Đặc khu kinh tế Trung Quốc và các kinh nghiệm đối với Việt Nam

LêI NãI §ÇU TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: Trªn thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc, c¸c lo¹i h×nh khu kinh tÕ tù do, ®Æc biÖt lµ c¸c §Æc khu kinh tÕ (§KKT) (theo m« h×nh cña Trung Quèc) ®· ngµy cµng thÓ hiÖn râ vai trß cña m×nh trong thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, lµ n¬i héi tô tèt nhÊt c¸c yÕu tè bªn trong vµ c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi. §Æc khu kinh tÕ ®· ¸p dông rÊt nhiÒu c¸c gi¶i ph¸p míi ®Æc biÖt h÷u hiÖu trong viÖc thu hót vèn, c«ng nghÖ vµ kü n¨ng qu¶n lý ®Ó tõ ®ã thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña khu vµ cña c¶ quèc gia. Sù ph¸t triÓn thÇn kú cña §KKT Th©m QuyÕn cïng víi b­íc nh¶y vät vÒ kinh tÕ cña Trung Quèc ®­îc coi nh­ lµ mét hiÖn t­îng næi bËt cña nÒn kinh tÕ Ch©u ¸ cuèi thÕ kû 20. ViÖt Nam lµ mét n­íc l¸ng giÒng víi Trung Quèc cã nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi v¨n ho¸ tÊt nhiªn lµ cÇn ph¶i häc hái nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng nµy cña Trung quèc. Tíi ®Çu nh÷ng n¨m 90, ViÖt Nam còng ®· thµnh lËp mét lo¹t c¸c Khu chÕ xuÊt nh­ T©n ThuËn, Linh Trung, vµ Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång, Nomura H¶i Phßng ®· thu hót ®­îc mét sè c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®· b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng, mét sè khu còng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, nh­ng ph¶i tíi n¨m 2000, ViÖt Nam míi thµnh lËp Khu kinh tÕ më Chu Lai – mét m« h×nh kinh tÕ míi gÇn t­¬ng tù nh­ m« h×nh §KKT cña Trung Quèc. HiÖn nay Khu kinh tÕ më Chu Lai ®ang trong giai ®o¹n x©y dùng vµ b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng, ®ang rÊt cÇn cã nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ Trung Quèc. Tõ ®ã cÇn ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch khoa häc chi tiÕt c¸c §KKT cña Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ §KKT ThÈm QuyÕn (mét ®iÓn h×nh cña Trung Quèc), ®Ó rót ra c¸c kinh nghiÖm, c¸c bµi häc vµ t×m ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p, c¸c kiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan ban ngµnh ®Ó Khu kinh tÕ më Chu Lai cña ViÖt Nam thùc sù lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ph¸t triÓn kinh tÕ. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi: B¾t nguån tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn nªu trªn, ®Ò tµi “ §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc vµ c¸c kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam” nh»m môc ®Ých: - T×m hiÓu qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khu kinh tÕ tù do trªn thÕ giíi vµ khu vùc, ­u thÕ cña §KKT trong thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. T×m hiÓu kinh nghiÖm thµnh lËp §KKT cña Trung Quèc, rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm Ph©n tÝch thùc tr¹ng khu kinh tÕ më Chu Lai vµ kh¶ n¨ng ¸p dông lo¹i h×nh khu kinh tÕ tù do nµy ë ViÖt Nam. §­a ra mét sè vÊn ®Ò cÇn l­u ý khi x©y dùng §KKT ë ViÖt Nam §­a ra c¸c gi¶i ph¸p xóc tiÕn h×nh thµnh §KKT ë ViÖt Nam §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò tµi: LuËn v¨n sÏ tËp trung nghiªn cøu lÝ luËn vÒ Khu kinh tÕ tù do vµ thùc tiÔn cô thÓ lµ §KKT Th©m QuyÕn cña Trung Quèc ®Ó rót ra bµi häc kinh nghiÖm cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn §KKT ë ViÖt Nam. §ång thêi còng ph©n tÝch t×nh h×nh x©y dùng khu kinh tÕ më Chu Lai cña ViÖt Nam, nh÷ng mÆt ®­îc vµ ch­a ®­îc. Mét sè sè liÖu ®­a ra trong luËn v¨n ch­a ®­îc cËp nhËt v× rÊt hiÕm c¸c d÷ liÖu vÒ c¸c §KKT cña Trung Quèc, viÖc thu thËp c¸c d÷ liÖu còng rÊt khã kh¨n, v× vËy c¸c sè liÖu vÒ §KKT Trung Quèc chØ nh»m minh chøng cho thµnh c«ng ban ®Çu cña c¸c §KKT, ®¸nh gi¸ vÒ giai ®o¹n thµnh lËp c¸c §KKT Trung Quèc, qua ®ã rót kinh nghiÖm cho ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thµnh lËp §KKT. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ó ®¹t ®­îc môc ®ich nghiªn cøu sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®i tõ lÝ luËn tíi thùc tiÔn råi rót ra c¸c kÕt luËn. Thªm vµo ®ã sÏ sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp, thèng kª, so s¸nh, ®Ó nghiªn cøu. Bè côc cña luËn v¨n. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc luËn v¨n gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ c¸c Khu kinh tÕ tù do Ch­¬ng II: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc, nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng Ch­¬ng III: Khu kinh tÕ më Chu Lai - ViÖt Nam vµ so s¸nh víi §KKT Trung Quèc. T¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn vµ chØ b¶o nhiÖt t×nh cña Th¹c sÜ NguyÔn Quang Minh gi¶ng viªn Tr­êng §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng, cïng c¸c thµy c« gi¸o, c¸c b¹n bÌ ®· cung cÊp tµi liÖu, ®ãng gãp ý kiÕn vµ ®éng viªn t¸c gi¶ hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Do nguån tµi liÖu vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, luËn v¨n ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. T¸c gi¶ mong muèn nhËn ®­îc sù gãp ý ch©n thµnh tõ c¸c nhµ nghiªn cøu vµ ®éc gi¶. CH¦¥NG I: TæNG QUAN VÒ KHU KINH TÕ Tù DO LÞch sö ph¸t triÓn khu kinh tÕ tù do (KTTD) Sù ra ®êi khu kinh tÕ tù do. Lµ s¶n phÈm cã tÝnh lÞch sö cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong vµ ngoµi n­íc cïng c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m, song chØ vµi thËp kû gÇn ®©y, c¸c khu KTTD míi thùc sù trë thµnh mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ xu h­íng næi bËt cña ®êi sèng kinh tÕ – x· héi quèc tÕ. C¸c khu KTTD ra ®êi vµo ®Çu thÕ kû 18 d­íi h×nh thøc “C¶ng tù do” ë Singapo, Penang (Malaixia), Hång K«ng, Philippin… víi môc tiªu khi ®ã lµ ®Èy m¹nh t¸i s¶n xuÊt vµ cung øng cho tµu biÓn còng nh­ khuyÕn khÝch mËu dÞch hµng chuyÓn khÈu. Hµng ho¸ ®­îc miÔn thuÕ quan xuÊt nhËp khÈu trong ph¹m vi c¶ng, vÒ sau më réng trong ph¹m vi c¶ mét vïng hay khu mËu dÞch tù do (Free Trade Zone) nh­ ë Gib¬ranta (1790), Singapore (1819), Hång K«ng (1842)… Tõ sau thÕ chiÕn II, khu KTTD míi thùc sù ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè l­îng, lo¹i h×nh, quy m« vµ ph¹m vi phæ biÕn trªn toµn thÕ giíi. M« h×nh khu chÕ xuÊt ®­îc thµnh lËp ®Çu tiªn ë Shan-non thuéc Ailen (1956) nh»m miÔn thuÕ quan cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ®©û m¹nh s¶n xuÊt xuÊt khÈu. Sau ®ã, m« h×nh nµy lan sang PuÐc-t« Ri- c« (1962), §µi Loan vµ Ên §é (1966), Hµn Quèc, Malaixia, Philippin, Trung Quèc, Th¸i Lan. Tæng céng vµo cuèi thËp kû 60 ®¹t 9 khu ë 9 n­íc ®ang ph¸t triÓn. Cuèi n¨m 1974 ®¹t 34 khu ë 20 n­íc , t¨ng lªn 79 khu ë 35 n­íc vµo gi÷a n¨m 84 (víi ph©n bæ 38 ë Ch©u ¸, 17 ë Trung Mü –vïng Caribee, 14 ë §Þa Trung H¶i vµ Trung §«ng, 9 ë Nam Mü, ë ch©u Phi – Ên §é D­¬ng), tíi n¨m 1987 ®· ®¹t 111 khu ë trªn 40 n­íc. Cho ®Õn nay, ®· cã trªn 300 khu KTTD chØ ë riªng c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng. B¶n th©n kh¸i niÖm khu KTTD ®­îc diÔn ®¹t d­íi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau tuú thuéc ng«n ng÷, quy m« vµ néi dung cô thÓ cña khu nµy ë tõng n­íc nh­: “Khu chÕ xuÊt” (Export Processing Zone), “Khu mËu dÞch tù do” (Free Trade Zone) cña Malaixia, “Khu chÕ biÕn hµng thay thÕ nhËp khÈu” (Import Processing Zone)ë §«ng Nam ¸, “Khu c«ng nghiÖp tù do” (Industrial Free Zone), “Khu ngo¹i th­¬ng tù do” (Foreign Trade Zone) hay “ C¶ng tù do” (Free Port), “Khu xuÊt khÈu tù do” (Free export Zone) ë Hµn Quèc vµ “§Æc khu kinh tÕ” ë Trung Quèc. Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh­: “Khu c«ng nghÖ cao”, “C«ng viªn khoa häc” (Science Park), “Khu qu¸ c¶ng”, “Kho qu¸ c¶ng”, “Kho chøa hµng miÔn thuÕ” (Bonded Warehouse), “Kho chøa kiªm ®ãng gãi chÕ biÕn miÔn thuÕ” (Bonded Manufacturing Warehouse).v.v…XÐt vÒ quy m« vµ néi dung ho¹t ®éng th× §Æc khu kinh tÕ, Khu chÕ xuÊt ®øng ë hµng ®Çu trong sù liÖt kª nµy vµ gÇn gòi víi nghÜa khu KTTD h¬n c¶. 2. Nh÷ng ®Æc tr­ng cña Khu kinh tÕ tù do (KTTD) Do bèi c¶nh trong n­íc vµ ngoµi n­íc, nh÷ng khu KTTD ë mçi n­íc mçi thêi ®iÓm cã kh¸c nhau vÒ môc tiªu, møc ®é tù do, néi dung cïng quy m« ho¹t ®éng. XÐt trªn toµn thÕ giíi, c¸c khu nµy ®­îc biÓu ®¹t phong phó b»ng tõ 20-30 thuËt ng÷ kh¸c nhau, song vÒ b¶n chÊt chóng thèng nhÊt víi nhau bëi nh÷ng ®Æc tr­ng sau ®©y: Chóng lu«n lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña mét quèc gia, th­êng lµ nh÷ng khu vùc ®Þa lý thÝch hîp, cã hµng rµo giíi h¹n víi c¸c vïng l·nh thæ cßn l¹i cña c¸c n­íc së t¹i vµ ®­îc chÝnh phñ n­íc ®ã chÝnh thøc cho phÐp hoÆc rót phÐp x©y dùng vµ ph¸t triÓn. Chóng lµ n¬i héi tô vµ thÝch øng lÉn nhau vÒ lîi Ých vµ mét sè môc tiªu x¸c ®Þnh gi÷a c¸c chñ ®Çu t­ vµ n­íc chñ nhµ, v× thÕ chóng lµ n¬i cã m«i tr­êng kinh doanh ®Æc biÖt phï hîp ®­îc h­ëng nh÷ng quy chÕ tù do vµ tÝnh ­u ®·i h¬n c¸c vïng kh¸c trong nÒn kinh tÕ néi ®Þa ®Ó tho¶ m·n c¸c lîi Ých vµ khuyÕn khÝch ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®ã. Chóng th­êng cã c¸c vÞ trÝ thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt,th­¬ng m¹i, ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ®­îc giµnh cho nh÷ng biÖt ®·i vÒ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, thuÕ, tÝn dông, ngo¹i tÖ, c¸c thñ tôc h¶i quan, qu¶n lý hµnh chÝnh … §Æc tr­ng chÝnh vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ cña chóng lµ ­u tiªn h­íng ngo¹i, thu hót chñ yÕu lµ vèn n­íc ngoµi nh»m ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh kinh doanh h­íng vÒ thÞ tr­êng thÕ giíi. Cã khu chØ chuyªn biÖt vÒ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, cã khu ph¸t triÓn ®ång thêi th­¬ng m¹i víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ c¸c dÞch vô t­¬ng hç bæ trî cÇn thiÕt, cã khu cßn triÓn khai thªm c¶ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh n«ng nghiÖp, nghiªn cøu khoa häc, du lÞch … nh­ mét tæng thÓ kinh tÕ , x· héi tù do thu nhá, nghÜa lµ víi néi dung ®Çy ®ñ nhÊt cña kh¸i niÖm khu KTTD. 3. Sù ph©n nhãm vµ xu h­íng vËn ®éng c¸c lo¹i h×nh khu KTTD. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm, lo¹i h×nh khu KTTD cho nªn rÊt khã ph©n biÖt lo¹i h×nh nµy víi lo¹i h×nh kh¸c, song ng­êi ta vÉn cã thÓ quy tô c¸c lo¹i h×nh khu KTTD trªn thÕ giíi, xÐt vÒ quy m« ho¹t ®éng cña chóng thµnh 3 nhãm sau ®©y: Lo¹i 1: Nhãm c¸c khu KTTD cã tÝnh th­¬ng m¹i Nhãm nµy cã lÞch sö l©u ®êi nhÊt, c¸c khu th­¬ng m¹i tù do cæ ®¹i ®· tõng tån t¹i tõ 2500 n¨m tr­íc t¹i Trung Hoa, Hy L¹p, vµ La M· cæ ®¹i. HiÖn nay chóng vÉn ®ang lµ lo¹i h×nh khu KTTD thÞnh hµnh nhÊt trªn toµn thÕ giíi, c¶ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Khu th­¬ng m¹i tù do ®Çu tiªn cña Mü lËp n¨m 1934, hiÖn c¶ n­íc Mü ®· cã 140 khu, trªn 20 n­íc ch©u ¢u còng cã lo¹i h×nh nµy. §Æc ®iÓm cña c¸c khu nµy lµ kh«ng cã hoÆc cùc kú h·n h÷u t¹i mét sè khu chuyªn biÖt, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, mµ chØ cã nh÷ng ho¹t ®éng vµ dÞch vô hç trî mua-b¸n hµng ho¸ ®Ó cÊt tr÷, ®ãng gãi, chÕ biÕn vµ ph©n phèi chóng phôc vô t¸i xuÊt khÈu. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy diÔn ra hoµn toµn tù do, kh«ng chÞu chÕ ®é thuÕ quan cña n­íc së t¹i, trõ khi hµng ho¸ ®­îc xuÊt vµo n­íc ®ã. Th«ng th­êng c¸c khu vùc nµy ®­îc ph©n bè gÇn c¸c vïng dù tr÷ hµng ho¸, gÇn c¸c khu c«ng nghiÖp, bÕn tµu vµ s©n bay thuËn lîi cho vËn t¶i chuyÓn khÈu. Nhãm nay th­êng cã tæ chøc vµ luËt lÖ ®¬n gi¶n, ®ßi hái c¸c chi phÝ ®Çu t­ ban ®Çu kh«ng lín, v× thÕ cã ®é c¬ ®éng cao nhÊt trong 3 nhãm c¸c khu KTTD. Môc tiªu ban ®Çu cña chóng lµ dïng khuyÕn khÝch thuÕ quan ®Ó ®Èy m¹nh t¸i xuÊt khÈu vµ cung øng cho tµu biÓn, sau ®ã chuyÓn dÇn sang khuyÕn khÝch m©u dÞch chuyÓn khÈu. ChÝnh sù më réng ph¹m vi l·nh thæ ®­îc ¸p dông chÕ ®é miÔn thuÕ quan nµy ®· t¹o ra sù phong phó vÒ lo¹i h×nh vµ sù ®a d¹ng vÒ tªn gäi cña nhãm nµy ®­îc b¾t ®Çu tõ c¸c “Kho chøa hµng miÔn thuÕ”, “Kho qu¸ c¶ng”, “Kho chøa kiªm ®ãng gãi chÕ biÕn miÔn thuÕ”, “Khu qu¸ c¶ng”, “C¶ng tù do”, “Khu mËu dÞch tù do”, “Khu ngo¹i th­¬ng tù do”… Lo¹i 2: Nhãm c¸c khu KTTD cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp. Trong nhãm nµy l¹i cã thÓ t¸ch ra lµm 3 lo¹i h×nh t­¬ng ®èi riªng biÖt lµ: Khu c«ng nghiÖp tËp trung, Khu chÕ xuÊt vµ Khu c«ng nghÖ cao. Khu c«ng nghiÖp tËp trung Khu c«ng nghiÖp tËp trung lµ mét vïng l·nh thæ n¬i ®­îc chuÈn bÞ tèi ®a vÒ h¹ tÇng vµ cÊp c¸c chÕ ®é ­u ®·i ®Ó tËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo mét kÕ ho¹ch tæng thÓ phï hîp lîi Ých quèc gia vµ sù ph¸t triÓn cña mét liªn hiÖp c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, Trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ë ch©u ¸ c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung th­êng ®­îc ®Þnh h­íng vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt thay thÕ hµng nhËp khÈu trong khi vÉn nhÊn m¹nh môc tiªu t¨ng c­êng xuÊt khÈu cña m×nh. Ngoµi ra, ë c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ Mü, c¸c khu nµy ®­îc trao thªm môc tiªu thóc ®Èy ph¸t triÓn qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i sinh. Khu chÕ xuÊt. C¸c khu chÕ xuÊt ra ®êi tõ sau thÕ chiÕn II lµ sù kÕt hîp 2 lo¹i h×nh khu th­¬ng m¹i tù do víi khu c«ng nghiÖp tËp trung trªn c¬ së më réng chÕ ®é miÔn, ­u ®·i thuÕ quan cña khu th­¬ng m¹i tù do cho c¶ lÜnh vùc chÕ biÕn phôc vô xuÊt khÈu vµ t¨ng c­êng c¸c ­u ®·i kh¸c ngoµi thuÕ quan cho môc tiªu thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ph¸t triÓn lÜnh vùc nµy. §©y lµ lo¹i h×nh khu KTTD phæ biÕn nhÊt vµ gÇn nh­ chØ tån t¹i trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong vßng 3 thËp kû gÇn ®©y. Víi ®Þnh h­íng ­u tiªn ph¶i t¹o s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh thÕ giíi cho xuÊt khÈu, nªn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë ®©y th­êng cao h¬n c«ng nghÖ trong c¸c khu c«ng nghiÖp t©p trung. Khu c«ng nghÖ cao Khu c«ng nghÖ cao hay cßn gäi lµ “Thµnh phè khoa häc”, “C«ng viªn khoa häc”. NÕu nh­ c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung hay khu chÕ xuÊt lµ khu s¶n xuÊt, lµ n¬i héi tô cña c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp s¶n phÈm cã hµm l­îng khoa häc t­¬ng ®èi thÊp, th× c¸c khu c«ng nghÖ cao nh­ tªn gäi cho thÊy, lµ khu cã tÝnh nghiªn cøu cao, n¬i bao gåm c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i toµn diÖn ®Ó nghiªn cøu – triÓn khai cho ra ®êi c¸c s¶n phÈm lµ c¸c c«ng nghÖ cao hoÆc c¸c thµnh phÈm ®­îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ cã hµm l­îng khoa häc cao h¬n h¼n c¸c khu c«ng nghiÖp kh¸c, nh»m t¹o ra nh÷ng ®ét ph¸ trong ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ c«ng nghiÖp trong n­íc. Lµm viÖc t¹i ®©y hÇu hÕt lµ c¸c chuyªn gia cã tri thøc khoa häc v­ît tréi. Khu th­êng ®­îc x©y dùng trªn c¬ së h¹t nh©n lµ nh÷ng viÖn nghiªn cøu khoa häc ®Çu ®µn, tr­êng ®¹i häc lín, hÖ thèng c¸c c«ng x­ëng vµ khu thö nghiÖm hç trî. Khu c«ng nghÖ cao cã thÓ ®­îc x©y dùng míi hoµn toµn ngay tõ ®Çu hoÆc lµ kÕt qu¶ sù ph¸t triÓn vµ co tô ho¹t ®éng cña c¸c khu chÕ xuÊt hay khu c«ng nghiÖp tËp trung. C¸c khu nµy phæ biÕn ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hoÆc NICs. Lo¹i 3: Nhãm c¸c khu KTTD mang tÝnh tæng hîp. §¹i diÖn tiªu biÓu cña nhãm nµy lµ c¸c “§Æc khu kinh tÕ”, c¸c “thµnh phè më cöa”, c¸c “vïng kinh tÕ tù do”, c¸c “tam gi¸c ph¸t triÓn” ®ang ho¹t ®éng ë mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn thÕ giíi, song chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi nh­ Trung Quèc. Víi néi dung ho¹t ®éng kinh doanh mang tÝnh tæng hîp tõ n«ng nghiÖp,c«ng nghiÖp , dÞch vô, du lÞch tµi chÝnh, ng©n hµng, cã khi c¶ nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ®­îc triÓn khai trªn quy m« lín trong mét ph¹m vi l·nh thæ réng (hµng vµi tr¨m km2) vµ rÊt ®«ng d©n (nh­ ®Æc khu H¶i Nam 6,5 triÖu d©n hoÆc nh­ Khu kinh tÕ më Chu Lai cña ViÖt Nam míi ®­îc x©y dùng), c¸c khu KTTD tæng hîp nµy v­ît h¼n lªn so víi c¸c lo¹i h×nh kh¸c c¶ l­îng vµ chÊt ®Ó gÇn h¬n víi kh¸i niÖm khu KTTD theo nghÜa ®Çy ®ñ cña nã. §Æc ®iÓm cña c¸c khu KTTD manh tÝnh tæng hîp lµ ngoµi môc tiªu cña c¸c lo¹i h×nh khu KTTD nªu trªn, chóng cßn th­êng ®ãng vai trß nh÷ng cöa ngâ giao l­u kinh tÕ – x· héi cña n­íc së t¹i víi thÕ giíi, hay nh÷ng thö nghiÖm kinh tÕ – x· héi mµ hä muèn tiÕn hµnh tr­íc khi trë thµnh chÝnh thøc ®em ¸p dông trong toµn bé l·nh thæ quèc gia. Còng v× thÕ, vÒ ®Þa ®iÓm hÇu hÕt chóng ®Òu ®Æt t¹i c¸c vïng biªn giíi, h¶i ®¶o t­¬ng ®èi c¸ch biÖt víi c¸c khu vùc l·nh thæ néi ®Þa cßn l¹i , ®ång thêi n»m trªn tuyÕn ®­êng giao th«ng hay kÒ cËn nh÷ng trung t©m ph¸t triÓn kinh tÕ quèc tÕ hoÆc khu vùc cã nh÷ng lîi thÕ so s¸nh nµo ®ã. C¸c khu KTTD mang tÝnh tæng hîp lµ s¶n phÈm míi nhÊt cña sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc vµ bèi c¶nh quèc tÕ. §èi víi Trung Quèc, c¸c ®Æc khu kinh tÕ cã môc tiªu rÊt cao so víi c¸c khu kinh tÕ tù do kh¸c trªn thÕ giíi vµ chóng ®­îc coi lµ c¸c cöa khÈu (cöa khÈu vÒ kü thuËt, tri thøc, qu¶n lý, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i) ®Ó dÉn tíi hiÖn ®¹i ho¸ vÒ kinh tÕ; lµ sù thö nghiÖm trong chiÕn l­îc chung c¶i c¸ch chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ trªn c¬ së m« h×nh chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc, dïng thuÕ lµm c¬ chÕ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng cã kÕ ho¹ch, ®ång thêi cßn lµ mét thÝ nghiÖm m« thøc thèng nhÊt ®Êt n­íc b»ng hoµ b×nh ®èi víi Hång K«ng, Ma Cao, §µi Loan. So víi c¸c khu kinh tÕ tù do tæng hîp kh¸c trªn thÕ giíi, c¸c ®Æc khu cña Trung Quèc cã ®Æc tr­ng riªng ®ã lµ: ®­îc cÊp quy chÕ tù do linh ho¹t h¬n, ®­îc kinh doanh tæng hîp ®ñ c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ – dÞch vô, ®­îc tiªu thô mét phÇn s¶n phÈm trong néi ®Þa theo nguyªn t¾c võa h­íng néi võa h­íng ngo¹i, khuyÕn khÝch sö dông nguyªn vËt liÖu trong n­íc; ban l·nh ®¹o ®Æc khu ®­îc cÊp quyÒn hµnh réng r·i ®éc lËp. QuyÒn hµnh kh«ng chØ liªn quan tíi s¶n xuÊt, mµ cßn liªn quan tíi h¶i quan, cÊp visa ®i l¹i, l­u tró cña nh÷ng ng­êi ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tr¸ch nhiÖm cña ban l·nh ®¹o còng v× thÕ cao h¬n vµ cã sù thèng nhÊt chÆt chÏ gi÷a tr¸ch nhiÖm – nghÜa vô – quyÒn lîi. Tuy nhiªn, c¸c khu KTTD lo¹i h×nh kh¸c vµ ë c¸c n­íc kh¸c cã thÓ ®a d¹ng ho¸ së h÷u, thËm chÝ cã nh÷ng khu chÕ xuÊt tù do t­ nh©n (trong n­íc hoÆc n­íc ngoµi) ®øng ®Çu, th× c¸c ®Æc khu kinh tÕ Trung Quèc l¹i lu«n do nhµ n­íc kiÓm so¸t phÇn lín vµ chØ cã thÓ thuéc vÒ së h÷u nhµ n­íc. C¸c “thµnh phè më cöa”, “khu khai th¸c kinh tÕ – kü thuËt” chÝnh lµ kÕt qu¶ sù nh©n réng theo kiÓu vÕt dÇu loang c¸c kinh nghiÖm thµnh c«ng cña ®Æc khu kinh tÕ. N¨m 1985, Trung Quèc më réng ¸p dông chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ cña ®Æc khu trªn mét nÒn t¶ng réng r·i h¬n th«ng qua më cöa mét sè vïng ven biÓn theo quy m« lín. Mét sè vïng kinh tÕ më cöa ®· ®­îc thµnh lËp däc theo bê biÓn, mçi vïng gåm vµi chôc thµnh phè vµ vïng n«ng th«n nhá. ChÝnh s¸ch ­u ®·i t­¬ng tù dµnh cho c¸c thµnh phè ven biÓn còng ®· ¸p dông cho mét sè vïng kinh tÕ më cöa nãi trªn. TÊt c¶ t¹o thµnh mét c¬ cÊu ®Þa lý 3 tÇng lµm nªn nÒn t¶ng cho viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi; c¸c ®Æc khu kinh tÕ – c¸c thµnh phè më cöa ven biÓn – c¸c vïng kinh tÕ më cöa (ven biÓn vµ c¸c vïng h¶i ®¶o), gi÷a chóng ®­îc ph©n biÖt víi nhau bëi møc ®é c¸c ­u ®·i ®­îc ¸p dông trong ®ã. §Õn n¨m 1991, c¬ cÊu ®Þa lý 3 tÇng trªn vÉn cßn hiÖu lùc nh­ng sù ph©n biÖt trong c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ gi÷a c¸c vïng tÇng kh«ng cßn râ rµng n÷a. Nh­ vËy lµ, m« h×nh khu kinh tÕ tù do cña Trung Quèc ®· rÊt thµnh c«ng vµ ®¹t ®­îc môc ®Ých lµ phæ biÕn lan réng ra c¸c vïng l©n cËn b»ng c¸ch xo¸ dÇn ranh giíi gi÷a c¸c vïng tÇng. Trong t­¬ng lai, c¸c ®Æc khu kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn thµnh c¸c khu kinh tÕ tæng hîp, trung t©m quèc tÕ ®a chøc n¨ng vµ ®iÒu chØnh kÕt cÊu ngµnh, s¶n phÈm theo ®Þnh h­íng ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao. Kh¸i niÖm “tam gi¸c ph¸t triÓn” hoÆc “nhÞ tø gi¸c ph¸t triÓn” lÇn ®Çu ®­îc phã thñ t­íng Singapore Goh Chok Tong ®­a ra vµo th¸ng 12/1989. §©y th­êng lµ sù kÕt hîp 3 vïng ®Þa lý kinh tÕ cña 3 n­íc l¸ng giÒng cã c¸c nguån tµi nguyªn vµ lîi thÕ so s¸nh kh¸c nhau ®Ó h×nh thµnh nªn mét khu vùc lín h¬n cã nhiÒu tiÒm n¨ng t¨ng tr­ëng kinh tÕ h¬n. Nh÷ng kh¸c biÖt trong lîi thÕ so s¸nh sÏ gióp bæ xung cho nhau h¬n lµ c¹nh tranh víi nhau. §Ó t¹o ra mét tam gi¸c ph¸t triÓn cÇn 3 nh©n tè: Mét thµnh phè, vïng ®ang ph¸t triÓn cao mµ thiÕu ®Êt vµ nh©n c«ng ®ãng vai trß trung t©m . C¸c vïng xung quanh réng, dåi dµo lao ®éng nÕu vèn cã quan hÖ kinh tÕ truyÒn thèng víi trung t©m vµ víi nhau th× cµng tèt. C¸c chÝnh quyÒn quèc gia vµ së t¹i cã ý thøc gi¶m c¸c rµo ch¾n v« h×nh vµ h÷u h×nh ng¨n c¸ch c¸c vïng nµy víi nhau vµ ®­a ra c¸c ­u ®·i khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo ®Êy. ViÖc tiÕn hµnh hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ba vïng n»m v¾t ngang c¸c ®­êng biªn giíi quèc tÕ víi nh÷ng lîi thÕ so s¸nh kh¸c nhau ®ang hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ v× chóng ®¸p øng c¸c lîi Ých riªng cña mçi bªn vµ cña c¸c nhµ ®Çu t­ : mét bªn ph¸t triÓn vÉn gi÷ ®­îc lîi thÕ c«ng nghÖ, vèn cña m×nh, bªn kia cã ®­îc c¬ héi ph¸t triÓn c«ng nghÖ, viÖc lµm … Cã thÓ coi c¸c “tam gi¸c ph¸t triÓn” lµ b­íc tiÕn ng¾n nhÊt trong nç lùc t¹o lËp c¸c nÒn kinh tÕ khu vùc cã tÝnh liªn kÕt h¬n. Tuy nhiªn, kiÓu khu KTTD mang tÝnh chÊt quèc tÕ nµy dÔ g©y ra c¸c vÊn ®Ò an ninh, chñ quyÒn quèc gia vµ sù c©n b»ng lîi Ých cïng sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c bªn tham gia. HiÖn nay, c¸c khu nµy cã xu h­íng lan réng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Ch©u ¸, ®Æc biÖt trong khu vùc §«ng Nam ¸ theo kiÓu khu tam gi¸c t¨ng tr­ëng phÝa Nam Asean “SIJORI” (Singapore – Malaysia – Indonesia), Khu Tam gi¸c t¨ng tr­ëng phÝa B¾c ASEAN (T©y Malaysia – Nam Th¸i Lan – bê biÓn §«ng B¾c Sumatra) hay nhÞ gi¸c – Khu c«ng nghiÖp Battam gi÷a Indonesia vµ Singapore. Nh­ vËy, tù b¶n th©n sù ph©n nhãm trªn ®©y cho thÊy râ nh÷ng xu h­íng vËn ®éng cña c¸c lo¹i h×nh khu KTTD : Chóng ph¸t triÓn kh«ng ngõng, ngµy cµng phong phó vÒ h×nh thøc, ®a d¹ng vÒ së h÷u, phøc t¹p vÒ néi dung vµ chuyÓn dÇn tõ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i thuÇn tuý sang kinh doanh dÞch vô tæng hîp. M« h×nh khu chÕ xuÊt cæ ®iÓn (thu hót vèn n­íc ngoµi cho s¶n xuÊt chuyªn phôc vô xuÊt khÈu …) ngµy cµng ®­îc thay thÕ b»ng h×nh thøc ®Æc khu kinh tÕ hçn hîp víi quy chÕ qu¶n lý vµ kh«ng gian më, trong ®ã më réng vµ ®Ò cao yÕu tè liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c xÝ nghiÖp trong vµ ngoµi ®Æc khu, thu hót ®ång thêi c¶ vèn n­íc ngoµi lÉn vèn trong n­íc, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®ång thêi phôc vô c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa, c¸c dÞch vô ®­îc ph¸t triÓn ®a d¹ng víi quy m« vµ chÊt l­îng ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c khu KTTD tæng hîp ngµy cµng ®­îc coi träng do ®¸p øng ®­îc c¶ nh­ cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ bèi c¶nh quèc tÕ, nªn tá ra thµnh c«ng vµ cã nhiÒu triÓn väng h¬n. C¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang ngµy cµng t×m thÊy ë h×nh thøc khu KTTD nh­ mét ph­¬ng tiÖn ®¾c dông phôc vô c«ng cuéc chuyÓn ®æi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Trong sè c¸c n­íc nµy, Trung Quèc lµ mét mÉu mùc cña sö dông thµnh c«ng c¸c khu KTTD (®Æc khu), c¸c n­íc §«ng ¢u theo nhiÒu nhËn ®Þnh sÏ trë thµnh mét khu chÕ xuÊt khæng lå, ngay Cuba chËm ch©n nhÊt còng ®· khai tr­¬ng liªn tiÕp 2 khu chÕ xuÊt ®Çu tiªn cña m×nh vµo gi÷a n¨m 1997. C¸c ­u ®·i vÒ quyÒn h¹n tù chñ – ®éc lËp cña c¸c khu KTTD ngµy cµng ®­îc më réng vµ n©ng cao theo xu h­íng t¨ng tù do ho¸, møc c¹nh tranh vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ kinh tÕ thÞ tr­êng ngµy cµng cao ë c¶ cÊp quèc gia, khu vùc vµ quèc tÕ. H¬n n÷a, sù ph¸t triÓn cña c¸c khu KTTD diÔn ra ®ång thêi c¶ theo h­íng “gi·n në” lÉn “co tô”. Mét mÆt, chóng gi·n në, lan to¶ vÒ ph¹m vi phæ biÕn, quy m« vµ lo¹i h×nh tæ chøc ®­îc ¸p dông; n©ng cao vµ xo¸ nhoµ dÇn ranh giíi ®Þa lý, lÉn møc ph©n biÖt ­u ®·i gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi khu KTTD; chuyÓn tõ kinh doanh ®¬n ngµnh sang kinh doanh ®a ngµnh, tæng hîp. MÆt kh¸c chóng s½n sµng tiÕn hµnh thay ®æi vµ co tô c¸c môc tiªu ban ®Çu cña m×nh mét khi ®· bÞ mÊt c¸c lîi thÕ canh tranh hoÆc ý nghÜa thêi sù. NhiÒu khu KTTD, nhÊt lµ ë §µi Loan, Hµn Quèc vµ Trung Quèc ®· vµ ®ang chuyÓn lªn nh÷ng tr×nh ®é cao h¬n vÒ c«ng nghÖ ®Ó biÕn chuyÓn dÇn thµnh nh÷ng trung t©m ®Çu t­ nghiªn cøu ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ cao (Science Park) nh­ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. §ång thêi vÞ trÝ ®Þa lý cña khu ngµy cµng ®­îc “®Èy ra” c¸c vïng biªn giíi, h¶i ®¶o, tiÕp gi¸p khu vùc vµ tÝnh chÊt quèc tÕ cña khu ngµy cµng t¨ng do bao qu¸t phÇn l·nh thæ ®ång thêi cña nhiÒu n­íc l©n bang, theo ph­¬ng thøc “chî biªn giíi” hay “tamgi¸c – tø gi¸c ph¸t triÓn”, “®Æc khu kinh tÕ vïng duyªn h¶i”…ThËm chÝ ®· ra ®êi nh÷ng khu KTTD t­ nh©n nh­ ë Costa Rica vµ céng hoµ Dominica. II. C¸c t¸c ®éng cña khu KTTD . Cã nhiÒu nguyªn nh©n ®­a ®Õn sù ra ®êi vµ ngµy cµng h­ng thÞnh cña c¸c khu KTTD trªn ph¹m vi toµn cÇu. Cã thÓ nãi, c¸c khu KTTD lµ n¬i gÆp nhau vµ kÕt hîp gi­· c¸c lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­ víi c¸c n­íc chñ nhµ trong mét m«i tr­êng ®Æc biÖt chÊp nhËn cho c¶ hai phÝa. VÒ lý thuyÕt, c¬ së kinh tÕ cña khu KTTD lµ sù ph©n c«ng lao ®éng dùa trªn lý thuyÕt so s¸nh chi phÝ t­¬ng ®èi, nh»m môc tiªu: §èi víi c¸c chñ ®Çu t­: Khai th¸c c¸c c¬ héi kinh doanh cã lîi nhuËn cao h¬n nhê gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vÒ nh©n c«ng, thuÕ, giao th«ng vËn t¶i còng nh­ nhê khai th¸c c¸c khuyÕn khÝch ®Çu t­ cña c¸c n­íc chñ nhµ … §¸p øng yªu cÇu c¹nh tranh thÞ tr­êng thÕ giíi t¹i khu vùc vµo thêi ®iÓm thÞ tr­êng cÇn thiÕt T¹o c¬ së ®Ó më ®­êng th©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô míi. T¹o nguån cung cÊp nguyªn liÖu, s¶n phÈm trung gian t¹i chç ®Ó æn ®Þnh vµ më mang kinh doanh cña chñ ®Çu t­. §èi víi n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­: (Gåm c¶ môc tiªu trùc tiÕp vµ môc tiªu gi¸n tiÕp) Trùc tiÕp . N©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ®Êt n­íc ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ . T¨ng thu hót vèn ®Çu t­, c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao nhÞp ®é ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. . T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò lao ®éng (c¶ vÒ tay nghÒ kü thuËt, qu¶n lý lÉn t­ duy, t¸c phong c«ng nghiÖp ho¸) . Thu ®­îc lîi Ých rßng tõ ®é chªnh lÖch gi÷a lîi nhuËn vµ chi phÝ, më khu KTTD ®Ó t¨ng thu nguån thu ng©n quü cho quèc gia Gi¸n tiÕp . Rót ng¾n thêi gian vµ chi phÝ ®Ó t¨ng th©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, nhÊt lµ nh÷ng thÞ tr­êng cã dung l­îng lín. Më réng sù hiÓu biÕt – th«ng tin lÉnnhau gi÷a thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc . Thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c vïng l·nh thæ kinh tÕ míi cña ®Êt n­íc. . T¹o lËp vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ liªn kÕt tÝch cùc trùc – gi¸n tiÕp gi÷a c¸c c¬ së kinh doanh trong vµ ngoµi khu KTTD ®Ó t¹o ra nh÷ng xung lùc míi cho ph¸t triÓn kinh tÕ toµn ®Êt n­íc. H¬n n÷a, c¸c khu KTTD ®­îc coi nh­ mét bé phËn g¾n liÒn cña chÝnh s¸ch më cöa ra bªn ngoµi, t¨ng c­êng c¸c liªn kÕt trao ®æi, giao l­u kinh tÕ vµ kü thuËt víi thÕ giíi ®Ó khai th¸c c¬ héi, lîi thÕ cña ng­êi ®i sau … Nh­ vËy, lîi Ých cña c¸c khu KTTD lµ râ rµng vµ thiÕt thùc cho c¸c bªn ®Çu t­ vµ bªn tiÕp nhËn ®Çu t­, nhÊt lµ t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i nÒn kinh tÕ ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn, cã h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ c¸c kh¶ n¨ng hµnh chÝnh, kh¶ n¨ng c«ng nghÖ ,tiÕp thÞ hoÆc qu¶n lý trong khi l¹i ch­a muèn vµ ch­a cã kh¶ n¨ng thiÕt lËp cïng mét lóc ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng hay trªn toµn quèc, m«i tr­êng kinh doanh ®Æc biÖt Ýt ®iÒu tiÕt, nhiÒu khuyÕn khÝch nh­ ë khu KTTD. VÒ ph­¬ng diÖn nµy, cã thÓ coi c¸c khu KTTD nh­ mét thö nghiÖm x· héi ë quy m« nhá ®Ó cung cÊp kinh nghiÖm thùc tÕ cho c¶i c¸ch kinh tÕ cña n­íc chñ nhµ. Khi mét ®Êt n­íc ®· ph¸t triÓn ®­îc mét chÕ ®é kinh doanh th­¬ng m¹i vµ kinh doanh tù do trªn ph¹m vi toµn quèc víi nh÷ng c¬ chÕ thÞ tr­êng ®­îc ®iÒu tiÕt ë møc thÊp nhÊt th× c¸c khu KTTD sÏ mÊt dÇn ý nghÜa ban ®Çu vµ chuyÓn ho¸ dÇn thµnh c¸c khu dµnh riªng cho ®Çu t­ c«ng nghÖ cao nh­ ë Hsinchu §µi Loan. Kinh nghiÖm thÕ giíi cho thÊy, c¸c n­íc chñ nhµ cã thÓ khai th¸c c¸c lîi Ých trùc tiÕp do c¸c khu KTTD ph¸t ®¹t ®em l¹i trªn 20 n¨m, cßn chØ khai th¸c ®­îc c¸c lîi Ých gi¸n tiÕp cña chóng trong vßng 10 n¨m ®Çu tiªn . Tuy nhiªn, viÖc thµnh lËp c¸c khu KTTD cã thÓ g©y ra nh÷ng lo ng¹i vÒ “« nhiÔm m«i tr­êng v¨n ho¸, x· héi” cho mét ®Êt n­íc ch­a quen víi c¸c thiÕt chÕ vµ t©m lý cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng; còng nh­ cã thÓ lµm chËm c¸c c¶i c¸ch th­¬ng m¹i cÇn thiÕt trªn ph¹m vi c¶ n­íc v× chóng cã thÓ cho phÐp n­íc ®ã t¨ng xuÊt khÈu, t¨ng nguån tµi lùc, tù tin vµ xoay xo¶ ®­îc mµ kh«ng cÇn ®Õn c¶i c¸ch kinh tÕ ë cÊp ®é cao vµ quy m« réng r·i h¬n. ViÖc thµnh lËp c¸c khu KTTD cßn cã thÓ g©y ra t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi sö trªn c¬ së cung cÊp c¸c ­u thÕ ®éc quyÒn kh«ng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc – n­íc ngoµi, doanh nghiÖp trong khu KTTD – ngoµi khu KTTD cña mét n­íc theo h­íng cã h¹i cho khuyÕn kÝch ®Çu t­ trong n­íc. Cuèi cïng, cã thÓ cã nh÷ng lo ng¹i næi lªn tõ phÝa c¸c nhµ b¶o vÖ m«i tr­êng tr­íc ho¹t ®éng cña c¸c khu KTTD võa thiÕu hoÆc cã nhiÒu quy ®Þnh “ch©m tr­íc” vÒ c¸c yªu cÇu kü thuËt b¶o vÖ m«i tr­êng, võa thiÕu kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ ph¸p luËt – hµnh chÝnh III. Néi dung tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c khu KTTD. Dï ë bÊt kú n­íc nµo còng ph¶i tr¶i qua c¸c b­íc cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh t¹o lËp mét khu KTTD sau ®©y: X¸c ®Þnh møc ®é yªu cÇu vµ môc tiªu ng¾n h¹n, dµi h¹n cho khu KTTD ®Þnh x©y dùng Lùa chän ®Þa ®iÓm, quy m« TÝnh to¸n chi phÝ x©y dùng (c¬ cÊu h¹ tÇng vµ c¬ së dÞch vô …) vµ khuyÕn tr­¬ng cho viÖc x©y dùng, thu hót vµ lùa chän ®èi t¸c cña khu KTTD. T¹o dùng hµnh lang ph¸p lý cïng hÖ thèng c¸c khuyÕn khÝch kinh doanh cña khu KTTD. X©y dùng bé m¸y qu¶n lý khu KTTD X¸c ®Þnh møc ®é yªu cÇu vµ môc tiªu ng¾n h¹n, dµi h¹n cho khu KTTD Nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu ng¾n h¹n – dµi h¹n cña khu KTTD ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh toµn diÖn vµ cô thÓ, c¨n cø vµo ®­êng lèi, nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®iÒu kiÖn kinh tÕ kü thuËt – x· héi hiÖn cã, kÕ ho¹ch vµ triÓn väng cña nÒn s¶n xuÊt trong n­íc, bèi c¶nh vµ t×nh h×nh quèc tÕ, yªu cÇu vµ môc tiªu cµng râ rµng vµ ®­îc luËn chøng ®Çy ®ñ, khoa häc, cµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng b­íc triÓn khai tiÕp theo, b¶o ®¶m sù thµnh c«ng cña khu KTTD Lùa chän ®Þa ®iÓm, quy m«. Sù lùa chän nµy ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu ®· ®­îc x¸c ®Þnh cho khu KTTD, ngoµi ra cßn tu©n theo mét sè tiªu thøc: GÇn s©n bay, bÕn c¶ng hay vïng biªn giíi tiÖn cho giao l­u quèc tÕ, thuËn lîi cho th«ng tin vµ gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ x©y dùng h¹ tÇng … GÇn nh÷ng trung t©m d©n c­, trung t©m kinh tÕ – dÞch vô hay mét khu vùc thÞ tr­êng thÝch hîp, giµu tiÒm n¨ng vµ triÓn väng Quy m« kh«ng qu¸ nhá cho viÖc l¾p ®Æt c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn c¸c dÞch vô cÇn thiÕt, møc diÖn tÝch tèi thiÓu cña mét khu th­êng lµ 10 ha, kh«ng giíi h¹n møc tèi ®a cña khu KTTD. NhiÒu khu (nh­ ®Æc khu kinh tÕ Trung Quèc) réng tíi vµi tr¨m km2 vµ bao gåm trong nã tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña mét ®êi sèng kinh tÕ x· héi nh­ mét x· héi thu nhá víi hµng triÖu d©n. TÝnh to¸n chi phÝ x©y dùng vµ c«ng t¸c khuÕch tr­¬ng x©y dùng, thu hót vµ lùa chän ®èi t¸c cña khu KTTD. Chi phÝ triÓn khai x©y dùng khu KTTD tuú thuéc vµo néi dung hai b­íc trªn ®©y vµ bao gåm chi phÝ ®Êt ®ai, c¶i t¹o mÆt b»ng, x©y dùng c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng, c«ng tr×nh phô trî, mua s¾m c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ vËn t¶i, chi phÝ tr­íc s¶n xuÊt. Th­êng c¸c chi phÝ ®Êt ®ai, c¶i t¹o mÆt b»ng vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng chiÕm tû träng lín nhÊt. Nhµ x­ëng tiªu chuÈn th­êng chiÕm 70 – 80% chi phÝ x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp ë vïng Caribª, ë Trung Quèc viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho mét khu KTTD th­êng tèn kho¶ng 7,5 triÖu USD/km2. Nguån vèn chi phÝ cho triÓn khai khu KTTD th­êng lµ tõ ng©n s¸ch chÝnh phñ vµ tõ c¸c kho¶n vay quèc tÕ. GÇn 50 % chi phÝ nµy cña khu c«ng nghiÖp Lat Krabang (Th¸i Lan) lµ do ng©n hµng thÕ giíi tµi trî. Tuy nhiªn còng cã thÓ c¸c c«ng ty t­ nh©n ®¶m nhËn viÖc nµy ®èi víi c¸c khu nhá hÑp. Chi phÝ triÓn khai x©y dùng khu KTTD sÏ ®­îc thu l¹i dÇn tõ nh÷ng kho¶n tiÒn b¸n, cho thuª, chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh vµ phÝ sö dông mÆt b»ng, c«ng tr­êng, ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng kinh doanh vµ sinh ho¹t trong khu KTTD. C¸c c«ng t¸c khuÕch tr­¬ng x©y dùng, thu hót vµ lùa chän c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ lµ nh÷ng biÖn ph¸p g¾n bã chÆt chÏ víi nhau vµ cã ý nghÜa lín lao trong c«ng t¸c tæ chøc x©y dùng khu KTTD … ChuÈn bÞ vµ c«ng bè tµi liÖu vÒ khu KTTD d­íi mäi d¹ng cã thÓ mét c¸ch ®Çy ®ñ, tin cËy, thuËn tiÖn, hÊp dÉn, trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, ®Æc biÖt trªn c¸c b¸o chÝ kinh tÕ – th­¬ng m¹i, c¸c trung t©m th«ng tin, triÓn l·m héi chî vµ héi th¶o quèc tÕ. Tæ chøc c¸c chuyÕn th¨m viÕng – c«ng t¸c ra n­íc ngoµi vµ tõ n­íc ngoµi vµo néi ®Þa ®Ó häc hái kinh nghiÖm vµ t×m kiÕm c¬ héi, kh¶ n¨ng ®Çu t­ cña c¸c ®èi t¸c cã tiÒm n¨ng. ViÖc thu hót vµ lùa chän ®óng ®èi t¸c cã tiÒm n¨ng sÏ gi¶m thiÓu nh÷ng nguy c¬ thÊt b¹i cña khu KTTD, nhÊt lµ b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thu håi chi phÝ bá ra chi x©y dùng h¹ tÇng c¬ së cña khu. Nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh, c¬ quan t­ vÊn, kiÓm so¸t, ng©n hµng tin, c«ng ._.ty m«i giíi ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c sø qu¸n, ®¹i diÖn ®Çu t­ vµ th­¬ng vô .. cña n­íc chñ nhµ ë n­íc ngoµi sÏ ®ãng gãp tÝch cùc vµ lµ cÇn thiÕt trong c«ng t¸c thu hót vµ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­. T¹o dùng hµnh lang ph¸p lý cïng hÖ thèng c¸c khuyÕn khÝch ho¹t ®éng kinh doanh, x©y dùng bé m¸y qu¶n lý khu KTTD. QuyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo c¸c s¶n phÈm vµ lÜnh vùc kinh doanh cô thÓ lu«n lu«n do c¸c chñ ®Çu t­ quyÕt ®Þnh. Nh­ng n­íc chñ nhµ cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®ã. §Ó thu hót ®Çu t­ vµo khu KTTD, chÝnh phñ n­íc chñ nhµ ph¶i triÓn khai mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p liªn quan ®Õn ®¶m b¶o ®Çu t­ vµ t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng víi nh÷ng kÝch thÝch vËt chÊt – qu¶n lý hµnh chÝnh vµ dÞch vô, kinh doanh ®ñ søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­, chóng bao gåm: C¸c hiÖp ®Þnh ®¶m b¶o ®Çu t­, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cÇn thiÕt tèi thiÓu b¶o ®¶m an toµn cho tµi s¶n – an ninh c¸ nh©n cña c¸c nhµ ®Çu t­, còng nh­ ®Ó ®Þnh h­íng vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong khu KTTD, võa t«n träng lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c chñ ®Çu t­, võa tu©n theo lîi Ých chñ nhµ vµ phï hîp th«ng lÖ quèc tÕ. C¸c khuyÕn khÝch tµi chÝnh – thuÕ lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn chÝnh t¹o nªn søc hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­ trong khu KTTD ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. Chóng kh«ng chØ phï hîp th«ng lÖ quèc tÕ mµ cßn tuú thuéc môc tiªu vµ yªu cÇu n­íc chñ nhµ ®Æt ra ®èi víi khu KTTD. C¸c khuyÕn khÝch bao gåm nh÷ng sù miÔn gi¶m thuÕ víi néi dung, møc ®é vµ thêi gian thÝch hîp, tu©n thñ c¸c hiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ trïng lÆp, c¸c trî cÊp cho thµnh tÝch xuÊt khÈu, khÊu hao nhanh, l·i suÊt vay vèn tÝn dông… c¸c quy ®Þnh qu¶n lý ngo¹i hèi, xuÊt – nhËp khÈu, mua b¸n trªn thÞ tr­êng trong n­íc cã tÝnh khuyÕn khÝch ®Çu t­, xuÊt khÈu. C¸c ­u ®·i thuÕ cao nhÊt th­êng dµnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã quy m« lín, thêi gian ho¹t ®éng dµi h¹n, phï hîp víi ®Þnh h­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nghÒ x¸c ®Þnh, cã chÊt l­îng vµ tØ lÖ xuÊt khÈu s¶n phÈm cao, sö dông nhiÒu nh©n c«ng vµ chuyÓn giao c¸c c«ng nghÖ cã hµm l­îng khoa häc cao. C¸c khuyÕn khÝch vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, bao gåm c¸c b­íc tèi gi¶m trong quy tr×nh xem xÐt, thÈm ®Þnh cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ c¸c quy t¾c qu¶n lý qu¶n trÞ kh¸c, c¸c thñ tôc xuÊt – nhËp c¶nh, c­ tró vµ ®i l¹i trong l·nh thæ… C¸c dÞch vô ®ång bé hç trî cho kinh doanh vµ sinh ho¹t trong khu KTTD nh­ ®iÖn, n­íc, liªn l¹c, b¶o vÖ m«i tr­êng, th­¬ng nghiÖp, ng©n hµng, b¶o hiÓm, h¶i quan vµ thanh to¸n chuyªn chë vµ giao nhËn hµng, c¸c quy ®Þnh vµ dÞch vô cung øng lao ®éng gi¸ rÎ, chÊt l­îng cao còng nh­ dÞch vô an ninh, t­ vÊn ph¸p lý, cïng c¸c dÞch vô x· héi vÒ c¨ng tin y tÕ, nhµ trÎ, tr­êng häc vµ gi¶i trÝ kh¸c … C¬ quan qu¶n ký khu KTTD th­êng ho¹t ®éng ®éc lËp vµ chuyªn tr¸ch theo nguyªn t¾c “dÞch vô m«t cöa”. VÒ tæ chøc, c¬ quan nµy th­êng cã ®¹i diÖn cña nhiÒu Bé vµ c¬ quan ngang bé. ViÖc ®iÒu hµnh hµng ngµy c¸c ho¹t ®éng cña khu KTTD do mét ban gi¸m ®èc ®¶m nhËn vµ mét sè phã gi¸m ®èc ®­îc thµnh lËp theo quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn khu KTTD vµ ®­îc ban ®iÒu hµnh khu KTTD Trung ­¬ng qu¶n lý. Gióp viÖc ban gi¸m ®èc cã bé phËn cè vÊn b¸n gi¸m ®èc vµ mét sè bé phËn chøc n¨ng nh­ Vô xóc tiÕn ®Çu t­, Vô marketing, Vô lao ®éng …Ban gi¸m ®èc qu¶n lý vµ tæ chøc cung cÊp tÊt c¶ c¸c dÞch vô cÇn thiÕt liªn quan ®Õn kinh doanh vµ sinh ho¹t diÔn ra trong khu KTTD. Xu h­íng thÕ giíi ngµy cµng trao quyÒn ®éc lËp vµ cao h¬n cho c¸c khu KTTD theo tinh thÇn t¹o thuËn lîi tèi ®a cho chñ ®Çu t­, cho c¸c quyÕt ®Þnh vµ ho¹t ®éng nh»m ®¸p øng nhu cÇu c¹nh tranh thÞ tr­êng ngµy cµng gay g¾t vµ sù ph¸t triÓn cña khu KTTD (bao gåm c¶ viÖc xÐt duyÖt ®Çu t­, cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp c¶nh, giÊy phÐp x©y dùng, cho phÐp håi h­¬ng tiÒn vèn, lîi nhuËn, cho phÐp c­ tró …) Chi phÝ ®iÒu hµnh cña khu KTTD ®­îc trang tr¶i bëi c¸c kho¶n cÊp tõ chÝnh phñ, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, tiÒn l·i do b¸n vµ cho thuª tµi s¶n cña khu, tiÒn lÖ phÝ qu¶n trÞ vµ dich vô, c¸c kho¶n vay trong vµ ngoµi n­íc, viÖn trî n­íc ngoµi vµ c¸c kho¶n thu kh¸c. Víi nh÷ng khu KTTD cã tæ chøc tèt, c¸c kho¶n thu tõ phÝ qu¶n trÞ vµ dÞch vô còng nh­ tõ c¸c kho¶n thu do b¸n vµ cho thuª tµi s¶n cña khu hoµn toµn ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ x©y dùng, chi phÝ ®iÒu hµnh vµ cã l·i nép cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Mét khu KTTD ®¸p øng cµng cao c¸c môc tiªu ®Æt ra cho n­íc chñ nhµ vµ c¸c chñ ®Çu t­ th× møc ®é thµnh c«ng ®­îc ®¸nh gi¸ cµng cao. Còng nh­ bÊt cø sù kiÖn x· héi nµo ®Òu cã qu¸ tr×nh ra ®êi, h­ng thÞnh vµ suy gi¶m ®Ó råi vÜnh viÔn qua ®i hoÆc chuyÓn ho¸ thµnh mét ho¹t ®éng kh¸c, c¸c khu KTTD còng cã “vßng ®êi” cña m×nh vµ diÔn ra qua 3 giai ®o¹n víi nh÷ng ®Æc tr­ng riªng: Giai ®o¹n 1: Lµ thêi kú hoµn thµnh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, tõng b­íc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ thñ tôc, më mang khu vÒ bÒ réng víi môc tiªu tr­íc m¾t lµ thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ vµo “lÊp ®Çy” khu KTTD nh»m nhanh chãng lµm sèng ®éng khu KTTD, thu håi chi phÝ triÓn khai x©y dùng, t¹o lËp cµng nhiÒu cµng tèt c«ng ¨n viÖc lµm. tuy nhiªn kinh nghiÖm cho thÊy viÖc khÊu hao c¸c chi phÝ triÓn khai x©y dùng khu KTTD cã thÓ kÐo dµi trung b×nh 20 ®Õn 25 n¨m, nhanh còng ph¶i mÊt 10 n¨m, cßn nÕu sau 10 n¨m ®Õn 15 n¨m mµ vÉn cßn trèng ®a phÇn diÖn tÝch khu KTTD th× ®· cã thÓ kÕt luËn khu KTTD ®ã thÊt b¹i. Giai ®o¹n 2: Giai ®o¹n tr­ëng thµnh, ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù ph¸t triÓn c¸c mèi liªn kÕt kinh tÕ ngµy cµng chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong – ngoµi khu, bëi ®Þnh h­íng ngµy cµng râ nÐt viÖc n©ng cao hµm l­îng khoa häc cña c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm cña khu. Giai ®o¹n 3: Giai ®o¹n hoµ nhËp, tøc lµ khu KTTD mÊt dÇn tÝnh khÐp kÝn vµ v­ît tréi c¶ vÒ c¸c ­u ®·i lÉn chÊt l­îng c¹nh tranh so víi c¸c vïng kh¸c trong n­íc. Khi ®ã khu KTTD mÊt ý nghÜa ban ®Çu vµ sÏ chuyÓn ho¸ thµnh khu c«ng nghÖ cao nh­ Hµn Quèc, §µi Loan. Thùc tÕ thÕ giíi cho thÊy kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c khu KTTD ®Òu thµnh c«ng vµ mang l¹i lîi Ých nh­ nhau cho n­íc chñ nhµ xÐt theo c¸c môc tiªu ban ®Çu ®Æt ra cho chóng. IV. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña khu KTTD. §Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng cña mét khu KTTD, ng­êi ta ®· nghiªn cøu, tæng kÕt vµ nhÊn m¹nh c¸c yÕu tè sau ®©y: §iÒu quan träng hµng ®Çu lµ ph¶i cã mét kÕ ho¹ch tèt, bao gåm tõ kÕ ho¹ch môc tiªu ®Õn kÕ ho¹ch khuyÕch tr­¬ng x©y dùng, vËn ®éng qu¶ng c¸o thu hót ®èi t¸c ®Çu t­. Ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn nh÷ng c«ng ty xuyªn quèc gia hµng ®Çu thÕ giíi vèn ®ñ ®iÒu kiÖn vµ b¶n lÜnh chÊp nhËn c¸c rñi ro ban ®Çu trong kinh doanh. Ph¶i th­êng xuyªn xem xÐt l¹i nh÷ng môc tiªu vµ chøc n¨ng cña khu KTTD trong mèi t­¬ng quan víi nh÷ng biÕn ®éng thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ ®Ó cã nh÷ng ®èi s¸ch thÝch øng kÞp thêi. Nh÷ng môc tiªu cña khu ph¶i ®­îc lùa chän thËn träng, cã giíi h¹n vµ n©ng cao ®Çu t­ theo thêi gian. Trong kÕ ho¹ch x©y dùng khu ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®Þa ®iÓm, thêi gian khai tr­¬ng nh»m kh«ng chØ gi¶m chi phÝ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng mµ cßn “chíp” thêi c¬ ph¸t triÓn trong mét bèi c¶nh phøc t¹p cña thÞ tr­êng trong – ngoµi n­íc. H¬n n÷a viÖc thùc hiÖn cÇn tu©n theo nguyªn t¾c x©y dùng theo tõng giai ®o¹n. C¸c nhµ x­ëng cho thuª còng nh­ c¸c tiÖn nghi kÌm theo sao cho phï hîp nhu cÇu. §iÒu kiÖn cÇn thiÕt thø hai lµ ph¶i m¹nh d¹n ®Çu t­ x©y dùng vµ b¶o ®¶m cung cÊp ®ñ c¸c c¬ së h¹ tÇng – dÞch vô cho triÓn khai c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ sinh ho¹t cña khu, mÆt kh¸c ph¶i gi÷ sao cho nh÷ng chi phÝ x©y dùng ®Çu tiªn thËt cÇn thiÕt vµ Ýt tèn kÐm nhÊt. §iÒu nµy cßn tuú thuéc phÇn quan träng vµo ®Þa ®iÓm lùa chän x©y dùng khu KTTD. Nh­ vËy mçi §KKT muèn ®­îc thµnh c«ng th× cÇn ph¶i cã ®­îc mét l­îng vèn ban ®Çu ®Ó ®¶m b¶o x©y dùng ®­îc mét c¬ së h¹ tÇng ®¹t ®­îc tiªu chuÈn ®Ò ra cña c¸c nhµ ®Çu t­ §iÒu kiÖn thø ba ®ã chÝnh lµ c¸c ­u ®·i ®Çu t­, chÝnh c¸c chÝnh s¸ch nµy sÏ t¹o nªn m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn hay kh«ng hÊp dÉn. Mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã søc m¹nh hÊp dÉn m¹nh c¸c nhµ ®Çu t­ lµ nh©n tè quan träng bËc nhÊt ®Ó lµm sèng ®éng mét khu KTTD võa x©y dùng xong. Môc tiªu ®Æt ra cho khu KTTD nh­ thÕ nµo th× chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ­u ®·i ph¶i t­¬ng xøng nh­ vËy. Môc tiªu cã giíi h¹n, th× chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ­u ®·i cã giíi h¹n. Môc tiªu nhiÒu tham väng th× ®ßi hái c¸c ­u ®·i cµng ph¶i réng r·i , nhiÒu vµ dµi h¹n h¬n. §iÒu ®¸ng l­u ý lµ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hiÖn nay, c¸c søc hÊp dÉn cña khu KTTD kh«ng cßn chØ lµ gi¸ nh©n c«ng vµ ­u ®·i thuÕ, mµ ngµy cµng tËp trung vµo nh÷ng khÝa c¹nh “chÊt l­îng” kh¸c nh­: §iÒu kiÖn kinh tÕ tæng thÓ æn ®Þnh thuËn lîi, tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tiÔn ChÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh C¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn B¶o ®¶m vÒ ph¸p luËt Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ Tr×nh ®é gi¸o dôc, chÊt l­îng nguån lao ®éng vµ luËt lÖ lao ®éng Tiªu cùc trong chÝnh giíi vµ ®èi t¸c së t¹i. C¸c quy tr×nh qu¶n lý hµnh chÝnh gän rÎ vµ hiÖu qu¶ Tèc ®é thu håi vèn vµ hiÖu qu¶. C¸c cuéc c¹nh tranh trªn thÕ giíi ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang ngµy cµng gay g¾t. C¸c n­íc, c¸c khu KTTD lu«n ph¶i c¶i thiÖn chÝnh s¸ch ®Ó t¹o lËp mét m«i tr­êng ®Çu t­ ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n. §iÒu kiÖn thø t­ lµ khu KTTD ph¶i ®­îc vËn hµnh vµ qu¶n lý nh­ mét tæ chøc kinh doanh nhanh nh¹y, gän nhÑ, ®ñ n¨ng lùc vµ quyÒn lùc ®­a ra c¸c quyÕt s¸ch kÞp thêi. N­íc chñ nhµ ph¶i thiÕt lËp mét chÕ ®é kiÓm tra t×nh h×nh thùc hµnh kh«ng nh÷ng cña c¶ khu mµ cßn cña tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp trong ®ã, ®Ó cã biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh kÞp thêi. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng kh«ng cã g× lµ æn ®Þnh m·i, mµ t×nh h×nh, xu h­íng thÞ tr­êng thÕ giíi lu«n biÕn ®éng, tõ ®ã tÊt yÕu ph¶i cã mét c¬ cÊu tæ chøc linh ho¹t gän nhÑ thÝch øng ®­îc víi nh÷ng biÕn ®éng cu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, cã nh­ vËy th× míi cã thÓ tån t¹i ®­îc §iÒu kiÖn thø n¨m còng kh«ng kÐm phÇn quan träng ®ã lµ ph¶i ®Èy m¹nh liªn kÕt kinh tÕ gi÷a khu KTTD víi nÒn kinh tÕ néi ®Þa th«ng qua chÕ ®é gia c«ng vµ cung øng hµng ho¸, dÞch vô cã chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ cã thÓ c¹nh tranh quèc tÕ tõ phÝa c¸c xÝ nghiÖp b¶n xø cho khu KTTD. §ång thêi níi láng dÇn vµ cho phÐp c¸c xÝ nghiÖp trong khu KTTD tiªu thô mét phÇn s¶n phÈm cña m×nh t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa hay xuÊt khÈu t¹i chç. NghÜa lµ ph¶i cã mét sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn vµ cã lîi nhÊt gi÷a chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu víi chñ tr­¬ng thay thÕ nhËp khÈu, gi÷a thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi víi khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc.NÒn kinh tÕ cña mét quèc gia kh«ng thÓ nghiªng lÖch vÒ mét phÝa mµ cÇn ph¶i cã sù c©n ®èi , do ®ã xuÊt khÈu ph¶i c©n b»ng víi nhËp khÈu, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn c©n b»ng víi ®Çu t­ trong n­íc, còng kh«ng thÓ coi träng thu hót vèn n­íc ngoµi qu¸ mµ kh«ng c«ng b»ng víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. §· cã rÊt nhiÒu khu KTTD thµnh c«ng xong còng cã kh«ng Ýt c¸c khu KTTD bÞ thÊt b¹i. C¸c thÊt b¹i nµy chñ yÕu lµ do c¸c nguyªn nh©n nh­: chän vÞ trÝ kh«ng hîp lý, m«i tr­êng kinh doanh kh«ng thuËn lîi hoÆc c¬ së h¹ tÇng th­¬ng m¹i thiÕu vèn. ViÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai cã t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo khu KTTD, qu¶n lý kÐm vµ triÓn khai kh«ng phï hîp, t×nh tr¹ng tham nhòng vµ mÊt an ninh nÆng nÒ, c¬ chÕ chÝnh s¸ch l¹c hËu, ¸p dông qu¸ muén hoÆc kh«ng ®óng thêi c¬ … Tãm l¹i mét khu KTTD muèn ho¹t ®éng thµnh c«ng kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn lµ khoanh vïng l¹i mét khu, rãt vèn vµo … mµ cßn ph¶i cã mét sù linh ho¹t, nh¹y bÐn , n¾m b¾t nhanh xu h­ín t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc. Tõ c¸c ®Æc ®iÓm cña m« h×nh khu KTTD cho thÊy c¸c khu KTTD ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c n­íc nµy ®ang cÇn cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ®Ó theo kÞp c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ng kh«ng thÓ chØ dùa vµo b¶n th©n ®­îc mµ ph¶i dùa vµo vèn, khoa häc kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lý tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn. Nh­ vËy c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn m¹nh d¹n ¸p dông m« h×nh nµy. Tuy nhiªn khu KTTD còng lµ con dao hai l­ìi, kh«ng thÓ thµnh lËp å ¹t lan trµn mµ ph¶i cã chän läc. Ch¼ng thÕ mµ khu KTTD th­êng ®­îc biÕt ®Õn víi mét tªn gäi kh¸c “khu kinh tÕ thö nghiÖm”. Ch­¬ng II: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc vµ c¸c kinh nghiÖm thµnh c«ng Qu¸ tr×nh thµnh lËp §Æc khu kinh tÕ (§KKT) Trung Quèc. Hoµn c¶nh ra ®êi vµ kh¸i niÖm vÒ §KKT Trung Quèc Hoµn c¶nh ra ®êi: Cïng víi hÖ thèng c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, trong mét thêi gian dµi, Trung Quèc thùc hiÖn chÝnh s¸ch “bÕ quan to¶ c¶ng” vµ chiÕn l­îc “thay thÕ nhËp khÈu”. Tõ n¨m 1978 víi sù trë l¹i chÝnh tr­êng cña §Æng TiÓu B×nh, Trung Quèc ®¨ cã mét sù thay ®æi b­íc ngoÆt trong ®­êng lèi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña m×nh, ®Æt träng t©m vµo hai viÖc lín lµ: HiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ trong ®­êng lèi ®èi ngo¹i th× thùc hiÖn triÓn khai m¹nh “chiÕn l­îc më cöa”. “ ChiÕn l­îc më cöa ”cña Trung Quèc gåm 2 néi dung chñ yÕu: Thø nhÊt lµ, chiÕn l­îc “xuÊt nhËp khÈu” mµ cô thÓ ®ã lµ sù ®æi míi chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng; thø hai lµ, chiÕn l­îc “lîi dông vèn ®Çu t­ bªn ngoµi” mµ thùc chÊt lµ thu hót vèn n­íc ngoµi th«ng qua c¸c “®Æc khu kinh tÕ” vµ c¸c “thµnh phè më” víi nh÷ng chÝnh s¸ch cã søc hÊp dÉn cao. T×nh h×nh kinh tÕ thêi ®iÓm ®ã còng rÊt thuËn lîi cho viÖc më cöa th«ng th­¬ng, thóc ®Èy ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung Quèc. Vµo thêi ®iÓm ®ã, c¸c n­íc t­ b¶n vèn cã thõa vèn vµ kü thuËt, ®ang r¸o riÕt t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu t­. Trong khi ®ã hÇu hÕt c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c ch­a s½n sµng, ch­a ®ñ n¨ng lùc tiÕp nhËn vèn vµ kü thuËt hoÆc vÒ chÝnh trÞ l¹i theo ®­êng lèi ®ãng cöa b¶o thñ . ViÖc më cöa cña Trung Quèc nh»m thu hót vèn vµ kü thuËt tõ bªn ngoµi t¹o sù trïng hîp vÒ lîi Ých gi÷a hai bªn, bªn nhËn ®Çu t­ vµ bªn ®Çu t­, nªn hiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch nµy t¨ng lªn râ rÖt. H¬n n÷a, mét thÞ tr­êng to lín, tµi nguyªn giµu cã, vµ lùc l­îng lao ®éng dåi dµo ch­a ®­îc khai th¸c lµ nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh còng nh­ søc hÊp dÉn lín c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo Trung Quèc. ChÝnh s¸ch më cöa cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc rÊt hîp lý vµ hîp thêi. Song víi mét ®Êt n­íc réng lín nh­ Trung quèc th× viªc më cña å ¹t c¶ ®Êt n­íc lµ rÊt nguy hiÓm, khã thùc hiÖn ®­îc. MÆt kh¸c gi÷a c¸c vïng ®Þa lý cña Trung Quèc cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®ång ®Òu, kh¶ n¨ng tiÕp nhËn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi kh¸c nhau nªn cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch riªng rÏ cho tõng khu vùc V× vËy cÇn ph¶i cã sù thö nghiÖm ë ph¹m vi hÑp, ®Ó dÔ dµng thay ®æi söa ch÷a. Thªm vµo ®ã Trung quèc lóc nµy rÊt eo hÑp vÒ nguån lùc trong n­íc nªn cÇn ph¶i tËp trung vµo mét sè vïng cô thÓ, lÊy ®ã lµm c¬ së ®éng lùc thóc ®Èy c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn. Còng vµo thêi ®iÓm nµy, ba “con rång nhá” xung quanh Trung Quèc ®· chøng minh cho sù thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ trªn c¬ së më cöa thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trung Quèc coi ®ã thùc sù lµ c¸c “tr­êng ®¹i häc” ®Ó cã thÓ häc tËp c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý kinh doanh tiªn tiÕn. §Æng TiÓu B×nh th­êng nãi “Trung Quèc míi cã mét “Hång K«ng” ph¶i cã nhiÒu “Hång K«ng” th× míi giµu m¹nh”. ý ®å chiÕn l­îc cña Trung Quèc lµ biÕn c¸c §KKT thµnh nh÷ng “Hång K«ng X· héi chñ nghÜa”. Tøc lµ c¸c ®Æc khu ph¶i thùc sù trë thµnh c¸c trung t©m c«ng nghiÖp vµ dÞch vô mang tÇm vãc quèc tÕ nh­ Hång K«ng nh­ng vÒ mÆt x· héi l¹i mang s¾c th¸i x· héi chñ nghÜa. §Æc khu kh«ng chØ nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ h­íng ra bªn ngoµi, thu hót vèn, kü thuËt, cung cÊp th«ng tin, më réng c¸c kªnh xuÊt khÈu phôc vô cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ, hiÖn ®¹i ho¸ Trung Quèc, mµ cßn ®ãng gãp t×m tßi cho viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch më cöa cña Trung Quèc víi ph­¬ng ch©m “lîi dông kinh tÕ t­ b¶n quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ”. Thªm vµo ®ã cuèi nh÷ng n¨m 1960 vµ trong thËp kû 1970 sù ra ®êi vµ thµnh c«ng cña hµng tr¨m khu kinh tÕ tù do trªn thÕ giíi ®· t¸c ®éng m¹nh tíi ý ®å c¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc. Tõ ®ã c¸c vïng kinh tÕ ®Æc biÖt ®­îc nghiªn cøu thay ®æi cho phï hîp víi Trung Quèc. Do tÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn, Th¸ng 4 n¨m 1979 trong mét cuéc häp Trung ¦¬ng §¶ng céng s¶n Trung Quèc ®· quyÕt ®Þnh x©y dùng mét vµi vïng kinh tÕ ph¸t triÓn thö nghiÖm - ®ã chÝnh lµ c¸c §KKT. Kh¸i niÖm §KKT Trung Quèc: §KKT lµ mét lo¹i h×nh khu kinh tÕ tù do mang tÝnh chÊt tæng hîp vµ rÊt ®Æc biÖt. Cho ®Õn nay cã rÊt nhiÒu c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ §KKT. xÐt theo nghÜa réng, tÊt c¶ c¸c khu vùc ®Þa lý ®­îc ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Æc biÖt ®Òu cã thÓ gäi lµ §KKT. Song xÐt theo nghÜa hÑp, §KKT theo ®Þnh nghÜa cña Trung Quèc th× §KKT lµ mét m« h×nh ®ùoc tæ chøc theo mét h×nh thøc cao nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt nh­ mét x· héi thu nhá. §ã lµ mét khu vùc ®Þa lý riªng biÖt, ®­îc ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Æc biÖt nh»m thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c«ng nghÖ, kiÕn thøc vÒ qu¶n lý ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ víi mét c¬ cÊu ngµnh nghÒ ®Çy ®ñ cña mét nÒn kinh tÕ quèc d©n bao gåm: c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, l©m ng­ nghiÖp, tµi chÝnh, y tÕ, gi¸o dôc, du lÞch, dÞch vô… TÝnh chÊt tæ chøc cao cña §KKT cßn ®­îc thÓ hiÖn qua m« h×nh “Khu trong khu”. Trong §KKT bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau nh­ khu th­¬ng m¹i tù do, c¶ng tù do, khu c«ng nghiÖp, khu chÕ suÊt, kho chøa hµng miÔn thuÕ …Víi c¸ch tæ chøc nh­ vËy, sù liªn kÕt hoµn chØnh gi÷a c¸c lo¹i h×nh nµy ®· t¹o nªn mét bøc tranh tæng thÓ thèng nhÊt, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña §KKT, t¹o nªn mét ­u thÕ v­ît tréi cña §KKT trong thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §KKT cña Trung Quèc lµ mét khu vùc ®Þa lý ®­îc ng¨n c¸ch víi bªn ngoµi bëi hai hµng rµo qu¶n lý. Hµng rµo thø nhÊt ®Ó qu¶n lý quan hÖ gi÷a §KKT víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Hµng rµo thø hai, mét hµng rµo thùc sù theo c¶ nghÜa ®en vµ nghÜa bãng ng¨n c¸ch §KKT víi thÞ tr­êng néi ®Þa, th«ng qua sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña lùc l­îng h¶i quan. Kh¸i niÖm vÒ §KKT Trung Quèc cã thÓ ®­îc hiÓu râ thªm qua c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng sau: §KKT lµ mét bé phËn l·nh thæ kh«ng thÓ t¸ch rêi cña mét quèc gia, thuéc së h÷u nhµ n­íc, cã vÞ trÝ ®Þa lý ®Æc biÖt vµ ®­îc thµnh lËp bëi ChÝnh phñ n­íc së t¹i. §KKT ®­îc ng¨n c¸ch víi phÇn cßn l¹i cña l·nh thæ vµ ®­îc coi nh­ mét ®¬n vÞ hµnh chÝnh. Kh¸c víi nhiÒu lo¹i h×nh khu kinh tÕ tù do kh¸c cã thÓ do t­ nh©n së h÷u, §KKT Trung Quèc thuéc vÒ së h÷u nhµ n­íc . T¹i §KKT cã c­ d©n sinh sèng vµ §KKT, ®­îc qu¶n lý ra vµo ®Æc khu b»ng viÖc cÊp giÊy phÐp c­ tró vµ ®i l¹i §KKT ®­îc h­ëng mét chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ­u ®·i vÒ thuÕ còng nh­ c¬ chÕ luËt kinh tÕ, nh»m tho¶ m·n lîi Ých cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®¹t môc tiªu cña n­íc së t¹i. §KKT lµ n¬i héi tô vµ thÝch øng lÉn nhau vÒ lîi Ých vµ mét sè môc tiªu x¸c ®Þnh gi÷a c¸c chñ ®Çu t­ vµ n­íc chñ nhµ, ®em l¹i sù ph¸t triÓn chung cho §KKT. VÒ c¬ cÊu kinh tÕ: §KKT cã mét c¬ cÇu kinh tÕ ®a ngµnh, h­íng ngo¹i víi sù tæng hîp cña c¸c ngµnh c«ng, n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, th­¬ng m¹i, tµi chinh, du lÞch, dÞch vô …Sù ®ång bé cña c¬ cÊu kinh tÕ t¹o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho §KKT. §KKT lµ “Cöa sæ nh×n ra thÕ giíi” lµ “cÇu nèi” gi÷a thÞ tr­êng quèc gia vµ thÕ giíi. §©y lµ khu vùc giao l­u gi÷a thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. §KKT lµ phÇn ®Öm gi÷a nÒn kinh tÕ b¶o hé vµ nÒn kinh tÕ tù do, lµ n¬i kÕt hîp hµi hoµ c¸c nh©n tè quèc gia vµ quèc tÕ cho môc ®Ých ph¸t triÓn chung. §KKT lµ n¬i thö nghiÖm c¸c chÝnh s¸ch míi tr­íc khi ¸p dông réng r·i ra c¸c vïng kh¸c. T¹i §KKT, kinh tÕ thÞ tr­êng gi÷ vai trß chÝnh, kinh tÕ kÕ ho¹ch cã t¸c dông bæ trî. ý nghÜa x©y dùng §KKT Trung Quèc ViÖc x©y dùng §KKT mang rÊt nhiÒu ý nghÜa. Song tùu trung l¹i cã thÓ tæng hîp thµnh c¸c ý nghÜa sau: Thø nhÊt: X©y dùng c¸c ®Æc khu thµnh khu vùc ®iÓn h×nh, thµnh m« h×nh mÉu víi môc tiªu ®em m« h×nh kinh tÕ ®· ®­îc thö nghiÖm thµnh c«ng ¸p dông ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c vïng kh¸c. C¸c §KKT ®· më ra mét con ®­êng míi lµ: võa lîi dông vèn n­íc ngoµi, du nhËp c¸c thiÕt bÞ kü thuËt tiªn tiÕn vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc hiÖn ®¹i, võa cã thÓ gi÷ g×n ®­îc h×nh th¸i ý thøc x· héi chñ nghÜa, tõng b­íc x©y dùng ®Æc khu thµnh nh÷ng vïng tiªn tiÕn cã nÒn v¨n minh vËt chÊt vµ v¨n minh tinh thÇn ph¸t triÓn cao, t¹o ¶nh h­ëng tèt cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Mét quèc gia theo chÕ ®é chñ nghÜa x· héi kh«ng cã nghÜa lµ ®ãng cöa b¶o thñ kh«ng quan hÖ víi c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa. M« h×nh x· héi chñ nghÜa míi ë Trung Quèc ®ã lµ tËn dông, khai th¸c nguån vèn, khoa häc kü thuËt, ph­¬ng thøc qu¶n lý tõ c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc, nh­ng vÒ mÆt t­ t­ëng th× vÉn gi÷ v÷ng ®­êng lèi x· héi chñ nghÜa. Vµ §KKT chÝnh lµ c«ng cô ®Ó Trung Quèc thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña m×nh. M« h×nh nµy mét khi thö nghiÖm thµnh c«ng th× nã ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ®ang khao kh¸t cã mét ®­êng lèi t¨ng tr­ëng kinh tÕ mµ vÉn gi÷a nguyªn ®­îc t­ t­ëng x· héi chñ nghÜa. Thø hai: Mét ý nghÜa rÊt lín cña §KKT thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, thu hót khoa häc kü thuËt cïng víi ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn. ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµo thêi ®iÓm ban ®Çu cßn nghÌo nµn l¹c hËu l¹i thiÕu hÇu hÕt c¸c nguån lùc cho sù ph¸t triÓn, cho nªn vèn, khoa häc kü thuËt cña n­íc ngoµi nh­ lµ mét có huých t¹o ®éng lùc cho ®Æc khu ph¸t triÓn ®i lªn. Sù thµnh c«ng cña §KKT mét mÆt nµo ®ã ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã nhén nhÞp hay kh«ng, cã thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hay kh«ng. Cho nªn c¸c cÊp chÝnh quyÒn qu¶n lý ®Æc khu vµ ®Æc biÖt lµ ban qu¶n lý ®Æc khu – cÊp chÝnh quyÒn trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c¸c ®Æc khu – ph¶i dån mäi nç lùc, mäi biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi XuÊt khÈu vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi m¹nh sÏ thu nhiÒu ngo¹i tÖ, sÏ dÇn dÇn lµm thay ®æi bé mÆt cña c¸c §KKT vèn chØ lµ nhòng lµng chµi nghÌo ven biÓn. MÆt kh¸c thµnh c«ng trong viÖc xuÊt khÈu vµ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi sÏ n©ng cao tæng thu nhËp quèc d©n GDP (Gross Domestic Product) vµ tØ lÖ t¨ng tr­ëng cña c¶ nÒn kinh tÕ. Thø ba: §KKT lµ khu thö nghiÖm c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ míi . B­íc vµo më cöa kinh tÕ tÊt nhiªn lµ c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®Òu ph¶i ®æi míi cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn vÊn ®Ò lµm ®au ®Çu c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®ã lµ më cöa ®Õn møc ®é nµo. Më toang cöa å ¹t trªn diÖn réng kh¾p c¶ n­íc thùc sù lµ rÊt liÒu lÜnh vµ nguy hiÓm bëi lý thuyÕt ®· chØ ra kh«ng Ýt c¸c mÆt h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trªn mét ph¹m vi nhá hÑp cã quy m« nh­ mét nÒn kinh tÕ quèc d©n, viÖc thö nghiÖm c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch trë nªn dÔ dµng h¬n tr­íc khi ®em ¸p dông réng r·i. C¸c ®Æc khu lÊy sù ®iÒu tiÕt cña thÞ tr­êng lµm chÝnh nh»m ®¹t ®­îc sù tån t¹i trong c¹nh tranh tù do trªn tr­êng quèc tÕ. ViÖc vËn dông c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng, vËn dông hîp lý c¸c ®ßn bÈy vÒ kinh tÕ trong môc ®Ých chung cña c¶ x· héi sÏ ®em l¹i nhiÒu kinh nghiÖm quý b¸u. C¶i c¸ch thÓ chÕ ®­îc thö nghiÖm t¹i ®Æc khu nh»m t×m ra c¸ch kÕt hîp hµi hoµ gi÷a nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng. Thø n¨m: §Æc khu lµ tr­êng båi d­ìng nh÷ng nhµ qu¶n lý hiÖn ®¹i, båi d­ìng ®éi ngò nh©n sù n¨ng ®éng nh¹y bÐn, cã tay nghÒ cao. Th«ng qua viÖc hîp t¸c lµm ¨n víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, cã thÓ häc tËp ®­îc kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh h÷u hiÖu nh­ tinh gän bé m¸y l·nh ®¹o, hiÖu xuÊt lµm viÖc cao, tæ chøc lao ®éng hîp lý, chÕ ®é th­ëng ph¹t nghiªm minh. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ häc tËp c¸c thñ thuËt kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ ®Çy khã kh¨n vµ phøc t¹p. Ngoµi ra cã thÓ ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé kü thuËt lµnh nghÒ. §Æc khu cã thÓ trë thµnh c¸c c¨n cø ®µo t¹o c¸n bé kinh tÕ ®èi ngo¹i giái, giÇu kinh nghiÖm cho ®Êt n­íc. Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, muèn ®­a ®Êt n­íc b­íc sang mét tÇm cao ph¸t triÓn míi th× nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Cuèi cïng ý nghÜa chÝnh trÞ cña viÖc x©y dùng thµnh c«ng §KKT lµ ý nghÜa ®Æc biÖt nhÊt. X©y dùng tèt c¸c ®Æc khu sÏ lµm æn ®Þnh kiÒu bµo ë Hång K«ng, Ma Cao, §µi Loan thóc ®Èy sím viÖc thèng nhÊt ®Êt n­íc. C¸c §KKT ®­îc x©y dùng cã mét nÒn kinh tÕ vµ c¬ chÕ kinh tÕ gÇn ngang b»ng víi 3 khu vùc trªn sÏ lµm cho ng­êi d©n æn ®Þnh, yªn t©m ë l¹i khi c¸c nh­îng ®Þa ®­îc tr¶ l¹i cho lôc ®Þa. §iÒu nµy còng ®· ®­îc thÊy râ qua thêi ®iÓm Hång K«ng ®­îc trao tr¶ vÒ víi Trung Quèc vµo th¸ng 7/1997, víi viÖc tån t¹i thÓ chÕ “mét quèc gia, hai chÕ ®é”. HiÖn t¹i rÊt nhiÒu c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ t¹i c¸c §KKT lµ tõ vèn gãp cña Hoa kiÒu ë Hång K«ng, Ma Cao vµ ®ång bµo §µi Loan. Sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh x©y dùng §KKT Trung Quèc NhËn biÕt ®­îc ý nghÜa còng nh­ lîi Ých cña m« h×nh khu kinh tÕ tù do, th¸ng 7 n¨m 1979, chÝnh phñ Trung Quèc quyÕt ®Þnh c¾t ®Êt ë mét sè vïng thuéc Th©m QuyÕn, Chu H¶i, S¸n §Çu (thuéc tØnh Qu¶ng §«ng) vµ H¹ M«n (thuéc tØnh Phóc KiÕn) ®Ó thµnh lËp c¸c khu vùc ®Æc biÖt nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, t¨ng c­êng xuÊt khÈu víi tªn gäi “®Æc khu xuÊt khÈu”. Ban ®Çu c¸c khu vùc nµy ®­îc thiÕt kÕ theo kiÓu c¸c Khu chÕ xuÊt, nh­ng lo¹i h×nh ®Æc khu xuÊt khÈu bÞ giíi h¹n ë chøc n¨ng chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu. Do vËy víi chñ tr­¬ng míi, th¸ng 5- 1980 ChÝnh phñ Trung Quèc chÝnh thøc ®Æt tªn cho c¸c khu vùc nµy lµ “§Æc khu kinh tÕ”. §©y lµ mét b­íc tiÕn míi cña Trung Quèc trong thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. ViÖc cho phÐp mét phÇn hµng ho¸ ®­îc tiªu thô vµo néi ®Þa cïng víi mét c¬ cÊu tæng hîp ®a ngµnh ®· thùc sù khÝch thÝch ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. N¨m 1980 ra ®êi 4 §KKT: Th©m QuyÕn, S¸n §Çu, Chu H¶i vµ H¹ M«n. N¨m 1984, më cöa 14 thµnh phè ven biÓn (§¹i Liªn, TÇn Hoµng §¶o, Thiªn T©n, Yªn §µi, Thanh §¶o, Liªn V©n C¶ng, Nam Th«ng, Th­îng H¶i, Ninh Ba, ¤n Ch©u, Phóc Ch©u, Qu¶ng Ch©u, Tr¹m Giang vµ B¾c H¶i) vµ ®¶o H¶i Nam. Môc tiªu më cöa c¸c thµnh phè ven biÓn lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót vèn, kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn vïng duyªn h¶i tr­íc, sau ®ã sÏ ®Õn ®Êt liÒn, thùc hiÖn lý thyÕt chuyÓn giao kü thuËt hai tÇng N¨m 1986-1987 Trung Quèc ®· tiÕn hµnh më cöa vïng b¸n ®¶o S¬n §«ng vµ Liªu §«ng; N¨m 1988, quyÕt ®Þnh thµnh lËp tØnh H¶i Nam, biÕn n¬i nµy thµnh ®Æc khu lín nhÊt Trung Quèc; N¨m 1990 më cöa khu phè §«ng, Th­îng H¶i. Ngoµi ra Trung Quèc cßn më nhiÒu h×nh thøc khu “ khai th¸c kinh tÕ kü thuËt” Qu¸ tr×nh më cöa cña Trung Quèc cã thÓ kh¸i qu¸t nh­ sau: tõng b­íc më cöa vïng ven biÓn, tiÕp ®Õn më cöa c¸c vïng ven s«ng, ven biªn giíi vµ mäi vïng trong néi ®Þa theo h×nh thÕ më cöa ®èi ngo¹i nhiÒu nÊc tÇng, ra mäi h­íng, theo ph­¬ng ch©m më cöa tõ ®iÓm ®Õn tuyÕn, tõ tuyÕn ®Õn diÖn. Qu¸ tr×nh më cöa cña Trung Quèc ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c cho phÐp mét sè vïng giµu lªn tr­íc, råi trªn c¬ së ®ã gióp ®ì c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn theo. Cô thÓ qu¸ tr×nh x©y dùng mét §KKT nh­ sau: ViÖc x©y dùng c¸c ®Æc khu ®­îc tiÕn hµnh theo 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n1: 5 n¨m kÓ tõ khi thµnh lËp. §©y lµ giai ®o¹n x©y dùng c¬ b¶n, t¹o m«i tr­êng ®Çu t­. Trong 5 n¨m tõ n¨m 1980 ®Õn 1985 Trung Quèc ®· ®Çu t­ 7.630 triÖu NDT ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho 4 §KKT trªn mét diÖn tÝch réng 60 km2. Trong giai ®o¹n nµy ®· hoµn thµnh ®ång bé ®­êng x¸, h¶i c¶ng, ®iÖn n­íc, s©n bay, nhµ x­ëng, cöa hµng, trô së vµ c¸c c«ng tr×nh phôc vô. Nãi tãm l¹i t¹i c¸c ®Æc khu ®· t¹o ra ®­îc m«i tr­êng ®Çu t­ t­¬ng ®èi tèt. Giai ®o¹n 2: 15-20 n¨m tiÕp theo: Giai ®o¹n h×nh thµnh ®Æc khu. Trong giai ®o¹n nµy träng t©m chuyÓn sang khai th¸c, ph¸t huy t¸c dông cña ®Æc khu, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÊn ®Ò cÇn thiÕt lµ ph¶i gi¶i quyÕt mét c¸ch c¨n b¶n c¸c nhiÖm vô cña ®Æc khu, x©y dùng mét c¬ cÊu ngµnh nghÒ hîp lý, du nhËp kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, n©ng cao tr×nh ®é ng­êi lao ®éng. Trong vßng 10-20 n¨m, ph¶i khai th¸c tèi ®a hiÖu qu¶ cña §KKT, thu håi vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n, x©y dùng ®­îc mét nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn. Giai ®o¹n 3 : §©y lµ giai ®o¹n hoµn thiÖn. Sau khi ®¹t tíi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhÊt ®Þnh, sÏ tiÕn tíi n©ng cÊp vµ hoµn thiÖn §KKT trë thµnh nh÷ng “Hång K«ng x· héi chñ nghÜa” cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao hoÆc ngang b»ng Hång K«ng, song vÒ mÆt tinh thÇn l¹i mang s¾c th¸i x· héi chñ nghÜa Trung Quèc. Cuèi cïng khi sù ph¸t triÓn cña §KKT ®· lµm thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc ®· dÇn tiÕn ngang b»ng víi ®Æc khu th× sÏ tiÕn t¬Ý qu¸ tr×nh hoµ nhËp. §KKT sÏ mÊt dÇn tÝnh khÐp kÝn vµ v­ît tréi vÒ ­u ®·i, hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ vµ cïng c¶ n­íc trë nªn hiÖn ®¹i vµ phån vinh. HiÖn nay tr­íc xu h­íng míi, Trung Quèc gia nhËp tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO th× mét c©u hái ®­îc ®Æt ra lµ: Sau khi Trung Quèc gia nhËp WTO th× §KKT, ®­îc biÕt ®Õn nh­ lµ nh÷ng khu vùc thö nghiÖm cho chÝnh s¸ch c¶i c¸ch më cöa cña Trung Quèc sÏ thay ®æi nh­ thÕ nµo? C¸c chuyªn gia tin t­ëng r»ng c¸c §KKT nµy sÏ tù thÝch øng víi t×nh h×nh míi vµ lµ nh÷ng khu vùc ®Çu tiªn tham gia vµo c¹nh tranh toµn cÇu, t¸c ®éng trë l¹i sÏ kÐo nÒn kinh tÕ Trung Quèc trë nªn hïng m¹nh, ph¸t triÓn ë mét møc cao míi. T¹i c¸c §KKT nhµ n­íc chØ t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµo thÞ tr­êng b»ng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch, gi¸ c¶ hoµn toµn ®­îc x¸c ®Þnh theo quan hÖ cung cÇu, thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®­îc tinh gi¶m tíi møc tèi ®a … C¸c ­u ®·i nµy t¹i §KKT hoµn toµn phï hîp víi tinh thÇn cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO nªn cã thÓ nãi c¸c §KKT chÝnh lµ sù chuÈn bÞ tinh thÇn tèt nhÊt ®Ó Trung Quèc tham gia vµo WTO , tham gia vµo khèi th­¬ng m¹i tù do toµn cÇu. MÆc dï nguyªn t¾c ®èi sö quèc gia b¾t buéc cña WTO sÏ buéc ChÝnh phñ Trung Quèc thay ®æi mét sè chÝnh s¸ch cña §KKT, nh­ng c¸c chuyªn gia kinh tÕ vÉn tin r»ng nh÷ng thµnh c«ng cña §KKT trong suèt 12 n¨m qua sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c vïng kh¸c vµ sau kho¶ng 1 –2 thËp kû n÷a Trung Quèc sÏ trë thµnh trung t©m s¶n xuÊt toµn cÇu. Trî lý cña Bé tr­ëng Bé Ngo¹i th­¬ng vµ Hîp t¸c kinh tÕ Trung Quèc Maxinhong ®· nãi: Víi mét diÖn tÝch nhá h¬n 5 phÇn tr¨m ngh×n diÖn tÝch toµn ®Êt n­íc nh­ng c¸c §KKT ®· t¹o ra s¶n l­îng c«ng nghiÖp h¬n 2% cña toµn ®Êt n­íc. ViÖc gia nhËp WTO lµ mét c¬ héi lín cho c¸c §KKT t×m kiÕm sù ph¸t triÓn míi. C¬ chÕ vËn hµnh §KKT Trung Quèc Qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi §KKT Trung Quèc 1.1 Qu¶n lý hµnh chÝnh Qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ §KKT ®­îc ph©n thµnh 3 cÊp: cÊp chÝnh quyÒn Trung ­¬ng, cÊp chÝnh quyÒn tØnh vµ cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ë cÊp Trung ­¬ng, ®ã chÝnh lµ cÊp cao nhÊt ®iÒu khiÓn, qu¶n lý chung ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c §KKT trªn toµn ®Êt n­íc.Héi ®ång Nhµ n­íc Trung Quèc thµnh lËp mét v¨n phßng vÒ c¸c §KKT, v¨n phßng nµy cã tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch c¸c ®Æc khu, gi¸m s¸t sù ph¸t triÓn cña c¸c §Æc khu, ®­a ra h­íng dÉn cho tõng ®Æc khu vµ tham m­u cho Trung ­¬ng vÒ nh÷ng chÝnh s¸ch thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c ®Æc khu, gióp cho ph¸t triÓn c¸c ®¨c khu theo ®óng ®Þnh h­íng ®Ò ra vµ phï hîp víi t×nh h×nh cña ®Êt n­íc, khu v._.g nghiÖp, Khu chÕ suÊt, Khu phi thuÕ quan vµ Khu du lÞch. Ban qu¶n lý giao hoÆc cho thuª ®Êt theo c¬ chÕ ­u ®·i: Thêi gian thuª ®Êt tèi ®a 70 n¨m. MiÔn tiÒn thuª ®Êt ®· cã kÕt cÊu h¹ tÇng ®Õn 31/12/2015 ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¸c Khu c«ng nghiÖp, Khu chÕ suÊt, Khu phi thuÕ quan vµ Khu du lÞch khëi c«ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng tr­íc 31/12/2005. MiÔn tiÒn thuª ®Êt ®· cã kÕt cÊu h¹ tÇng cho ®Õn hÕt 2015 ®èi víi 05 dù ¸n ®Çu tiªn ®Çu t­ vµo Khu phi thuÕ quan khëi c«ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng tr­íc 31/12/2004. MiÔn tiÒn thuª ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ chung c­ cao tèi thiÓu 7 tÇng cho c«ng nh©n thuª. 3.2 VÒ chÝnh s¸ch thuÕ ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ¸p dông 10% cho c¶ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. MiÔn toµn bé thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong thêi h¹n 8 n¨m kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ, gi¶m 50% cho 9 n¨m tiÕp theo. Riªng Khu phi thuÕ quan miÔn 8 n¨m. Hµng ho¸, dÞch vô s¶n xuÊt, l¾p r¸p, gia c«ng tiªu thô trong Khu phi thuÕ quan, nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo Khu phi thuÕ quan ®­îc miÔn thuÕ VAT, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt. Hµng ho¸ tõ Khu phi thuÕ quan nhËp khÈu vµo néi ®Þa hoÆc tõ néi ®Þa xuÊt khÈu vµo Khu phi thuÕ quan ph¶i chÞu thuÕ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Hµng ho¸ tõ Khu phi thuÕ quan cã sö dông nguyªn liÖu, linh kiÖn nhËp khÈu t­ n­íc ngoµi khi nhËp khÈu vµo néi ®Þa chØ nép thuÕ nhËp khÈu ®èi víi phÇn nguyªn liÖu, linh kiÖn nhËp khÈu cÊu thµnh trong hµng ho¸ ®ã. 3.3 VÒ chÝnh s¸ch lao ®éng Nhµ ®Çu t­ ®­îc phÐp trùc tiÕp tuyÓn dông vµ sö dông lao ®éng theo ®óng Bé luËt lao ®éng cña ViÖt Nam. Ban qu¶n lý KKTM Chu Lai gióp Nhµ ®Çu t­ s¬ tuyÓn. Ban qu¶n lý KKTM Chu Lai ®¶m b¶o cung øng ®ñ lao ®éng cho Nhµ ®Çu t­ theo tõng giai ®o¹n cña dù ¸n vµ hç trî cho Nhµ ®Çu t­ chi phÝ ®µo t¹o lao ®éng ng­êi Qu¶ng Nam ®¹t tr×nh ®é c«ng nh©n bËc II trë lªn. Sè l­îng ®µo t¹o d­íi 500 lao ®éng: hç trî 20% chi phÝ ®µo t¹o. Sè l­îng ®µo t¹o tõ 500 lao ®éng trë lªn: hç trî 30% chi phÝ ®µo t¹o. Sè lao ®éng trªn nÕu ®µo t¹o t¹i c¸c trung t©m, c¸c tr­êng d¹y nghÒ cña tØnh Qu¶ng Nam hoÆc cña KKTM Chu Lai sÏ ®­îc hç trî thªm 10% chi phÝ ®µo t¹o. 3.4 C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i kh¸c ¸p dông chÝnh s¸ch mét gi¸ ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô vµ tiÒn thuª ®Êt cho c¸c c¸c nh©n vµ doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt trong n­íc vµ n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp trong n­íc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ s¶n xuÊt, kinh doanh t¹i KKTM Chu Lai ®­îc Quü hç trî ph¸t triÓn cho vay vèn tÝn dông cña Nhµ n­íc theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Ng­êi n­íc ngoµi, ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi t×m hiÓu thÞ tr­êng vµ chuÈn bÞ ®Çu t­, tham gia lµm viÖc, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ kinh doanh t¹i KKTM Chu Lai vµ c¸c thµnh viªn gia ®×nh hä ®­îc cÊp thÞ thùc xuÊt nhËp c¶nh cã gi¸ trÞ nhiÒu lÇn víi thêi h¹n phï hîp víi thêi gian lµm viÖc, ho¹t ®éng ®Çu t­ t¹i KKTM Chu Lai. T×nh h×nh ®Çu t­ vµo Khu kinh tÕ më Chu Lai TÝnh cho ®Õn ngµy 8/10/2003 th× sè vèn ®¨ng ký vµo khu KTM Chu Lai ®­îc tæng hîp theo b¶ng sau B¶ng 5: B¶ng tæng hîp dù ¸n ®Çu t­ vµo khu kinh tÕ më Chu Lai (CËp nhËt ®Õn ngµy 08/10/2003) §VT: 1.000 USD STT Ph©n theo lÜnh vùc vµ nguån vèn Sè dù ¸n Vèn ®¨ng ký A Dù ¸n ®¨ng ký ®Çu t­ 65 845,981 I Ngµnh c«ng nghiÖp 33 94,626 I.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 5 47,000 I.2 §Çu t­ trong n­íc 28 47,626 II Ngµnh du lÞch 17 363,025 II.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 5 99,325 II.2 §Çu t­ trong n­íc 12 263,700 III Ngµnh th­¬ng m¹i – dÞch vô 10 220,000 III.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 4 206,500 III.2 §Çu t­ trong n­íc 6 13,500 IV Ngµnh n«ng nghiÖp – Thuû s¶n 1 35,000 IV.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 1 35,000 IV.2 §Çu t­ trong n­íc 0 V Ngµnh ®Çu t­ kinh doanh CSHT 4 133,330 IV.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 1 50,000 IV.2 §Çu t­ trong n­íc 3 83,330 B Dù ¸n ®­îc cÊp GP§T vµ ®ang ho¹t ®éng 20 40,528 I Ngµnh c«ng nghiÖp 12 34,038 I.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 30,030 I.2 §Çu t­ trong n­íc 8 4,008 II Ngµnh du lÞch 2 1,345 II.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 1 1,300 II.2 §Çu t­ trong n­íc 1 0,450 III Ngµnh th­¬ng m¹i – DÞch vô 3 0,090 III.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 0 III.2 §Çu t­ trong n­íc 3 0,090 IV Ngµnh N«ng nghiÖp – Thuû s¶n 3 4,650 IV.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 1 3,500 IV.2 §Çu t­ trong n­íc 2 1,150 V Ngµnh ®Çu t­ kinh doanh CSHT 0 0 V.1 §Çu t­ n­íc ngoµi 0 0 V.2 §Çu t­ trong n­íc 0 0 C Tæng céng (C=A+B) 85 886,509 C.1 Dù ¸n ®¨ng ký 65 845.981 I §Çu t­ n­íc ngoµi 16 437,825 II §Çu t­ trong n­íc 49 408,156 C.2 Dù ¸n ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng 20 40,528 I §Çu t­ n­íc ngoµi 6 34,830 II §Çu t­ trong n­íc 14 5,698 Nguån: Ban qu¶n lý Khu kinh tÕ më Chu Lai NhËn xÐt: Nh×n vµo b¶ng sè liÖu ta thÊy sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng vµ ®¨ng ký ho¹t ®éng sau 3 n¨m míi chØ cã 85 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ kho¶ng 886 triÖu USD, con sè nµy lµ nhá so víi quy m« cña khu kinh tÕ më Chu Lai (320 km2). NÕu so s¸nh víi §KKT Th©m QuyÕn cña Trung Quèc còng cã cïng quy m« (327.5 km2) vµo thêi ®iÓm míi ho¹t ®«ng n¨m 1985 mµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· lªn tíi 4 tû USD th× con sè 886 triÖu USD gåm c¶ vèn ®Çu t­ trong n­íc cña Khu KTM Chu lai qu¶ lµ rÊt nhá. Thªm vµo ®ã sè dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng lµ 20 víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 40,528 triÖu USD, nh­ vËy trung b×nh mçi dù ¸n cã sè vèn ®Çu t­ lµ 2 triÖu USD, dù ¸n nh­ vËy chØ ë tÇm cì nhá. Nh×n vµo c¬ cÊu ®Çu t­ ta thÊy sè dù ¸n chØ tËp trung vµo ngµnh c«ng nghiÖp lµ chÝnh, sè dù ¸n vÒ n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n lµ rÊt nhá kh«ng ®¸ng kÓ. Ngay tõ ban ®Çu c¬ cÊu ®Çu t­ ®· bÞ lÖch. Tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn cña Khu KTM Chu Lai, ban qu¶n lý cïng víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn cÇn nç lùc cè g¾ng h¬n n÷a trong vÊn ®Ò thu hót ®Çu t­ còng nh­ nhanh chãng cÊp giÊy phÐp cho c¸c dù ¸n (míi duyÖt ®­îc cã 20 dù ¸n trong khi cßn cã 65 dù ¸n kh¸c ch­a ®­îc duyÖt). II. So s¸nh chÝnh s¸ch trong ®Ò ¸n x©y dùng §KKT më Chu Lai víi chÝnh s¸ch ®­îc ¸p dông ë §KKT vµ khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc ChÝnh s¸ch ë §KKT vµ Khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc ­u ®·i h¬n ë Khu kinh tÕ më Chu Lai ViÖt Nam. 1.1 Mét sè chÝnh s¸ch riªng ë §KKT vµ Khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc a/ VÒ thuÕ: KhuyÕn khÝch c«ng nghÖ tiªn tiÕn, xÝ nghiÖp cã ®Çu t­ cña Hoa KiÒu, ng©n hµng n­íc ngoµi, kh«ng cã thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi. ë §KKT Trung Quèc ngoµi chÝnh s¸ch ­u ®·i b×nh th­êng, sau thêi gian miÔn gi¶m thuÕ nÕu doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®­îc gi¶m 50% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong vßng 3 n¨m tiÕp theo. ( Khu kinh tÕ më Chu Lai kh«ng cã quy ®Þnh nµy ) Ngoµi møc thuÕ ­u ®·i chung cho c¸c khu, mçi ®Æc khu cña Trung Quèc th­êng cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt riªng nh­ : +ë S¸n §Çu ­u ®·i h¬n cho ng­êi Trung Quèc c­ tró ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vÒ n­íc: so víi ng­êi n­íc ngoµi kh¸c ®­îc miÔn thuÕ thªm 1- 2 n¨m vµ gi¶m thªm 1- 2 n¨m n÷a. VÝ dô nh­ Hoa kiÒu ®­îc miÔn thuÕ 3 n¨m, gi¶m 50% trong 4 n¨m tiÕp theo , cßn ng­êi n­íc ngoµi ®­îc miÔn thuÕ tõ 1-2 n¨m, gi¶m 59% trong 2-3 n¨m tiÕp theo. Sau thêi h¹n ®ã Hoa KiÒu l¹i ®­îc gi¶m 20% so víi thuÕ suÊt th«ng th­êng cña ng­êi n­íc ngoµi. ( Khu kinh tÕ më Chu Lai kh«ng cã quy ®Þnh riªng cho xÝ nghiÖp cã ®Çu t­ cña ViÖt kiÒu ) +ë Th©m QuyÕn: ¦u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi Ng©n hµng n­íc ngoµi: ®­îc miÔn thuÕ c«ng th­¬ng tõ n¨m 1980 ®Õn n¨m 1995, ng­êi n­íc ngoµi ®­îc miÔn thuÕ thu nhËp tÝnh trªn l·i tiÒn göi ng©n hµng n­íc ngoµi t¹i ®Æc khu, c¸c ng©n hµng ®­îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nÕu l·i xuÊt cho vay b»ng l·i suÊt liªn ng©n hµng quèc tÕ. (Khu kinh tÕ më Chu Lai kh«ng cã quy ®Þnh nµy ) ë §KKT cña Trung Quèc kh«ng cã thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi (Khu kinh tÕ më Chu Lai lµ 3 %) Nh­ vËy §KKT cña Trung Quèc ®· rÊt chó ý ®Õn vÊn ®Ò hÊp dÉn ®Çu t­ tõ Hoa kiÒu, bëi v× sè Hoa KiÒu lµ rÊt lín vµ hä còng rÊt muèn quay vÒ ®Çu t­ ngay trªn chÝnh m quª h­¬ng cña m×nh, cho nªn c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn h¬n cho hä. VÒ ®iÓm nµy ViÖt Nam cÇn ph¶i häc tËp Trung Quèc v× sè l­îng ViÖt KiÒu ë kh«ng ph¶i lµ nhá vµ hä còng ®ang t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­. b/ Chi phÝ ®Çu t­ ë Trung Quèc thÊp h¬n ViÖt Nam So víi ViÖt Nam ë Trung Quèc gi¸ ®iÖn = 3/5, vµo giê cao ®iÓm = 1/4 ; gi¸ n­íc =1/4 ®Õn =1/2 ; gi¸ l¾p ®Æt ®iÖn tho¹i thÊp h¬n, gi¸ thuª bao cè ®Þnh =5/9, gi¸ c­íc viÔn th«ng quèc tÕ =3/5; tiÒn thuª ®Êt thÊp h¬n l¹i kh«ng bao gåm chi phÝ gi¶i phãng mÆt b»ng ; chi phÝ ph¸t triÓn h¹ tÇng kü thuËt ®Õn hµng rµo doanh nghiÖp, thñ tôc thuÕ ®Êt ®¬n gi¶n thuËn tiÖn h¬n. C/ T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho ng­êi lao ®éng: Khi ®i khái §Æc khu cña Trung Quèc sÏ ®­îc nhËn mét lÇn toµn bé sè tiÒn h­u trÝ t­¬ng øng víi thêi gian lµm viÖc t¹i ®©y (Khu kinh tÕ më Chu Lai kh«ng cã quy ®Þnh nµy ) 1.2. Mét sè quy ®Þnh míi trong chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung Quèc ngµy 8/9/2000 ­u ®·i h¬n Khu kinh tÕ më Chu Lai ( nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ®­¬ng nhiªn ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c §KKT vµ khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc ) + VÒ ng©n hµng: ®iÒu kiÖn cho vay vèn trong n­íc ®­îc thuËn tiÖn, qu¶n lý ngo¹i hèi th«ng tho¸ng. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc chÊp nhËn duyÖt cho vay vèn trong n­íc cho c¸c xÝ nghiÖp ®©ï t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së b¶o l·nh cña c¸c cæ ®«ng n­íc ngoµi trong liªn doanh, xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc vay ®ång nh©n d©n tÖ tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc nÕu cã thÕ chÊp b»ng ngo¹i tÖ hoÆc tµi s¶n cña ®èi t¸c n­íc ngoµi ë n­íc ngoµi. Thñ tôc ®¨ng ký vµ phª chuÈn b¶o l·nh vay b»ng ngo¹i tÖ ®­îc b·i bá Cho phÐp c¸c ®èi t¸c trong n­íc vay tíi 50% vèn gãp vµo liªn doanh víi thêi gian hoµn tr¶ trong 10 n¨m ë quü ®Çu t­ c«ng nghiÖp ®Æc biÖt vµ ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc Qu¶n lý ngo¹i hèi míi cña Trung Quèc: C¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc tham gia mua b¸n ngo¹i tÖ, ®ång nh©n d©n tÖ trong tµi kho¶n thanh to¸n cã thÓ chuyÓn ®æi ®­îc. Ngo¹i tÖ dïng ®Ó thÕ chÊp vay nî tr­íc ®©y ®­îc coi lµ vèn ®Çu t­ vµ thu nhËp ngo¹i tÖ ®­îc ®­a vµo tµi kho¶n thanh to¸n. Tõ n¨m 1999 trë ®i thñ tôc ®¨ng ký khi thanh to¸n thu nhËp ngo¹i tÖ trong tµi kho¶n vèn ®­îc huû bá + VÒ tµi chÝnh: XÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu, ®­îc b¶o hiÓm rñi ro ®èi víi mét sè lÜnh vùc: C¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu lo¹i A, B ®Ó huy ®éng vèn C¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi lÜnh vùc n¨ng l­îng vµ giao th«ng vËn t¶i ®­îc phÐp tham gia h­ëng mét sè dÞch vô b¶o hiÓm nhÊt ®Þnh nh­ b¶o hiÓm vÒ rñi ro chÝnh trÞ, rñi ro do nhµ thÇu trong n­íc g©y ra, cæ phiÕu lo¹i A, B + VÒ thuÕ: khuyÕn khÝch sö dông c«ng nghÖ, kü thuËt cña Trung Quèc vµ t¨ng chi phÝ nghiªn cøu ®Çu t­. MiÔn thuÕ kinh doanh khi chuyÓn giao kü thuËt ë trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. §­îc hoµn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng nÕu xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi mua thiÕt bÞ kü thuËt do Trung Quèc s¶n xuÊt vµ cã thÓ ®­îc xem xÐt hoµn tr¶ toµn bé c¸c kho¶n thuÕ ®· nép kh¸c. XÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi mua kü thuËt rÊt tiªn tiÕn cña Trung Quèc ®­îc miÔn thuÕ kinh doanh vµ thuÕ thu nhËp. XÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng chi phÝ nghiªn cøu ®Çu t­ 10% so víi n¨m tr­íc th× ®­îc tho¸i thu 50% thuÕ thu nhËp cña kho¶n thu ®­îc do ph¸t triÓn kü thuËt thùc tÕ cña n¨m ®ã. + VÒ xóc tiÕn ®Çu t­, thñ tôc, lÜnh vùc, ®Þa bµn ®Çu t­ ®­îc më réng ­u ®·i h¬n Kªu gäi khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi “mét c¸ch réng kh¾p”, “ níi láng” c¸c thñ tôc thµnh lËp xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi, kh«ng ph¶i tr¶ bÊt kÓ kho¶n phÝ nµo khi xin quyÒn sö dông ®Êt. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c khu vùc miÒn Trung vµ T©y Trung Quèc: Cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®­îc lªn danh môc “c¸c lo¹i xÝ nghiÖp cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi” bÊt kÓ quy m« ®Çu t­ lµ bao nhiªu ( dï lµ lo¹i h×nh kh«ng ®­îc trung ­¬ng khuyÕn khÝch) XÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi t¸i ®Çu t­ vµo khu vùc miÒn Trung vµ T©y nÕu vèn n­íc ngoµi trong liªn doanh míi lín h¬n 25% th× xÝ nghiÖp liªn doanh míi còng ®­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ë ®©y: ®­îc gi¶m thuÕ thu nhËp 15%, ®­îc miÔn thuÕ trong 3 n¨m ®Çu ho¹t ®éng vµ gi¶m trong 2 n¨m tiÕp theo. C¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc lo¹i khuyÕn khÝch ®Çu t­ cña khu vùc miÒn Trung vµ T©y cã thÓ ®­îc gi¶m 15% thuÕ thu nhËp trong vßng 3 n¨m sau khi c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i chung ®· ®­îc ¸p dông. 1.3 Mét sè chÝnh s¸ch trong dù th¶o LuËt söa ®æi liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung Quèc ®· ®­îc thñ t­íng ký ®Ó tr×nh Quèc héi Trung Quèc th«ng qua Dù th¶o luËt míi cña Trung Quèc sÏ b·i bá mét sè h¹n chÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong viÖc mua ngo¹i tÖ, mua nguyªn liÖu th« ë thÞ tr­êng néi ®Þa vµ tû lÖ hµng ho¸ xuÊt khÈu b¾t buéc; qu¶n lý tµi chÝnh thuËn lîi ®Ó gi¶m bít h¬n n÷a c¸c thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo Trung Quèc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Trung Quèc thÝch nghi víi qu¸ tr×nh héi nhËp khi ®· trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO) VÒ qu¶n lý ngo¹i hèi: c¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung Quèc sÏ ®­îc quyÒn mua ngo¹i tÖ tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i Trung Quèc ®Ó phôc vô c¸c nhu cÇu ho¹t ®éng, mua s¾m nguyªn vËt liÖu, chi tr¶ l­¬ng vµ c¶ cho viÖc chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc. VÒ tû lÖ hµng ho¸ xuÊt khÈu cña c¸c xÝ nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi Trung Quèc chØ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nµy xuÊt khÈu s¶n phÈm chø kh«ng b¾t buéc ph¶i xuÊt khÈu theo mét tû lÖ quy ®Þnh nh­ tr­íc ®©y. VÒ tµi chÝnh: söa ®æi c¸ch thøc qu¶n lý tµi chÝnh, qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh: ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi theo quy ®Þnh nªn c«ng khai tµi chÝnh cña m×nh mµ kh«ng b¾t buéc ph¶i b¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. III. Mét sè chÝnh s¸ch trong dù th¶o ®Ò ¸n x©y dùng Khu kinh tÕ më Chu Lai ­u ®·i h¬n §KKT vµ Khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc. a/ Nhãm chÝnh s¸ch ­u ®·i cao nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m: * ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp thÊp h¬n ( Khu kinh tÕ më Chu Lai ViÖt Nam ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi thuÕ suÊt 10%, miÔn 8 n¨m, ®èi víi ®Çu t­ trong n­íc thuÕ suÊt 15%, miÔn 4 n¨m, gi¶m 9 n¨m tiÕp theo. Cßn §KKT Trung Quèc thuÕ suÊt cho c¶ doanh nghiÖp trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Òu lµ 15 % miÔn tõ 1-2 n¨m) * T¸i ®Çu t­ ®­îc hoµn thuÕ thu nhËp thuËn l¬i cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi h¬n (Khu kinh tÕ më Chu Lai ®­îc hoµn l¹i toµn bé thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép cho sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t­: cßn §KKT Trung Quèc ph¶i t¸i ®Çu t­ víi thêi h¹n 5 n¨m trë lªn míi ®­îc gi¶m mét phÇn hoÆc hoµn l¹i toµn bé ). * §­îc chuyÓn lç vµo chi phÝ (ViÖt Nam kh«ng qu¸ 5 n¨m; cßn Trung Quèc th× kh«ng cã quy ®Þnh nµy). b/ Nhãm chÝnh s¸ch më thªm møc ®é ­u ®·i, khuyÕn khÝch h¬n dùa trªn c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh: - ThuÕ suÊt chuyÓn nh­îng vèn thÊp h¬n (Khu kinh tÕ më Chu Lai lµ 0% so víi quy ®Þnh hiÖn hµnh lµ 25%; cßn Trung Quèc kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy). ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp c¸ nh©n thÊp h¬n: møc khëi ®iÓm chÞu thuÕ cao gÊp 2 lÇn vµ thuÕ suÊt ®­îc gi¶m 50% so quy ®Þnh hiÖn hµnh( ThuÕ suÊt cao nhÊt ë Khu kinh tÕ më Chu Lai lµ 25%, quy ®Þnh hiÖn hµnh lµ 50%; cßn ë Trung Quèc lµ 45%). Kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thêi gian miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu, vËt t­, linh kiÖn ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong khu cã thuÕ quan nhiÒu h¬n( Khu kinh tÕ më Chu Lai lµ 10 n¨m, quy ®Þnh hiÖn hµnh lµ 5 n¨m; cßn Trung Quèc kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy trong khu th­¬ng m¹i tù do). c/ Nhãm chÝnh s¸ch quy ®Þnh míi phï hîp th«ng lÖ quèc tÕ: VÒ ng©n hµng: Ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Çu t­ n­íc ngoµi ë Khu kinh tÕ më Chu Lai réng h¬n ë khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc( ë khu kinh tÕ më Chu Lai c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng tÝn dông c¶ néi ngo¹i tÖ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Cßn ë c¸c §Æc khu Trung Quèc nÕu ®­îc phÐp cña Vô qu¶n lý tµi chÝnh nhµ n­íc c¸c ng©n hµng míi ®­îc sö dông c¸c ngo¹i tÖ theo quy ®Þnh trong khu vµ míi cã thÓ tham gia vµo c¸c giao dÞch nh©n d©n tÖ). -VÒ lao ®éng: Qu¶n lý mÒm dÎo h¬n, thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi h¬n.( ë khu kinh tÕ më Chu Lai c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc trùc tiÕp tuyÓn vµ cho th«i viÖc ®èi víi lao ®éng ViÖt Nam hoÆc ng­êi n­íc ngoµi, chØ thùc hiÖn ®¨ng ký lao ®éng mµ kh«ng cÇn giÊy phÐp; møc l­¬ng, h×nh thøc tr¶ l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é do ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng tho¶ thuËn. Cßn ë §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc ®Òu cã v¨n phßng nhµ n­íc chuyªn tr¸ch vÒ bè trÝ lao ®éng vµ c¸c c«ng ty dÞch vô lao ®éng; møc l­¬ng, h×nh thøc tr¶ l­¬ng, tiÒn th­ëng, b¶o hiÓm lao ®éng vµ c¸c kho¶n bao cÊp kh¸c cña nhµ n­íc Trung Quèc ®èi víi ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc tÝnh trong Hîp ®ång lao ®éng theo quy ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý ®Æc khu). - VÒ ®Êt: Cã thêi h¹n miÔn tiÒn thuª ®Êt lµ 10 n¨m; cßn c¸c §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc ®èi víi xÝ nghiÖp sö dông c«ng nghÖ cao míi ®­îc miÔn 5 n¨m, gi¶m 50% trong n¨m tiÕp theo), gi¸ ®Êt th« cho c¸c ®èi t­îng sö dông chØ ë møc t­îng tr­ng, kh«ng c¨n cø vµo ngµnh nghÒ vµ môc ®Ých sö dông nh­ Trung Quèc. VÒ mét sè vÊn ®Ò kh¸c: VÒ c­ tró, h¶i quan, kiÓm tra biªn giíi viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ cïng mét vÊn ®Ò, qu¶n lý s©n bay, c¶ng, b­u chÝnh viÔn th«ng trong Khu kinh tÕ më Chu Lai quy ®Þnh râ rµng vµ cô thÓ vµ cã phÇn thuËn tiÖn h¬n Trung Quèc. 3. Mét sè chÝnh s¸ch trong dù th¶o ®Ò ¸n x©y dùng Khu kinh tÕ më Chu Lai t­¬ng tù nh­ §Æc khu kinh tÕ vµ khu th­¬ng m¹i tù do Trung Quèc (Nhãm chÝnh s¸ch míi phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ). * Tµi chÝnh, tiÒn tÖ: Qu¶n lý tiÒn tÖ trong khu phi thuÕ quan (c¸c quan hÖ giao dÞch gi÷a c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n víi nhau thùc hiÖn b»ng ®ång tiÒn tù do chuyÓn ®æi, hµng ho¸ th«ng th­êng phôc vô cho sinh ho¹t b»ng ®ång tiÒn cña n­íc chñ nhµ), cã thu thuÕ ®èi víi khu cã thuÕ quan vµ kh«ng thu thuÕ ®èi víi khu phi thuÕ quan. Thêi h¹n l­u kho kh«ng h¹n chÕ. *XuÊt nhËp c¶nh: Quy ®Þnh ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn cho ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo khu. (Thùc hiÖn chÕ ®é cÊp thÞ thùc nhËp c¶nh nhiÒu lÇn trong thêi h¹n gÊp ®«i quy ®Þnh hiÖn hµnh, ®­îc thùc hiÖn c¶ t¹i cöa khÈu nÕu kh«ng lÊy ®­îc t¹i c¬ quan ngo¹i giao. MiÔn thÞ thùc nhËp c¶nh vµo khu phi thuÕ quan cña Khu kinh tÕ më Chu Lai). *H×nh thøc doanh nghiÖp: §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi: cho phÐp thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn; doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng ®­îc chuyÓn sang doanh nghiÖp cæ phÇn t¹i Khu kinh tÕ më Chu Lai. * Quy ®Þnh nguån vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: Cho phÐp c¬ quan qu¶n lý ®­îc g÷i l¹i nguån thu ph¸t sinh trong khu 10 n¨m ®Çu, ®­îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trong vµ ngoµi n­íc, ®­îc sö dông nhiÒu nguån vèn kÓ c¶ vèn ngoµi n­íc. *Quy ®Þnh qu¶n lý x©y dùng vµ bÊt ®éng s¶n: §Òu thuËn lîi cho ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo khu nh­ doanh nghiÖp trong n­íc. (Cho phÐp c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc quyÒn kinh doanh bÊt ®éng s¶n, nhµ n­íc giao ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt ®èi víi tæ chøc kinh tÕ c¶ trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ph¸t triÓn c¸c Khu c«ng nghiÖp, Khu chÕ suÊt vµ ®« thÞ. ChÝnh phñ giao toµn bé ®Êt ®· quy ho¹ch ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn Khu kinh tÕ më mét lÇn cho c¬ quan qu¶n lý khu ®Ó c¬ quan nµy ®­îc quyÒn giao vµ cho thuª ®Êt víi tõng dù ¸n cô thÓ kh«ng ph©n biÖt quy m«, diÖn tÝch ®Êt. IV- Mét sè ®Ò suÊt, kiÕn nghÞ ®èi víi Khu kinh tÕ më Chu Lai: 1- Mét sè chÝnh s¸ch cã thÓ quy ®Þnh thªm * VÒ thuÕ: - Ngoµi c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i nh­ ®· dù kiÕn nªn ­u ®·i thªm cho c¸c doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ cao, tiªn tiÕn, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¨ng chi phÝ nghiªn cøu ®Çu t­ so víi n¨m tr­íc nh­ Trung Quèc. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu t­ néi ®Þa vµo khu kinh tÕ më b»ng thuÕ, quy ®Þnh thñ tôc tuËn lîi, dÔ dµng. - MiÔn gi¶m thuÕ h¬n n÷a cho ng­êi ViÖt Nam c­ tró ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo khu kinh tÕ kë Chu Lai. - MÆt kh¸c, cÇn quy ®Þnh chÆt h¬n vÒ hoµn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp khi t¸i ®Çu t­ (cã thÓ nh­ møc ­u ®·i cao nhÊt hiÖn nay lµ vèn t¸i ®Çu t­ ph¶i ®­îc sö dông 3 n¨m trë lªn míi ®­îc hoµn 100%). * VÒ chi phÝ: Cè g¾ng gi¶m chi phÝ ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp ë Khu kinh tÕ më Chu Lai: gi¸ ®iÖn, n­íc, c­íc viÔn th«ng, chi phÝ gi¶i phãng m¹t b»ng, chi phÝ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ®Õn hµng rµo c¸c doanh nghiÖp, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc cho thuª ®Êt, kh«ng ph¶i tr¶ bÊt kÓ c¸c kho¶n phÝ nµo khi xin quyÒn sö dông ®Êt. MÆt kh¸c quy ®Þnh vÒ gi¸ thuª ®Êt vµ thêi gian miÔn gi¶m tiÒn thuª ®Êt cÇn cã ­u tiªn h¬n cho c¸c doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ cao. * VÒ ng­êi lao ®éng: Khi ®i khái Khu kinh tÕ më Chu Lai còng ®­îc nhËn mét lÇn toµn bé sè tiÒn h­u trÝ t­¬ng øng víi thêi gian lµm viÖc t¹i ®ã. §ång thêi cã quy ®Þnh thªm vÒ møc ®é cÇn thiÕt tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ë Khu kinh tÕ më Chu Lai. * VÒ tµi chÝnh ng©n hµng: - Cho phÐp doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn trong khu kinh tÕ më Chu Lai. - C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam cã thÓ chÊp nhËn cho vay vèn trong n­íc cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn cë së b¶o l·nh cña c¸c cæ ®«ng n­íc ngoµi trong liªn doanh. Doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc vay ®ång tiÒn ViÖt Nam tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam nÕu cã thÕ chÊp b»ng ngo¹i tÖ hoÆc tµi s¶n cña ®èi t¸c n­íc ngoµi ë n­íc ngoµi. §¬n gi¶n ho¸ tèi ®a, tiÕn tíi b·i bá thñ tôc ®¨ng ký vµ phª chuÈn b¶o l·nh vay vèn b»ng ngo¹i tÖ nh­ Trung Quèc. Ngoµi ra, nÕu Quèc héi Trung Quèc th«ng qua dù th¶o luËt söa ®æi cã liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× ta còng nghiªn cøu ®Ó më thªm quyÒn ®­îc mua ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc ®Çu t­ n­íc ngoµi, qu¶n lý tµi chÝnh, s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc nµy theo h­íng th«ng tho¸ng nh­ Trung Quèc. * VÒ lÜnh vùc ®Çu t­: Cho phÐp Ban qu¶n lý Khu kinh tÕ më Chu Lai ®­îc lªn danh môc “C¸c doanh nghiÖp cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi” bÊt kÓ quy m« ®Çu t­ lµ bao nhiªu. C¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi thuéc lo¹i ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ cña Khu kinh tÕ më Chu Lai cã thÓ ®­îc miÔn gi¶m thuÕ h¬n n÷a. 2- Mét sè vÊn ®Ò cã thÓ më ra thªm trong Khu kinh tÕ më Chu Lai (coi ®©y lµ n¬i thÝ ®iÓm cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ). * CÇn t¹o ra sù b×nh ®¼ng cho mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong Khu kinh tÕ më Chu Lai, xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc vµ doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Doanh nghiÖp trong n­íc còng ®­îc miÔn gi¶m thuÕ, cã thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ suÊt nhËp khÈu, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ chuyÓn nh­îng vèn nh­ doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi. - Doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi: thñ tôc thµnh lËp ®¬n gi¶n, nhanh gän; ®­îc sù hç trî cña chÝnh phñ vÒ t­ vÊn ®µo t¹o, hç trî trùc tiÕp tõ ng©n s¸ch qua quü hç trî xuÊt khÈu, quü hç trî ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi nh÷ng dù ¸n thuéc lo¹i ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­. - ThuÕ thu nhËp cao ®èi víi ng­êi ViÖt Nam vµ ng­êi n­íc ngoµi cïng lµm trong khu kinh tÕ më nh­ nhau vÒ thuÕ suÊt vµ møc khëi ®iÓm thuÕ. * Cho phÐp miÔn tiÒn sö dông ®Êt giao cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ doanh nghiÖp trong n­íc ®Ó x©y dùng h¹ tÇng x· héi nh­ nhµ tËp thÓ, nhµ chung c­ cho thuª hoÆc b¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, c¸c lÜnh vùc kh¸m ch÷a bÖnh, gi¸o dôc ®µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc (hiÖn nay theo quy ®Þnh chung vÉn ph¶i nép tiÒn thuª ®Êt víi møc gi¸ thÊp nhÊt). Cho c«ng ty ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng h­ëng ­u ®·i cao nhÊt vÒ thuÕ, nhÊt lµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. * CÇn cã quy ®Þnh râ rµng, cô thÓ h¬n vÒ thñ tôc: ®¬n gi¶n ®èi víi hµng ho¸ tõ trong n­íc ®­a vµo khu phi thuÕ quan vµ ®¬n gi¶n ho¸ tèi ®a ®èi víi viÖc vay ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp t¹i Khu kinh tÕ më Chu Lai. Ban hµnh ®ång bé, kÞp thêi ngay c¬ chÕ ®Æt biÖt vÒ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n theo h­íng ®¬n gi¶n nhÊt, thuËn tiÖn nhÊt ¸p dông cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng thuéc Khu kinh tÕ më Chu Lai ®Ó t¹o sù hÊp dÉn, yªn t©m h¬n cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ®©y, nh­ng còng tr¸nh láng lÎo qu¸ dÉn ®Õn khã qu¶n lý sau nµy. Tãm l¹i: Trung Quèc ®· cã 13 n¨m ph¸t triÓn m« h×nh §KKT trong khi ®ã th× ViÖt Nam míi b¾t ®Çu x©y dùng khu kinh tÕ më ®Çu tiªn cña m×nh cho nªn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, sai lÇm. §Ó cã thÓ gi¶m thiÓu nh÷ng sai lÇm nµy ViÖt Nam cÇn ph¶i nghiªn cøu, häc hái thËt kü c¸c kinh nghiÖm cña Trung Quèc ®Æc biÖt lµ trong viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña khu kinh tÕ më. C¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch nµy cÇn quy ®Þnh râ rµng, vµ chi tiÕt h¬n n÷a. MÆt kh¸c, vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th× nh­ vËy nh­ng cßn vÊn ®Ò thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã nh­ thÕ nµo. §Ó x©y dùng ®­îc c¸c §KKT mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· ph¶i nç lùc rÊt nhiÒu trong viÖc tËn dông c¸c nguån lùc trong n­íc vµ nguån lùc n­íc ngoµi ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i ®Æt nÒn mãng cho c¸c ®Æc khu ph¸t triÓn. §èi víi ViÖt Nam chÝnh phñ còng cÇn cã mét sù quan t©m ®Æc biÖt ®èi víi viÖc x©y dùng khu KTM Chu Lai c¶ vÒ nh©n lùc vµ vËt lùc ®Ó khu KTM Chu Lai sím ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. KÕt luËn Nh­ vËy qua nghiªn cøu qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn th× §KKT lµ mét lo¹i h×nh ®Æc biÖt cña khu kinh tÕ tù do. Nã mang ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh khu kinh tÕ tù do vµ l¹i cã nh÷ng ­u viÖt næi bËt h¬n h¼n. Theo xu h­íng quèc tÕ hiÖn nay, c¸c khu kinh tÕ tù do ®· ®­îc sö dông nh­ mét biÖn ph¸p thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, vµ §KKT l¹i cã mét ­u thÕ h¬n h¼n so víi c¸c khu kinh tÕ tù do kh¸c trong thu hót ®Çu t­ c¶ trong vµ ngoµi n­íc. T¹i §KKT cã mét c¬ chÕ luËt - kinh tÕ rÊt thuËn lîi, hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Víi quy m« nh­ mét x· héi thu nhá, mét c¬ cÊu kinh tÕ ®a ngµnh phong phó, §KKT coi träng sù tù do vµ b×nh ®¼ng trong kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp. §KKT lµ m«i tr­êng kinh doanh tù do, hoµn toµn tu©n theo c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Víi nh÷ng ­u ®iÓm lín trong viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña §KKT nh­ vËy, cho nªn viÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông tèt m« h×nh §KKT vµo ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt, lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu trong c«ng cuéc CNH – H§H ®Êt n­íc vµ giao l­u kinh tÕ víi tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Kinh nghiÖm vÒ §KKT cña Trung Quèc ®· cho chóng ta nhiÒu bµi häc. Tõ chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cho tíi thùc tiÔn cuéc sèng cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu kh¶o nghiÖm nh­ c¸c vÊn ®Ò vÒ quy ho¹ch ®Þnh h­íng ch­a ®i tr­íc mét b­íc, ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng gÆp nhiÒu khã kh¨n, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ch­a ®ång bé, c«ng t¸c tiÕp thÞ vËn ®éng ®Çu t­ cßn chËm, thiÕu vèn ch­a huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc trong n­íc, ®µo t¹o nguån nh©n lùc ch­a theo kÞp víi nhu cÇu, tr×nh ®é ®ßi hái cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ch­a hÊp dÉn , cßn nhiÒu bÊt cËp … Trong khu«n khæ cña kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy chØ cã thÓ ®ãng gãp thªm mét phÇn nhá vµo viÖc x©y dùng lÝ thuyÕt vÒ c¸c khu kinh tÕ tù do, ®Æc biÖt lµ c¸c §KKT cña Trung Quèc, nªu ra mét sè , ch­a ph¶i lµ tÊt c¶, nh÷ng c¸ch lµm hay cña hä ®Ó häc tËp ¸p dông cho ViÖt Nam. Cuèi cïng, tuy cã nhiÒu thuËn lîi vµ khã kh¨n kh¸c nhau nh­ng chØ cÇn cã sù s¸ng suèt cña §¶ng, ®­êng lèi ®óng ®¾n cña Trung ­¬ng, sù gióp ®ì vÒ tµi chÝnh, kinh nghiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ céng víi lßng nhiÖt t×nh dèc søc cña nh©n d©n , chóng ta cã thÓ tin r»ng Khu kinh tÕ më cña ViÖt Nam còng sÏ thµnh c«ng kh«ng thua kÐm g× §KKT cña Trung Quèc hoÆc c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ sÏ gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn, nh©n d©n ViÖt Nam thÞnh v­îng . Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o TS. NguyÔn Minh Phong – “Kinh nghiÖm quèc tÕ trong x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c Khu c«ng nghiÖp vµ Khu chÕ xuÊt (Khu kinh tÕ tù do)” PTS NguyÔn Minh Sang “§Æc khu kinh tÕ Trung Quèc m« h×nh míi cÇn ®­îc nghiªn cøu thÝ ®iÓm t¹i ViÖt Nam” - T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ sè 31 “§¸nh gia vÒ chÝnh s¸ch §Æc khu kinh tÕ Trung Quèc” Tµi liÖu tham kh¶o cña World Bank. “C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c h×nh thøc ®Çu t­ vµ dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo §KKT Th©m QuyÕn vµ §KKT H¹ M«n – Trung Quèc” Phïng ThÞ HuÖ – c¸n bé nghiªn cøu, “§Æc khu kinh tÕ Trung Quèc vµ Khu chÕ xuÊt ë ViÖt Nam” Trung t©m nghiªn cøu Trung quèc, trung t©m KHXH vµ Nh©n v¨n quèc gia. “Mét sè ­u ®·i míi trong chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi cña Trung quèc” – Tµi liÖu khai th¸c trªn ®Þa chØ Internet cña Héi ®ång ph¸t triÓn mËu dÞch quèc tÕ Trung quèc NguyÔn Minh H¨ng: “ ViÖc thµnh lËp c¸c §KKT ë Trung Quèc” , t¹p chÝ nghiªn cøu Trung Quèc, trung t©m nghiªn cøu Trung Quèc, sè 5/ 1996 Cï Ngäc H­ëng: “ §Æc khu kinh tÕ cña Trung Quèc”, ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý trung ­¬ng, 1997 PTS. B¹ch Minh HuyÒn – Ph¹m M¹nh Th­êng: “M« h×nh §KKT Trung Quèc vµ nh÷ng bµi häc cho sù ph¸t triÓn §KKT ViÖt Nam”, th«ng tin phôc vô l·nh ®¹o, viÖn nghiªn cøu tµi chÝnh, Bé tµi chÝnh, sè 5 ®Õn sè 9 n¨m 1998. “ Kinh nghiÖm thÕ giíi vÒ ph¸t triÓn khu chÕ xuÊt vµ §KKT”, ViÖn kinh tÕ häc PTS. NguyÔn C«ng NghiÖp : “ §Æc khu Th©m QuyÕn – Nguyªn nh©n cña sù thµnh c«ng” T¹p chÝ Tµi chÝnh , sè th¸ng 10/1997 “ Tµi liÖu tæng hîp vÒ khu kinh tÕ tù do” ViÖn NCTC, Bé Tµi ChÝnh, 1997 “ Tµi liÖu vÒ §KKT” ViÖn nghiªn cøu kinh tÕ (Tµi liÖu biªn dÞch) “ B¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o s¸t §KKT Th©m QuyÕn” Bé tµi ChÝnh, 1997 Ng« V¨n §iÓm: “ C¸c KCN, KCX t¹i ViÖt Nam , thùc tr¹ng vµ c¸c chÝnh s¸ch ®ang ¸p dông” – Ban qu¶n lý c¸c KCN ViÖt Nam T¹p chÝ Con sè vµ sù kiÖn – c¸c sè 2 ®Õn 6 /2003 “ B¸o c¸o so¹n th¶o LuËt Khu C«ng nghiÖp” – Ban qu¶n lý c¸c KCN ViÖt Nam NghÞ ®Þnh sè 36/CP ngµy 24/4/1997 cña ChÝnh phñ vÒ ban hµnh Quy chÕ Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ suÊt, khu c«ng nghÖ cao 19. C«ng v¨n sè 07/KCN ngµy 16/6/1997 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc uû quyÒn cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cho c¸c Ban qu¶n lý khu chÕ suÊt, khu c«ng nghiÖp. 20. Th«ng t­ sè 04/BXD – KTQH ngµy 30/7/1997 cña Bé X©y dùng h­íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 36/CP ngµy 24/4/1997 cña ChÝnh phñ ®èi víi viÖc lËp, xÐt duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt, qu¶n lý x©y dùng theo quy ho¹ch vµ thÈm ®Þnh thiÕt kÕ kü thuËt c«ng tr×nh thuéc c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao 21. Th«ng t­ sè 162/TCHQ – TT ngµy 14/7/1997 cña Tæng côc H¶i quan h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 36/CP ngµy 24/4/1997 cña ChÝnh phñ vÒ ban hµnh Quy chÕ Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ suÊt, khu c«ng nghÖ cao. 22. C¸c trang Web vÒ c¸c Khu c«ng nghiÖp t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc 23. C¸c trang Web vÒ c¸c §KKT Trung Quèc. ._.