Bảo hiểm y tế sinh viên cơ hội và thách thức

LêI Më §ÇU “Søc khoÎ lµ vèn quý nhÊt cña con ng­êi”. Kh«ng mét ng­êi d©n nµo l¹i mong muèn m×nh bÞ bÖnh tËt, èm ®au hay gÆp tai n¹n, song còng kh«ng ai cã thÓ tr¸nh khái ®iÒu ®ã. §Ó nÐ tr¸nh nh÷ng rñi ro nãi trªn, c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ lu«n ®­îc dÆt lªn hµng ®Çu. Víi häc sinh-sinh viªn, thÕ hÖ t­¬ng lai cña ®Êt n­íc, viÖc ch¨m sãc, b¶o vÖ vµ gi¸o dôc søc khoÎ ®­îc coi lµ nhiÖm vô quan träng trong sù nghiÖp trßng ng­êi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, lµ mèi quan t©m cña mçi gia ®×nh vµ toµn x· héi. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô nãi trªn lµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh B¶o hiÓm y tÕ (BHYT) tù nguyÖn cho häc sinh-sinh viªn, ®­îc triÓn khai ë n­íc ta tõ n¨m 1994. Sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn, c«ng t¸c nµy ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, kh¼ng ®Þnh h­íng ®i ®óng vµ sù cÇn thiÕt cña BHYT häc sinh-sinh viªn. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc tiÕn tíi BHYT toµn d©n vµo n¨m 2010, nh»m më réng h¬n n÷a c«ng t¸c BHYT häc sinh-sinh viªn, ®Ó BHYT häc sinh-sinh viªn thùc sù lµ ng­êi b¹n ®ång hµnh cña häc sinh-sinh viªn, nhãm sinh viªn chóng t«i ®· lùa chän ®Ò tµi: “B¶O HIÓM Y TÕ SINH VIªn C¥ HéI Vµ TH¸CH THøC” VÝ dô t¹i tr­ßng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n KÕt cÊu ®Ò tµi gåm 5 phÇn: phÇn i : tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. phÇn ii : c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn. phÇn iii : ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. phÇn iv : kÕt qu¶ nghiªn cøu. phÇn v : ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p. phÇn i :tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. Nh­ chóng ta ®· biÕt, häc sinh-sinh viªn th­êng m¾c c¸c bÖnh häc ®­êng nh­ cËn thÞ , cong vÑo cét sèng, nha häc ®­êng...hoÆc nh÷ng tai n¹n trong lao ®éng, trong sinh ho¹t, tËp luyÖn thÓ thao....§iÒu nµy ®ßi hái c«ng t¸c kh¸m ch÷a bÖnh (KCB) ë tr­êng häc ph¶i ph¸t huy hiÖu qu¶, sím ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi, tr¸nh ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ l©u dµi cho häc sinh-sinh viªn. BHYT häc sinh-sinh viªn ®· thÓ hiÖn vai trß cña m×nh trong viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng y tÕ tr­êng häc nhê mét phÇn sè tiÒn trÝch ®Ó l¹i tr­êng ®Ó KCB ban ®Çu cho häc sinh-sinh viªn, gãp phÇn vµo hoµn thiÖn môc tiªu gi¸o dôc toµn diÖn. Nhê cã BHYT häc sinh-sinh viªn, chØ ssè ph¸t triÓn cña häc sinh-sinh viªn ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®­îc c¶i thiÖn mét c¸ch ®¸ng kÓ. XÐt riªng ®èi víi sinh viªn, sinh viªn rÊt cÇn cã thÎ BHYT ®Ó ®Ò phßng tr­êng hîp tai n¹n khi ®i thùc tËp t¹i c¸c vïng xa, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp...nhÊt lµ sinh viªn xa nhµ khi ®au èm. ThÕ nh­ng ®©y l¹i lµ ®ãi t­îng tham gia BHYT thÊp nhÊt. Møc phÝ cña BHYT lµ kh«ng lín nh­ng lµ kho¶n kh«ng nhá ®èi víi sinh viªn, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng b¹n ph¶i tù lo mäi thø cho m×nh, ph¶i ®ãng qu¸ nhiÒu kho¶n vµo ®Çu n¨m häc mµ BHYT lµ tù nguyÖn nªn nhiÒu b¹n cßn c©n nh¾c khi ®ãng gãp. MÆt kh¸c, còng cã nhiÒu ban cho r»ng tham gia BHYT lµ “lç” v× Ýt khi dïng ®Õn thÎ BHYT. Tuy nhiªn, cã mét thùc tÕ lµ chØ nh÷ng b¹n nµo m½c nh÷ng c¨n bÖnh ®ßi hái chi phÝ ch÷a trÞ cao nh­ suy thËn cÇn ch¹y thËn nh©n t¹o hoÆc nh÷ng tai n¹n qu¸ nÆng, cã thÎ BHYT vµ ®· ®­îc BHYT chi tr¶ sè tiÒn viÖn phÝ lµ hµng chôc thËm chÝ hµng tr¨m triÖu ®ång, míi hiÓu râ sù cÇn thiÕt cña BHYT. Cã thÎ BHYT hä chØ ph¶i tr¶ mét sè tiÒn t­¬ng ®­¬ng lµ 20% tæng sè viÖn phÝ, ®· lµm gi¶m bít g¸nh nÆng tµi chÝnh cho gia ®×nh, nhÊt lµ nh÷ng gia ®×nh cã hoµn c¶nh khã kh¨n. §Ó BHYT ph¸t huy hiÖu qu¶ h¬n n÷a th× cÇn cã sù tham gia ®«ng ®¶o cña sinh viªn, ®¶m b¶o theo nguyªn t¾c “sè ®«ng bï sè Ýt”. Nh­ vËy, sinh viªn cÇn nhËn thøc ®­îc râ sù cÇn thiÕt cña BHYT cho sinh viªn, cÇn thÊy r»ng tham gia BHYT lµ tr¸ch nhiÖm, lµ nghÜa vô kh«ng chØ cho b¶n th©n, cho gia ®×nh mµ cho toµn x· héi. BHYT häc sinh-sinh viªn kh«ng v× môc ®Ých kinh doanh mµ v× sù nghiÖp gi¸o dôc toµn diÖn, v× søc khoÎ thÕ hÖ t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. BHYT häc sinh-sinh viªn g¾n víÝ c«ng t¸c y tÕ tr­êng häc, gãp phÇn vµo môc tiªu gi¸o dôc toµn diÖn. BHYT nãi chung vµ BHYT häc sinh-sinh viªn nãi riªng lµ s¶n phÈm cña x· héi v¨n minh vµ cã ý nghÜa nh©n v¨n cao c¶: gi¸o dôc lßng nh©n ®¹o, tõ thiÖn, tÝnh céng ®ång “m×nh v× mäi ng­êi, mäi ng­êi v× m×nh”. Thùc hiÖn BHYT häc sinh-sinh viªn cßn lµ mét gi¶i ph¸p tèi ­u ®Ó huy ®éng nguån lùc tõ céng ®ång, søc m¹nh tæng hîp cña x· héi ®Ó ch¨m lo søc khoÎ cho häc sinh-sinh viªn, gióp cho gia ®×nh hä bít lo l¾ng nÕu b¹n häc sinh, sinh viªn ®ã gÆp rñi ro. Theo sè liÖu thèng kª, ë ViÖt Nam hiÖn nay míi chØ cã kho¶ng 1/4 sè häc sinh-sinh viªn tham gia BHYT tù nguyÖn. §©y lµ mét lý do lµm cho BHYT häc sinh-sinh viªn ch­a ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ còng nh­ tÝnh céng ®ång cña m×nh. Trong lé tr×nh tiÕn tíi BHYT b¾t buéc toµn d©n vµo n¨m 2010, häc sinh-sinh viªn ®­îc xÕp lµ mét trong nh÷ng ®èi t­îng tiÒm n¨ng . Do ®ã , c¬ héi ®Ó BHYT khai th¸c thÞ tr­êng häc sinh-sinh viªn lµ rÊt nhiÒu, song BHYT còng ph¶i ®øng tr­íc sù c¹nh tranh cña c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm kh¸c, khi mµ nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng. V× vËy, nhãm sinh viªn chóng t«i mong muèn gióp cho mäi ng­êi hiÓu thªm vÒ BHYT dµnh cho ®èi t­îng sinh viªn còng nh­ muèn ®­a ra mét vµi kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ®Ó thÞ tr­êng BHYT sinh viªn më réng h¬n n÷a, n©ng cao vai trß cña BHYT sinh viªn. phÇn ii :c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn. i. c¬ së lý luËn. 1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña bhyt. Kh¸i niÖm: BHYT lµ ho¹t ®éng thu phÝ b¶o hiÓm vµ ®¶m b¶o thanh to¸n chi phÝ y tÕ cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm theo møc ®é vµ ph¹m vi ®· tho¶ thuËn. BHYT ra ®êi vµo cuèi thÕ kû XIX ®· d¸p øng ®­îc nhu cÇu cña con ng­êi vµ ngµy cµng tá ra lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng nh©n d©n. Vai trß cña BHYT lµ v« cïng quan träng. Thø nhÊt, gióp nh÷ng ng­êi tham gia BHYT kh¾c phôc khã kh¨n vÒ kinh tÕ khi bÊt ngê bÞ èm ®au, bÖnh tËt v× viÖc kh¸m, ch÷a, ®iÒu trÞ chi phÝ rÊt tèn kÐm, ¶nh h­ëng ®Õn ng©n s¸ch gia ®×nh, trong khi thu nhËp cña hä bÞ gi¶m ®¸ng kÓ, thËm chÝ mÊt thu nhËp. Tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña hä vµ gia ®×nh, vai trß nµy thÓ hiÖn râ nhÊt ®èi víi ng­êi nghÌo trong x· héi cã thu nhËp thÊp. Thø hai, gãp phÇn gi¶m g¸nh nÆng cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. C¸c quèc gia trªn thÕ giíi th­êng cã kho¶n chi tõ ng©n s¸ch cho hÖ thèng y tÕ. Tuy nhiªn, ë mét sè quèc gia ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, kho¶n chi nµy th­êng ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn ngµnh y. ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, Nhµ n­íc chØ ®Çu t­ kho¶ng 60% ng©n s¸ch y tÕ, hoÆc chØ ®Çu t­ ban ®Çu cho viÖc h×nh thµnh bÖnh viÖn. Nh­ vËy, Ng©n s¸ch y tÕ vÉn bÞ thiÕu hôt. Cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nh­ sù ®ãng gãp cña céng ®ång x· héi, trong ®ã cã biÖn ph¸p thu phÝ cña ng­êi ®Õn kh¸m, ch÷a bÖnh. Nh­ng ®«i khi gi¶i ph¸p nµy l¹i vÊp ph¶i trë ng¹i tõ møc sèng cña d©n c­. V× vËy, biÖn ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt lµ thùc hiÖn BHYT ®Ó gi¸m g¸nh nÆng cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, hç trî cho Ng©n s¸ch y tÕ, kh¾c phôc sù thiÕu hôt vÒ tµi chÝnh, ®¶m b¶o ®¸p øng nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh cña ng­êi d©n. Thø ba, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng KCB. Tõ sù thiÕu hôt Ng©n s¸ch y tÕ dÉn ®Õn nhu cÇu KCB kh«ng ®­îc ®¸p øng do sè l­îng vµ chÊt l­îng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ y tÕ kh«ng nh÷ng kh«ng theo kÞp nhu cÇu KCB cña ng­êi d©n mµ cßn bÞ gi¶m sót, k×m h·m sù ph¸t triÓn y häc. Th«ng qua viÖc ®ãng gãp vµo quü BHYT, vÊn ®Ò nµy sÏ ®­îc kh¾c phôc. Thø t­, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong kh©u kh¸m, ch÷a bÖnh v× sau khi tham gia BHYT th× mäi ng­êi d©n bÊt kÓ giµu nghÌo ®Òu ®­îc KCB vµ ch¨m sãc søc khoÎ t¹i c¸c c¬ së y tÕ, do ®ã ®¶m b¶o ®­îc c«ng b»ng x· héi. Thø n¨m, n©ng cao ý thøc céng ®ång ®èi víi tÊt c¶ ng­êi d©n trong x· héi trªn tinh thÇn “m×nh v× mäi ng­êi, mäi ng­êi v× m×nh” th«ng qua quy luËt sè lín. V× vËy, mäi thµnh viªn trong x· héi g¾n bã víi nhau h¬n, ®Æc biÖt lµ g¾n bã víi chÕ ®é x· héi. 2. Ph­¬ng thøc bhyt: C¨n cø vµo møc ®é thanh to¸n chi phÝ KCB cho ng­êi cã thÎ BHYT, BHYT ®­îc ph©n ra: -BHYT trän gãi: lµ ph­¬ng thøc BHYT trong ®ã c¬ quan BHYT sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi chi phÝ y tÕ thuéc ph¹m vi BHYT cho ng­êi ®­îc BHYT. -BHYT trän gãi, trõ c¸c ®¹i phÉu thuËt: lµ ph­¬ng thøc BHYT trong ®ã c¬ quan BHYT sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi chi phÝ y tÕ huéc ph¹m vi BHYT cho ng­êi ®­îc BHYT, trõ c¸c chi phÝ y tÕ cho c¸c cuéc ®¹i ph©u thuËt (theo quy ®Þnh cña c¬ quan u tÕ). -BHYT th«ng th­êng: lµ ph­¬ng thøc BHYT trong ®ã tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan BHYT ®­îc giíi h¹n t­¬ng xøng vãi tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña ng­êi ®­îc BHYT. §èi víÝ c¸c n­íc ph¸t triÓn, møc sèng d©n c­ cao, ho¹t ®éng BHYT ®· cã tõ l©u vµ ph¸t triÓn, cã thÓ thùc hiÖn BHYT theo c¶ ba ph­¬ng thøc trªn. §èi víi c¸c n­íc nghÌo, míi triÓn khai ho¹t ®éng BHYT th­êng ¸p dông ph­¬ng thøc BHYT th«ng th­êng. Víi ph­¬ng thøc nµy, cã hai h×nh thøc tham gia b¶o hiÓm, ®ã lµ BHYT b¾t buéc vµ BHYT tù nguyÖn. 3. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bhyt: 3.1. §èi t­îng b¶o hiÓm: Ho¹t ®éng y tÕ th­êng bao gåm: Phßng bÖnh, ch÷a bÖnh vµ phôc håi chøc n¨ng. Tuú thheo tÝnh chÊt vµ ph¹m vi ho¹t ®éng, BHYT ë mçi quèc gia cã tªn gäi kh¸c nhau nh­ b¶o hiÓm søc khoÎ (cã thÓ gåm c¶ phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh ; ch÷a bÖnh vµ phôc håi chøc n¨ng ; hoÆc c¶ ba) hay BHYT ( th­êng chØ gåm ho¹t ®éng ch÷a bÖnh). Dï tªn gäi kh¸c nhau nh­ng ®èi t­îng BHYT ®Òu lµ søc khoÎ cña ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, cã nghÜa lµ nÕu ng­êi ®­îc b¶o hiÓm gÆp rñi ro vÒ søc khoÎ (bÞ èm ®au, bÖnh tËt...) th× sÏ ®­îc c¬ quan BHYT xem xÐt chi tr¶ båi th­êng. BHYT nãi riªng vµ b¶o hiÓm søc khoÎ nãi chung lµ mét dÞch vô b¶o hiÓm rÊt phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ ®­îc ®«ng ®¶o nh©n d©n tham gia. §èi t­îng tham gia BHYT lµ mäi ng­êi d©n cã nhu cÇu BHYT cho søc khoÎ cña m×nh hoÆc còng cã thÓ lµ mét ng­êi ®¹i diÖn cho mét tËp thÓ, mét ®¬n vÞ, mét c¬ quan...®øng ra ký kÕt hîp ®ång BHYT cho tËp thÓ, ®¬n vÞ, c¬ quan...®ã. Trong tr­êng hîp nµy, mçi c¸ nh©n tham gia BHYT tËp thÓ sÏ ®­îc cÊp mét v¨n b¶n chøng nhËn quyÒn lîi BHYT cña riªng m×nh. §ã lµ giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm hoÆc thÎ b¶o hiÓm tuú theo c¸ch gäi ë mçi n­íc. Trong thêi kú ®Çu míi triÓn khai BHYT, th«ng th­êng c¸c n­íc ®Òu cã hai nhãm ®èi t­îng tham gia: b¾t buéc vµ tù nguyÖn. H×nh thøc b¾t buéc ¸p dông víi c«ng nh©n viªn chøc Nhµ n­íc vµ mét sè ®èi t­îng nh­ ng­êi vÒ h­u cã h­ëng l­¬ng h­u...H×nh thøc tù nguyÖn ¸p dông cho mäi thµnh viªn kh¸c trong x· héi cã nhu cÇu vµ th­êng giíi h¹n trong ®é tuæi nhÊt ®Þnh tuú theo tõng quèc gia. 3.2. Ph¹m vi b¶o hiÓm: BHYT lµ mét chÝnh s¸ch x· héi do Nhµ n­íc tæ chøc thùc hiÖn, nh»m huy ®éng sù ®ãng gãp cña c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ ®Ó thanh to¸n chi phÝ y tÕ cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm. BHYT ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c c©n b»ng thu chi nªn thùc tÕ BHYT kh«ng chÊp nhËn b¶o hiÓm cho nh÷ng ng­êi m¾c bÖnh nan y nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn g× thªm. Nh÷ng ng­êi ®· tham gia BHYT khi gÆp rñi ro vÒ søc khoÎ (nh­ èm ®au, bÖnh tËt) ®Òu ®­îc thanh to¸n chi phÝ KCB víi nhiÒu møc ®é kh¸c nhau t¹i c¸c c¬ quan y tÕ. Tuy nhiªn, nÕu KCB trong c¸c tr­êng cè t×nh tù huû ho¹i b¶n th©n, trong t×nh tr¹ng say, vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc mét sè tr­êng hîp lo¹i trõ theo quy ®Þnh cña BHYT...th× kh«ng ®­îc c¬ quan BHYT chÞu tr¸ch nhiÖm. Ngoµi ra, mçi quèc gia ®Òu cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh søc khoÎ quèc gia kh¸c nhau, trong ®ã quy ®Þnh mét sè lo¹i bÖnh mµ ng­êi ®Õn KCB ®ã ®­îc Ng©n s¸ch cña ch­¬ng tr×nh (hoÆc Ng©n s¸ch Nhµ n­íc) ®µi thä chi phÝ. C¬ quan BHYT còng kh«ng cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi ®­îc BHYT nÕu hä kh¸m, ch÷a nh÷ng bÖnh thuéc ch­¬ng tr×nh nµy. Th«ng th­êng ph¹m vi BHYT cña nhãm BHYT tù nguyÖn linh ho¹t h¬n nhãm BHYT b¾t buéc. 3.3. Quü BHYT: Quü BHYT lµ mét quü tµi chÝnh ®éc lËp cã quy m« phô thuéc chñ yÕu vµo sè l­îng thµnh viªn ®ãng gãp vµ møc ®é ®ãng gãp vµo quü cña c¸c thµnh viªn ®ã. Quü BHYT ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ nguån ®ãng gãp cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm, gäi lµ phÝ b¶o hiÓm. NÕu ng­êi tham gia BHYT lµ ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng th× quü BHYT ®­îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña c¶ hai bªn. Th«ng th­êng ng­êi sö dông lao ®éng ®ãng 50-66% møc phÝ b¶o hiÓm, ng­êi lao ®éng ®ãng 34-50% møc phÝ b¶o hiÓm. Ngoµi ra, quü BHYT cßn ®­îc bæ sung b»ng mét sè nguån kh¸c nh­: sù hç trî cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ( th«ng th­êng chØ trong tr­êng hîp quü cã dÊu hiÖu mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶), sù ®ãng gãp vµ ñng hé cña c¸c tæ chøc tõ thiÖn, l·i do ®Çu t­ phÇn quü nhµn rçi theo quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ BHYT nh»m b¶o toµn vµ t¨ng tr­ëng quü. Sau khi h×nh thµnh, quü BHYT ®­îc sö dông nh­ sau: -Chi thanh to¸n chi phÝ y tÕ cho ng­êi ®­îc BHYT. §©y lµ kho¶n chi th­êng xuyªn lín nhÊt cña quü BHYT. -Chi dù tr÷, dù phßng dao ®éng lín. -Chi ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt. - Chi qu¶n lý. NÕu c¬ quan BHYT kh«ng ph¶i lµ ®¬n vÞ kinh doanh th× kh«ng ph¶i nép thuÕ cho Nhµ n­íc. Tû lÖ vµ quy m« c¸c kho¶n chi nµy th­êng ®­îc quy ®Þnh tr­íc bëi c¬ quan BHYT vµ cã thÓ thay ®æ theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. Ho¹t ®éng BHYT th­êng cã hai h×nh thøc b¾t buéc vµ tù nguyÖn, møc phÝ BHYT còng kh¸c nhau. §èi víi BHYT b¾t buéc, møc phÝ th­êng quy ®Þnh thèng nhÊt, cßn ®èi víi BHYT tù nguyÖn th× møc phÝ thay ®æi theo tõng hîp ®ång BHYT. ViÖc chi tr¶ còng kh«ng gèng nhau. 3.4. Ph­¬ng ph¸p tÝnh phÝ bhyt: PhÝ BHYT lµ sè tiÒn mµ ng­êi tham gia BHYT ph¶i ®ãng gãp ®Ó h×nh thµnh quü BHYT. PhÝ BHYT phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­ x¸c suÊt m¾c bÖnh, chi phÝ y tÕ, ®é tuæi tham gia BHYT... Ngoµi ra, cã thÓ cã nhiÒu møc phÝ kh¸c nhau cho nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh¸c nhau trong viÖc näp phÝ lùa chän... Trong ®ã, chi phÝ y tÕ l¹i phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: tæng sè l­ît ng­êi KCB, sè ngµy b×nh qu©n cña mét ®ît ®iÒu trÞ, chi phÝ b×nh qu©n cho mét lÇn KCB, tÇn suÊt xuÊt hiÖn c¸c lo¹i bÖnh... PhÝ BHYT th­êng ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c sè liÖu thèng kª vÒ chi phÝ y tÕ vµ sè ng­êi tham gia BHYT thùc tÕ trong thêi gian liÒn ngay tr­íc ®ã. C«ng thøc tÝnh : P = f + d Trong ®ã P : PhÝ BHYT/ng­êi/n¨m. f : PhÝ thuÇn. d : Phô phÝ Phô phÝ th­êng ®­îc quy ®Þnh b»ng mét tû lÖ %(th«ng th­êng kho¶ng 20%-30%) so víi phÝ BHYT. PhÝ thuÇn ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: f =Sf Trong ®ã f : Chi phÝ y tÕ thuéc tr¸ch nhiÖm BHYT cña toµn bé ng­êi ®­îc BHYT trong n¨m i. n : Sè ng­êi ®­îc BHYT trong n¨m i. i : Sè n¨m thèng kª ®Ó tÝnh to¸n, th­êng tõ 3 ®Õn 5 n¨m. ii. kinh nghiÖm bhyt ë mét sè n­íc: bhyt ë trung quèc: HiÖn nay ë Trung Quèc cã kho¶ng 900 triÖu n«ng d©n, chiÕm 70% d©n sè c¶ n­íc. Thùc tÕ cho thÊy rÊt nhiÒu n«ng d©n khi m¾c bÖnh, do kh«ng cã kh¶ n¨ng tù trang tr¶i c¸c chi phÝ, ®· ph¶i vay m­în chång chÊt, kh«ng tr¶ ®­îc dÉn ®Õn kÕt côc ®¸ng tiÕc. ë c¸c vïng n«ng th«n Trung Quèc hiÖn nay cã kho¶ng 80 triÖu ng­êi sèng d­íi møc nghÌo khæ. Trong khi ®ã, 90% n«ng d©n ph¶i tù chi tr¶ hoµn toµn mäi phÝ tæn y tÕ. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, ChÝnh phñ Trung Quèc võa ph¸t ®éng ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng ch­a tõng cã lµ thµnh lËp hÖ thèng BHYT hîp t¸c kÐo dµi 8 n¨m ë c¸c vïng n«ng th«n nh»m gióp hä gi¶i to¶ bít nh÷ng lo l¾ng vÒ tµi chÝnh, cã ®iÒu kiÖn ®iÒu trÞ bÖnh kÞp thêi, gi¶m bÖnh tËt vµ yªn t©m lµm ¨n. Ph­¬ng thøc huy ®éng tiÒn quü hîp t¸c sÏ tõ 3 phÝa: chÝnh quyÒn Trung ­¬ng, ban qu¶n lý ®Þa ph­¬ng vµ tõ chÝnh c¸c n«ng d©n. Sè tiÒn ®ãng gãp sÏ phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm ®Þa lý, x· héi cña tõng vïng kh¸c nhau. N«ng d©n sÏ ®­îc nhËn phÇn tiÒn trî cÊp y tÕ theo møc ®é bÖnh còng nh­ chÕ ®é viÖn phÝ. ChÝnh v× vËy, hiÖn nay ë Trung Quèc cã hai h×nh thøc BHYT chÝnh: BHYT ®èi víi c«ng nh©n( do Bé lao ®éng qu¶n lý) vµ BHYT vïng n«ng th«n( do Bé y tÕ qu¶n lý). BHYT ®èi víi c«ng nh©n ®· cã t¸c dông thiÕt thùc trong viÖc gi¶m l·ng phÝ ë bÖnh viÖn, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ phôc vô bÖnh nh©n vµ t¨ng quü bÖnh viÖn. BHYT vïng n«ng th«n gåm nhiÒu h×nh thøc rÊt phong phó vµ ®a d¹ng: -Ch¨m sãc y tÕ hîp t¸c x·: Ng­êi tham gia BHYT ®ãng gãp vµo quü vµ quü chi tr¶ phôc vô c¸c bÖnh nhÑ. -BHYT c¸c nguy c¬ cao: Bæ sung cho h×nh thøc trªn, trong tr­êng hîp chi tr¶ cho c¸c bÖnh nÆng. -BHYT riªng biÖt cho phßng bÖnh: Tiªm chñng trÎ em, ch¨m sãc thai, b¶o vÖ bµ mÑ trÎ em trong thêi gian sinh ®Î. -C¸c bÖnh viÖn do n«ng th«n tr¶ tiÒn: Ng­êi tham gia sÏ ®­îc gi¶m 20% chi phÝ y tÕ vÒ thuèc men. -Hîp ®ång vÒ ch¨m sãc phßng bÖnh: N«ng d©n ph¶i g¸nh chÞu 50% chi phÝ phßng bÖnh h¨ng n¨m. -Ch¨m sãc r¨ng cho häc sinh phæ th«ng: Häc sinh sÏ ®­îc kh¸m ch÷a r¨ng 6 th¸ng mét lÇn do c¸c b¸c sÜ r¨ng tiÕn hµnh. -Trî cÊp ch¨m sãc y tÕ: C¸c quü BHYT nµy do c¸c uû ban x· thµnh lËp. Môc ®Ých lµ trî cÊp cho c¸c bÖnh nh©n nghÌo vµ trî cÊp cho hä kho¶ng 20-40% tiiÒn thuèc men. Môc tiªu cña ChÝnh phñ Trung Quèc lµ ®Õn n¨m 2010 tÊt c¶ n«ng d©n ®Òu ®­îc h­ëng trî cÊpBHYT. 2. bhyt ë Hµn Quèc: HÖ thèng BHYT ë Hµn Quèc t­¬ng ®èi míi mÎ vµ trÎ trªn thÐ giíi. Quü BHYT ®Çu tiªn ra ®êi n¨m 1963 khi GDP cña quèc gia cßn thÊp, d­íi 100 USD. N¨m 1977, BHYT cho c¸c doanh nghiÖp cã trªn 500 c«ng nh©n ®­îc th­c hiÖn vµ tõ ®ã ®Õn nay GDP cña Hµn Quèc ®· ®¹t møc15218 USD. HiÖn t¹i, 96% d©n sè Hµn Quèc ®ang tham gia BHYT Nhµ n­íc, 4% cßn l¹i n»m trong ch­¬ng tr×nh BHYT cho ng­êi nghÌo còng nh­ ng­êi giµ ®ang ®­îc ch¨m sãc t¹i c¸c nhµ tÕ bÇn cña Nhµ n­íc. LuËt BHYT ë Hµn Quèc quy ®Þnh BHYT b¾t buéc ®èi víi ng­êi lµm c«ng ë n¬i lµm viÖc. Ngoµi ra, hä còng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm kh«ng b¾t buéc t¹i c¸c c«ng ty b¶o hiÓm do chñ xÝ nghiÖp hoÆc mét sè chñ xÝ nghiÖp, n¬i hä lµm viÖc thµnh lËp vµ ®­îc phª chuÈn. Nh­ng khi ng­êi nµy rêi bá c«ng viÖc( ®· ®¨ng ký), thay ®æi c«ng viÖc hoÆc trë thµnh ng­êi ®­îc b¶o vÖ y tÕ... th× sÏ thuéc nhãm ®èi t­în BHYT tuú ý lùa chän. T¹i Hµn Quèc, nh÷ng ng­êi cã viÖc lµm ph¶i ®ãng BHYT hµng th¸ng cho c¬ quan BHYT. Møc ®ãng 3%( chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng mçi bªn 1,5%). Gi¸o viªn c¸c tr­êng t­ thôc chØ ph¶i ®ãng 30%, 20% cßn l¹i do Nhµ n­íc bæ sung. HiÖn t¹i møc thu lµ 2,8% ®èi víi ng­êi lao ®éng b×nh th­êng vµ 3,4% ®èi víi c«ng chøc Nhµ n­íc vµ gi¸o viªn t­ thôc, møc thu kh«ng cã trÇn tèi ®a. Møc l­¬ng tèi thiÓu lµ 280000 U«n, t­¬ng ®­¬ng víi 204 ¬-r«. Ng­êi cã thu nhËp d­íi møc l­¬ng tèi thiÓu kh«ng ph¶i ®ãng BHYT. §èi víi lao ®éng tù do, møc ®ãng dùa trªn tµi s¶n, xe cé, thu nhËp, tuæi t¸c vµ giíi tÝnh. Th«ng th­êng lao ®éng tù do ®ãng 74% sè ph¶i ®ãng, phÇn cßn l¹i do Nhµ n­íc bæ sung N¨m 1997, t¹i Hµn Quèc cã 373 quü BHYT Nhµ n­íc. §©y lµ c¸c quü hoµn toµn tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh. Mçi quü th­êng cã tõ 30000 ®Õn 200000 ng­êi tham gia, chi phÝ qu¶n lý trung b×nh lµ 8,5%, ®Æc biÖt cã mét sè quü lªn ®Õn 15,6%. C¬ së KCB ®­îc thanh to¸n chi phÝ theo quy ®Þnh cña c¬ quan BHYT.TiÒn thanh to¸n cho c¬ së KCB mét phÇn do c¬ quan BHYT thanh to¸n, mét phÇn do ng­êi tham gia BHYT tù tr¶. §èi víi KCB ngo¹i tró, bÖnh nh©n tù tr¶ mét kho¶n phÝ cè ®Þnh 4USD cho mçi lÇn kh¸m. Ngoµi ra, bÖnh nh©n cßn ph¶i tr¶ 30% trong tæng chi phÝ dÞch vô cho mét lÇn kh¸m bÖnh ë tuyÕn c¬ së, 50% cho tuyÕn ngo¹i tró t¹i bÖnh viÖn lín. §èi víi néi tró, bÖnh nh©n ph¶i ®ång chi tr¶ 20%. Nhµ n­íc quy ®Þnh ®èi víi c¸c kü thuËt míi vµ ®¾t tiÒn nh­ MRI, siªu ©m vµ mét sè liÖu ph¸p ho¸ häc ®iÒu trÞ ung th­ kh«ng ®­îc c¬ quan BHYT thanh to¸n. Quü BHYT th­êng ®­îc sö dông ®Ó trî cÊp ch¨m sãc y tÕ cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm( kÓ c¶ ng­êi phô thuéc) khi bÞ èm, chÊn th­¬ng, bao gåm: -Chi phÝ chuÈn ®o¸n. -CÊp thuèc ®iÒu trÞ vµ tiªu hao vËt chÊt kh¸c ®Ó phôc vô cho ®iÒu trÞ. -§iÒu trÞ, phÉu thuËt vµ c¸c ch¨m sãc y tÕ kh¸c. -§iÒu trÞ néi tró víi c¸c ph­¬ng tiÖn y tÕ. -Ch¨m sãc, phôc vô cña y t¸ vµ hé lý. -Chi phÝ vËn chuyÓn vµ ®i l¹i. -Ngoµi ra, cßn chi cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña quü. Tuy nhiªn, trõ bÖnh lao, cßn c¸c tr­êng hîp kh¸c quü BHYT chØ thanh to¸n tèi ®a cho ng­êi bÖnh trong vßng 180 ngµy. Ng­êi phô thuéc ë ®©y bao gåm vî (hoÆc chång ) cña ng­êi tham gia BHYT. Theo luËt BHYT hiÖn hµnh cña Hµn Quèc, c¬ quan BHYT chÞu sù gi¸m s¸t cña Bé y tÕ vµ phóc lîi x· héi. BHYT chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c vÊn ®Ò vÒ BHYT, bao gåm c¶ vÊn ®Ò thÈm ®Þnh c«ng nghÖ míi trong y tÕ còng nh­ ph¸t triÓn c¸c thuèc míi trong diÒu trÞ. C¬ quan BHYT còng cã thÓ tù qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c trung t©m y tÕ vµ c¸c trung t©m t¨ng c­êng vµ gi¸o dôc søc khoÎ. B¶o hiÓm y tÕ ë Philippin: HiÖn nay Philippin thùc hiÖn BHYT b¾t buéc ®èi víi mäi ng­êi d©n, ph©n thµnh 4 nhãm ®èi t­îng t­¬ng øng víi c¸c møc ®ãng: -§èi víi ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng: Møc ®ãng BHYT theo luËt ®Þnh tèi ®a 3% tiÒn l­¬ng hµng th¸ng( chñ sö dông lao ®éng ®ãng 50% vµ ng­êi lao ®éng ®ãng 50%) nh­ng hiÖn nay BHYT Philippin quy ®Þnh møc ®ãng 2,5% tiÒn l­¬ng hµng th¸ng. Møc l­¬ng lµm c¨n cø ®ãng BHYT ®­îc chia lµm 12 møc cè ®Þnh, nh­ng cã khèng chÕ møc l­¬ng trÇn lµ 15000 pª-s«/th¸ng. -§èi víi ng­êi ®i lao ®éng n­íc ngoµi: Møc ®ãng BHYT cè ®Þnh lµ 900 pª-s«/n¨m, chØ khi nµo nép ®ñ míi ®­îc cÊp hé chiÕu. -§èi víi ng­êi lao ®éng tù do: Møc phÝ ®ãng BHYT cè ®Þnh gièng nhau lµ1200 pª-s«/ng­êi/n¨m, ng­êi lao ®éng ph¶i tù ®ãng 100%, ®­îc tæ chøc thu theo nhãm Ýt nhÊt lµ 50 ng­êi trë lªn. PhÝ BHYT cã thÓ ®ãng theo quý, 6 th¸ng, n¨m. -§èi t­îng ng­êi nghÌo: Møc phÝ lµ 1200 pª-s«/hé gia ®×nh/n¨m( ®èi víi tØnh giµu Ng©n s¸ch Trung ­¬ng ®ãng 50%, Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng ®ãng 50%, ®èi víi tØnh nghÌo Ng©n s¸ch Trung ­¬ng ®ãng 90%, Ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng ®ãng 10%). Nh­ng do Ng©n s¸ch Nhµ n­íc h¹n chÕ , ®Õn nay míi cã 5 triÖu hé nghÌo ®­îc cÊp BHYT. -Nh÷ng ng­êi vÒ h­u kh«ng ph¶i ®ãng phÝ BHYT mµ do quü BHYT tr­íc ®©y ®ãng thay. VÒ quyÒn lîi : C¸c ®èi t­îng lµm c«ng ¨n l­¬ng, ng­êi ®i lao ®éng n­íc ngoµi, ng­êi lao ®éng tù do ®ãng BHYT sau 3 th¸ng míi ®­îc h­ëng quyÒn lîi, nÕu dõng tham gia BHYT sÏ ®­îc h­ëng quyÒn lîi tiÕp 3 th¸ng n÷a. Riªng ®èi víi ng­êi nghÌo, khi ®ãng BHYT sÏ ®ùoc h­ëng quyÒn lîi ngay. TÊt c¶ c¸c ®èi t­îng ®ãng BHYT chØ ®­îc h­ëng quyÒn lîi ®iÒu trÞ néi tró ë bÊt kú c¬ së ®iÒu trÞ nµo do phihealth lùa chän th«ng qua thÈm ®Þnh, thêi gian ®iÒu trÞ néi tró ®­îc BHYT chi tr¶ lµ 45 ngµy/n¨m víi ®èi t­îng chÝnh vµ 45 ngµy/n¨m víi tæng sè ®èi t­îng ¨n theo (®èi t­îng ¨n theo gåm: vî hoÆc chång, cha, mÑ, con d­íi 21 tuæi ), riªng ng­êi nghÌo ®­îc h­ëng thªm quyÒn lîi ngo¹i tró t¹i c¬ së KCB ®¨ng ký ban ®Çu. Ph­¬ng thøc thanh to¸n: §èi víi ®iÒu trÞ néi tró, ¸p dông thanh to¸n theo ph­¬ng thøc thùc thanh, thùc chi cã ®Þnh xuÊt vµ theo tuyÕn ®iÒu trÞ. §èi víi ®iÒu trÞ ngo¹i tró, ¸p dông thanh to¸n theo kÕ to¸n ®Þnh xuÊt 300 pª-s«/hé/n¨m cho c¬ së ®¨ng ký KCB ban ®Çu. VÒ chi phÝ qu¶n lý, ®­îc trÝch 12% tæng sè thu BHYT vµ 3% sè l·i ®Çu t­ ®Ó chi phÝ cho bé m¸y cña hÖ thèng BHYT. bhyt ë Singapore: §èi t­îng tham gia BHYT ë Singapore bao gåm nh÷ng ng­êi lao ®éng d­íi 65 tuæi, trõ nh÷ng ng­êi tµn tËt, qu©n nh©n t¹i ngò, trÎ em tõ 15 ngµy tuæi ®Õn 19 tuæi ch­a ®i lµm vµ ng­êi d­íi 25 tuæi ®ang theo häc ë c¸c tr­êng. Ph¹m vi BHYT lo¹i trõ c¸c tr­êng hîp sau: -N»m viÖn (kh«ng do tai n¹n) trong vßng 30 ngµy sau khi tham gia BHYT. -BÞ tµn tËt do tham gia biÓu t×nh, ®¸nh nhau, næi dËy, chiÕn tranh. -BÞ th­¬ng do ®i du lÞch. -Tù g©y th­¬ng tÝch, tù tö dï tØnh t¸o hay mÊt trÝ. -BÞ bÖnh t©m thÇn, nghiÖn r­îu, ma tuý. -KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. -C¸c c«ng viÖc vÒ r¨ng, m¾t. -PhÉu thuËt thÈm mü (trõ khi viÖc nµy lµ cÇn thiÕt do c¸c vÕt th­¬ng v× tai n¹n n»m trong ph¹m vi BHYT). -N»m viÖn ®Ó chuÈn ®o¸n, thö ph¶n øng thuèc, chôp X-quang. -Tµn phÕ do tr­ît b¨ng, ®ua ngùa v­ît rµo, p«l«, ®ua m«t«, leo nói hoÆc c¸c lo¹i ®ua dïng ph­¬ng tiÖn. -Chi phÝ cho ch¨m sãc ®Æc biÖt nh­ xe ®Èy, m¸y h« hÊp nh©n t¹o... vµ c¸c chi phÝ dÞch vô phi y tÕ nh­ ®µi, tivi, ®iÖn tho¹i... BHYT ë Singapore chÞu tr¸ch nhiÖm c¶ 24 giê vµ thanh to¸n chi phÝ y tÕ thùc tÕ trong thêi gian n»m viÖn trong ph¹m vi b¶o hiÓm. Ngoµi ra, ng­êi tham gia BHYT cßn ®­îc thanh to¸n c¸c chi phÝ sau: -Chi phÝ cho gi­êng bÖnh. -Chi phÝ ¨n uèng. -C¸c dÞch vô cña bÖnh viÖn bao gåm: phßng phÉu thuËt, quÇn ¸o, c¸c xÐt nghiÖm, ®iÖn t©m ®å, vËt lý trÞ liÖu... -Trî cÊp phÉu thuËt. -Chi phÝ kh¸m bÖnh. III Thùc tr¹ng bhyt ë ViÖt Nam 1. Thùc tr¹ng bhyt thuéc bhxh B¶o hiÓm y tÕ (bhyt) ViÖt Nam ra ®êi theo nghÞ ®Þnh 299-H§BT ngµy 15/08/1992, cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 01/10/1992 cua héi ®ång bé tr­ëng (nay lµ thñ t­íng chÝnh phñ), chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng va thùc hiÖn ®iÒu lÖ BHYT ban hµnh lµm theo nghÞ ®Þnh nµy. Ban ®Çu BHYT trùc thuéc bé y tÕ sau h¬n m­êi n¨m triÓn khai thùc hiÖn ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt quan träng, ho¹t ®éng BHYT ®· thùc sù cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nh©n d©n,gãp phÇn ®¶m b¶o c«ng b»ng trong ho¹t ®éng kh¸m ch÷a bÖnh (kcb), ®æi míi qu¶n lý y tÕ . Song, do nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý va do sù trång chÐo trong mét sè kh©u, viÖc thu phÝ bao hiÓm ph©n t¸n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nay, ngµy 24/01/2002, thñ t­íng chÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh sè 20/2002/Q§-TTG vÒ viÖc chuyÓn b¶o hiÓm y tÕ viÖt nam sang b¶o hiÓm x· héi viÖt nam, Thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHYT theo c¬ chÕ qu¶n lý míi, ho¹t déng cña hÖ thèng BHYT viÖt nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng trong viÖc ®¶m b¶o søc khoÎ cho nh©n d©n, gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn x· héi . Ph¹m vi ®èi t­îng tham gia ®· ®­îc më réng vµ vÊn ®Ò kcb cho ng­êi tham gia bhyt ®­îc thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ n­íc, h¹n chÕ tèi ®a sù l¹m dông chÝnh s¸ch BHYT. Tõ BHYT b¾t buéc ®èi t­îng tham gia lµ chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao déng ë c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù ngiÖp, tæ chøc ®¶ng, ®oµn thÓ x· héi , héi ®ång quÇn chóng cã h­ëng l­¬ng tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, c¸c doanh ngiÖp quèc doanh, c¸c doanh ngiÖp ngoµi quèc doanh cã thuª tõ m­êi lao ®éng trë lªn, c¸c doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c doanh ngiÖp trong khu chÕ xuÊt, c¸c tæ chóc quèc tÕ t¹i viÖt nam, ng­êi ®ang nghØ h­u mÊt søc lao ®éng, ng­êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng. C¸c ®èi t­îng tham gia tù nguyÖn, kÓ c¶ ng­êi n­íc ngoµi ®Õn lµm viÖc, häc tËp, du lÞch t¹i viÖt nam. Sè ng­êi tham gia BHYT t¨ng nhanh tõng n¨m, tÝnh tíi thêi ®iÓm 31/12/2004 ®· cã trªn 18 triÖu ng­êi tham gia BHYT, chiÕm 21% d©n sè c¶ n­íc, trong ®ã sè ng­êi sè ng­êi tham gia BHYT b¾t buéc lµ trªn 13 triÖu vµ sè ng­êi tham gia BHYT tù nguyÖn lµ trªn 5 triÖu ng­êi. Tuy nhiªn sè ng­êi tham gia BHYT chØ tËp trung ë c¸c thµnh phè lín, ng­êi cã thu nhËp cao vµ cã tr×nh ®é lín h¬n. Nh­ vËy sÏ dÉn tíi thiÕu c«ng b»ng trong ph©n bè lîi Ých gi÷a c¸c vïng, miÒn, gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­. HiÖn nay 21% d©n sè n­íc ta cã BHYT. Riªng Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh th× tû lÖ d©n cã BHYT lµ 35% vµ 30%. §­¬ng nhiªn, c¸c thµnh phè cã ®«ng ng­êi tham gia BHYT thi tæng phÝ kh¸m ch÷a bÖnh ph¶i lín h¬n nh÷ng tØnh cã Ýt ng­êi tham gia BHYT. TÇn suÊt sö dông c¸c dÞnh vô y tÕ ë c¸c thµnh phè cao h¬n ë c¸c tØnh nhá do sù tÕp cËn dÞch vô y tÕ cã sù kh¸c nhau gi÷a thµnh phè vµ n«ng th«n. ChÝnh s¸ch BHYT ®ang ®ãng gãp tÝch cùc cho viÖc t¨ng c­êng tiÕp cËn dÞnh vô y tÕ ë khu vùc n«ng th«n. HiÖn nay, cã 95% sè tØnh trong toµn quèc ®· triÓn khai kh¸m chòa bÖnh BHYT ngay t¹i tuyÕn x·, ®· cã trªn 30% trong tæng sè 11.500 x· trong toµn quèc ®· kh¸m ch÷a bÖnh cho bÖnh nh©n BHYT ngay t¹i tuyÕn x·, ®­îc sù hoan nghªnh cña ®«ng ®¶o ng­êi cã thÎ BHYT c­ tró t¹i c¸c x· miÒn nói, vïng s©u, c¸ch xa c¸c trung t©m y tÕ huyÖn. BHYT vµ c¸c bÖnh viÖn ë mét sè thµnh phè lín ®· trÓn khai thÝ ®iÓm c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh trong tiÕp nhËn vµ kh¸m bÖnh, kª ®¬n cÊp thuèc cho bÖnh nh©n BHYT, ®­a c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô bÖnh nh©n ngo¹i tró, thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ trong ho¹t ®éng kcb, QuyÒn lîi bÖnh nh©n BHYT ngµy cµng ®­îc t¨ng c­êng vµ ®¶m b¶o h¬n. Do ®ã kh¾c phôc ®­îc rÊt nhiÒu bÊt cËp trong viÖc kcb BHYT nh­ thñ tôc hµnh chÝnh cßn qua r­êm rµ, g©y t©m lý cho bÖnh nh©n ®Õn kh¸m ch÷a bÖnhb»ng thÎ BHYT, cßn cã sù ph©n biÖt ®èi sö gi÷a nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cã thÎ BHYT vµ bÖnh nh©n cã thÎ BHYT do ph¶i chê ®îi l©u lªn chñ yÕu nh÷ng ng­êi kcb BHYT lµ nh÷ng ng­êi cã nhiÒu thêi gian nh­ c¸n bé h­u trÝ, trong khi ®ã cã nh÷ng ng­êi cã thÎ BHYT nh­ng hä s¨n sang bá tiÒn tói ®Ó ®­îc kcb t¹i c¬ së y tÕ. KÕt qu¶ lín nhÊt trong viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi cã thÎ BHYT nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ viÖc më réng thanh to¸n mét lo¹t c¸c dÞch vô kü thuËt cao, kü thuËt míi ch­a ®­îc quy ®Þnh trong th«ng t­ liªn bé sè 14/ TTLB nh­ng ®ang ®­îc øng dông réng r·i vµo chuÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ bÖnh. §©y lµ mét b­íc më réng quyÒn lîi cho ng­êi cã BHYT trong khi nhµ n­íc ch­a ban hµnh danh môc kÜ thuËt ®iÒu trÞ vµ khung gi¸ viÖn phÝ nãi chung . Khung gi¸ vµ danh môc kü thuËt ®­îc ban hµnh tõ n¨m 1995 ®Õn nay ®· kh«ng cßn phï hîp. Do tÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ y häc, nhiÒu xÐt nhiªm míi, nhiÒu dÞch vô kü thuËt cao ®­îc c¬ së kcb sö dyng cho bÖnh nh©n ®¹t kÕt qu¶ tèt, nh­ng ch­a ®­îc bæ sung ®Ó BHXH thanh to¸n. Ngoµi mét sè dÞch vô quy ®Þnh t¹i c«ng v¨ sè 1719/BHYT cña bé y tÕ, c«ng v¨n sè 2757/BHXH cña BHXH viÖt nam, th× hiÖn nay theo bé y tÕ cßn cã 600 dÞch vô kü thuËt míi ch­a ®­îc bæ sung. Danh môc thuèc lµm c¬ së ®Ó c¬ quan BHXH thanh to¸n víi c¬ së kcb lµ danh môc thuèc ch÷a bÖnh chñ yÕu sö dông t¹i c¸c c¬ së kcb ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 2320/2001/Q§-BYT vµ danh môc thuèc bæ sung theo quyÕt ®Þnh 4809/2002/Q§-BYT cña bé y tÕ vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®iÒu trÞ t¹i c¸c tuyÕn chuyªn m«n kü thuËt. Tuy nhiªn tÝnh ®Õn ®Çu ®Çu n¨m 2005 th× quü BHYT kÕt d­ h¬n 2000 tû. Nh­ vËy, nh÷ng ng­êi cã thÎ BHYT ch­ ®­îc ch¨m sãc y tÕ theo ®óng møc mµ hä ®­îc h­ëng, cÇn ph¶i n©ng møc trÇn chi tr¶ kcb cho ng­êi cã BHYT, ®Ó phï hîp møc thu vµ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña quü BHYT møc phi BHYT b×nh qu©n c¶ hai khu vùc BHYT b¸t buéc vµ tù nguyÖn ®Õn thÊp h¬n nhiÒu so víi nhu cÇu chi phi y tÕ trong thùc tÕ. Theo sè liÖu tõ c¸c ngiªn cøu gÇn ®©y, chi phi y tÕ b×nh qu©n ®Õn ng­êi hiÖn nay ë n­íc ta lµ lín h¬n 25USD/ n¨m .NÕu dµnh 35% chi phi cho khu vùc y tÕ dù phßng thi chi phi kcb b×nh qu©n sÏ lµ 16,25USD/ng­êi/n¨m . Trong khi ®ã møc phÝ BHYT b¾t buéc hiÖn nay lµ 7-8USD/ng­êi/n¨m, møc phÝ BHYT tôu nguyÖn cßn thÊp h¬n rÊt nhiÒu trong khoang tõ 1,5-3USD/ng­êi/n¨m. Còng theo sè liÖu thèng kª th× riªng chi phÝ thuèc b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®· gÇn 60ód/ng­êi/n¨m xÊp xØ møc BHYT khu vùc b¾t buéc , gÊp 2-3 lÇn phÝ BHYT tù nguyÖn . §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chinh lµm ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn lîi cña bÖnh nh©n BHYT vµ c¸c c¬ së kcb .ChØ cßn 5 n¨m n÷a n­íc ta tiÕn tíi BHYT toµn d©n , ®©y lµ kho¶ng thêi gian kh«ng cßn dµi v× vËy cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch tho¸ng ngì nh÷ng v­íng m¾c hiÖn nay cña BHYT th× lé tr×nh tiÕn tíi BHYT toµn d©n míi cã tÝnh kh¶ thi ®­îc . 2. BHYT thuéc BHTM HiÖn nay trong ho¹t ®éng cña ngµnh b¶o hiÓm ®­îc chia thµnh hai hÖ thèng ®ã lµ BHXH vµ BHTM. Trong ®ã BHXH ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi, kh«ng v× môc ®Ých kinh doanh. Cßn BHTM víi ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng b¶o hiÓm nãi chung lµ sù chia sÎ rñi ro gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia b¶o hiÓm víi nhau th«ng qua viÖc lËp quü tµi chÝnh nãi chung, nh­ng quü nµy chØ ®­îc h×nh thµnh tõ sù ®ãng gãp cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm mµ kh«ng cã sù hç trî cña nhµ n­íc nh­ BHXH. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm dùa trªn nguyªn t¾c c©n b»ng thu chi vµ cã l·i. V× thÕ môc ®Ých chÝnh cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng nh­ tÊt c¶ c¸c doanh ngiÖp kh¸c lµ ®Õn t×m kiÕm lîi nhuËn. ViÖt Nam, kÓ tõ ngµy thµnh lËp ._.