Giáo trình Các quá trình và thiết bị công nghệ sinh học - Chương 9 đến Chương 15 - Lê Văn Hoàng

áût trãn caïc mäi træåìng dinh dæåîng ràõn chæa âæåüc æïng duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp do chæa coï nhæîng thiãút bë tiãût truìng âæåüc cå khê hoaï âaïng tin cáûy. Hiãûu suáút vaì âäü hoaût hoaï cuía caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc, thåìi gian quaï trçnh nuäi cáúy chuí yãúu phuû thuäüc vaìo nhæîng yãúu täú sau: loaûi vi sinh váût, thaình pháön cáúu tæí cuía mäi træåìng dinh dæåîng, læåüng vaì cháút læåüng cuía nguyãn liãûu cáúy, nhiãût âäü nuäi cáúy, mæïc âäü thäøi khê cuía canh træåìng phaït triãøn, cæåìng âäü âaío träün, trao âäøi khäúi vaì trao âäøi nhiãût. Viãûc læûa choün daûng thiãút bë vaì nhæîng bäü phuû tråü âãø âaím baío táút caí nhæîng âoìiì hoíi cuía cäng nghãû coï yï nghéa quan troüng nháút. 9.1. PHÁN LOAÛI THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG DINH DÆÅÎNG RÀÕN Âãø nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn, ngæåìi ta sæí duûng caïc loaûi thiãút bë coï kãút cáúu sau âáy: thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng phoìng coï caïc khay âäüt läù nàòm ngang våïi kêch thæåïc 400×800 mm, thiãút bë âæåüc cå khê hoaï coï khay âæïng âäüt läù, thiãút bë âæåüc cå khê hoaï daûng ВИС−42Д, caïc thiãút bë bàng âai taïc âäüng chu kyì vaì liãn tuûc, täø maïy nhiãöu phiãún taïc âäüng liãn tuûc våïi sæû æïng duûng caïc maïy rung cuîng nhæ caïc thiãút bë daûng träúng quay. Nhæåüc âiãøm cuía caïc thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng phoìng coï caïc khay nàòm ngang âäüt läù laì khäúi læåüng lao âäüng cho caïc cäng âoaûn quaï låïn, mæïc âäü cå khê hoaï cho caïc cäng âoaûn cäng nghãû tháúp vaì khäng traïnh khoíi sæû tiãúp xuïc cuía cäng nhán våïi canh træåìng cuía vi sinh váût. Tæì caïc kãút cáúu kãø trãn, trong cäng nghiãûp thæåìng ngæåìi ta æïng duûng caïc thiãút bë 174 âæåüc cå khê hoaï coï caïc cháûu âæåüc phán bäø âæïng, cuîng nhæ caïc thiãút bë daûng träúng quay vaì hçnh thaïp. Caïc thiãút bë daûng träúng quay vaì hçnh thaïp coï triãøn voüng täút âãø saín xuáút låïn. Sæû têch luyî mäüt læåüng låïn caïc phãú thaíi näng nghiãûp nhæ råm, voí bäng, voí haût hæåïng dæång, cuìi ngä, caïc phãú liãûu khi gia cäng khoai táy, cuí caíi âæåìng, cáy mêa... cho khaí nàng sæí duûng chuïng âãø thu nhán protein chàn nuäi, laì nguäön reí tiãön cho saín xuáút xenluloza vaì tinh bäüt. Tuy nhiãn âãø nuäi cáúy vi sinh váût våïi muûc âêch täøng håüp sinh hoüc protein khäng thãø sæí duûng caïc phoìng nuäi cáúy bçnh thæåìng, caïc phoìng naìy âæåüc sæí duûng âãø nuäi cáúy náúm mäúc trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn coï chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng khäng låïn hån 3 ÷ 5 cm. Caïc xê nghiãûp saín xuáút cháút cä âàûc chæïa protein vaì enzim thuäüc daûng saín xuáút låïn, cho nãn âäúi våïi nhæîng nhaì maïy nàng suáút 100 nghçn táún trong mäüt nàm âoìi hoíi 210 nghçn cháûu. ÅÍ mæïc nhæ thãú cáön phaíi sæí duûng caïc thiãút bë thoaí maîn caïc yãu cáöu sau: chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng dinh dæåîng khäng nhoí hån 50 cm; khaí nàng taûo ra caïc âiãöu kiãûn tiãût truìng; sæû biãún âäøi sinh hoüc cuía caïc cháút dinh dæåîng trong nguyãn liãûu thaình protein laì cæûc âaûi. Caïc thiãút bë âãø saín xuáút caïc saín pháøm trãn coï thãø giaïn âoaûn hay liãn tuûc. Caïc thiãút bë taïc âäüng giaïn âoaûn thæåìng åí daûng hçnh träúng nàòm ngang, loaûi træì quaï trçnh nuäi cáúy vi sinh váût coï thãø thæûc hiãûn trêch ly caïc cháút hoaût hoaï sinh hoüc tæì canh træåìng nuäi cáúy. 9.2. CAÏC THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG RÀÕN COÏ CAÏC KHAY ÂÄÜT LÄÙ NÀÒM NGANG Trong caïc âiãöu kiãûn saín xuáút âãø nuäi cáúy caïc giäúng náúm mäúc trãn bãö màût trong caïc khay, ngæåìi ta sæí duûng caïc phoìng tiãût truìng, säú læåüng caïc phoìng phuû thuäüc vaìo nàng suáút tênh theo canh træåìng náúm mäúc khä haìng ngaìy. Âãø âënh hæåïng thæåìng khi nàng suáút 1 táún/ngaìy cáön 3 ÷ 4 phoìng tiãût truìng. Âäúi våïi nhaì maïy coï nàng suáút 10 táún/ngaìy säú phoìng laì 30 ÷ 40. Phoìng tiãût truìng laì buäöng kên coï kêch thæåïc 10000×2800×2100 mm våïi hai cæía, mäüt cæía näúi våïi haình lang thaíi liãûu. Bãn trong phoìng coï ba âoaûn äúng thäng khê âãø naûp khäng khê âiãöu hoaì tæì mäüt hæåïng, coìn tæì hæåïng ngæåüc laûi- caïc äúng âãø thaíi khäng khê trong phoìng. Diãûn têch cuía phoìng âæåüc tênh cho 18 ÷ 20 giaìn coï khoaíng 9 ÷ 10 khay cho mäùi bãn, quy âäøi ra caïm khä laì 100 kg. Khoaíng caïch giæîa caïc giaìn 80 ÷100 mm, giæîa caïc giaìn coï khoaíng caïch räüng 1000 ÷ 1200 mm âãø âi laûi vaì caïch tæåìng 200 ÷ 300 mm. Caïc bäü âiãöu hoaì âäüc láûp âæåüc phán bäø trãn caïc phoìng tiãût truìng nhàòm âãø âáøy khäng khê coï nhiãût âäü 22 ÷ 320C, âäü áøm tæång âäúi 96 ÷ 98% vaìo phoìng. Khäng khê tuáön 175 hoaìn coï bäø sung 10% khäng khê saûch tæì bäü âiãöu hoaì chênh, caïc haình lang naûp vaì thaïo cuía caïc phoìng cáön phaíi caïch ly caïc phoìng bãn caûnh. Âiãöu âoï thæûc hiãûn âæåüc nhåì thäng gioï hai chiãöu khi trao âäøi khäng khê nhiãöu láön (âãún 8 láön) vaì nhåì laìm saûch khäng khê thaíi khoíi caïc baìo tæí. Viãûc nuäi cáúy giäúng trong caïc phoìng tiãût truìng âaî âæåüc sæí duûng trong caïc giai âoaûn âáöu cuía sæû phaït triãøn saín xuáút ra caïc chãú pháøm enzim. Nhæîng yï tæåíng âãø taûo ra caïc thiãút bë daûng cå khê hoaï coï caïc khay nàòm ngang khäng mang laûi kãút quaí täút vç täún nhiãöu kim loaûi vaì nàng suáút tháúp. 9.3. THIÃÚT BË COÏ CAÏC KHAY ÂÆÅÜC PHÁN BÄØ ÂÆÏNG Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn kolovieva. Phoìng cuía thiãút bë naìy laì bäü chæïa hçnh häüp bàòng kim loaûi âæåüc cäú âënh trãn caïc truû nhåì hãû giàòng âaìn häöi. Nàõp láût âæåüc âoïng kên åí trãn thiãút bë, coìn åí dæåïi − âaïy láût. Bãn trong phoìng cæï khoaíng 50 mm bäú trê häüp âæïng tæåìng keïp âäüt läù, khäng khê âæåüc âáøy qua caïc häüp naìy. Caïc häúc cuía raînh âæïng (âæåüc taûo ra giæîa caïc häüp) laì nhæîng khay chæïa. Caïc khay coï âaïy màõt caïo nhàòm ngàn caín sæû vung vaîi mäi træåìng khi naûp. Phoìng âæåüc trang bë caïc khåïp näúi âãø naûp håi, næåïc vaì thaíi næåïc ngæng. Maïy rung âæåüc bàõt chàût vaìo phoìng âãø thaïo dåî canh træåìng náúm mäúc. Kiãøm tra vaì ghi nhiãût âäü âæåüc thæûc hiãûn nhåì nhiãût kãú tiãúp xuïc âàût taûi mäüt trong nhæîng raînh nuäi cáúy vaì näúi våïi bäü dáùn âäüng quaût, råle seî tæû âäüng tàõt vaì måí quaût. Nhæåüc âiãøm cuía loaûi naìy laì nàng suáút nhoí, biãún daûng caïc phoìng vaì thaíi canh træåìng nuäi cáúy náúm mäúc ra khoíi khay laì ráút khoï khàn, âäü kên khi thaíi khäng âaím baío vaì tiãu hao khäng khê âãø thaíi nhiãût sinh lyï låïn. Phoìng nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn coï caïc häüp thaïo âæåüc vaì dåî taíi bàòng tæû âäüng hoaï. Thiãút bë naìy laì sæû biãún daûng cuía thiãút bë kolovieva. Phoìng nuäi cáúy laì häöm kim loaûi, trong âoï âæåüc làõp caïc häüp âæïng coï thãø thaïo dåî häöm âæåüc. Phoìng âæåüc làõp trãn khung våïi caïc baïnh vaì coï thãø chuyãøn dëch theo caïc ray. Âãø cäú âënh åí mäüt vë trê xaïc âënh phoìng âæåüc trang bë chäút âënh vë. Khay âæåüc taûo nãn do hai baïn khay coï khåïp näúi åí pháön trãn cuía phoìng.Tay âoìn âiãöu chènh caïc táúm chàõn phuí pháön dæåïi cuía caïc khay. Thæûc hiãûn thäng gioï canh træåìng qua caïc raînh phán bäø khäng khê trong caïc khay. Cå cáúu âãø thaïo dåî (hçnh 9.1) canh træåìng nuäi cáúy ra khoíi khay âæåüc phán bäø trãn phoìng nuäi cáúy vaì gäöm nhæîng bäü pháûn coï liãn quan nhau âãø cäú âënh caïc khay 2; cå cáúu måí caïc khay âæåüc phán bäø tæång xæïng theo hai hæåïng cuía phoìng; cå cáúu âáøy phoìng âãún 176 táúm kim loaûi phàóng nàòm ngang 6 âæåüc keûp chàût bàòng caïc thanh näúi âæïng 7 âãø chuyãøn âäüng quay tënh tiãún. Caïc bäü pháûn âãø âënh vë caïc khung 2 gäöm hai truûc (coï caïc chäút) sàõp xãúp song song cán âäúi våïi truûc ngang cuía phoìng. Cå cáúu måí cuía caïc khay coï hai mám quay våïi caïc thanh truyãön, thanh ràng âæåüc keûp chàût trãn caïc thanh truyãön âæåüc phán bäø tæì hai hæåïng cuía phoìng vaì duìng âãø chuyãøn dëch phoìng. Hçnh 9.1. Cå cáúu âãø thaïo dåî tæû âäüng canh træåìng náúm mäúc trong caïc häüp ra khoíi phoìng: 1- Âæåìng ray; 2- Chäút âënh vë; 3- Khung; 4- Truû âæïng; 5- Chäút; 6- Táúm kim loaûi phàóng; 7- Thanh näúi; 8- Âãú cäüt; 9- Saìng; 10- Âéa xêch Táút caí caïc cå cáúu trãn âæåüc làõp chàût trãn saìng 9. Saìng tæûa trãn khung 3 nhåì âãú cäüt 8. Âäüng cå âiãûn laìm chuyãøn âäüng thiãút bë. Phoìng cuìng våïi canh træåìng nuäi cáúy chuyãøn dåìi theo âæåìng ray 1 âãø thaïo dåî vaì âæåüc âënh vë åí mäüt vë trê âaî âënh. Sau âoï duìng tay âoìn måí táúm chàõn cuía khay, coìn tay gaût måí khay âáöu theo tiãún trçnh thaïo dåî. Khi måí âäüng cå âiãûn, thanh ràng coï chäút 5 bàõt âáöu chuyãøn dëch, pháön dæåïi cuía næía khay dëch luìi ra. Sau âoï cå cáúu âáøy bàõt âáöu hoaût âäüng: táúm kim loaûi 6 haû xuäúng dæåïi, âáøy canh træåìng nuäi cáúy ra khoíi khay vaì âæåüc náng lãn. Khi táúm kim loaûi náng cao hån khay, saìng bàõt âáöu chuyãøn dëch theo khung 3 nhåì âãú cäüt 8 vaìo vë trê trãn khung tiãúp theo. Truû chäúng 4 cuìng våïi saìng chuyãøn dëch vaì khi taïc âäüng tåïi chäút, âæa âãún vuìng biãn, taûi âáy khay âæåüc thaïo dåî theo thæï tæû. Khi thiãút bë coï 7 phoìng nuäi cáúy coï thãø thu nháûn 1200 kg giäúng náúm mäúc trong mäüt ngaìy. Caïc phoìng nuäi cáúy âæåüc chãú taûo bàòng håüp kim nhäm, sæïc chæïa cuía chuïng − 500 kg, kêch thæåïc cå baín cuía phoìng 1600×1300×1020 mm, khäúi læåüng 771 kg. Dáy chuyãön tæû âäüng hoaï âãø nuäi cáúy giäúng náúm mäúc. Trãn cå såí caïc phoìng nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn coï caïc häüp thaïo då,î âaî thaío ra quaï trçnh làõp raïp vaì váûn haình dáy chuyãön cäng nghãû âãø nuäi cáúy bàòng cå khê hoaï vaì nháûn âæåüc nhæîng chãú pháøm enzim tinh khiãút coï cäng suáút 50 ÷100 táún/nàm, phuû thuäüc vaìo daûng chãú pháøm saín xuáút. 9 7 6 3 4 5 10 177 Dáy chuyãön gäöm caïc cäng âoaûn: chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng, nuäi cáúy, trêch ly, làõng , taïch vaì sáúy, tiãu chuáøn hoaï vaì goïi chãú pháøm. Giai âoaûn quan troüng nháút cuía dáy chuyãön laì chuáøn bë mäi træåìng dinh dæåîng vaì nuäi cáúy giäúng náúm mäúc, gäöm hai bàng chuyãön cäng nghãû âäüc láûp nhau (hçnh 9.2). Hçnh 9.2. Cäng âoaûn nuäi cáúy giäúng trãn bãö màût: 1- Voìng troìn quay; 2- Cå cáúu âáøy; 3- Thiãút bë san; 4- Raînh naûp liãûu; 5- Baìn naûp liãûu ; 6- Bäü tiãût truìng caïc phoìng nuäi cáúy; 7- Cå cáúu âáøy; 8- Ræía caïc phoìng; 9- Baìn dåî liãûu; 10- Phoìng nuäi cáúy; 10- Bäü ra khåïp cuäúi cuìng; 12- Bàng taíi; 13- Phoìng nuäi cáúy mäi træåìng ràõn; 14- Buläng gheïp; 15- Âæåìng ray Trong mäùi bàng chuyãön âãöu coï bäü tiãût truìng, näöi khuáúy träün, 9 phoìng nuäi cáúy trãn mäi træåìng ràõn åí trong âæåìng háöm kên våïi hãû âæåìng ray 15 âãø chuyãøn dëch liãn tuûc caïc phoìng tæì cäng âoaûn cäng nghãû naìy âãún caïc âoaûn cäng nghãû khaïc. Váûn chuyãøn caïm vaì baî cuí caíi vaìo thuìng chæïa bàòng khê neïn, räöi cho qua vêt taíi vaìo mäüt trong nhæîng näöi tiãût truìng. Sau khi naûp vaìo näöi tiãût truìng mäüt læåüng næåïc vaì dung dëch amoni sunfat nháút âënh räöi träün âãöu vaì tiãún haình tiãût truìng mäi træåìng åí chãú âäü tæû âäüng. Sau âoï mäi træåìng âæåüc âæa vaìo thiãút bë khuáúy träün tiãût truìng. Næåïc âãø laìm áøm mäi træåìng vaì huyãön phuì âaî âæåüc âäöng hoaï våïi læåüng 0,1 ÷ 0,8% so våïi khäúi læåüng cuía mäi træåìng dinh dæåîng cho vaìo thiãút bë khuáúy träün trãn. Sau khi khuáúy träün trong voìng 3 ÷ 5 phuït, cæía nàõp cuía maïy träün tæû âäüng måí ra vaì roït mäi træåìng vaìo caïc häüp thaïo dåî âæåüc trong phoìng 13 dæåïi maïy träün trãn baìn naûp liãûu 5 cuía giai âoaûn nuäi. Mäi træåìng vaìo phoìng tiãût truìng qua raînh måí di âäüng coï daûng hçnh noïn, raînh phán bäú mäi træåìng vaìo 28 häüp. Sæû âáöm chàût caïc mäi træåìng trong caïc låïp xaíy 178 ra khi phoìng dao âäüng, sau âoï theo âæåìng ray tæû âäüng chuyãøn vaìo âæåìng háöm cuía phoìng nuäi cáúy 10. Cäng âoaûn nuäi cáúy âæåüc trang bë hai phoìng nuäi cáúy 10 song song nhau, coï 9 vë trê thäøi khê, hai bäü pháûn naûp liãûu 3 vaì 4, bäü pháûn thaïo liãûu 9, nghiãön giäúng, ræía 8 vaì tiãût truìng phoìng 6. Táút caí caïc bäü pháûn naìy näúi nhau båíi caïc âæåìng ray 15 coï voìng troìn quay 1 vaì båíi caïc hãû thäúng váûn chuyãøn nàm bàng taíi xêch vaì cå cáúu âáøy bàòng thuyí læûc 2. Viãûc váûn chuyãøn caïc phoìng tæì bäü pháûn naìy sang bäü pháûn khaïc âãöu tiãún haình bàòng tæû âäüng. Âæåìng háöm cuía phoìng nuäi cáúy âæåüc chia ra laìm ba âoaûn: âoaûn âáöu âæåüc phán bäú liãn tuûc cho 6 phoìng nuäi vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn säú 13, âoaûn thæï hai cho hai phoìng vaì âoaûn thæï ba cho mäüt phoìng. Caïc âoaûn trong phoìng nuäi âæåüc âoïng kên bàòng caïc cæía khê âäüng hoüc coï caïc táúm âãûm caosu. Mäùi âoaûn âæåüc trang bë hai äúng khuãúch taïn phán bäø ngæåüc nhau. Caïc calorife vaì caïc quaût theo hãû tuáön hoaìn kheïp kên. Cæï khoaíng 3 h thç cho phoìng nuäi cáúy âaî âæåüc naûp liãûu vaìo âæåìng háöm, coìn phoìng træåïc âoï thç tæû âäüng chuyãøn dëch âãún âoaûn tiãúp theo. Cho nãn coï 9 phoìng nuäi vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn âæåüc âæa vaìo âæåìng háöm cuía phoìng nuäi. ÅÍ caïc âoaûn âáöu vaìo thåìi kyì cuía caïc pha tiãön phaït, khi xaíy ra sæû náøy máöm baìo tæí (thåìi gian tæì 16 ÷18 h) trong phoìng phaíi giæî åí nhiãût âäü 33 ÷ 350C. Vaìo thåìi kyì phaït triãøn (thåìi gian 16 h) cæåìng âäü cuía doìng khäng khê âæåüc tàng lãn nhàòm baío âaím thaíi nhiãût vaì thaíi caïc saín pháøm chuyãøn hoaï taûo khê khi giæî nhiãût âäü cuía mäi træåìng 35 ÷ 360C. ÅÍ âoaûn thæï ba nuäi trong giai âoaûn têch luyî enzim, duìng hãû thäúng gioï âæåüc tênh âãún âãø giæî nhiãût âäü täúi æu 32 ÷ 340C. Nhiãût âäü cuía khäng khê trong mäùi âoaûn âæåüc âiãöu chènh tæû âäüng theo chæång trçnh âaî cho. Khi kãút thuïc chu trçnh nuäi, cå cáúu 7 âáøy phoìng 13 ra khoíi âæåìng háöm vaì âæa âãún baìn thaïo dåî 9. Måí cå cáúu chuyãøn dëch phoìng âãún baìn thaïo dåî vaì xaíy ra sæû chuyãøn dëch cuía phoìng âãún mäüt khoaíng caïch bàòng chiãöu räüng cuía häüp. Khi âoï tay âoìn cuía âaïy häüp vaì tay âoìn thaïo dåî häüp tæû quay troìn, vaì cå cáúu âáøy seî âáøy canh træåìng nuäi cáúy tæì häüp âãún bäü nghiãön âáöu tiãn. Sau khi dåî taíi, phoìng nuäi cáúy chuyãøn âäüng theo âæåìng ray âãún bäü pháûn ræía, räöi vaìo bäü tiãût truìng. Bäü tiãût truìng laì xylanh nàòm ngang coï hai nàõp måí ngæåüc chiãöu. Caïc nàõp âæåüc âáûy kên nhåì bäü eïp thuyí læûc. Sau khi tiãût truìng phoìng âæåüc laìm laûnh, sáúy bàòng khäng khê tiãût truìng vaì tæû âäüng âæa âãún baìn naûp liãûu, sau âoï chu trçnh cäng nghãû âæåüc làûp laûi. Dáy chuyãön cäng nghãû tæû âäüng hoaï laìm tàng mæïc âäü cäng nghãû vaì giäúng saín xuáút, laìm giaím thaíi buûi vaì baìo tæí. Tuy nhiãn noï chiãúm diãûn têch låïn âãø làõp âàût hãû váûn chuyãøn vaì caïc phoìng nuäi cáúy, täún nàng læåüng vaì kim loaûi, nàng suáút tháúp. 9.4. THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY GIÄÚNG BÀÒNG PHÆÅNG PHAÏP TÉNH - ÂÄÜNG 179 Âäúi våïi caïc âiãöu kiãûn saín xuáút låïn thç cäng suáút âån vë cuía thiãút bë cáön phaíi tàng âaïng kãø. Ngoaìi ra cuîng cáön phaíi taûo ra caïc thiãút bë cäú âënh nhàòm âaím baío âäü kên cuía táút caí caïc cäng âoaûn cäng nghãû, giaím diãûn têch vaì khäúi læåüng riãng. Phæång phaïp nuäi cáúy chuíng náúm mäúc trãn bãö màût ténh - âäüng læûc hoüc laì åí chäø mäi træåìng åí traûng thaïi báút âäüng (traûng thaïi ténh), coìn sau âoï chëu sæû chuyãøn âäüng tuáön hoaìn cæåîng bæïc, laìm tåi vaì chuyãøn âaío (caïc âiãöu kiãûn âäüng læûc hoüc). Våïi phæång phaïp naìy khäng thãø sæí duûng caïc khay âæåüc vç mäi træåìng seî bë âäø ra ngoaìi. Mäi træåìng dinh dæåîng âaî tiãût truìng âæåüc träün våïi giäúng vi sinh váût âæa vaìo giaìn bàng taíi âáöu tiãn cuía phoìng nuäi cáúy. Khäng khê âæåüc pha träün så bäü våïi håi næåïc baío hoaì hay laì khäng khê âæåüc âiãöu hoaì âáøy vaìo phoìng. Læåüng khäng khê vaì håi næåïc âæåüc tênh toaïn sao cho trong vuìng ténh coï nhiãût âäü cuía häùn håüp håi- khäng khê 32 ÷ 350C, coìn âäü áøm tæång âäúi- 96 ÷ 98%. Thåìi gian giæî mäi træåìng cáúy trãn giaìn âæåüc xaïc âënh trãn cå såí phuû thuäüc vaìo säú saìng trong phoìng. Khi âoï thåìi gian chung cuía giäúng phaït triãøn trong táút caí caïc giaìn cán bàòng thåìi gian chung cuía quaï trçnh nuäi cáúy giäúng (tæì 24 âãún 48h). Qua nhæîng khoaíng thåìi gian nhæ nhau, saín pháøm âæåüc chuyãøn bàòng cå khê tæì giaìn trãn xuäúng giaìn dæåïi kãú cáûn. Caïc giaìn åí trãn âæåüc sæí duûng cho pha nuäi cáúy âáöu tiãn, caïc giaìn giæîa cho pha thæï hai vaì caïc giaìn dæåïi cho pha thæï ba. Cho nãn mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc cáúy, khi chuyãøn tæì giaìn naìy sang giaìn khaïc xaíy ra táút caí caïc giai âoaûn phaït triãøn. Viãûc naûp caïc lä mäi træåìng dinh dæåîng måïi lãn giaìn trãn cuìng cuía phoìng våïi khoaíng bàòng thåìi gian coï màût cuía mäi træåìng trãn mäùi giaìn cuía phoìng. Phæång phaïp nhæ thãú cho pheïp sæí duûng täúi âa thãø têch hæîu êch cuía phoìng, cho pheïp tàng cæåìng quaï trçnh vaì laìm dãù daìng âiãöu kiãûn lao âäüng. Khi chuyãøn tæì giaìn naìy sang giaìn khaïc mäi træåìng âæåüc laìm tåi nhàòm tàng cæåìng caïc quaï trçnh thäng gioï, thaíi caïc saín pháøm chuyãøn hoïa taûo ra khê vaì nháûn âæåüc giäúng coï hoaût hoaï cao. Caïc âiãöu kiãûn trao âäøi nhiãût cuîng âæåüc täút hån, cho pheïp giaím tiãu hao khäng khê âãø thaíi nhiãût sinh lyï. Viãûc nuäi cáúy caïc giäúng vi sinh váût bàòng phæång phaïp ténh - âäüng coï khaí nàng tiãún haình trong caïc thiãút bë daûng bàng taíi vaì caïc daûng khaïc. Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn daûng ВИС-42-Д. Cå cáúu bãn trong thiãút bë tæång tæû nhæ kãút cáúu maïy sáúy daûng ВИС-42-Д vaì coï táút caí caïc bäü pháûn phuû: calorife, quaût, xyclon vaì äúng thäng khê, cuîng nhæ cå cáúu âãø láût caïc giaìn trong phoìng vaì âãø laìm kên kháu naûp mäi træåìng âãún giaìn âáöu tiãn. Loì sáúy tæû âäüng taïc duûng liãn tuûc ВИС-42-Д gäöm coï phoìng sáúy, hai calorife, ba quaût vaì ba xyclon (xem hçnh 9.3). 180 Thiãút bë (hçnh 9.3) gäöm phoìng sáúy 7, hai calorife 4, ba quaût 1 vaì 12 vaì 3 xyclon 2. Phoìng coï khung kim loaûi 11 âæåüc boüc bàòng sàõt laï vaì âæåüc bao phuí låïp caïch nhiãût. Bãn trong phoìng phán bäø 20 giaìn nàòm ngang cäú âënh, khoaíng caïch giæîa caïc giaìn theo chiãöu cao 120 mm. Mäùi giaìn coï 16 baín riãng biãût 8 våïi kêch thæåïc 120×60 mm., caïc baín tæû âäüng quay mäüt goïc 900 trong khoaíng thåìi gian âaî cho. Saín pháøm khä Khäng khê vaìo Saín pháøm æåït Khäng khê vaìo Vuìng I Khäng khê thaíi Hçnh 9.3. Loì sáúy daûng âæïng ВИС-42-Д Vuìng II Vuìng III 181 Khi âoï saín pháøm âæåüc thaïo xuäúng caïc giaìn dæåïi coìn caïc giaìn láût âæåüc quay vãö vë trê nàòm ngang ban âáöu. Nhåì caïc táúm ngàn bãn trong maì phoìng 7 âæåüc chia ra laìm ba pháön nhàòm cho pheïp sæí duûng håüp lyï sæû phán bäø taïc nhán nhiãût theo caïc vuìng sáúy. Trong vuìng âáöu åí pháön trãn cuía phoìng âæåüc phán bäø 6 giaìn, trong vuìng thæï hai åí pháön giæîa - 8 giaìn vaì trong vuìng thæï ba åí vuìng dæåïi- 6 giaìn. ÅÍ pháön sæåìn phêa træåïc cuía phoìng coï caïc cæía 9 näúi våïi âæåìng vaìo tæû do. Caïc âæåìng thäng gioï tæì hai quaût 12, calorife 4 vaì âæåìng ra cuía taïc nhán nhiãût tåïi quaût huït 1 (quaût huït thæ ba) vaì tåïi caïc xyclon 2 âãöu âæåüc gàõn åí pháön sæåìn phêa sau. Så âäö quay caïc baín cuía giaìn âæåüc tênh âãún sao cho toaìn bäü thåìi gian sáúy laì 5 ÷ 10 phuït. Saín pháøm æåït âaî âæåüc nghiãön cho liãn tuûc qua thuìng chæïa vaìo thiãút bë naûp liãûu vaì âæåüc tæû âäüng raíi âãöu thaình låïp nàòm åí giaìn trãn cuía pháön sáúy. Båm ly tám 12 huït khäng khê qua bäü loüc thä 14 vaì loüc tinh 13 räöi âáøy vaìo phoìng sáúy qua calorife 4, taûi âáy khäng khê âæåüc âun noïng âãún 85 ÷ 900C. Tæì giaìn cuäúi cuìng saín pháøm thä âæåüc naûp vaìo thuìng chæïa 10. Khi âi qua cuìng hæåïng våïi váût liãûu sáúy trãn caïc giaìn 6, khäng khê âæåüc hæåïng theo kãnh chuyãøn tiãúp giæîa caïc giaìn laìm thay âäøi hæåïng chuyãøn âäüng (ngæåüc chiãöu) vaì sau âoï thaíi ra ngoaìi. Nhiãût âäü khäng khê sau khi qua calorife trong caïc vuìng âæåüc kiãøm tra bàòng nhiãût kãú 3. Duìng áøm kãú 5 âãø âo âäü áøm cuía khäng khê vaìo phoìng. Quaût 12 âáøy khäng khê vaìo vuìng phêa dæåïi cuía maïng sáúy våïi nhiãût âäü 60 ÷ 700C nhàòm sáúy thãm saín pháøm âãún haìm áøm 10 ÷ 12%. Quaût xaí håi 1 huït khäng khê thaíi qua caïc xyclon 2 vaì âæåüc thaíi vaìo khê quyãøn, coìn caïc haût cuía váût liãûu sáúy âæåüc taïch ra vaì theo mæïc âäü têch luyî maì thaíi ra ngoaìi theo chu kç. Træåïc khi thaíi khäng khê vaìo khê quyãøn cáön phaíi laìm saûch trong caïc bäü loüc thä 14 vaì loüc tinh 13. Våïi muûc âêch thêch nghi cho maïy sáúy duìng âãø nuäi cáúy chuíng náúm mäúc, khäng khê âæåüc huït theo äúng thäng gioï âæåüc âàût cao hån säúng maïi thiãút bë khoaíng 4 ÷ 5 m, âæåüc loüc qua bäü loüc thä, loüc vi khuáøn vaì âæåüc hoaì láùn våïi håi næåïc baío hoaì trong äúng thäng gioï âãø âaût âæåüc caïc thäng säú cäng nghãû quy âënh (nhiãût âäü 32 ÷ 330C vaì âäü áøm tæång âäúi 96 ÷ 98%). Sæí duûng caïc bäü loüc vi khuáøn âãø laìm saûch khäng khê thaíi vi khuáøn . Vaìo thåìi gian tiãût truìng maïy sáúy thç bäü loüc naìy ngæìng hoaût âäüng. Trong táút caí ba giai âoaûn, åí chäø vaìo vaì ra cuía khäng khê âãöu âàût caïc nhiãût kãú tæû ghi âãø kiãøm tra nhiãût âäü vaì âäü áøm cuía khäng khê vaì mäi træåìng. Naûp mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng lãn giaìn trãn cuìng cuía phoìng phaíi âæåüc bët kên. Bàng taíi váûn chuyãøn phán bäø mäi træåìng theo giaìn. 182 Nhiãût âäü âæåüc thiãút láûp åí vuìng hai vaì vuìng ba 27 ÷ 290C. Cho nãn sau thåìi gian chuyãøn dëch cuía mäi træåìng âaî âæåüc cáúy theo táút caí caïc giaìn thç sæû phaït triãøn giäúng náúm mäúc vaì sæû têch luyî caïc enzim âæåüc kãút thuïc. Mäi træåìng nuäi cáúy náúm mäúc ra khoíi giaìn dæåïi cuìng räöi vaìo bäü chæïa, sau âoï âem nghiãön vaì sáúy. 24 ÷ 27 kg mäi træåìng tênh quy ra caïm khä naûp vaìo giaìn dæåïi cuía phoìng, vaì sau mäüt ngaìy coï thãø nuäi âãún 300 kg canh træåìng náúm mäúc. Trong 1 m3 phoìng ВИС-42-Д coï thãø naûp 41 kg caïm khä − råìi. Khäúi læåüng riãng cuía canh træåìng náúm mäúc tæì 1 m3 diãûn têch phoìng âæåüc tàng lãn tæì 12 âãún 61 kg/ngaìy. Khi kãút thuïc nuäi cáúy phaíi ræía phoìng thiãút bë bàòng næåïc noïng vaì tiãût truìng bàòng khäng khê âæåüc âun noïng âãún 120 ÷ 1300C. Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn kiãøu bàng âai. Thiãút bë daûng KCK (hçnh 9.4) laì tuí kim loaûi, bãn trong coï 4 ÷ 5 nhaïnh bàng taíi váûn chuyãøn daûng læåïi, âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè våïi caïc màõt læåïi 2×1,5 mm vaì âæåüc càng ra trãn hai tang quay. Kêch thæåïc cuía caïc bàng váûn chuyãøn phuû thuäüc vaìo daûng maïy sáúy. Mäùi bàng taíi hoàûc laì coï häüp täúc âäü riãng hoàûc laì duìng chung mäüt häüp täúc âäü. Häüp täúc âäü thay âäøi täúc âäü cuía bàng taíi tæì 0,14 âãún 1,0 m/ph. Trãn caïc bàng taíi váûn chuyãøn coï caïc thanh nhàòm phán bäø âäöng âãöu låïp mäi træåìng dinh dæåîng coï chiãöu cao tæì 30 âãún 100 mm. Âãø laìm tåi mäi træåìng, phêa trãn bàng taíi làõp âàût caïc truûc coï caïc caïnh hçnh kim, âæåüc quay cuìng hæåïng våïi bàng taíi. Viãûc laìm tåi âæåüc tiãún haình khi chuyãøn taíi mäi træåìng tæì bàng taíi trãn xuäúng bàng taíi dæåïi. Dæåïi caïc nhaïnh khäng taíi cuía bàng taíi váûn chuyãøn âàût caïc bäü laìm saûch. Caïc truûc cuía bäü laìm saûch coï caïc caïnh âênh chàût caïc thanh caosu, quay ngæåüc hæåïng chuyãøn âäüng cuía bàng taíi. Trong khäng gian giæîa caïc nhaïnh cuía bàng taíi làõp âàût caïc calorife håi næåïc. Âäúi våïi mäùi báûc táöng calorife cuía caïc vuìng nuäi cáúy thæï nháút vaì thæï hai âãöu coï caïc thuìng âàûc biãût âãø chuáøn bë næåïc noïng vaì coï duûng cuû âiãöu chènh vaì kiãøm tra nhiãût âäü. Nhiãût âäü næåïc âæa vaìo calorife dæåïi caïc nhaïnh mäüt vaì hai cuía bàng taíi 35 ÷ 400C, dæåïi caïc nhaïnh ba vaì bäún − 26 ÷ 300C. Caïc calorife cuía caïc nhaïnh bàng taíi 5 coï thãø âæåüc âun noïng bàòng næåïc noïng thaíi ra tæì caïc nhaïnh trãn. Caïc calorife âãöu coï khåïp näúi âãø cung cáúp håi næåïc cáön thiãút cho viãûc âun noïng khi ræía, sáúy vaì tiãût truìng. Coï ba vuìng âæåüc taûo ra trong phoìng nuäi cáúy: vuìng trãn coï nhiãût âäü mäi træåìng 32 ÷ 350C, vuìng giæîa coï nhiãût âäü 300C, åí vuìng naìy xaíy ra thaíi nhiãût sinh lyï vaì vuìng dæåïi coï nhiãût âäü 280C. Thiãút bë cáön kên hoaìn toaìn vaì âæåüc làõp trong phoìng caïch ly. Trãn thiãút bë làõp äúng huït gioï coï chiãöu cao 5 ÷10 m âãø cung cáúp vaì thaíi khäng khê. Trãn âæåìng cáúp vaì huït cáön làõp âàût caïc bäü loüc âãø laìm saûch khäng khê khoíi vi khuáøn. 183 Duìng bàng chuyãön nghiãng âoïng kên hoàûc laì duìng äúng tæû chaíy tæì näöi tiãût truìng âàût trãn thiãút bë âãø chuyãøn mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc tiãût truìng âãún bàng taíi trãn cuìng. Læåüng khäng khê cáön âãún 1000 m3 cho 1 táún canh træåìng náúm mäúc. Sau khi naûp mäi træåìng dinh dæåîng âaî âæåüc cáúy giäúng vaìo nhaïnh trãn cuía bàng taíi váûn chuyãøn, tàõt bäü dáùn âäüng bàng taíi vaì mäi træåìng âæåüc giæî trong thåìi gian 9 h. Sau âoï noï âæåüc váûn chuyãøn âãún nhaïnh tiãúp theo cuía bàng taíi, âäöng thåìi våïi viãûc laìm tåi khäúi mäi træåìng vaì cuîng âæåüc giæî laûi trong 9 h. Vaìo thåìi gian naìy lä mäi træåìng måïi âæåüc âäø vaìo nhaïnh trãn. Cho nãn cæï qua 9 h mäi træåìng âæåüc chuyãøn xuäúng nhaïnh dæåïi vaì qua 36 h thaïo canh træåìng náúm mäúc åí daûng thaình pháøm. Hçnh 9.4. Thiãút bë nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng dinh dæåîng ràõn kiãøu bàng âai: 1- Quaût; 2- Bäü loüc daûng peca; 3- Loüc vi khuáøn; 4- Maïy âiãöu hoaì; 5- Phoìng nuäi cáúy; 6- Bàng læåïi; 7- Bäü laìm tåi; 8- Calorife; 9- Khäng khê; 10- Thiãút bë tiãût truìng; 11- ÄÚng chaíy; 12- Bàng chuyãön Khi kãút thuïc chu trçnh nuäi cáúy, ræía täø håüp nuäi cáúy bàòng næåïc noïng vaì tiãût truìng bàòng khäng khê noïng åí nhiãût âäü 120 ÷ 1300C trong voìng 2 ÷3 h, sau âoï làûp laûi chu trçnh cäng nghãû. Coï thãø naûp liãûu 600 ÷ 700 kg mäi træåìng dinh dæåîng (270 ÷ 300 kg tênh chuyãøn âäøi ra caïm tåi daûng khä) våïi chiãöu cao cuía låïp mäi træåìng 50 mm trãn mäüt nhaïnh bàng taíi cuía maïy sáúy. 184 9.5. THIÃÚT BË NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT TRÃN MÄI TRÆÅÌNG RÀÕN DAÛNG RUNG Caïc thiãút bë âæåüc sæí duûng trong cäng nghiãûp âãöu âæåüc dæûa trãn phæång phaïp âäüng læûc hoüc âãø nuäi cáúy canh træåìng náúm mäúc trong låïp rung âäüng liãn tuûc. Baín cháút cuía phæång phaïp laì åí chäø: trong quaï trçnh nuäi cáúy mäi træåìng dinh dæåîng åí trong bäü pháûn váûn chuyãøn coï nhæîng tênh cháút âàûc træng (tråí nãn linh âäüng hån, hãû säú ma saït giaím vaì sæïc caín giaím xuäúng). Xung læåüng dao âäüng seî truyãön cho låïp mäi træåìng âang váûn chuyãøn vaì mäi træåìng chuyãøn sang traûng thaïi lå læíng. Chãú âäü váûn chuyãøn bàòng phæång phaïp rung âæåüc âàûc træng båíi sæû âäøi måïi liãn tuûc låïp bãö màût :mäi træåìng tiãúp xuïc våïi bãö màût cuía bäü pháûn taíi váût, sau âoï råìi khoíi bãö màût, qua mäüt khoaíng thåìi gian noï laûi råi xuäúng, cuäúi cuìng bë chuyãøn dëch maûnh. Mäùi mäüt tiãøu pháön cuía mäi træåìng bë chuyãøn âäüng liãn tuûc trong voìng 36 h, khi âoï nhæîng tiãøu pháön riãng reî nhoí nháút âæåüc thäøi maûnh laìm cho bãö màût hoaût hoaï cuía mäi træåìng tàng lãn haìng ngaìn láön so våïi phæång phaïp nuäi cáúy ténh trong khay. Nhiãût sinh lyï do vi sinh váût taïch ra trong quaï trinh phaït triãøn läga âæåüc thoaït ra ngoaìi, do âoï tiãu hao khäng khê âiãöu hoaì giaím xuäúng tæì 20.000 âãún 500 m3 cho mäüt táún canh træåìng. ÆÏng duûng phæång phaïp rung cho pheïp tàng cæåìng caïc quaï trçnh trao âäøi nhiãût, trao âäø khäúi vaì täøng håüp vi sinh, cho pheïp cå khê hoaï táút caí caïc cäng âoaûn, cho pheïp tàng âäü hoaût hoaï cuía giäúng vaì täø chæïc quaï trçnh coï kãút quaí cao. Thiãút bë rung coï thãø åí daûng âæïng hay nàòm ngang. Thiãút bë rung daûng vêt taïc âäüng liãn tuûc coï nàng suáút 3,5 táún/ngaìy (hçnh 9.5) gäöm näöi tiãût truìng daûng rung vaì bäún bàng taíi rung âæåüc phuí kên daûng maïng 7. Ba bàng taíi âáöu tæång æïng våïi caïc vuìng phaït triãøn thæï nháút, thæï hai vaì thæï ba laì pháön nuäi cáúy trong thiãút bë, coìn bàng taíi thæï tæ duìng âãø sáúy canh træåìng. Mäùi bàng taíi rung âæåüc trang bë bäü dáùn âäüng âäüc láûp våïi maïy rung báút cán âäúi. Mäi træåìng âaî âæåüc sáúy tæì näöi tiãût truìng rung 3 vaìo maïng nháûn 6 cuía bàng taíi rung thæï nháút vaì dæåïi aính hæåíng cuía xung læåüng rung truyãön cho maïng, âæåüc chuyãøn dåìi tæì dæåïi lãn trãn. Tæì maïng trãn cuía bàng taíi rung âáöu tiãn, mäi træåìng theo maïng vaìo äúng nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi rung. Bàng taíi rung thæï hai vãö kãút cáúu khaïc våïi bàng taíi rung thæï nháút chè åí chäø: caïc maïng cuía noï âæåüc trang bë aïo næåïc âãø dáùn håi thoaït ra vaìo thåìi kyì phaït triãøn läga cuía vi sinh váût. Khäng khê âiãöu hoaì âæåüc âáøy vaìo bàng taíi rung thæï hai âãø dáùn caïc saín pháøm taûo ra trong quaï trçnh hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût. Tæì maïng trãn cuía bàng taíi rung thæï hai, mäi træåìng theo äúng vaìo maïng nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi rung thæï ba, cå cáúu cuía bàng taíi rung thæï ba tæång tæû nhæ bàng taíi rung ban âáöu. 185 Täúc âäü chuyãøn âäüng cuía mäi træåìng theo maïng cuía bàng taíi rung 2÷3 mm/s, coìn âæåìng kênh vaì säú vêt cuía táút caí caïc bàng taíi rung âæåüc tênh sao cho mäi træåìng âæåüc chuyãøn âäüng liãn tuûc trong thåìi gian cuía táút caí caïc quaï trçnh phaït triãøn. Tæì maïng trãn cuía bàng taíi rung thæï 3 canh træåìng cuía náúm mäúc âæåüc nuäi cáúy theo äúng vaìo maïng nháûn åí dæåïi cuía bàng taíi thæï bäún räöi âæa âi sáúy. Kãút cáúu cuía bàng taíi rung ...näúi âãø naûp khê; 9- Khåïp näúi âãø thaíi næåïc ngæng 201 Baíng 10.1. Âàûc âiãøm kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men cuía Haîng Nordon coï âaío träün cå hoüc Thãø têch, m3 Säú voìng quay cuía cå cáúu träün voìng/phuït Âæåìng kênh, mm Chiãöu cao, mm Cäng suáút âäüng cå, kW 2 3 15 32 60 120 Tæì 150 dãún 500 250 170 175 160 120 2000 1100 1900 2400 2900 2800 3260 3910 6350 8299 10650 12150 7,5 18,5 22,5 30,0 225,0 (1) 225,0 Ghi chuï: (1) Cäng suáút âiãûn âaî âæåüc nãu trãn chè trong træåìng håüp sæí duûng thiãút bë lãn men âãø nuäi cáúy náúm mäúc - cho saín pháøm amiloglucozidaza. 10.1.2. Caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì thäng gioï mäi træåìng Caïc thiãút bë maì bãn trong noï coï trang bë caïc voìi phun, äúng khuãúch taïn, caïc bäü laìm suíi boüt âãø naûp khäng khê âãöu thuäüc loaûi naìy. Khäng khê vaìo âæåüc sæí duûng âãø khuáúy träün canh træåìng, âãø âaím baío nhu cáöu oxy cho vi sinh váût vaì âãø thaíi caïc cháút chuyãøn hoaï taûo thaình. Thiãút bë lãn men daûng xilanh. Thiãút bë loaûi naìy vãö kãút cáúu bãn ngoaìi tæång tæû nhæ thiãút bë lãn men coï khuáúy träün bàòng cå hoüc, nhæng bãn trong khäng coï cå cáúu khuáúy träün bàòng cå hoüc. ÄÚng khuãúch taïn daûng xilanh 9 coï miãûng loa åí âaïy, âæåüc làõp bãn trong thiãút bë. Maïy thäng gioï 2 âæåüc làõp theo âæåìng tám cuía thiãút bë. Nhåì caïc caïnh hæåïng, khäng khê coï aïp suáút âæåüc âæa vaìo maïy thäng gioï theo tiãúp tuyãún âãún taïn phãùu troìn laìm Hçnh 10.4. Thiãút bë lãn men daûng xilanh coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì thäøi khê mäi træåìng: 1- Khåïp näúi âãø thaïo; 2- Thiãút bë thäøi khê; 3- ÄÚng xoàõn; 4- Cæía; 5- Khåïp näúi âãø naûp khäng khê; 6- Khåïp thaíi khäng khê; 7- Khåïp naûp liãûu; 8- Cáöu thang; 9- ÄÚng khuãúch taïn; 10- Aïo; 11- Thaình thiãút bë; 12- ÄÚng quaï aïp 202 cho nhuî tæång khäng khê - cháút loíng chuyãøn âäüng xoaïy. Nhuî tæång tuáön hoaìn liãn tuûc theo voìng kheïp kên bãn trong theo meïp biãn cuía xilanh, voìng khäng gian giæîa tæåìng trong vaì tæåìng ngoaìi thiãút bë, sau âoï mäüt láön næîa laûi lãn trãn qua miãûng loa. Viãûc chuyãøn âaío vaì thäøi khê maûnh do taûo ra vuìng tuáön hoaìn bãn trong. Âãø thaíi nhiãût sinh lyï coï kãút quaí hån, ngoaìi aïo 10 coï nhiãöu ngàn coìn bäø sung bãö màût laìm laûnh cuía äúng khuãúch taïn 9. Kãút cáúu cuía thiãút bë lãn men âæåüc tênh toaïn cho hoaût âäüng dæåïi aïp suáút dæ. Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc. Thãø têch cuía thiãút bë lãn men, m3: 25, 49, 63, 200 Aïp suáút laìm viãûc, MPa: 0,2 ÷ 0,3 Hãû säú chæïa âáöy: 0,5 Täúc âäü thoaït khäng khê tæì thiãút bë thäng gioï, m/s: 25 Tiãu hao khäng khê, m3 cho 1 m3 canh træåìng vi sinh váût: 0,5 ÷ 0,2 Loaûi naìy coï thãø têch laìm viãûc nhoí hån so våïi caïc thiãút bë lãn men âaío träün bàòng cå hoüc, âæåüc hoaût âäüng våïi mäi træåìng lãn boüt maûnh. Chuïng âæåüc aïp duûng trong nhæîng træåìng håüp khi giäúng sinh váût khäng cáön phaíi khuáúy träün maûnh vaì âäü nhåït khäng låïn. Caïc thiãút bë lãn men daûng âæïng. Loaûi thiãút bë naìy duìng âãø tàng cæåìng âäü trao âäøi khäúi, giaím tiãu hao âån vë cuía khäng khê neïn tiãût truìng vaì tàng täúc âäü täøng håüp sinh hoüc caïc cháút hoaût hoaï. Kãút cáúu cuía caïc loaûi thiãút bë lãn men cho pheïp thæûc hiãûn quaï trçnh nuäi cáúy chçm khi váûn täúc daìi cuía doìng mäi træåìng bàòng 2 m/s vaì låïn hån. Thiãút bë lãn men daûng âæïng (hçnh 10.5) bao gäöm khäúi truû âæïng 7, bãn trong coï cå cáúu chuyãøn âaío 8 âæåüc làõp chàût trãn truûc, äúng tuáön hoaìn, thiãút bë thäøi khê, buäöng trao âäøi nhiãût 5, caïc âoaûn äúng âãø naûp mäi træåìng dinh dæåîng, caïc âoaûn äúng âãø naûp khäng khê, âãø roït canh træåìng 13 vaì âãø thaíi khê 16. ÅÍ pháön dæåïi cuía äúng tuáön hoaìn âæåüc làõp cå cáúu chuyãøn âäøi 8 daûng vêt. Caïc caïnh hæåïng âæåüc phán bäø trãn vaì dæåïi vêt: caïc caïnh trãn thàóng âæïng, coìn caïc caïnh dæåïi nghiãng. Hãû tuáön hoaìn cuía thiãút bë lãn men gäöm maïy phun âæåüc näúi våïi pháön dæåïi cuía thiãút bë, båm vaì caïc âæåìng äúng. ÄÚng tuáön hoaìn 15 coï daûng thiãút bë trao âäøi nhiãût daûng äúng coï hai äúng goïp. Bãn trong äúng goïp trãn coï hai vaïch âàûc âæåüc âënh vë trong màût phàóng xuyãn tám, coìn bãn trong äúng goïp dæåïi khäng coï vaïch. Ngoaìi ra bäü trao âäøi nhiãût daûng äúng coìn coï caïc äúng trao âäøi nhiãût nàòm giæîa caïc äúng goïp thäng nhau vaì näúi nhau båíi caïc tæåìng chàõn. Buäöng trao âäøi nhiãût âæåüc làõp chàût trong giaï âåî coï hai bêch vaì coï thãø thaïo làõp dãù 203 daìng âãø sæía chæîa. Bäü khæí boüt bàòng phæång phaïp cå hoüc 4 âæåüc gaï trãn nàõp thiãút bë lãn men 3. Bäü dáùn âäüng cho thiãút bë khæí boüt 2 vaì bäún cæía âãø ræía bàòng phæång phaïp cå hoüc, âãöu âæåüc làõp trãn nàõp. Khäng khê Næåïc Næåïc thaíi Mäi træåìng Thaïo saín pháøm Hçnh 10.5. Thiãút bë lãn men daûng trao âäøi khäúi maûnh ΦBO - 40 - 0,6: 1- ÄÚng cung cáúp khê âãø thäøi; 2- Bäü dáùn âäüng kên; 3- Nàõp; 4- Cå cáúu khæí boüt; 5- Miãúng âãûm våïi buäöng trao âäøi nhiãût; 6- Häüp khäng khê; 7- Khäúi truû âæïng; 8- Cå cáúu chuyãøn âaío; 9- ÄÚng âãø naûp næåïc laûnh; 10- Âäüng cå; 11- Baïnh âai; 12- Truyãön âäüng bàòng âai hçnh thang; 13- Cå cáúu thaïo dåî; 14- ÄÚng âãø thaíi næåïc; 15- Caïc äúng trao âäøi nhiãût; 16- ÄÚng thaíi khäng khê; 17- ÄÚng âãø khæí boüt;18- Cæía quan saït 204 Nhåì truyãön âäüng bàòng âai hçnh thang 12, maì âäüng cå 10 laìm chuyãøn âäüng vêt våïi säú voìng quay 280 ÷ 350 voìng/phuït. Âãø âaím baío âäü kên vaì âäü tiãût truìng trong quaï trçnh nuäi cáúy cáön bäú trê voìng bêt kên trãn truûc cuía cå cáúu chuyãøn âaío. Cå cáúu khæí boüt bàòng cå hoüc âæåüc làõp trãn truûc cuía bäü dáùn âäüng nhåì äúng räùng. Khê thoaït ra tæì cháút loíng âæåüc dáùn qua äúng räùng trãn. Cå cáúu naìy gäöm bäü âéa hçnh noïn coï gåì. Âiãöu khiãøn âäüng cå taûi chäø vaì âiãöu khiãøn tæì xa láúy tên hiãûu tæì baíng âiãöu khiãøn. Âãø khaío saït quaï trçnh nuäi cáúy vi sinh váût, trãn tæåìng thiãút bë phán bäø saïu cæía quan saït 8. Thiãút bë âæåüc thiãút kãú âãø hoaût âäüng våïi aïp læûc âãún 0,3 MPa. Caïc bäü pháûn tæû âäüng duìng âãø âiãöu chènh caïc thäng säú cå baín cuía quaï trçnh: nhiãût âäü canh træåìng bãn trong thiãút bë - theo sæû biãún âäøi tiãu hao næåïc laûnh trong phoìng trao âäøi nhiãût; læåüng cháút loíng - theo sæû biãún âäøi thoaït ra cuía cháút loíng canh træåìng; näöng âäü ion hydro - theo sæû måí vaì tàõt cuía båm âënh læåüng naûp kiãöm hay axit; näöng âäü oxy hoaì tan trong mäi træåìng theo sæû biãún âäøi tiãu hao khäng khê tiãût truìng; tiãu hao mäi træåìng dinh dæåîng - theo sæû biãún âäøi mäi træåìng dinh dæåîng vaìo thiãút bë vaì näöng âäü sinh khäúi - theo sæû biãún âäøi tiãu hao mäi træåìng dinh dæåîng. Kãút cáúu cuía thiãút bë cuîng coï khaí nàng kiãøm tra tiãu hao næåïc laûnh, mæïc âäü âäöng hoaï nitå, näöng âäü CO2 vaì O2, âäü áøm khäng khê, nhiãût âäü vaì aïp læûc trong nhæîng âiãøm riãng biãût cuía thiãút bë. Thiãút bë lãn men naìy coï thãø hoaût âäüng giaïn âoaûn hay liãn tuûc. Khi kãút thuïc quaï trçnh tiãût truìng vaì laìm laûnh cuía thiãút bë vaì cuía caïc cå cáúu phuû, thç roït âáöy mäi træåìng dinh dæåîng tiãût truìng vaì tiãún haình cho hoaût âäüng cå cáúu chuyãøn âaío âãø thæûc hiãûn tuáön hoaìn mäi træåìng theo voìng kheïp kên. Naûp khäng khê neïn mäüt caïch liãn tuûc qua thiãút bë thäøi khê vaìo khäng gian giæîa tæåìng vaì äúng tuáön hoaìn. Khäng khê cuäún huït cháút loíng thaình doìng, âáûp våî ra thaình boüt nhoí vaì âæåüc khuáúy träün maûnh våïi mäi træåìng, taûo ra häùn håüp âäöng hoaï giaí. Chuyãøn âäüng quay cuía mäi træåìng âæåüc taûo nãn trong äúng tuáön hoaìn nhåì caïc caïnh hæåïng, kãút quaí taûo ra vuìng xoaïy trung tám coï haìm læåüng khê cao. Nhåì ma saït cháút loíng våïi pháön gåì cuía caïc äúng trong bäü trao âäøi nhiãût maì sæû chaíy räúi cuía caïc låïp biãn âæåüc duy trç. Khäng khê thaíi âæåüc taïch ra khoíi cháút loíng vaì âæåüc thaíi ra qua äúng loït räùng cuía thiãút bë khæí boüt. Âãø tàng cæåìng quaï trçnh cáön naûp mäi træåìng dinh dæåîng vaìo thiãút bë qua maïy phun. Båm huït cháút loíng canh træåìng vaì âáøy qua voìi phun cuía maïy phun, cho nãn mæïc âäü phán taïn cuía cháút dinh dæåîng âaût âæåüc ráút cao vaì taûo ra bãö màût tiãúp xuïc cuía caïc pha ráút låïn. Sæû tuáön hoaìn nhiãöu láön cuía canh træåìng trong voìng kheïp kên våïi caïc bãö màût âënh 205 hçnh täút, baío âaím hiãûu suáút cao cuía quaï trçnh vaì baío âaím tênh âäöng nháút cuía häùn håüp trong khäng gian voìng tuáön hoaìn. Buäöng trao âäøi nhiãût baío âaím täút täúc âäü chaíy cuía taïc nhán laûnh cao laìm cho hãû säú trao âäøi nhiãût låïn. Bäü trao âäøi nhiãût kiãøu chuìm äúng trong äúng goïp cho pheïp tàng bãö màût âån vë laìm laûnh khoaíng 10 láön låïn hån khi truyãön nàng læåüng qua tæåìng thiãút bë. Hãû säú truyãön nhiãût âæåüc tàng lãn mäüt säú láön vaì âaût gáön 3900 W/(m2⋅K). Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men daûng âæïng: Hãû säú chæïa âáöy: 0,6 ÷ 0,7 Thãø têch, m3: 40 Læåüng mäi træåìng âæåüc naûp, m3: âãún 28 Aïp suáút, MPa: trong tæåìng: 0,6 trong phoìng trao âäøi nhiãût vaì trong aïo ngoaìi: 0,3 trong thiãút bë: 0,1 ÷ 0,6 Cäng suáút bäü dáùn âäüng, kW: cho cå cáúu khuáúy träün: 125 cho cå cáúu khæí boüt: 40 Säú voìng quay cuía truûc, voìng/phuït: cho cå cáúu khuáúy träün: 350 vaì 200 cho cå cáúu khæí boüt: 1500 Kêch thæåïc cå baín, mm: 4600×2600×12000 10.2. CAÏC THIÃÚT BË LÃN MEN KHÄNG ÂOÌI HOÍI TIÃÛT TRUÌNG CAÏC QUAÏ TRÇNH NUÄI CÁÚY VI SINH VÁÛT Caïc quaï trçnh nuäi cáúy saín sinh ra caïc náúm men gia suïc thuäüc caïc quaï trçnh nuäi cáúy vi sinh váût khäng tiãût truìng. Theo kãút cáúu caïc thiãút bë lãn men, âãø saín xuáút náúm men tæång tæû nhæ caïc thiãút bë âãø saín xuáút enzim, caïc khaïng sinh chàn nuäi, caïc aminoaxit vaì caïc saín pháøm täøng håüp khaïc, nhæng khäng coï sæû baío vãû håi vaì khäng khê cuía truûc quay vaì mäüt säú bäü pháûn kãút cáúu. Trong nhiãöu træåìng håüp âãø saín xuáút náúm men gia suïc, æïng duûng caïc thiãút bë âaî âæåüc sæí duûng trong caïc quaï trçnh tiãût truìng. 10.2.1. Caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì âæåìng viãön tuáön hoaìn bãn trong Caïc thiãút bë nuäi cáúy náúm men duìng phæång phaïp båm dáng bàòng khê neïn cuía hãû 206 thäúng Lephrancia coï âæåìng viãön tuáön hoaìn bãn trong âæåüc æïng duûng phäø biãún nháút. Trong saín xuáút náúm men thuyí phán thæåìng æïng duûng caïc thiãút bë loaûi naìy coï sæïc chæïa 250, 320, 600 vaì 1300 m3. Kãút cáúu caïc thiãút bë lãn men khäng coï caïc thiãút bë cå hoüc âãø khæí boüt. Boüt âæåüc khæí dæåïi troüng læûc cuía cäüt cháút loíng khi tuáön hoaìn. Khäng khê vaìo thiãút bë theo äúng trung tám vaìo cháûu, taûi âáy häùn håüp khê - cháút loíng âæåüc taûo thaình tæì næåïc hoa quaí naûp vaìo vaì tæì cháút loíng åí pháön dæåïi thiãút bë. Häùn håüp trãn âæåüc chuyãøn âäüng theo äúng khuãúch taïn bãn trong. Mäüt pháön khäng khê âæåüc taïch ra khoíi boüt vaì thaíi ra khê quyãøn qua läù åí nàõp thiãút bë, coìn mäüt pháön khaïc cuìng våïi boüt haû xuäúng theo âæåìng raînh voìng giæîa äúng khuãúch taïn vaì tæåìng. Khi chuyãøn âäüng xuäúng dæåïi boüt bë khæí. Âäü bäüi tuáön hoaìn âaût cao 1,5 ÷ 2 thãø têch cháút loíng hoaût âäüng trong mäüt phuït. Caïc thiãút bë cäng nghiãûp coï chiãöu cao 12 ÷ 15 m. Boüt dáng cao lãn 10 ÷ 12 m. Tiãún haình laìm nguäüi thiãút bë lãn men bàòng tæåïi næåïc tæåìng ngoaìi vaì naûp næåïc vaìo aïo cuía äúng khuãúch taïn. Tiãu hao khäng khê cho 1 kg náúm men khä laì 20 m3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men cäng nghiãûp hoaût âäüng åí aïp suáút khê quyãøn âæåüc giåïi thiãûu åí baíng 10.2. Baíng 10.2. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men coï âaío träün bàòng khê âäüng hoüc vaì khäúi khê âãø saín xuáút náúm men gia suïc Thãø têch cuía thiãút bë, m3 Caïc chè säú 320 500 600 1300 Nàng suáút theo læåüng næåïc hoa quaí chaíy, m3/h Mäi træåìng Tiãu hao khäng khê, m3/h Aïp suáút dæ cuía khäng khê, kg læûc / cm2 Bãö màût laìm laûnh cuía aïo äúng khuãúch taïn, m2 Kêch thæåïc cå baín, mm 20 ÷ 30 pH 4,5 âãún 5000 0,6 30 5700×13350 9000 0,75 50×3=150 7600×11200 30 ÷ 35 pH 3,5÷4,5 14000÷16000 0,4 58 7400×14175 55 ÷ 62 pH 4,2÷4,5 18000 0,6 50×4=200 11000×14500 10.2.2. Thiãút bë lãn men hçnh truû coï bäü pháûn båm dáng bàòng khê neïn våïi sæïc chæïa 1300 m3 Thiãút bë loaûi naìy âæåüc duìng âãø nuäi cáúy náúm men mäüt caïch liãn tuûc trong næåïc quaí. Noï gäöm coï voí theïp haìn, âaïy hçnh noïn cuût vaì nàõp hçnh noïn coï läù åí chênh giæîa (hçnh 10.6). 207 Bäún äúng khuãúch taïn 7 âæåüc làõp bãn trong thiãút bë âãø taûo ra bäún doìng tuáön hoaìn âäüc láûp. Khäng khê neïn âæåüc âáøy qua äúng goïp 2 vaìo caïc äúng trung tám cuía mäùi äúng khuãúch taïn, åí cuäúi äúng trung tám coï cän vaì cháûu 8. Thuìng phán phäúi âæåüc âàût trãn nàõp thiãút bë, dëch lãn men, næåïc quaí, náúm men vaì næåïc amoniac cho vaìo caïc äúng khåïp näúi 3, 4, 5. Táút caí caïc cáúu tæí âæåüc träün laûi vaì taûo ra mäüt dung dëch dinh dæåîng vaì theo caïc âæåìng äúng coï âæåìng kênh 100 mm chaíy xuäúng dæåïi caïc cháûu cuía thiãút bë thäøi khê. Häùn håüp dinh dæåîng khi chaíy traìn qua meïp cháûu âæåüc khuáúy träün våïi khäng khê thoaït qua khe dæåïi cháûu. Nhuî tæång khäng khê - cháút loíng âæåüc taûo thaình dáng lãn theo äúng khuãúch taïn âãún táúm chàûn 6 thç bë phaï våî vaì chaíy xuäúng dæåïi. Duìng thiãút bë tæåïi daûng äúng goïp âãø laìm laûnh tæåìng ngoaìi thiãút bë. Næåïc Cháút loíng canh træåìng Næåïc Vaìo hãû thäúng cäúng thoaït næåïc Næåïc Næåïc âãø tæåïi Khäng khê Hçnh 10.6. Thiãút bë lãn men hçnh truû coï bäü pháûn båm dáng bàòng khê neïn våïi sæïc chæïa 1300 m3 208 10.2.3. Thiãút bë lãn men daûng thaïp Caïc thiãút bë lãn men naìy bao gäöm loaûi âéa vaì loaûi khäng coï caïc cå cáúu chuyãøn âaío nàòm ngang. Sæû khaïc biãût cuía loaûi thiãút bë naìy so våïi caïc loaûi thiãút bë âaî âæåüc nãu åí caïc pháön trãn laì trë säú tyí säú giæîa chiãöu cao vaì âæåìng kênh ráút låïn. Thiãút bë daûng thaïp coï nhiãöu triãøn voüng båíi kãút cáúu âån giaín, khaí nàng tàng cæåìng quaï trçnh sinh täøng håüp vaì cäng suáút âån vë låïn. Æu âiãøm vãö kãút cáúu cuía thiãút bë daûng thaïp laì khäng coï caïc pháön quay chuyãøn âäüng vaì diãûn têch chiãúm chäù nhoí. Thiãút bë lãn men daûng phun. Thiãút bë lãn men cuía Âæïc våïi sæû trao âäøi khäúi maûnh. Coï thãø têch âãún 10003, sæí duûng phæång phaïp caïc tia ngáöm. Hoaût âäüng cuía thiãút bë (hçnh 10.7) âæåüc mä taí dæåïi âáy: båm ly tám coï chæïc nàng khæí khê, âáøy cháút loíng âãún cæía vaìo cuía thiãút bë lãn men daûng âæïng. Cháút loíng chaíy xuäúng doüc theo tæåìng âæïng åí daûng doìng voìng khuyãn. Doìng chaíy räúi åí âáöu cuäúi nàòm ngang mæïc bãö màût cháút loíng cuía häùn håüp bë thàõt laûi trong tiãút diãûn ngang cuía äúng vaì tæì âoï chaíy thaình daûng tia âãø taûo ra vuìng aïp suáút tháúp. Khi taûo häùn håüp âäöng hoaï våïi cháút loíng thç khäng khê âæåüc huït qua läù åí âènh khoang trong vuìng aïp suáút tháúp. Cháút loíng suíi boüt (åí daûng tia xám nháûp tæû do, do dæû træî nàng læåüng âäüng hoüc) âãún âaïy cuía thiãút bë lãn men, taûo ra træåìng räúi maûnh trong dung dëch canh træåìng. Caïc boüt khê tæì âaïy thiãút bë näøi lãn bãö màût, mäüt láön næîa qua træåìng räúi âæåüc taûo ra tæì caïc tia xám nháûp tæû do. Nhåì hãû thäøi khê tæång tæû nhæ thãú coï thãø âaím baío cung cáúp oxy cho caïc thiãút bë lãn men loaûi låïn coï thãø têch âãún 2000 m3, khi cæåìng âäü khuáúy maûnh. Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men daûng phun âãø nuäi cáúy náúm mäúc âæåüc giåïi thiãûu åí baíng 10.3. Khi täúc âäü chuyãøn âäüng cuía caïc doìng tia 8 ÷ 12 m/s vaì aïp suáút khäng âäøi thç sæû phán taïn cuía khäng khê seî âaût âæåüc täút. Nhåì taïc âäüng phun åí vuìng vaìo cuía doìng, nhåì chuyãøn âäüng âiãøm åí tæåìng cuía thiãút bë vaì nhåì âaío träün caïc boüt khê maì thæûc hiãûn viãûc læûa choün thêch håüp cho xung læåüng cuía doìng naûp tæû do, nhàòm baío âaím sæû khuáúy träün maûnh canh træåìng nuäi cáúy. Caïc boüt khäng khê trong luäöng háöu nhæ hoaìn toaìn âãún âaïy thiãút bë, coìn khi näøi lãn bãö màût thiãút bë chuïng bë phaï huyí båîi træåìng räúi Trong træåìng håüp giaím læåüng cháút loíng tuáön hoaìn thç sæû phán taïn khäng khê âæåüc tàng lãn âaïng kãø vaì noï âæåüc phán bäø âãöu theo toaìn thãø têch thiãút bë. Täúc âäü trao âäøi khê tàng tuyãún tênh våïi sæû tàng doìng cháút loíng tuáön hoaìn vaì tiãu hao nàng læåüng trong mäüt 209 khoaíng hoaût âäüng räüng. Cho nãn quaï trçnh thäøi khê coï thãø âiãöu chènh båîi täúc âäü truyãön khê. Trong caïc thiãút bë coï kãút cáúu âæåüc nãu trãn, nhu cáöu vãö nàng læåüng âãø naûp khäng khê ráút nhoí vaì nàng læåüng cuía doìng tuáön hoaìn seî baío âaím âäü räúi cáön thiãút âãø trao âäøi khäúi. Nhæîng âiãöu kiãûn cáön thiãút âãø trao âäøi khäúi maûnh trong thiãút bë laì: âäü räúi cao, sæû phán taïn khäng khê täút, thåìi gian coï màût cuía khäng khê trong canh træåìng láu vaì âäü âäöng hoaï mäi træåìng cao. Hçnh 10.7. Thiãút bë lãn men daûng phun: B 210 1- Cæía khäng khê vaìo; 2- Âæåìng äúng khäng khê thaíi; 3- Háöm thaïo næåïc; 4- Tæåìng thiãút bë; 5- Âæåìng äúng coï aïp; 6- Âæåìng äúng huït; 7- Båm tuáön hoaìn Baíng 10.3. Âàûc tênh kyî thuáût cuía caïc thiãút bë lãn men daûng phun saín xuáút åí Âæïc Thãø têch cuía thiãút bë lãn men, m3 Caïc chè säú 200 400 1000 Nàng suáút cuía thiãút bë lãn men (tênh theo cháút khä tuyãût âäúi), kg/h Thãø têch cháút loíng suíi boüt, m3 Dung læåüng cuía thiãút bë, táún Nàng suáút cuía caïc båm tuáön hoaìn, táún/h Bäüi säú tuáön hoaìn cuía caïc båm, thãø têch trong 1 h Säú læåüng båm Tiãu thuû nàng læåüng âiãûn cho caïc båm âãø thäøi khê vaì âäöng hoaï, kW.h Tiãu hao khäng khê trong khoang suíi boüt coï aïp suáút giaím, Nm3/h Kêch thæåïc,mm âæåìng kênh chiãöu cao pháön truû 250 180 80 2500 30 1 125 ÷135 3600 6000 7500 370 350 130 26 ÷ 30 2 210 ÷220 5000 8000 8000 400 4400 110 10 2200 60000 11500 1050 Båm tuáön hoaìn laì bäü pháûn chênh cuía toaìn hãû. Phæång phaïp luäöng ngáöm coï hiãûu quaí âàûc biãût âäúi våïi caïc quaï trçnh coï täúc âäü trao âäøi khäúi cao. Trong træåìng håüp täø håüp táöng cuía caïc thiãút bë hay khi phán chia bãn trong thiãút bë coï sæïc chæïa låïn ra thaình 2 ÷ 3 pháön vaì táút caí caïc ngàn âæåüc näúi laûi nhåì caïc maïng roït âãø mäi træåìng theo âoï chaíy tæì trãn xuäúng maïng dæåïi, mäùi láön chaíy nhæ thãú âæåüc baío hoaì oxy cuía khäng khê. Læåüng cháút tuáön hoaìn âæåüc haûn chãú båíi sæû cáúp liãûu cuía båm chuyãøn. Khi phán bäø thaình ba táöng læåüng båm cáön thiãút cho thiãút bë åí mäüt táöng våïi chiãöu cao chuyãøn laì bäüi säú 3 thç ruït ngàõn âæåüc 3 láön. Boüt âæåüc taûo thaình trong quaï trçnh thäøi khê cuîng âæåüc chuyãøn xuäúng dæåïi, cho nãn cå cáúu khæí boüt âæåüc âënh vë åí pháön dæåïi cuía thiãút bë. Tiãún haình thaíi nhiãût sinh lyï trong bäü trao âäøi nhiãût âàûc biãût. ÆÏng duûng daûng thiãút bë trãn âãø nuäi cáúy vi sinh váût trong âiãöu kiãûn tiãût truìng ráút phæïc taûp vç do khoï khàn vãö âäü kên cuía caïc båm tuáön hoaìn, nhæng tiãûn låüi âäúi våïi quaï trçnh tiãût truìng bàòng håi. Nhæng coï nhæîng æu âiãøm: cå cáúu âån giaín, dung læåüng låïn, baío âaím thäøi khê maûnh vaì âaím baío truyãön khäúi maì khäng cáön cå cáúu âaío träün, laìm cho kãút cáúu naìy tråí nãn coï triãøn voüng trong cäng nghiãûp vi sinh. 211 10.2.4. Caïc thiãút bë lãn men coï hãû thäng gioï daûng phun Loaûi thiãút bë naìy âæåüc æïng duûng âãø nuäi cáúy chuíng náúm men âàûc biãût trãn mäi træåìng dinh dæåîng chæïa parafin loíng. Thiãút bë lãn men Б-50. Kãút cáúu cuía thiãút bë coï daûng dung læåüng xilanh âæïng våïi sæïc chæïa 800 m3 (hãû säú chæïa âáöy 0,4), âæåüc chia thaình 12 ngàn (hçnh 10.8). Mäùi ngàn coï cå cáúu khuáúy träün vaì thäøi khê. Thiãút bë âæåüc trang bë caïc bäü âaío träün âãø thæûc hiãûn chæïc nàng khuáúy träün pha loíng vaì cung cáúp khäng khê. Trong quaï trçnh quay cuía bäü âaío träün åí vë trê thoaït cháút loíng, khäng khê âæåüc huït vaìo, vuìng haû aïp âæåüc taûo ra. Khi âoï khäng khê hoaì maûnh vaìo cháút loíng, laìm baío hoaì oxy cháút loíng. Hçnh 10.8. Thiãút bë lãn men Б-50: 1- Raînh voìng; 2- ÄÚng thäng gioï; 3- Bäü khæí boüt; 4- Bäü phán ly; 5- Xilanh; 6- Dáùn âäüng; 7- Bäü trao âäøi nhiãût; 8- ÄÚng khuãúch taïn; 9- Cäúc xilanh; 10- Cå cáúu phun Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men Б-50: Nàng suáút cuía thiãút bë tênh theo sinh khäúi khä tuyãût âäúi, táún/ngaìy 27,0 Nàng suáút thiãút bë khi gaï âàût åí trung tám 13 ngàn, táún/ngaìy: 30 Doìng cháút loíng, m3/h: 37,5 Dung têch, m3: khi chæa hoaût âäüng: 800 khi hoaût âäüng: 320 Nhiãût âäü hoaût âäüng, 0C: 32 ÷ 34 Diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût, m2: 2700 ÷ 3000 Khäng khê Khäng khê Næåïc Khäng khê Næåïc Næåïc Næåïc 212 Tiãu hao khäng khê, m3/h: 36160 Säú læåüng cå cáúu thäng gioï: 12 Cäng suáút âäüng cå, kW: 3,5 Thiãút bë nuäi cáúy náúm men trãn mäi træåìng ràõn АДР-76-900 âãø nuäi náúm men parafin. Hiãûn taûi loaûi kãút cáúu naìy âæåüc thæûc nghiãûm räüng raîi trong caïc nhaì maïy saín xuáút cháút cä chæïa vitamin vaì protein. Thiãút bë lãn men (hçnh 10.9) gäöm voí 1; voìng tuáön hoaìn âäüt läù 2; äúng khuãúch taïn trung tám 5; caïc cå cáúu thäøi khê 3 âæåüc làõp trong voìng tuáön hoaìn âäüt läù vaì trong äúng khuãúch taïn trung tám; caïc bäü trao âäøi nhiãût 7 vaì bäü taïch gioüt 4. Âäüng cå 6 dáùn âäüng cho caïc cå cáúu thäøi khê. Naûp vaìo thiãút bë mäi træåìng dinh dæåîng chæïa parafin, muäúi khoaïng, caïc nguyãn täú vi læåüng, næåïc amoniac, vaì thaïo thaình pháøm ra khoíi bäü phán ly qua khåïp näúi. Naûp khäng khê âãø thäøi cho canh træåìng bàòng phæång phaïp tæû huït. Khi caïc bäü thäng gioï suûc khê cho mäi træåìng thç sæû trao âäøi khäúi âæåüc xaíy ra qua bäü trao âäøi nhiãût âãø taûo ra nhæîng doìng lãn xuäúng. Voí thiãút bë âæåüc chãú taûo bàòng theïp khäng gè, hai låïp, coìn caïc bäü trao âäøi nhiãût, caïc cå cáúu trao âäøi khê vaì caïc vaïch ngàn - bàòng theïp nguyãn khäúi. Hçnh 10.9. Thiãút bë nuäi cáúy náúm men trãn mäi træåìng ràõn АДР-76-900 Âàûc tênh kyî thuáût cuía thiãút bë lãn men АДР-76-900 Nàng suáút thiãút bë, táún/ngaìy: 30 ÷ 36 Dung læåüng, m3: khi chæa hoaût âäüng: 900 khi hoaût âäüng: 450 213 Aïp suáút, MPa: 0,02 Nhiãût âäü hoaût âäüng, 0C: 32 ÷ 34 Mäi træåìng, pH: 4,2 ÷ 4,4 Diãûn têch bãö màût trao âäøi nhiãût, m2: 2700 Tiãu hao khäng khê (åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng), m3/h: 54000 Säú læåüng caïc cå cáúu thäøi khê: 13 Cäng suáút âäüng cå âiãûn, kW: 315 Kêch thæåïc cå baín, mm: 17000×17000×6500 Khäúi læåüng, táún: 535 Nhæåüc âiãøm cuía thiãút bë lãn men coï hãû phun åí chäø: truûc thiãút bë bë rung âäüng; nhiãùm báøn bãö màût trao âäøi nhiãût vaì giaím hãû säú trao âäøi nhiãût. 10.2.5. Thiãút bë lãn men trao âäøi khäúi maûnh Muûc âêch chênh cuía loaûi thiãút bë naìy laì tàng näöng âäü vi sinh váût trong dung dëch canh træåìng, tàng âiãöu kiãûn thäøi khê vaì tàng nàng suáút thiãút bë. Thiãút bë (hçnh 10.10) laì mäüt dung læåüng xilanh 17, bãn trong làõp xilanh hæåïng 2. Hai âoaûn äúng 4 vaì 18 âënh vë cho xilanh hæåïng trong dung læåüng. Âoaûn äúng 18 âæåüc làõp chàût âãún âaïy vaì chia dung læåüng ra laìm hai phoìng: phoìng 19 duìng âãø nuäi cáúy canh træåìng, coìn trong phoìng 20 táûn duûng bäø sung nguyãn liãûu ban âáöu. Âoaûn äúng 4 làõp caïch màût âaïy cuía dung læåüng. Bãn trong xilanh hæåïng 2 vaì trong khäng gian giæîa tæåìng dung læåüng vaì âoaûn äúng 4 âæåüc bäú trê caïc äúng goïp 16. Caïc äúng goïp âæåüc làõp chàût båíi caïc äúng âäüt läù 21. Trong khäng gian giæîa xilanh hæåïng 2 vaì caïc âoaûn äúng 18 vaì 4 coï caïc bäü trao âäøi nhiãût 1. Âãø naûp khäng khê âãún caïc äúng goïp trong phoìng 19 duìng äúng goïp phán phäúi 7, coìn trong phoìng 20 - äúng goïp 5. ÅÍ pháön trãn cuía dung læåüng coï äúng goïp 14 âãø thu nháûn vaì laìm khä boüt, bãn trong âæåüc làõp caïc âéa hçnh noïn 15. Khäng khê thoaït ra tæì phoìng 19 qua bäü taïch khê 9. Maïy khæí boüt bàòng cå hoüc 12 våïi bäü dáùn hæåïng âæåüc làõp âàût trãn caïc âéa 15. Mäi træåìng dinh dæåîng âæåüc âáøy vaìo thiãút bë qua khåïp 6. Sinh khäúi âæåüc thaïo ra khoíi thiãút bë qua khåïp 11, coìn khäng khê - qua khåïp näúi 8 vaì 13. Thiãút bë hoaût âäüng nhæ sau: naûp häùn håüp dinh dæåîng ban âáöu vaìo phoìng 19 qua khåïp näúi 3, coìn khäng khê - vaìo thiãút bë qua khåïp näúi 6. Trong phoìng 19 xaíy ra nuäi cáúy sinh khäúi. Tuáön hoaìn vaì âaío träün cháút loíng âæåüc thæûc hiãûn båîi thiãút bë båm dáng bàòng khê neïn. Tæì phoìng nuäi cáúy, cháút loíng canh træåìng chaíy qua âoaûn äúng 12 vaìo phoìng 20, taûi âáy xaíy ra táûn duûng bäø sung nguyãn liãûu. Bãn trong phoìng 19 vaì 20 dung dëch canh træåìng âæåüc thäøi khê nhåì caïc äúng âæåüc âäüt nhiãöu läù. Sinh khäúi thaïo ra khoíi phoìng cuìng 214 våïi pha boüt âæåüc taûo thaình åí pháön trãn cuía phoìng. Sau âoï boüt näøi lãn theo caïc âæåìng raînh giæîa caïc âéa noïn 15, âæåüc taïch khoíi cháút loíng vaì âæåüc cä laûi. Khæí boüt âaî âæåüc cä bàòng bäü khæí boüt cå hoüc 12 vaì thaïo ra qua khåïp näúi 11. Thaíi khäng khê khoíi phoìng 19 qua khåïp näúi 8 nhåì bäü taïch khê 9, coìn khoíi phoìng 20 - qua khåïp näúi 13. Hçnh 10.9. Thiãút bë cáúy lãn men trao âäøi khäúi maûnh 10.3. KÃÚT CÁÚU CUÍA CAÏC CÅ CÁÚU THÄØI KHÊ TRONG MAÏY PHUN KIÃØU TUABIN Maïy phun kiãøu tuabin - âoï laì loaûi kãút cáúu huït hai táöng coï caïc cæía trãn vaì dæåïi âãø naûp vaì thaíi dung dëch. Loaûi naìy hoaût âäüng nhæ sau: khäng khê vaìo âæåüc träün våïi cháút loíng, khi thoaït ra thç khäng khê âæåüc hæåïng lãn trãn vaì sau khi qua bäü trao âäøi nhiãût âæåüc chia ra laìm hai doìng. Khi âi qua pháön trung tám cuía cå cáúu tuáön hoaìn, doìng thæï nháút vaìo cæía trãn cuía cå cáúu phun, coìn doìng thæï hai hæåïng xuäúng dæåïi theo âæåìng viãön cuía cå cáúu tuáön hoaìn vaì khi chuyãøn âäüng dæåïi âaïy giaí thç vaìo cæía dæåïi. 10.3.1. Maïy phun kiãøu tuabin coï caïc voìng âäüt läù 215 Loaûi kãút cáúu naìy âæåüc duìng âãø thäøi khê vaì khuáúy träün mäi træåìng giäúng khi nuäi cáúy vi sinh váût, âàûc biãût laì náúm men. Nhàòm muûc âêch âån giaín hoaï kãút cáúu cuía maïy phun kiãøu tuabin, cå cáúu âãø phaï doìng cháút loíng coï daûng voìng âäüt läù, âæåüc làõp giæîa caïc caïnh cuía quaût vaì caïc pháön taûo âæåìng viãön cuía voí maïy. Maïy phun (hçnh 10.11) gäöm voí 10 âæåüc làõp chàût trong äúng thäng räùng khê 1 våïi caïc pháön taûo âæåìng viãön 6 âãø hçnh thaình voìi phun 4; caïc raînh phán bäø 11 bãn trong voìi phun häùn håüp khê - cháút loíng; quaût âæåüc làõp trong voí gäöm caïc âéa 9 vaì 8, caïc raînh 3 giæîa caïc âéa, cå cáúu cho doìng cháút loíng coï daûng voìng âäüt läù 5 âæåüc làõp chàût giæîa caïc caïnh quaût vaì caïc pháön âäüt läù cuía räto. Caïc caïnh cuía maïy båm doüc truûc âáøy cháút loíng canh træåìng vaì dáùn vaìo pháön chaíy 7 cuía maïy phun, taûi âáy caïc voìng âäüt läù 5 seî taûo ra nhiãöu voìng nhoí. Caïc doìng naìy seî phun vaìo khäng khê âæåüc âáøy tæì quaût vaì trong voìi phun 4 seî taûo ra häùn håüp håi - cháút loíng, nhåì caïc caïnh khuáúy 11 häùn håüp bë phán taïn trong cháút loíng. Doìng khê - cháút loíng âæåüc phán taïn chaíy ra ngoaìi. Loaûi naìy cho pheïp laìm âån giaín hoaï kãút cáúu cuía maïy phun, laìm täút hån sæû phán taïn khäng khê vaì tàng täúc âäü huït oxy trong cháút loíng. 10.3.2. Maïy phun kiãøu tuabin coï caïc voìi Maïy phun naìy âæåüc âàûc træng båíi quaï trçnh trao âäøi khäúi täút hån, bàòng caïch náng cao mæïc phán taïn khê trong cháút loíng vaì tàng læåüng khê xám nháûp vaìo cháút loíng. Âãø thæûc hiãûn âæåüc âiãöu âoï ngæåìi ta làõp caïc voìi trong maïy theo âæåìng kênh ngoaìi cuía caïc âéa quaût nhàòm phaï huyí doìng cháút loíng. Khi âoï nhæîng âoaûn vaìo cuía caïc caïnh âãø phun häùn håüp khê - cháút loíng âæåüc phán bäø giæîa caïc voìi. Maïy phun kiãøu tuabin hçnh 10.12 gäöm coï voí 8 våïi caïc âoaûn äúng âæåìng viãön 2 âãø hçnh thaình voìng, voìi phun 4 âæåüc làõp chàût trãn truûc räùng cuía äúng thäng khê thæï 1; caïc caïnh phán bäø Hçnh 10.11. Maïy phun daûng tuabin coï caïc voìng âäüt läù 1 Hçnh 10.12. Maïy phun daûng tuabin coï caïc voìi 216 10 bãn trong voìi phun âãø phun häùn håüp khê - cháút loíng vaì quaût gàõn trong voí gäöm hai âéa 5, 6 våïi caïc caïnh 3 åí giæîa caïc âéa. Theo âæåìng kênh ngoaìi cuía caïc âéa ngæåìi ta phán bäø caïc voìi 9 âãø phaï huyí caïc doìng cháút loíng. Nhæîng âoaûn vaìo cuía caïc nhaïnh 10 âãø phun häùn håüp khê - cháút loíng âæåüc phán bäø giæîa caïc voìi. Cháút loíng ban âáöu âæåüc hæåïng tåïi caïc voìi 9 nhåì caïc caïnh 7, taûi âáy cháút loíng âæåüc phán chia ra mäüt säú doìng, chuïng tiãúp xuïc våïi khäng khê vaìo tæì quaût vaì âáøy vaìo voìi phun 4, räöi tiãúp tuûc phán taïn khê trong cháút loíng nhåì caïc caïnh 10, 9. Sau âoï cháút loíng baîo hoaì khäng khê âæåüc thoaït ra ngoaìi. 10.4. TÊNH TOAÏN THIÃÚT BË LÃN MEN COÏ BÄÜ ÂAÍO TRÄÜN CÅ HOÜC VAÌ BÄÜ LAÌM SUÍI BOÜT Khi tênh toaïn cáön xaïc âënh caïc chè säú cå baín vãö kãút cáúu vaì nàng læåüng cuía thiãút bë våïi thãø têch chung âaî cho. Bæåïc âáöu cáön phaíi xaïc láûp khäúi læåüng thãø têch ρ, âäü nhåït âäüng hoüc µ, hãû säú dáùn nhiãût λ, aïp suáút laìm viãûc trong thiãút bë khi tiãût truìng bàòng håi næåïc, nhiãût dung C. Theo nghiãn cæïu cuía næåïc ngoaìi, khäúi læåüng thãø têch cuía caïc mäi træåìng dinh dæåîn...táöng dæåïi cuía nhaì nhiãöu táöng, nhæng khäng âæåüc âàût dæåïi caïc phoìng sinh hoaût, vàn phoìng vaì caïc phoìng tæång tæû. Trong træåìng håüp naìy chuïng cáön phaíi taïch biãût khoíi caïc khu væûc saín xuáút bàòng loaûi tæåìng chëu læía. Caïc maïy neïn khê coï nàng suáút nhoí hån 20 m3/ph âæåüc caïch biãût våïi caïc phoìng lán cáûn båíi tæåìng chàõn coï chiãöu cao hån 3 m vaì bãö daìy låïn hån 12 cm. 338 Mäùi traûm maïy neïn cáön phaíi coï nhæîng phoìng âàûc biãût âãø baío giæî kên nhæîng váût liãûu vaì duûng cuû dãù moìn...Cáúm baío giæî trong phoìng cuía traûm maïy neïn nhæîng loaûi nhæ dáöu hoaí, etxàng vaì caïc váût liãûu dãù chaïy khaïc. Cáúm nhæîng ngæåìi laû màût vaìo phoìng cuía traûm maïy neïn. Tráön ngàn caïc phoìng cuía traûm khê neïn khäng coï táöng aïp maïi, dãù thaïo, tyí lãû diãûn têch cæía säø, cæía ra vaìo, cæía tråìi chiãúm 0,05 m2 cho 1 m2 phoìng. Mäùi maïy neïn âæåüc trang bë hãû thäúng an toaìn, baío âaím hãû thäúng tên hiãûu aïnh saïng vaì ám thanh khi ngæìng naûp næåïc laûnh, khi tàng nhiãût âäü khê neïn cao hån nhiãût âäü cho pheïp vaì âãø âaím baío ngæìng maïy mäüt caïch tæû âäüng khi giaím aïp suáút dáöu. Caïc voí maïy neïn, maïy laûnh, maïy taïch næåïc vaì dáöu cáön phaíi âæåüc näúi âáút. Caïc maïy neïn coï nàng suáút låïn hån 50 m3/ph cáön phaíi trang bë thãm caïc cå cáúu âãø âiãöu chènh tæû âäüng aïp suáút naûp vaìo. Caïc van baío hiãøm cáön phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu cuía quy luáût thiãút bë vaì an toaìn váûn haình cuía caïc bçnh laìm viãûc dæåïi aïp suáút, vaì haìng ngaìy kiãøm tra aïp suáút dæåïi 1,2 MPa. Bäi trån caïc maïy neïn phaíi theo tiãu chuáøn hiãûn haình. Khi tàng aïp suáút cao hån aïp suáút cho pheïp phaíi ngæìng hoaût âäüng ngay, khi giaím aïp suáút dáöu trong hãû bäi trån seî tháúp hån aïp suáút cho pheïp vaì hãû laìm laûnh dáöu trong hãû bäi trån tháúp hån aïp suáút cho pheïp vaì dáùn âãún laìm hæ hoíng hãû laìm laûnh, xuáút hiãûn tiãúng âäüng laû laìm tàng âäü rung. Chè cho pheïp nhæîng cäng nhán trãn 18 tuäøi âaî qua kiãøm tra y tãú, coï giáúy chæïng nháûn quyãön sæí duûng thiãút bë neïn måïi âæåüc laìm åí traûm. Caïc maïy loüc âãø laìm saûch vaì thu häöi khê, buûi. Âàûc biãût nguy hiãøm trong caïc xê nghiãûp cäng nghiãûp vi sinh laì khäng khê trong caïc phoìng saín xuáút bë nhiãùm caïc cháút thaíi âäüc, cáön phaíi thaíi ra khoíi caïc kho, caïc phán xæåíng saín xuáút mäi træåìng dinh dæåîng tæì caïc cáúu tæí khä, caïc khu taïch vaì trêch ly, caïc kho sáúy, goïi, tiãu chuáøn hoaï vaì baío quaín thaình pháøm. Sæû nhiãùm báøn khäng khê xaíy ra trong caïc phoìng táûp trung caïc loaûi thiãút bë âãø cáúy, lãn men, sáúy, nghiãön... (nhæîng loaûi thiãút bë naìy phaíi kên). Âãø laìm saûch khäng khê khoíi caïc cháút nhiãùm báøn cäng nghiãûp thæåìng sæí duûng caïc thiãút bë thu gom caïc khê- buûi.Thiãút bë âãø laìm saûch caïc khê dãù bäúc chaïy hay caïc cháút dãù näø âæåüc trang bë phuì håüp våïi caïc bäü luáût an toaìn coï tênh âãún sæû baío âaím laìm saûch liãn tuûc trong saín xuáút vaì chu kyì hoaût âäüng cuía thiãút bë chênh. Cáúm xaí khê vaìo khê quyãøn. Khi phaït hiãûn sæû hoíng hoïc cuía caïc thiãút bë trãn thç cáön phaíi dæìng laûi âãø sæía chæîa. Tçnh traûng æïng cæïu xaíy ra khi thiãút bë hoaût âäüng khäng phuì håüp våïi caïc thäng säú laìm saûch khäng khê theo thãø têch, nhiãût âäü, aïp suáút, thaình pháön hoaï - lyï vaì âäü phán taïn, væåüt giåïiï haûn trong baín hæåïng dáùn saín xuáút; ngoaìi ra khi vi phaûm quy caïch thaïo saín 339 pháøm âæåüc thu goïp, vi phaûm chãú âäü laìm tåi, ræía hay thäøi caïc äúng; khi bäü loüc tuïi bë luíng, bë maìi moìn, hæ hoíng vaì täøn tháút khaí nàng loüc cuía caïc bäü loüc. Nãúu sæí duûng phæång phaïp æåït âãø laìm saûch khê thç tçnh traûng æïng cæïu cáön thiãút seî xaíy ra khi phaï huyí sæû naûp næåïc, phán bäú khäng âãöu næåïc theo thãø têch bäü loüc, haìm læåüng caïc cháút lå læíng daûng ràõn cao vaì cháút huït næåïc láúp âáöy låïp loüc. Thiãút bë thu goïp khê - buûi âæåüc trang bë caïc duûng cuû kiãøm tra tæû âäüng. Táút caí caïc thiãút bë loaûi naìy cáön phaíi näúi âáút. Maïy ly tám vaì maïy phán ly. Làõp raïp caïc thiãút bë naìy cáön tiãún haình coï tênh âãún baío âaím caïc âiãöu kiãûn âãø thuáûn låüi vaì an toaìn cho phuûc vuû, coï khoaíng träúng âãún caïc pháön cuía maïy, nhàòm khaío saït âënh kyì, thay âäøi caïc chi tiãút vaì laìm saûch. Caïc âæåìng äúng dáùn, caïc âæåìng dáùn dáöu vaì caïp âiãûn âæåüc bäú trê thuáûn låüi âãø thao taïc. Thiãút bë âæåüc trang bë khoaï liãn âäüng nhàòm loaûi træì khaí nàng måí maïy khi maïy chæa hoaìn toaìn dæìng hàón. Truûc chênh cuía maïy ly tám (maïy phán ly) cáön phaíi näúi våïi bäü dáùn âäüng qua khåïp näúi hay qua truyãön âäüng bàòng âai hçnh thang, âiãûn tråí âån vë cuía chuïng khäng quaï 105Ω cm. Thæåìng sæí duûng bäi trån âai dáùn bàòng glixerin vaì bäö hoïng våïi tyí lãû 100:40 âãø baío âaím bãö màût dáùn cuía âai. Khäng cho pheïp bäi trån bàòng saïp hay nhæûa thäng. Âãø khæí ténh âiãûn, caïc maïy ly tám vaì maïy phán ly âæåüc näúi âáút bàòng caïc bäü pháûn coï âiãûn tråí khäng låïn hån 4 Ω. Khi ly tám, khoang trong cuía voí cáön phaíi ngàn caïch mäi træåìng vaì trong âoï phaíi chæïa khê trå dæåïi aïp suáút låïn hån 0,09 kPa vaì nhoí hån 9,6 kPa. Khi maïy hoaût âäüng cáön kiãøm tra thæåìng xuyãn säú voìng quay trong mäüt âåün vë thåìi gian vaì naûp liãûu âãöu vaìo thuìng quay, kiãøm tra traûng thaïi kyî thuáût vaì bäi trån caïc äø âåî. Khi naûp liãûu khäng âãöu seî xuáút hiãûn “âäü âaío”, coï thãø dáùn âãún våî thaình maïy. Sæû hæ hoíng maïy coï thãø dáùn âãún tai naûn nghiãm troüng, cho nãn khi phaït hiãûn ra nhæîng khaïc biãût nhoí nháút cuîng cáön phaíi nhanh choïng ngæìng hoaût âäüng vaì khàõc phuûc táút caí nhæîng khuyãút táût âæåüc phaït hiãûn. Maïy hoaût âäüng bçnh thæåìng phuû thuäüc vaìo tênh âäöng âãöu vaì mæïc âäü naûp liãûu. Naûp liãûu bçnh thæåìng vaìo maïy khoaíng 50 ÷ 60%. Phaï våî sæû cán bàòng cuía räto, tiãúng äön laû tai, rung âäüng låïn, xuáút hiãûn roì rè trong caïc roong âãöu khäng cho pheïp. Khäng âæåüc måí maïy nãúu trong thuìng coï cháút loíng. Viãûc naûp cháút loíng âæåüc tiãún haình chè khi naìo tang quay âaût âæåüc säú voìng quay âënh mæïc. Chè sau khi maïy dæìng hàón måïi coï thãø bàõt âáöu thaïo dåî âæåìng äúng vaì tang quay. Maïy sáúy, maïy taûo haût , maïy nghiãön. Trong cäng nghiãûp vi sinh hiãûn âang aïp duûng mäüt læåüng låïn caïc loaûi maïy sáúy coï kãút cáúu khaïc nhau. Trong quaï trçnh sáúy, taûo haût vaì 340 nghiãön, mäüt læåüng âaïng kãø caïc haût nhoí daûng bäüt âæåüc taïch ra, cuìng våïi khäng khê chuïng taûo ta mäüt häùn håüp dãù chaïy, dãù näø. Nãúu trong buûi coï chæïa mäüt læåüng âaïng kãø caïc håi dãù bäúc chaïy hay khi xuáút hiãûn mäüt caïch ngáùu nhiãn caïc tia læía thç cuîng coï thãø bäúc chaïy vaì gáy ra tiãúng näø. Viãûc aïp duûng nhæîng biãûn phaïp phoìng ngæìa âãø loaûi træì sæû bäúc chaïy seî coï yï nghéa ráút quan troüng, nhæ loaûi træì viãûc trang bë thiãút bë âiãûn åí bãn trong maïy sáúy, bãn trong caïc âæåìng dáùn khê. Trong træåìng håüp ngoaûi lãû tháût cáön thiãút, thiãút bë âiãûn âæåüc trang bë åí daûng phoìng näø. Khäng cho pheïp quaï nhiãût, ma saït quaï låïn vaì taûo tia læía trong caïc äø truûc, trong caïnh quaût. Khi âun noïng maïy sáúy nãn duìng håi næåïc hay næåïc noïng. Quaût ngæìng hoaût âäüng thç phaíi tàõt mäüt caïch tæû âäüng sæû âun noïng maïy, sau mäüt thåìi gian ngàõn quaût cáön phaíi tiãúp tuûc quay âãø tiãún haình têch nhiãût. Trong caïc maïy thæåìng sinh ra ma saït giæîa caïc váût liãûu gia cäng våïi bãö màût cuía caïc bäü pháûn tiãúp xuïc, vç váûy caïc maïy sáúy, maïy taûo viãn vaì caïc maïy nghiãön laì nhæîng thiãút bë sinh ténh âiãûn. Cho nãn táút caí caïc bäü pháûn bàòng kim loaûi cuía thiãút bë phaíi âæåüc näúi âáút. Sæû têch luyî âiãûn têch låïn nháút seî xaíy ra trong caïc chi tiãút kim loaûi cuía caïc bäü loüc khäng âæåüc näúi âáút. Nãúu nhæ mäüt chi tiãút kim loaûi naìo âoï khäng coï khaí nàng näúi âáút thç phaíi thay thãú caïc loaûi chi tiãút khaïc laìm bàòng váût liãûu caïch âiãûn. Âãø traïnh näø, thuíng thaình maïy thæåìng sæí duûng caïc cå cáúu san bàòng aïp suáút tæïc thåìi. Khi san bàòng aïp suáút, aïp suáút ténh cuía van phoìng näø khäng låïn hån 9,6 kPa. Caïc thiãút bë sáúy kiãøu räto hoaût âäüng cuìng våïi maïy sáúy táöng säi coï âæåìng äúng thäøi âäüc láûp, âæåüc âæa ra ngoaìi mäüt âoaûn daìi nhoí hån 2,5 m. Hãû thäúng thiãút bë cáön coï caïc gäúi cäú âënh chàõc chàõn âãø tiãúp nháûn phuû taíi phaín khaïng trong træåìng håüp näø. Caïc maïy nghiãön. Caïc maïy nghiãön ly tám va âáûp âæåüc âàût trong caïc phoìng riãng biãût, xung quanh chuïng coï khoaíng träúng våïi chiãöu räüng låïn hån 1,5 m. Cho pheïp naûp vaì thaïo liãûu bàòng cå khê hoaï, coìn âãø traïnh buûi bay ra ngoaìi cáön phaíi coï cáúu taûo åí daûng kên. Táút caí caïc maïy nghiãön âæåüc trang bë thãm thiãút bë huït gioï, noï âæåüc måí såïm træåïc khi måí maïy nghiãön, coìn tàõt sau khi dæìng maïy. Træåïc khi nghiãön saín pháøm, maïy nghiãön âæåüc kiãøm tra åí chãú âäü khäng taíi. Khäng cho pheïp caïc âéa cuía maïy nghiãön quay væåüt giåïi haûn quy âënh. Chuïng cuîng phaíi âæåüc näúi âáút cáøn tháûn. Caïc biãûn phaïp an toaìn khi sæí duûng caïc cå cáúu váûn chuyãøn bàòng cå hoüc taïc âäüng liãn tuûc (bàng chuyãön). Nhæîng yãu cáöu cå baín vãö an toaìn váûn haình caïc bàng 341 chuyãön âoï laì: ngàn caïch toaìn bäü caïc pháön quay vaì chuyãøn âäüng (cå cáúu truyãön âäüng, häüp giaím täúc, khåïp näúi, baïnh ràng, caïc tang quay) bàòng caïc læåïi. Caïc bäü pháûn ngàn cáön phaíi làõp raïp phuì håüp âãø coï thãø quan saït vaì bäi dáöu táút caí caïc chi tiãút hoaût âäüng maì khäng cáön phaíi thaïo læåïi. Caïc bàng taíi âæåüc trang bë bäü càõt âiãûn sæû cäú, coï nuït báúm “stop” trong træåìng håüp caïc maïy ngæìng cháûm. Táút caí caïc nuït báúm âæåüc âàût doüc theo bàng taíi våïi khoaíng caïch 10 m. Caïc thiãút bë khåíi âäüng bàng taíi coï tên hiãûu liãn laûc theo ám thanh vaì aïnh saïng. Âãø chuyãøn an toaìn qua caïc bàng taíi thæåìng âàût caïc cáöu chuyãøn. Caïc bàng taíi loaûi nghiãng âæåüc trang bë caïc cå cáúu haîm âàût biãût âãø loaûi træì khaí nàng chuyãøn âäüng xuäúng dæåïi do sæïc nàûng cuía troüng læåüng baín thán chuïng hay cuía váût taíi. Caïc bàng taíi âæåüc âàût trãn âäü cao tæì 0,5 âãún 2 m, cáön phaíi coï læåïi ngàn åí táút caí caïc vë trê vaìo.Täúc âäü chuyãøn âäüng an toaìn nháút cuía caïc bàng taíi khäng låïn hån 0,2 m/s. Khi váûn haình cáön theo doîi sæû bçnh thæåìng cuía caïc chi tiãút quay vaì cáön bäi dáöu caïc chi tiãút hoaût âäüng. Caïc bàng náng âæåüc æïng duûng âãø chuyãøn caïc váût liãûu råìi theo hæåïng thàóng âæïng hay dæåïi mäüt goïc khäng låïn làõm, cáön phaíi coï voí kên bao boüc våïi caïc cæía quan saït. ÅÍ nhæîng vë trê naûp vaì thaïo liãûu cáön âàût maïy huït cuûc bäü. Bäü khåíi âäüng âæåüc trang bë hãû liãn laûc tên hiãûu âàûc biãût . Cáúu taûo vaì làõp raïp vêt taíi, bàng náng cáön phaíi âæåüc thæûc hiãûn phuì håüp våïi caïc yãu cáöu cuía tiãu chuáøn ban haình. Caïc vêt taíi. Âãø an toaìn cho hoaût âäüng cuía vêt taíi, táút caí caïc cå cáúu dáùn âäüng (caïc baïnh ràng, bäü truyãön âäüng, truyãön âäüng bàòng âai) cáön phaíi coï læåïi chàõn. Khäng cho vêt taíi hoaût âäüng khi nàõp thaïo råìi. Khäng cho pheïp tiãún haình sæía chæîa trong thåìi gian hoaût âäüng cuía vêt taíi, måí cæía nàõp hay âáøy váût liãûu bë hoïc bàòng tay trong maïng. Váûn chuyãøn bàòng khê neïn. Khi váûn haình caïc thiãút bë váûn chuyãøn bàòng khê neïn, häùn håüp buûi hæîu cå vaì khäng khê coï thãø hçnh thaình, taûo ra trong caïc phãùu chæïa vaì trong âæåìng äúng dáùn, dãù gáy näø. Âäúi våïi nhæîng häùn håüp khaïc nhau cáön phaíi theo doîi quy âënh giåïi haûn näöng âäü cho pheïp. Khi caïc váût liãûu hæîu cå daûng råìi chuyãøn dëch (bäüt âáûu, baî, caïm...) theo caïc âæåìng äúng, do ma saït giæîa chuïng våïi thaình thiãút bë laìm xuáút hiãûn âiãûn ténh, cáön phaíi coï biãûn phaïp dáùn ra ngoaìi, nãúu khäng âiãûn têch seî âæåüc têch luyî vaì coï thãø gáy ra nhæîng tia saïng, gáy näø. 342 Âãø khæí âiãûn têch, táút caí caïc pháön kim loaûi cuía maïy, cuía khu chæïa, cuía âæåìng äúng dáùn váût liãûu, thäøi khê vaì caïc maïy neïn phaíi âæåüc näúi âáút. Caïc cå cáúu váûn chuyãøn âaío chiãöu phaíi âæåüc näúi âáút. Kyî thuáût an toaìn khi nuäi cáúy vi sinh váût trãn mäi træåìng ràõn. Trong mäüt säú caïc xê nghiãûp khi nuäi cáúy caïc chuíng náúm mäúc vaì caïc vi khuáøn trãn caïc mäi træåìng ràõn xäúp, táút caí hiãûn váùn coìn duìng khay. Phæång phaïp saín xuáút nhæ thãú laìm nhiãùm báøn khäng khê båíi buûi hæîu cå âæåüc taûo ra tæì caïc baìo tæí trong mäi træåìng dinh dæåîng, baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm. Khi chuáøn bë canh træåìng, cáúy vaìo mäi træåìng, nuäi cáúy, váûn chuyãøn, thaïo liãûu , nghiãön, sáúy vaì bao goïi thç mäüt læåüng låïn vi sinh váût vaì caïc baìo tæí cuía chuïng xám nháûp vaìo khäng khê trong caïc phoìng saín xuáút. Nãúu khäng coï cå cáúu kên, trao âäøi khê khäng maûnh vaì khäng coï bäü pháûn huït khê thç haìm læåüng buûi âaût tæì 100 âãún 150 mg/1m3 khäng khê, âiãöu âoï coï thãø dáùn âãún sæû xuáút hiãûn näø vaì chaïy. Táút caí nhæîng âiãöu âoï coï aính hæåíng khäng täút âãún sæïc khoeí cäng nhán. Haìm læåüng caïc baìo tæí trong khäng khê khoaíng 20000 trong 1 m3 coï thãø laìm cho cäng nhán bë bãûnh niãm dëch, bãûnh åí da vaì åí caïc cå quan bãn trong cå thãø. Chênh vç thãú nãn cáön thiãút phaíi coï caïc biãûn phaïp baío âaím an toaìn cho cäng viãûc. Viãûc nuäi cáúy canh træåìng cáön phaíi cå khê hoaï vaì cáön âæåüc tiãún haình trong thiãút bë kên, trong nhæîng âiãöu kiãûn vä truìng. Trong caïc phán xæåíng saín xuáút cáön phaíi tiãún haình kiãøm tra thæåìng xuyãn traûng thaïi mäi træåìng saín xuáút, âäü kên cuía thiãút bë, âæåìng äúng, caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn, hãû thäúng quaût vaì hãû thäúng huït. 16.3. BAÍO VÃÛ MÄI TRÆÅÌNG XUNG QUANH Baío vãû thiãn nhiãn vaì sæí duûng håüp lyï caïc nguäön dæû træî cuía chuïng trong âiãöu kiãûn khai thaïc triãût âãø laì mäüt trong nhæîng nhiãûm vuû mang tênh xaî häüi, kinh tãú quan troüng nháút cuía mäùi quäúc gia. Viãûc thu nháûn caïc chãú pháøm hoaût hoaï sinh hoüc coï liãn quan våïi sæí duûng caïc vi sinh váût khaïc nhau trong saín xuáút. Phán têch caïc phãú thaíi cuía nhiãöu xê nghiãûp vi sinh âaî khàóng âënh ràòng: khäng khê vaì næåïc thaíi vaìo mäi træåìng xung quanh cáön phaíi tiãún haình vä truìng. Hãû thäúng baío vãû mäi træåìng xung quanh bao gäöm caïc thiãút bë laìm saûch khäng khê thaíi, næåïc ræía vaì næåïc thaíi. Laìm saûch khäng khê thaíi. Trong nhiãöu xê nghiãûp thuäüc cäng nghiãûp vi sinh, khäng khê thaíi vaìo khê quyãøn bë nhiãùm caïc tãú baìo vi sinh váût, bë nhiãùm buûi cuía caïc saín 343 pháøm protein vaì caïc saín pháøm khaïc cuía täøng håüp vi sinh, âæåüc taûo ra trong caïc giai âoaûn lãn men, tuyãøn näøi, sáúy, taûo haût, tiãu chuáøn hoaï, goïi, taíi saín pháøm trãn caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn, cuîng nhæ bë nhiãùm buûi cuía caïc muäúi dinh dæåîng vaì nguyãn liãûu (caïc thiãút bë lãn men, thiãút bë tuyãøn näøi, maïy sáúy...), cuîng nhæ sæí duûng caïc xyclon khaïc nhau, xyclon thuyí læûc, phoìng làõng buûi, caïc bäü loüc bàòng vaíi, bàòng âiãûn, caïc bäü loüc khê. Âãø giaím âäü buûi cuía khê thaíi cäng nghãûp, thæåìng sæí duûng maïy loüc khê venturi (hçnh 16.1) sau khi sáúy, goïi vaì naûp saín pháøm lãn maïy váûn chuyãøn. Maïy loüc khê venturi gäöm äúng venturi 3 duìng âãø kãút tuía caïc tiãøu pháön ràõn nhoí, bäü quaïn tênh 4 vaì caïc bäü loüc khê kiãøu ly tám 3, nhàòm thæûc hiãûn quaï trçnh taïch khê khoíi caïc cháút loíng vaì caïc haût âæåüc låïn lãn. Hçnh 16.1. Maïy loüc khê venturi Khäng khê ra khoíi thiãút bë âæåüc quaût 1 âáøy vaìo äúng venturi 3 âãø khuáúy träün våïi næåïc. Caïc haût buûi cuìng våïi caïc gioüt næåïc vaì khê vaìo bäü quaïn tênh 4 âãø taïch khê khoíi cháút loíng. Häùn håüp khê, næåïc vaì caïc haût saín pháøm âæåüc låïn lãn tæì bäü quaïn tênh vaìo caïc bäü loüc khê kiãøu ly tám 2 âãø taïch khê khoíi næåïc vaì caïc haût saín pháøm. Khê hæåïng lãn trãn, næåïc cuìng våïi caïc haût ràõn cuía saín pháøm chaíy xuäúng dæåïi vaìo thuìng chæïa 5, sau âoï âæa vaìo saín xuáút âãø táûn duûng caïc haût thu gom âæåüc. Håi Håi Næåïc Næåïc Næåïc Khäng khê 344 Trong cäng nghiãûp ngæåìi ta sæí duûng räüng raîi caïc thiãút bë háúp phuû, háúp thuû, âãø laìm saûch caïc cháút thaíi cäng nghãû vaì caïc khê thaíi khoíi caïc khê vaì håi âäüc. Trong caïc maïy háúp phuû, doìng khê hay cháút qua låïp háúp phuû daûng haût coï bãö màût låïn (than hoaût tênh, silicagen, oxyt nhäm...). Sæû làõng vaì kãút håüp caïc cháút xaíy ra trãn bãö màût caïc haût háúp phuû. Trong caïc maïy háúp phuû âãø laìm saûch caïc khê, thæåìng sæí duûng caïc cháút loíng (næåïc, dung dëch caïc muäúi), toaìn bäü thãø têch cuía caïc cháút âäüc (khê, håi næåïc) bë huït ráút maûnh. Khê cäng nghãû âæåüc loaûi boí coï thãø bë âäút chaïy thaình ngoün læía. Trong caïc xê nghiãûp thuäüc cäng nghiãûp lãn men, quaï trçnh nuäi cáúy caïc chuíng náúm mäúc vaì vi khuáøn âæåüc tiãún haình trong caïc khay trãn mäi træåìng ràõn xäúp. Khäng khê trong phoìng nuäi cáúy seî bë nhiãùm báøn båíi baìo tæí âæåüc taûo thaình tæì caïc cáúu tæí cuía mäi træåìng dinh dæåîng, cuía baïn thaình pháøm vaì thaình pháøm. Âiãöu âoï seî aính hæåíng xáúu âãún sæïc khoeí cuía cäng nhán, gáy nãn nhæîng loaûi bãûnh truyãön nhiãùm. Ngoaìi ra khi näöng âäü buûi hæîu cå cao hån 8 ÷ 10 g/m3 thç seî gáy nguy hiãøm dáùn âãún hiãûn tæåüng näø. Chênh vç váûy caïc thiãút bë âãø nuäi cáúy canh træåìng cáön phaíi laìm kên vaì cå khê hoaï. Laìm saûch næåïc thaíi. Quaï trçnh cäng nghãû thu nháûn caïc saín pháøm vi sinh täøng håüp âoìi hoíi phaíi sæí duûng mäüt læåüng låïn næåïc, chênh læåüng næåïc naìy bë nhiãùm báøn båíi caïc sinh váût âäüc haûi, båíi caïc muäúi khoaïng vaì caïc cáúu tæí hæîu cå. Caïc cháút coï thãø åí traûng thaïi hoaì tan hay khäng hoaì tan. Choün læûa caïc phæång phaïp laìm saûch næåïc thaíi cäng nghiãûp âæåüc xuáút phaït tæì thaình pháön cuía caïc doìng næåïc ráút phæïc taûp vaì hiãûn nay cuîng chæa âæåüc nghiãn cæïu âáöy âuí. Âäü nhiãùm báøn cuía doìng næåïc thaíi thæåìng âæåüc âaïnh giaï theo hai chè säú: COD vaì BOD (COD - læåüng oxy (mg) âãø oxy hoaï hoaìn toaìn táút caí caïc cháút nhiãùm báøn hoaï hoüc coï trong 1 lêt næåïc thaíi vaì BOD - læåüng oxy (mg), maì caïc vi sinh váût sæí duûng âãø oxy hoaï caïc cháút hæîu cå coï trong 1 lêt næåïc thaíi). Trong âiãöu kiãûn cäng nghiãûp thæåìng duìng mäüt säú caïc phæång phaïp laìm saûch næåïc thaíi. Laìm saûch bàòng phæång phaïp cå hoüc. Phæång phaïp naìy duìng âãø caïc cháút báøn åí daûng khäng hoaì tan vaì daûng phán taïn thä. Viãûc taïch raïc ræåíi loaûi låïn, âaï soíi, caïc máùu gäù, cuîng nhæ caïc haût caït, âáút...thæåìng sæí duûng saìng, læåïi, bãø làõng caït vaì caïc bäü xoaïy thuyí læûc. Taïch caïc haût nhoí âæåüc tiãún haình trong caïc bãø làõng. Âãø laìm saûch næåïc thaíi åí mæïc âäü cao hån thæåìng cho qua caïc bäü loüc kiãøu læåïi hay loüc bàòng caït. Bäü xoaïy thuyí læûc. Trong cäng nghiãûp vi sinh âãø laìm trong caïc muäúi dinh dæåîng, caïc mäi træåìng, caïc cháút trung hoaì cuîng nhæ âãø laìm saûch næåïc thaíi bàòng phæång phaïp cå hoüc ngæåìi ta thæåìng sæí duûng caïc bäü xoaïy thuyí læûc. Bäü xoaïy thuyí læûc (hçnh16.2) âån giaín vãö cáúu taûo, chuïng chiãúm diãûn têch saín xuáút nhoí hån so våïi caïc bäü loüc vaì caïc bãø 345 làõng, thuáûn tiãûn trong thao taïc. Nhæng caïc bäü xoaïy thuyí læûc coï nhæåüc âiãøm laì tæåìng cuía thiãút bë nhanh choïng bë baìo moìn vaì tiãu hao nàng læåüng cao hån. Voí cuía bäü xoaïy thuíy læûc gäöm caïc pháön hçnh truû 4 vaì hçnh noïn 2. Dæåïi aïp suáút 0,2 MPa huyãön phuì âæåüc taïch ra qua âoaûn 5 vaìo pháön hçnh truû cuía thiãút bë. Taûi cæía vaìo, huyãön phuì coï chuyãøn âäüng xoàõn, laìm xuáút hiãûn læûc ly tám coï cæåìng âäü âaïng kãø. Do sæû khaïc nhau vãö troüng læûc giæîa caïc pha ràõn vaì loíng vaì do sæû taïc âäüng cuía læûc ly tám, caïc haût ràõn bë bàõn vaìo tæåìng cuía bäü xoaïy thuyí læûc vaì khi chuyãøn âäüng theo quyî âaûo xoàõn äúc trong pháön hçnh noïn, chuïng råi xuäúng dæåïi räöi qua cæía thaïo åí phêa dæåïi 1 âãø vaìo thuìng chæïa. Mäüt pháön låïn pha loíng âaî âæåüc laìm trong chuyãøn âäüng theo âæåìng xoàõn äúc gáön våïi truûc cuía bäü xoaïy thuyí læûc phêa trãn, vaì khi dáùn âãún âoaûn äúng roït 3 seî chaíy vaìo âoaûn äúng 6 âãø âæa ra khoíi thiãút bë. Hiãûu suáút phán chia cuía bäü xoaïy thuyí læûc phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc cuía caïc haût ràõn, vaìo aïp suáút cuía huyãön phuì åí cæía vaìo, vaìo tyí säú giæîa âæåìng kênh âoaûn äúng âãø thaïo càûn vaì âæåìng kênh äúng âãø roït cháút loíng âaî âæåüc laìm trong (thæåìng tyí säú naìy bàòng 0,37 ÷ 0,4), vaìo chiãöu cao cuía hçnh truû, vaìo caïc tênh cháút cå - lyï cuía huyãön phuì ban âáöu, vaìo haìm læåüng cuía pha ràõn ... Nàng suáút cuía bäü xoaïy thuyí læûc (m3/s): pkDdQ ∆= d trong âoï: k - hãû säú tiãu hao chung (khi âæåìng kênh bäü xoaïy thuyí læûc 125 ÷ 600 mm vaì âäü noïn 380, k = 2,8⋅10−4); D - âæåìng kênh bäü xoaïy thuyí læûc, m; dd = (0,16 ÷ 0,2)D - âæåìng kênh âoaûn äúng dæåïi åí cæía thaïo, m; ∆p - giaím aïp, bàòng hiãûu caïc aïp suáút trong âoaûn äúng naûp liãûu vaì trong âoaûn äúng thaïo åí trãn, m. Cäng suáút (kW) tiãu thuû cuía bäü xoaïy thuyí læûc: η ρ 1000 htpQN ∆= trong âoï: Q - nàng suáút cuía bäü thuyí læûc, m3/s; ρh - tyí troüng cuía huyãön phuì ban âáöu, kg/m3; ∆pt - giaím aïp trong bäü xoaïy thuyí læûc, Pa; η - hiãûu suáút cuía bäü thuyí læûc. Hçnh 16.2. Så âäö bäü xoaïy thuyí læûc 346 Laìm saûch bàòng phæång phaïp hoaï hoüc. Laìm saûch bàòng phæång phaïp hoaï hoüc thuäüc phæång phaïp taïch caïc cháút báøn bàòng con âæåìng liãn kãút hoaï hoüc båíi caïc cháút phaín æïng, khi chuyãøn thaình caïc håüp cháút måïi thç caïc cháút báøn bë kãút tuía hoàûc bë taïch ra åí daûng khê. Laìm saûch bàòng phæång phaïp hoaï - lyï. Caïc quaï trçnh kãút tuía, kãút bäng, huït næåïc, tuyãøn näøi... âãöu thuäüc caïc quaï trçnh hoaï - lyï. Kãút tuía âæåüc sæí duûng khi làõng cháút coï daûng phán taïn mën. Thæåìng sæí duûng sunfit nhäm âãø laìm cháút âäng tuû. Sæí duûng kãút bäng âãø tàng cæåìng quaï trçnh kãút tuía vaì âãø laìm làõng caïc tiãøu pháön lå læíng do sæû taïc âäüng cuía caïc cháút phaín æïng hæîu cå vaì täøng håüp (vê duû nhæ benzen). Âãø tiãún haình kãút tuía sinh hoüc vaì kãút bäng caïc cháút hæîu cå åí daûng lå læíng trong næåïc thaíi, thæåìng sæí duûng thiãút bë coï quaï trçnh kãút tuía sinh hoüc vaì kãút bäng do naûp buìn hoaût tênh vaì khäng khê. Thiãút bë laì mäüt caïi bãø hçnh chæî nháût, sæïc chæïa cuía noï phuû thuäüc vaìo læåüng næåïc thaíi chaíy vaìo vaì thåìi gian coï màût cuía noï. Thåìi gian coï màût cuía næåïc thaíi trong thiãút bë khi naûp maûnh khäng khê dao âäüng tæì 10 âãún 20 phuït. Sæí duûng loaûi thiãút bë naìy laìm giaím læåüng caïc cháút hæîu cå trong næåïc thaíi dãún 15%. Trong quaï trçnh huït næåïc, caïc buûi kãút tuû trãn bãö màût cuía caïc cháút huït næåïc (vê duû nhæ than hoaût tênh). Cå såí cuía quaï trçnh tuyãøn näøi åí chäù: khaí nàng caïc haût phán taïn bë nhiãùm báøn cuìng våïi caïc boüt khäng khê baío hoaì näøi lãn trãn bãö màût coï daûng vaïng. Laìm saûch bàòng phæång phaïp sinh hoüc. Laìm saûch bàòng phæång phaïp sinh hoüc dæûa trãn khaí nàng cuía caïc vi sinh váût táûn duûng caïc cháút hæîu cå coï trong næåïc thaíi, thæûc cháút laì nguäön cacbon. Ngoaìi nguäön cacbon cho hoaût âäüng säúng cuía vi sinh váût cáön coï nhæîng nguäön khaïc nhæ nitå, phospho, kali. Chuïng thæåìng âæåüc bäø sung åí daûng muäúi khoaïng. Tiãún haình laìm saûch bàòng phæång phaïp sinh hoaï hoàûc laì åí trong caïc âiãöu kiãûn tæû nhiãn hoàûc laì trong caïc âiãöu kiãûn nhán taûo. Caïc bãø loüc sinh hoüc âaî âæåüc æïng duûng räüng raîi trong cäng nghiãûp âãø laìm saûch næåïc thaíi bàòng phæång phaïp sinh hoüc. Bãø loüc sinh hoüc (hçnh 16.3) laì bãø chæïa 1 coï hai lä vaì ba phoìng hçnh chæî nháût våïi bãö sáu 3 ÷ 6 m vaì caïc vaïch ngàn doüc caïch âaïy âãø chuyãøn âaío liãn tuûc trong caïc khoang 6, 7, 8. Bãn trong bãø sinh hoüc coï caïc äúng dáùn gioï 2 våïi caïc bäü thäng gioï åí cuäúi äúng 5. Cæía næåïc thaíi vaìo 3 âæåüc âàût åí pháön bãn trãn cuía lä âáöu, coìn cæía ra 4 åí pháön trãn cuía lä thæï hai. Chiãöu daìi cuía bãø låïn hån 10 láön chiãöu räüng vaì vaìo khoaíng 50 ÷ 150 m, thãø têch hoaût âäüng cuía lä tæì 1500 âãún 30000 m3, thåìi gian næåïc thaíi coï màût trong bãø tæì 8 âãún 20 h. Khi naûp 1 5 Hçnh 16.3. Bãø loüc sinh hoüc ba phoìng 347 khäng khê 5 m3/(m2⋅h) BOD cuía næåïc thaíi coï thãø giaím tæì 300 âãún 15 mg O2/l. Caïc bãø sinh hoüc vãö cäng nghãû coï liãn quan våïi bãø làõng âåüt hai, âæåüc duìng âãø taïch buìn hoaût tênh khoíi næåïc thaíi âaî âæåüc laìm saûch. Caïc bãø làõng âåüt hai laì nhæîng loaûi bãø tiãúp xuïc, trong âoï coï bäø sung dung dëch chæïa clo âãø khæí truìng. Thåìi gian tiãúp xuïc cuía clo våïi næåïc khäng nhoí hån 30 phuït. Âãø laìm saûch næåïc saín xuáút khoíi caïc saín pháøm dáöu thæåìng duìng caïc bäü thu häöi âàûc biãût. Caïc bãø làõng. Âãø taïch caïc mäi træåìng khäng âäöng nháút, caïc huyãön phuì vaì nhuî tæång trong træåìng háúp dáùn, thæåìng sæí duûng caïc thiãút bë làõng. Trong cäng nghiãûp vi sinh sæí duûng caïc bãø làõng âãø thæûc hiãûn quaï trçnh laìm trong caïc dung dëch muäúi, mäi træåìng dinh dæåîng, âãø taïch caïc tiãøu pháön thaûch cao khoíi caïc cháút trung hoaì trong saín xuáút bàòng phæång phaïp thuyí phán, cuîng nhæ âæåüc sæí duûng trong caïc hãû thäúng chuáøn bë næåïc vaì laìm saûch næåïc thaíi cäng nghiãûp. Theo hæåïng chuyãøn âäüng cuía cháút loíng trong bãø, coï thãø chia ra caïc loaûi bãø sau âáy: hæåïng tám, nàòm ngang, âæïng vaì nhæîng låïp moíng. Trong caïc bãø hæåïng tám thç sæû chuyãøn âäüng cuía cháút loíng âæåüc thæûc hiãûn theo hæåïng tæì tám âãún tæåìng bãn ngoaìi hay ngæåüc laûi. Trong caïc bãø âæïng thç sæû chuyãøn âäüng cuía cháút loíng xaíy ra tæì pháön dæåïi lãn pháön trãn hay ngæåüc laûi. Trong caïc bãø làõng coï nhiãöu låïp moíng xaíy ra laìm làõng låïp nhuî tæång vaì huyãön phuì. Hçnh 16.4 mä taí bãø làõng trong daûng xilanh âæïng. Nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía bãø nhæ sau: næåïc âæåüc naûp vaìo xilanh theo hæåïng tiãúp tuyãún âãø baío âaím khuáúy träün maûnh våïi cháút phaín æïng. Táúm chàõn hæåïng phun 1 âæåüc làõp åí cæía vaìo pháön hçnh noïn nhàòm äøn âënh chuyãøn âäüng quay cuía næåïc. Caïc tiãøu pháön låïn âæåüc kãút tuû trong pháön xilanh vaì âæåüc thaíi ra khoíi thiãút bë theo âënh kyì. Caïc tiãøu pháön nhoí khi näøi lãn trãn pháön noïn cuía bãø, âæåüc táûp trung åí tám bãø vaì âæåüc làõng trong häüp hçnh noïn 3 räöi cuìng våïi mäüt pháön næåïc vaìo äúng 2 vaì vaìo thuìng chæïa kãút tuía. Nhåì cå cáúu äúng läöng 4 maì häüp hçnh noïn 3 coï thãø chuyãøn dëch lãn xuäúng, cho nãn cháút læåüng laìm saûch næåïc âæåüc âiãöu chènh. Täúc âäü naûp næåïc coï aính hæåíng tåïi cháút læåüng laìm saûch. Täúc âäü næåïc trong pháön xilanh âæåüc âiãöu chènh trong giåïi haûn tæì 3 âãún 1,2 m/s, khi âoï täúc âäü chuyãøn âäüng âæïng cuía næåïc 0,013 m/s. ÅÍ pháön trãn cuía noïn, täúc âäü chuyãøn âäüng ngang bàòng 0,005 ÷ 0,02 m/s, coìn chuyãøn âäüng âæïng - 0,0007 m/s. Bãø làõng trong coï âæåìng kênh pháön noïn 4,8 m, nàng suáút tênh theo næåïc 21,6 ÷ 90 m3/h. Hçnh 16.4b mä taí bãø hçnh cän âæïng. Næåïc cho vaìo laìm saûch qua van 3 vaìo maïng håí âãø khuáúy träün våïi caïc cháút poly- âiãûn phán cao phán tæí. Sau âoï âáøy häùn håüp vaìo 348 voìng chàõn trung tám bçnh truû 2. Taûi âáy caïc tiãøu pháön ràõn taûo thaình aglomerat, to dáön vaì bàõt âáöu làõng vaìo pháön dæåïi cuía cän. Nhåì bäü khuáúy 1 quay våïi säú voìng 0,2 ÷ 0,6 voìng/ phuït laìm cho caïc pháön tæí ràõn âæåüc neïn chàût thãm. Khi cháút càûn âaût âæûåc tyí troüng âaî cho thç caím biãún 4 seî truyãön tên hiãûu âãún bäü âiãöu chènh 5 âãø måí cå cáúu thaïo. Trong thiãút bë coìn âæåüc theo doîi quaï trçnh naûp tæû âäüng cháút kãút bäng. Mæïc âäü khæí næåïc cuía cháút làõng khoaíng tæì 95 ÷ 96 âãún 55 ÷ 65%. Hçnh 16.4. Caïc bãø làõng daûng âæïng: a- Bãø laìm trong daûng xilanh noïn; b- Bãø cä hçnh cän; c- Bãø làõng daûng âæïng âãø laìm saûch huyãön phuì vaì taïch càûn keo Trãn hçnh 16.4c mä taí bãø làõng hçnh truû cän âæïng âãø laìm saûch caïc cháút loíng chæïa caïc haût coï khaí nàng dênh baïm, taûo ra låïp daìy baïm trãn thaình cuía thiãút bë vaì taûo ra vaïng. Bãø làõng âæåüc chãú taûo coï daûng bãø hçnh truû våïi âaïy cän vaì äúng cän trung tám 2 coï loa phêa dæåïi 1. Voìng chàõn 6 vaì thuìng chæïa vaïng 4 âæåüc làõp theo chu vi cuía bãø. Huyãön phuì naûp vaìo bãø làõng theo phæång tiãúp tuyãún åí pháön trãn cuía äúng trung tám. Dæåïi taïc duûng cuía troüng læûc, caïc haût cæïng råi xuäúng bãø taûo thaình cháút làõng åí pháön cän cuía bãø , coìn vaïng cuìng våïi cháút loíng âaî âæåüc laìm trong âæåüc näøi lãn trãn, vaìo khäng gian giuîa äúng trung tám vaì voìng chàõn. Mäüt pháön vaïng cuìng våïi cháút loíng âaî âæåüc laìm trong, khi chuyãøn âäüng trong khäng gian giæîa voìng âãûm vaì thaình bãø, âæåüc thaíi ra qua âoaûn äúng 5. Nhåì caïc caïnh quay 7 vaì 9 maì vaïng näøi lãn, âæåüc hæåïng vaìo thuìng chæïa vaïng 4. Caïnh 8 duìng âãø xaí nhanh vaïng khi naûp mäüt læåüng næåïc nháút âënh. Caïc caïnh âæåüc chãú taûo bàòng caosu laï, coï bãö daìy 4 ÷ 8 mm. Duìng caïc xêch quay 3 âãø âáøy càûn dênh baïm trãn thaình bãø. Caïc xêch quay âæåüc gàõn åí pháön cän âãø thu gom càûn vaì thaïo ra ngoaìi qua cæía dæåïi cuía bãø. b)a) c) Næåïc âaî âæåüc laìm trong Cháút phaín æïng Caïc haût låïn Næåïc âæa vaìo âãø gia cäng Cháút kãút bäng