Bài giảng Nguyên lý quản trị học - Chương 7: Công cụ quản lý

ổng hợp các biện pháp về luật pháp, chính sách, kinh tế, kỹ thuật và xã hội nhằm đạt được các mục tiêu môi trường. Áp dụng các công cụ thay ñổi theo thời gian
1970s: “mệnh lệnh và kiểm soát”, chủ yếu sử dụng các quy định, luật.
1980s: khuyến khích kinh tế được áp dụng, “người gây ô nhiễm phải trả”, thuế
1990s: quản lý rác thải tổng hợp, phục hồi tài nguyên từ rác, phát triển bền vững, nhãn sinh thái, sản phẩm thân thiện môi trường, quản lý vòng đời. Các loại công cụ chính trong quản lý rác thải
Luật pháp
Công cụ kinh tế
Nâng cao nhận thức Câu hỏi
Kể tên những công cụ pháp luật và kinh tế mà bạn biết? Ông già Noel và Krampus (Khen thưởng và xử phạt) Krampus Santa “Nếu cháu là 1 đứa trẻ hư Ta sẽ đánh đòn cháu” “Nếu cháu là 1 đứa trẻ ngoan Ta sẽ cho cháu chocolate.” Hmmm. Mình không làm bài tập, phòng mình thì bừa bộn. Mình lại còn nói dối cha mẹ nữa. Nhưng có thể Santa không biết. Mình muốn có chocolate. Năm nay cháu có ngoan không? Dạ có. BiẾTKHÔNG BiẾT TÍNH CHÍNH XÁC CỦA THÔNG TIN Santa thì nổi tiếng, Krampus thì không Các quy ñịnh
Nhật Bản có quy định các hãng điện tử phải thu hồi sản phẩm của mình sau sử dụng.
Quy định thu hồi sản phẩm đóng chai ở 1 số nước châu Âu. Ở Mỹ, Luật Bảo tồn Tài nguyên cấm không vận
hành các bãi chôn lấp hở
Ở Hàn Quốc, việc tái chế nhựa phải do các công ty quốc doanh thực hiện Ví dụ về quy ñịnh
Quy định phải bỏ rác vào bao nylon
Tập kết rác từ 4-6g sáng
Thu gom 1 lần/ngày PLR tại nguồn thành 2 loại

Xe thu gom phải được đậy kín
Không được treo các bao phế liệu trên thùng xe Tiêu chuẩn
Các tiêu chuẩn áp dụng cho mọi khía cạnh của việc QLCTR. Gồm tiêu chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn vận hành thu gom, vận chuyển và xử lý.
VD: quy định về tiêu chuẩn xe thu gom, các tiêu chuẩn về vị trí xây dựng các bãi chôn lấp, lò đốt chất thảio Công cụ kinh tế
Nhằm vào mọi đối tượng sử dụng tài nguyên và tác động đến môi trường
Thông qua khuyến khích hơn là cưỡng chế
Linh hoạt: có nhiều lựa chọn
Chi phí thấp hơn Các loại phí
Phí người sử dụng dịch vụ (tạm gọi phí thu gom rác). Có thể tính phí khác nhau cho loại rác, cho khối lượng ráco Phí ñổ bỏ (phí chôn lấp) Landfill tax or landfill levy
Tăng phí bãi rác ở Úc giúp rác sẽ được khuyến khích tái chế, làm phân compost. Kết quả của việc tăng phí này thể hiện rõ ở lượng rác chôn lấp giảm liên tục ở bang Victoria.
Tương tự là ở Mỹ số lượng bãi chôn lấp giảm mạnh trong những năm gần đây và Đan Mạch có xu hướng giảm chôn lấp và tăng tái chế và đốt rác Phí sản phẩm
Phí sản phẩm: đánh phí cho những sản phẩm tạo nhiều rác, phí bao bì, tăng phí bao nylon.
Các phí này được dùng nhằm chuyển chính sách từ xử lý (cứu chữa) sang phòng ngừa (đầu nguồn) vì sẽ làm giảm việc sử dụng các sản phẩm tạo nhiều rác.
Tuy nhiên,có những trường hợp mức phí thấp thiếu tác động kích thích như trường hợp phí bao nylon hoặc 1 số loại chai nhựa không tái chế được ở châu Âu. CAÙC ÑIEÀU LUAÄT VAØ QUY ÑÒNH LIEÂN QUAN ÑEÁN RAÙC THAÛI SINH HOAÏT TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ CAÙC ÑIEÀU LUAÄT VAØ QUY ÑÒNH 1. Nghị ñịnh số 121/2004/NĐ-CP ngaøy 12/5/2004 của Chính phủ quy ñịnh về xử phạt vi phạm haønh chính trong lĩnh vực bảo vệ moâi trường. 2. Quyết ñịnh số 5424/1998/QĐ-UB-QLĐT ngaøy 15/10/1998 của UBND thaønh phoá veà vieäc ban haønh quy cheá veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa löïc löôïng laøm dòch vuï thu gom raùc daân laäp. 3. Quyeát ñònh soá 130/2002/QÑ – UB Quy cheá quaûn lyù chaát thaûi raén thoâng thöôøng. 1. Quyeát ñònh soá 130/2002/QÑ–UB ngaøy 18/11/2002 cuûa UBND Tp HCM- Quy cheá quaûn lyù chaát thaûi raén thoâng thöôøng NỘI DUNG CAÙC ĐIỀU LUẬT Khaùi Nieäm: Chaát thaûi raén thoâng thöôøng goàm: + Raùc sinh hoaït: ñöôïc thaûi ra töø caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy nhö: aên, ôû, laøm vieäc, buoân baùn, saûn xuaát (raùc coâng nghieäp khoâng ñoäc haïi) + Raùc xaây döïng: ñöôïc thaûi trong quaù trình xaây döïng, phaù vôû, caûi taïo, söûa chöõa, duy tu coâng trình nhö: xaø baàn, ñaát caën, buøn coáng”. Quaûn lyù chaát thaûi raén thoâng thöôøng: laø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát thaûi trong suoát quaù trình töø khi phaùt sinh, xöû lyù ban ñaàu ñeán thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù cuoái cuøng.  Coâng Taùc Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén a) Ñoái vôùi raùc sinh hoaït Veà nghóa vuï: Chuû nguoàn thaûi coù nghóa vuï laø phaûi ñoùng khoaûn tieàn (phí veä sinh) theo qui ñònh cuûa nhaø nöôùc. Veà traùch nhieämï: Chuû nguoàn thaûi phaûi coù duïng cuï chöùa raùc hôïp veä sinh khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø phaûi phaân loaïi raùc töø nguoàn (raùc voâ cô vaø raùc höõu cô) (Điểm a, Điều 5, Mục I). Ñoái toå chöùc, caù nhaân ñöôïc pheùp söû duïng væa heø nôi kinh doanh; hoaït ñoäng nhaø haøng vaø caùc hoaït ñoäng taïm thôøi khaùc (xe baùn haøng löu ñoäng) phaûi coù duïng cuï chöùa raùc hôïp veä sinh, chöùa ñuû raùc vaø phaûi giöõ gìn saïch seõ nôi hoaït ñoäng kinh doanh (Ñieåm b, Ñieàu 5, Muïc I). Ñoái vôùi caùc loaïi raùc gaây muøi hoâi thoái hoaëc truyeàn nhieãm nhö: xaùc suùc vaät, phaân gia suùc, boâng baêng,phaûi cho vaøo tuùi nylon coât kín mieäng tröôùc khi cho vaøo thuøng raùc (Ñieåm d, Ñieàu 5, Muïc I). a) Ñoái vôùi raùc sinh hoaït (tt) Veà qui ñònh Chuû nguoàn thaûi phaûi tuaân thuû ñaày ñuû nhöõng quy ñònh sau: 1. Khoâng ñöôïc ñoå raùc, vöùt böøa baõi tröôùc maët nhaø treân loøng leà ñöôøng, mieäng hoá ga, ao hoà, soâng raïch hoaëc ñoå vaøo caùc nôi coâng coäng khaùc (khoaûn 2, Ñieàu 6). 2. Moïi caù nhaân khi ñi laïi treân ñöôøng, nhöõng nôi coâng coäng coù nhu caàu vöùt raùc phaûi boû raùc vaøo thuøng raùc coâng coäng hay nhöõng nôi quy ñònh (Khoaûn 3, Ñieàu 6). 3. Caùc hoä gia ñình, toå chöùc, cô quan ñôn vò coù traùch nhieäm giöõ gìn veä sinh vóa heø tröôùc vaø xung quanh nhaø hoaëc truï sôû. Ñoái vôùi nhöõng con heõm khoâng coù coâng nhaân veä sinh queùt doïn thì caùc hoä gia ñình, toå chöùc, cô quan ñôn vò phaûi coù traùch nhieäm queùt doïn vaø giöõ gìn veä sinh phaân vóa heø vaø ñöôøng heõm ñoù. Chuû nguoàn thaûi coù quyeàn:
Khoâng cho toå chöùc, caù nhaân thöïc hieän haønh vi gaây maát veä sinh (khoaûn a, Ñieàu 6). 2. Buoäc ngöôøi gaây maát veä sinh phaûi khaéc phuïc ngay haäu quaû (Khoaûn b, Ñieàu 6) phuïc hoài nhö hieän traïng ban ñaàu. 3. Thoâng baùo kòp thôøi cho Chính quyeàn ñòa phöông ñeán kieåm tra xöû phaït ñoái vôùi nhöõng haønh vi vi phaïm neâu treân. b) Ñoái vôùi raùc xaây döïng Chuû nguoàn thaûi phaûi coù traùch nhieäm ñoái vôùi raùc xaây döïng, cuï theå: - Khi tieán haønh caûi taïo, phaù dôû coâng trình phaûi coù choã chöùa pheá thaûi, xaø baàn trong khuoân vieân coâng trình. - Khi hoaøn taát coâng trình, toái ña sau 03 ngaøy, chuû nguoàn thaûi phaûi nhanh choùng doïn saïch traû laïi maët baèng nhö ban ñaàu (khoaûn 1.3, Ñieàu 7) Hình thức phạt Soá tieàn phaït VNÑ Haønh vi vi phaïm Phaït caûnh caùo hay phat tieàn 100.000 - 500.000 Thaûi raùc thaûi khoâng ñuùng quy ñònh. Phaït tieàn 2.000.000 - 5.000.000 Vi phaïm thaûi raùc khoâng ñuùng nôi quiñònh gaây oâ nhieãm moâi tröôøng 2. Nghị ñịnh số 121/2004/NĐ-CP ngaøy 12/5/2004 của Chính phủ quy ñịnh về xử phạt vi phạm haønh chính trong lĩnh vực bảo vệ moâi trường. + Xöû phaït hình chính trong lónh vöïc raùc thaûi: Phaït caûnh caùo hay phaït tieàn 500.000 - 2.000.000 Quaûn lyù, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc, caùc chaát gaây oâ nhieãm moâi tröôøng Phaït tieàn 20.000.000 - 30.000.000 Vaän chuyeån vaø xöû lyù chaát thaûi nguyhaïi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Phaït caûnh caùo hay phaït tieàn 100.000 - 500.000 Ñoái vôùi moät trong caùc haønh vi sau ñaây: khoâng kòp thôøi baùo caùo cho Uûy ban nhaân daân, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng gaàn nhaát khi phaùt hieän söï coá moâi tröôøng + Thaåm quyeàn xöû phaït vi phaïm haønh chính cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc Chuû tòch UÛy ban nhaân daân phöôøng, xaõ, thò traán coù quyeàn: phaït caûnh caùo, phaït tieàn ñeán 500.000 ñoàng, tòch thu haøng hoùa, vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng coù giaù trò ñeán 500.000 ñoàng.  Chuû tòch UÛy ban nhaân daân Huyện, Quận, Thaønh phố thuộc Tỉnh: phaït caûnh caùo, phaït tieàn ñeán 20.000.000 ñoàng, tòch thu haøng hoùa, vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.  Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông coù quyeàn: phaït caûnh caùo, phaït tieàn ñeán 70.000.000 ñoàng, tòch thu haøng hoùa, vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng + Thaåm quyeàn xöû phaït vi phaïm haønh chính cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc (tt)  Thanh tra vieân chuyeân ngaønh veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng cuûa Tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông, cuûa Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng ñang thi haønh coâng vuï coù quyeàn: phaït caûnh caùo, phaït tieàn ñeán 20.000.000 ñoàng, tòch thu haøng hoùa, vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng coù giaù trò ñeán 2.000.000 ñoàng.  Chaùnh Thanh tra chuyeân ngaønh veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøng cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng cuûa Tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông, coù quyeàn: phaït caûnh caùo, phaït tieàn ñeán 20.000.000 ñoàng, tòch thu haøng hoùa, vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, buoäc tieâu huûy haøng hoaù vaät phaåm gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Nghị ñịnh 59/2007/Nð-CP của chính phủ về quản lý chất thải rắn
Được ban hành ngày 9/4/2007.
Đây là văn bản pháp lý cấp chính phủ chuyên sâu và chi tiết nhất về quản lý chất thải rắn.
Nêu rõ định nghĩa về chất thải rắn và các họat động quản lý chất thải rắno(Điều 3)
Quy định về PLR tại nguồn (Mục 2, điều 4) và chi tiết ở chương 3. Quyết ñịnh 88/2008/Qð-UBND vềmức phí vệ sinh và phí BVMT ñối với chất thải rắn
Quy định mức phí VSMT đối với chất thải rắn
Quy định sử dụng phí
Thảo luận: Tính phí VSMT đối với chất thải rắn như thế nào? Mức phí thu gom rác-Hộ gia ñình Tập nhận dạng các công cụ trong quản lý rác thải Giải pháp Loại công cụ Cấm xả rác Phí xử phạt xả rác Tăng phí bao nylon Tăng phí thu gom rác Hỗ trợ thuế kinh doanh cho cơ sở tái chế Dán nhãn sinh thái cho sản phẩm ít rác Tăng phí bãi rác (landfill levy) Tổ chức ngày hội tái chế (recycling day) Chiến dịch làm sạch đường phố của Đoàn thanh niên Phương thức giảm chất thải rắn
Tăng giá các dịch vụ thu gom, xử lý
Thiết kế lại các quy trình sản xuất và công nghệ sử dụng ít nguyên liệu hơn
Thiết kế và tạo ra các sản phẩm ít gây ô nhiễm hơn
Loại bỏ sự đóng gói không cần thiết
Áp dụng công nghệ sản xuất sạch Giải pháp nào sau ñây nhằm tiết giảm (waste reduction)
Giảm lượng bao bì của sản phẩm
Tăng cường tái chế
Làm phân compost Tăng phí bãi rác
Tóm tắt bài
Có 3 nhóm công cụ chính trong quản lý rác thải:o, ovào.
Công cụ luật pháp có thế mạnh là tính ràng buộc nhưng cần đội ngũ kiểm tra giám sát, chỉ nhắm đến người vi phạm, hiệu quả môi trường phụ thuộc vào hiệu quả của hệ thống giám sát.
Công cụ kinh tế có thế mạnh là chi phí kiểm tra giám sát thấp, có thể đem lại nguồn thu ngân sách, nhắm vào nhiều đối tượng, linh hoạt, khuyến khích đổi mới công nghệo
Công cụ nâng cao nhận thức là công cụ cần thiết bổ trợ cho 2 công cụ trên, hiệu quả chậm, không thể sử dụng độc lập. ðáp án tóm tắt bài
Có 3 nhóm công cụ chính trong quản lý rác thải: công cụ luật pháp, công cụ kinh tế và công cụ nâng cao nhận thức.
Công cụ luật pháp có thế mạnh là tính ràng buộc nhưng cần đội ngũ kiểm tra giám sát, chỉ nhắm đến người vi phạm, hiệu quả môi trường phụ thuộc vào hiệu quả của hệ thống giám sát.
Công cụ kinh tế có thế mạnh là chi phí kiểm tra giám sát thấp, có thể đem lại nguồn thu ngân sách, nhắm vào nhiều đối tượng, linh hoạt, khuyến khích đổi mới công nghệo
Công cụ nâng cao nhận thức là công cụ cần thiết bổ trợ cho 2 công cụ trên, hiệu quả chậm, không thể sử dụng độc lập.