp Th¸i Lan cã dÊu hiÖu phôc håi. Quý 1 – 2002 chØ sè c«ng nghiÖp t¨ng lªn 117,9 (thêi ®iÓm thÊp nhÊt quý 3 –1998 lµ 95,8) tæng c«ng suÊt n¨m 2001 lµ 53,3 % do søc mua gi¶m vµ xuÊt khÈu khã kh¨n.Tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp n¨m 2001 xÊp xØ møc n¨m khñng ho¶ng 1,97. Hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu gi¶m 7%, chØ ®¹t 40,3 tû USD. DÇu khÝ gi¶m 11,5 % ®¹t 1,7 tûUSD. §å ®iÖn vµ ®iÖn tö chiÕm 20 % trÞ gi¸ xuÊt khÈu. Sang n¨m 2002 t×nh h×nh xuÊt khÈu s¸ng sña h¬n, 5 ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm 1/3 tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu t¨ng n¨m 2002 lµ: c«ng nghiÖp «t«, chÕ biÕn thùc phÈm, ®iÖn tö, cao su vµ s¶n phÈm cao su, hµng dÖt may.
VÒ n«ng nghiÖp:
LÜnh vùc n«ng nghiÖp ®îc coi lµ cét sèng cña nÒn kinh tÕ Th¸i Lan, thu hót h¬n mét nöa d©n sè vµ chiÕm 42 % lùc lîng lao ®éng x· héi. ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ®îc chÝnh phñ ®Æc biÖt quan t©m. Tõ khi thñ tíng Thaksin lªn cÇm quyÒn, ChÝnh phñ ®· can thiÖp gi¸ thu mua thãc nh»m n©ng gi¸ g¹o xuÊt khÈu bªn c¹nh viÖc hîp t¸c víi c¸c níc xuÊt khÈu g¹o nh ViÖt Nam, Ên §é, Pakistan vµ MiÕn §iÖn v.v...XuÊt khÈu g¹o n¨m 2001 ®¹t 7,52 triÖu tÊn trÞ gi¸ 1,538 tû USD t¨ng 13,9 % so víi møc 6,6 triÖu tÊn n¨m 2000. N¨m 2002 Th¸i Lan dù kiÕn lîng g¹o xuÊt khÈu lµ 7 triÖu tÊn.Tuy nhiªn theo ®¸nh gi¸ cña FAO,Th¸i Lan cã thÓ xuÊt khÈu t¨ng so víi n¨m 2001 gÇn 100 ngh×n tÊn ChÝnh phñ ®Ò ra nhiÒu ch¬ng tr×nh ®Çy tham väng nh»m rót ng¾n møc chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, n©ng ®ì n«ng d©n nh chÝnh s¸ch: “ Mçi lµng 1 s¶n phÈm”, “Quü lµng 1 triÖu Bath”, “Ng©n hµng nh©n d©n”, vµ hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh trî gi¸, mua t¹m tr÷ n«ng s¶n, ho·n nî cho n«ng d©n.Tuy nhiªn nh÷ng khã kh¨n do sù khñng ho¶ng kinh tÕ ®· h¹n chÕ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,nhÊt lµ viÖc thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Do vËy Th¸i Lan vÉn dõng l¹i ë xuÊt khÈu n«ng s¶n th« lµ chÝnh nh g¹o, cao su, s¾n l¸t, t«m ®«ng l¹nh vµ gµ ®«ng l¹nh.
VÒ th¬ng m¹i:
Th¸i Lan lu«n coi xuÊt khÈu lµ träng t©m cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i
B¶ng I.7: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña Th¸i Lan 3 n¨m gÇn ®©y
N¨m
MÆt hµng
1999
2000
2001
TriÖu tÊn
Tr. USD
TriÖu tÊn
Tr. USD
TriÖu tÊn
Tr. USD
G¹o
6,84
1949
6,12
1641
7,52
1583
Cao su
2,03
1159
2,54
1525
2,55
1326
H¶i s¶n hép
0,55
2010
0,53
2067
0,57
2015
T«m
0,14
1283
0,14
1510
1,15
1244
S¾n
5,31
609
4,62
513
5,97
577
Gµ
0,26
560
0,31
615
0,4
800
§êng
560
4,09
658
3,24
692
Nguån: Bé Th¬ng m¹i
B¶ng I.8 : Kim ng¹ch bu«n b¸n cña Th¸i Lan : (Tû USD)
N¨m
XuÊt khÈu
NhËp khÈu
1999
68,24
65,79
2000
69,87
67,86
2001
63,203
61,081
5 th¸ng ®Çu n¨m 2002
22,55
24,6
Nguån : Vô Ngo¹i th¬ng Bé Th¬ng m¹i – Th¸i Lan
Trong ®ã:
Th¸i Lan xuÊt khÈu sang Mü lµ 12,2 tû USD. N¨m 2001, gi¶m 11% so víi n¨m 2000. Dù kiÕn n¨m 2002 xuÊt khÈu sang Mü ®¹t 14 tû USD t¨ng 5,8 %.
XuÊt khÈu cña Th¸i Lan sang EU n¨m 2001 lµ 10,5tû USD gi¶m 4,1 % so víi n¨m 2000. Dù kiÕn n¨m 2002 xuÊt khÈu sang EU t¨ng 6,9 %.
XuÊt sang NhËt n¨m 2001 lµ 10 tû USD gi¶m 2,5 % so víi n¨m 2000. Dù kiÕn xuÊt khÈu sang NhËt n¨m 2002 t¨ng trë l¹i 2,5%.
XuÊt khÈu sang ASEAN n¨m 2001 lµ 10,5 tû USD gi¶m 7,5 %. N¨m 2002 dù kiÕn 11,1 tû USD t¨ng 5,3 %.
XuÊt khÈu sang Trung §«ng n¨m 2001 ®¹t gÇn 2 tû USD .
VÒ ®Çu t:
N¨m 2001 cã kho¶ng 842 dù ¸n ®Çu t trÞ gi¸ 4,21 tû USD, gi¶m so víi 1142 dù ¸n trÞ gi¸ 10,59 tû USD n¨m 2000. Nöa ®Çu n¨m 2001 Th¸i Lan cÊp giÊy phÐp cho 295 d ¸n ®Çu t trÞ gi¸ gÇn 2 tû USD. Côc qu¶n lý ®Çu t BOI ®· tõ chèi kh«ng cÊp giÊy phÐp cho 4 dù ¸n s¶n xuÊt xe m¸y cña Trung Quèc nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong níc ®èi v¬Ý 7 nhµ m¸y cña Th¸i Lan. Côc qu¶n lý ®Çu t ®· quyÕt ®Þnh miÔn thuÕ nhËp khÈu m¸y mãc cho dù ¸n s¶n xuÊt «t« ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. ChÝnh phñ Th¸i Lan cßn khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi th«ng qua viÖc cho nø¬c ngoµi mua ®Êt 99 n¨m vµ ngêi níc ngßai gãp cæ phÇn 49 % thay cho tèi ®a 25 % quy ®Þnh tríc ®©y trong kinh doanh viÔn th«ng. ChÝnh phñ sÏ cho thµnh lËp 1 Uû ban qu¶n lý míi nh»m thu hót ®Çu t trong thÞ trêng Chøng kho¸n (SET) Th¸i Lan sÏ ¸p dông viÖc miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi c«ng ty níc ngoµi nh»m biÕn Th¸i Lan thµnh trung t©m th¬ng m¹i ë §«ng Nam ¸ thay thÕ Singapore. Tríc ®©y Th¸i Lan ®¸nh thuÕ cao nhÊt vïng 30% nay gi¶m xuèng cßn 10%.
VÒ du lÞch:
Th¸i Lan lµ mét “®iÓm ®Õn” hÕt søc hÊp dÉn víi du kh¸ch thÕ giíi. Sù kiÖn 11/9 lµm cho ngµnh hµng kh«ng vµ du lÞch nhiÒu níc bÞ tæn h¹i nÆng. Riªng Th¸i Lan sè du kh¸ch dù kiÕn n¨m 2001 lµ t¨ng 8,4% so víi 10,3 triÖu du kh¸ch n¨m 2000, nhng Côc du lÞch Th¸i Lan ®· ph¶i ®iÒu chØnh con sè nµy xuèng cßn 2 % .Trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 sè du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan ®¹t 4,6 triÖu ngêi. Dù kiÕn sè du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan ®¹t 10,86 triÖu ngêi .
Theo dù b¸o cña Tæng côc du lÞch Th¸i Lan n¨m 2003 sè lîng du kh¸ch ®Õn Th¸i Lan sÏ ®¹t 11,13 triÖu ngêi, doanh thu ®¹t 8,4 tû USD. N¨m 2003 phÊn ®Êu trë thµnh “ thñ ®« du lÞch cña Ch©u ¸” nh»m thu hót sè lîng lín du kh¸ch tõ Trung Quèc, NhËt B¶n vµ Trung §«ng.
C¸c lÜnh vùc kh¸c nh Ng©n hµng Tµi chÝnh t¬ng ®èi æn ®Þnh, c¸c kho¶n vay khèng gi¶m l·i suÊt t¨ng vµ tû gi¸ ®ång Baht so víi §«La Mü còng t¨ng lªn chót Ýt. Dù tr÷ ngo¹i tÖ tÝnh ®Õn th¸ng 6/2002 lµ 36,3 tû USD. Nî níc ngoµi 64,4 tû USD, tû lÖ l¹m ph¸t lµ 1,5 %, thÊt nghiÖp chØ kho¶ng 2,9 %.
ch¬ng II
T×nh h×nh quan hÖ kinh tÕ - th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan
I.Quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan
ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· cã mèi quan hÖ tõ l©u. Trong lÞch sö hiÖn ®¹i, mèi quan hÖ ®ã ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®¹t tíi nh÷ng tÇm cao míi. Sù phï hîp vÒ lîi Ých cña hai níc trªn nhiÒu mÆt: kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, an ninh, quèc phßng... lµ c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai níc.
TÝnh ®Õn nay ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· ký 8 hiÖp ®Þnh ®Æt nÒn mãng ph¸p lý cho sù hîp t¸c cïng cã lîi. Cã nh÷ng hiÖp ®Þnh ®· ®îc ký rÊt sím, ngay sau khi hai níc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao, ®ã lµ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, hîp t¸c kinh tÕ vµ kü thuËt, HiÖp ®Þnh vËn chuyÓn hµng kh«ng (1-1978). MÆc dï thêi kú ®ã quan hÖ bu«n b¸n cha nhiÒu, song tõ khi ®êng hµng kh«ng hai níc ®îc më, viÖc giao lu gi÷a hai níc còng nh gi÷a ViÖt Nam vµ thÕ giíi t¨ng nhanh.
Bíc vµo nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80 ®Çu thËp kû 90, hai níc lÇn lît ký hoÆc söa ®æi bæ sung nhiÒu hiÖp ®Þnh quan träng kh¸c nh HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t (10-1989), HiÖp ®Þnh tr¸nh thuÕ hai lÇn vµ HiÖp ®Þnh tÝn dông (12-1992) HiÖp ®Þnh hîp t¸c du lÞch (3-1994) vµ NghÞ ®Þnh th söa ®æi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt ký tríc ®©y (1- 1992).
Bªn c¹nh ®ã c¬ chÕ hîp t¸c vµ phèi hîp còng tõng bíc ®îc h×nh thµnh: Uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt ( theo hiÖp ®Þnh cïng tªn ký 9- 1991; Uû ban vÒ nghÒ c¸ vµ trËt tù trªn biÓn (12 -194). Bªn díi uû ban hçn hîp vÒ hîp t¸c kinh tÕ kü thuËt cßn cã c¸c tiÓu ban chuyªn ngµnh ®i s©u tõng lÜnh vùc hîp t¸c nh kü thuËt dÇu khÝ (JTC), khoa häc kü thuËt (1993), th¬ng m¹i tµi chÝnh (1995), giao th«ng vËn t¶i (1996).
I. Quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tríc n¨m 1990
KÓ tõ sau khi thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc vµo n¨m 1976 mèi quan hÖ th¬ng m¹t gi÷a hai níc ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i, Hîp t¸c kinh tÕ vµ kü thuËt vµo th¸ng 1 n¨m 1978 lµ c¬ së cho mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc.
Tuy nhiªn, trong giai ®äan nµy, nh÷ng nh©n tè chÝnh trÞ lµ nh÷ng lý dß chÝnh gi¶i thÝch cho sù ph¸t triÓn chËm cña quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc Th¸i lan vµ ViÖt nam. Th¸i lan ®· ¸p dông mét chÝnh s¸ch c« lËp ViÖt nam ®Ó gi÷ mèi quan hÖ hîp t¸c víi c¸c níc ph¬ng T©y vµ c¸c níc ASEAN. DÉu vËy, trong thêi kú nµy quan hÖ th¬ng m0¹i gi÷a hai níc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n.
Ngo¹i th¬ng cña ViÖt nam ®èi víi Th¸i lan
§¬n vÞ : TriÖu USD
...
1981
1982
1983
1984
1985
Tæng kim ng¹ch
0,78
1,34
1,35
1,05
0,89
XuÊt khÈu
0,34
0,76
0,36
0,60
0,55
NhËp khÈu
0,44
0,55
0,99
0,45
0,34
Nguån : “Direction of Trade, IMF” (ph¬ng híng th¬ng m¹i tæ chóc tiÒn tÖ ThÕ giíi)
N¨m 1981, ChÝnh phñ Th¸i lan ®· ®a ra mét danh môc h¬n 200 lo¹i hµng hãa bÞ cÊm bu«n b¸n víi c¸c níc céng s¶n, bao gåm c¶ VÖt nam, trong ®ã cã c¶ c¸c s¶n phÈm tiªu dïng th«ng thêng nh g¹o, bét ngät.... Cã thÓ thÊy ®îc tæng gi¸ trÞ bu«n b¸n gi÷a hai níc trong giai ®o¹n nµy thÊp, tèc ®é t¨ng chËm thËm chÝ cã xu híng gi¶m xuèng. NÕu nh n¨m 1981, tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc ®¹t 0,78 triÖu USD, trong ®ã xuÊt khÈu tõ ViÖt nam sang Th¸i lan lµ 0,34 triÖu USD vµ xuÊt khÈu cña Th¸i lan sang ViÖt nam lµ 0,44 triÖu USD. N¨m 1982 ®îc ghi nhËn lµ n¨m tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc._. vît qua con sè 1 triÖu USD. Râ rµng con sè nµy cã kh¶ quan h¬n song míi chØ dõng l¹i ë 134 triÖu USD. Sang n¨m 1983, tæng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc gÇn nh ch÷ng l¹i víi 1,35 triÖu USD, nhÝch 0,01 triÖu USD so víi n¨m 1982. Hai n¨m 1984 vµ 1985 tèc ®é xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Th¸i lan cã t¨ng chËm tõ 0,36 triÖu USD n¨m 1983 lªn 0,60 triÖu USD trong n¨m 1 984 vµ 0,55 triÖu USD trong n¨m 1 985,song nhËp khÈu tõ Th¸i lan vÒ ViÖt nam l¹i gi¶m ®i. Trªn thùc tÕ, tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ bu«n b¸n gi÷a hai níc trong hai n¨m nµy thÊp h¬n so víi hai n¨m tríc ®ã. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc còng hÕt søc nghÌo nµn, h¹n chÕ mét phÇn do ph¶i chÞu nh÷ng ¸p lùc m¹nh vÒ chÝnh trÞ, mÆt kh¸c ph¶i kÓ ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng nh chÝnh s¸ch kinh tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ cña mçi níc.
Do ¶nh hëng cña chÝnh s¸ch c« lËp ViÖt nam vÒ th¬ng m¹i nªn kh¶ n¨ng bu«n b¸n gi÷a hai níc bÞ k×m chÕ, tèc ®é bu«n b¸n cã xu híng gi¶m. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ c¸c lo¹i h¨ng hãa tiªu dïng vÉn tõ Th¸i lan vµo ViÖt nam th«ng qua c¸c níc thø ba nh Xingapore, NhËt. V× vËy, kh«ng chØ c¸c cè g¾ng cña Th¸i lan nh»m c« lËp VÖt nam bÞ gi¶m ®i, mµ mét phÇn lîi nhuËn thu ®îc tõ xuÊt khÈu cña Th¸i lan còng bÞ r¬i vµo tay c¸c nhµ xuÊt khÈu cña c¸c níc thø ba. §©y lµ ®iÒu bÊt lîi cho Th¸i lan trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i víi ViÖt nam
Ph¶i ®Õn gi÷a thËp kû 80, chinh s¸ch " më cöa " cña ViÖt nam ®Ó thóc ®Çy ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc cïng víi quan ®iÓm " biÕn chiÕn trêng thµnh thÞ trêng " cña Thñ tíng Th¸i lan, Chatichoohavan vµo n¨m 1988 nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ quan hÖ kinh tÕ trong khu vùc ®· lµm cho khèi lîng bu«n b¸n gi÷a hai níc ngµy cµng l¨ng lªn. Danh môc h¨ng hãa bÞ cÊm dÇn dÇn gi¶m xuèng tríc khi bÞ xãa bá hoµn toµn vµo n¨m 1989. Ban Th¬ng m¹i Th¸i lan ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong khu vùc t nh©n nh»m t¨ng c¬ héi vµ khuyÕn khÝch trao ®åi bu«n b¸n gi÷a hai níc
Sù t¨ng lªn nhanh chãng trong quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc sau n¨m 1986 ®· ph¶n ¸nh viÖc bÊt ®Çu trë l¹i mèi quan hÖ kinh tÕ song ph¬ng gi÷a Th¸i lan vµ ViÖt nam. Cã thÓ thÊy rµng, tõ n¨m 1987, ViÖt nam thùc sù bíc vµo mét giai ®o¹n míi víi c«ng cuéc ®æi míi chuyÓn híng sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. §©y còng lµ bíc ngoÆt lín trong quan hÖ kinh tÕ kÓ c¶ ®èi néi còng nh ®èi ngo¹i.
Khèi lîng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a hai níc t¨ng theo nhÞp ®é chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ møc ®é më cöa cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. B¾t ®Çu tõ n¨m 1989, khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thùc sù chuyÓn m¹nh sang c¬ chÕ thÞ trêng, quan hÖ bu«n b¸n gi÷a hai níc cã bíc nh¶y vät, møc t¨ng trëng mËu dÞch n¨m 1989 t¨ng 389,2% so víi n¨m 1988.
B¶ng II - 12: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam- Th¸i Lan (1986-1989).
(§¬n vÞ: triÖu USD).
1986
1987
1988
1989
Tæng kim ng¹ch
4,7
7,5
13,0
63,3
Møc t¨ng trëng (%)
-
59,6
73,3
389,2
Nguån: Bé Th¬ng m¹i
II. Quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay
§Õn nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90, mèi quan hÖ hîp t¸c ViÖt Nam - Th¸i Lan ®· thùc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn nhiÒu mÆt trong ®ã lÜnh vùc kinh tÕ th¬ng m¹i ph¸t triÓn mét c¸ch râ rÖt nhÊt.
Bíc vµo thËp kû 90, xu híng toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®· trë thµnh xu thÕ chñ ®¹o trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Trong khu vùc §«ng Nam ¸, xu híng ®èi tho¹i ®· tõng bíc thay thÕ cho ®èi ®Çu. C¸c níc ASEAN ®· tõng bíc kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o t¨ng trëng cao, gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi.
ChÝnh trong bèi c¶nh thÕ giíi vµ khu vùc nh vËy, ViÖt Nam ®· tÝch cùc më cöa nÒn kinh tÕ, c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ, tõng bíc tham gia vµo khu vùc vµ gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ víi c¸c níc trong khu vùc trong ®ã cã Th¸i Lan. Th¸ng 7/1995, ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN. NÒn kinh tÕ ViÖt nam tiÕp tôc héi nhËp tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®iÓn h×nh lµ n¨m 1995, ViÖt Nam ®· lµ quan s¸t viªn cña tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi, gia nhËp ASEM n¨m 1996 vµ APEC n¨m 1998. ViÖt Nam còng lµ thµnh viªn cña c¸c Tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi nh WB, IMF, ADB ... §©y chÝnh lµ bèi c¶nh hÕt søc thuËn lîi cho quan hÖ ViÖt Nam - Th¸i Lan ph¸t triÓn lªn mét tÇm cao míi. §Æc biÖt lµ th¸ng 2/1994 Mü tuyªn bè bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam l¹i cµng t¹o thuËn lîi cho quan hÖ ViÖt - Th¸i ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trªn hai lÜnh vùc th¬ng m¹i vµ ®Çu t.
1. Quan hÖ mËu dÞch song ph¬ng gi÷a ViÖt nam - Th¸i lan tõ n¨m 1990 ®Õn nay
KÓ tõ n¨m 1992, sau chuyÕn th¨m ViÖt Nam cña Thñ tíng Th¸i Lan, cïng víi nh÷ng biÕn ®æi trong chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña ViÖt Nam vµ sù héi nhËp cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ khu vùc ®· t¹o ra nh÷ng chiÒu híng ph¸t triÓn thuËn lîi cho quan hÖ bu«n b¸n song ph¬ng ViÖt Nam - Th¸i Lan. Kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc ®· t¨ng lªn nhanh chãng, cô thÓ:
B¶ng II-13: Kim ng¹ch XNK ViÖt Nam - Th¸i Lan (1990 - 2001)
(§¬n vÞ : TriÖu USD).
N¨m
XuÊt khÈu
NhËp khÈu
Tæng kim ng¹ch
C¸n c©n
1990
52,34
17,08
69,42
+35,26
1995
42,95
465,92
508,87
-422,97
1998
295,4
673,5
968,9
-378,1
1999
321,7
556,26
877,96
-234,56
2000
332,1
812,94
1.201,84
-480,84
2001
325,8
801,30
1.127,30
-475,5
5 th ®Çu n¨m 2002
118,00
406,00
624,00
-288
Nguån: Tæng côc H¶i quan ViÖt nam
Tõ n¨m 1995 ®Õn nay ®¸nh dÊu mét bíc chuyÓn míi trong quan hÖ cña giíi kinh doanh hai níc, ngoµi nh÷ng ngµnh nghÒ truyÒn thèng, ®· cã nhiÒu lÜnh vùc míi hîp t¸c h¬n. Nh÷ng tËp ®oµn trong kinh doanh x©y dùng vµ vËt liÖu x©y dùng, tËp ®oµn Siam Cement, CP Group vÉn ®øng ®Çu trong thiÖn chÝ lµm ¨n víi ViÖt Nam. PhÝa Th¸i Lan còng cã chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh quan hÖ víi c¸c níc l¸ng giÒng trong ®ã cã ViÖt Nam. Hai níc ®· cö nhiÒu ®oµn cÊp cao sang më réng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i cho c¶ hai phÝa. §i theo c¸c ®oµn cÊp cao cßn cã nhiÒu doanh nghiÖp hai níc ®· sang th¨m lÉn nhau vµ tæ chøc nhiÒu héi th¶o vÒ th¬ng m¹i vµ ®Çu t nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m hiÓu vÒ thùc tÕ t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam còng nh Th¸i Lan, t¨ng cêng hiÓu biÕt lÉn nhau gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ hai níc ngµy cµng ph¸t triÓn.
1.1 XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan:
Tõ n¨m 1990-1994, ViÖt Nam xuÊt chñ yÕu lµ nguyªn nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n, trong ®ã gç vµ gç s¬ chÕ, song m©y chiÕm trªn 70% kim ng¹ch; da sèng vµ thuéc da chiÕm 5,4%; phÕ liÖu chiÕm 5,7%; h¶i s¶n ®«ng l¹nh 4%, cßn l¹i c¸c s¶n phÈm kh¸c nh s¶n phÈm nhùa, ho¸ chÊt, giÇy dÐp, t¬ sîi vµ dÖt may . (chñ yÕu lµ nguyªn liÖu)
B¶ng II-14: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu sang Th¸i Lan
(§¬n vÞ : TriÖu USD)
Tªn hµng
1999
2000
2001
2002
(5th ®Çu)
1
ThiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng
168,5
165,1
168,4
43,2
2
DÇu th«
44,76
73
38,8
28,6
3
Cµ phª
31
10,75
0,115
0,045
4
Thuû h¶i s¶n
18,4
34,53
26,87
7,6
5
Than ®¸
11,3
13,3
16,96
4,4
6
Hµng dÖt may
1,78
3,8
5,97
2,1
7
C¸c hµng ho¸ kh¸c
45,96
31,62
68,685
32,055
Tæng kim ng¹ch XK:
321,7
332,1
325,8
118
Nguån : Vô CA-TBD Bé th¬ng m¹i
Tõ n¨m 1995 ®Õn nay hµng xuÊt cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan ®· cã sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu vµ tèc ®é t¨ng trëng. Ngoµi nhãm nguyªn liÖu s¬ chÕ, ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu xuÊt sang Th¸i Lan thiÕt bÞ ®iÖn, linh kiÖn ®iÖn tö, quÇn ¸o, t¬ sîi, giÇy thÓ thao, ho¸ chÊt.
ThiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng:
1999
2000
2001
2002(5th ®Çu)
Kim ng¹ch (Tr.USD)
168,5
165,1
168,4
25,9
Tû träng(%)
52,37
49,71
51,69
36,61
Kim ng¹ch xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn vµ phô tïng chiÕm kho¶ng trªn díi 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Th¸i Lan, trong ®ã m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn ®¹t 147 triÖu USD n¨m 1999, 181 triÖu USD n¨m 2000, n¨m 2001 ®¹t 151 triÖu, 5 th¸ng ®Çu 2002 ®¹t 64 triÖu USD. XuÊt khÈu nhãm hµng nµy t¬ng ®èi æn ®Þnh trong 3 n¨m qua.
DÇu th« :
Tõ n¨m 1998 ®Õn nay dÇu th« ®· trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu víi kim ng¹ch lín trong th¬ng m¹i víi Th¸i Lan. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu th« t¨ng nhanh chñ yÕu do gi¸ dÇu thÕ giíi t¨ng cao.
Cµ phª:
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
(5th®Çu)
Kim ng¹ch (TrUSD)
32,54
54,03
53,9
31
10,75
0,115
0,045
Th¸i Lan ®îc coi lµ thÞ trêng míi vµ tiÒm n¨ng, tríc 1995 mÆt hµng nµy chiÕm tû träng nhá trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan. N¨m 1996,1997 cµ phª xuÊt khÈu sang Th¸i Lan ®· t¨ng m¹nh nhng kÓ tõ n¨m 2000 ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª gi¶m m¹nh, chñ yÕu do gi¸ xuÊt khÈu gi¶m. Do cung mÆt hµng n«ng s¶n trªn thÕ giíi vît cÇu nªn t¹o sù c¹nh tranh quyÕt liÖt vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶. Ngoµi ra, trªn thùc tÕ kÕ ho¹ch gi÷ l¹i 20% lîng cµ phª xuÊt khÈu cña c¸c níc trong vµ ngoµi HiÖp héi c¸c níc s¶n xuÊt cµ phª (ACPC) vÉ cha ph¸t huy t¸c dông.
Thuû h¶i s¶n:
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
(5th ®Çu)
Kimng¹ch
(TrUSD)
14,958
16,362
20,976
18,4
34,53
26,87
7,6
Hµng h¶i s¶n chñ yÕu lµ t«m ®«ng l¹nh, mùc t¬i, c¸ chÕ biÕn...Do ®iÒu kiÖn m¸y mãc chÕ biÕn cßn l¹c hËu nªn hµng thuû s¶n xuÊt ®i díi d¹ng nguyªn liÖu th« cung cÊp cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn cña Th¸i Lan. V× vËy, ViÖt nam ®ang cã nhu cÇu trang bÞ c«ng nghÖ chÕ biÕn hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Th¸i Lan ®ang coi ViÖt Nam lµ ®èi thñ c¹nh tranh lín trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ mÆt hµng t«m. HiÖn nay hµng thuû s¶n Th¸i Lan kh«ng cßn ®îc hëng GSP vµo thÞ trêng EU, thËm chÝ gÇn ®©y EU vµ NhËt B¶n ®ang cÊm t«m Th¸i Lan xuÊt khÈu vµo hai níc nµy v× cã d lîng kh¸ng sinh cao.
Hµng dÖt may:
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
(5 th ®Çu)
Kim ng¹ch
(Tr USD)
1,52
2,44
0,98
1,78
3,8
5,97
2,1
Tuy kim ng¹ch hµng dÖt may cã t¨ng trong vµi n¨m gÇn ®©y, song tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng lín. MÆc dï theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, c¸c mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh m¹nh nhÊt lµ T- shirt, Polo – shirt nhng chÊt lîng vµ gi¸ c¶ kh«ng c¹nh tranh ®îc víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, nhÊt lµ víi Trung Quèc.
Than ®¸
§¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng lµ 1,13 triÖu USD n¨m 1996 vµ t¨ng vµo n¨m 1997 ®¹t 2,32 triÖu USD; 2,20 triÖu USD n¨m 1998 vµ 11,30 triÖu USD n¨m 1999, n¨m 2000 ®¹t 13,3 triÖu USD vµ n¨m 2001 ®¹t 16,96 triÖu USD, t¨ng 27,8% so víi n¨m 2000. 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®¹t 4,4 triÖu USD, gi¶m 42% so víi cïng kú 2001 (7,6 triÖu USD).
1.2. NhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Th¸i Lan
Tõ n¨m 1994 ®Õn nay ViÖt nam lu«n nhËp siªu trong bu«n b¸n víi Th¸i Lan. Kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Th¸i Lan cña ViÖt Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn: n¨m 1995 lµ 465,89 triÖu USD (nhËp siªu: 422,94 triÖu USD); n¨m 1996 lµ 503 TriÖu USD (nhËp siªu: 396 triÖuUSD); n¨m 1997 lµ 500 triÖu USD (nhËp siªu: 271 triÖu USD); n¨m 1998 lµ 968,9 triÖu USD (nhËp siªu 378 triÖu USD); n¨m 1999 lµ 869 triÖu (nhËp siªu 244 triÖu USD); 2000 lµ 821 triÖu USD (nhËp siªu kho¶ng 400 triÖu USD); n¨m 2001 lµ 801 triÖu (nhËp siªu 473,3 tr.USD); trong 5 th¸ng 2002 lµ 325 triÖu USD (nhËp siªu 230 triÖu USD).
VÒ c¬ cÊu hµng nhËp khÈu th× nhãm m¸y mãc, thiÕt bÞ; «t«, xe m¸y chiÕm phÇn lín. §iÒu nµy ph¶n ¸nh ®óng ®Þnh híng nhËp khÈu cña ViÖt Nam. NhËp khÈu nhãm xe m¸y vµ phô tïng cã xu híng gi¶m tõ n¨m 2001 do doanh nghiÖp VN chuyÓn sang nhËp khÈu tõ thÞ trêng Trung Quèc vµ mét phÇn ®· tù s¶n xuÊt ®îc trong níc, cô thÓ n¨m 1995 lµ 86,70 triÖu USD; n¨m 1996 lµ 123,04 triÖu USD trong ®ã «t« vµ phô tïng «t« lµ 614,454 ngh×n USD vµ ®Õn n¨m 1997 lµ 90,04 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 96 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 132 triÖu, n¨m 2001 lµ 67 triÖu USD.
B¶ng II –15 : C¬ cÊu nhËp khÈu . (§¬n vÞ : TriÖu USD ).
Tªn hµng
1999
2000
2001
2002
(Th1-Th3)
1
Polyetylen,propylen
82.6
124.0
106.8
31.7
2
S¾t ,thÐp vµ s¶n phÈm cña s¾t thÐp
39.8
56.9
62.2
18.8
3
S¶n phÈm ho¸ häc
31.8
34.3
40.8
15.8
4
Nhiªn liÖu tinh chÕ
33.0
100.9
73.4
14.6
5
Xe m¸y vµ phô tïng
93.2
132.0
67.1
13.4
6
M¸y mãc vµ thiÕt bÞ
18.5
34.4
38.2
12.0
7
Xi m¨ng
2.9
4.1
19.9
9.9
8
Da vµ s¶n phÈm da bß
4.6
7.2
19.4
8.1
9
Ga vµ dÇu má ho¸ láng
9.7
7.6
17.5
7.7
10
S¶n phÈm nhùa
15.0
20.4
20.4
7.7
Tæng kim ng¹ch:
331.2
521.9
465.7
139.8
11
C¸c hµng ho¸ kh¸c
241.6
325.5
335.6
108.9
Tæng kim ng¹ch NK
572.8
847.4
801.3
248.8
Nguån: Vô CATBD Bé thong m¹i.
Nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ Th¸i Lan
Nhãm hµng nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt còng chiÕm kim ng¹ch lín, chñ yÕu lµ: Ph©n bãn, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng.... lµ nh÷ng lo¹i hµng hãa mµ s¶n xuÊt trong níc cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu. N¨m 1996 tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Th¸i Lan nhãm hµng nµy lµ 66,061 triÖu USD t¨ng h¬n 50% so víi møc 44 triÖu USD cña n¨m 1995 vµ n¨m 1997 lµ 70,369 triÖu USD t¨ng 6% so víi cïng kú n¨m 1996, n¨m 1999 lµ 160,6 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 162 triÖu USD, 2001 lµ 155,5 triÖu USD.
Nhãm hµng nguyªn liÖu phôc vô s¶n xuÊt nhËp khÈu tõ Th¸i Lan th× x¨ng dÇu cã kim ng¹ch lín nhÊt: n¨m 1995 lµ 13,10 triÖu USD; n¨m 1996 lµ 32,12 triÖu USD vµ n¨m 1997 lµ 29,48 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 33 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 100,9 triÖu USD, 2001 lµ 73,4 triÖu USD
S¾t thÐp, n¨m 1995, ViÖt Nam nhËp tõ Th¸i Lan lµ 17,2 triÖu USD. Sang n¨m 1996, gi¶m 2,52 lÇn so víi n¨m 1995 ®¹t 6,839 triÖu USD. N¨m 1997, t¨ng lªn nhanh chãng gÊp 4,3 lÇn so víi n¨m 1996 ®¹t 29,497 triÖu USD, n¨m 1998 lµ 10 triÖu USD, n¨m 1999 lµ 39,8 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 57 triÖu USD (80 ngh×n tÊn), 2001 lµ 62,2 triÖu USD. Ngoµi ra cßn cã mét sè hµng ho¸ kh¸c nh: s¶n phÈm nhùa, s¶n phÈm cao su, ho¸ chÊt...
Nh×n chung, chñng lo¹i hµng ho¸ VN xuÊt sang Th¸i Lan kh¸ ®a d¹ng, hµng ho¸ ViÖt Nam ®· t×m ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng Th¸i Lan, ®Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª, thuû s¶n, dÇu th« ... Hµng Th¸i Lan xuÊt sang thÞ trêng ViÖt Nam còng nhiÒu chñng lo¹i vµ ®îc ngêi tiªu dïng ViÖt Nam u thÝch gåm: «t«, xe m¸y c¸c lo¹i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n bãn c¸c lo¹i... Trong ®ã s¾t thÐp c¸c lo¹i chiÕm tû träng cao nhÊt.
2. §Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay
VÒ sè dù ¸n ®Çu t : N¨m 1987, ViÖt Nam ban hµnh luËt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam -luËt ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc coi lµ hÕt søc cëi më cña ViÖt Nam vµ liªn tiÕp c¸c ®iÒu chØnh vµ söa ®æi tõ ®ã ®Õn nay theo híng ngµy cµng më, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ ®Çu t níc ngoµi. ChØ sau ®ã 4 n¨m, n¨m 1991 nh÷ng c«ng ty liªn doanh ®Çu tiªn gi÷a Th¸i Lan vµ ViÖt Nam ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ tÝnh ®Õn 15/7/2002, Th¸i Lan cã 105 dù ¸n ë ViÖt Nam víi vèn ®Çu t lµ 1,052 tû USD ®øng thø 11 trong tæng sè cña 56 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi ®Çu t vµo ViÖt Nam. Con sè nµy vÉn cßn khiªm tèn so víi tiÒm n¨ng cña c¸c nhµ ®Çu t Th¸i Lan.
VÒ h×nh thøc ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam: Phæ biÕn nhÊt lµ h×nh thøc liªn doanh víi 60 dù ¸n, tiÕp ®Õn lµ h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi víi 30 dù ¸n vµ cuèi cïng lµ h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh.
+ 60 dù ¸n díi h×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh cã tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 850 triÖu chiÕm 81,5% tæng sè vèn ®Çu t lµ 1,15 tû USD. Trong sè nµy cã mét sè dù ¸n víi møc vèn cam kÕt cao so víi c¸c dù ¸n kh¸c cña Th¸i Lan, trªn 40 triÖu USD nh: C«ng ty ph¸t triÓn KCN Long B×nh (46,072 triÖu USD) C«ng ty TNHH S.A.S - CTAMD (42,775 triÖu USD), C«ng ty Liªn doanh s¶n xuÊt phô tïng « t«, xe m¸y (40,235 triÖu USD)....
+ Kho¶ng 30 dù ¸n thuéc h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi, víi 192.3 triÖu USD vèn ®¨ng ký, chiÕm 18,4% tæng sè vèn ®Çu t. Trong ®ã, cã hai dù ¸n trong lÜnh vùc ng©n hµng tµi chÝnh (30 triÖu USD ), 11 dù ¸n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm (78.725 triÖuUSD) cßn l¹i lµ c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc kh¸c (83,575 triÖu USD). §Çu t Th¸i Lan tËp trung ®Çu t víi h×nh thøc liªn doanh, c¸c dù ¸n díi h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi chØ chiÕm 18,4% tæng sè vèn ®¨ng ký. Nh vËy, c¸c nhµ ®Çu t Th¸i Lan qu¸ thËn träng, cha m¹nh d¹n ®Çu t vµo c¸c dù ¸n lín víi h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi t¹i ViÖt nam (trõ dù ¸n kh¸ch s¹n Mellia ë phè Lý Thêng KiÖt- Hµ néi).
VÒ quy m« vèn ®Çu t cña tõng dù ¸n: TÝnh b×nh qu©n c¸c dù ¸n nµy kho¶ng 13,3 triÖu USD/1 dù ¸n, so víi c¸c níc ®Çu t trong khu vùc vµo ViÖt Nam th× møc ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam còng ë møc t¬ng ®èi cao. Th¸i Lan hiÖn cã 6 dù ¸n trªn 40 triÖu USD, 23 dù ¸n trªn 15 triÖu USD. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t cña Th¸i Lan ®· vµ ®ang cã xu híng lµm ¨n l©u dµi trªn thÞ trêng ViÖt Nam.
VÒ c¬ cÊu ®Çu t theo ®Þa ph¬ng: HÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t cña Th¸i ®Çu t tËp trung chñ yÕu ë Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngoµi ra cßn cã mét sè tØnh kh¸c nh Qu¶ng ninh, Vòng tµu, Hµ t©y, §µ n½ng.
VÒ lÜnh vùc ®Çu t: C¸c dù ¸n ®Çu t cña Th¸i Lan tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc:
+C«ng nghiÖp chÕ biÕn ( chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc, khai th¸c ®¸ quý, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng ).
+ Kh¸ch s¹n, du lÞch.
+ DÞch vô ng©n hµng.
3 lÜnh vùc nµy chiÕm phÇn lín vèn ®Çu t vµo ViÖt Nam víi 67 dù ¸n víi sè vèn lµ 838,5 triÖu USD.
B¶ng II- 16: §Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan ph©n theo lÜnh vùc.
(§¬n vÞ:TriÖu USD)
LÜnh vùc ®Çu t
Sè dù ¸n
Vèn ®¨ng ký
Tû träng(%)
1
C«ng nghiÖp chÕ biÕn (chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt NVLx©y dùng, khai th¸c ®¸ quý).
43
487,3
46,7
2
Kh¸ch s¹n, du lÞch
17
256,2
24,5
3
DÞch vô ng©n hµng.
7
95
9,1
4
C¸c ngµnh kh¸c.
11
204,5
19,6
Tæng sè:
78
1.043
100
Nguån:Vô CATBD Bé Th¬ng m¹i .
3. Mét sè lÜnh vùc ®Çu t kh¸c
Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn.
C¸c nhµ ®Çu t cña Th¸i Lan ®· ®Çu t 43 dù ¸n thuéc ngµnh nµy vµo ViÖt Nam, víi tæng sè vèn ®Çu t lµ 487,3 triÖu USD, chiÕm 46,7% trong tæng sè vèn ®Çu t cña Th¸i Lan (1,043 tû USD) vµo ViÖt Nam. §iÒu nµy cho thÊy c¸c nhµ ®Çu t Th¸i Lan ®· biÕt tËn dông ®iÓm m¹nh cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn non trÎ cña ViÖt Nam.
DÉn ®Çu trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ ®Çu t chÕ biÕn n«ng h¶i s¶n víi 21 dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t lµ 287 triÖu USD chiÕm 58,8% trong tæng sè vèn ®Çu t cña ngµnh nµy. Trong ®ã cã dù ¸n cña C«ng ty CHAROEN POKIHAND VIETNAM (s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc) víi sè vèn lµ 30 triÖu USD c«ng ty nµy ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng 10/6/1996, c«ng ty PROSER MASTER GROUP-DANANG víi sè vèn 17,9 triÖu USD.... §©y lµ nh÷ng dù ¸n lín trong ngµnh nµy.
TiÕp ®Õn lµ s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng víi 17 dù ¸n vµ vèn ®Çu t lµ 170 triÖu USD, chiÕm 34,9% trong tæng vèn cña ngµnh. Cuèi cïng lµ khai th¸c ®¸ quý víi 5 dù ¸n chiÕm 6,2% trong tæng vèn cña ngµnh vµ ®¹t 30,3 triÖu USD.
B¶ng II-17: §Çu t cña Th¸i Lan trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn.
(§¬n vÞ: TriÖu USD)
LÜnh vùc ®Çu t
Sè dù ¸n
Vèn ®Çu t
ChÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n
21
287
2. S¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng
17
170
3. Khai th¸c ®¸ quý
5
30,3
Tæng:
43
487,3
Nguån: Bé Th¬ng m¹i
Ngµnh kh¸ch s¹n vµ du lÞch.
§©y lµ ngµnh cã sè dù ¸n còng nh vèn ®Çu t lín thø hai cña c¸c nhµ ®Çu t Th¸i Lan vµo ViÖt Nam. Sè dù ¸n cña ngµnh nµy lµ 17 víi sè vèn lµ 256,2 triÖu USD. §©y lµ ngµnh cã tû suÊt lîi nhuËn t¬ng ®èi lín vµ thêi gian thu håi vèn nhanh, nhÊt lµ tiÒm n¨ng du lÞch cña ViÖt Nam lµ rÊt lín, trong khi ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh du lÞch l¹i cha ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t Th¸i Lan ®Çu t m¹nh vµo ngµnh nµy. Tuy nhiªn, sè vèn ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ngµnh nµy cßn h¬i thÊp so víi tiÒm n¨ng vèn cña Th¸i Lan.Dù ¸n ®Çu t lín nhÊt cña Th¸i Lan trong lÜnh vùc nµy lµ dù ¸n x©y dùng kh¸ch s¹n S.A.S CTAMAD- Hµ Néi víi sè vèn ®Çu t 42,775 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 22,629 triÖu USD ®îc cÊp giÊy phÐp ngµy 25/10/1994. Dù ¸n s©n golf §ång M« víi sè vèn 21,875 triÖu USD víi sè vèn ph¸p ®Þnh 21,875 triÖu USD ®îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1993 v.v...
Ngµnh ng©n hµng.
Cã hai dù ¸n trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng víi tæng vèn lµ 30 triÖu USD. C¸c ng©n hµng nµy ho¹t ®éng díi h×nh thøc cho vay c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu vµ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ kh¸c.
Tõ sù ph©n tÝch trªn, th× c¬ cÊu ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam ®· ph¶n ¸nh ®óng c¸ch ®¸nh gi¸ lîi thÕ vµ sù lùa chän híng ®Çu t cña c¸c nhµ kinh doanh Th¸i Lan ®èi víi ViÖt Nam.
§Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam ®îc ®Æc trng b»ng nh÷ng dù ¸n nhá vµ chñ yÕu tËp trung vµo: chÕ biÕn n«ng, h¶i s¶n, s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu x©y dùng, khai th¸c ®¸ quý; kh¸ch s¹n vµ du lÞch; dÞch vô ng©n hµng... Kh«ng cã nh÷ng dù ¸n vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hoÆc n©ng cÊp h¹ tÇng c¬ së. HÇu hÕt c¸c c¹nh tranh cña Th¸i Lan ®Çu t vèn vµo ViÖt Nam ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty nhá víi sè vèn ®Çu t nhá.
§a sè dù ¸n ®Çu t cña Th¸i Lan cã xu híng tËn dông nguån lao ®éng dåi dµo vµ rÎ cña ViÖt Nam (chÕ biÕn vµ dÞch vô kh¸ch s¹n, du lÞch). Mét sè dù ¸n híng vµo viÖc t¹o ®Þa bµn cho ho¹t ®éng kinh doanh l©u dµi vµ cã hiÖu qu¶ (tµi chÝnh, ng©n hµng). VÒ c¬ b¶n, c¬ cÊu c¸c dù ¸n ®Çu t cña Th¸i Lan còng phï hîp víi ®Þnh híng gäi vèn ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam cã t¸c ®éng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ khai th¸c nguån nguyªn liÖu s½n cã cña ViÖt Nam.
Th¸i Lan hiÖn cha cã dù ¸n ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm lîng c«ng nghÖ cao, kü thuËt hiÖn ®¹i vµ cã khèi lîng vèn lín. Cã thÓ gi¶i thÝch ®iÒu nµy b»ng c¸c lý do sau ®©y:
Thø nhÊt, b¶n th©n nÒn kinh tÕ Th¸i Lan còng ®ang cã nhu cÇu ®Çu t ph¸t triÓn lín, ®Æc biÖt lµ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i.
Thø hai, tr×nh ®é c«ng nghÖ kü thuËt, kh¶ n¨ng qu¶n lý... gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan kh«ng c¸ch biÖt nhau nhiÒu.
Thø ba, m«i trêng ®Çu t cña ViÖt Nam còng cßn nhiÒu h¹n chÕ (c¬ s¬ h¹ tÇng yÕu kÐm, hÖ thèng ph¸p lý cha hoµn chØnh...).
Nh vËy, ta nhËn thÊy r»ng kü thuËt bËc cao lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã, cho ®Õn lóc nµy ®Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam chØ cã t¸c dông ®èi víi sù t¨ng trëng kinh tÕ mµ kh«ng cã t¸c ®éng ®èi víi viÖc t¨ng cêng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ c¹nh tranh kinh tÕ cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ.
Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña ViÖt Nam th× viÖc sö dông nh÷ng c«ng nghÖ thÝch hîp ®Ó ngµy cµng t¨ng nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng còng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. V× vËy sù chuyÓn giao c«ng nghÖ theo kiÓu “®µn sÕu bay” tõ Th¸i Lan (vµ c¸c níc ASEAN nãi chung) sang ViÖt Nam còng cã t¸c dông tÝch cùc vµ cÇn ®îc khuyÕn khÝch. TÊt nhiªn ®Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc tÝnh to¸n cho phï hîp víi quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®ang ngµy cµng t¨ng trëng.
Nh×n chung, hiÖn nay c¶ ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®ang tÝch cùc tham gia vµo AFTA, Th¸i Lan sÏ hoµn thµnh lé tr×nh tham gia AFTA vµo n¨m 2003 cßn ViÖt Nam sÏ hoµn thµnh lé tr×nh tham gia AFTA vµo n¨m 2005. C¶ hai níc ®Òu cã nh÷ng ®iÓm m¹nh trong quan hÖ th¬ng m¹i. Ch¼ng h¹n ViÖt Nam lµ mét thÞ trêng hÊp dÉn bëi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, sù phong phó vÒ tµi nguyªn vµ lao ®éng, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, m«i trêng ®Çu t vµ kinh doanh t¬ng ®èi cëi më, thÞ trêng néi ®Þa gÇn 80 triÖu d©n víi søc mua ngµy cµng gia t¨ng theo ®µ t¨ng trëng kinh tÕ. Cßn Th¸i Lan ®ang ®îc tù do ho¸ nhiÒu h¬n so víi tríc ®©y.Th¸i Lan ®ang tiÕp tôc c¶i c¸ch thuÕ b¾t ®Çu tõ n¨m 1995. C¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh tõ ®Çu n¨m 1995 cho phÐp gi¶m møc thuÕ tèi ®a tõ 100% xuèng cßn 30% ®èi víi phÇn lín c¸c mÆt hµng. Tõ th¸ng 1/1996, Bé tµi chÝnh Th¸i Lan ®· c«ng bè thùc hiÖn gi¶m thuÕ cho 5524 mÆt hµng n«ng phÈm cha chÕ biÕn víi møc gi¶m tèi ®a lµ 25%. Th¸i Lan còng sÏ gi¶m bít c¸c thñ tôc thu thuÕ vµ ¸p dông mét hÖ thèng nhËp khÈu ®Æc biÖt cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c níc ASEAN. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ lµm cho thÞ trêng më cöa h¬n ®èi víi hµng ho¸ níc ngoµi, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cha qua chÕ biÕn cña ViÖt Nam.
MÆc dï hai níc cã chung mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc song vÒ c¬ b¶n hai nÒn kinh tÕ cã nh÷ng kh¶ n¨ng bæ sung cho nhau. NÒn kinh tÕ Th¸i Lan ë mét tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n vµ mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu cña Th¸i Lan ®ang mÊt dÇn lîi thÕ so s¸nh do gi¸ lao ®éng t¨ng, sù khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn, trong khi ®ã ViÖt Nam l¹i ®ang cã nh÷ng lîi thÕ nµy.
Nh vËy, Th¸i Lan cã thÓ lµ thÞ trêng cho nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu hiÖn nay cña ViÖt Nam vµ trong t¬ng lai nh÷ng mÆt hµng chÕ t¹o cñaTh¸i Lan víi mét tr×nh ®é kh«ng qu¸ cao th× chóng ta còng sÏ s¶n xuÊt ®îc.
§èi víi c¸c mÆt hµng mµ hai níc cïng xuÊt khÈu ra thÞ trêng thÕ giíi còng cã thÓ gãp phÇn lµm t¨ng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ViÖt Nam-Th¸i Lan th«ng qua nh÷ng h×nh thøc hîp t¸c th¬ng m¹i gia c«ng, chiÕm lÜnh thÞ trêng. Hµng xuÊt khÈu cña Th¸i Lan ®· cã chç ®øng v÷ng trªn thÞ trêng nh Mü, T©y ¢u, NhËt. C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ th«ng qua c¸c b¹n hµng Th¸i Lan ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ trêng ®ã.
Cïng víi qu¸ tr×nh tù do th¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh ®Çu t trùc tiÕp cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam víi c¸c h×nh thøc ®Çu t, hîp t¸c s¶n xuÊt gi÷a hai níc sÏ ph¸t triÓn, bu«n b¸n néi bé ngµnh sÏ t¨ng lªn.
Tãm l¹i quan hÖ th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan trong thêi gian qua cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc míi, doanh nghiÖp hai níc ngµy cµng hiÓu biÕt lÉn nhau h¬n, ®Æc biÖt ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, nªn quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc ASEAN, trong ®ã cã Th¸i Lan ngµy cµng gÇn gòi vµ hç trî lÉn nhau.
4. §¸nh gi¸ quan hÖ Kinh tÕ - Th¬ng m¹i ViÖt Nam - Th¸i Lan
Quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ngµy cµng æn ®Þnh vµ më ®êng cho c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn. ViÖt Nam lu«n u tiªn vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i víi Th¸i Lan lªn hµng ®Çu. Trong con m¾t c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th× Th¸i Lan kh«ng chØ lµ níc cïng khu vùc, cïng khèi kinh tÕ ASEAN mµ nÒn kinh tÕ cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam lu«n ®¸nh gi¸ cao tiÒm n¨ng kinh tÕ cña Th¸i Lan vµ kh¼ng ®Þnh trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cã mét sù phï hîp s©u s¾c, hç trî tèt cho nhau cïng ph¸t triÓn.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn ®Þnh nµy ViÖt Nam lu«n coi träng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp Th¸i Lan tíi lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. ViÖt Nam s½n sµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c«ng ty Th¸i Lan c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c c«ng ty níc kh¸c t¹i thÞ trêng ViÖt Nam.
VÒ phÝa Th¸i Lan, c¸c doanh nghiÖp Th¸i Lan ph¶i nh×n l¹i c¸c mèi lîi lín t¹i thÞ trêng ViÖt Nam r¬i vµo c¸c c«ng ty NhËt, Mü, T©y §øc do thiÕu sù nç lùc t¹i thÞ trêng ViÖt Nam. Díi søc Ðp cña giíi doanh nghiÖp, chÝnh phñ Th¸i Lan ®· cã nhiÒu c¶i c¸ch ®¸ng kÓ vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i giao còng nh chÝnh s¸ch kinh tÕ - th¬ng m¹i víi ViÖt Nam ®Ó ®¶m b¶o thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña Th¸i Lan vµo thÞ trêng ViÖt Nam.
C¸c quan hÖ ngo¹i giao lµm nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho c¸c quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ph¸t triÓn. Sù ra ®êi cña c¸c hiÖp ®Þnh ®· phÇn nµo minh chøng cho sù ph¸t triÓn nµy. Bªn c¹nh ®ã kim ng¹ch trao ®æi th¬ng m¹i gi÷a hai níc t¨ng rÊt cao, víi tèc ®é tõ 100% ®Õn 200% mçi n¨m.
Ngoµi ra ViÖt Nam vµ Th¸i Lan lµ hai níc nhÊt nh× vÒ xuÊt khÈu g¹o nªn gÆp nhau trong yªu cÇu tù nhiªn vÒ viÖc phèi hîp chÝnh s¸ch gi¶ c¶ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu níc m×nh. VÒ chñng lo¹i hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt sang Th¸i Lan kh¸ ®a d¹ng gåm: Cµ phª, g¹o, h¶i s¶n, hµng dÖt may, rau qu¶, than ®¸... nh×n chung hµng ho¸ ViÖt Nam ®· t×m ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng Th¸i Lan ®Æc biÖt lµ mÆt hµng cµ phª. Cßn hµng ho¸ Th¸i Lan xuÊt sang thÞ trêng ViÖt Nam gåm: «t«, xe m¸y c¸c lo¹i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, xi m¨ng, ph©n bãn c¸c lo¹i... Trong ®ã s¾t thÐp c¸c lo¹i chiÕm tû träng cao nhÊt.
VÒ ®Çu t cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam tÝnh ®Õn gi÷a n¨m 2002 Th¸i Lan ®· ®Çu t vµo ViÖt Nam 105 dù ¸n víi sè vèn lµ 1,052 tû USD ®øng thø 3 trong c¸c níc ASEAN sau Singalore, Malaysia.
Trong c¸c dù ¸n phÇn lín lµ dù ¸n võa vµ nhá, chñ yÕu trong c¸c lÜnh vùc chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng (s¬n têng, tÊm lîp. thiÕt bÞ vÖ sinh...) l¾p r¸p xe m¸y, vµ x©y dùng kh¸ch s¹n sÏ phÊn ®Êu c¶ trong lÜnh vùc ®iÖn tö. Bíc ph¸t triÓn míi lµ b¾t ®Çu Th¸i Lan cã nh÷ng dù ¸n t¬ng ®èi lín nh khu x©y dùng h¹ tÇng c«ng nghiÖp Pang Pa K«ng t¹i §ång Nai (Industrial Park), liªn doanh x©y dùng kh¸ch s¹n 5 sao vµ trung t©m th¬ng m¹i cña S.A.A t¹i Hµ Néi.
Trong lÜnh vùc ng©n hµng, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ chi nh¸nh cña 7 ng©n hµng Th¸i Lan t¹i ViÖt Nam ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc hîp t¸c kinh tÕ. Ch¬ng tr×nh hîp t¸c ph¸t triÓn 1995 -1997 víi c¸c lÜnh vùc u tiªn lµ y tÕ, gi¸o dôc - ®µo t¹o, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i... ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan.
Th«ng qua c¸c dù ¸n ®Çu t cña Th¸i Lan, ViÖt Nam ®· tiÕp thu ®îc nh÷ng c«ng nghÖ, c¸c kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh vµ ®· gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng tr¨m ngh×n lao ®éng. Cïng víi xÝ nghiÖp liªn doanh, sè lîng c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ®· t¨ng lªn nhanh chãng thÓ hiÖn sù hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam Th¸i Lan ngµy cµng ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn trong thêi gian qua ,quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹iViÖt Nam-Th¸i Lan vÉn cßn nh÷ng tån t¹i sau :
Kim ng¹ch xuÊt khÈu gi÷a hai níc cßn thÊp cha ph¶n ¸nh ®óng tiÒm n¨ng cña hai bªn.ViÖt Nam vÉn lµ níc nhËp siªu lín hµng ho¸ cña Th¸i Lan vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan cßn lªn xuèng bÊp bªnh.
M«i trêng ®Çu t cña ViÖt Nam cßn cã møc ®é rñi ro cao, thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p nªn c¸c nhµ ®Çu t cña Th¸i Lan cha thùc sù tin vµo chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t cña ViÖt Nam.
Ch¬ng III
TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ - th¬ng m¹i ViÖt Nam -Th¸i Lan trong thêi gian tíi
I. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i lan vµ ViÖt nam hiÖn nay
1. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Th¸i lan
ChÝnh phñ Th¸i lan lu«n x¸c ®Þnh: híng ra bªn ngoµi lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Môc tiªu kinh tÕ ®èi ngo¹i Th¸i lan cã nh÷ng néi dung sau:
VÒ chÝnh s¸ch ®Çu t: Më réng h¬n ph¹m vi ®Çu t cho c¸c nhµ ®Çu t quèc tÕ. Nh÷ng lÜnh vùc "bÞ cÊm", ch¼ng h¹n nh lÜnh vùc tµi chÝnh tríc kia, nay c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc phÐp ®Çu t.
TiÕp tôc khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc kü thuËt cao vµ khuyÕn khÝch ®Çu t gi¸n tiÕp qua viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t tham gia nhiÒu h¬n vµo thÞ trêng chøng kho¸n.
Híng dÉn t¹o thªm ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t Th¸i lan ®Çu t ra níc ngoµi, ®Æc biÖt ®Çu t sang c¸c níc l¸ng giÒng. TriÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t trong lÜnh vùc n¨ng lîng, giao th«ng.
VÒ chÝnh s¸ch c¬ cÊu:
TiÕp tôc thùc hiÖn chñ tr¬ng._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- dttotnghiep.doc
- Mucluc.doc