Giải pháp phát triển chứng khoán vốn Công ty giai đoạn hậu cổ phần hóa

- 1 - MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU 1 CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT 4 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ CHÖÙNG KHOAÙN VOÁN 4 1.1.1 KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CHÖÙNG KHOAÙN VOÁN 4 1.1.2 PHAÂN LOAÏI COÅ PHIEÁU NIEÂM YEÁT TREÂN TTCK 5 1.1.3 CHUÛ THEÅ NIEÂM YEÁT 5 1.1.4 ÑIEÀU KIEÄN NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU TREÂN TTCK VIEÄT NAM 7 1.1.5 QUY TRÌNH NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU TREÂN TTCK 8 1.2 PHAÂN TÍCH SÖÏ TÖÔNG TAÙC GIÖÕA CTYCP VAØ TTCK 10 THOÂNG QUA THÖÏC HIEÄN NIEÂM YEÁT 1.2.1 LÔÏI ÍCH VAØ RUÛI RO CUÛA MOÄT CTYCP THAM GIA NIEÂM YEÁT 10 1.2.1.1 Lôïi ích cuûa CTYCP khi tham gia nieâm yeát 10 1.2.1.2 Ruûi ro cuûa vieä nieâm yeát coå phieáu 12 1.2.2 THUAÄN LÔÏI VAØ BAÁT LÔÏI CUÛA TTCK KHI TIEÁP NHAÄN 14 NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU 1.2.2.1 Caùc taùc ñoäng thuaän lôïi 14 1.2.2.2 Caùc taùc ñoäng baát lôïi 15 1.3 BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM TÖØ CAÙC NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI 15 1.3.1 COÄNG HOAØ SEC 15 1.3.2 BA LAN 16 1.3.3 BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM CHO VIEÄT NAM 18 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 19 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOẠT ĐỘNG VÀ THAM GIA 20 NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁUCUÛA CAÙC COÂNG TY SAU COÅ PHAÀN HOÙA 2.1 THÖÏC TRAÏNG CUÛA CAÙC COÂNG TY SAU KHI COÅ PHAÀN HOAÙ 20 2.1.1 VEÀ TAØI CHÍNH 20 2.1.1.1 Söï taêng tröôûng veà quy moâ vaø keát caáu voán 20 2.1.1.2 Hieäu quaû hoaït ñoäng qua caùc chæ tieâu cô baûn 23 2.1.1.3 Caùc vaán ñeà taøi chính khaùc 27 2.1.2 VEÀ VAÁN ÑEÀ SÔÛ HÖÕU 28 2.1.3 VAÁN ÑEÀ QUAÛN TRÒ COÂNG TY 29 2.2 PHAÂN TÍCH TAÙC ÑOÄNG HAI CHIEÀU CUÛA VIEÄC NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU - 2 - TREÂN TTCK THÔØI GIAN QUA 30 2.2.1 ÑAËC TÍNH VAØ CAÙN CAÂN CUNG CAÀU CUÛA THÒ TRÖÔØNG 31 COÅ PHIEÁU THÔØI GIAN QUA 2.2.1.1 Ñaëc tính thò tröôøng coå phieáu Vieät Nam 31 2.2.1.2 Caùn caân cung caàu 34 2.2.2 ÑAËC ÑIEÅM, VAI TROØ VAØ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA 38 CAÙC CTYCP ÑANG NIEÂM YEÁT 2.2.2.1 Ñaëc ñieåm vaø hieäu quaû hoaït ñoäng 37 2.2.2.2 Vai troø caùc CtyCP treân TTCK 43 2.3 NGUYEÂN NHAÂN CAÙC CTYCP CHÖA THAM GIA NHIEÀU VAØO TTCK NIEÂM YEÁT 46 2.3.1 NGUYEÂN NHAÂN XUAÁT PHAÙT TÖØ BAÛN THAÂN NOÄI TAÏI CUÛA CAÙC DNNN CPH 46 2.3.2 NGUYEÂN NHAÂN TÖØ PHÍA CAÙC CÔ QUAN CHUÛ QUAÛN, 48 CAÙC BOÄ NGAØNH ÑÒA PHÖÔNG 2.3.3 DO CÔ CHEÁ CHÍNH SAÙCH VEÀ GAÉN CPH DNNN VÔÙI NIEÂM YEÁT 49 2.3.4 CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC 50 2.3.4.1 Do nhöõng quy ñònh cuûa nhaø nöôùc 50 2.3.4.2 Söï haáp daãn cuûa thò tröôøng OTC 51 2.3.4.3 Hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty chöùng khoaùn 52 2.3.4.4 Cheá ñoä keá toaùn kieåm toaùn 53 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 54 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN CHÖÙNG KHOAÙN VOÁN 55 CUÛA CAÙC CTY GIAI ÑOAÏN HAÄU COÅ PHAÀN HOAÙ 3.1 CÔ SÔÛ ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP 55 3.1.1 ÑÒNH HÖÔÙNG THÖÏC HIEÄN LOÄ TRÌNH NIEÂM YEÁT 55 CUÛA CAÙC CTYCP SAU CPH 3.1.2 CAÙC TAÙC ÑOÄNG NGOAÏI LÖÏC TAÏO SÖÙC EÙP 56 LEÂN VIEÄC NIEÂM YEÁT TREÂN TTCK CUÛA CAÙC CTYCP 3.1.2.1 Taùc ñoäng cuûa hoäi nhaäp 56 - 3 - 3.1.2.2 Söùc eùp taêng caàu coå phieáu nieâm yeát treân TTCK VN thôøi gian tôùi 58 3.1.2.3 Chuû tröông, chính saùch vaø phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc taïo thuaän lôïi 59 cho vieäc nieâm yeát 3.2 CAÙC GIAÛI PHAÙP THÖÏC HIEÄN 60 3.2.1 NHOÙM GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN VEÀ SOÁ LÖÔÏNG COÅ PHIEÁU NIEÂM YEÁT 60 3.2.1.1 Phaùt trieån coå phieáu nieâm yeát töø chöông trình coå phaàn hoaù 61 3.2.1.2 Phaùt trieån coå phieáu nieâm yeát töø chöông trình phaùt haønh 65 taêng voán cuûa caùc CtyNY 3.2.2 NHOÙM GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN VEÀ CHAÁT LÖÔÏNG COÅ PHIEÁU 65 3.2.2.1 Veà phaân phoái coå töùc 66 3.2.2.2 Veà quaûn trò coâng ty 67 3.2.3 NHOÙM CAÙC GIAÛI PHAÙP BOÅ TRÔÏ 71 3.2.3.1 Phaùt trieån maïng löôùi caùc coâng ty chöùng khoaùn 71 3.2.3.2 Xaây döïng heä thoáng coâng boá thoâng tin treân TTCK 73 3.2.3.3 Giaûi phaùp taùc ñoäng caàu ñeå kích cung 75 3.2.3.4 Ña daïng hoaù vaø taêng cöôøng cung caáp caùc saûn phaåm coù lieân quan ñeán 77 coå phieáu nieâm yeát 3.2.3.5 Kieän toaøn moâi tröôøng phaùp lyù vaø caùc chính saùch 78 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 80 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO - 4 - DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 1.1: So saùnh caùc chöùng khoaùn cuûa CtyCP 4 Baûng 1.2: So saùnh CtyCP noäi boä vaø CtyCP ñaïi chuùng 6 Baûng 1.3 : So saùnh ñaëc tính cuûa caùc nguoàn voán 11 Baûng 2.1 : Khaûo saùt caáu truùc voán coå ñoâng treân 387 DNNN CPH naêm 2000 21 Baûng 2.2: CtyCP coù voán nhaø nöôùc phaân theo quy moâ voán 21 Baûng 2.3 : Ñieàu tra 268 CtyCP coù voán nhaø nöôùc baùo caùo naêm 2004 24 Baûng 2.4 : Hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö bình quaân giai ñoaïn 2000 – 2003 25 Baûng 2.5 : Giaù trò voán hoaù cuûa thò tröôøng coå phieáu Vieät Nam 38 Baûng 2.6: Giaù trò thò tröôøng cuûa 10 loaïi coå phieáu haøng ñaàu 40 Baûng 2.7: Tình hình thöïc hieän KHKD 9 thaùng naêm 2006 taïi moät soá CtyNY 42 Baûng 2.8 : Dieãn bieán nieâm yeát coå phieáu töø naêm 2000 – 2006 43 Baûng 2.9 : Tình hình phaùt haønh coå phieáu boå sung ñeán 30/06/2006 44 Baûng 2.10 : Ñoái chieáu tieán trình CPH vaø thöïc hieän nieâm yeát 45 - 5 - DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC PHUÏ LUÏC I : DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT i PHUÏ LUÏC II: BAÛNG QUY MO NIEÂM YEÁT TOAØN THÒ TRÖÔØNG ÑEÂÁN 30/06/2006 ii PHUÏ LUÏC III: BAÛNG ÑAÙNH GIAÙ THÒ TRÖÔØNG NAÊM 2006 iii PHUÏ LUÏC IV: BAÛNG KEÁ HOAÏCH CPH DNNN GIAI ÑOAÏN 2006-2010 iv BAÛNG CÔ CAÁU DOANH NGHIEÄP 100% VOÁN NHAØ NÖÔÙC NAÊM 2010 iv PHUÏ LUÏC V: DANH SÁCH CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN THUỘC ĐỐI TƯỢNG NIÊM YẾT, ĐĂNG KÝ GIAO DỊCH, TẠI TRUNG TÂM GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN v DANH MUÏC CAÙC BIEÅU ÑOÀ & SÔ ÑOÀ Bieåu ñoà :Taêng tröôûng hieäu quaû kinh doanh 24 Bieåu ñoà : Cung caàu thò tröôøng coå phieáu naêm 2005 35 Bieåu ñoà : Cung caàu thò tröôøng coå phieáu 6 thaùng ñaàu naêm 2006 35 Sô ñoà töông quan cung caàu treân thò tröôøng coå phieáu 34 - 6 - MÔÛ ÑAÀU ™ Ñaët vaán ñeà Söï phaùt trieån khoâng khaùc gì moät chieác thang maø taát caû doanh nghieäp luoân phaûi tieán leân tìm cho mình moät vò trí toát hôn treân thöông tröôøng. Hoäi nhaäp kinh teá laøm cho moãi naác thang kia ngaøy caøng trôû neân cao hôn vaø chaät heïp hôn, nhöng löïc naâng hoå trôï cuõng maïnh hôn vaø ña daïng hôn. Moãi doanh nghieäp Vieät Nam, vôùi haønh trang cô baûn laø voán, con ngöôøi, coâng ngheä coøn nhoû beù, keùm coõi, thì giôø ñaây coù nhieàu cô hoäi hôn ñeå taän duïng vaø boå sung nguoàn löïc môùi cho töøng böôùc ñi leân cuûa mình trong cuoäc ñua chieám lónh thò phaàn ngaøy moät gay gaét. Thieáu voán ñaàu tö, moät vaán ñeà khoâng chæ cuûa rieâng caùc doanh nghieäp maø coøn cuûa toaøn boä neàn kinh teá Vieät Nam. Ñöùng tröôùc nhu caàu voán ñeå phaùt trieån trong hoäi nhaäp, moãi doanh nghieäp tuøy theo ñieàu kieän vaø quan ñieåm cuûa mình maø seõ coù caùch löïa choïn khaùc nhau. Vaø trong soá raát nhieàu phöông thöùc huy ñoäng voán nhö trích töø lôïi nhuaän giöõ laïi, vay ngaân haøng, phaùt haønh traùi phieáu … thì phöông thöùc baùn coå phaàn thoâng qua TTCK toû ra öu vieät nhaát vì quy moâ vaø thôøi gian laø khoâng haïn cheá. Tuy nhieân, hình thöùc huy ñoäng naøy chæ daønh cho caùc CtyCP. Caùc CtyCP Vieät Nam ñöôïc xem laø hình thöùc doanh nghieäp sinh sau ñeû muoän nhöng mang tính hieän ñaïi hôn caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Xeùt theo nguoàn goác, taïi Vieät Nam coù coâng ty ra ñôøi do töï laäp theo Luaät Doanh Nghieäp vaø do tieán trình coå phaàn hoùa. Ñeán nay chæ moät boä phaän thieåu soá caùc CtyCP ra ñôøi töø CPH taän duïng ñöôïc öu ñieåm huy ñoäng voán thoâng qua vieäc baùn coå phaàn treân TTCK. Ñoù laø moät thöïc traïng ñaùng buoàn cho taát caû caùc CtyCP, cho TTCK vaø cho toaøn boä neàn kinh teá Vieät Nam ñang ñoùi voán. Trong khi ñoù, moät löôïng tieàn dö xaøi coøn ñang “nguû yeân “ trong tuùi cuûa ngöôøi daân, khoâng phaûi vì hoï khoâng muoán ñoàng tieàn sinh lôøi maø do chöa coù moät löïc ñaåy ñuû maïnh ñeå ñöa hoï vaøo voøng quay ñaàu tö. Noùi - 7 - khaùc ñi, Vieät Nam ñang raát caàn coù moät chieác caàu noái giöõa caùc CtyCP ñi tìm voán vaø caùc caù nhaân ñi tìm cô hoäi ñaàu tö ñeå töø ñoù ñieàu tieát doøng voán vaän haønh hieäu quaû hôn. Ñaûm ñöông toát vai troø naøy khoâng ai gì khaùc hôn laø TTCK. Chöông trình CPH, vôùi nhöõng noå löïc khoâng ngöøng cuûa chaëng ñöôøng 15 naêm ñaõ mang laïi thaønh coâng nhaát ñònh trong hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa rieâng caùc CtyCP vaø cuûa neàn kinh teá noùi chung. Ñaêc bieät nhöõng CtyCP tham gia nieâm yeát sau CPH ñang coù nhöõng böôùc chuyeån mình tích cöïc vaø toû ra coù khaû naêng tham gia hoäi nhaäp hôn caû. Song nhöõng thaønh coâng naøy vaãn coøn quaù nhoû beù so vôùi yeâu caàu cuûa tieán trình hoäi nhaäp. Caùc CtyCP caàn theâm nhieàu voán hôn nöõa cho chieán löôïc phaùt trieån vöõng vaøng, cho vieäc taïo saûn phaåm vaø chieám lónh nhöõng thò phaàn toát hôn, taêng giaù trò vaø thu nhaäp … TTCK cuõng caàn nhieàu haøng hoùa hôn, nhaát laø nguoàn haøng coå phieáu nhaèm ñaùp öùng cho nhu caàu cuûa caùc doøng voán trong vaø ngoøai nöôùc. Ñaëc bieät laø nhöõng doøng voán quoác teá, chæ ñang chôø thò tröôøng voán Vieät Nam môû caùnh cöûa ñeå aäp vaøo. Vaán ñeà ñaët ra laø caàn ñaåy maïnh hôn nöõa chöông trình xaõ hoäi hoùa ñaàu tö, quoác teá hoùa ñaàu tö ñeå moïi ngöôøi daân, toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc cuøng tham gia vaøo phaùt trieån kinh teá Vieät Nam thoâng qua hình thöùc ñaàu tö coå phieáu. Vaø ñeà taøi “Giaûi phaùp phaùt trieån chöùng khoaùn voán coâng ty giai ñoaïn haäu coå phaàn hoaù ” ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán ñöa ra moät caùch nhìn toång quan veà loä trình vaø giaûi phaùp caàn thieát ñeå phaùt trieån nieâm yeát chöùng khoaùn cuûa caùc CtyCP Vieät Nam trong thôøi kyø hoäi nhaäp. ™ Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Trong boái caûnh TTCK Vieät Nam coøn thieáu nguoàn haøng coå phieáu nieâm yeát, coøn caùc CtyCP thì coù quy moâ voán nhoû beù, thieáu voán ñaàu tö, muïc tieâu ñeà taøi ñaët ra laø : ♦ Tìm hieåu taùc ñoäng cuûa vieäc nieâm yeát coå phieáu caùc CtyCP vôùi baûn thaân doanh nghieäp, vôùi TTCK vaø vôùi neàn kinh teá. - 8 - ♦ Khaûo saùt thöïc traïng hoaït ñoäng vaø tham gia nieâm yeát cuûa caùc CtyCP sau coå phaàn hoùa . ♦ Xaây döïng caùc nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån loä trình nieâm yeát cuûa caùc CtyCP giai ñoaïn haäu CPH. ™ Ñoái töôïng vaø phaïm vi cuûa ñeà taøi Ñoái töôïng: ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu giaûi phaùp phaùt trieån chöùng khoaùn voán ñeå taøi trôï nguoàn taøi chính cho caùc CtyCP sau CPH môû roäng ñaàu tö saûn xuaát, taêng khaû naêng caïnh tranh trong hoäi nhaäp. Phaïm vi : nghieân cöùu treân boä phaän caùc CtyCP sau coå phaàn hoùa vaø vieäc nieâm yeát coå phieáu treân thò tröôøng nieâm yeát chính thöùc. ™ Nhöõng noäi dung nghieân cöùu ñeà taøi taäp trung laøm roõ ♦ Caùc lôïi ích vaø ruûi ro ñoái vôùi CtyCP khi tham gia nieâm yeát coå phieáu. ♦ Khaûo saùt thöïc traïng hoaït ñoäng vaø nieâm yeát cuûa caùc CtyCP sau CPH. ♦ Xaùc ñònh vaø tìm hieåu nguyeân nhaân cuûa nhöõng khoù khaên, haïn cheá cuûa caùc CtyCP trong vieäc tham gia thò tröôøng coå phieáu. ♦ Ñaùnh giaù vaø döï baùo caùc taùc ñoäng leân vieäc tham gia nieâm yeát cuûa caùc CtyCP. ♦ Xaây döïng caùc giaûi phaùp thöïc hieän. ™ Phöông phaùp nghieân cöùu : Ñeà taøi keát hôïp caùc phöông phaùp nhö: Phöông phaùp toång hôïp, choïn loïc nguoàn soá lieäu, thoâng tin thöù caáp töø caùc taïp chí, saùch vaø taøi lieäu chuyeân ngaønh…. vaø phöông phaùp duy vaät bieän chöùng. Beân caïnh ñoù vieäc nghieân cöùu cuõng thöïc hieän töø nhöõng kinh nghieäm trong coâng taùc, töø nhöõng khaûo saùt yù kieán cuûa moät soá ngöôøi coù lieân quan ñeán lónh vöïc CPH vaø TTCK. - 9 - CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ CHÖÙNG KHOAÙN VOÁN 1.1.1. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CHÖÙNG KHOAÙN VOÁN Chöùng khoaùn voán laø moät teân goïi khaùc cuûa coå phieáu thöôøng do CtyCP phaùt haønh, laø moät chöùng thö minh chöùng quyeàn sôû höõu coå phaàn cuûa moät coå ñoâng ñoái vôùi coâng ty. Nhaø ñaàu tö sôû höõu chöùng khoaùn voán seõ thu veà ñöôïc coå töùc vaø gia taêng giaù trò coå phieáu khi coâng ty kinh doanh coù laõi vaø phaùt trieån toát. Theo nghóa chung nhaát, chöùng khoaùn coù theå ñöôïc hieåu laø moät loaïi taøi saûn ñöôïc sôû höõu vaø mua ñi baùn laïi. Söï toàn vong vaø giaù trò cuûa taøi saûn chöùng khoaùn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo nieàm tin vaø ñoä nhaïy caûm cuûa nhaø ñaàu tö. Chöùng khoaùn cuûa moät CtyCP ñöôïc phaân laøm 2 loaïi : + Chöùng khoaùn voán coøn goïi laø coå phieáu thöôøng + Chöùng khoaùn nôï coøn goïi laø traùi phieáu coâng ty Baûng 1.1 So saùnh caùc chöùng khoaùn cuûa CtyCP Noäi dung Traùi phieáu Coå phaàn öu ñaõi Coå phaàn thöôøng Thôøi haïn Toái ña 30 naêm - - Quyeàn treân phieáu Khoâng Khoâng Coù Öu tieân thu hoài Thöù 1 Thöù 2 Thöù 3 Ruûi ro Ít ruûi ro Ruûi ro töông ñoái Ruûi ro cao Thu nhaäp Coá ñònh Coá ñònh Coå töùc vaø phaàn taêng/giaûm giaù trò coå phieáu Tính thanh khoaûn thaáp thaáp cao 1.1.2. PHAÂN LOAÏI COÅ PHIEÁU NIEÂM YEÁT TREÂN TTCK ♦ Coå phieáu thu nhaäp (income stocks) : loaïi coå phieáu naøy traû coå töùc khaù cao, ñöôïc nhaø ñaàu tö xem nhö nguoàn thu nhaäp chính vaø ít khi muoán baùn. Ñaây thöôøng laø coå phieáu cuûa caùc ngaønh tieän ích. - 10 - ♦ Coå phieáu phaåm chaát cao (blue-chip stocks): laø coå phieáu cuûa caùc coâng ty lôùn, phaùt trieån maïnh vaø coù uy tín, vò theá vöõng chaéc treân thöông tröôøng. Coå töùc cuûa loaïi naøy thöôøng khoâng cao vaø möùc giaù töông ñoái oån ñònh so vôùi bieán ñoäng cuûa thò tröôøng. ♦ Coå phieáu taêng tröôûng (growth stocks): phaùt haønh bôûi caùc coâng ty treû, naêng ñoäng vôùi tyû leä taêng tröôûng cao hôn möùc trung bình ngaønh. Ít khi traû coå töùc hoaëc chæ traû töôïng tröng do nguoàn lôïi nhuaän ñöôïc giöõ laïi ñeå taùi ñaàu tö môû roäng. Ñaây laø loaïi coå phieáu coù ruûi ro cao ñoàng thôøi trieån voïng taêng giaù cuõng cao. ♦ Coå phieáu chu kyø (cyclical stocks): laø loaïi coå phieáu coù ñoä nhaïy caûm bieán ñoäng theo xu theá chung cuûa neàn kinh teá theo kieåu “nöôùc leân thì thuyeàn leân“. Nhaø ñaàu tö vaøo nhoùm coå naøy khaù nhaïy caûm vôùi nhöõng bieán ñoäng, coù khaû naêng döï lieäu vaø haønh ñoäng sôùm ñeå kieám lôïi hay töï veä. Ñieàu naøy daãn ñeán giaù cuûa caùc coå phieáu naøy luoân ñaït möùc cao hay thaáp tröôùc khi chuùng thöïc söï phaûi xaûy ra theo bieán ñoäng kinh teá. ♦ Coå phieáu phoøng thuû (defensive stocks): daønh cho nhöõng nhaø ñaàu tö thích söï “bình an”, do chuùng coù xu höôùng oån ñònh tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, ñaëc bieät höõu ích ñoái vôùi caùc côn suy thoaùi, buø laïi khaû naêng taêng giaù cuûa chuùng cuõng thaáp. Coå phieáu naøy thöôøng do coâng ty thuoäc caùc ngaønh cô baûn nhö thöïc phaåm, thöùc uoáng, döôïc phaåm, daàu khí … 1.1.3. CHUÛ THEÅ NIEÂM YEÁT Theo moâ hình caáu thaønh voán thì taát caû caùc CtyCP ñeàu coù khaû naêng saûn suaát ra chöùng khoaùn. Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû caùc loaïi chöùng khoaùn cuûa CtyCP ñeàu ñöôïc nieâm yeát treân TTCK. Thoâng thöôøng CtyCP ñöôïc phaân laøm: CtyCP coå phaàn noäi boä vaø CtyCP ñaïi chuùng. - 11 - Baûng 1.2: So saùnh CtyCP noäi boä vaø CtyCP ñaïi chuùng CtyCP noäi boä (private corporation) CtyCP ñaïi chuùng (Publicly corporation) 1. Tính thanh khoaûn cuûa coå phieáu thaáp 2. Chuû sôõ höõu thöôøng khieâm luoân vai troø quaûn lyù ñieàu haønh, quyeàn lôïi cuûa hoï gaén chaët vôùi coâng ty 3. Khoâng theå phaùt haønh theâm coå phaàn ñeå taêng voán vì quyeàn sôõ höõu bò giôùi haïn vôùi soá ít coå ñoâng. Hôn nöõa, neáu phaùt haønh theâm coå phaàn coù theå laøm taêng soá coå ñoâng leân ñeán möùc trôû thaønh moät CtyCP ñaïi chuùng 4. Khoâng phaûi minh baïch taøi chính vaø baùo caùo taøi chính ñònh kyø ra thò tröôøng 5. Khoâng phaûi toán chi phí cho vieäc coâng boá thoâng tin vaø thöïc hieän baùo caùo taøi chính . 1. Tính thanh khoaûn cuûa coå phieáu cao 2. Ngöôøi ñieàu haønh coù theå baùn coå phaàn cuûa hoï 3.Coù theå taêng voán baèng caùch phaùt haønh theâm coå phaàn 4.Phaûi minh baïch taøi chính vaø thöïc hieän coâng boá caùc baùo caùo taøi chính ñònh kyø 5. Toán chi phí cho vieäc coâng boá thoâng tin vaø thöïc hieän baùo caùo taøi chính (chi phí keá toaùn kieåm toaùn, luaät sö, caùc chí phí caù nhaân khaùc…) Do ñöôïc toå chöùc quy moâ vaø taäp trung, khaû naêng vaø cô hoäi tham gia cuûa quaàn chuùng luoân môû roäng, caùc CtyCP ñaïi chuùng laø chuû theå duy nhaát ñöôïc nieâm yeát coå phieáu . Rieâng ôû TTCK Vieät Nam, khaû naêng nieâm yeát khaùc nhau giöõa caùc CtyCP coù nguoàn goác hình thaønh khaùc nhau: o CtyCP thaønh laäp theo Luaät doanh nghieäp : coå ñoâng thöôøng laø nhöõng ngöôøi thaân quen, tin töôûng, hoaït ñoäng mang tính chaát nhoû leû vaø coù taâm lyù khoâng muoán chia seõ quyeàn lôïi, hoï khoâng quan taâm hoaëc khoâng ñuû ñieàu kieän tham gia nieâm yeát. o CtyCP coù voán ÑTNN: thöôøng laø nhöõng doanh nghieäp coù quy moâ lôùn, hoaït ñoäng hieäu quaû. Nhöõng CtyCP naøy coù ñuû tieâu chuaån nieâm yeát nhöng do do TTCK chöa ñuû haáp daãn, neân hoï chöa quan taâm tham gia nieâm yeát. o CtyCP ra ñôøi töø quaù trình CPH. - 12 - Khaùi nieäm coå phaàn hoaù chæ laø moät phaàn trong “ tö nhaân hoaù” , khaùi nieäm naøy gaén vôùi vieäc cho ra ñôøi moät CtyCP vaø nhaø nöôùc thöïc hieän trao moät phaàn hay toaøn boä vieäc saûn xuaát moät loaïi haøng hoaù hay cung öùng moät loaïi dòch vuï veà tay CtyCP ñoù. Theo muïc tieâu cuûa chöông trình CPH vaø loä trình nieâm yeát caùc CtyCP loaïi naøy hieän ñang ñoùng vai troø laø chuû theå chính treân thò tröôøng coå phieáu Vieät Nam. 1.1.4. ÑIEÀU KIEÄN NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU TREÂN TTCK VIEÄT NAM Nhaø ñaàu tö quyeát ñònh mua moät loaïi coå phieáu naøo ñoù nghóa laø hoï kyø voïng vaøo lôïi ích thu veà trong töông lai. Khi nieâm yeát, coå phieáu seõ tham gia löu haønh treân TTCK, nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cho nhaø ñaàu tö, cuõng nhö uy tín thò tröôøng, caùc coå phieáu naøy seõ ñöôïc choïn loïc veà maët “söùc khoûe” vaø “trieån voïng. Ñieàu naøy cuõng lyù giaûi vì sao caùc ñieàu kieän nieâm yeát thöôøng quan taâm ñeán lòch söû hoaït ñoäng, lôïi nhuaän thu veà, quy moâ coå phaàn vaø soá löôïng coå ñoâng. Khoâng ngoaøi nhöõng noäi dung treân, caùc quy ñònh veà ñieàu kieän nieâm yeát coå phieáu treân TTCK nhö sau : ¾ Laø CtyCP coù voán ñieàu leä ñaõ goùp taïi thôøi ñieåm xin caáp pheùp nieâm yeát toái thieåu töø 5 tyû ñoàng trôû leân, tính theo giaù trò soå saùch. ¾ Coù tình hình taøi chính laønh maïnh, trong ñoù khoâng coù caùc khoaûn nôï phaûi traû quaù haïn treân 1 naêm; hoaøn thaønh caùc nghóa vuï taøi chính vôùi nhaø nöôùc vaø ngöôøi lao ñoäng trong coâng ty. Ñoái vôùi toå chöùc tín duïng vaø toå chöùc taøi chính phi ngaân haøng, tình hình taøi chính ñöôïc ñaùnh giaù theo caùc quy ñònh cuûa cô quan quaûn lyù chuyeân ngaønh. ¾ Coù lôïi nhuaän sau thueá trong 02 naêm lieân tuïc lieàn tröôùc naêm xin pheùp nieâm yeát laø soá döông, ñoàng thôøi khoâng coù loã luõy keá tính ñeán thôøi ñieåm xin caáp pheùp nieâm yeát. ¾ Ñoái vôùi doanh nghieäp thöïc hieän chuyeån ñoåi thaønh CtyCP, thôøi gian 2 naêm lieân tuïc coù laõi lieàn tröôùc naêm xin pheùp nieâm yeát laø bao goàm caû thôøi gian tröôùc khi chuyeån ñoåi. - 13 - Ñoái vôùi DNNN CPH vaø nieâm yeát ngay treân thò tröôøng chöùng khoaùn trong voøng 01 naêm sau khi thöïc hieän chuyeån ñoåi, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa naêm lieàn tröôùc naêm xin pheùp phaûi coù laõi. ¾ Caùc coå ñoâng laø thaønh vieân HÑQT, Ban giaùm ñoác, Ban Kieåm soùat cuûa coâng ty phaûi cam keát naém giöõ ít nhaát 50% soá coå phieáu do mình sôû höõu trong thôøi gian 03 naêm, keå töø ngaøy nieâm yeát, khoâng tính soá coå phieáu thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc do caùc caù nhaân treân ñaïi dieän naém giöõ. Quy ñònh naøy khoâng aùp duïng cho caùc coâng ty ñaõ nieâm yeát tröôùc ñaây. ¾ Toái thieåu 20% voán coå phaàn cuûa coâng ty do ít nhaát 50% coå ñoâng ngoøai toå chöùc phaùt haønh naém giöõ. Ñoái vôùi coâng ty coù voán coå phaàn töø 100 tyû ñoàng trôû leân thì tyû leä naøy toái thieåu laø 15% voán coå phaàn . 1.1.5. QUY TRÌNH NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU TREÂN TTCK ™ Quy trình keát hôïp CPH DNNN vôùi nieâm yeát/ ñaêng kyù giao dòch coå phieáu treân caùc TTGDCK, goàm : Böôùc 1: Ra quyeát ñònh CPH DNNN gaén vôùi NY/ÑKDG taïi TTGDCK. Böôùc 2 : Chuaån bò hoà sô taøi lieäu vaø toå chöùc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. Böôùc 3 : Xaây döïng phöông aùn vaø thöïc hieän CPH . Böôùc 4 : Hoaøn thieän caùc thuû tuïc chuyeån ñoåi doanh nghieäp vaø nieâm yeát/ giao dòch ™ Quy trình keát hôïp vieäc baùn coå phaàn nhaø nöôùc taïi caùc doanh nghieäp ñaõ CPH vôùi nieâm yeát/ ñaêng kyù giao dòch coå phieáu treân caùc TTGDCK, goàm : Böôùc 1 : Cô quan ñaïi dieän chuû sôû höõu phaàn voán nhaø nöôùc taïi caùc coâng ty löïa choïn vaø quyeát ñònh baùn coå phaàn . Böôùc 2 : Trieäu taäp ñaïi hoäi coå ñoâng ñeå thoâng qua quyeát ñònh baùn coå phaàn vaø bieåu quyeát thoâng qua vieäc NY/ÑKGD. Böôùc 3 : Chuaån bò hoà sô, xaùc ñònh giaù trò coå phaàn vaø phöông aùn baùn coå phaàn ra coâng chuùng. - 14 - Böôùc 4 : Coâng ty xin nieâm yeát phaûi kyù hôïp ñoàng tö vaán nieâm yeát chöùng khoaùn vôùi moät CtyCK. Böôùc 5 : Göûi hoà sô xin nieâm yeát leân Boä taøi chính hoaëc hoà sô ÑKGD leân TTGDCK. Böôùc 6 : Thöïc hieän coâng boá thoâng tin theo quy ñònh tröôùc khi thöïc hieän baùn coå phaàn . Böôùc 7 : Noäp boå sung caùc taøi lieäu coøn thieáu cho Boä taøi chính/TTGDCK sau khi keát thuùc ñôït phaùt haønh . Böôùc 8 : Sau khi nhaän Giaáy pheùp NY/ÑKGD coâng ty laøm thuû tuïc ñaêng kyù nieâm yeát, löu kyù coå phaàn vaø giao dòch. ™ Quy trình nieâm yeát coå phieáu chung 1.2. PHAÂN TÍCH SÖÏ TÖÔNG TAÙC GIÖÕA CTYCP VAØ TTCK THOÂNG QUA THÖÏC HIEÄN NIEÂM YEÁT Söï toàn taïi, hoaït ñoäng vaø phaùt trieån cuûa CtyCP nieâm yeát ñaûm baûo neàn taûng cho TTCK phaùt trieån vaø ngöôïc laïi TTCK vaän haønh hieäu quaû seõ taïo ñieàu kieän cho caùc Khaûo saùt vaø laäp hoà sô nieâm yeát UBCK vaø caùc boä ngaønh lieân quan pheâ duyeät hoà sô Xaây döïng danh saùch nhaø ñaàu tö vaø tieáp caän nhaø ñaàu tö tieàm naêng Ñaêng kyù nieâm yeát coå phieáu ( sau khi ñuôïc caáp pheùp nieâm yeát) Löu kyù chöùng khoaùn Coâng boá thoâng tin - 15 - CtyCP huy ñoäng voán thuaän lôïi deã daøng, taïo cô cheá giaùm saùt töï ñoäng, thuùc ñaåy caùc CtyCP hoaït ñoäng toát hôn. 1.2.1. LÔÏI ÍCH VAØ RUÛI RO CUÛA MOÄT CTYCP THAM GIA NIEÂM YEÁT 1.2.1.1. Lôïi ích cuûa CtyCP khi tham gia nieâm yeát treân ttck ™ Tieáp caän nguoàn cung voán môùi Coù theå noùi, trong kinh doanh voán laø ñieàu kieän tröôùc tieân ñeå moät doanh nghieäp baét ñaàu cho moïi hoaït ñoäng. Vaø noùi veà voán thì khoâng rieâng gì caùc doanh nghieäp maø caû neàn kinh teá Vieät Nam luoân ôû tình traïng thieáu voán vaø caàn voán. Tröôùc khi coù TTCK, nguoàn hoå trôï voán cho caùc doanh nghieäp chuû yeáu laø vay ngaân haøng gaén vôùi moät chi phí laõi nhaát ñònh. Tín duïng ngaân haøng luùc naøy laø hình thöùc huy ñoäng vaø taïo voán cô baûn nhaát. Nhöng vôùi söï phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng hoäi nhaäp, tín duïng ngaân haøng khoâng ñuû khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu voán cho doanh nghieäp. TTCK xuaát hieän laø moät taát yeáu nhaèm ñaùp öùng kòp thôøi nguoàn cung voán cho doanh nghieäp , ñoàng thôøi giaûm bôùt söï phuï thuoäc cuûa doanh nghieäp vaøo ngaân haøng. ÔÛ Vieät Nam, ngaøy 20/07/2000 ñaùnh daáu söï chaøo ñôøi cuûa TTCK Vieät Nam. Töø ngaøy ñoù ñeán nay, TTCK ñaõ song haønh cuøng vôùi heä thoáng NHTM trong vieäc huy ñoäng vaø cung öùng voán cho neàn kinh teá. TTCK laø phöông tieän huy ñoäng voán hieäu quaû vì : • Nguoàn cung phong phuù vaø khoái löôïng cung lôùn (tieát kieäm cuûa daân cö vaø caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc ). • Cô caáu nguoàn voán seõ an toaøn hôn vôùi vieäc giaûm tyû leä nôï treân toång taøi saûn ( so vôùi ngaân haøng) vaø coâng ty khoâng phaûi gaùnh aùp löïc traû nôï. • Neáu coâng ty coù phöông aùn kinh doanh khaû thi vaø haáp daãn, thì khaû naêng doanh nghieäp huy ñoäng ñöôïc voán vôùi chi phí reû hôn so vôùi hình thöùc ñi vay voán ngaân haøng - 16 - Baûng 1.3 : So saùnh ñaëc tính cuûa caùc nguoàn voán Loaïi voán Nguoàn cung Thôøi gian söû duïng voán Chi phí Quy moâ Lôïi nhuaän coâng ty Baûn thaân coâng ty Tuyø thuoäc baûn thaân coâng ty Lôïi nhuaän Phuï thuoäc khaû naêng cuûa coâng ty Vay ngaân haøng Caùc NHTM Ngaén haïn Daøi haïn Laõi vay Phuï thuoäc theo ñaùnh giaù cuûa ngaân haøng Phaùt haønh traùi phieáu Moïi thaønh phaàn daân cö Daøi haïn Laõi traùi phieáu coá ñònh Phuï thuoäc vaøo tính caïnh tranh cuûa laõi suaát TP Phaùt haønh coå phieáu Moïi thaønh phaàn daân cö Khoâng giôùi haïn Chi phí phaùt haønh coå töùc Phuï thuoäc vaøo quy luaät cung caàu cuûa TTCK ™ Taïo aùp löïc buoäc doanh nghieäp phaûi tieán boä Do TTCK phaûn aùnh moät caùch khaùch quan hoaït ñoäng cuõng nhö tình traïng nôï cuûa doanh nghieäp, neân noù coù khaû naêng thuùc ñaåy doanh nghieäp phaûi chuyeân nghieäp hoùa caùc hoïat ñoäng kinh doanh, naâng cao coâng ngheä vaø chaát löôïng saûn phaåm, ñoåi môùi phöông thöùc quaûn lyù. Vaø TTCK vôùi nhöõng ñoøi hoûi khaéc khe, vôùi söï giaùm saùt vaø ñaùnh giaù töøng böôùc ñi moät seõ giuùp doanh nghieäp töï hoaøn thieän mình, tieán tôùi hình thaønh taùc phong kinh doanh quoác teá. ™ Laø moät taám göông ñeå doanh nghieäp soi mình Khi tham gia TTCK, giaù caû coå phieáu ñöôïc xem nhö laø phong vuõ bieåu cho tình traïng söùc khoeû cuûa coâng ty, phaûn aùnh nieàm tin cuûa nhaø ñaàu tö vaøo coå phieáu ñoù. Loaïi boû caùc taùc ñoäng ngoaøi taàm kieåm soaùt (bieán ñoäng kinh teá, chính trò , nhöõng tin ñoàn sai leäch, …) thì söï taêng giaù coå phieáu theå hieän söùc caïnh tranh, toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng ty gia taêng, höùa heïn moät söï phaùt trieån khaû quan vôùi lôïi nhuaän phaân phoái cao. Traùi laïi söï giaûm giaù cuûa caùc coå phieáu cho thaáy loøng tin cuûa nhaø ñaàu tö bò suït giaûm ñoái vôùi tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty, cuõng laø döï baùo moät töông lai khoâng khaû quan ñoái vôùi doanh nghieäp. - 17 - ™ Laø phöông tieän taïo laäp thöông hieäu Tham gia nieâm yeát treân TTCK, teân tuoåi coâng ty ñöôïc quaûng baù roäng raõi, uy tín vaø vò theá cuûa doanh nghieäp cuõng ñöôïc naâng cao. Veà laâu daøi, ñieàu naøy seõ giuùp cho doanh nghieäp deã daøng hôn vaø ít toán chi phí hôn trong vieäc huy ñoäng voán qua phaùt haønh taêng coå phieáu hay traùi phieáu, hoaëc vay voán ngaân haøng. Beân caïnh ñoù, moái quan taâm cuûa coâng chuùng cuõng taïo hieäu öùng thuùc ñaåy ban laõnh ñaïo coâng ty chaêm lo giöõ gìn thöông hieäu vaø naâng cao hieäu quaû quaûn lyù. 1.2.1.2. Ruûi ro cuûa vieäc nieâm yeát coå phieáu ¾ Ruûi ro caïnh tranh : Coâng ty tham gia nieâm yeát thì caùc bí quyeát kinh doanh seõ deã bò loä khi thöïc hieän yeâu caàu coâng boá coâng khai caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh treân TTCK, aùp löïc veà taêng tröôûng vaø chi traû coå töùc, aùp löïc veà quaûn trò doanh nghieäp, baùo caùo kieåm toaùn ngaët ngheøo. Nhöõng ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán vieäc hình thaønh vaø ra quyeát ñònh chieán löôïc cuûa coâng ty, caùc CtyNY seõ phaûi ñöùng ngoaøi saùng trong khi caùc ñoái thuû caïnh tranh laïi ôû “vuøng toái”. Hôn nöõa, tham gia vaøo TTCK, caùc coâng ty nieâm yeát phaûi ñöông ñaàu vôùi caïnh tranh treân hai maët : thò phaàn saûn phaåm dòch vuï vaø thò phaàn huy ñoäng voán. ¾ Ruûi ro thoâng tin sai leäch : ñaây laø ruûi ro lieân quan ñeán ñoä nhaïy caûm cuûa giaù coå phieáu ñoái vôùi luoàng thoâng tin. Moät thoâng tin tieâu cöïc ñöôïc lan truyeàn seõ laäp töùc daãn ñeán söï bieán ñoäng suït giaù coå phieáu, keùo theo laø söï giaûm giaù trò thò tröôøng vaø maát uy tín cuûa doanh nghieäp. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra nhanh hôn vieäc cô quan quaûn lyù ñieàu tra tính thöïc giaû cuûa doøng thoâng tin. ¾ Ruûi ro khueách ñaïi : trong tröôøng hôïp coâng ty laâm vaøo tình hình kinh doanh toài teä, khoù coù khaû naêng traû laõi, coå töùc cho caùc khoaûn nôï hoaëc ñaàu tö khoâng hieäu quaû. Do yeâu caàu cuûa coâng boá thoâng tin treân TTCK, aùp löïc ñoái vôùi coâng ty trong tröôøng hôïp naøy seõ naëng neà hôn raát nhieàu so vôùi moät doanh nghieäp khoâng nieâm yeát. Chaúng haïn, giaù coå phieáu giaûm do baùn thaùo, ñoøi nôï cuûa chuû nôï … - 18 - ¾ Ruûi ro bò thaâu toùm bôûi caùc coå ñoâng ngoaøi. Do vieäc nieâm yeát taát seõ daãn ñeán phaân taùn quyeàn sôû höõu vaø taïo ra nguy cô coå ñoâng saùng laäp bò maát quyeàn kieåm soaùt do hoaït ñoäng thoân tín. Vôùi nhöõng CtyCP ra ñôøi töø quaù trình CPH, ñieàu naøy xaûy ra thöôøng xuaát phaùt töø söï chuyeån dòch coå phieáu lôùn cuûa ngöôøi lao ñoäng ra beân ngoaøi do taùc ñoäng taêng giaù. Khi CPH, ngöôøi lao ñoäng luoân ñöôïc mua moät tyû leä coå phieáu nhaát ñònh theo giaù öu ñaõi, khi giaù taêng hoï thöôøng deã daøng baùn coå phieáu cuûa mình ñeå thu lôïi. Ñieàu naøy daãn ñeán tình traïng thu gom coå phieáu cuûa vaøi caù nhaân, toå chöùc. Coù khi soá coå phieáu lôùn ñuû ñeå hoï thaønh chuû nhaân thöïc söï cuûa doanh nghieäp. Ñieàu naøy coù theå taïo ra nguy cô maát thöông hieäu, maát vieäc laøm ngöôøi lao ñoäng, vaø voâ hieäu hoùa taùc duïng cuûa phaàn voán nhaø nöôùc hoå trôï cho ngöôøi lao ñoäng mua coå phieáu vôùi giaù öu ñaõi trong tieán trình CPH. ¾ Ruûi ro veà phaùp luaät: Ngoaøi vieäc phaûi tuaân thuû quy ñònh phaùp luaät chung veà vieäc kinh doanh, CtyNY coøn phaûi tuaân thuû luaät chöùng khoaùn vaø TTCK. Trong khi heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam ñang trong giai ñoïan hoøan thieän vaø boå sung, nhaát laø phaùp luaät veà chöùng khoaùn vaø TTCK. Moät söï thay ñoåi trong caùc quy ñònh seõ ít nhieàu taùc ñoäng ñeán doanh nghieäp . ¾ Ruûi ro gia taêng chi phí : vieäc nieâm yeát laø gia taêng chi phí cuûa caùc CtyCP nhö chi phí baûo laõnh, tö vaán phaùp luaät, in aán, kieåm toaùn, nieâm yeát … Haèng naêm, coâng ty coøn phaûi chòu theâm caùc khoaûn chi phí kieåm toaùn baùo caùo taøi chính, chi phí chuaån bò hoà sô noäp cho caùc cô quan quaûn lyù höõu quan vaø chi phí coâng boá thoâng tin ñònh kyø. ¾ Ruûi ro thò tröôøng : Ruûi ro do quy moâ voán nhoû vaø ñoä thanh khoaûn thaáp cuûa thò tröôøng môùi noåi, daãn ñeán TTCK môùi noåi chòu aûnh höôûng nhieàu caùc haønh vi öùng xöû cuûa caùc toå - 19 - chöùc ñaàu tö quoác teá, khi caùc toå chöùc naøy thay ñoåi danh muïc ñaàu tö gaây taùc ñoäng taêng vaø gia._.ûm giaù coå phieáu . Ruûi ro do tính nhaïy caûm cuûa thò tröôøng môùi noåi vôùi caùc taùc ñoäng beân ngoaøi nhö giaù caû nguyeân lieäu thay ñoåi, giaù daàu bieán ñoäng , laõi suaát , laïm phaùt. Ruûi ro do söï phuï thuoäc cuûa caùc thò tröôøng môùi noåi vaøo moät soá CtyNY lôùn. Söï baát oån trong moät coâng ty naøo ñoù cuõng coù theå laøm chao ñaûo caû thò tröôøng coå phieáu vaø taùc ñoäng ñeán caùc coå phieáu coøn laïi. ¾ Ruûi ro khaùc, nhö trình ñoä nhaän xeùt, phaân tích vaø phaûn öùng taâm lyù cuûa nhaø ñaàu tö tröôùc nhöõng bieãn ñoäng kinh teá , chính trò; Quan ñieåm, chính saùch cuûa nhaø nöôùc coù lieân quan ñeán lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ; söï noåi troäi cuûa ñoái thuû caïnh tranh. Toùm laïi, huy ñoäng voán qua vieäc nieâm yeát treân TTCK laø moät höôùng ñi öu vieät cho caùc doanh nghieäp. Nhöng ñaây khoâng phaûi laø con ñöôøng baèng phaúng, traùi laïi noù haøm chöùa raát nhieàu ruûi ro. Vì vaäy, vieäc tham gia nieâm yeát phaûi caên cöù vaøo nhu caàu thöïc teá vaø naêng löïc cuûa doanh nghieäp. Nhaø nöôùc trong vai troø ñieàu tieát vó moâ khoâng neân quaù thieân veà moät hình thöùc huy ñoäng voán baèng moät keânh rieâng bieät naøo, maø phaûi caên cöù vaøo tính caân baèng cuûa thò tröôøng ñeå traùnh gaây maát caân ñoái cho caû heä thoáng taøi chính . 1.2.2. THUAÄN LÔÏI VAØ BAÁT LÔÏI CUÛA TTCK KHI TIEÁP NHAÄN NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU 1.2.2.1. Caùc taùc ñoäng thuaän lôïi ¾ Nieâm yeát coå phieáu cuûa caùc CtyCP laøm gia taêng quy moâ vaø ñoái töôïng tham gia TTCK, taïo söï noái keát giöõa coå ñoâng coâng ty vôùi thò tröôøng höôùng tôùi môû roäng nguoàn cung - caàu coå phieáu. ¾ Vieäc nieâm yeát coå phieáu giuùp cho thò tröôøng coå phieáu phaùt trieån. Laø moät phaân khuùc nhoû trong vai troø trung gian keát noái giöõa caùc ñôn vò saûn suaát vaø tieâu duøng, thò tröôøng coå phieáu ñoùng vai troø raát quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån - 20 - thò tröôøng taøi chính theo chieàu saâu, thöïc hieän xaõ hoäi hoaù ñaàu tö vaø goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Cuï theå : thò tröôøng coå phieáu taïo theâm moät keânh huy ñoäng vaø phaân phoái voán, goùp phaàn giaûi toûa söùc eùp ñoái vôùi thò tröôøng voán tín duïng ngaân haøng; thò tröôøng coå phieáu cho pheùp taän duïng nguoàn voán nhaøn roãi trong daân cö ñöa vaøo ñaàu tö phaùt trieån kinh teá ; thò tröôøng coå phieáu thu huùt luoàng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caûi thieän tình hình caùn caân thanh toaùn quoác teá. 1.2.2.2. Caùc taùc ñoäng baát lôïi Vôùi vai troø laø ñaàu moái trong quan heä cung caàu chöùng khoaùn, laø nôi taäp trung vaø coâng khai thoâng tin cho caùc ñoái taùc mua baùn tham khaûo, thò tröôøng nieâm yeát caàn ñaûm baûo traät töï, söï coâng baèng, trung thöïc ñeå taïo nieàm tin cho caùc doanh nghieäp vaø coâng chuùng tham gia ñaàu tö. Vì coå phieáu ñöôïc xem nhö teá baøo cuûa TTCK. Moät söï suy giaûm chaát löôïng, giaù trò cuûa coå phieáu nieâm yeát, thoâng tin keùm minh baïch seõ laøm suy giaûm loøng tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö khoâng chæ rieâng ñoái vôùi doanh nghieäp maø coøn ñoái vôùi TTCK. Nguoàn cung chöùng khoaùn laø caùc DNNN CPH, keá thöøa nhöõng haïn cheá cuûa doanh nghieäp tröôùc veà coâng taùc quaûn trò, coâng boá thoâng tin … khi tham gia TTCK laïi ñaûm ñöông vai troø chính treân thò tröôøng coå phieáu. Ñieàu naøy laøm cho TTCK deã bieán ñoäng vaø thieáu beàn vöõng. 1.3. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM TÖØ CAÙC NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI 1.3.1. COÄNG HOAØ SEC Tieáp theo quaù trình chuyeån ñoåi cheá ñoä chính trò, Coäng hoaø Sec baét tay vaøo coâng cuoäc tö nhaân hoùa. Theo luaät veà tö nhaân hoùa naêm 1990, tieán trình naøy ñöôïc thöïc hieän moät caùch oà aït vôùi nhöõng ñaëc ñieåm :Doanh nghieäp ñöôïc öu tieân rao baùn tröôùc cho caùc nhaø ÑTNN. Sau ñoù, doanh nghieäp ñöôïc rao baùn cho taát caû caùc coâng daân trong nöôùc töø 18 tuoåi thoâng qua phaùt haønh coå phieáu tham döï (trong tröôøng hôïp khoâng tìm ñöôïc nhaø ÑTNN). Vaø taát caû caùc doanh nghieäp tö nhaân hoùa ñeàu ñöôïc ñöa ra nieâm yeát treân TTCK Praha. - 21 - Keát quaû laø sau khi ñöôïc môû cöûa laïi vaøo naêm 1993, TTCK Praha ñaõ nhanh choùng coù ñöôïc 1764 coâng ty nieâm yeát vôùi hôn 80% ngöôøi daân coù coå phaàn cuûa caùc coâng ty naøy. Tuy nhieân, deã daøng nhaän thaáy phöông thöùc chuyeån ñoåi cuûa coäng hoøa Sec boäc loä nhieàu haïn cheá, cuï theå : Quaù trình chuyeån ñoåi mang tính oà aït vaø thieáu söï chuaån bò; Coå ñoâng phaân taùn, thieáu kieán thöùc veà chöùng khoaùn vaø TTCK cuõng nhö caùc giao dòch taøi chính. Beân caïnh ñoù khoâng coù söï haäu thuaãn cuûa caùc coå ñoâng chieán löôïc; vaán ñeà quaûn trò coâng ty vaø ñaùnh giaù chaát löôïng coâng ty khoâng ñöôïc chuù troïng; vaán ñeà coâng boá thoâng tin, minh baïch taøi chính treân thò tröôøng chöa ñöôïc toân troïng vaø giaùm saùt chaët cheõ. Trong nhöõng naêm ñaàu, coäng hoøa Sec chæ thaønh laäp Sôû giao dòch chöùng khoaùn vaø thieáu cô quan quaûn lyù thò tröôøng neân tính coâng baèng, coâng khai cuûa thò tröôøng khoâng ñöôïc ñaûm baûo. Haäu quaû laø sau chuyeån ñoåi, caùc coâng ty tham gia nieâm yeát nhöng khoâng coù söï thay ñoåi caên baûn veà phöông thöùc quaûn lyù, thieáu söï kieåm tra giaùm saùt neân taïi nhieàu doanh nghieäp xuaát hieän tình traïng Ban giaùm ñoác bieån thuû tieàn coâng ty, gaây toån thaát taøi saûn coå ñoâng daãn ñeán phaù saûn hoaëc bò huûy nieâm yeát treân TTCK. Ñeán naêm 1997, khi Sec taøhnh laäp UBCK thì ñaõ coù treân 1.300 coâng ty bò huûy nieâm yeát vaø phaù saûn vì hoïat ñoäng keùm hieäu quaû. Vaø ñoái vôùi lónh vöïc ngaân haøng, baûo hieåm, tuy ñeán cuoái nhöõng naêm 1990 môùi baét ñaàu tö nhaân hoùa, nhöng do khoâng ñöôïc thöïc hieän theo chieán löôïc thích hôïp, thieáu söï chuaån bò naêng löïc caïnh tranh, neân hieän nay coù hôn 90% heä thoáng ngaân haøng cuûa Sec thuoäc sôû höõu ngöôøi nöôùc ngoaøi. 1.3.2. BA LAN Chöông trình tö nhaân hoùa ñöôïc môû ñaàu baèng vieäc thaønh laäp Boä tö nhaân hoùa vaøo naêm 1990 vaø ñeán naêm 1996 ñoåi teân thaønh Boä ngaân khoá vôùi chöùc naêng quaûn lyù taøi saûn nhaø nöôùc, quaûn lyù vaø chuû trì thöïc hieän keá hoïach tö nhaân hoùa. Chöông trình tö nhaân hoùa thöïc hieän vôùi caùc phöông thöùc chuû ñaïo : - 22 - ¾ Phöông thöùc tö nhaân hoùa tröïc tieáp : aùp duïng cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, taøi saûn khoâng quaù 6 trieäu Euro, lao ñoäng khoâng quaù 500 ngöôøi. Coù 3 caùch Caùch 1 : thoâng qua ñaáu thaàu hoaëc thoâng baùo coâng khai, baùn toøan boä doanh nghieäp cho nhaø ñaàu tö, ngöôøi mua doanh nghieäp phaûi traû tieàn ngay 15% cho quyõ phuùc lôïi, phaàn coøn laïi traû daàn trong 5 naêm Caùch 2 : ñöa doanh nghieäp goùp voán thaønh laäp coâng ty lieân doanh hoaëc coâng ty TNHH. Nhaø ñaàu tö goùp toái thieåu 25% voán ban ñaàu cuûa coâng ty lieân doanh. Ngöôøi lao ñoäng vaø chuû nôï cuõng ñöôïc tham gia thoâng qua vieäc chuyeån voán nôï thaønh voán coå phaàn. Caùch 3 : cho ngöôøi lao ñoäng thueâ, hoaëc baùn khoaùn cho caùc theå nhaân. Thôøi gian cho thueâ toái ña laø 15 naêm. Thôøi gian sau neáu nhaø ñaàu tö ñaùp öùng nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh thì coù theå ñöôïc mua laïi doanh nghieäp thoâng qua thuû tuïc coâng khai. Nhaèm baûo ñaûm cho doanh nghieäp coù luoàng tieàn môùi khi chuyeån ñoåi, luaät cuõng quy ñònh trong tröôøng hôïp cho ngöôøi lao ñoäng thueâ doanh nghieäp thì cuõng phaûi coù toái thieåu 20% voán cuûa coâng ty laø do caùc theå nhaân khoâng laøm vieäc trong coâng ty ñoùng goùp. ¾ Phöông thöùc tö nhaân hoùa giaùn tieáp ; goàm 2 giai ñoïan Giai ñoaïn 1 : thöông maïi hoùa doanh nghieäp thoâng qua chuyeån doanh nghieäp thaønh coâng ty coå phaàn 1 chuû Giai ñoïan 2 : Baùn doanh nghieäp o Choïn nhaø tö vaán laäp ñeà aùn tö nhaân hoùa vôùi caùc noäi dung cô baûn : ñònh giaù, laäp keá hoïach, phöông thöùc baùn. o Boä Ngaân khoá quyeát ñònh chaáp nhaän hay khoâng chaáp nhaän ñeà aùn, vaø quyeát ñònh giaù khôûi ñieåm. o Ñeà aùn ñöôïc chaáp thuaän, Boä Ngaân khoá seõ tieán haønh baùn doanh nghieäp : + Baùn cho nhaø ñaàu tö chieán löôïc thì thoâng qua ñaáu giaù - 23 - + Löïa choïn doanh nghieäp ñuû ñieàu kieän nieâm yeát theo quy ñònh cuûa Luaät chöùng khoaùn ñeå chaøo baùn ra coâng chuùng. Vieäc chaøo baùn ñöôïc thöïc hieän coù tính ñeán quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng cuõng nhö caùc nhaø ñaàu tö nhoû, leû. Keøm theo laø caùc chieán dòch quaûng caùo, tieáp xuùc khaùch haøng, vaø xaùc ñònh giaù baùn thoâng qua phöông thöùc laäp soå. ¾ Phöông thöùc baùn thanh lyù taøi saûn hoaëc giöõ nguyeân taøi saûn nhaø nöôùc vaø phaùt haøng theâm coå phieáu taêng voán Toùm laïi, coù theå thaáy quaù trình tö nhaân hoùa cuûa Ba Lan khaù laø thaønh coâng, sau 15 naêm thöïc hieän soá DNNN giaûm töø 8.500 DN naêm 1990 xuoáng coøn 700 DN vaøo naêm 2005, trong ñoù 28% DN aùp duïng phöông thöùc tröïc tieáp, hôn 20,51% aùp duïng phöông thöùc giaùn tieáp. 1.3.3. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM CHO VIEÄT NAM Coå phaàn hoùa gaén vôùi nieâm yeát laø chöông trình troïng ñieåm cuûa Vieät Nam hieän nay, coù taùc ñoäng raát lôùn khoâng chæ ñoái vôùi vieäc chuyeån ñoåi neàn kinh teá maø coøn aûnh höôûng söï phaùt trieån cuûa TTCK . Do vaäy, tieán trình naøy caàn ñöôïc thöïc hieän theo nhöõng böôùc ñi thaän troïng. Vieäc tìm hieåu vaø nghieân cöùu kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc veà vaán ñeà naøy laø ñieàu heát söùc caàn thieát, giuùp cho Vieät Nam traùnh ñöôïc nhöõng sai laàm vaø ruùt ngaén thôøi gian thöïc hieän. Qua khaûo saùt chöông trình tö nhaân hoùa cuûa Coäng Hoøa Sec vaø Ba Lan, ta coù theå ruùt ra moät soá vaán ñeà : ¾ Coå phaàn hoùa DNNN, loä trình nieâm yeát vaø kieän toaøn hoaït ñoäng cuûa TTCK phaûi luoân ñöôïc phoái hôïp thöïc hieän ñoàng boä môùi phaùt huy hieäu quaû cuûa moãi chöông trình. ¾ Phöông thöùc coå phaàn hoùa phaûi caên cöù treân naêng löïc thöïc teá cuûa töøng doanh nghieäp vaø theo caùc ñieàu kieän cuûa thò tröôøng. Chaúng haïn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, keùm hieäu quaû neân baùn ñöùt ñoaïn cho nhaø ñaàu tö. Coøn ñoái vôiù nhöõng doanh nghieäp lôùn, kinh doanh hieäu quaû thì neân baùn theo höôùng ña daïng hoùa chuû - 24 - sôû höõu, vôùi möùc giaù phuø hôïp ñieàu kieän cuûa töøng loaïi nhaø ñaàu tö, taïo ñieàu kieän ñeå taát caû coâng chuùng tham gia thoâng qua TTCK . ¾ Coå phaàn hoùa gaén vôùi nieâm yeát laø ñieàu taát yeáu nhöng caàn löïa choïn caån thaän doanh nghieäp ñöa vaøo nieâm yeát treân TTCK. Söï noùng voäi, thöïc hieän nieâm yeát khoâng choïn loïc seõ deã daøng daãn ñeán nguy cô doanh nghieäp khoâng ñuû söùc toàn taïi, vaø TTCK khoâng phaùt trieån laønh maïnh, nhaø ñaàu tö thieáu loøng tin vaøo nguoàn haøng. ¾ Coå phaàn hoùa höôùng ñeán nieâm yeát nhaát thieát phaûi giaûm maïnh söï chi phoái cuûa nhaø nöôùc. Nghóa laø quyeàn kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp thoâng qua naém giöõ löôïng coå phieáu chi phoá phaûi thaät haïn cheá, nhaèm taïo ñieàu kieän cho söï vaän ñoäng töï do cuûa doøng voán vaø tính thanh khoûan cuûa coå phieáu. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 Toùm laïi, nieâm yeát coå phieáu treân TTCK laø moät chieác löôïc taøi trôï voán hieäu quaû, hieän ñaïi trong boái caûnh môû cöûa thò tröôøng taøi chính. Trong chöông moät luaän vaên ñöa ra caùc khaùi nieäm cô baûn, moät caùch nhìn toång quan veà caùc vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc nieâm yeát coå phieáu cuûa moät CtyCP noùi chung vaø CtyCP ra ñôøi töø CPH noùi rieâng nhö : khaùi nieäm veà chöùng khoaùn voán vaø chuû theå nieâm yeát, ñieàu kieän vaø quy trình nieâm yeát coå phieáu treân TTCK Vieät Nam, taùc doäng cuûa vieäc nieâm yeát tôùi thò tröôøng taøi chính, nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra töø caùc nöôùc …. . Trong ñoù hai vaán ñeà noåi baät laø ñaùnh giaù ruûi ro vaø lôïi ích cuûa vieäc huy ñoäng voán baèng nieâm yeát coå phieáu so vôùi caùc phöông thöùc taøi trôï voán khaùc. Nhìn chung, nieâm yeát coå phieáu seõ mang laïi cho coâng ty nguoàn voán doài daøo, khoâng haïn cheá veà maët thôøi gian vaø aùp löïc nôï nhöng keøm theo ñoù laø khoâng ít nhöõng ruûi ro maø doanh nghieäp phaûi thaän troïng öùng phoù. Töø nhöõng tìm hieåu mang tính lyù thuyeát ôû chöông moät, trong chöông luaän vaên tieáp tuïc phaân tích thöïc traïng nieâm yeát coå phieáu cuûa caùc CtyCP sau CPH . - 25 - CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOẠT ĐỘNG VÀ THAM GIA NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU CUÛA CAÙC COÂNG TY SAU COÅ PHAÀN HOÙA 2.1. THÖÏC TRAÏNG CUÛA CAÙC COÂNG TY SAU KHI COÅ PHAÀN HOAÙ 2.1.1. VEÀ TAØI CHÍNH 2.1.1.1. Söï taêng tröôûng veà quy moâ vaø keát caáu voán : So vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp caùc CtyCP hieän nay vaãn coù löôïng voán quaù thaáp keùm. Ñaây cuõng laø thöïc traïng chung cho taát caû caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Tính ñeán cuoái naêm 2005, caû nöôùc coù khoaûng 72.000 doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng vôùi toång soá voán 2 trieäu tyû ñoàng, töông ñöông 125 tyû USD, chæ baèng soá voán cuûa 1 taäp ñoaøn ña quoác gia côõ trung bình treân theá giôùi. Ñöôïc thí ñieåm vaøo naêm 1992 tieán trình CPH caùc DNNN chæ thöïc hieän treân caùc doanh nghieäp coù quy moâ nhoû vôùi quy moâ voán thaáp. Khaûo saùt treân 17 DNNN ñöôïc CPH töø giai ñoïan 1993-1997, thì löôïng voán bình quaân chæ khoaûng 7,06 tyû ñoàng, trong ñoù : o Soá CtyCP coù voán döôùi 5tyû ñoàng : 9 coâng ty o Soá CtyCP coù voán töø 5 ñeán döôùi 10 tyû ñoàng: 3 coâng ty o Soá CtyCP coù voán töø 10 ñeán 20 tyû ñoàng : 5 coâng ty Ñaàu naêm 2000, soá löôïng doanh nghieäp ñaõ CPH chieám khoaûng 8% toång soá doanh nghieäp nhaø nöôùc (430/5280) nhöng toång löôïng voán cuûa caùc doanh nghieäp CPH naøy chæ chieám 1,98% (2.296tyû/116.000tyû). Voán trung bình cuûa moät DN CPH chæ baèng 5,4 tyû ñoàng, töông ñöông 30% voán trung bình cuûa moät DNNN (hôn 18 tyû ñoàng). Ñieàu naøy cho thaáy sau 8 naêm thöïc hieän coå phaàn hoùa, quy moâ voán cuûa caùc DNNN tham gia chöông trình vaãn khoâng coù nhöõng chuyeån bieán ñaùng keå. Ñoù laø chöa tính ñeán phaàn voán sôû höõu cuûa nhaø nöôùc trong caùc DNNN CPH. - 26 - Baûng 2.1 : Khaûo saùt caáu truùc coå ñoâng treân 387 DNNN CPH naêm 2000 (Nguoàn : Baøi vieát “Vaøi nhaän ñònh veà voán vaø coå ñoâng caùc caùc DN CPH – Ths Hoà Vieát Tieán Baùo PTKT 12/2000) Treân maãu 387 DNNN ñöôïc CPH, thì löôïng voán thöïc söï ñöôïc chuyeån ñoåi sôû höõu chæ coù 1.512,2 tyû ñoàng, chæ chieám tyû leä raát nhoû 1,3% (1.512,2/116.000) toång soá voán cuûa DNNN. Thaùng 7 naêm 2000, TTCK ra ñôøi taïo cho chöông trình CPH moät löïc ñaåy môùi theo höôùng tích cöïc hôn. Baûng soá lieäu thoáng keâ cho thaáy caùc CtyCP coù voán nhaø nöôùc, coâng ty coù voán döôùi 5 tyû taêng chaäm vaø coù khaû naêng chöõng laïi, trong khi caùc coâng ty coù voán treân 10 tyû ñoàng taêng ñeàu qua caùc naêm. Baûng 2.2: CtyCP coù voán nhaø nöôùc phaân theo quy moâ voán Quy moâ voán (tyû ñoàng) 2001 2002 2003 2004 Döôùi 5 Töø 5 ñeán döôùi 10 Töø 10 ñeán döôùi 50 Töø 50 ñeán döôùi 200 Töø 200 ñeán döôùi 500 Treân 500 152 81 160 61 8 8 151 89 204 92 11 11 174 116 237 110 15 17 174 122 337 142 22 18 Toång coäng 470 558 669 815 (Nguoàn : Nieâm giaùm thoáng keâ naêm 2005 ) Böôùc sang naêm 2005, naêm 2006 tröôùc aùp löïc cuûa quaù trình hoäi nhaäp, cuõng nhö vieäc tham gia WTO, chöông trình CPH ñöôïc ñaåy maïnh hôn. Coå phaàn hoaù tieán Ñoái töôïng naém giöõ Löôïng voán (tyû ñoàng) Tyû leä (%) Nhaø nöôùc Caùn boä CNV Ngoaøi doanh nghieäp 694,3 984,7 527,5 31,47 44,63 23,90 Toång coäng 2.206,5 100,00 - 27 - haønh ña lónh vöïc gaén vôùi quy moâ voán lôùn hôn, ñoái töôïng ñöôïc coå phaàn môû roäng sang caùc toång coâng ty, caùc doanh nghieäp lôùn, vaø sang nhöõng lónh vöïc tröôùc ñaây laø ñoäc quyeàn nhaø nöôùc . Cuoái naêm 2005, ñaõ coù 307 doanh nghieäp (chieám 31,75%) coù quy moâ voán treân 10 tyû ñoàng. Trong soá ñoù coù 10 doanh nghieäp coù voán nhaø nöôùc treân 300 tyû ñoàng. nhö Cty nhieät ñieän Phaû Laïi (3.107 tyû ñoàng), coâng ty xi maêng Buùt Sôn (1.034 tyû ñoàng). Maëc duø vaäy, tyû leä caùc DNNN CPH coù voán thaáp, döôùi 10 tyû ñoàng vaãn coøn khaù cao. Vaø vieäc naém giöõ voán sau coå phaàn cuûa nhaø nöôùc coù xu höôùng taêng. Veà keát caáu voán, tyû leä voán baùn ra beân ngoaøi doanh nghieäp coøn raát thaáp chæ khoaûng 15,4%, coøn laïi 84,6% löôïng voán naèm trong tay nhaø nöôùc vaø caùn boä nhaân vieân coâng ty. Do vaäy gaây khoù khaên cho vieäc taùi cô caáu laïi doanh nghieäp. Coâng ty cuõng khoù thay theá boä phaän ngöôøi lao ñoäng, boä phaän laõnh ñaïo yeáu keùm nhöng laïi laø coå ñoâng. Baûng 2.3 : Phaân boå voán coå ñoâng treân 2.984 DNNN CPH ñeán cuoái naêm 2005 (Nguoàn: Baøi “Keânh huy ñoäng voán treân TTCK Vieät Nam ñöôïc gì” Ths.Traàn T Thuøy Linh, baùo PTKT T03/2006) Soá lieäu baùo caùo cho 2.984 DNNN CPH ,veà phaân boå voán nhaø nöôùc cuï theå nhö sau : Voán nhaø nöôùc ôû caùc DNNN ñaõ CPH : 33.863 tyû ñoàng Voán nhaø nöôùc ôû caùc DNNN : 280.000 tyû ñoàng + DNNN ôû ñphöông, DNNN thuoäc boä, ngaønh : 40.000 tyû ñoàng + Caùc toång coâng ty (70% thuoäc caùc Tcty lôùn) : 240.000 tyû ñoàng Ñoái töôïng naém giöõ Tyû leä naém giöõ bình quaân (%) Nhaø nöôùc Caùn boä CNV Ngoaøi doanh nghieäp 46,50 38,10 15,40 Toång coäng 100,00 - 28 - Nhö vaäy, tyû leä voán ôû caùc doanh nghieäp ñöôïc CPH chieám chæ khoaûng 12% (33.863/280.000). Phaàn voán nhaø nöôùc coøn laïi taäp trung ôû caùc DNNN chöa CPH, maø chuû yeáu phaàn lôùn laø ôû caùc TctyNN, chieám khoaûn 250.000 tyû ñoàng töông ñöông khoaûng 15-20 tyû USD, ñöôïc xem laø moät löôïng voán lôùn ñoái vôùi doanh nghieäp Vieät Nam, nhöng ñaùng buoàn con soá naøy môùi chæ baèng voán cuûa moät coâng ty daàu khí côõ vöøa cuûa Trung Quoác. Nhìn chung, ñeå ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp, quy moâ voán vaø lónh vöïc cuûa caùc DNNN CPH ñang töøng böôùc thay ñoåi tích cöïc hôn, ñöôïc naâng cao vaø môû roäng. Song vaãn chöa khaéc phuïc heát nhöõng haïn cheá cô baûn cuûa tieán trình CPH, ñoù laø DNNN ñöôïc ñöa vaøo CPH vaãn laø nhöõng doanh nghieäp nhoû, löôïng voán chuyeån ñoåi sôû höõu vaãn coøn thaáp, nhaø nöôùc vaãn naém giöõ tyû leä coå phaàn khaù cao. Voán ít keùo theo quy moâ saûn xuaát nhoû, thieáu khaû naêng ñaàu tö daãn ñeán naêng löïc caïnh tranh thaáp. Vaø nguy cô bò loaïi tröø trong thò tröôøng hoäi nhaäp laø ñieàu khoù traùnh khoûi, nhaát laø khi caùc chính saùch baûo hoä doanh nghieäp thôøi gian tôùi laø khoâng coøn nöõa. 2.1.1.2. Hieäu quaû hoaït ñoäng qua caùc chæ tieâu cô baûn Tính ñeán naêm 2006, tieán trình CPH ñaõ ñi ñöôïc chaëng ñöôøng 15 naêm. Nhìn chung tình hình kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp sau CPH ñeàu khaû quan, hieäu quaû saûn xuaát ñöôïc naâng cao, caùc chæ tieâu taøi chính taêng nhanh, lôïi ích cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc caûi thieän hôn. Theo soá lieäu ñieàu tra, khaûo saùt veà keát quaû hoaït ñoäng cuûa 850 doanh nghieäp coå phaàn hoaù hoaït ñoäng treân moät naêm, nhaän thaáy caùc chæ tieâu taøi chính cô baûn ñeàu taêng tröôûng toát nhö : doanh thu, lôïi nhuaän, naêng suaát lao ñoâïng, ñaàu tö TSCÑ. Cuï theå, voán ñieàu leä bình quaân taêng 44%; doanh thu bình quaân taêng 13,4% hay ; lôïi nhuaän thöïc hieän bình quaân taêng 139,76% ; noäp ngaân saùch bình quaân taêng 24,9%, thu nhaäp bình quaân cuûa ngöôøi lao ñoäng taêng 11,8%, soá lao ñoäng taêng bình quaân 6,6%, coå töùc bình quaân ñaït 17,11%. Trong ñoù, coù khoaûng 87% caùc coâng ty ñeàu - 29 - cho raèng keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tình hình taøi chính ñöôïc caûi thieän hôn raát nhieàu. Bieåu ñoà 2.1 Taêng tröôûng hieäu quaû kinh doanh Trong ñoù : Coät 1 : Doanh thu Coät 2 :Lôïi nhuaän tröùôc thueá Coät 3 : Lôïi nhuaän sau thueá Coät 4 : Naêng suaát lao ñoäng Coät 5 : Löông bình quaân Coät 6 : Tyû suaát lôïi nhuaän sau thueá/ Doanh thu Coät 7 : Ñaàu tö TSCÑ Baûng 2.3 : Ñieàu tra 268 CtyCP coù voán nhaø nöôùc baùo caùo naêm 2004 Baûng soá lieäu cho thaáy tyû troïng caùc coâng ty hoaït ñoäng toát (loaïi A) chieám treân 50%, naém giöõ ña phaàn löôïng doanh thu vaø lôïi nhuaän, coøn caùc coâng ty loaïi C hoaït ñoäng khoâng toát chæ chieám khoaûng 7%. Loaïi CtyCP Soá löôïng Tyû troïng Tyû troïng doanh thu Tyû troïng lôïi nhuaän Loaïi A Loaïi B Loaïi C 145 103 20 54,10 38,43 7,47 69,00 26,00 5,00 87,00 13,00 0,00 Coäng 268 100 100 100 Toác ñoä taêng tröôûng trung bình naêm 0 10 20 30 40 50 60 1 2 3 4 5 6 7 Chæ tieâu % taêng tröôûng - 30 - Baûng 2.4 : Hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö bình quaân giai ñoaïn 2000 - 2003 Loaïi hình DN Doanh thu thuaàn treân voán Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán DNNN CtyCP coù voán nhaø nöôùc CtyCP khoâng coù voán nhaø nöôùc 66,90 82,50 71,10 2,62 4,40 1,40 (Nguoàn : Keát quûa ñieàu tra caùc doanh nghieäp caùc naêm 2000-2003) Moät ñaùnh giaù khaùc treân bình dieän hieäu quaû ñaàu tö, vieäc söû duïng ñoàng voán taïo doanh thu ôû caùc DNNN keùm hieäu quaû hôn so vôùi caùc CtyCP. Coøn ñoái vôùi tyû suaát lôïi nhuaän treân voán, caùc CtyCP coù voán nhaø nöôùc cao gaàn gaáp ñoâi so vôùi caùc DNNN, trong khi caùc CtyCP khoâng coù voán nhaø nöôùc thì thaáp hôn. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc lyù giaûi nhö sau : ñoái vôùi caùc CtyCP coù voán nhaø nöôùc, sau CPH coøn ñöôïc höôûng nhöõng öu ñaõi veà thueá, vieäc vay voán cuõng deã daøng hôn so vôùi caùc CtyCP khoâng coù voán nhaø nöôùc, theâm vaøo ñoù laø nhöõng chuyeån bieán tích cöïc sau CPH. Do vaäy ñaït tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn. Tuy nhieân phaûi thöøa nhaän coù khaùc bieät veà keát quaû SXKD cuûa CtyCP coù cô caáu sôû höõu khaùc nhau. Toác ñoä taêng tröôûng coù söï bieán ñoåi theo töøng thôøi kyø, so saùnh töøng nhoùm, keát quaû nhö sau: + Ñoái vôùi nhoùm thay ñoåi keùm ñi sau CPH : thì caùc coâng ty coù coå phaàn nhaø nöôùc khoâng chi phoái yeáu keùm nhaát. + Ñoái vôùi nhoùm khoâng thay ñoåi sau CPH : thì caùc coâng ty coù coå phaàn nhaø nöôùc chi phoái chieám ña soá. + Ñoái vôùi nhoùm coù thay ñoåi tích cöïc theo chieàu höôùng toát : thì caùc coâng ty hoaøn toaøn khoâng coù coå phaàn nhaø nöôùc laø coù bieåu hieän taêng tröôûng toát nhaát. Nguyeân nhaân söï taêng tröôûng cuûa caùc coâng ty sau CPH laø do : ¾ Ñoäng cô kích thích ñoäi nguõ quaûn lyù vaø ngöôøi lao ñoäng ñöôïc taêng cöôøng, hoï caûm thaáy chuû ñoäng, coù traùch nhieäm vaø gaén boù hôn vôùi doanh nghieäp hôn vì quyeàn - 31 - lôïi cuûa mình treân moãi coå phaàn. Ñoàng thôøi cheá ñoä löông thöôûng caên cöù nhieàu vaøo keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp . ¾ Thay ñoåi veà cô caáu vaø chaát löôïng saûn phaåm, thò tröôøng, coâng ngheä, cô cheá ñieàu haønh: coù khoaûng 25% soá doanh nghieäp CPH thöïc hieän chuyeån ñoåi cô caáu thò tröôøng vaø saûn phaåm, 28% ñoåi môùi kyõ thuaät, coâng ngheä vaø quy trình saûn xuaát, gaàn 40% soá doanh nghieäp thöïc hieän caùc bieän phaùp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm.. Nhö vaäy, duø nhöõng thay ñoåi naøy khoâng dieãn ra treân soá ñoâng doanh nghieäp, nhöng laø nhöõng böôùc chuyeån mình khaû quan, taïo ñaø cho söï taêng tröôûng cuûa doanh nghieäp. ¾ Cô cheá ñieàu haønh chuyeån bieán theo höôùng gia taêng quyeàn töï chuû cuûa nhaø quaûn lyù, thaåm quyeàn chuyeån vaøo tay HÑQT: vai troø taùc ñoäng cuûa cô quan chuû quaûn giaûm theo möùc ñoä giaûm coå phaàn chi phoái cuûa nhaø nöôùc, vaø khoâng coøn taùc duïng ôû nhöõng coâng ty khoâng coøn coå phaàn nhaø nöôùc; caùc quyeát ñònh ñöôïc ñöa ra coù tính ñeán lôïi ích cuûa doanh nghieäp hôn. ¾ Veà vaán ñeà nhaân söï cao caáp söï thay ñoåi dieãn ra caên cöù treân chaát löôïng nhaân söï vaø yeâu caàu cô cheá hoaït ñoäng. Coù nhöõng doanh nghieäp khoâng nhaát thieát phaûi thay ñoåi ban laõnh ñaïo do hoï coù khaû naêng thích nghi khaù toát vaø phaùt huy hieäu quaû quaûn lyù trong moâi tröôøng CtyCP. Tuy nhieân cuõng coù nhöõng coâng ty nhaát thieát phaûi thay ñoåi do ñoäi nguõ laõnh ñaïo khoâng ñuû trình ñoä, taïo ra söùc yø, caûn trôû söï taêng tröôûng vaø ñoåi môùi doanh nghieäp . ¾ Löïc löôïng lao ñoäng coù bieán chuyeån tích cöïc theo höôùng giaûm tyû leä lao ñoäng dö thöøa. Tröôùc CPH löïc löôïng lao ñoäng thöøa chieám khoaûng 13-14%. Moät naêm sau CPH tyû leä naøy giaûm coøn 6,6% vaø ñeán naêm 2004 coøn 4,4%. Ñieàu khaû quan laø vieäc caét giaûm naøy raát ít aùp duïng hình thöùc cho thoâi vieäc, maø chuû yeáu laø môû roäng saûn xuaát, ñieàu phoái laïi coâng vieäc. Beân caïnh ñoù, caùc coâng ty sau khi CPH ña phaàn söû duïng nhöõng hôïp ñoàng ngaén haïn nhaèm tieát kieäm chi phí. - 32 - ¾ Beân caïnh ñoù, moät phaàn lôïi nhuaän sau thueá taêng tröôûng töø chính saùch mieãn giaûm thueá TNDN cho ñoái vôùi caùc doanh nghieäp CPH, töø doanh thu thuaàn taêng vaø taêng tieát kieäm ñöôïc chi phí quaûn lyù, chi phí baùn haøng… Toùm laïi, nhö muïc tieâu ban ñaàu ñaõ ñeà ra cho quaù trình CPH, caùc doanh nghieäp sau coå phaàn böôùc ñaàu huy ñoäng ñöôïc moät löôïng voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi tham gia vaøo tieán trình saûn xuaát kinh doanh, theo soá lieäu thoáng keâ caùc doanh nghieäp CPH trong giai ñoaïn 2001-2005 huy ñoäng ñöôïc treân 19 ngaøn tyû ñoàng voán ñaàu tö. Ñoàng thôøi böôùc ñaàu coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc treân haàu heát caùc phöông dieän nhö : phöông thöùc quaûn lyù, ñaàu tö vaø öùng duïng coâng ngheä môùi, thu huùt söï quan taâm cuûa nhöõng nhaø ñaàu tö tieàm naêng. Tuy nhieân, söï phaùt trieån naøy chöa thöïc söï ñaùp öùng ñuôïc yeâu caàu böùc baùch cuûa neàn kinh teá hoäi nhaäp. Nguyeân nhaân saâu xa baét nguoàn töø söï keá thöøa nhöõng yeáu keùm tröôùc ñaây, khi caùc CtyCP coøn laø DNNN. 2.1.1.3. Caùc vaán ñeà taøi chính khaùc ¾ Caùc khoaûn nôï ngaân haøng: Theo quy ñònh, caùc DNNN coå phaàn hoùa gaëp khoù khaên taøi chính seõ ñöôïc xem xeùt khoanh nôï, giaõn nôï, vaø xoùa nôï laõi vay caùc NHTM nhaø nöôùc ñeå buø loã luõy keá, laønh maïnh taøi chính tröôùc kho CPH. Nhöng treân thöïc teá ña phaàn caùc ngaân haøng thöôøng ñöa ra nhöõng thuû tuïc traùi ngöôïc vôùi chuû tröông trong tieán trình CPH. Beân caïnh ñoù, chöa coù caùc quy ñònh cuï theå, roõ raøng cuûa ngaân haøng caáp treân trong vieäc höôùng daãn vaø ñöa ra thôøi haïn xoùa nôï döùt ñieåm. Do vaäy, khoâng ít caùc doanh nghieäp phaûi maát thôøi gian, coâng söùc vaø chi phí cho vieäc laøm laïi nhieàu laàn caùc thuû tuïc xöû lyù nôï. ¾ Caùc khoaûng voán goùp lieân doanh, ñaây laø vaán ñeà nan giaûi khi doanh nghieäp laøm aên thua lỗ, phía nöôùc ngoaøi khoâng muoán mua laïi, phía Vieät Nam cuõng khoâng ai ñöùng ra laøm ñoái taùc thay cho doanh nghieäp CPH naøy. Keát quaû, doanh - 33 - nghieäp CPH phaûi gaùnh luoân khoaûn nôï naøy vaø ghi taêng voán töông öùng treân giaáy pheùp. Nhö vaäy sau CPH doanh nghieäp vaãn coøn toàn taïi nhöõng gaùnh naëng taøi chính daãn ñeán raát nhieàu khoù khaên cho hoaït ñoäng cuõng nhö khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu khi coâng ty thöïc hieän nieâm yeát. 2.1.2. VEÀ VAÁN ÑEÀ SÔÛ HÖÕU Ñaõ coù raát nhieàu yù kieán cho raèng tieán trình CPH DNNN thöïc chaát chæ laø “bình môùi, röôïu cuõ”. Tuy ñoù laø yù kieán khoâng hoaøn toaøn chính xaùc, nhöng trong moät chöøng möïc naøo ñoù, roõ raøng vieäc chuyeån ñoåi sôû höõu phaàn voán nhaø nöôùc coøn raát haïn cheá. Nhö ñaõ phaân tích trong chöông hai, sau CPH nhaø nöôùc vaãn coøn naém giöõ moät löôïng voán lôùn trong caùc coâng ty. Vaø vieäc nhaø nöôùc nöôùc naém giöõ coå phaàn chi phoái seõ laøm cho coå phieáu coâng ty maát tính haáp daãn ñoái vôùi nhaø ñaàu tö beân ngoaøi, taùc ñoäng ñeán chính saùch öu ñaõi cho ngöôøi lao ñoäng, khoâng phaùt huy ñöôïc taùc duïng cuûa coå ñoâng chieán löôïc, aûnh höôûng ñeán muïc tieâu huy ñoäng voán vaø thay ñoåi phöông thöùc quaûn lyù doanh nghieäp . Vaø ngay caû trong nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc chæ naém 10% voán ñieàu leä nhöng laïi coù khaû naêng chi phoái caùc vaán ñeà nhö : quyeát ñònh boå nhieäm nhaân söï. Ñieàu naøy coøn cho thaáy söï nhaän thöùc veà quyeàn laøm chuû cuûa caùc coå ñoâng chöa cao. Ñoái vôùi moâ hình coâng ty meï vaø coâng ty con, caùc coâng ty meï chöa laøm toát vai troø chuû sôû höõu voán trong coâng taùc ñieàu phoái vaø quaûn trò nguoàn voán taïi caùc coâng ty con; chöa höôùng ñöôïc caùc coâng ty con hoaït ñoäng theo phöông thöùc töï chuû trong kinh doanh vaø töï chòu traùch nhieäm taøi chính. Vai troø cuûa ngöôøi ñaïi dieän coâng ty meï trong vieäc quaûn lyù, giaùm saùt caùc coâng ty con chöa ñöôïc phaùt huy. Thay vaøo ñoù, coâng ty meï vaãn ñieàu phoái coâng ty con theo kieåu meänh leänh haønh chính. Ngoaøi ra, vôùi tröôøng hôïp caùc CtyCP maø nhaø nöôùc naém phaàn nhoû hay hoaøn toaøn khoâng naém quyeàn chi phoái thì doanh nghieäp gaàn nhö chuû ñoäng hoaøn toaøn. - 34 - Vaø neáu doanh nghieäp thuoäc dieän hoaït ñoäng töông ñoái toát (coù lôøi) vôùi ban giaùm ñoác coù trình ñoä thì hoï khoâng muoán maát doanh nghieäp. Baèng moïi caùch hoï seõ thaâu toùm heát coå phaàn veà phía mình (thoâng qua ñaáu giaù cao, chuyeån nhöôïng ngaàm, …..) ñeå doanh nghieäp khoâng loït vaø tay keû khaùc. Hình thaønh neân nhöõng CtyCP gia ñình, töùc soá coå phaàn gaàn nhö naèm heát trong tay cuûa ban laõnh ñaïo coâng ty vaø nhöõng ngöôøi thaân cuûa hoï. Vôùi nhöõng CtyCP kieåu naøy, hoï khoâng thieát tha ñeán vaán ñeà nieâm yeát. Toùm laïi, do caùc quy ñònh vaø chính saùch thöïc hieän vaø giaùm saùt tieán trình CPH coøn nhieàu haïn cheá laøm tính öu vieät cuûa moät CtyCP gaén vôùi hình thöùc ña sôû höõu chöa phaùt huy ñöôïc hieäu quaû nhö mong muoán. 2.1.3. VAÁN ÑEÀ QUAÛN TRÒ COÂNG TY Taïi Vieät Nam, khaùi nieäm “quaûn trò coâng ty “ moät xuaát hieän cuøng vôùi quaù trình CPH caùc DNNN vaø ñöôïc ñeà caäp nhieàu khi caùc doanh nghieäp tham gia TTCK. Tuy nhieân, söï tieáp caän khaùi nieäm naøy cuûa caùc doanh nghieäp coøn raát sô saøi, trong khi ñaây laø moät yeâu caàu cô baûn nhaát ñoái vôùi moät doanh ._.õng nhö khi coâng ty ñaõ tham - 86 - gia thò tröôøng oån ñònh. Nhöõng chính saùch, cô cheá öu ñaõi cho caùc cty nieâm yeát, caàn taïo ra moät söï khaùc bieät veà lôïi ích giöõa doanh nghieäp nieâm yeát vaø khoâng nieâm yeát, loaïi boû nhöõng chính saùch öu ñaõi ñoái vôùi nhöõng CtyCP ñuû ñieàu kieän nhöng trì hoaõn vieäc nieâm yeát ¾ Chính. saùch veà keá toaùn, kieåm toaùn Cuøng vôùi tieán trình hoäi nhaäp vôùi kinh teá, heä thoáng keá toaùn vaø kieåm toaùn Vieät Nam cuõng ñaõ ñang vaø coøn seõ nhanh choùng bieán ñoåi, ñeå töøng böôùc haøi hoaø, thích nghi vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn quoác teá. Baét ñaàu töø naêm 2000, Vieät Nam ñaõ ban haønh vaø coâng boá 22 chuaån möïc keá toaùn(VAS) vaø 33 chuaån möïc kieåm toaùn (VSA). Tuy coøn caàn raát nhieàu boå sung, caûi tieán, song nhöõng chuaån möïc naøy ñöôïc ñaùnh giaù laø theo xu höôùng caùc chuaån möïc quoác teá . Caùc cô quan chuyeân traùch cuûa chính phuû tieáp tuïc ñaåy nhanh quaù trình hoaøn thieän heä thoáng caùc chuaån möïc keá toaùn, kieåm toaùn Vieät Nam theo höôùng giaûm toái ña söï khaùc bieät so vôùi chuaån möïc quoác teá. Taêng cöôøng coâng taùc höôùng daãn cuï theå vieäc aùp duïng caùc chuaån möïc môùi, toå chöùc caùc ñoäi nguõ tö vaán chuyeân nghieäp vaø tính “luaät ñònh” cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn môùi taïi caùc CtyCP, cuõng nhö vieäc kieåm toaùn ñònh kyø baét buoäc. Caùc cô quan chuyeân traùch caàn taïo ñieàu kieän ñeå caùc coâng ty kieåm toaùn gia taêng veà soá löôïng laãn chaát löôïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ngaøy moät taêng cuûa caùc toå chöùc phaùt haønh nieâm yeát chöùng khoaùn . Beân caïnh ñoù, Hoäi keá toaùn vaø kieåm toaùn Vieät Nam coù nhöõng höôùng daãn cuï theå vaø kieåm tra nghieâm tuùc vieäc thöïc thi caùc chuaån möïc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp keá toaùn, kieåm toaùn. Nhaèm giuùp doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc haønh ngheà keá toaùn, kieåm toaùn, ñaûm baûo saûn xuaát ra ñöôïc doøng thoâng tin taøi chính ñaït ñöôïc caùc tieâu chuaån veà söï tín nhieäm cuûa xaõ hoäi, tính chuyeân nghieäp, chaát löôïng dòch vuï vaø söï tin caäy cuûa ngöôøi duøng thoâng tin. ¾ Veà moâi tröôøng phaùp lyù - 87 - Nhanh choùng ban haønh caùc vaên baûn trieån khai höôùng daãn thi haønh Luaät chöùng khoaùn ñeå ñöa vaøo aùp duïng trong thöïc teá, ñoái vôùi vieäc nieâm yeát coå phieáu, noäi dung cô baûn caàn baûo ñaûm thöïc thi laø thoáng nhaát quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi coâng ty ñaïi chuùng treân cô sôû coâng khai hoùa thoâng tin. Boä taøi chính phoái hôïp vôùi ngaân haøng nhaø nöôùc vaø ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp ñeå nhanh choùng xaây döïng Nghò ñònh thi haønh Luaät chöùng khoaùn vaø caùc vaên baûn höôùng daãn trieån khai aùp duïng vaøo thöïc teá. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Nhö ñaõ noùi, phaùt trieån quy moâ voán cho caùc doanh nghieäp hoäi nhaäp laø yeâu caàu caáp thieát. Chöông 3 cuûa luaän vaên ñöa ra caùc cô sôû vaø ñeà xuaát giaûi phaùp phaùt trieån chöùng khoaùn voán cuûa caùc CtyCP sau CPH. Caùc giaûi phaùp taäp trung vaøo phaùt trieån soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa coå phieáu nieâm yeát. Veà soá löôïng, phaùt trieån coå phieáu nieâm yeát ñöôïc khai thaùc töø chöông trình CPH, chöông trình phaùt haønh taêng voán cuûa caùc CtyNY.Veà chaát löôïng, naâng cao chaát löôïng coå phieáu nieâm yeát thoâng qua chieán löôïc coå töùc, chieán löôïc quaûn trò coâng ty. Beân caïnh ñoù, luaän vaên cuõng ñeà caäp ñeán giaûi phaùp boå trôï lieân quan nhö: phaùt trieån maïng löôùi CtyCK, xaây döïng heä thoáng coâng boá thoâng tin, taêng caàu coå phieáu treân TTCK, cung caáp ña daïng hoùa caùc saûn phaåm coù lieân quan ñeán coå phieáu nieâm yeát, kieän toaøn moâi tröôøng phaùp lyù vaø caùc chính saùch. - 88 - KEÁT LUAÄN Xu theá hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu môû ra cho caùc doanh nghieäp nhieàu phöông caùch ñeå tieáp caän nguoàn voán ñaàu tö. Tuøy vaøo khaû naêng vaø ñieàu kieän cuûa töøng doanh nghieäp maø hoï seõ löïa choïn cho mình moät nguoàn taøi trôï thích hôïp. Trong ñoù, nguoàn voán thu veà töø chieán löôïc phaùt trieån chöùng khoaùn voán vaøo thò tröôøng taøi chính toû ra öu vieät hôn caû, theå hieän treân 3 ñieåm noåi baät : thôøi gian tuøy thuoäc vaøo doanh nghieäp, quy moâ to lôùn vaø doanh nghieäp khoâng phaûi chòu aùp löïc traû nôï. Nhöng buø laïi, ñeå thöïc hieän chieán löôïc naøy doanh nghieäp phaûi thoõa maõn raát nhieàu nhöõng ñoøi hoûi cuûa thò tröôøng, vaø khi tham gia thì ñöông ñaàu vôùi nhieàu ruûi ro hôn. Tuy nhieân trong chieán löôïc phaùt trieån chöùng khoaùn voán thoâng qua vieäc nieâm yeát coå phieáu treân TTCK laø chieán löôïc chæ daønh cho caùc CtyCP. Thôøi gian vöøa qua haàu nhö chæ coù caùc CtyCP ra ñôøi töø CPH caùc DNNN thöïc hieän tham gia nieâm yeát. Söï haïn cheá naøy baét nguoàn töø caùc nguyeân nhaân cô baûn nhö: do caùc cô quan chuû quaûn vaø baûn thaân caùc doanh nghieäp chöa muoán thöïc hieän nieâm yeát; do haïn cheá veà voán, soá löôïng coå ñoâng vaø hieäu quaû hoaït ñoäng maø moät boä phaàn caùc CtyCP khoâng ñuû ñieàu kieän nieâm yeát; do cô cheá chính saùch, quy ñònh thöïc hieän CPH vaø nieâm yeát coå phieáu coøn nhieàu baát caäp; do caùc taùc ñoäng cuûa thò tröôøng OTC, söï yeáu keùm trong hoaït ñoäng cuûa caùc CtyCK, ….. Böôùc vaøo giai ñoaïn taêng toác hoäi nhaäp, khoâng theå phuû nhaän caùc doanh nghieäp cuûa Vieät Nam ñaõ töøng böôùc tröôûng thaønh hôn treân thöông tröôøng. Qua ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa caùc CtyCP giai ñoaïn CPH vaø giai ñoaïn tham gia nieâm yeát, ñeàu thaáy coù nhöõng böôùc taêng tröôûng trong hieäu quaû kinh doanh, söï lôùn maïnh daàn trong quy moâ voán. Rieâng caùc CtyNY coøn ñöôïc theâm lôïi theá quaûng baù teân tuoåi vaø deã daøng huy ñoäng ñöôïc nguoàn voán lôùn. Tuy nhieân, vaãn coøn toàn taïi raát nhieàu yeáu keùm nhö : quy moâ voán vaãn coøn thaáp so vôùi yeâu caàu ñaàu tö phaùt trieån nhaèm taêng tính caïnh tranh trong hoäi nhaäp, coâng taùc quaûn trò chöa ñöôïc chuù troïng, coâng - 89 - taùc keá toaùn, kieåm toaùn chöa ñaùp öùng yeâu caàu …. Coù theå thaáy, thieáu voán chính laø trôû ngaïi saâu xa cho moïi yeáu keùm coøn laïi, vì coù voán doanh nghieäp coù theå ñaàu tö vaøo coâng ngheä, ñaàu tö vaøo chaát xaùm ,… ñoù laø nhöõng nhaân toá cô baûn cho moät doanh nghieäp toàn taïi vaø caïnh tranh vöõng vaøng. Nhö vaäy caùc giaûi phaùp tìm ra nguoàn taøi trôï voán cho doanh nghieäp trôû thaønh yeâu caàu caáp thieát hieän nay. Trong caùc giaûi phaùp ñoù, thì phaùt trieån chöùng khoaùn voán cuûa caùc CtyCP haäu CPH chính laø moät höôùng ñi öu vieät. Ñoù cuõng chính laø quaù trình xaõ hoäi hoùa ñaàu tö, ñeå caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc, caùc thaønh phaàn daân cö coù theå chia seõ taøi chính vôùi chính phuû vaø doanh nghieäp, vaän duïng ñoàng voán vaøo neàn kinh teá moät caùch hieäu quaû hôn. Cuøng vôùi quaù trình hoäi nhaäp, TTCK noùi chung vaø thò tröôøng coå phieáu noùi rieâng thôøi gian qua ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån maïnh meõ, caùc dòch vuï chöùng khoaùn coù toác ñoä taêng tröôûng cao, giaù coå phieáu vaän ñoäng theo quy luaät hôïp lyù hôn. Beân caïnh ñoù, nhôø vaøo nhöõng haáp daãn cuûa caùc nhaân toá kinh teá vó moâ vaø moâi tröôøng ñaàu tö, Vieät Nam ñaõ, ñang vaø seõ laø ñieåm ñeán cuûa caùc doøng voán quoác teá. Trong coâng taùc ñieàu haønh kinh teá nöôùc nhaø, nhaø nöôùc cuõng ñang gaáp ruùt hoøan thieän chính saùch kinh teá vaø moâi tröôøng phaùp lyù toát hôn nhaèm hoå trôï cho caùc DNNN sau CPH coù ñieàu kieän thöïc hieän chieán löôïc huy ñoäng voán treân TTCK thoâng qua nieâm yeát. Nhö vaäy coù raát nhieàu nhöõng cô hoäi cho nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp taän duïng trong vieäc trang bò nguoàn taøi löïc ñeå phaùt trieån vaø hoäi nhaäp. Töø nhöõng khoù khaên ñaõ phaân tích cuõng nhö nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi, caùc giaûi phaùp phaùt trieån chöùng khoaùn voán cuûa caùc CtyCP taäp trung vaøo phaùt trieån soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa coå phieáu nieâm yeát. Veà soá löôïng, phaùt trieån coå phieáu nieâm yeát ñöôïc khai thaùc töø chöông trình CPH, chöông trình phaùt haønh taêng voán cuûa caùc CtyNY.Veà chaát löôïng, naâng cao chaát löôïng coå phieáu nieâm yeát thoâng qua chieán löôïc coå töùc, chieán löôïc quaûn trò coâng ty. - 90 - Ngoaøi ra, ñeå phaùt trieån chöùng khoaùn voán cuûa caùc CtyCP hieäu quaû vaø nhanh choùng, cuõng caàn coù nhöõng giaûi phaùp boå trôï lieân quan ñeán caùc khía caïnh : phaùt trieån maïng löôùi CtyCK, xaây döïng heä thoáng coâng boá thoâng tin, taêng caàu coå phieáu treân TTCK, cung caáp ña daïng hoùa caùc saûn phaåm coù lieân quan ñeán coå phieáu nieâm yeát, kieän toaøn moâi tröôøng phaùp lyù vaø caùc chính saùch. Phaùt trieån chöùng khoaùn voán cuûa caùc CtyCP qua vieäc nieâm yeát treân TTCK laø moät chieán löôïc huy ñoäng hieäu quaû, phuø hôïp vôùi xu theá hieän ñaïi. Tuy nhieân, ruûi ro noù mang laïi cho laø raát lôùn ñoøi hoûi nhaø nöôùc vaø caùc coâng ty phaûi chuû ñoäng naém baét ñöôïc yeâu caàu cuûa thò tröôøng, bieát roõ naêng löïc cuûa baûn thaân ñeå ñöa ra söï löïa choïn ñuùng ñaén nhaát, phuø hôïp nhaát vôùi ñieàu kieän cuûa mình. Moïi haønh ñoäng coøn phaûi caên cöù vaøo dieãn bieán thò tröôøng, töøng böôùc thöïc hieän. Ñöa doanh nghieäp leân TTCK moät caùch noùng voäi duy yù chí chaúng nhöõng khoâng mang laïi lôïi ích cho caùc coâng ty vaø neàn kinh teá maø coøn ñöa caùc coâng ty ñi vaøo theá ruûi ro khoâng khaû naêng öùng phoù. Toùm laïi, trong moät chöøng möïc nhaát ñònh, luaän vaên ñaõ coá gaéng baùm saùt, thöïc hieän caùc noäi dung ñeà ra vaø neâu ra nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån chöùng khoaùn voán cho caùc CtyCP giai ñoaïn haäu CPH. Tuy nhieân, do thôøi gian vaø khaû naêng coù haïn neân vieäc nghieân cöùu vaãn chöa hoaøn chænh. Moät soá caùc haïn cheá vaãn coøn toàn taïi nhö: Soá lieäu thu thaäp chuû yeáu laø thöù caáp, neân tính chính xaùc phuï thuoäc vaøo thoâng tin töø baùo chí, moät soá nguoàn soá lieäu thu thaäp ñöôïc laø khoâng thoáng nhaát; TTCK luoân bieán ñoäng neân caùc phaân tích, trong giôùi haïn cuûa ñeà taøi, chöa ñi vaøo cuï theå; Ñeà taøi lieân quan ñeán hai phaïm vi khaù roäng laø chöông trình CPH vaø TTCK, moâi tröôøng phaùp lyù ñang ñöôïc hoøan thieän, neân vieäc caäp nhaät caùc chính saùch, luaät ñònh lieân quan coù theå xaûy ra thieáu soùt. Sau cuøng, lieân quan ñeán noäi dung cuûa luaän vaên moät soá höôùng nghieân cöùu tieáp theo nhö : Phaân tích taùc ñoäng cuûa vieäc phaùt trieån chöùng khoaùn voán laøm gia taêng giaù trò coâng ty; phaùt trieån chöùng khoaùn voán cho boä phaän caùc CtyCP ngoaøi chöông trình CPH. - 91 - TAØI LIEÄU THAM KHAÛO {1} Pamela P.Peterson, Financial management and analysis, Florida University {2} Leile Webster vaø Reza Amin, “ Coå phaàn hoaù caùc DNNN ôû Vieät Nam: kinh nghieäm hieän taïi”, Mekong project development facility {3} Lyù thuyeát thò tröôøng hieäu quaû – Maurise Kendall {4} PGS.TS Traàn Ngoïc Thô, Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, NXB Thoáng Keâ {5} Taäp baøi giaûng veà thò tröôøng taøi chính – Dr Nguyeãn Ninh Kieàu {6} Traàn Minh Kieät, Höôùng daãn tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn, NXB Lao Ñoäng Xaõ Hoäi {7} Huy Nam, Thò tröôøng chöùng khoaùn – Taïi sao {8} Hoäi nhaäp vôùi caùc nguyeân taéc keá toaùn vaø kieåm toaùn quoác teá, NXB chính trò quoác gia {9} Luaät chöùng khoaùn Vieät Nam {10} Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû, soá 528/QÑ-TTg ngaøy 14/06/2005 Veà vieäc pheâ duyeät danh saùch caùc coâng ty coå phaàn hoùa thöïchieän baùn ñaáu giaù coå phaàn, nieâm yeát, ñaêng kyù giao dòch treân trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Vieät Nam {11} Mekoâng Capital, baùo caùo veà “Lôïi ích chuû yeáu cuûa moät heä thoáng keá toaùn vöõng maïnh” ngaøy 01/10/2003 {12} Mekoâng Capital, baùo caùo veà “Ñeà nghò caùc thoâng leä toát trong quaûn trò doanh nghieäp taïi Vieät Nam” ngaøy 11/11/2003 {13} Taïp chí Chöùng khoaùn Vieät Nam ♦ Ts.Traàn Tieán Cöôøng, Thöïc traïng doanh nghieäp sau coå phaàn hoaù – Keát quaû ñaït ñöôïc vaø nguyeân nhaân, soá thaùng 11/2005. ♦ Nghieâm Quyù Haøo, Ñoät phaù trong saép xeáp ñoåi môùi DNNN giai ñoaïn 2006 – 2010, soá thaùng 11/2006 {14} Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, Ñaïi hoïc kinh teá Tp.HCM ♦ Ths Hoà Vieát Tieán, Vò theá cuûa thò tröôøng coå phieáu Vieät Nam treân theá giôùi, soá thaùng 09/2005. ♦ PGS.TS Traàn Ngoïc Thô, thò tröôøng chöùng khoùan vaø coâng cuï phaùi sinh, soá thaùng 09/2005 {15} Caùc website - 92 - PHUÏ LUÏC I DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT STT TÖØ VIEÁT TAÉT NOÄI DUNG 01 CPH Coå phaàn hoaù 02 CtyCK Coâng ty chöùng khoaùn 03 CtyCP Coâng ty coå phaàn 04 CtyNY Coâng ty nieâm yeát 05 DNNN Doanh nghieäp nhaø nöôùc 06 ÑTNN Ñaàu tö nöôùc ngoaøi 07 HÑQT Hoäi ñoàng quaûn trò 08 NHTM Ngaân haøng thöông maïi 09 NY/ÑKGD Nieâm yeát/Ñaêng kyù giao dòch 10 QTCty Quaûn trò coâng ty 11 QTDN Quaûn trò doanh nghieäp 12 SXKD Saûn xuaát kinh doanh 13 TCty Toång coâng ty 14 TctyNN Toång coâng ty nhaø nöôùc 15 TTCK Thò tröôøng chöùng khoaùn 16 TTGDCK Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn 17 UBCKNN Uyû ban chöùng khoaùn nhaø nöôùc - 93 - PHUÏ LUÏC II BAÛNG QUY MO NIEÂM YEÁT TOAØN THÒ TRÖÔØNG ÑEÁN 30/06/2006 Chæ tieâu Toaøn thò tröôøng Coå phieáu Chöùng chæ quyõ Traùi phieáu Toång soá CK ñang nieâm yeát 407 37 1 369 Tyû troïng % 100% 9,09% 0,25% 90,66% Khoái löôïng CK ñang nieâm yeát 982.100.825 426.053.080 30.000.000 526.647.745 Tyû troïng % 100% 43,32% 3,05% 53,62,13% Giaù trò CK ñang nieâm yeát (trñ) 57.219.305 4.254.531 300.000 52.664.775 Tyû troïng % 100% 7,44% 0,52% 92,04% Nguoàn : TTGDCK TpHCM , trích taïp chí chöùng khoaùn VN soá 1+2/2006 BAÛNG QUY MO NIEÂM YEÁT COÅ PHIEÁU ÑEÁN HEÁT 30/06/2006 Toång meänh giaù nieâm yeát Voán hoaù thò tröôøng Soá loaïi coå phieáu Toång KLNY VND USD VND USD 37 426.053.080 4.260 tyû ~ 269,2 trieäu 28.809 tyû ~ 1,8 tyû Tyû troïng ~ 0,53 % GDP ~3,5 % GDP Nguoàn : TTGDCK TpHCM , trích taïp chí chöùng khoaùn VN soá 1+2/2006 - 94 - PHUÏ LUÏC III BAÛNG ÑAÙNH GIAÙ THÒ TRÖÔØNG NAÊM 2006 Thò tröôøng Taêng tröôûng EPS (%) PE (laàn) PB (laàn) ROE (%) DY (%) Vieät Nam 20,2 9,7 2,6 29,8 3,6 Inñoâneâxia 13,9 12,7 2,6 20,4 3,4 Malaixia 10,8 13,0 1,8 14,9 4,2 Philippin 15,0 10,8 1,4 12,9 1,8 Xingapo 9,6 14,5 1,8 12,8 3,4 Thaùi Lan 3,8 3,6 2,9 19,9 4,4 Nhaät 9,7 18,7 2,2 11,8 1,2 Trung Quoác 6,8 11,6 1,9 16,8 2,8 Hoàng Koâng 0,9 13,7 1,7 12,0 3,9 Haøn Quoác 9,4 10,2 1,5 16,0 1,6 Ñaøi Loan 11,0 12,0 2,1 17,1 4,2 Uùc 10,8 14,5 2,6 18,0 3,8 Aán Ñoä 18,5 14,7 3,3 24,2 1,8 Pakixitan 10,4 11,3 3,0 27,1 5,1 (Nguoàn: do Merrill Lynch döï ñoùan, trích taïp chí chöùng khoaùn VN soá 3/2006 ) - 95 - PHUÏ LUÏC IV BAÛNG KEÁ HOAÏCH CPH DNNN GIAI ÑOAÏN 2006-2010 Thôøi gian Toång soá DNNN hieän coù Trong ñoù goàm Chia ra thaønh Hình thöùc saép xeáp 2007 2008 - 2009 CPH 390 470 875 thuoäc boä, ñòa phöông Khaùc 15 CPH 200 238 Kinh doanh 1.546 585 thuoäc caùc Tcty Cty TNHH 1 thaønh vieân 147 CPH 40 95 Quoác phoøng an ninh; coâng ích 335 Cty TNHH 1 thaønh vieân 200 2.176 Noâng laâm tröôøng 295 Cty TNHH thaønh vieân, Ñvsöï nghieäp; saùp nhaäp, giaûi theå (Nguoàn: Taïp chí chöùng khoaùn Vieät Nam soá 11 – Thaùng 11 naêm 2006, trg 25) BAÛNG CÔ CAÁU DOANH NGHIEÄP 100% VOÁN NHAØ NÖÔÙC NAÊM 2010 Toång soá 554 Taäp ñoøan, Tcty lôùn DN thuoäc caùc taäp ñoaøn, Tcty nhaø nöôùc DN an ninh quoác phoøng; DN saûn xuaát cung öùng saûn phaåm, dòch vuï nieâm yeát Noâng, laâm 26 150 178 200 (Nguoàn: Taïp chí chöùng khoaùn Vieät Nam soá 11 – Thaùng 11 naêm 2006, trg 26) - 96 - PHUÏ LUÏC V Baûng trích Phuï luïc II ban haønh keøm trong Quyeát ñònh soá 528/QÑ-TTg ngaøy 14 thaùng 6 naêm 2005 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. DANH SÁCH CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN THUỘC ĐỐI TƯỢNG NIÊM YẾT, ĐĂNG KÝ GIAO DỊCH, TẠI TRUNG TÂM GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN Vèn ®iÒu lÖ (theo ph−¬ng ¸n ®−îc duyÖt Trong ®ã T T Tªn doanh nghiÖp N¨m T.hiÖ n CPH Tæng sè Vèn NN % §¬n vÞ qu¶n lý 1 2 3 4 5 6 7 I Doanh nghiệp độc lập thuộc Bộ, ngành 1 Công ty CP Nhựa Rạng §ông 2004 82.480 65.308 79 Bộ Công nghiệp 2 Công ty CP Nhựa Bình Minh 2003 107.180 69.238 65 Bộ Công nghiệp 3 Công ty CP Nhựa Tân tiến 2004 95.500 60.881 64 Bộ Công nghiệp 4 Công ty CP sữa Việt Nam 2003 1.500.000 900.000 60 Bộ Công nghiệp 5 Công ty CP vật liệu xây dựng 720 2002 13.000 7.800 60 Bộ GTVT 6 Công ty CP Vật tư thiết bị CTGT 2003 10.000 5.250 53 Bộ GTVT 7 Công ty CP Dầu thực vật Tường An 2004 189.802 96.799 51 Bộ Công nghiệp 8 Công ty CP Nhựa thiếu niên Tiền Phong 2004 90.000 45.900 51 Bộ Công nghiệp 9 Công ty CP Bóng đèn - Phích nước Rạng Đông 2004 79.150 40.367 51 Bộ Công nghiệp 10 Công ty CP Dầu thực vật Tân Bình 2004 43.100 21.981 51 Bộ Công nghiệp 11 Công ty CP bánh kẹo Hải Hà 2003 36.500 18.615 51 Bộ Công nghiệp 12 Công ty CP Giầy Sài Gòn 2004 16.000 8.160 51 Bộ Công nghiệp 13 Công ty CP Nhựa Bạch Đằng 2004 10.030 5.115 51 Bộ Công nghiệp - 97 - 14 Công ty CP xây dựng cơ khí giao thông 2 2002 40.745 20.780 51 Bộ GTVT 15 Công ty CP XNK Tạp phẩm TP HCM 2004 25.000 12.750 51 Bộ Thương mại 16 Công ty CP NXK và hợp tác đầu tư Vilexim 2004 18.000 9.180 51 Bộ Thương mại 17 Công ty Tư vấn XD công trình VLXD 2004 10.000 5.100 51 Bộ Xây dựng II Doanh nghiệp thuộc các Tổng công ty nhμ n−íc 1 Công ty CP In bưu điện 2003 25.000 12.750 51 TCT BCVT 2 Công ty CP Vật tư bưu điện 2004 18.000 9.180 51 TCT BCVT 3 Công ty CP Đầu tư và Phát triển bưu điện 2004 35.000 17.850 51 TCT BCVT 4 Công ty CP Vinacafê Biên Hoà 2004 80.000 47.500 59 TCT Cà phê 5 Công ty CP Đầu tư XNK cà phê Tây Nguyên 2004 24.000 12.046 50 TCT Cà phê 6 Công ty giống BS Lâm Đồng 2004 10.500 5.355 51 TCT Chăn nuôi 7 Công ty CP Xây lắp thương mại (COMA 25) 2004 12.000 7.800 65 TCT Cơ khí XD 8 Công ty CP Cơ khí xây dựng số 2 Hà Bắc 2004 10.000 5.100 51 TCT Cơ khí XD 9 Công ty CP May Nhà bè 2004 64.000 32.640 51 TCT Dệt may 10 Công ty CP May 10 2004 54.000 27.540 51 TCT Dệt may 11 Công ty CP May Phương §ông 2004 27.000 13.770 51 TCT Dệt may 12 Công ty CP Dệt lụa Nam Định 23.000 11.730 51 TCT Dệt may 13 Công ty CP May Hưng Yên 2004 13.500 6.885 51 TCT Dệt may 14 Công ty CP May Chiến Thắng 2004 12.000 6.120 51 TCT Dệt may 15 Công ty CP May Nam Định 2004 12.000 6.120 51 TCT Dệt may 16 Công ty CP May Thăng Long 2002 23.306 11.653 50 TCT Dệt may 17 Công ty CP Điện tử Tân Bình 2004 70.000 35.700 51 TCT Điện tử TH - 98 - 18 Công ty CP Điện tử Biên Hoà 2004 60.000 30.600 51 TCT Điện tử TH 19 Công ty CP XNK Điện tử 2004 25.780 13.147 51 TCT Điện tử TH 20 Công ty CP Đầu tư và XD công trình 3 2003 13.439 8.738 65 TCT Đường sắt 21 Công ty CP công trình Đ.Sắt 2004 69.000 41.607 60 TCT Đường sắt 22 Công ty CP vật tư ĐS Đà Nẵng 2004 24.760 14.856 60 TCT Đường sắt 23 Công ty CP vật tư ĐS SGòn 2004 24.000 17.900 60 TCT Đường sắt 24 Công ty CP công trình 6 2002 17.927 9.286 52 TCT Đường sắt 25 Công ty CP cơ khí cầu đường 2004 11.105 5.695 51 TCT Đường sắt 26 Công ty CP Cảng Đoạn Xá 2001 35.000 17.850 51 TCT Hàng Hải VN 27 Công ty CP phát triển hàng hải 2004 40.000 20.400 51 TCT Hàng Hải VN 28 Công ty CP Xà phòng Hà Nội 2004 58.477 46.782 80 TCT Hoá Chất 29 Cty CP Bột giặt & HC Đức Giang 2003 15.000 11.220 75 TCT Hoá Chất 3 0 Công ty CP Thương mại Phương Đông 2003 20.230 12.611 62 TCT Hoá Chất 3 1 Công ty CP Pin ắc quy MN 2004 102.630 52.341 51 TCT Hoá Chất 3 2 Công ty CP Bột giặt LIX 2003 36.000 18.360 51 TCT Hoá Chất 3 3 Công ty CP Phân lân Ninh Bình 2004 24.860 12.679 51 TCT Hoá Chất 3 4 Công ty CP Bột giặt NET 2003 22.000 11.220 51 TCT Hoá Chất 3 5 Công ty CP CN hoá chất và vi sinh 2004 16.335 8.331 51 TCT Hoá Chất 3 6 Công ty CP Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ 2004 15.000 7.650 51 TCT Hoá Chất 3 7 Công ty CP Pin Hà Nội 2003 14.000 7.140 51 TCT Hoá Chất 3 8 Công ty CP Que hàn điện Việt Đức 2003 13.712 6.993 51 TCT Hoá Chất 3 9 Công ty CP Ắc quy Tia sáng 2004 10.619 5.416 51 TCT Hoá Chất - 99 - 4 0 Công ty CP ĐTPT nhà và đô thị số 2 2004 24.000 16.800 70 TCT HUD 4 1 Công ty CP ĐTPT nhà và đô thị số 1 2003 15.000 10.200 68 TCT HUD 4 2 Công ty CP ĐTPT nhà và đô thị số 3 2004 15.000 10.200 68 TCT HUD 4 3 Công ty CP ĐTPT nhà và đô thị số 4 2004 15.000 10.200 68 TCT HUD 4 4 Công ty CP ĐTPT nhà 2004 20.000 10.200 51 TCT IDICO 4 5 Công ty CP Vinafor Đà Nẵng 2002 10.350 5.280 51 TCT Lâm nghiệp 4 6 Công ty CP Cẩm Hà 2003 16.000 8.160 51 TCT Lâm nghiệp 4 7 Công ty CP L−ơng thực Hà Tuyên Thái 2004 20.000 11.605 58 TCT Lương Thực M.Bắc 4 8 Công ty CP L−ơng thực Thanh Nghệ Tĩnh 2004 40.000 20.400 51 TCT Lương Thực M.Bắc 4 9 Công ty CP L−ơng thực Hà Nội 2004 30.000 15.300 51 TCT Lương Thực M.Bắc 5 0 Công ty CP L−ơng thực Hà Nam Ninh 2004 27.376 13.962 51 TCT Lương Thực M.Bắc 5 1 Công ty CP L−ơng thực Hà Bắc 2004 19.620 10.006 51 TCT Lương Thực M.Bắc 5 2 Công ty CP Bơm Hải Dương 2004 17.143 8.743 51 TCT Máy thiết bị CN 5 3 Công ty CP đường La Ngà 2000 82.000 35.492 51 TCT Mía đường 2 5 4 Công ty cổ phần CG&XL số 12 2004 11.700 5.967 51 TCT Phát triển HT 5 5 Công ty CP In và bao bì Mỹ Châu 1999 17.000 9.656 57 TCT Rau quả 5 6 Công ty CP cảng rau quả 2001 31.586 16.039 51 TCT Rau quả 5 7 Công ty CP XNK rau quả 2004 11.000 5.610 51 TCT Rau quả 5 8 Công ty CP bia Thanh Hoá 2004 57.500 47.898 83 TCT Rượu bia HN 5 9 Công ty CP Nước giải khát Chương Dương 2004 85.000 43.350 51 TCT Rượu bia SG 6 0 Công ty CP CTGT Sông Đà 2003 10.000 6.500 65 TCT Sông Đà 6 1 Công ty CP Xi măng Sông Đà - Yaly 2003 15.000 8.000 53 TCT Sông Đà - 100 - 6 2 Công ty CP Xi măng Sông Đà 2002 18.000 9.528 53 TCT Sông Đà 6 3 Công ty CP SUDICO 2003 50.000 25.500 51 TCT Sông Đà 6 4 Công ty CP Thuỷ điện Nà Lơi 2003 50.000 25.500 51 TCT Sông Đà 6 5 Công ty CP Đầu tư PT Sông Đà 2003 10.000 5.100 51 TCT Sông Đà 6 6 Công ty CP Sông Đà 1.01 2003 10.000 5.100 51 TCT Sông Đà 6 7 Công ty CP Thuỷ điện Ry Ninh II 2002 32.000 16.200 51 TCT Sông Đà 6 8 Công ty CP Vận tải và ĐĐTM 2003 16.000 16.000 100 TCT Than Việt Nam 6 9 Công ty CP Du lịch Than Việt Nam 2004 10.465 7.221 69 TCT Than Việt Nam 7 0 Công ty CP XNK&HTQT 2004 20.000 11.800 59 TCT Than Việt Nam 7 1 Công ty CP Đầu tư Thương mại dịch vụ 2004 20.000 11.400 57 TCT Than Việt Nam 7 2 Công ty CP Cát Lợi 2004 50.000 25.500 51 TCT Thuốc lá 7 3 Công ty CP Kính Đáp Cầu 2004 20.000 10.200 51 TCT Viglacera 7 4 Công ty CP Xây dựng số 5 2004 21.000 13.650 65 TCT Vinaconex 7 5 Công ty CP Xây dựng số 9 2004 21.000 12.600 60 TCT Vinaconex 7 6 Công ty CP Vinaconex 25 2004 14.000 7.140 51 TCT Vinaconex 7 7 Công ty CP Xây dựng số 1 2003 11.000 5.610 51 TCT Vinaconex 7 8 Công ty CP Xây dựng số 2 2003 10.000 5.100 51 TCT Vinaconex 7 9 Công ty CP GAS PETROLIMEX 2003 150.000 130.500 87 TCT Xăng dầu VN 8 0 Công ty CP Hoá dầu 2003 150.000 127.500 85 TCT Xăng dầu VN 8 1 Công ty CP XNK 2004 60.000 48.000 80 TCT Xăng dầu VN 8 2 Công ty CP Vận tải xăng dầu đường thuỷ Petrolimex 1999 19.400 9.894 51 TCT Xăng dầu VN 8 3 Công ty CP Thương mại và vận tải Petrolimex Hà Nội 1999 15.600 7.956 51 TCT Xăng dầu VN - 101 - 8 4 Công ty CP Vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn 2000 12.900 6.579 51 TCT Xăng dầu VN 8 5 Công ty CP Vận tải và dịch vụ Petrolimex Hải Phòng 2000 11.600 5.916 51 TCT Xăng dầu VN 8 6 Công ty CP Vận tải và dịch vụ Petrolimex Nghệ Tĩnh 2000 11.500 5.865 51 TCT Xăng dầu VN 8 7 Công ty CP kết cấu thép cơ khí xây dựng 2003 20.000 10.400 52 TCT XD CN VN 8 8 Công ty CP bê tông ly tâm An Giang 2003 15.000 7.650 51 TCT XD CN VN 8 9 Công ty CP Bê tông Thủ Đức 2004 11.000 5.610 51 TCT XD CN VN 9 0 Công ty CP Đầu tư và xây dựng CN 2003 10.000 5.100 51 TCT XD CN VN 9 1 Công ty CP CTGT và TM 423 2004 12.500 8.313 67 TCT XD CTGT 4 9 2 Công ty CP CTGT 246 2003 10.000 5.200 52 TCT XD CTGT 4 9 3 Công ty CP CTGT B19 2003 12.000 6.120 51 TCT XD CTGT 4 9 4 Công ty CP CTGT 484 2004 11.000 5.610 51 TCT XD CTGT 4 9 5 Công ty CP CTGT 492 2004 10.000 5.100 51 TCT XD CTGT 4 9 6 Công ty CP CTGT 228 2004 10.000 5.100 51 TCT XD CTGT 4 9 7 Công ty CP XD CTGT 710 2002 27.800 14.734 53 TCT XD CTGT 6 9 8 Công ty CP XD CTGT 610 2003 28.116 14.339 51 TCT XD CTGT 6 9 9 Công ty CP cơ khí XDCTGT 623 2002 15.800 8.058 51 TCT XD CTGT 6 1 0 0 Công ty CP VTTB&XDCT 624 2003 12.460 6.355 51 TCT XD CTGT 6 1 0 1 Công ty CP XDCTGT 674 2003 10.119 5.161 51 TCT XD CTGT 6 1 0 2 Công ty CP XDCTGT 873 2004 27.000 15.930 59 TCT XD CTGT 8 1 0 3 Công ty CP XDCTGT 838 2004 12.850 6.553 51 TCT XD CTGT 8 - 102 - 1 0 4 Công ty CP Xây dựng miền Tây 2004 10.000 5.000 50 TCT XD CTGT 8 1 0 5 Công ty CP Xây dựng số 2 2004 11.200 7.018 63 TCT XD Hà Nội 1 0 6 Công ty CP Kinh doanh vật tư & xây dựng 2004 10.300 6.185 60 TCT XD Hà Nội 1 0 7 Công ty CP Bê tông Biên Hoà 1998 15.000 10.500 70 TCT XD số 1 1 0 8 Công ty CP Xây dựng & Kinh doanh vật tư 2003 20.000 11.000 55 TCT XD số 1 1 0 9 Công ty CP Đầu tư và Xây lắp Chương Dương 2003 14.000 7.140 51 TCT XD số 1 1 1 0 Công ty CP Xây dựng số 5 2003 12.000 6.120 51 TCT XD số 1 1 1 1 Công ty CP Bao bì XM Bút Sơn 2003 40.000 22.241 56 TCT Xi măng VN 1 1 2 Công ty CP Bao bì Bỉm Sơn 1999 38.000 19.000 50 TCT Xi măng VN I I I Doanh nghiệp thuộc địa phương 1 Công ty Giày (bộ phận Công ty ICT) 2004 10.368 8.813 85 Tỉnh Bà Rịa VT 2 Cty CP CTGT Bạc Liêu 2004 11.400 6.970 61 Tỉnh Bạc Liêu 3 Cty CP thương nghiệp BL 2004 21.551 11.071 51 Tỉnh Bạc Liêu 4 Công ty cổ phần XNK thuỷ sản 2004 25.000 12.750 51 Tỉnh Bến Tre 5 Cty cổ phần d−ợc 2004 20.000 10.200 51 Tỉnh Bến Tre 6 Cty cổ phần vật liệu xây dựng 2004 15.000 7.650 51 Tỉnh Bến Tre 7 Cty CP khoáng sản Bình §Þnh 13.114 6.688 Tỉnh Bình Định - 103 - 2000 51 8 Công ty CP Vật tư xăng dầu 2003 14.065 7.043 50 Tỉnh Bình Thuận 9 Công ty du lịch Đắk Lắk 2004 22.571 16.008 70 Tỉnh Đ¾k Lắc 1 0 Cty Dược vật tư y tế 2003 10.787 5.501 51 Tỉnh Đ¾k Lắc 1 1 Cty CP XNK y tế Domesco 2004 60.000 30.600 51 Tỉnh Đồng Tháp 1 2 Công ty cổ phần XNK Sa giang 2004 40.887 20.852 51 Tỉnh Đồng Tháp 1 3 Cty CP XD công trình GT 2004 15.424 7.866 51 TỈnh Đồng Tháp 1 4 CTCP Bao bì Biên Hòa 2003 32.500 17.349 53 Tỉnh Đồng Nai 1 5 CTCP Xây dựng số 2 2003 13.500 6.885 51 Tỉnh Đồng Nai 1 6 CTCP XVXD - chất đốt 2004 10.400 5.304 51 Tỉnh Đồng Nai 1 7 Cty Bia và nước giải khát 2003 13.400 7.370 55 Tỉnh Hải Dương 1 8 Cty giầy 2003 10.600 5.406 51 Tỉnh Hải Dương 1 9 Công ty CP Đông Á 2003 12.000 9.200 77 Tỉnh Khánh Hoà 2 0 Xí nghiệp Nước đá thuỷ sản 2004 10.984 5.602 51 Tỉnh Kiên Giang 2 1 Xí nghiệp Chế biến XKTS Ngô Quyền 2004 17.743 9.049 51 Tỉnh Kiên Giang 2 2 Công ty Xi măng Hà Tiên Hệ Đảng 2003 20.000 10.200 51 Tỉnh Kiên Giang 2 3 Công ty Xi măng Hà Tiên Kiên Giang 2004 45.863 23.390 51 Tỉnh Kiên Giang 2 4 Công ty Xi măng Kiên Giang 2004 22.293 11.369 51 Tỉnh Kiên Giang 2 5 Xí nghiệp Chế biến thực phẩm đóng hộp 2004 10.732 5.473 51 Tỉnh Kiên Giang 2 6 Công ty Xây dựng giao thông thuỷ lợi 2004 14.323 7.304 51 Tỉnh Kiên Giang 2 7 Công ty CP Hiệp Thành 1999 12.000 7.368 61 Tỉnh Lâm Đồng 2 8 Công ty CP Thực phẩm 2004 12.000 6.120 51 Tỉnh Lâm Đồng - 104 - 2 9 Công ty CP Vật liệu xây dựng 2003 10.000 5.100 51 Tỉnh Lâm Đồng 3 0 Công ty CP Chợ Lạng Sơn 2004 23.379 14.410 62 Tỉnh Lạng Sơn 3 1 CT Du lịch và XNK 2004 12.500 8.750 70 Tỉnh Nam Định 3 2 CT Hữu nghị 1998 14.500 8.410 58 Tỉnh Nghệ An 3 3 Công ty cổ phần xe khách NghÖ An 1998 10.000 5.200 52 Tỉnh Nghệ An 3 4 Bia Nghệ An 2001 33.562 16.781 50 Tỉnh Nghệ An 3 5 CTy Bê tông thép Ninh Bình 2004 11.566 5.899 51 Tỉnh Ninh Bình 3 6 Cty CP công trình GTVT Qu¶ng Nam 2003 12.000 6.456 54 Tỉnh Quảng Nam 3 7 Cty lâm đặc sản XK Qnam 2004 30.000 16.000 53 Tỉnh Quảng Nam 3 8 Cty CP nông sản thực phẩm Qu¶ng Ngãi 2003 12.237 6.421 52 Tỉnh Quảng Ngãi 3 9 CTCP Bia Hạ Long 2003 16.000 9.600 60 Tỉnh Quảng Ninh 4 0 Công ty thực phẩm sata 2002 60.000 36.000 60 Tỉnh Sóc Trăng 4 1 Cty CP cáp treo 2000 15.985 8.152 51 Tỉnh Tây Ninh 4 2 Công ty CP Du lịch Thanh Hoá 2001 12.000 6.000 50 Tỉnh Thanh Hoá 4 3 Công ty cổ phần dược phẩm Trà Vinh 2003 35.000 17.850 51 Tỉnh Trà Vinh 4 4 Công ty CP Sách thiết bị trường học 2004 14.156 7.435 53 TP Đà Nẵng 4 5 Công ty CP Dệt kim Hà Nội 2004 24.000 12.240 51 TP Hà Nội 4 6 Cty CP Xây dựng KD nhà quận 11 2004 20.000 12.000 60 TP Hồ Chí Minh 4 7 Công ty CP Địa Ốc Tân Bình 2004 13.000 6.630 51 TP Hồ Chí Minh 4 8 Cty CP Phát triển nhà quận 3 2004 14.000 7.140 51 TP Hồ Chí Minh 4 9 Công ty CP Xây dựng KD nhà quận 8 2004 15.000 7.650 51 TP Hồ Chí Minh - 105 - ._.