Tài liệu Tình hình xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong thời gian gần đây – Thực trạng và giải pháp: ... Ebook Tình hình xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong thời gian gần đây – Thực trạng và giải pháp
79 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1311 | Lượt tải: 1
Tóm tắt tài liệu Tình hình xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong thời gian gần đây – Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc Lôc
Ch¬ng I
VÞ trÝ, vai trß cña xuÊt khÈu thuû s¶n §èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam.
I./ Tæng quan vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.
1. Nguån lîi thuû s¶n ViÖt Nam.
2. Vµi nÐt vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.
II./ VÞ trÝ, vai trß cña xuÊt khÈu thuû s¶n trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.
1. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò t¨ng trëng kinh tÕ.
2. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
3. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò x· héi.
III./ Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ níc ViÖt Nam ®èi víi ngµnh thuû s¶n vµ xuÊt khÈu thuû s¶n.
Ch¬ng II
T×nh h×nh xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y.
I./ T×nh h×nh thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi.
1. §Æc ®iÓm thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi.
2. T×nh h×nh nhu cÇu thuû s¶n trªn thÞ trêng thÕ giíi.
3. Bu«n b¸n thuû s¶n thÕ giíi.
4. Nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn thuû s¶n ViÖt Nam.
II./ Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam.
1. M¹ng líi xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam.
2. ThÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam.
a. ThÞ trêng Mü.
b. ThÞ trêng NhËt B¶n.
c. ThÞ trêng Trung Quèc vµ Hång K«ng.
d. ThÞ trêng EU.
e. C¸c thÞ trêng kh¸c.
3. MÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam.
4. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu thuû s¶n.
a. Sè lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu.
b. HiÖu qu¶ xuÊt khÈu.
III./ §¸nh gi¸ ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña viÖt Nam giai ®o¹n 1995-2002 vµ t¸c ®éng tíi c¸c mÆt cña X· Héi.
1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc.
2. Nh÷ng mÆt cßn tån t¹i.
Ch¬ng iii
Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m ®Èy M¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam.
I. Môc tiªu vµ ph¬ng híng xuÊt khÈu thuû s¶n Cña ViÖt Nam.
1. Môc tiªu
a. Môc tiªu chung.
b. Môc tiªu ®Õn n¨m 2005.
c. Môc tiªu ®Õn 2010.
2. Ph¬ng híng xuÊt khÈu thuû s¶n.
II./ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam.
1. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nguyªn liÖu.
2. Quy ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm chñ yÕu g¾n chÆt chÏ víi chÕ biÕn vµ thÞ trêng tiªu thô.
3. C¶i tiÕn chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh hµng thuû s¶n xuÊt khÈu.
4. X©y dùng c¬ cÊu mÆt hµng thuû s¶n hîp lý vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao, x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t nh»m ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh c¶u tõng ®Þa ph¬ng vµ vïng l·nh thæ.
5. VÒ thÞ trêng: x©y dùng c¬ cÊu thÞ trêng theo híng ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®a d¹ng ho¸ b¹n hµng; gi¶m dÇn tû träng c¸c thÞ trêng trung gian, t¨ng nhanh tû träng c¸c thÞ trêng tiªu thô trùc tiÕp, cã nhu cÇu thuû s¶n lín.
6. Mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n
7. §a d¹ng ho¸ c¸c doanh ng hiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu, vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng thøc mua b¸n quèc tÕ.
8. T¨ng cêng ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
9. §Çu t.
Lêi nãi ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ cña ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi híng tíi thÕ kû XXI, kh«ng mét quèc gia nµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh mµ kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. §iÒu ®ã kh«ng lo¹i trõ ®èi víi ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VIII, IX tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ®êng lèi ®æi míi vµ më cöa nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ (CNH_H§H) híng m¹nh vµo xuÊt khÈu.
§Ó t¨ng xuÊt khÈu thêi gian tíi, ViÖt Nam chñ tr¬ng kÕt hîp xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ ®Êt níc cã lîi thÕ t¬ng ®èi (nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng: hµng n«ng l©m thuû s¶n, kho¸ng s¶n, nhiªn liªô vµ hµng dÖt may) vµ mét sè hµng cã hµm lîng kü thuËt c«ng nghÖ cao bao gåm « t«, xe m¸y, hµng ®iÖn tö vµ dÞch vô phÇn mÒm...
Hµng thuû s¶n lµ mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy n¨m1996 ®¹t 670 triÖu USD, ®Õn n¨m 1997 ®· t¨ng lªn 776 triÖu USD. §Æc biÖt n¨m 2000 xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã bíc nh¶y vät, vît qua ngìng 1 tû USD, ®¹t møc 1,479 tû USD vµ n¨m 2002 ®¹t møc 2,023 tû USD chiÕm h¬n 10% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Theo tæng côc thèng kª, thuû s¶n lµ mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín thø ba sau dÇu th« vµ dÖt may. Theo dù kiÕn trong thêi gian tíi, sÏ cã sù thay ®æi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh yÕu cña ViÖt Nam, nhng thuû s¶n vÉn lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu lín cña ®Êt níc.
§iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh ngµnh thuû s¶n gi÷ mét vai trß quan träng trong c¬ cÊu tæng s¶n phÈm quèc néi cña ViÖt Nam. Ngoµi ra ngµnh thuû s¶n cßn gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu ng d©n, ®¶m b¶o an ninh x· héi cho ®Êt níc còng nh gãp phÇn tho¶ m·n nhu cÇu thùc phÈm ngµy cµng t¨ng cña thÞ trêng néi ®Þa. Vµ còng gièng nh bÊt cø mét quèc gia nµo, ngµnh thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ “nh¹y c¶m” nªn vai trß cña qu¶n lý nhµ níc lµ kh«ng thÓ thiÕu .
NhËn biÕt ®îc tÇm quan träng cña xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam trong thêi gian tíi, t«i ®· chän nghiªn cøu ®Ò tµi "T×nh h×nh xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y – Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p". Trong bµi viÕt nµy t«i sÏ ®Ò cËp ®Õn mét vµi vÊn ®Ò chñ yÕu cã tÝnh hÖ thèng víi tÇm nh×n chiÕn lîc vÒ tiÒm n¨ng vµ triÓn väng cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam trong t¬ng lai còng nh ®Þnh híng vµ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu mÆt hµng thuû s¶n ra thÞ trêng thÕ giíi.
Tuy nhiªn, do tr×nh ®é viÕt cña t«i cßn cã nhiÒu h¹n chÕ cho nªn ®Ò tµi sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong muèn nhËn ®îc sù gãp ý, chØ b¶o cña c¸c thÇy c« vµ b¹n bÌ ®Ó t«i cã nh÷ng tiÕn bé h¬n sau nµy.
Ch¬ng I
VÞ trÝ, vai trß cña xuÊt khÈu thuû s¶n §èi víi
sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam
ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng tµi nguyªn biÓn phong phó: DÇu khÝ, thuû s¶n, dÞch vô hµng h¶i, du lÞch, tµi nguyªn kho¸ng s¶n ven biÓn… ®Æc biÖt thuû s¶n ®·, ®ang vµ sÏ cã vai trß ngµy cµng quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Khi ®Êt níc b¾t ®Çu thêi kú ®æi míi, c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n kh«ng cßn ®îc bao cÊp trong khi thÞ trêng truyÒn thèng lµ c¸c níc khèi x· héi chñ nghÜa bÞ mÊt, nh÷ng yÕu kÐm cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh cµng béc lé râ. C«ng nghÖ l¹c hËu, s¶n phÈm chñ yÕu lµ d¹ng s¬ chÕ, xuÊt khÈu hÇu nh lÖ thuéc hoµn toµn vµo thÞ trêng NhËt….
Kinh tÕ thÕ giíi ngµy nay ®· ®¹t ®Õn sù ph¸t triÓn cao díi sù t¸c ®éng m¹nh cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ chÞu ¶nh hëng kh«ng nhá bëi xuÊt khÈu. Trªn con ®êng ®æi míi kinh tÕ, ViÖt Nam ®· nhanh chãng n¾m b¾t ®îc xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan nµy, tõ ®ã nhËn thøc ®îc nh÷ng tiÒm n¨ng quý gi¸ cña ®Êt níc lµ yÕu tè quan träng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sím ®a ViÖt Nam hoµ nhËp víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nµy, §¶ng vµ Nhµ níc cïng c¸c c¬ quan h÷u quan ®· ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn, tiÕp tôc gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
I./ Tæng quan vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.
1. Nguån lîi thuû s¶n ViÖt Nam.
ViÖt Nam cã 3260 km bê biÓn tõ Mãng C¸i ®Õn Hµ Tiªn, tr¶i qua 13 vÜ ®é, tõ 8o23' b¾c ®Õn 21o39' b¾c. DiÖn tÝch vïng néi thuû vµ l·nh h¶i cña ViÖt Nam réng 226.000 km2 vµ vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh tÕ trªn 1 triÖu km2, réng gÊp 3 lÇn diÖn tÝch ®Êt liÒn.
Trong vïng biÓn ViÖt Nam cã trªn 4000 hßn ®¶o, trong ®ã cã nhiÒu ®¶o lín nh C« T«, B¹ch Long VÜ, C¸t Bµ, Hßn Mª, Phó QuÝ, C«n §¶o, Phó Quèc, v.v... cã c d©n sinh sèng, lµ n¬i cã tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch ®ång thêi ®·, ®ang vµ sÏ ®îc x©y dùng thµnh mét tuyÕn c¨n cø cung cÊp c¸c dÞch vô hËu cÇn, trung chuyÓn s¶n phÈm cho ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n, ®ång thêi lµm n¬i tró ®Ëu cho tµu thuyÒn trong mïa b·o giã.
Trong vïng biÓn cã nhiÒu vÞnh, vông, ®Çm, ph¸, cöa s«ng, ch»ng h¹n vÞnh H¹ Long, vÞnh B¸i Tö Long, vÞnh Cam Ranh, ph¸ Tam Giang, v.v... vµ trªn 400 ngh×n hÐcta rõng ngËp mÆn, lµ nh÷ng khu vùc ®Çy tiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn giao th«ng, du lÞch, ®ång thêi còng rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn nu«i, trång thuû s¶n vµ t¹o n¬i tró ®Ëu cho tµu thuyÒn ®¸nh c¸.
VÒ mÆt kü thuËt trong lÜnh vùc khai th¸c h¶i s¶n, ngêi ta thêng chia vïng biÓn níc ta thµnh 4 vïng nhá, nhiÒu khi còng ghÐp thµnh 3 vïng, ®ã lµ vïng biÓn B¾c Bé, vïng biÓn miÒn Trung vµ vïng §«ng - T©y Nam Bé. Vïng biÓn B¾c Bé vµ §«ng - T©y Nam Bé cã ®é s©u kh«ng lín, ®é dèc nÒn ®¸y nhá, trªn 50% diÖn tÝch vïng biÓn cã ®é s©u nhá h¬n 50m. Vïng biÓn miÒn Trung cã nÐt kh¸c biÖt lín víi c¸c vïng trªn, mang ®Æc tÝnh biÓn s©u, nÒn ®¸y rÊt dèc.
BiÓn ViÖt Nam cã trªn 2.000 loµi c¸, trong ®ã kho¶ng 130 loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ míi nhÊt, tr÷ lîng c¸ biÓn trong toµn vïng biÓn lµ 4,2 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n lîng cho phÐp khai th¸c lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m, bao gåm 850 ngh×n tÊn c¸ ®¸y, 700 ngh×n tÊn c¸ næi nhá, 120 ngh×n tÊn c¸ næi ®¹i d¬ng.
Bªn c¹nh c¸ biÓn cßn nhiÒu nguån lîi tù nhiªn nh trªn 1.600 loµi gi¸p x¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c 50 - 60 ngh×n tÊn/n¨m, cã gi¸ trÞ cao lµ t«m biÓn, t«m hïm vµ t«m mò ni, cua, ghÑ; kho¶ng 2.500 loµi ®éng vËt th©n mÒm, trong ®ã cã ý nghÜa kinh tÕ cao nhÊt lµ mùc vµ b¹ch tuéc (cho phÐp khai th¸c 60 - 70 ngh×n tÊn/n¨m); h»ng n¨m cã thÓ khai th¸c tõ 45 ®Õn 50 ngh×n tÊn rong biÓn cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh rong c©u, rong m¬ v.v... Bªn c¹nh ®ã, cßn rÊt nhiÒu loµi ®Æc s¶n quÝ nh bµo ng, ®åi måi, chim biÓn vµ cã thÓ khai th¸c v©y c¸, bãng c¸, ngäc trai, v.v...
BÞ chi phèi bëi ®Æc thï cña vïng biÓn nhiÖt ®íi, nguån lîi thuû s¶n níc ta cã thµnh phÇn loµi ®a d¹ng, kÝch thíc c¸ thÓ nhá, tèc ®é t¸i t¹o nguån lîi cao. ChÕ ®é giã mïa t¹o nªn sù thay ®æi c¨n b¶n ®iÒu kiÖn h¶i d¬ng häc, lµm cho sù ph©n bè cña c¸ còng thay ®æi râ rµng, sèng ph©n t¸n víi quy m« ®µn nhá. Tû lÖ ®µn c¸ nhá cã kÝch thíc díi 5 x 20m chiÕm tíi 82% sè ®µn c¸, c¸c ®µn võa (10 x 20m) chiÕm 15%, c¸c ®µn lín (20 x 50m trë lªn) chØ chiÕm 0,7% vµ c¸c ®µn rÊt lín (20 x 500m) chØ chiÕm 0,1% tæng sè ®µn c¸. Sè ®µn c¸ mang ®Æc ®iÓm sinh th¸i vïng gÇn bê chiÕm 68%, c¸c ®µn mang tÝnh ®¹i d¬ng chØ chiÕm 32%.
Ph©n bè tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y tËp trung chñ yÕu ë vïng biÓn cã ®é s©u díi 50m (56,2%), tiÕp ®ã lµ vïng s©u tõ 51 - 100m (23,4%). Theo sè liÖu thèng kª, kh¶ n¨ng cho phÐp khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam bao gåm c¶ c¸ næi vµ c¸ ®¸y ë khu vùc gÇn bê cã thÓ duy tr× ë møc 600.000 tÊn/n¨m. NÕu kÓ c¶ c¸c h¶i s¶n kh¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c æn ®Þnh ë møc 700.000 tÊn/n¨m, thÊp h¬n so víi s¶n lîng ®· khai th¸c ë khu vùc nµy h»ng n¨m trong mét sè n¨m qua. Trong khi ®ã, nguån lîi vïng xa bê cßn lín, cha khai th¸c hÕt.
Theo vïng vµ theo ®é s©u, nguån lîi c¸ còng kh¸c nhau. Vïng biÓn §«ng Nam Bé cho kh¶ n¨ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê lín nhÊt, chiÕm 49,7% kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ níc, tiÕp ®ã lµ VÞnh B¾c Bé (16,0%), biÓn miÒn Trung (14,3%), T©y Nam Bé (11,9%), c¸c gß næi (0,15%), c¸ næi ®¹i d¬ng (7,1%),
2. Vµi nÐt vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.
ViÖc khai th¸c c¸c nguån lîi thuû s¶n ®Ó phôc vô nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng cña con ngêi nh lµm thùc phÈm, ®å trang søc, thuèc ch÷a bÖnh, ... ®· cã tõ l©u ®êi cïng víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ViÖt Nam. Tuy vËy, tr¶i qua hµng ngh×n n¨m, nghÒ c¸ ViÖt Nam, tríc hÕt lµ nghÒ ®¸nh b¾t c¸ vÉn mang nÆng nÐt ®Æc trng cña mét nÒn s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc vµ chØ ®ãng vai trß mét nghÒ phô cho d©n c. M·i cho ®Õn nöa ®Çu cña thÕ kû nµy, nghÒ c¸ vÉn hÕt søc th« s¬, l¹c hËu vµ cha ®îc xem nh mét ngµnh kinh tÕ.
§Õn ngµy 5 th¸ng 10 n¨m 1961, ChÝnh phñ níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ban hµnh NghÞ ®Þnh 150 CP quy ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Tæng côc Thuû s¶n. §©y lµ thêi ®iÓm ra ®êi cña ngµnh Thuû s¶n ViÖt Nam nh mét chÝnh thÓ ngµnh kinh tÕ - kü thuËt cña ®Êt níc, ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn vÒ khai th¸c, nu«i trång, hËu cÇn dÞch vô, chÕ biÕn, nghiªn cøu khoa häc vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn. Còng trong thêi kú ®ã, nghÒ c¸ phÝa Nam ®îc qu¶n lý bëi Nha Ng nghiÖp thuéc chÝnh quyÒn Sµi Gßn.
Tõ khi thµnh lËp c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ®Çu tiªn cña ngµnh vµ còng chÝnh lµ thêi ®iÓm ra ®êi cña mét ngµnh kinh tÕ - kü thuËt míi cña ®Êt níc, ®Õn n¨m 2000, ngµnh Thuû s¶n ®· ®i qua chÆng ®êng 40 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh. §ã lµ mét chÆng ®êng dµi víi nhiÒu th¨ng trÇm, biÕn ®éng. Song ®øng vÒ gãc ®é tæng quan, cã thÓ chia thµnh 2 thêi kú chÝnh.
Thêi kú thø nhÊt, tríc n¨m 1980, ngµnh Thuû s¶n ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n vÉn lµ mét ngµnh kinh tÕ tù cÊp, tù tóc, thiªn vÒ khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã cña thiªn nhiªn theo kiÓu "h¸i, lîm" : C¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung kÐo dµi, tiªu thô theo c¸ch giao nép s¶n phÈm ®· khiÕn chóng ta quen ®¸nh gi¸ thµnh tÝch theo tÊn, theo t¹, bÊt kÓ gi¸ trÞ, triÖt tiªu tÝnh hµng ho¸ cña s¶n phÈm. §iÒu ®ã dÉn tíi sù suy kiÖt cña c¸c ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt, ®a ngµnh tíi bê vùc suy tho¸i vµo cuèi nh÷ng n¨m 70.
Thêi kú thø hai, tõ n¨m 1980 ®Õn nay, ®îc më ®Çu b»ng chñ tr¬ng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ thö nghiÖm c¬ chÕ "Tù c©n ®èi, tù trang tr¶i" mµ thùc chÊt lµ chó träng n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm lµm ra nh»m t¹o nguån ®Çu t ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ®· t¹o nguån ®éng lùc míi cho sù ph¸t triÓn. Ngµnh Thuû s¶n cã thÓ coi lµ mét ngµnh tiªn phong trong qu¸ tr×nh ®æi míi, chuyÓn híng sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta. Trong qu¸ tr×nh ®ã, tõ nh÷ng nghÒ s¶n xuÊt nhá bÐ, ngµnh ®· cã vÞ thÕ xøng ®¸ng vµ ®Õn n¨m 1993 ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc chÝnh thøc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt níc. Tæng s¶n lîng thuû s¶n ®· vît qua ngìng 1 triÖu tÊn vµo n¨m 1990. §Æc biÖt, níc ta ®· ®øng vµo hµng ngò nh÷ng níc cã s¶n lîng khai th¸c h¶i s¶n trªn 1 triÖu tÊn kÓ tõ n¨m 1997. Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®· vît qua møc 500 triÖu ®«la n¨m 1995 vµ ®Õn n¨m 2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 2.023 tû USD. So víi n¨m 1980, ®Õn n¨m 2002 tæng s¶n lîng t¨ng gÊp 6 lÇn, cßn gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tíi 180 lÇn. (Xem B¶ng1.1)
B¶ng 1.1: B¶ng tæng kÕt mét sè chØ tiªu cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam
N¨m
Tæng s¶n lîng thñy s¶n (tÊn)
S¶n lîng khai th¸c h¶i s¶n (tÊn)
S¶n lîng nu«i thñy s¶n (tÊn)
Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (1.000 USD)
Tæng sè tµu thuyÒn (chiÕc)
DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû s¶n (ha)
Sè lao ®éng (1.000 ngêi)
1990
1.019.000
709.000
310.000
205.000
72.723
491.723
1.860
1991
1.062.1630
714.253
347.910
262.234
72.043
489.833
2.100
1992
1.097.830
746.570
351.260
305.630
83.972
577.538
2.350
1993
1.116.169
793.324
368.604
368.435
93.147
600.000
2.570
1994
1.211.496
878.474
333.022
458.200
93.672
576.000
2.810
1995
1.344.140
928.860
415.280
550.100
95.700
581.000
3.030
1996
1.373.500
962.500
411.000
670.000
97.700
585.000
3.120
1997
1.570.000
1.062.000
481.000
776.000
71.500
600.000
3.420
1998
1.668.530
1.130.660
537.870
858.600
71.799
626.330
3.560
1999
1.827.310
1.212.800
614.510
971.120
73.397
630.000
3.570
2000
2.773.585
1.787.200
986.358
1470.00
73.976
810.420
3.623
2001
3.320.754
2.187.700
1.133.054
1760.00
74.253
879.640
3.790
2002
3.816.981
2.342.540
1.474.441
2023.00
74.824
896.253
3.980
Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt h»ng n¨m cña Bé Thñy s¶n
II./ VÞ trÝ, vai trß cña XuÊt khÈu thuû s¶n trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.
1. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò t¨ng trëng kinh tÕ.
Tõ l©u thuû s¶n ®· ®îc coi lµ mét ngµnh hµng thiÕt yÕu vµ ®ù¬c a chuéng tiªu dïng ë rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Víi 3260 km bê biÓn vµ vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh tÕ réng trªn 1 triÖu c©y sè vu«ng níc ta cã mét vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn u ®·i gióp thuËn lîi cho viÖc khai th¸c, nu«i trång thuû s¶n. MÆc dï cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ c¸c nguån lîi, ®Æc biÖt lµ ngoµi kh¬i, nhng theo sè liÖu thèng kª hµng n¨m cho thÊy ViÖt Nam khai th¸c ®îc kho¶ng 1,2-1,4 triÖu tÊn thuû s¶n. Trong ®ã ngoµi c¸ cßn cã kho¶ng 50-60 ngh×n tÊn t«m biÓn, 30-40 ngh×n tÊn mùc vµ nhiÒu ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.
XuÊt ph¸t tõ tiÒm n¨ng thiªn nhiªn to lín, ta thÊy ®îc vai trß quan träng cu¶ ngµnh thuû s¶n trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . §Æc biÖt trong 15 n¨m qua víi nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh chãng, s¶n lîng khai th¸c vµ gÝa trÞ xuÊt khÈu t¨ng m¹nh, ngµnh thuû s¶n ngµy cµng ®îc x¸c ®Þnh râ lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ lµ mét trong nh÷ng híng u tiªn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay.
C¸c kÕt qu¶ trong qu¸ khø ®· cho thÊy nghÒ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n cã vai trß quan träng nh thÕ nµo trong viÖc hç trî c«ng ¨n viÖc lµm ë vïng n«ng th«n. Nã còng ®· chøng minh tiÒm n¨ng cña ngµnh thuû s¶n ®ãng gãp cho thu nhËp ngo¹i tÖ vµ th¬ng m¹i quèc tÕ. Theo b¸o c¸o cña Bé Thñy s¶n, trong kho¶ng 10 n¨m qua, lao ®éng thuû s¶n còng ®· t¨ng lªn gÇn 10 lÇn: tõ 380.000 ngêi vµo n¨m 1980 lªn 3.350.000 ngêi vµo n¨m 1998 vµ ®Õn n¨m 2002 lµ 3.980.000 ngêi. N¨m 2002, víi tæng s¶n lîng 3.816.981 tÊn thuû s¶n, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2.022 tû ®«la. Theo tµi liÖu trªn trang web cña Bé Thuû s¶n www.vasep.com.vn.
Nh÷ng n¨m qua lµ giai ®o¹n t¨ng trëng liªn tôc cña ngµnh thuû s¶n trªn mäi mÆt. Ngoµi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t, ®æi míi qu¶n lý nh»m t¹o ra s¶n phÈm b¾t kÞp víi yªu cÇu cña c¸c thÞ trêng nhËp khÈu, Bé Thñy s¶n ®· cïng c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i, tiÕp thÞ. Ngµnh thuû s¶n chñ ®éng tæ chøc ®oµn doanh nghiÖp ®i t×m kiÕm kh¸ch hµng, tham gia c¸c héi chî quèc tÕ lín vÒ thuû s¶n ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, tiÕp xóc giao lu t×m ®èi t¸c míi. B»ng c¸ch ®ã, ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam vÉn duy tr× ®îc tèc ®é t¨ng trëng ngay c¶ trong nh÷ng thêi kú khã kh¨n nhÊt, nh thêi kú khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc 1998 còng ®¹t møc t¨ng 10%.
B¶ng 1.2. TØ lÖ ®ãng gãp GDP cña c¸c ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 2002.
C¸c lÜnh vùc kinh tÕ
Tû lÖ trong
GDP (%)
Møc ®ãng gãp
(ngh×n tû VND).
N«ng nghiÖp (kÓ c¶ thuû s¶n)
25,3
112,9
C«ng nghiÖp, x©y dùng
36.6
157,3
DÞch vô
38,1
183,9
GDP
100,0
454,1
Nguån: Bé Th¬ng m¹i, Tæng côc thèng kª.
Ngµnh thuû s¶n thùc sù lµ mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän ®ãng gãp 7% GDP, dù tÝnh ®Õn n¨m 2010 sÏ thu hót kho¶ng 4,4 triÖu lao ®éng trong c¶ níc. Ngoµi ra, ngµnh thuû s¶n còng gãp phÇn ®¶m b¶o an ninh quèc phßng trªn vïng biÓn cña Tæ quèc.
Bªn c¹nh ®ã ngµnh thuû s¶n ®ãng gãp kh¸ m¹nh mÏ vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung cña ViÖt Nam. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n lµ 2,022 tû USD, chiÕm 10,24% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, chØ sau xuÊt khÈu dÇu th« 3,501 tû USD vµ dÖt may 2,592 tû USD B¸o c¸o chÝnh phñ.
. C¸c xÝ nghiÖp thuéc ngµnh thuû s¶n n»m trong sè c¸c xÝ nghiÖp ®Çu tiªn ®îc hëng lîi Ých ®Çy ®ñ khi chÝnh phñ cho phÐp tù do ho¸ c¸c xÝ nghiÖp Nhµ níc. §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh mét trong nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu n¨ng ®éng nhÊt ViÖt Nam.
XuÊt khÈu thuû s¶n chñ yÕu lµ t«m. Trong n¨m 1998, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng dÇn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt ngµy 1/10/2000, ngµnh thuû s¶n vît ngìng xuÊt khÈu 1 tû ®«la. Ngµnh còng vît kÕ ho¹ch 1.940.000 tÊn tæng s¶n lîng thuû s¶n tríc thêi gian 2 th¸ng. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña ngµnh nh mét mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
2. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Nh×n l¹i chÆng ®êng ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n trong thêi gian qua, ngoµi sù t¨ng trëng ®¸nh dÊu b»ng nh÷ng con sè nªu trªn, cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng biÕn ®æi vÒ chÊt thùc sù gãp phÇn vµo sù lín m¹nh tiÕp tôc cña ngµnh.
NghÒ thuû s¶n tõ tù cung tù cÊp ®· trë thµnh mét nghÒ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. Tõ chç nu«i trång chØ phôc vô cho nhu cÇu c¸ t¬i néi ®Þa, ®Õn nay ngoµi t«m, c¸c thuû ®Æc s¶n xuÊt khÈu còng ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ ®èi tîng chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn nu«i trång vµ mang l¹i lîi nhuËn cao. Ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n sÏ gãp phÇn lµm chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn møc sèng cho n«ng, ng d©n, gãp phÇn x©y dùng trËt tù x· héi, an ninh n«ng th«n, vïng biÓn, biªn giíi, vïng s©u, vïng xa. C¶ níc hiÖn cã h¬n 600.000 hÐcta nu«i trång thuû s¶n ngät, mÆn, lî. §¸ng kÓ lµ s¶n lîng t«m phôc vô ë níc ta ®· ®øng vµo hµng thø 5 trªn thÕ giíi. Kh¶o s¸t míi ®©y cña ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n II cho thÊy, vïng nu«i t«m tËp trung cña c¶ níc lµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Ngoµi ra, viÖc nu«i c¸ biÓn cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao nh: song, hång, cam, giá, vîc… còng ®îc nhiÒu ®Þa ph¬ng cho ng d©n vay vèn ®Çu t. Theo yªu cÇu cña thÞ trêng EU (Liªn minh ch©u ¢u), ta còng tiÕn hµnh viÖc nu«i nhuyÔn thÓ hai m¶nh vá ven bê ®Ó xuÊt khÈu.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt khÈu mµ chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp ®«ng l¹nh, cho ®Õn nay, toµn ngµnh ®· cã trªn 250 nhµ m¸y chÕ biÕn c«ng nghiÖp. C«ng suÊt chÕ biÕn theo thiÕt kÕ vµo kho¶ng 1.000 tÊn thµnh phÈm mçi ngµy, t¨ng gÊp 2,5 lÇn vÒ sè lîng nhµ m¸y vµ gÊp ba lÇn vÒ c«ng suÊt so víi n¨m 1999. §Æc biÖt, ®Õn nay ®· cã 61 nhµ m¸y ®îc EU cÊp m· sè xuÊt khÈu vµo tÊt c¶ c¸c níc trong thÞ trêng nµy vµ 100 nhµ m¸y ®îc c«ng nhËn ¸p dông HACCP (HÖ thèng ph©n tÝch t¹i ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n) ®Ó xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü. §©y lµ mét sù tiÕn bé rÊt lín nÕu so víi bèn n¨m tríc ®©y hoµn toµn kh«ng cã nhµ m¸y nµo ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu nµy.
Sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña khoa häc c«ng nghÖ ®· ®îc x©y dùng vµ ¸p dông trong 15 n¨m gÇn ®©y. Tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn kü thuËt sinh s¶n nh©n t¹o ®Ó t¹o nguån t«m gièng vµo cuèi nh÷ng n¨m 80, cung cÊp hµng n¨m h¬n 1 tû con gièng c¸c cì. Trong ®¸nh b¾t dÇn t¹o ra c¸c c«ng nghÖ ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu nghÒ khai th¸c, du nhËp c«ng nghÖ míi vµ c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i tõ níc ngoµi ®Ó cã thÓ v¬n ra khai th¸c xa bê.
Ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ xÐt c¶ ba mÆt: thÞ trêng xuÊt khÈu, nguån vèn níc ngoµi vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Òu ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ khÝch lÖ. Tõ c¬ chÕ lÊy ph¸t triÓn xuÊt khÈu ®Ó tù c©n ®èi, tù trang tr¶i, t¹o vèn ®Çu t cho khai th¸c vµ nu«i trång, qua thêi kú Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, ®Õn nay s¶n phÈm thuû s¶n cña níc ta ®· cã mÆt ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi víi mét sè s¶n phÈm b¾t ®Çu cã uy tÝn trªn nh÷ng thÞ trêng khã tÝnh.
3. Ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu víi vÊn ®Ò x· héi.
Díi ®©y lµ mét sè mÆt ®¹t ®îc khi ph¸t triÓn ngµnh nu«i trång, ®¸nh b¾t vµ xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam :
- T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ møc sèng cña c¸c céng ®ång ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n.
- T¨ng sù ®ãng gãp cña ngµnh thuû s¶n vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi trong níc, bao gåm æn ®Þnh x· héi vµ an ninh quèc gia.
- C¶i thiÖn tiªu chuÈn dinh dìng cña nh©n d©n b»ng c¸ch cung cÊp c¸ vµ h¶i s¶n cho tiªu thô néi ®Þa.
- T¨ng xuÊt khÈu vµ thu ngo¹i tÖ.
D©n sè ViÖt Nam cã kho¶ng 78 triÖu ngêi trong ®ã cã kho¶ng 62,4 triÖu ngêi, chiÕm 80% sèng ë vïng n«ng th«n vµ 15,6 triÖu ngêi chiÕm 20% sèng ë ®« thÞ. Tû lÖ n÷ lµ 55,6% vµ nam lµ 44,4%.
B¶ng 1.3 Sè lao ®éng trong nghÒ ®¸nh b¾t c¸ ë ViÖt Nam.
§¬n vÞ 1000 ngêi
N¨m
1986
1990
1995
1996
1997
2001
2002
Sè lao ®éng
1.270
1.860
3.030
3.120
3.210
3.740
3980
Nguån: Th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ Thñy s¶n sè th¸ng 3/2002
Lao ®éng nghÒ c¸ víi h¬n 3 triÖu ngêi, chiÕm 10% tæng sè lao ®éng x· héi trong ®ã nhiÒu nhÊt lµ nu«i trång thñy s¶n cã 2.219.400 ngêi, ®¸nh b¾t 435.000 ngêi, chÕ biÕn 250.000 ngêi.
Sè lao ®éng sèng phô thuéc vµo ngµnh Thñy s¶n ngµy cµng t¨ng. N¨m 2002 t¨ng thªm 2710 ngêi tøc b»ng 313.38% so víi n¨m 1986. D©n sè níc ta ngµy cµng nhiÒu, ®Æc biÖt vÉn t¨ng m¹nh ë c¸c vïng n«ng th«n th× ®©y lµ mét ngµnh quan träng thu hót lao ®éng gi¶m bít thÊt nghiÖp cho mét ®Êt níc cßn nghÌo vµ l¹c hËu nh níc ta.
Sù ®ãng gãp cña ngµnh thuû s¶n víi môc tiªu dinh dìng quèc d©n còng ®îc t¨ng cêng. Cung cÊp c¸ vµ c¸c s¶n phÈm thuû s¶n c¶ níc t¨ng tõ møc 11,5 kg n¨m 1998 lªn 17,5 kg mét ®Çu ngêi n¨m 2002. Møc t¨ng trëng nµy cã tÝnh ®Õn nhu cÇu dinh dìng cña sè d©n t¨ng.
ViÖc ®Èy m¹nh hiÖn ®¹i hãa vµ c«ng nghiÖp ho¸ nghÒ c¸ vµ nu«i trång thuû s¶n sÏ t¨ng cêng n¨ng lùc cña ngµnh nµy. B»ng c¸ch ®ã sÏ t¨ng sù ®ãng gãp cña ngµnh ®èi víi x· héi. HiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn sÏ gióp thiÕt lËp c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi vµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®· hoµn thiÖn t¹i c¸c vïng ven biÓn vµ sÏ n©ng cao vai trß cña ngµnh thuû s¶n ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
III./ Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ níc ViÖt Nam ®èi víi ngµnh thuû s¶n vµ xuÊt khÈu thuû s¶n.
Thùc hiÖn tiÕn tr×nh ®æi míi, b»ng nç lùc to lín ViÖt Nam ®· phÊn ®Êu v¬n lªn trë thµnh mét quèc gia cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao. Víi sù t¨ng trëng ®ã ViÖt Nam ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ vÒ nÒn t¶ng kinh tÕ – x· héi, trë thµnh thµnh viªn tÝch cùc ë khu vùc §«ng Nam ¸ vµ trong céng ®ång quèc tÕ.
V× vËy nhiÖm vô ®Æt ra cho ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña §¶ng ta lµ “më réng thÞ trêng, ®æi míi c¬ cÊu vµ n©ng cao chÊt lîng hµng xuÊt khÈu cã khèi lîng vµ gi¸ trÞ lín. Cñng cè thÞ trêng quen thuéc, kh«i phôc quan hÖ víi thÞ trêng truyÒn thèng, t×m thÞ trêng vµ b¹n hµng míi, l©u dµi;gi¶m xuÊt nhËp khÈu qua thÞ trêng trung gian .Thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu”. V¨n kiÖn §¹i héi VIII cña §¶ng, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1996, tr.26
Trong sù ph¸t triÓn chung ®ã, ngµnh thuû s¶n ®· cã ®ãng gãp quan träng. Vµo nh÷ng n¨m 80, s¶n xuÊt kinh doanh thuû s¶n cßn ë møc rÊt khiªm tèn, ®Õn nay ®· v¬n lªn ®øng thø 19 vÒ s¶n lîng, xÕp thø 30 vÒ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu, thø 5 vÒ s¶n lîng t«m nu«i trªn thÕ giíi. VÞ thÕ cña thuû s¶n ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ më réng. §Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn thuû s¶n, bªn c¹nh viÖc ph¸t huy cao ®é nguån lùc bªn ngoµi, kÕt hîp víi nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp cña §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· t¹o thªm nguån lùc cho thuû s¶n ph¸t triÓn. V¨n kiÖn §¹i héi VIII cña §¶ng kh¼ng ®Þnh vai trß cña thuû s¶n trong ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n: “Ph¸t triÓn nghÒ nu«i trång thuû h¶i s¶n, tæ chøc tèt c¸c dÞch vô hËu cÇn phôc vô nu«i trång. Qu¶n lý tèt viÖc khai th¸c, b¶o vÖ c¸c nguån lîi thñy h¶i s¶n, khuyÕn khÝch hç trî ng d©n tù s¾m ph¬ng tiÖn vµ tæ chøc khai th¸c thuû h¶i s¶n nhÊt lµ c¸c nghÒ ®¸nh b¾t xa bê. TiÕp tôc ®iÒu tra, nghiªn cøu tµi nguyªn sinh vËt biÓn ®Ó cã kÕ ho¹ch khai th¸c, b¶o vÖ, chèng « nhiÔm m«i trêng biÓn, s«ng ngßi, ao hå. §Õn n¨m 2002 cã diÖn tÝch nu«i trång thñy s¶n trªn 80 v¹n ha, khai th¸c kho¶ng 2,2-2,3 triÖu tÊn (nu«i trång kho¶ng 1,4 triÖu tÊn), xuÊt khÈu thuû h¶i s¶n kho¶ng 2,0-2,1 tû USD” V¨n kiÖn §¹i héi VIII cña §¶ng, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1996, tr.50.
Ngoµi ra, thuû s¶n còng lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®îc “®Çu t vèn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh”
t¬ng ®¬ng víi c¸c ngµnh kh¸c nh chÌ, cµ phª, cao su ,thÞt,s÷a…
Tõ §¹i héi §¶ng VIII n¨m 1996 ®Õn n¨m 1998, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 251/1998/Q§-TTg ngµy2/12/1998 phª duyÖt ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n ®Õn n¨m 2005. Ch¬ng tr×nh nµy ®îc thùc hiÖn víi môc tiªu:
§Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh thuû s¶n, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®· t¨ng nhanh, ®¹t 1,1 tû ®«la vµo n¨m 2000 vµ 2,5 tû ®«la vµo n¨m 2005; ®a kinh tÕ thuû s¶n ph¸t triÓn thµnh ngµnh mòi nhän trong nÒn kinh tÕ ®Êt níc, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, c¶i thiÖn bé mÆt n«ng th«n vµ ven biÓn, ®ång thêi gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i trêng sinh th¸i.
G¾n chÕ biÕn, xuÊt khÈu thuû s¶n víi nu«i trång, khai th¸c, b¶o qu¶n nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho s¶n xuÊt vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng thuû s¶n, n©ng cao chÊt lîng, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng hiÖu qu¶ vµ t¨ng tÝch luü lµ ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô hµng thuû s¶n ViÖt Nam.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu trªn, nhiÖm vô ®Æt ra tríc m¾t ®èi víi ngµnh thñy s¶n lµ:
Ph¸t triÓn nu«i trång, khai th¸c, ®¶m b¶o ®ñ nguyªn liÖu phôc vô cho chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. §a nu«i trång thuû s¶n trë thµnh nguån chÝnh cung cÊp nguyªn liÖu cho xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn nu«i t«m, tæ chøc réng r·i viÖc nu«i c¸ biÓn cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao, më réng vµ khuyÕn khÝch viÖc nu«i c¸c loµi thuû s¶n níc ngät phôc vô xuÊt khÈu.
TiÕp tôc c¶i tiÕn nghÒ nghiÖp vµ c«ng nghÖ khai th¸c h¶i s¶n, tõng bíc x©y dùng ®éi tµu ®¸nh c¸ xa bê ®Ó khai th¸c hîp lý nguån lîi ven biÓn ®i ®«i víi khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån lîi h¶i s¶n xa bê, nh»m t¨ng nhanh tû träng s¶n lîng h¶i s¶n cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu trong tæng s¶n lîng h¶i s¶n khai th¸c ®¹t 20 ®Õn 25% vµo n¨m 2003 vµ trªn 22 ®Õn 24% vµo n¨m 2005.
T¨ng cêng trang thiÕt bÞ vµ ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n trªn c¸c tµu c¸, tõng bíc ®Çu t ®ãng míi ®éi tµu chuyªn m«n ho¸ ®Ó b¶o qu¶n, vËn chuyÓn s¶n phÈm h¶i s¶n, cung cÊp c¸c dÞch vô ngoµi kh¬i; x©y dùng míi n©ng cÊp hÖ thèng c¶ng c¸, chî c¸ ®Ó thay ®æi c«ng nghÖ b¶o qu¶n sau thu ho¹ch, nh»m n©ng cao chÊt lîng nguyªn liÖu chÕ biÕn xuÊt khÈu.
KhuyÕn khÝch viÖc nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n ®Ó chÕ biÕn t¸i xuÊt khÈu, t¹o thªm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng suÊt cña c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ®Ó tiÕp tôc ®Çu t n©ng cÊp vµ x©y dùng míi, cô thÓ lµ:
- §Çu t x©y dùng míi mét sè c¬ së chÕ biÕn ®i ®«i víi më réng, n©ng cÊp ®ång bé c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi trang thiÕt bÞ, thùc hiÖn ®Çu t chiÒu s©u cho sè c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n hiÖn cã, cã ®ñ ®iÒu kiÖn më réng n©ng cÊp trªn c¬ së tÝnh to¸n kü vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng c¬ së, n©ng c«ng suÊt chÕ biÕn lªn 1.300 tÊn s¶n phÈm /ngµy vµo n¨m 2003 vµ 1.500 tÊn s¶n phÈm/ ngµy vµo n¨m 2005; ®ång thêi ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng tiªn tiÕn phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2003 c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ®Òu ®îc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng tiªn tiÕn,®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm vµ chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu.
- Më réng chñng lo¹i vµ khèi lîng c¸c mÆt hµng thuû s¶n chÕ biÕn cã gi¸ trÞ gia t¨ng, ®a tû träng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng tõ 17,5% hiÖn nay lªn 25% ®Õn 30% vµo n¨m 2003 vµ 40% ®Õn 45% vµo n¨m 2005.
- N©ng tû träng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng thuû s¶n t¬i sèng tõ 4% ®Õn 5% trong tæng s¶n phÈm xuÊt khÈu hiÖn nay lªn 12% vµo n¨m 2003 vµ 14% vµo n¨m 2005. QuyÕt ®Þnh nªu râ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn, ®ã lµ gièng (t«m, c¸, b¶o tån gièng) thøc ¨n cho thuû s¶n; thÞ trêng; khoa häc c«ng nghÖ, ®æi míi quan hÖ s¶n xuÊt; ®µo t¹o c¸n bé, chÝnh s¸ch ®Çu t, chÝnh s¸ch thuÕ vµ vÒ hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi.
KÕ tôc vµ ph¸t huy tinh thÇn cña §¹i héi §¶ng VIII, §¹i héi §¶ng IX còng ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ, trong ®ã cã ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn. B¸o c¸o chÝnh trÞ cña cã nªu râ: “Ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ biÓn kÕt hîp víi b¶o vÖ vïng biÓn: më réng nu«i trång vµ ®¸nh b¾t, chÕ biÕn h¶i s¶n, tiÕn ra biÓn xa; khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu khÝ; ph¸t triÓn vËn t¶i viÔn d¬ng, du lÞch vµ dÞch vô; b¶o vÖ m«i trêng vµ an ninh vïng biÓn”. B¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi IX cña §¶ng, b¸o._. “Nh©n d©n” sè 16639, ngµy 3/2/2001.
Ch¬ng II
T×nh h×nh xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y
I./ T×nh h×nh thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi.
1. §Æc ®iÓm thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi.
Theo thèng kª cña Tæ chøc l¬ng n«ng (FAO) hiÖn nay trªn thÕ giíi cã 179 quèc gia ë ®ã nh©n d©n sö dông thuû s¶n lµm thùc phÈm. Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, t×nh h×nh kinh tÕ, phong tôc tËp qu¸n hay t«n gi¸o mµ møc ®é sö dông thuû s¶n lµm thùc phÈm cña c¸c quèc gia cña c¸c d©n téc rÊt kh¸c nhau. Lîng tتu thô thuû s¶n ®îc tÝnh theo møc ®é trung b×nh lµ: 13,1kg thuû s¶n/ ngêi/ n¨m trªn toµn thÕ giíi.
Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn 90, tæng s¶n lîng thuû s¶n trªn thÕ giíi t¨ng rÊt chËm, trung b×nh 0,23%/ n¨m thÊp h¬n so víi møc b×nh qu©n 3% cña nh÷ng n¨m trong thËp niªn 80. Nhng tæng s¶n lîng thuû s¶n thÕ giíi n¨m 1999 lµ 126,17 triÖu tÊn t¨ng 7,8% so víi møc cña n¨m 1998. Së dÜ cã ®îc møc t¨ng cao nh vËy lµ nhê vµo s¶n lîng c¸ c¬m cña Pªru vµ Chilª t¨ng vät vµ s¶n lîng nu«i trång thuû s¶n t¨ng ®Òu ®Æn.
B¶ng 2.1 T×nh h×nh s¶n xuÊt thuû s¶n thÕ giíi.
(§¬n vÞ 1000 tÊn)
N¨m
1989
1990
1991
1992
1993
1998
1999
2000
2001
2002
Tæng s¶n lîng
100.02
97.433
97.433
98.100
101.40
117.04
126.17
131.27
145.42
157.87
Nguån : The state of food anh agricuture FAO 2002.
Nguån cung thuû s¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi chñ yÕu do s¶n lîng ®¸nh b¾t, s¶n lîng nu«i trång, tuy cã t¨ng nhng vÉn chiÕm tû träng nhá (kho¶ng 26,3% trong tæng s¶n lîng n¨m 2002). §èi víi mét sè lo¹i thuû s¶n quý hiÕm, nhu cÇu t¨ng cao nªn kh¶ n¨ng cung cÊp kh«ng theo kÞp lµm cho gi¸ lu«n cã xu thÕ t¨ng. “Theo b¸o c¸o cña FAO ®a sè c¸c loµi thñy s¶n trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang c¹n dÇn do bÞ khai th¸c qu¸ møc hoÆc khai th¸c kh«ng ®óng kü thuËt. Dù ®o¸n vÒ l©u dµi kh¶ n¨ng t¨ng s¶n lîng khai th¸c nhiÒu loµi thñy s¶n sÏ bÞ h¹n chÕ”. Bµi “ThÞ trêng thñy s¶n thÕ giíi” cña t¸c gi¶ Anh Xu©n ®¨ng trªn t¹p chÝ TM sè 9 n¨m 2000
Mét ®Æc ®iÓm cña thuû s¶n thÕ giíi trong giai ®o¹n nµy lµ cã sù thay ®æi vÒ ng«i thø gi÷a c¸c quèc gia cã tæng s¶n lîng thuû s¶n lín nhÊt trªn thÕ giíi.
B¶ng 2.2: S¶n lîng thuû s¶n cña c¸c quèc gia lín trªn thÕ giíi n¨m 2002
STT
Níc
Tæng s¶n lîng thuû s¶n (triÖu tÊn)
1
Trung Quèc
41,5
2
Pªru
8,55
3
NhËt B¶n
6.1
4
Chilª
5,5
5
Mü
5,12
6
In®«nªxia
4,75
7
Nga
5,1
8
Th¸i Lan
3,55
9
Nauy
3,17
10
Hµn Quèc
2,54
Nguån: Bé Thuû s¶n.
Nh vËy, NhËt B¶n liªn tiÕp trong hai thËp kû gi÷ vÞ trÝ sè mét thÕ giíi ®Õn nay ®· bÞ lïi xuèng hµng thø ba vµ khã lßng trë l¹i ng«i ®Çu b¶ng v× ®· c¸ch qu¸ xa s¶n lîng cña Trung Quèc. Liªn bang Nga còng trong hai thËp kû lu«n gi÷ vÞ trÝ sè hai (cã mét lÇn gi÷ vÞ trÝ sè mét n¨m 1980) nay ®ang trªn ®µ trît xuèng vÞ trÝ thø s¸u (1995) råi thø 7 trong n¨m 1999 vµ ®· gi÷ vÞ trÝ thø s¸u trong n¨m 2002.
2. T×nh h×nh nhu cÇu thuû s¶n trªn thÞ trêng thÕ giíi.
* Xu híng tiªu dïng thay ®æi.
Chóng ta ®Òu biÕt thuû s¶n lµ mét trong c¸c nguån quan träng cung cÊp pr«tªin cho con ngêi. Theo nghiªn cøu khoa häc cho thÊy ®¹m tõ thuû s¶n kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o lîng calo cao mµ cßn cã lîi cho søc khoÎ, tr¸nh ®îc bÖnh thêng thÊy do dïng qu¸ nhiÒu ®¹m vµ mì tõ nh÷ng ®éng vËt c¹n nh thÞt, trøng, s÷a… Thªm vµo ®ã, c«ng nghÖ b¶o qu¶n chÕ biÕn ®· lµm cho h¬ng vÞ thùc phÈm thuû s¶n ngµy cµng hÊp dÉn. Nh÷ng lý do ®ã dÉn ®Õn nhu cÇu thuû s¶n t¨ng m¹nh. Nã kh«ng chØ t¨ng ë c¸c níc cã tËp qu¸n sö dông truyÒn thèng mµ c¶ ë nh÷ng níc chuyªn dïng thùc phÈm tõ gia sóc, gia cÇm.
“Xu híng tiªu thô hiÖn nay lµ ngêi tiªu dïng thêng ®ßi hái nh÷ng lo¹i thùc phÈm lµnh m¹nh mµ khi sö dông kh«ng tèn nhiÒu thêi gian chÕ biÕn. Do ®ã, ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ®ang cã c¬ héi ph¸t triÓn thÞ trêng thñy s¶n ®· chÕ biÕn ®ang t¨ng m¹nh, ë ®ã cã nhiÒu lo¹i ®îc chÕ biÕn díi d¹ng ¨n liÒn rÊt tiÖn lîi cho ngêi sö dông” T¹p chÝ Th¬ng m¹i sè 9 n¨m 2000
. Nh vËy lµ c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ hiÖn nay kh«ng ®îc ngêi tiªu dïng a chuéng. ViÖc xuÊt hµng díi d¹ng s¬ chÕ sÏ bÊt lîi ë nhiÒu mÆt nh: kh«ng sö dông ®îc nh©n c«ng trong níc, kh«ng tËn dông ®îc hÕt gi¸ trÞ sö dông cña mÆt hµng, bÞ Ðp gi¸ do ®ã lîi nhuËn kh«ng cao. Ngêi tiªu dïng hiÖn ®¹i cã xu híng sö dông hµng ho¸ mét c¸ch thuËn tiÖn h¬n, tøc lµ ph¶i ®îc lµm s½n, kh«ng cÇn nÊu níng, cã thÓ ¨n liÒn, võa bæ võa dÔ b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn. Yªu cÇu nµy xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm h¹n chÕ cña thuû s¶n lµ dÔ bÞ h háng. Mét lý do kh¸c lµ ngêi tiªu dïng cã qu¸ Ýt thêi gian dïng cho viÖc bÕp nóc, s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn s½n nh c¸ hép, ruèc c¸, c¸c s¶n phÈm kh« nh mùc, t«m, c¸… cã thÓ gi÷ ®îc ®Çy ®ñ h¬ng vÞ s½n cã cña thuû s¶n ®îc ngêi mua s½n sµng chÊp nhËn.
*Nhu cÇu thuû s¶n ngµy cµng cao, chªnh lÖch cung cÇu ngµy cµng lín.
Theo ®¸nh gi¸ cña giíi chuyªn m«n, trong nh÷ng n¨m tíi, nhu cÇu vÒ c¸ nãi riªng vµ thuû s¶n nãi chung cña thÕ giíi sÏ t¨ng chñ yÕu do 3 yÕu tè: t¨ng d©n sè, t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ t¨ng tèc ®é ®« thÞ ho¸ trªn ph¹m vi toµn cÇu. Víi møc sèng ngµy cµng ®îc n©ng cao, khi nhu cÇu ¨n no mÆc Êm, thËm chÝ ¨n ngon mÆc ®Ñp ®· ®îc tho¶ m·n th× nhu cÇu hëng thô sÏ n¶y sinh ë rÊt nhiÒu ®Þa ®iÓm tiªu dïng cao cÊp vµ nh÷ng ngêi tiªu dïng sµnh sái, do ®ã s¶n phÈm thuû s¶n t¬i sèng chÕ biÕn theo nh÷ng mãn kh¸c nhau míi ®îc hä a thÝch vµ xu híng nµy lµ kh«ng thÓ bá qua. Nã ®·, ®ang vµ sÏ t¨ng m¹nh trong thêi gian tíi. “VÒ vÊn ®Ò nµy, trong b¸o c¸o cña FAO vÒ “Sù ®ãng gãp cña nghÒ c¸ trongviÖc b¶o ®¶m an toµn thùc phÈm” cho r»ng: Nhu cÇu c¸ t¬i cña thÕ giíi vµo n¨m 2005 sÏ vµo kho¶ng 110 – 120 triÖu tÊn so víi møc 75- 80 triÖu tÊn n¨m 1995 vµ nhu cÇu thñy s¶n nãi chung sÏ vµo kho¶ng 140 –150 triÖu tÊn n¨m 2005 ” Bµi “ThÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi“ t¹p chÝ th¬ng m¹I sè 9n¨m 2000
.
Víi d©n sè thÕ giíi 6 tû ngêi n¨m 1999 th× lîng tiªu thô c¸ trung b×nh theo ®Çu ngêi trong mét n¨m kho¶ng 14 ®Õn 17 kg. 8,5 tû ngêi trªn toµn cÇu vµo n¨m 2025 lµ con sè dù b¸o d©n sè thÕ giíi cña tæ chøc Liªn hîp quèc. Do vËy, “nÕu s¶n lîng ®¸nh c¸ duy tr× ë møc 100 triÖu tÊn (kh«ng kÓ rong biÓn vµ ®éng vËt cã vó ë biÓn) vµ nhu cÇu tiªu thô kh«ng t¨ng qu¸ møc cao nhÊt ®· ®¹t ®îc n¨m 1989 lµ 19,1kg/ngêi th× kho¶ng c¸ch cung – cÇu sÏ ngµy cµng lín.” Bµi “Kh¶ n¨ng lËp l¹i c©n b»ng trong tiªu thô thñy s¶n cña thÕ giíi” cña DiÖu H¬ng, t¹p chÝ thuû s¶n sè 3 n¨m 1999
. V× vËy møc thiÕu hôt nµy sÏ ®îc bï ®¾p th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nu«i trång thuû s¶n. Ngêi ta ®· tÝnh to¸n ®îc sè lîng nu«i trång thuû s¶n cÇn thiÕt ®Ó lËp l¹i sù c©n b»ng (xem b¶ng):
B¶ng 2.3 Dù kiÕn s¶n lîng thuû s¶n thÕ giíi n¨m 2010-2025
N¨m
2000
2010
2025
S¶n lîng (TriÖu tÊn)
19,6
37,5
62,4
Nguån: Vô xuÊt nhËp khÈu- Bé th¬ng m¹i
* MÆc dï s¶n lîng thuû s¶n ®îc tiªu thô ®¸ng kÓ trªn thÕ giíi nhng sù ph©n bè vÉn chªnh lÖch.
Dù b¸o trong thêi gian tíi s¶n phÈm thuû s¶n t¬i sèng vµ ®«ng l¹nh sÏ cã nhu cÇu cao nhÊt. Nhu cÇu nµy phô thuéc nhiÒu vµo c¸c yÕu tè kh¸c nh d©n sè, gi¸ c¶ thÕ giíi vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña tõng quèc gia, tõng khu vùc. Do ®ã c¬ cÊu tiªu dïng thuû s¶n cßn cha ®ång ®Òu nÕu nh kh«ng nãi lµ vÉn cßn kho¶ng chªnh lÖch ®¸ng kÓ gi÷a c¸c níc, c¸c ch©u lôc víi nhau. NÕu lîng tiªu thô thuû s¶n trung b×nh ë NhËt lµ 70 kg/n¨m/ngêi, th× ë Trung Quèc chØ lµ 9,1 kg/ngêi/n¨m, vµ ë Ên §é chØ lµ 3,2 kg/ngêi/n¨m.
XÐt vÒ c¸c ch©u lôc th× ch©u ¸ lµ n¬i cã møc tiªu thô thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ h¶i s¶n víi vÝ dô ®iÓn h×nh lµ NhËt B¶n vµ Trung Quèc dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu thuû s¶n. “NhËt B¶n lµ níc tiªu thô kg/n¨m thñy s¶n tÝnh theo ®Çu ngêi thuéc lo¹i cao nhÊt thÕ giíi víi kho¶ng 70. V× thÕ NhËt B¶n còng lµ níc chi phèi lín nhÊt trong nhËp khÈu thñy s¶n thÕ giíi ” Bµi “Kh¶ n¨ng lËp l¹i c©n b»ng trong tiªu thô thñy s¶n cña thÕ giíi” cña DiÖu H¬ng ,t¹p chÝ thuû s¶n sè 3 n¨m 1999
. Cßn Trung Quèc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhËp khÈu trung b×nh mçi n¨m 1 tû ®«la. TiÕp theo ®ã, “Mü lµ thÞ trêng tiªu thô thñy s¶n lín thø hai thÕ giíi sau NhËt B¶n víi khèi lîng nhËp khÈu b×nh qu©n kho¶ng 1,5 – 1,7 triÖu tÊn/n¨m”.
3. Bu«n b¸n thuû s¶n thÕ giíi.
Kh¸c víi thÞ trêng nhiÒu lo¹i hµng thùc phÈm tr× trÖ hay chËm ph¸t triÓn thêi gian qua, thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi kh¸ n¨ng ®éng. §iÒu nµy, mét phÇn liªn quan ®Õn ®Æc ®iÓm vÒ tÝnh chÊt quèc tÕ cña hµng thuû s¶n, phÇn kh¸c lµ do t¬ng quan cung cÇu vÒ thuû s¶n trªn thÕ giíi cha c©n ®èi g©y ra. Dï sao, thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi v« cïng ®a d¹ng vµ phong phó víi hµng tr¨m d¹ng s¶n phÈm ®îc trao ®æi mua b¸n trªn nhiÒu thÞ trêng c¸c níc vµ khu vùc kh¸c nhau. Tuy nhiªn cã thÓ ph©n ra 7 nhãm s¶n phÈm bu«n b¸n chÝnh trªn thÞ trêng thÕ giíi lµ c¸ t¬i, íp ®«ng, ®«ng l¹nh, gi¸p x¸c vµ nhuyÔn thÓ t¬i íp ®«ng l¹nh; c¸ hép; gi¸p x¸c vµ nhuyÔn thÓ hép; c¸ kh«, íp muèi, hun hãi; c¸ vµ dÇu c¸ vµ 3khu vùc nhËp khÈu lín lµ Mü, NhËt, T©y ¢u. C¸c níc vµ c¸c khu vùc tiªu thô lín kh¸c ph¶i kÓ ®Õn lµ Trung Quèc, Hång K«ng, Hµn Quèc, Xingapo, §µi Loan, Ma-lai-xi-a…Riªng Trung Quèc nhËp khÈu trung b×nh mçi n¨m h¬n 1 tû USD trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Nguån cung thuû s¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi chñ yÕu do s¶n lîng ®¸nh b¾t, s¶n lîng nu«i trång tuy cã t¨ng nhng vÉn chiÕm tû träng nhá. §èi víi mét sè lo¹i thuû s¶n quý hiÕm, nhu cÇu t¨ng cao nªn kh¶ n¨ng cung cÊp kh«ng theo kÞp lµm cho gi¸ lu«n trªn xu thÕ t¨ng. Theo b¸o c¸o cña FAO, ®a sè c¸c loµi thuû s¶n trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang c¹n dÇn do bÞ khai th¸c qu¸ møc hoÆc khai th¸c kh«ng ®óng kü thuËt. Dù ®o¸n vÒ l©u dµi kh¶ n¨ng t¨ng s¶n lîng khai th¸c nhiÒu lo¹i thuû s¶n sÏ bÞ h¹n chÕ.
Ch©u ¸ vÉn lµ khu vùc khai th¸c vµ cung cÊp thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn c¸c níc Th¸i Lan, Trung Quèc, Ên §é, In-®«-nª-xi-a, ViÖt Nam…
N¨m 2002, nguån cung thuû s¶n cña thÕ giíi kh¸ dåi dµo. S¶n lîng t«m cña c¸c níc ch©u ¸ cao, ®Æc biÖt ë Ên §é ®· bï ®¾p cho s¶n lîng gi¶m xót ë Trung vµ Nam Mü do dÞch bÖnh.
NhËt B¶n lµ níc tiªu thô thuû s¶n tÝnh theo ®Çu ngêi thuéc lo¹i cao nhÊt thÕ giíi víi kho¶ng gÇn 70 kg/n¨m. V× thÕ, NhËt B¶n còng lµ níc chi phèi lín nhÊt trong nhËp khÈu thuû s¶n cña thÕ giíi. C¸c níc ch©u ¸, trong ®ã cã ViÖt Nam, lµ nh÷ng níc cung cÊp chñ yÕu cho thÞ trêng NhËt B¶n. T«m vµ c¸ ngõ (gåm c¸ ngõ t¬i, c¸ ngõ ®«ng l¹nh, c¸ ngõ ®ãng hép) chiÕm tû träng lín nhÊt víi tû lÖ t¬ng øng lµ 21% vµ 11% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thuû s¶n vµo NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Ngoµi ra, ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n kh¸c nhËp khÈu vµo NhËt B¶n víi kim ng¹ch ®¸ng kÓ nh: c¸ t¬i, mùc èng, mùc nan, b¹ch tuéc…
In-®o-nª-xi-a lµ níc cung cÊp t«m lín nhÊt cho thÞ trêng NhËt B¶n víi kim ng¹ch b×nh qu©n kho¶ng 1,3 tû USD mét n¨m. Th¸i Lan còng xuÊt khÈu t«m vµo NhËt B¶n víi kim ng¹ch trªn 1,2 tû USD/n¨m, c¸c níc Ên §é, B¨ng-la-®Ðt còng ®ang t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu t«m sang NhËt B¶n víi møc t¨ng 21% vµ 17% n¨m 2002. ViÖt Nam hiÖn ®ang ®øng thø 5 t¹i thÞ trêng t«m NhËt B¶n.
C¸ ®«ng l¹nh lµ lo¹i thuû s¶n nhËp khÈu lín thø 3 vµo thÞ trêng NhËt B¶n. Trung Quèc, §µi Loan, Hµn Quèc, ViÖt Nam thêng dÉn ®Çu trong sè c¸c níc xuÊt khÈu c¸ ®«ng l¹nh vµo thÞ trêng NhËt B¶n. GÇn ®©y, xu híng xuÊt khÈu t«m tõ c¸c níc lín sang NhËt B¶n cã xu híng dÞch chuyÓn tõ NhËt B¶n sang c¸c thÞ trêng kh¸c nh Mü, T©y ¢u… lµ n¬i nhu cÇu tiªu thô kh¶ quan h¬n. Nhng NhËt B¶n vÉn lµ thÞ trêng tiªu thô truyÒn thèng nhng cã phÇn bÞ gi¶m xót trong thêi kú 1998-1999 do suy tho¸i kinh tÕ.
Nh vËy, trong khi lîng t«m nhËp khÈu vµo thÞ trêng Mü cã xu híng t¨ng lªn th× “n¨m 2002, nhËp khÈu t«m vµo thÞ trêng NhËt B¶n gi¶m 7,5 % (kho¶ng 21.500 tÊn) so víi n¨m 2000” Bµi “ThÞ tr¬ng t«m thÕ giíi” trªn b¸o TM sè 16/2000
. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do kinh tÕ NhËt B¶n cßn ®ang phôc håi ë møc thÊp ®· lµm cho nhu cÇu t«m ë thÞ trêng NhËt B¶n gi¶m ®i. §ång thêi n¨m 2002 cã sù chuyÓn biÕn lín vÒ vÞ trÝ c¸c níc cung cÊp t«m vµo thÞ trêng NhËt B¶n. LÇn ®Çu tiªn, Ên §é giµnh vÞ trÝ ®Çu b¶ng cña In-®«-nª-xi–a vÒ cung cÊp t«m vµo NhËt B¶n. N¨m 2002, xuÊt khÈu t«m cña Ên §é sang NhËt B¶n t¨ng 6,6% so víi n¨m 2000, lªn tíi 59.100 tÊn. Trong n¨m 2001 vµ nöa ®Çu n¨m 2002 ViÖt Nam, Ma-lai-xi-a, ¤x-tr©y-li-a lµ nh÷ng níc cã møc t¨ng xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt B¶n trong khi mét sè níc kh¸c l¹i ®ang gi¶m xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy.
Mü lµ thÞ trêng tiªu thô thuû s¶n lín thø 2 trªn thÕ giíi sau NhËt B¶n víi khèi lîng nhËp khÈu b×nh qu©n kho¶ng 1,5-1,7 triÖu tÊn/n¨m, trong ®ã t«m lµ mÆt hµng lín nhÊt chiÕm kho¶ng 38% tæng khèi lîng. Ch©u ¸ lµ khu vùc cung cÊp lín nhÊt vµo thÞ trêng Mü, chiÕm kho¶ng 53,8% tæng khèi lîng, tiÕp ®Õn lµ Mü La Tinh chiÕm 23,7%.
“Mü l¹i næi lªn nh mét thÞ trêng nhËp khÈu c¸ r« phi trong vµi n¨m gÇn ®©y, t¨ng tõ 3400 tÊn n¨m 1992 lªn ®Õn 37.575 tÊn n¨m 1999, ®¹t gi¸ trÞ 82 triÖu USD ” Bµi “S¶n xuÊt vµ bu«n b¸n c¸ r« phi trªn thÕ giíi” b¸o TM.
. Tuy nhiªn ®Ó cã ®îc s¶n lîng lín trªn thÞ trêng bu«n b¸n nh vËy ph¶i tÝnh ®Õn viÖc khai th¸c vµ nu«i c¸ r« phi. Nh vËy, “tÝnh c¶ s¶n lîng nu«i vµ khai th¸c,n¨m 1998 toµn thÕ giíi ®· s¶n xuÊt 1,5 triÖu tÊn c¸ r« phi. ChØ riªng gi¸ trÞ s¶n lîng c¸ r« phi nu«i n¨m 1998 còng ®¹t 1,2 tû USD”.
T¹i c¸c níc EU, phÇn lín nhu cÇu thuû s¶n dùa vµo nhËp khÈu, trong ®ã nguån cung cÊp lín nhÊt lµ tõ ch©u ¸ víi nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng lµ t«m, c¸c lo¹i nhuyÔn thÓ, c¸ ngõ ®ãng hép, c¸ rót x¬ng, mùc èng, c¸ hép…C¸c thÞ trêng nhËp khÈu lín lµ Anh, §øc, BØ, §an M¹ch, Italia. Riªng ë §øc tiªu thô h¬n 80.000 tÊn c¸ håi mçi n¨m. §Æc biÖt I-ta-li-a, hµng n¨m “nhËp khÈu 130.000 tÊn mùc vµ b¹ch tuéc, trong khi s¶n xuÊt trong níc chØ ®¹t 30.000 tÊn/n¨m” (bµi võa dÉn). ChÝnh v× vËy mµ nhËp khÈu thuû s¶n ë I-ta-li-a t¨ng lªn còng v× khai th¸c t¹i chç kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu.
EU còng lµ thÞ trêng tiªu thô t«m lín trªn thÕ giíi. NhËp khÈu c¸c lo¹i t«m vµo EU vÉn trªn xu híng t¨ng trong n¨m 2002 vµ tiÕp tôc t¨ng trong nöa ®Çu n¨m 2003, trong ®ã nhËp khÈu tõ vïng nhiÖt ®íi t¨ng m¹nh nhÊt.
4. Nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn thuû s¶n ViÖt Nam.
C¸c thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n lín trªn thÕ giíi cho thÊy râ tiÒm n¨ng rÊt lín ®èi víi ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ khi ViÖt Nam hiÖn ®ang lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, m«i trêng kinh doanh xuÊt khÈu sÏ bao gåm nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh kh«ng chØ dµyd¹n kinh nghiÖm mµ cßn cã rÊt nhiÒu lîi thÕ h¬n ta.
C¸c c¬ héi vµ triÓn väng trªn thÞ trêng níc ngoµi sÏ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n t¹i ViÖt Nam víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®Æc biÖt lµ víi c¸c níc l¸ng giÒng trong khu vùc nh Th¸i Lan, In-®«-nª-xi-a, Ma-lai-xi-a.
Ngoµi nh÷ng tiÒm n¨ng ®¸ng kÓ cña thÞ trêng xuÊt khÈu nhÊt lµ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu tåm, th× NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng thÞ trêng chñ yÕu hiÖn nay. Tríc ®©y NhËt lµ thÞ trêng quan träng nhÊt cña thÞ trêng t«m ViÖt Nam, nhng vµi n¨m gÇn ®©y do nÒn kinh tÕ tr× trÖ dÉn ®Õn nhËp khÈu kh«ng tiÕn triÓn, nhÊt lµ trong quý I n¨m 2003 nh©p khÈu t«m gi¶m c¶ vÒ khèi lîng (- 8.5%) vµ t¨ng chót Ýt vÒ gi¸ trÞ (+ 3.9%) so víi cïng kú n¨m ngo¸i.
Cßn trªn thÞ trêng Mü, xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng nµy chiÕm vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong xuÊt khÈu cña c¶ níc nãi chung vµ cã xu híng t¨ng dÇn, ®Æc biÖt tõ khi Mü bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam “XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü chiÕm tíi 15% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n cña c¶ níc. HiÖn nay cã kho¶ng 70 doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang xuÊt khÈu thñy s¶n vµo Mü víi nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm nh t«m, c¸ ®«ng l¹nh, b¹ch tuéc.” . Bµi “ThÞ trêng thñy s¶n thÕ giíi” ®¨ng trªn t¹p chÝ TM sè 16 n¨m 2000 th× trong n¨m 1999:
N¨m 1999, xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang hai thÞ trêng truyÒn thèng lµ NhËt B¶n vµ EU gi¶m sót so víi n¨m 1998. XuÊt khÈu vµo NhËt B¶n gi¶m do nÒn kinh tÕ níc nµy cha phôc håi m¹nh, cßn ®èi víi EU lµ do viÖc ®a vµo ¸p dông “Quy chÕ vÒ kiÓm tra chÊt lîng vÖ sinh vµ an toµn thùc phÈm”. Nhng dÕn n¨m 2001 ®Çu 2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu sang c¸c thÞ trõ¬ng nµy ®· kh¸ æn ®Þnh trë l¹i. Nh vËy, “ ®Ó duy tr× vµ më réng thÞ trêng, s¶n phÈm thñy s¶n cña ViÖt Nam ph¶i cã chÊt lîng cao nhng ph¶i gi¶m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh” (bµi võa dÉn).
§Õn n¨m 2002, thÞ trêng tiªu thô thuû s¶n cña ViÖt Nam cã tíi trªn 30 níc, trong ®ã cã nh÷ng thÞ trêng chÝnh díi ®©y:
B¶ng 2.4 Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña mét sè níc n¨m 2002
Níc
NhËt B¶n
Mü
Hång K«ng
Trung Quèc
§µi Loan
Nga
Kim ng¹ch xuÊt khÈu (ngµn ®«la)
300
105
50
47
44
37
Nguån: Bé Thuû s¶n – trang web th«ng tin www.vasep.com.vn.
ViÖt nam lµ mét quèc gia cã tiÒm n¨ng ®¶m b¶o cung øng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ ®îc tin cËy trªn c¸c thÞ trêng lín ®èi víi t«m, c¸ vµ c¸c lo¹i nhuyÔn thÓ. TiÒm n¨ng nµy kh«ng ph¶i xuÊt ph¸t tõ ngµnh ®¸nh b¾t thuû s¶n mµ lµ tõ tiÒm n¨ng lín cña ®Êt níc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n. Nh÷ng m«i trêng sinh sèng níc ngät, níc lî, níc mÆn, ®Òu cã tiÒm n¨ng hç trî cho viÖc t¨ng s¶n lîng ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao mµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh«ng dÔ g× theo kÞp. NÕu nh tiÒm n¨ng nµy ph¸t huy ®îc th× ®iÒu ®ã sÏ t¹o cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn mét lîi thÕ so s¸nh ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao trong ngµnh c«ng nghiÖp cña c¸c níc l¸ng giÒng víi m×nh.
ViÖt Nam víi t c¸ch lµ níc míi th©m nhËp vµo thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi v× thÕ ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi mÆt víi mét cuéc vËt lén vÊt v¶ xuÊt ph¸t tõ viÖc ®Çu t vµo nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi rÊt tèn kÐm mµ l¹i cha thÓ æn ®Þnh cho nguån cung cÊp thuû s¶n hiÖn cã tõ c¸c vïng biÓn ë ViÖt Nam.
C¸c c¬ héi vµ c¸c tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n sÏ tïy thuéc c¨n b¶n vµo viÖc phôc vô thÞ trêng trong níc ®ang lín m¹nh cña m×nh vµ n¨ng lùc trë thµnh mét nhµ s¶n xuÊt cã chÊt lîng ®èi víi c¸c thÞ trêng nhËp khÈu b»ng c¸ch cung cÊp c¸c s¶n phÈm tõ nu«i trång thuû s¶n. §é tin cËy vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ c¶ hîp lý vÒ nguyªn liÖu lµ ch×a kho¸ cña thµnh c«ng ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Nh÷ng m«i trêng sèng cña thuû s¶n ®a d¹ng, sù kh¸c biÖt vÒ khÝ hËu vµ nguån nh©n lùc lµnh nghÒ, cÇn cï cña ®Êt níc ®ang t¹o ra mét c¬ héi cã mét kh«ng hai cho ViÖt Nam thiÕt lËp mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn v÷ng m¹nh dùa trªn mét ngµnh ®¸nh b¾t thuû s¶n ®îc qu¶n lý tèt víi nh÷ng n¨ng lùc, tiÒm n¨ng réng lín cña ngµnh nu«i trång thuû s¶n.
II./ Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam.
1. M¹ng líi xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam.
Trong m¹ng líi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam, Tæng c«ng ty Thuû s¶n ViÖt Nam lµ doanh nghiÖp hµng ®Çu víi tæng doanh sè lµ 5.053,7 tû ®ång, xuÊt khÈu thùc hiÖn 174 triÖu USD, chiÕm 12,44% gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh n¨m 2002. Trong sè 14 ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty tham gia xuÊt khÈu, cã 4 ®¬n vÞ ®¹t gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cao, ®ã lµ: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n miÒn Trung 52 triÖu USD, C«ng ty XNK thuû ®Æc s¶n 37,2 triÖu USD, C«ng ty kinh doanh vµ XNK thuû s¶n Minh H¶i 30 triÖu USD vµ C«ng ty XNK thuû s¶n Hµ Néi 15,8 triÖu USD. §¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan nh vËy c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã nç lùc rÊt lín trong ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, tËn dông thêi c¬ vÒ thÞ trêng, mïa vô. MÆt hµng chÕ biÕn cña Tæng c«ng ty ®· cã mÆt ë h¬n 30 quèc gia trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt víi thÞ trêng Mü ®¹t t¨ng trëng cao so víi c¸c n¨m tríc, n¨m 2002 chiÕm tû träng 30,65%. Tæng s¶n lîng thuû s¶n xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty n¨m 2002 ®¹t 45.000 tÊn, t¨ng 30% so cïng kú, víi hµng chôc mÆt hµng mÉu m· ®a d¹ng vµ phong phó.
Ngoµi ra, cã 28 doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n n¨m 2002 tõ 10 triÖu USD trë lªn, trong ®ã 10 doanh nghiÖp dÉn ®Çu (xem b¶ng):
B¶ng 2.5 Mêi doanh nghiÖp dÉn ®Çu trong xuÊt khÈu thuû s¶n quý I /2003
STT
Doanh nghiÖp
ThÞ trêng xuÊt khÈu
khèi lîng
(tÊn)
Gi¸ trÞ (triÖu USD)
1
KIM ANH Co.,Ltd
NhËt, B¾c Mü, Australia…
1858
19.985
2
CAMIMEX
NhËt, Mü, EU
1702
18.896
3
MINH PHU SEAFOOD Pte
NhËt, Mü, Trung Quèc, EU…
1515
18.775
4
FIMEX VN
NhËt, Trung quèc, EU
1120
11.772
5
VIETNAM FISHONE
NhËt, B¾c Mü, Australia, EU…
741
8.712
6
KISIMEX
NhËt B¶n, EU, B¾c Mü, mét sè níc ch©u ¸
3789
7.705
7
SEAPRODEX Minh Hai
EU, Mü, NhËt B¶n…
601
7.697
8
A.P.T Co
Nh©t, Mü
1920
7.184
9
COFIDEX
EU, B¾c Mü, NhËt…
738
6.683
10
CAFATEX VIET NAM
Mü, Trung Quèc
931
5.940
Nguån: XuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam n¨m 2002 – Trang web th«ng tin www.vasep.com.vn (Bé Thuû s¶n).
Nh vËy, ngoµi Tæng C«ng ty thñy s¶n ViÖt Nam vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, c¸c c«ng ty xuÊt khÈu thuû s¶n lín cña ViÖt Nam lµ: C«ng ty thuû s¶n XNK tæng hîp Sãc Tr¨ng, XÝ nghiÖp chÕ biÕn thuû sóc s¶n CÇn Th¬…. mÆc dï cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt nhng c¸c c«ng ty ®· cè g¾ng ®Ó thÝch øng dÇn víi m«i trêng quèc tÕ vµ ®¹t vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trªn thÞ trêng thuû s¶n thÕ giíi. C¸c c«ng ty ®· ®¹t ®îc ®iÒu ®ã b»ng viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu t¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng (hÇu nh mäi d¹ng s¶n phÈm thuû s¶n) ra kh¾p thÞ trêng thuû s¶n lín cña thÕ giíi nh NhËt B¶n, Mü, EU…. Tuy nhiªn, xuÊt sang NhËt B¶n vÉn lµ lín nhÊt.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt lµ trong n¨m 2000, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thuû s¶n cã sù t¨ng trëng vît bËc. KÕt thóc n¨m cuèi thÕ kû, chóng ta ®· ®¹t h¬n 1.4 tû ®«la gi¸ trÞ xuÊt khÈu. VÒ c¬ cÊu thÞ trêng ®· cã sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ theo híng v÷ng ch¾c h¬n víi sù gia t¨ng nhanh chãng vµo thÞ trêng Mü vµ Trung Quèc. Trong 3 n¨m, “tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000, trong c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu thñy s¶n, NhËt gi¶m tõ 50% xuèng 33%, trong khi Mü t¨ng tõ 5% lªn ®Õn 21,2%, Trung Quèc, Hång K«ng t¨ng tõ 2% lªn ®Õn 19,3%, EU dao ®éng tõ 10% ®Õn 7%, c¸c níc ch©u ¸ kh¸c tõ 19% - 20%” Bµi “Ho¹t ®éng chÕ biÕn xuÊt khÈu thñy s¶n vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm” NguyÔn ThÞ Hång Minh, t¹p chÝ thuû s¶n sè TÕt T©n Tþ
.
Víi sù chuyÓn biÕn vÒ c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu, n¨m 2000 ViÖt Nam ®îc c«ng nhËn vµo Danh s¸ch 1 c¸c níc xuÊt khÈu sang EU víi 18 doanh nghiÖp. N¨m 2001 sè lîng nµy t¨ng lªn ®Õn 68 doanh nghiÖp, ®ång thêi ViÖt Nam còng ®îc EU c«ng nhËn vµo Danh s¸ch 1 c¸c níc xuÊt khÈu nhuyÔn thÓ 2 m¶nh vá. Cßn ®èi víi thÞ trêng Mü, hiÖn nay ta cã 70 doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng nµy.
Qua ®ã, cã thÓ thÊy r»ng thÞ trêng tiªu thô quan träng cña chóng ta lµ thÞ trêng níc ngoµi, bÊt cø biÕn ®éng nµo cña thÕ giíi còng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt trong níc nÕu ta kh«ng chñ ®éng héi nhËp.
2. ThÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam.
VÒ c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu : trong h¬n 10 n¨m qua, xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµo ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn tÝch cùc vÒ viÖc ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng xuÊt khÈu. Tõ chç xuÊt khÈu chñ yÕu qua hai thÞ trêng trung gian lµ Hång K«ng vµ Xingapo, ngµy nay thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã mÆt ë kh¾p c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi. Cô thÓ n¨m 2002 c¬ cÊu thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam lµ nh sau: (xem b¶ng)
B¶ng 2.6. C¬ cÊu xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam n¨m 2002
Níc
Tû lÖ (%)
Mü
31,8
NhËt
26,9
EU
4,1
Trung Quèc+Hång K«ng
15,2
asean
3,8
C¸c níc kh¸c
18,1
Nguån B¶n tin thÞ trêng-Trung t©m th«ng tin th¬ng m¹i (Bé th¬ng m¹i)
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y Mü ®· dÇn dÇn trë thµnh b¹n hµng nhËp khÈu thuû s¶n lín nhÊt cña ViÖt Nam. §Æc biÖt n¨m 2002, Mü ®· chiÕm tû lÖ 31,8 % trong c¬ cÊu xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam. N¨m 2002 khèi lîng thuû s¶n xuÊt khÈu sang Mü lµ 87,840 tÊn gi¸ trÞ 590 triÖu USD, chiÕm 20,4% gi¸ trÞ xuÊt khÈu chung, 93 doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü, t¨ng gÊp 2 so víi n¨m 1999.
Mü lµ thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n lín thø nhÊt thÕ giíi. N¨m 2001 Mü nhËp khÈu kho¶ng 1,8 triÖu tÊn thuû s¶n c¸c lo¹i gi¸ trÞ 10 tû USD víi rÊt nhiÒu c¸c mÆt hµng tõ cao cÊp nh t«m hïm, t«m ®«ng, cua biÓn, c¸ håi, c¸ ngõ ®Õn c¸c s¶n phÈm b×nh d©n nh c¸ biÓn ®«ng l¹nh, c¸ kh«, níc m¾m …
T«m ®«ng chiÕm tû träng ¸p ®¶o trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta víi 14,4 ngh×n tÊn n¨m 2002, gi¸ trÞ 215 triÖu USD chiÕm 71,5% gi¸ trÞ xuÊt khÈu sang Mü. RÊt Ýt quèc gia xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü l¹i cã tû lÖ mÆt hµng t«m ®«ng lín nh cña ViÖt Nam. T«m ®«ng ViÖt Nam chiÕm 4,7% khèi lîng nhËp khÈu t«m vµo Mü vµ ®øng hµng thø 8 trong sè c¸c quèc gia xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. Kh¸c h¼n víi thÞ trêng NhËt B¶n, t¹i Mü t«m ®«ng ViÖt Nam cã gi¸ rÊt cao, trung b×nh tíi 15 USD/kg. ViÖt Nam cïng víi Th¸i Lan, Ên §é, In®«nªxia vµ Trung Quèc ®· t¨ng nhanh møc xuÊt khÈu t«m ®«ng sang Mü ®Ó lÊp kho¶n thiÕu hôt do t«m nu«i cña Ecua®o, Mªxic«, Panama, En Xanvan®o bÞ gi¶m s¶n lîng nghiªm träng v× dÞch bÖnh.
C¸ biÓn ®«ng l¹nh lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín thø nh× víi 13,7 ngh×n tÊn, 50 triÖu USD n¨m 2002. Tuy ®©y lµ mÆt hµng cßn nhiÒu tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam vµ thÞ trêng Mü còng nhËp khÈu rÊt lín s¶n phÈm nµy, nhng râ rµng sù quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn cã vÊn ®Ò. Trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2002 Mü ®· nhËp khÈu 336 ngh×n tÊn c¸ biÓn nguyªn con vµ block (kh«ng kÓ c¸ philª).
C¸ ngõ v©y vµng t¬i cã khèi lîng xuÊt khÈu 2.159 tÊn, 10,2 triÖu USD, lµ mÆt hµng thø 3 n¨m 2002. §©y lµ thµnh tÝch rÊt ®¸ng khÝch lÖ v× nã më ra mét thÞ trêng míi ®Çy triÓn väng cho nghÒ c©u c¸ ngõ ®¹i d¬ng ®ang ph¸t triÓn cña ViÖt Nam Mü võa lµ cêng quèc khai th¸c c¸ ngõ võa lµ níc nhËp khÈu lín. N¨m 2002 Mü ®· nhËp 150 ngh×n tÊn c¸ ngõ (chØ sau NhËt). GÇn ®©y ngêi Mü cã xu híng sö dông c¸ ngõ t¬i theo c¸ch gièng nh ngêi NhËt.
C¸c c«ng ty cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín nhÊt gåm Kim Anh Co., ltd, Camimex, Minh Phó seafood...C¸c c«ng ty nµy ®Òu cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu trªn 18 triÖu USD ®a tæng nhËp khÈu cña thÞ trêng nµy lªn 144,9 triÖu USD.
§Ó t¨ng møc xuÊt khÈu sang Mü, chóng ta cÇn quan t©m tíi c¸c mÆt hµng kh¸c ngoµi t«m ®«ng lµ c¸ philª c¸c lo¹i, c¸ basa vµ c¸ tra philª vµ ®Æc biÖt lµ c¸ r« phi. C¸c níc ë khu vùc rÊt thµnh c«ng trong kh©u nu«i c¸ r« phi c«ng nghiÖp ®Ó xuÊt khÈu. Chóng ta cã truyÒn thèng vÒ nu«i r« phi tõ rÊt sím, ch¼ng lÏ l¹i chÞu tôt hËu so víi c¸c níc ë khu vùc.
Nh×n chung, trong n¨m 2002, xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam sang Mü ®· ®¹t ®îc møc t¨ng trëng rÊt cao, rÊt ®¸ng phÊn khëi. Tuy vËy, ch¾c ch¾n ®©y vÉn cßn xa míi tíi giíi h¹n t¨ng trëng. ViÖt Nam cïng víi Th¸i Lan, Trung Quèc, Ên §é, In®«nªxia lµ c¸c quèc gia xuÊt khÈu thuû s¶n lín thÞ trêng Mü.
ThÞ trêng NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng níc b¹n hµng lín vÒ thuû s¶n cña ViÖt Nam, chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng c¸ ngõ, c¸ thu ®ao, c¸ song, c¸ hång, mùc èng… N¨m 2002, tØ lÖ hµng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang NhËt chiÕm 26,9% T¹i NhËt, nhiÒu mÆt hµng thuû s¶n chÊt lîng cao mang nh·n hiÖn ViÖt Nam b¸n ch¹y ë c¸c siªu thÞ. C¸c c«ng ty ViÖt Nam xuÊt khÈu nhiÒu mÆt hµng thuû s¶n chÊt lîng cao sang NhËt lµ Cafatex, Fimex (C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp Sãc Tr¨ng), XÝ nghiÖp mÆt hµng míi thuéc Seaprodex ViÖt Nam, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Kim Anh, ViÔn Th¾ng, XÝ nghiÖp chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu CÇu Tre, C«ng ty xuÊt khÈu thñy s¶n Qu¶ng Ninh 2…. N¨m 2002, “thñy s¶n ViÖt Nam xuÊt khÈu sang NhËt B¶n ®¹t kim ng¹ch 555,441 triÖu USD” Bµi “ThÞ trêng khã tÝnh nhÊt chÊp nhËn hµng ViÖt Nam” cña Huúnh ThuËn, tuÇn b¸o quèc tÕ sè 50 ngµy 13/12/2002
, “næi bËt trong h¬n 200 doanh nghiÖp xuÊt khÈu thñy s¶n sang NhËt, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp Sãc Tr¨ng (Fimex) dÉn ®Çu c¶ níc vÒ doanh sè xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy, ®¹t 37 triÖu USD, 100% lµ t«m, trong ®ã 75% lµ s¶n phÈm t«m gi¸ trÞ gia t¨ng” Bµi “Nh×n l¹i xuÊt khÈu thñy s¶n n¨m 2002” cña Ph¹m ThÞ Hång Lan, t¹p chÝ Th¬ng m¹i sè 3/2003
.
Khèi lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu sang NhËt n¨m 2002 lµ 320 ngh×n tÊn gi¸ trÞ 2438 triÖu USD, chiÕm gÇn 22 % gi¸ trÞ xuÊt khÈu chung. So víi n¨m 2001 th× tû träng cã gi¶m ®i nhng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi l¹i t¨ng lªn rÊt ®¸ng kÓ.
C¸c mÆt hµng chñ yÕu xuÊt sang NhËt lµ (triÖu USD/tû lÖ %): T«m ®«ng 291/62 (®¹t doanh thu 291 triÖu USD, chiÕm 62% lîng hµng xuÊt khÈu sang NhËt); mùc vµ b¹ch tuéc ®«ng - 54/11,5; c¸ ®«ng - 26/5,6 … Nh vËy c¸c s¶n phÈm xuÊt sang NhËt chñ yÕu lµ t«m ®«ng vµ nhuyÔn thÓ ch©n ®Çu ®«ng, chiÕm tíi 73,5% gi¸ trÞ xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt.
§Æc ®iÓm cña thÞ trêng thuû s¶n NhËt trong n¨m 2002 lµ møc nhËp khÈu t¨ng lªn so víi n¨m 2001 nhng kh«ng nhiÒu vµ cßn l©u míi b»ng møc cña thêi kú 1994 - 1995; gi¸ nhËp khÈu t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ gi¸ t«m ®«ng ®· cã c¶i thiÖn râ rÖt so víi n¨m 1999 (10,8 USD/kg n¨m 2002 so víi 10,1 USD/kg n¨m 1999); vÉn nh n¨m tríc, ngêi NhËt h¹n chÕ nhËp khÈu c¸c hµng ®Æc s¶n (t«m ®«ng, c¸ ngõ, c¸ håi, b¹ch tuéc…) vµ t¨ng møc nhËp c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ trung b×nh vµ thÊp (c¸ biÓn ®«ng l¹nh c¸c lo¹i).
NhËt vÉn lµ thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi. ThÞ trêng nµy nhËp khÈu ®ñ c¸c lo¹i s¶n phÈm. RÊt tiÕc lµ trong 10 mÆt hµng nhËp khÈu cã gi¸ trÞ lín cña NhËt, hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam chØ ®ãng gãp cã 2 - 3 mÆt hµng. C¸c níc Trung Quèc, Mü, §µi Loan, Hµn Quèc, Nga xuÊt khÈu lín c¸c hµng thuû s¶n sang NhËt vµ hä dùa chñ yÕu vµo c¸c mÆt hµng c¸ biÓn. §©y lµ vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña chóng ta cÇn quan t©m.
C¸c dù b¸o cho thÊy nÒn kinh tÕ NhËt tiÕp tôc håi phôc, ®ång yªn sÏ æn ®Þnh h¬n, song ngêi tiªu dïng NhËt B¶n vÉn dÌ dÆt trong chi tiªu, ngµnh thuû s¶n NhËt vÉn rÊt khã kh¨n do s¶n lîng c¶ khai th¸c vµ nu«i trång ®Òu dËm ch©n t¹i chç vµ ë møc rÊt thÊp so víi tríc ®©y. NhËt B¶n sÏ ph¶i nhËp khÈu rÊt lín c¸c s¶n phÈm thuû s¶n ®Ó vÉn b¶o ®¶m cho mçi ngêi NhËt cã kho¶ng 70 - 71 kg thuû s¶n/n¨m (tríc ®©y lµ 72 - 73 kg). Ngoµi t«m, c¸ ngõ, mùc , NhËt B¶n sÏ nhËp khÈu rÊt lín c¸ biÓn t¬i vµ ®«ng c¸c lo¹i kÓ c¶ c¸c lo¹i gi¸ trÞ thÊp nh c¸ c¬m, c¸ trÝch, c¸ nôc … Do vËy viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng thuû s¶n ®Ó xuÊt khÈu vµo NhËt lµ rÊt cÇn thiÕt.
ThÞ trêng Trung Quèc vµ Hång K«ng lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lín thø ba víi khèi lîng 391 ngh×n tÊn, gi¸ trÞ 1495 triÖu USD, chiÕm 6,6% gi¸ trÞ xuÊt khÈu chung n¨m 2002.
ViÖt Nam cßn cã biªn giíi chung víi Trung Quèc nªn rÊt thuËn tiÖn cho viÖc giao th«ng ®i l¹i vµ giao lu bu«n b¸n. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2002 ta ®· xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy 282 triÖu USD gi¸ trÞ hµng thñy s¶n, gi¶m 1,3 % víi n¨m 2001. “Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng khiÕn xuÊt khÈu thuû s¶n sang Trung Quèc gi¶m lµ viÖc yªu cÇu viÖc b¸n hµng ph¶i th«ng qua Ng©n hµng cña hai níc vµ ®¸ng lu ý h¬n lµ tõ 30/6/2003 theo quy ®Þnh cña tæng côc KiÓm dÞch kiÓm nghiÖm gi¸m s¸t chÊt lîng Trung Quèc, c¸c._. thèng c¶ng c¸, chî c¸, tiÕn hµnh qu¶n lý chÆt chÏ viÖc cÊp giÊy phÐp hµnh nghÒ cho hÖ thèng nhËp nguyªn liÖu thuû s¶n nh»m ph¸t huy vai trß tÝch cùc vµ h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña hÖ thèng nµy.
- H×nh thµnh hÖ thèng chî c¸ n»m trong qui ho¹ch chung hoÆc ngay s¸t gÇn khu c¶ng c¸, cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ph©n lo¹i, b¶o qu¶n, th¬ng m¹i vµ ®Çu gi¸ c¸c lo¹i nguyªn liÖu thuû s¶n.
- Ban hµnh vµ triÓn khai ¸p dông c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, nghiÖp vô tèi thiÓu, b¶o ®¶m vÖ sinh vµ an toµn chÊt lîng cho nguyªn liÖu trong qu¸ tr×nh th¬ng m¹i trªn thÞ trêng.
- KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc liªn kÕt, liªn doanh, phèi hîp s¶n xuÊt gi÷a s¶n xuÊt nguyªn liÖu víi chÕ biÕn xuÊt khÈu, tËn dông tèi ®a nguån nguyªn liÖu ®a vµo s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, gi¶m thÊt tho¸t sau thu ho¹ch.
- T¨ng cêng c«ng t¸c khuyÕn ng tËp trung vµo c¸c chñ hµng, cung cÊp kiÕn thøc vµ hç trî hä ®Çu t c¸c biÖn ph¸p b¶o qu¶n cho ng d©n.
2. Quy ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm chñ yÕu g¾n chÆt chÏ víi chÕ biÕn vµ thÞ trêng tiªu thô.
a/ Nu«i t«m.
- X©y dùng qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nu«i t«m só vµ c¸c loµi t«m biÓn kh¸c trªn tßan quèc vµ cho c¸c tØnh träng ®iÓm, h×nh thµnh c¸c vïng nu«i t«m c«ng nghiÖp qui m« lín, víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn, bÒn v÷ng vÒ ph¬ng diÖn m«i trêng, chuyÓn dÇn tõ ph¬ng thøc qu¶ng canh sang b¸n th©m canh vµ th©m canh, tõ nu«i ë vïng h¹ triÒu sang nu«i cao triÒu víi tû suÊt ®Çu t t¨ng dÇn.
- §Çu t x©y dùng c¸c dù ¸n thuû lîi níc mÆn lî, phôc vô c¸c vïng nu«i t«m b¸n th©m canh vµ nu«i c«ng nghiÖp còng nh c¸c m« h×nh xen canh t«m-lóa vµ c¸ch×nh thøc kh¸c.
- Thùc hiÖn qui ho¹ch s¾p xÕp l¹i c¸c c¬ së xuÊt gièng t«m g¾n víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt t«m gièng s¹ch bÖnh, gi¸ thµnh h¹. §ång thêi, cho phÐp nhËp t«m gièng ®Ó bæ sung. Thµnh lËp mét sè c¬ së c«ng Ých ®Ó nu«i vç t«m bè mÑ nh©n t¹o, phôc vô viÖc s¶n xuÊt gièng t«m æn ®Þnh. Cã chÝnh s¸ch trî gi¸ cho c¸c c¬ sá nu«i t«m bè mÑ vµ c¬ sá s¶n xuÊt gièng t«m cµng.
- §Çu t cho c¸c dù ¸n nu«i b¸n th©m canh vµ nu«i c«ng nghiÖp t¹i c¸c ®Þa ph¬ng ®· cã kinh nghiÖm vµ phong trµo nu«i t«m só : B×nh §Þnh, Cµ Mau, dÇn dÇn më réng ra c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c.
- §Çu t cho c«ng t¸c qu¶n lý m«i trêng níc, thêng xuyªn tæ chøc kiÓm so¸t chÊt lîng m«i trêng níc vµ nghiªn cøu dù b¸o kÞp thêi dÞch bÖnh ë c¸c vïng nu«i träng ®iÓm ®Ó gi¶m bít thiÖt h¹i cho nghÒ nu«i.
- X©y dùng hÖ thèng c¸c tæ chøc khuyÕn ng cña Nhµ níc vµ tæ chøc tù nguyÖn t¹i c¸c ®Þa ph¬ng cÇn thêng xuyªn híng dÉn vµ huÊn luyÖn vÒ c«ng nghÖ nu«i, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ sö dông trang thiÕt bÞ trong nu«i t«m.
- X©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n víi c«ng nghÖ míi, t¨ng cêng chÊt lîng thøc ¨n, gi¸ thµnh h¹; kiÓm tra chÆt chÏ chÊt lîng thøc ¨n, t¹o nªn ®éng lùc canh tranh ®Ó thóc ®Èy ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt lîng.
b/ Nu«i c¸ biÓn vµ c¸ níc ngät th¬ng phÈm.
- NhËp gièng vµ nhËp c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng nh©n t¹o ë qui m« c«ng nghiÖp ®Ó t¹o ra mét c¸ch æn ®Þnh vµ chñ ®éng nguån c¸ biÓn gièng nu«i. Tríc m¾t khuyÕn khÝch vµ t×m biÖn ph¸p nhËp gièng c¸ biÓn tõ Trung Quèc, Th¸i lan, §µi Loan....thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÒn khÝch c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®Çu t s¶n xuÊt gièng c¸ biÓn t¹i ViÖt Nam ®Ó cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt 8-10 triÖu con gièng vµo n¨m 2005.
- §Çu t hoµn thiÖn Trung t©m nghiªn cøu Gièng H¶i s¶n ë C¸t Bµ, Nha Trang, Vòng Tµu, nhanh chãng x©y dùng c¬ sá s¶n xuÊt gièng c¸ biÓn ë c¸c ®Þa ph¬ng: Qu¶ng Ninh, H¶i phßng, Thanh ho¸, Qu¶ng Nam, §µ N½ng, B×nh §Þnh, Nha trang, Vòng Tµu. Hç trî vèn cho c¸c c«ng ty chÕ biÕn c¸ níc ngät chñ ®éng s¶n xuÊt ®ñ gièng c¸ ba sa, tra, r« phi ®¬n tÝnh víi chÊt lîng tèt vµ gi¸ thµnh h¹ ®Ó cung cÊp cho nghÒ nu«i bÌ vµ nu«i ao cao s¶n.
- X©y dùng m« h×nh nu«i c¸ biÓn c«ng nghiÖp qui m« nhá s¶n lîng 50-60 tÊn n¨m, tiÕn tíi qui m« lín h¬n, s¶n lîng 100-200 T/ n¨m; x©y dùng m« h×nh nu«i ao trong ao ®Çm, n¨ng suÊt 4-6 T/ ha, nh»m ®¹t môc tiªu s¶n lîng c¸ th¬ng phÈm xuÊt khÈu lµ 8-10000 tÊn vµo n¨m 2005.
- §Èy m¹nh c«ng t¸c qui ho¹ch cña c¸c tØnh cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ sinh th¸i thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn nu«i c¸ biÓn vµ c¸ níc ngät, x©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¸c vïng nu«i c¸ tËp trung ë qui m« c«ng nghiÖp.
- T¨ng cêng n¨ng lùc con ngêi vµ thiÕt bÞ cho c¸c c¬ quan kiÓm so¸t chÊt lîng c¸c vïng níc nu«i thuû s¶n cÊp Trung ¬ng vµ ®×a ph¬ng thêng xuyªn theo dâi vµ dù b¸o vÒ chÊt lîng níc vµ dÞch bÖnh.
c/ Nu«i thuû ®Æc s¶n.
- NhËp khÈu c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng vµ nu«i nhuyÔn thÓ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu: Nghªu, ngao, sß l«ng, ®iÖp, èc h¬ng, bµo ng, trai ngäc hÇu... theo ph¬ng thøc qu¶n canh kÕt hîp, b¸n th©m canh t¹i c¸c tØnh Qu¶ng Ninh H¶i Phßng, B×nh ThuËn, Bµ RÞa Vòng Tµu, TP Hå ChÝ Minh, TiÒn Giang, BÕn Tre, Kiªn Giang, Cµ mau.
- §Çu t c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, c¸c dù ¸n s¶n xuÊt gièng nh©n t¹o vµ b¶o vÖ nguån gièng tù nhiªn c¸c lo¹i sß huyÕt, nghªu, ngao, ®iÖp... bªn c¹nh viÖc cho nhËp tõ níc ngoµi, ®ång thêi cÇn cã qui ®Þnh b¶o vÖ hîp lý c¸c b·i gièng tù nhiªn, nghiªm cÊm c¸c h×nh thøc khai th¸c c¹n kiÖt.
- X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh kiÓm so¸t vïng níc nu«i ®Ó khai th«ng viÖc xuÊt khÈu vµo EU, cã nhu cÇu lín vÒ lo¹i s¶n phÈm nµy.
-T¨ng cêng hîp t¸c nghiªn cøu víi c¸c níc cã c«ng nghÖ cao trong khu vùc vµ thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nghÖ cao nh di truyÒn, chän gièng c¸c ®èi tîng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ xö lý m«i trêng, c«ng nghÖ vÒ chuÈn ®o¸n phßng trõ dÞch bÖnh.
d/ Khai th¸c h¶i s¶n.
- Trang thiÕt bÞ vµ ph¬ng tiÖn b¶o qu¶n ®Ó thay ®æi c«ng nghÖ b¶o qu¶n thuû s¶n trªn c¸c tµu c¸, nhÊt lµ c¸c tµu khai th¸c dµi ngµy; s¶n phÈm khai th¸c cÇn ®îc tiÕn hµnh ph©n lo¹i vµ b¶o qu¶n ngay trªn tµu, C¸c tµu ®ãng míi cña Ch¬ng tr×nh ®¸nh c¸ xa bê nhÊt thiÕt ph¶i ®îc trang bÞ ngay tõ kh©u thiÕt kÕ.
- §Çu t ®ãng míi thö nghiÖm tiÕn ®Õn ®ãng míi ®éi tµu chuyªn m«n ho¸ vµoviÖc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn thuû s¶n cña ®éi tµu khai th¸c xa bê, c¸c tµu nµy ®îc trang bÞ thiÕt bÞ cÊp ®«ng vµ khoang b¶o qu¶n dung tÝch lín.
- C«ng t¸c khuyÕn ng cho khai th¸c ph¶i tËp trung vµo viÖc truyÒn b¸ c¸c kü thuËt c¬ b¶n vÒ xö lý, b¶o qu¶n thuû s¶n cho c¸c ®èi tîng lµ c¸c chñ tµu vµ ng d©n trùc tiÕp khai th¸c trªn biÓn.
- §¶m b¶o an toµn cho khai th¸c xa bê Nhµ níc cÇn quan t©m ®óng møc trong ®iÒu kiÖn ph¶i khai th¸c xa ®Êt liÒn ®Ó ng d©n yªn t©m s¶n xuÊt. C¸c tµu ph¶i trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ an toµn ®i biÓn, ph¶i tæ chøc tèt hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c gi÷a c¸c tµu vµ c¸c tr¹m v« tuyÕn ®iÖn ven bê, nh»m tiÕp nhËn th«ng tin nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi phßng tr¸nh khi cã b·o tè x¶y ra, tæ chøc tèt viÖc cøu hé, hç trî cøu ``gióp lÉn nhau khi cã tai n¹n trªn biÓn.
e/ NhËp nguyªn liÖu thuû s¶n.
-KhuyÕn khÝch viÖc thu hót nguån nguyªn liÖu c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc trong khu vùc nh»m t¨ng cêng nhËp nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn t¸i xuÊt. PhÊn ®Èu ®¹t tû träng nguyªn liÖu nhËp 5-8% vµo n¨m 2005. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thñ tôc cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Ó t¸i xuÊt.
-H×nh thµnh c¸c c¶ng c¸ tù do t¹i Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, Kiªn Giang vµ mét sè ®Þa ph¬ng cã ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó thu hót tµu thuyÒn nø¬c l¸ng giÒng vµ gi¶n ho¸ thñ tôc xuÊt khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n, kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ xuÊt khÈu nguyªn liÖu.
3. C¶i tiÕn chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh hµng thuû s¶n xuÊt khÈu.
Ngoµi viÖc phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh ®Ó cã u thÕ trong c¹nh tranh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n th× vÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh thùc phÈm cã tÇm quan träng sèng cßn ®èi víi viÖc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt nam, ViÖt nam cã thÓ thÊm thÝa ®iÒu nµy qua vÝdô cô thÓ lµ trêng hîp Th¸i lan, trë thµnh níc xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt nhÊt thÕ giíi hiÖn nay lµ nhê viÑc Th¸i Lan tËp trung mäi nç lùc cña ngµnh thuû s¶n, c¶ t nh©n vµ nhµ níc ®Ó c¶i tiÕn chÊt lîng hµng thuû s¶n khÈu ..Híng xuÊt khÈu thuû s¶n thêi gian tíi cña Nhµ níc lµ ph¶i t¨ng thÞ phÇn ë liªn minh Ch©u ¢u vµ B¾c Mü , n¬i mµ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÊt lîng ®Òu ®îc qui tô trong viÖc thùc hiÖn trong tiªu chuÈn HACCP .V× vËy , kh«ng cã c¸c nµo kh¸c lµ sù v¬n lªn c¶u c¸c danh nghiÖp ViÖt nam cïng víi sù trî gióp vÒ kü thuËt , tµi chÝnh cña Nhµ níc vµ quèc tÕ ®Ó c¶i tiÕn chÊt lêng hµng thuû s¶n ViÖt Nam.MÆc dï ®É ®¹t ®îc kÕt qu¶ 68 doang nghiÖp ViÖt nam ®îc xuÊt khÈu thuû s¶n sang EU nhng cã ®iªï th¸ch thøc lµ bÊt cø lóc nµo EU còng cã thÓ tuyªn bè cÊm vËn nÕu cã vi ph¹m .Thùc tÕ ®· x¶y ra ®èi víi cÊm vËn nhËp khÈu t«m cña Ên §é vµ Bang la det vµo EU vµo th¸ng 8/97 (®îc giì bá vµo 21/2/98) dï hai níc nµy ®· n»m trong danh s¸ch 1 ®îc xuÊt khÈu vµo EU tõ l©u . Ngoµi ra cßn cã nhiÒu th¸ch thøc trë ng¹i kh¸c trong vÊn ®Ò ®¶m b¶o an toµn chÊt lîng hµng thuû s¶n ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu: C¸c doanh nghiÖp ®¹t ®îc c¸c ®iÒu kiÖn trªn ®· ph¶i ®Çu t qu¸ lín møc ®Çu t tõ 300 ngµn ®Õn 1 triÖu USD. Do ®ã:
-Nhµ níc cÇn t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm vµ thÈm quyÓn vÒ c¬ quan qu¶n lý chÊt lîng
-Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cã ®ñ ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm thuû s¶n ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh hµng thuû s¶n níc ngoµi
-C¸c doanh nghiÖp ViÖt nam, lµ ngêi trùc tiÕp thùc hiÖn chÊt lîng d¶n phÈm ph¶i kho¸n triÖt quan ®iÓm chÊt lîng cïng víi gi¸ c¶ hîp lý lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn cña doanh nghiÖp tõ ®ã n©ng cao ý thøc ®èi víi viÖc cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîngtheo yªu cÇu cña thÞ trîng quèc tÕ.
§Ó h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n v÷ng m¹nh, cã ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c níc trong khu vùc cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau:
a/ Hç trî vèn tÝn dông u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n ®Çu t n©ng cÊp ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®¸p øng yªu cÇu vÒ an toµn vÖ sunh thùc phÈm cã thÓ xuÊt khÈu ®i EU vµ Mü. §Çu t ®Ó x©y míi thªm 25-30 xÝ nghiÖp cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho ®Õn n¨m 2005.
b/ N©ng cao tû träng c¸c c¬ së chÕ biÕn thùc hiÖn ch¬ng tr×nh qu¶n lý chÊt lîng theo GMP, SSOP vµ HACCP, b¾t buéc 100% c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ph¶i thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng tiªn tiÕn nh¨m ®¶m b¶o an toµn vÖ sunh thùc phÈm cho ngêi tiªu dïng vµ xuÊt khÈu.
c/ X©y dùng vµ ban hµnh vµ triÓn khai ¸p dông b¾t buéc c¸c tiªu chuÈn Nhµ níc vµ Tiªu chuÈn ngµnh vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, an toµn vÖ sinh tèi thiÓu ®èi víi c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n, c¬ sá chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu c¸c c¶ng c¸, chî c¸.
d/ N©ng cÊp chÊt lîng nguyªn liÖu, gi¶m gi¸ ®Çu vµo b»ng c¸ch trang bÞ hÖ thèn b¶o qu¶n ngay trªn tµu, x©y dùng hÖ thèng chî c¸ t¹i c¸c c¶ng c¸ cña c¸c tØnh träng ®iÓm, c¸c trung t©m c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu thô, hÖ thèng chî c¸c ®êng biªn còng nh c¸c chî c¸ qui m« nhá ë ®Þa ph¬ng.
e/ T¨ng cêng vµ më réng chñng lo¹i vµ khèi lîng chÕ biÕn c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu c«ng nghÖ cao tõ c¸c níc ph¸t triÓn, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, thuª chuyªn gia níc ngoµi giái vµ ®Çu t nghiªn cøu øng dông c¸c c«ng nghÖ míi. N©ng tû träng mÆt hµng gi¸ trÞ cao.
f/ §Çu t n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt vµ n¨ng lùc nghiªn cøu, triÓn khai cña Trung T©m C«ng nghÖ Sinh häc vµ C«ng nghÖ thuéc ViÖn nghiªn cøu Nu«i trång thuû s¶n II thuéc Bé thuû s¶n ®ñ kh¶ n¨ng nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp ph¶t triÓn ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng.
g/ T¨ng cêng hoµn thiÖn n¨ng lùc vµ ho¹t ®éng cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn vÒ kiÓm tra vµ chøng nhËn an toµn vÖ sinh thuû s¶n, trªn c¬ së Trung T©m KiÓm tra ChÊt lîng vµ vÖ sinh thuû s¶n hiÖn nay.
4. X©y dùng c¬ cÊu mÆt hµng thuû s¶n hîp lý vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao, x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t nh»m ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh c¶u tõng ®Þa ph¬ng vµ vïng l·nh thæ.
Theo dù b¸o cña c¸c nhµ kinh tÕ thÕ giíi, quan hÖ cung cÇu trong thêi gian tíi sÏ mÊt c©n ®èi gay g¾t h¬n. Møc gi¸ cña phÇn lín thuû s¶n sÏ cã xu híng ngµy cµng t¨ng. Tuy vËy, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam, cÇn ph¶i thêng xuyªn nghiªn cøu nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi; chó ý ph¸t triÓn c¸c lo¹i thuû s¶n cã chÊt lîng cao, nhu cÇu trªn thÞ trêng thÕ giíi ®ang cã xu híng t¨ng lªn. Ngoµi h¶i s¶n (t«m, c¸, nhuyÔn thÓ ch©n ®Çu vµ ch©n bông, thùc phÈm phèi chÕ, ®å hép thuû s¶n), chó ý ph¸t triÓn c¸c thuû ®Æc s¶n kh¸c nh: cua ghÑ, rong biÓn, h¶i s©m vµ cÇu gai, Õch nu«i, c¸ sÊu, ba ba, trai ngäc… §©y lµ nh÷ng thuû ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ cao vµ nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi ®ang t¨ng lªn.
5. VÒ thÞ trêng: x©y dùng c¬ cÊu thÞ trêng theo híng ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®a d¹ng ho¸ b¹n hµng; gi¶m dÇn tû träng c¸c thÞ trêng trung gian, t¨ng nhanh tû träng c¸c thÞ trêng tiªu thô trùc tiÕp, cã nhu cÇu thuû s¶n lín.
Bé Thñy s¶n chñ tr×, phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c Bé Th¬ng m¹i, Ngo¹i giao trong c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ t¨ng cêng c«ng t¸c th«ng tin thÞ trêng t¨ng cêng ®µo t¹o c¸n bé thÞ trêng vµ tiÕp thÞ chuyªn nghiÖp ë c¸c doanh nghiÖp, ®Ó gi÷ v÷ng vµ æn ®Þnh thÞ trêng truyÒn thèng, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng NhËt B¶n, ®ång thêi më réng h¬n n÷a c¸c mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®Ó xuÊt ra c¸c thÞ trêng lín nh : Liªn minh Ch©u ¢u (EU), Mü, Trung Quèc...; gi¶m tû träng c¸c thÞ trêng trung gian, t¨ng nhanh tû träng c¸c thÞ trêng tiªu thô trùc tiÕp, cô thÓ lµ:
- §èi víi thÞ trêng NhËt B¶n cÇn t¨ng tû träng c¸c mÆt hµng thñy s¶n tinh chÕ vµ hµng phèi chÕ ®ãng gãi nhá cho siªu thÞ, t«m sèng, c¸ ngõ t¬i vµ ®«ng vµ c¸c ®Æc s¶n kh¸c, ®a tû träng c¸c mÆt hµng thñy s¶n xuÊt khÈu vµo thÞ trêng NhËt B¶n chiÕm tõ 38% ®Õn 40% trong tæng s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t tõ 760 triÖu ®Õn 800 triÖu USD vµo n¨m 2005.
- §èi víi thÞ trêng B¾c Mü vµ Ch©u ¸ ( kÓ c¶ thÞ trêng Trung Quèc), xóc tiÕn viÖc c«ng nhËn lÉn nhau gi÷a ViÖt Nam vµ Mü vÒ kiÓm so¸t vµ chøng nhËn chÊt lîng hµng thñy s¶n; bµn ®Ó tháa thuËn c¬ chÕ thanh to¸n chÝnh thøc vµ më réng thÞ trêng chÝnh ng¹ch víi Trung Quèc, nhÊt lµ víi c¸c tØnh phÝa T©y Nam vµ §«ng B¾c cña Trung Quèc, cè g¾ng ®a tû träng hµng thñy s¶n xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Ch©u ¸ tõ 20% ®Õn 22%, thÞ trêng B¾c Mü tõ 16% ®Õn 18% trong tæng s¶n phÈm xuÊt khÈu; gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo hai thÞ trêng nµy ®¹t tõ 720 triÖu ®Õn 800 triÖu USD vµo n¨m 2005.
- §èi víi thÞ trêng khèi liªn minh Ch©u ¢u (EU) vµ mét sè thÞ trêng míi kh¸c ngoµi c¸c thÞ trêng trªn ®©y, cÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng s¶n phÈm ®¸p øng theo yªu cÇu cña c¸c thÞ trêng nµy, phÊn ®Êu ®a tû träng c¸c mÆt hµng thñy s¶n xuÊt khÈu vµo EU ®¹t tõ 12% ®Õn 16% vµ vµo c¸c thÞ trêng kh¸c tõ 8% ®Õn 10% trong tæng s¶n phÈm xuÊt khÈu, tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ trêng nµy ®¹t tõ 400 triÖu ®Õn 520 triÖu USD vµo n¨m 2005.
6. Mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh tÝn dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n .
6.1 MiÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ ®èi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n
Hµng thuû s¶n thuéc nhãm hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña ViÖt nam vµ tríc ®©y cã lîi thÕ c¹nh tranh kh¸ lín v× vËy khèi lîng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t tèc ®é t¨ng trëng cao trong thêi gian qua . Tuy nhiªn , ngµy nay lîi thÕ c¹nh tranh nµy ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu do chi phÝ tµu thuyÒn ngµy cµng cao , gi¸ lao ®éng t¨ng lªn nhiÒu trong khi m¸y mãc thiÕt bÞ cho ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn trong t×nh tr¹ng qu¸ l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung , v× vËy ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt , chÕ biÕn hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ tho¶ ®¸ng cho nªn viÖc Nhµ níc kh«ng ®¸nh thuÕ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n tõ 15/2/1998 ®Ó c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng thuû s¶ncã thÓ t¨ng cêng c¹nh tranh vÒ mÆt gi¸ c¶ . Cßn ®èi víi nguyªn liÖu vËt t nhËp khÈu phôc vô cho chÕ biÕn xuÊt khÈu th× nªn hoµn tr¶ 100% thuÕ nhËp khÈu , vµ ®Ò nghÞ Nhµ níc nªn ®Çu t ®æi míi trang tiÕt bÞ cho chÕ biÕn hµng thuû s¶n xuÊt khÈu th«ng qua qui ®Þnh vÒ thuÕ nhËp khÈu hay ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao hîp lý ®Ó khuyÕn khÝc c¸c doanh nghiÖp ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ .. ViÖc ¸p dông linh ho¹t c¸c chÝnh s¸ch thuÕ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi viÖc t¨ng cêng søc m¹nh c¹nh tranh xuÊt khÈu cña hµng thuû s¶n ViÖt nam ,khuyÕn khÝch më réng thÞ trêng xuÊt khÈu vµ ®a d¹ngho¸ s¶n phÈm xuÊt khÈu.
6.2 CÇn t¨ng cêng ho¹t ®éng tµi trî xuÊt khÈu vµ thµnh lËp quÜ hç trî s¶n xuÊt , xuÊt khÈu thuû s¶n.
VÊn ®Ò tµi trî xuÊt khÈu bao trïm toµn bé c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu hµng thuû s¶n , ®©y lµ mét trong nhng yÕu tè qyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n nhu cÇu tµi trî xuÊ khÈu bao gåm 1/ tµi trî tríc khi giao hµng (vèn cho ®Çu vµo s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu (mua nguyªn liÖu vµ m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng cÇn thiÕt , nhu cÇu vÒ vèn nµy rÊt quan träng do ®Æc ®iÓm cña ngµnh thuû s¶n lµ s¶n xuÊt nguyªn liÖu cã tÝnh thêi vô cao vµ nhiÒu lo¹i nguyªn liÖu cã tÝnh cÇn thiÕt cho chÕ biÕn l¹i ph¶i nhËp khÈu ..) ;2/tµi trî trong khi giao hµng ;3./tÝn dông sau giao hµng
7. §a d¹ng ho¸ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu, vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng thøc mua b¸n quèc tÕ.
KÕt hîp viÖc cñng cè vÞ trÝ cho c¸c tËp ®oµn xuÊt khÈu lín víi viÖc gióp ®ì hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong xuÊt khÈu thuû s¶n. Thùc ra viÖc kÕt hîp nµy sÏ ph¸t huy ®îc lîi thÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng thuû s¶n xuÊt khÈu bëi v× nÕu chØ tËp trung hè trî c¸c tËp ®oµn lín th× ®iÒu kiÖn ®Çu t, ®æi míi trang thiÕt bÞ sÏ tèt h¬n vµ viÖc ®µo t¹o sÏ t¹p trung h¬n .do vËy c¸c tËp ®oµn lín cã thÓ trë thµnh ®Çu tµu ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n nhng c¸c tËp ®oµn lín thêng khã thÝch øngtríc ng÷ng biÕn ®æi thÊt thêng vµ nh÷ng yªu cÇu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cña thÞ trêng c¸ biÖt nªn thêng thêng c¸c doanh nghiÖp nhá l¹i cã tÝnh linh ho¹t vµ dÔ thÝch øng h¬n. H¬n n÷a, ®Æc ®iÓm cña ViÖt nam lµ kinh tÕ hé gia ®×nh , c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá chiÕm ®¹i bé phËn trong ngµnh thuû s¶n th× viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cµng trë nªn cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· h«Þ .Ngoµi ra, ®ã cßn lµ sù kÕt hîp xuÊt khÈu hµng thuû s¶n víi nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng thuû s¶n xuÊt khÈu . Ngoµi viÖc ký c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng thuû s¶n ra níc ngoµi cã thÓ ký göi b¸n hµng thuû s¶n ViÖt nam ë níc ngoµi hay sö dông m¹ng líi ph©n phèi hµng thuû s¶n níc ngoµi lµm ®¹i lý , m«i giíi b¸n hµng ..Hay viÖc nghiªn cøu triÓn khai c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng theo ®iÒu kiÖn CIF thay cho viÖc b¸n FOB. ViÖc kÕt hîp xuÊt nhËp vµ linh ho¹t ¸p dông c¸c ph¬ng thøc mua b¸n hµng quèc tÕ sÏ më ra nh÷ng c¬ héi míi cho xuÊt khÈu thuû s¶n.
8. T¨ng cêng ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
Mét yÕu tè rÊt quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc®ã lµ yÕu tè con ngêi . ViÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ngµnh thuû s¶n th«ng qua viÖc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tay nghÒ cho ng d©n , ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé qu¶n lý ,c¸n bé kü thuËt vµ c¸n bé thÞ trêng ®Ó cã ®ñ n¨ng lùc vµ thÝch øng víi yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ trêng cã ®iieï tiÕt lµ ch×a kho¸ cho sù thµnh c«ng cña chiÕn lîc xuÊt khÈu thuû s¶n thêi gian tíi ,bëi v× c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña Nhµ níc ngay c¶ khi ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch khoa häc vµ ®óng ®¾n míi chØ lµ mét vÕ cña ph¬ng tr×nh xuÊt khÈu , tr¸ch nhiÖm cuèi cïng còng nh kh¶ n¨ng tËn dông ®îc mäi sù u ®·i cã thÓ chµo b¸n ®îc c¸c s¶n phÈm cã tÝnh c¹nh tranh coa ®Ó më réng thÞ trêng xuÊt khÈu l¹i thuéc vÒ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt nam còng nh c¸c nç lùc chñ quan cña hä .§µo t¹o nh©n lùc kh«ng chØ lµ mèi quan t©m ë møc doanh nghiÖp mµ cßn lµ mèi quan t©m cña quèc gia còng nh quèc tÕ . Nh vËy ph¬ng ch©m nhµ níc vµ nh©n d©n cïng tham gia ®Çu t cho viÖc x©y dùng nguån nh©n løcÏ mang l¹i hiÖu qu¶ . Ngoµi ra , trî gióp kü thuËt vµ tµi chÝnhcña céng ®ång quèc tÕ lµ rÊt quan träng trong vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån nh©n lùc co viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam…
Cô thÓ lµ: trong ®iÒu kiÖn céng ®ång nghÒ c¸ ven biÓn níc ta tr×nh ®é cßn thÊp (10% mï ch÷, 70% chØ ®¹t tr×nh ®é tiÓu häc, 15% hÕt cÊp phæ th«ng c¬ së, chØ 2% hÕt cÊp phæ th«ng trung häc), mét mÆt cÇn tËp trung vµo viÖc n©ng cao d©n trÝ, phÊn ®Êu phæ cËp cÊp 2 b»ng nhiÒu h×nh thøc cho nh©n d©n vïng biÓn; mÆt kh¸c, b»ng c¸c h×nh thøc th«ng tin tuyªn truyÒn, b¸o chÝ chó ý n©ng cao ý thøc cho nh©n d©n vÒ c¸c lÜnh vùc: tæ chøc khai th¸c, qu¶n lý, b¶o qu¶n, chÕ biÕn s¶n phÈm sau thu ho¹ch ®Ó phôc vô 3 ch¬ng tr×nh lín cña ngµnh h¶i s¶n hiÖn nay lµ khai th¸c h¶i s¶n xa bê, nu«i trång thuû s¶n vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu. §Èy m¹nh ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ cho c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n. Chó ý c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o c¶ t¹i chøc vµ tËp trung ®Ó ®¸p øng yªu cÇu c¸n bé cho tríc m¾t còng nh l©u dµi. Nghiªn cøu c¶i tiÕn chÕ ®é ®·i ngé ®èi víi thuyÒn viªn, thuû thñ, c¸n bé khoa häc kü thuËt…
9. §Çu t.
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu trªn Nhµ níc(trung ¬ng ®Þa ph¬ng) cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t phï hîp theo híng phèi hîp c¸c kªnh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, khoa häc c«ng nghÖ, khuyÕn ng, ®µo t¹o tÝn dông u ®·i b»ng nguån vèn ë tÊt c¶ c¸c cÊp ng©n s¸ch ®Ó ph¸t triÓn chiÕn lîc s¶n phÈm , tr¸nh ®Çu t dµn tr¶i.
a/ §Çu t ®Ó t¹o nguån nguyªn liÖu theo c¸c ch¬ng tr×nh s¶n phÈm.
a1.C¬ cÊu ®Çu t.
- Vèn ng©n s¸ch Nhµ níc (trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng):
+ X©y dùng hÖ thèng c¶ng c¸, vë bao che chî c¸, ®êng giao th«ng vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kü thuËt kh¸c trong hÖ thèng c¶ng c¸, chî c¸ t¹i c¸c vïng träng ®iÓm nghÒ c¸ vµ trung t©m nghÒ c¸ lín.
+ X©y dùng c¬ së hÖ thèng thuû lîi phôc vô thuû s¶n t¹i c¸c vïng nu«i tËp trung bao gåm ®ª bao, cèng, kªnh cÊp tho¸t níc cÊp 1, c¸c tr¹m b¬m lín.
+ X©y dùng hÖ thèng gièng quèc gia ®Ó b¶o vÖ gièng gèc vµ ph¸t triÓn gièng lai hoÆc nhËp néi; nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ gièng vµ phßng trÞ bÖnh cho thuû s¶n.; kiÓm so¸t m«i trêng níc, b¶o vÖ vµ phôc håi sinh th¸i m«i trêng; hç trî nghiªn cøu triÓn khai ®Ó ¸p dông kü thuËt míi, nu«i t¨ng s¶n bÒn v÷ng. §Æc biÖt chó trong hoµn thiÖn c¸c Trung t©m gièng quèc gia h¶i s¶n (Vòng Tµu), MiÒn Trung (Nha Trang), trung t©m gièng thuû s¶n níc ngät H¶i D¬ng; ®ång thêi x©y dùng 6 c¬ së gièng nu«i biÓn ë mét sè ®Þa ph¬ng : Qu¶ng Ninh, , Thanh Ho¸, NghÖ An, §µ N½ng, Kh¸nh Hoµ.
+ X©y dùng mét sè c¬ së nghiªn cøu, s¶n xuÊt thuèc phßng trÞ bÖnh cho nu«i trång thuû s¶n.
+ §Çu t cho hÖ thèng th«ng tin toµn ngµnh.
+ Dµnh vèn ng©n s¸ch nhËp khÈu c«ng nghÖ, tËp trung vµo c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng c¸ biÓn, nhuyÔn thÓ, thuû ®Æc s¶n, c«ng nghÖ nu«i cao s¶n, c«ng nghÖ xö lý m«i trêng.
- Vèn tÝn dông u ®·i Nhµ Níc.
+ Hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cung øng dÞch vô kü thuËt cho nu«i trång thuû s¶n: ph¸t triÓn c¸c tr¹i gièng cÊp c¬ sá, kªnh thuû lîi cÊp 2, thiÕt bÞ kü thuËt cho nghÒ nu«i, nu«i t¨ng s¶n, x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n c«ng nghiÖp...
+ Hç trî chuyÓn ®æi ph¬ng thøc nu«i, ¸p dông c«ng nghÖ míi cho nu«i trång thuû s¶n qui m« c«ng nghiÖp n¨ng suÊt cao, t¹o ra s¶n lîng hµng ho¸ lín.
a2. Néi dung c¸c h¹ng môc ®Çu t chñ yÕu.
- N©ng cÊp c¸c tr¹i gièng cña c¸c ®Þa ph¬ng ®Õn n¨m 2005 sÏ n©ng cÊp 50% sè tr¹i gièng hiÖn cã ( 300-350 tr¹i), víi suÊt ®Çu t 400.000 $US mçi tr¹i.
- N©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¸c vïng nu«i t«m só c«ng nghiÖp: ®Õn n¨m 2005 cÇn ®Çu t x©y dùng thªm 20.000 ha vµ n©ng cÊp 30.000 ha.
- Ph¸t triÓn hÖ thèng s¶n xuÊt thøc ¨n c«ng nghiÖp cho nu«i trång thuû s¶n; N©ng cÊp hÖ thèng c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n hiÖn cã, x©y dùng míi c¬ sá s¶n xuÊt thøc ¨n theo c«ng nghÖ míi.
B¶ng 3.2 Nhu cÇu vèn vµ nguån vèn ng©n s¸ch do Bé thuû s¶n trùc tiÕp qu¶n lý (§¬n vÞ tÝnh: triÖu USD)
Nguån vèn
2002
2003-2005
Vèn ng©n s¸ch
40
120
TÝn dông u ®·i
115
390
Vèn tù huy ®éng
32
90
Vèn FDI
27
80
Tæng sè
214
680
Nguån: Trung t©m th«ng tin th¬ng m¹i (VTIC)-Bé th¬ng m¹i
b/ §Çu t n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n.
- Vèn ng©n s¸ch Nhµ níc:
+Hç trî ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp, qu¶n lý chÊt lîng, ®µo t¹o ®éi ng÷ marketing chuyªn nghiÖp, ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt cho c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu.
+§Çu t x©y dùng hÖ thèng phßng thÝ nghiÖm vµ c¸c c¬ quan kiÓm so¸t chÊt lîng.
+X©y dùng c¬ s¬ vËt chÊt ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng.
+X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho Trung T©m c«ng nghÖ ChÕ biÕn vµ Trung t©m DÞch vô t vÊn XuÊt khÈu Thuû s¶n.
- Vèn tÝn dông u ®·i Nhµ níc.
+ Hç trî viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cÊp ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt.
+ Hç trî x©y míi hoÆc më réng c¬ sá chÕ biÕn thuû s¶n chÊt lîng cao.
+ Hç trî viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp.
+ Hç trî x©y dùng c¬ së níc ®¸ t¹i c¸c trung t©m khai th¸c.
+ X©y dùng chî c¸ t¹i c¸c trung t©m khai th¸c vµ mét sè tØnh träng ®iÓm.
c. VÒ hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi :
Môc ®Ých më réng hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t, më réng thÞ trêng, tranh thñ c«ng nghÖ míi vµ ®µo t¹o c¸n bé. Tõ n¨m 2001-2005, cô thÓ lµ n¨m 2002 ngµnh Thuû s¶n sÏ triÓn khai nh÷ng c«ng t¸c sau:
TiÕp tôc thùc hiÖn vµ më réng kh¶ n¨ng hîp t¸c víi c¸c níc vµ c¸c tæ chøc Quèc tÕ ®Ó tranh thñ khoa häc c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý, më réng thÞ trêng thu hót vèn vµ c¬ héi ®Çu t.
T¨ng cêng ho¹t ®éng cña Bé Thuû s¶n vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc tham gia vµo ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc Quèc tÕ.
Thùc hiÖn tèt c¸c dù ¸n song ph¬ng:
+ Víi NhËt B¶n: TiÕp tôc hoµn thµnh dù ¸n x©y dùng Trung t©m nu«i biÓn t¹i Nha Trang; Trung t©m huÊn luyÖn ng d©n ë §µ N½ng; X©y dùng chî thuû s¶n t¹i Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Qu¶ng Ninh
+ Trung Quèc: Hoµn tÊt c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai thùc hiÖn HiÖp ®inh Hîp t¸c nghÒ c¸ VÞnh B¾c Bé víi Trung Quèc.
+ §an M¹ch: Thùc hiÖn tèt c¸c dù ¸n Hç trî kü thuËt ®ang thùc hiÖn trong ch¬ng tr×nh SPS (hç trî Ngµnh) do DANIDA tµi trî; Dù ¸n vay tÝn dông n©ng cÊp 3 nhµ m¸y chÕ biÕn Thuû s¶n t¹i Cµ Mau.
+ Víi EU: T¨ng cêng thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña c¸c níc EU vµo lÜnh vùc thuû s¶n ë ViÖt Nam, tiÕp tôc ®a doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n vµo danh s¸ch trong c¸c níc I ®îc phÐp xuÊt khÈu thñy s¶n vµo EU.
+ Víi c¸c tæ chøc ®a ph¬ng nh UNDP, FAO, ADB, Mª K«ng Quèc tÕ: TiÕp tôc hoµn thiÖn thñ tôc xin tµi trî cho dù ¸n qu¶n lý bÒn v÷ng nguån lîi Thuû s¶n khu hÖ ®Çm ph¸ Thõa Thiªn- HuÕ (UNDP), Dù ¸n Hç trî kü thuËt vÒ qu¶n lý c¶ng, dù ¸n nu«i trång thuû s¶n ven biÓn (ADB) vµ dù ¸n hå chøa lu vùc s«ng Mª K«ng, dù ¸n khuyÕn ng nu«i c¸ ®ång b»ng s«ng Cöu Long (Mª K«ng).
- KhuyÕn khÝch viÖc liªn doanh víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó ®Çu t nu«i trång thñy s¶n, s¶n xuÊt thøc ¨n vµ ph¸t triÓn gièng nu«i thñy s¶n, ®æi míi c«ng nghÖ nu«i, c«ng nghÖ khai th¸c vµ chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt khÈu;
- Bé Thñy s¶n phèi hîp víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan trong viÖc tranh thñ nguån tµi trî cña c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ó cã thªm nguån vèn cho ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu thñy s¶n, tríc m¾t u tiªn cho c¸c dù ¸n vÒ nu«i trång thñy s¶n cung cÊp nguyªn liÖu cho xuÊt khÈu.
KÕt luËn
Cïng víi sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ c¶ níc, ngµnh thuû s¶n ®· vµ ®ang triÓn khai thùc hiÖn nghÞ quyÕt Trung ¦¬ng VII, cïng víi viÖc tæ chøc thùc hiÖn nghÞ quyÕt Trung ¦¬ng V, chuyÓn dÞch c¬ cÊu mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt, nh»m c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng, n©ng cao n¨ng lùc ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê, ph¸t triÓn nu«i trång c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín trong xuÊt khÈu, chuyÓn ®æi tõ xuÊt khÈu nguyªn liÖu sang xuÊt khÈu thµnh phÈm, tõng bíc tiÕp cËn víi c¸c siªu thÞ khã tÝnh nhÊt ( nh T©y B¾c ¢u, B¾c Mü).
Ph¸t triÓn Khoa häc C«ng nghÖ, h×nh thµnh mét lùc lîng s¶n xuÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn toµn bé sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh thuû s¶n, gãp phÇn ®a sù nghiÖp ®æi míi cña tÝch cùc cña c¸c ngµnh liªn quan.
TÊt nhiªn muèn thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu trªn, ngoµi nh÷ng cè g¾ng nç lùc cña ngµnh, mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¸c lµ sù quan t©m vµ u ®·i cña Nhµ níc còng nh sù hç trî vµ hiÖp lùc tÝch cùc cña c¸c ngµnh liªn quan.
Hy väng r»ng trªn c¬ së nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc trong thêi gian võa qua, chóng ta sÏ tiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm cho phï hîp víi tõng thÞ trêng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng hµm lîng chÊt x¸m cña s¶n phÈm, t¨ng cêng tiÕp thÞ ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm chñ yÕu ë c¸c thÞ trêng chÝnh, v¬n lªn chiÕm lÜnh thÞ trêng ®èi víi c¸c mÆt hµng chñ lùc cã nhiÒu tiÒm n¨ng. §iÒu cuèi cïng lµ ph¶i n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam.
Chóng ta tin tëng ch¾c ch¾n vµo mét ngµnh thuû s¶n v÷ng m¹nh trong t¬ng lai, mét ngµnh thuû s¶n gãp phÇn to lín ®a nÒn kinh tÕ ®Êt níc s¸nh vai cïng cêng quèc n¨m ch©u.
tµi liÖu tham kh¶o
I/ s¸ch:
§oµn Ngäc C¶nh. “VÊn ®Ò an ninh ë khu vùc §«ng Nam ¸”. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 1994.
T« Xu©n D©n - §ç §øc B×nh. “ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - C¬ héi vµ th¸ch thøc”. §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n xuÊt b¶n, 1999.
T« Xu©n D©n - Vò ChÝ Léc. “Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ”. Nxb Hµ Néi, 1997.
Bïi Xu©n Lu, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ngo¹i th¬ng - §¹i häc Ngo¹i Th¬ng, nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1997.
Bé Thuû s¶n – “Ph¸t triÓn kinh tÕ h¶i s¶n vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ thêi kú míi 1997”
II/ b¸o:
1. B¸o “Tin tøc” n¨m 1998-1999.
2. B¸o “Tin tøc buæi chiÒu” n¨m 1998-1999.
3. "Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam" 7 th¸ng ®Çu n¨m 2000.
4. B¸o “§Çu t” c¸c sè 2000-2001.
5. B¸o “Th¬ng m¹i” - c¸c sè 1999-2001.
6. “Th«ng tin th¬ng m¹i thuû s¶n” c¸c sè 1999-2001.
III/ t¹p chÝ:
1. “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi” sè: 4/1997, 6/1997, 5/1998
2. “Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn” sè: 5/1998, 7/1998, 9/1999.
3. “Nghiªn cøu kinh tÕ” sè: 24/1998.
4. T¹p chÝ “Th¬ng m¹i” - c¸c sè 1999-2001.
5. T¹p chÝ “Kinh tÕ thÕ giíi” c¸c sè 1999-2000.
T¹p chÝ “Dù b¸o kinh tÕ”.
T¹p chÝ Th¬ng m¹i thuû s¶n sè 4/2003
IV/ nh÷ng tµi liÖu kh¸c:
NXB thèng kª- Niªn gi¸m thèng kª n¨m 1999, 2000, 2001, 2002.
Bé thuû s¶n - B¸o c¸o tæng kÕt hµng n¨m 1990-2000.
FAO - The state of food and agriculture 1999,2000,2001,2002.
Trung t©m th«ng tin th¬ng m¹i (VTIC) - B¶n tin thÞ trêng- c¸c sè hµng ngµy 1999-2002.
Th«ng tin trªn trang Web Bé Thuû s¶n, www.vasep.com.vn
KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m 2001-2005. B¸o c¸o ChÝnh phñ.
Côc c«ng nghÖ th«ng tin vµ thèng kª H¶i quan
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Luan van tot nghiep.doc
- Bia1.doc