Một số giải pháp để nâng cao năng suất lao động nông nghiệp Xã Đông Thành huyện Ninh Minh Tỉnh Vĩnh Long

1 MUÏC LUÏC Trang PHAÀN MÔÛ ÑAÀU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..1 CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU VEÀ NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG NOÂNG NGHIEÄP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 4 1.1. Moät soá khaùi nieäm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.2.Caùc moâ hình lyù thuyeát . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 5 1.2.1. Lyù thuyeát phaùt trieån cuûa Lewis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 5 1.2.2. Moâ hình lao ñoäng voâ haïn vaø thò tröôøng khoâng hoaøn haûo cuûa lewis . . .. 8 1.2.3. Moâ hình chuyeån lao ñoäng noâng thoân ra thaønh thò cuûa Todaro . . . . . .. 10 1.2.4. Moâ hình “Hai nöôùc, ba haøng hoùa” cuûa Lewis(1950,1978) . . . . . . .. .11 1.2.5.Caùch tieáp caän haøm saûn xuaát trong phaân tích taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .12 1.3. Moâ hình löïa choïn cuûa luaän aùn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .16 1.3.1. Moâ hình phaân tích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .16 1.3.2.Khung phaân tích. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.3.3. Phöông phaùp thu nhaäp soá lieäu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 1.3.4. Phöông phaùp phaân tích soá lieäu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 18 CHÖÔNG 2 : PHAÂN TÍCH XAÙC ÑÒNH CAÙC YEÁU TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG NOÂNG NGHIEÄP VAØ THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP XAÕ ÑOÂNG THAØNH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2.1. Giôùi Thieäu Toång Quan Veà Xaõ Ñoâng Thaønh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 2.1.1.Vò trí ñòa lyù kinh teá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 2.1.1.1.Ñòa hình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 2 2.1.1.2.Khí haäu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2.1.2.Moät Soá Ñaëc Ñieåm Kinh Teá-Xaõ Hoäi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..21 2.1.2.1. Daân soá vaø lao ñoäng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . ..21 2.1.2.2. Cô sôû haï taàng vaø dòch vuï. . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . ..22 2.2. Thöïc traïng saûn xuaát noâng nghieäp trong thôøi gian qua . . . . . . . . . . . . ..23 2.2.1. Hieän traïng saûn xuaát noâng nghieäp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..23 2.2.2. Tieåâu thuû coâng nghieäp – Dòch vuï . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . 25 2.2.3. Giaùo duïc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 2.2.4. Y teá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 2.3. Xu höôùng dòch chuyeån naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp vaø caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng suaát lao ñoäng cuûa huyeän Bình Minh . . . . . . . . . . . . . . . . ...26 2.3.1. Xu höôùng chung theá giôùi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 26 2.3.2.Phaân tích xaùc ñònh caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng suaát lao ñoäng taïi huyeän Bình Minh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..28 2.3.2.1.Xu höôùng dòch chuyeån naêng suaát lao ñoäng Huyeän Bình Minh .. . . ..28 2.3.2.2. Xu höôùng taêng tröôûng naêng suaát ruoäng ñaát cuûa huyeän Bình Minh ..30 + Chính saùch hoaït ñoäng khuyeán noâng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 + Tín duïng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ..31 2.4. Moâ hình naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp taïi Xaõ Ñoâng Thaønh . . . . . . 32 2.4.1. Keát quaû öôùc löôïng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .33 2.4.2. Keát luaän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 2.5. Phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng . . . . . . . . . . .35 2.5.1. Phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát ruoäng ñaát cuûa xaõ Ñoâng Thaønh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 + Chính saùch voán, tín duïng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . ... . . 35 + Chính saùch khuyeán noâng. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..37 + Chính saùch hoã trôï veà thò tröôøng noâng saûn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 3 2.5.2. Phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán qui moâ ñaát noâng nghieäp . . . . ..41 CHÖÔNG 3 : MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG NOÂNG NGHIEÄP TAÏI XAÕ ÑOÂNG THAØNH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 3.1. Phöông höôùng naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp cuûa xaõ Ñoâng Thaønh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 3.2. Moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp cuûa xaõ Ñoâng Thaønh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 3.2.1.Giaûi phaùp veà voán . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 43 3.2.2. Giaûi phaùp veà chuyeån giao kyõ thuaät – coâng ngheä . . . . . . . . . . . . . . . . 45 + Coâng taùc khuyeán noâng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . ..45 + Khuyeán khích ngöôøi daân tham gia hoaït ñoäng khuyeán noâng . . . . . . . ..47 3.3. Giaûi phaùp veà thò tröôøng ñoái vôùi noâng saûn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 3.4.Giaûi phaùp veà phaùt trieån caùc ngaønh saûn xuaát phi noâng nghieäp . . . . . . . 50 3.5. Nhoùm caùc giaûi phaùp khaùc . . . . . . . . . . . . . ……... . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Keát Luaän – Kieán Nghò .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..52 Taøi Lieäu Tham Khaûo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 4 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa luaän aùn Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI (1986) môû ra thôøi kyø ñoåi môùi kinh teá Vieät Nam vaø daãn ñeán neàn noâng nghieäp ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn hôn. Töø moät neàn noâng nghieäp töï cung töï caáp chuyeån sang saûn xuaát noâng saûn haøng hoùa, noâng nghieäp Vieät Nam ñaõ vaø ñang töøng böôùc hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát quy moâ lôùn. Neàn noâng nghieäp saûn xuaát noâng saûn haøng hoùa coøn non treû cuûa Vieät Nam ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi söï caïnh tranh khoác lieät veà moïi maët giöõa caùc quoác gia trong boái caûnh toaøn caàu hoùa nhö hieän nay. Do ñoù, ñeå thích öùng trong ñieàu kieän naøy noâng daân phaûi saûn xuaát noâng saûn vôùi chi phí thaáp hôn so vôùi caùc ñoái thuû, nghóa laø chi phí saûn xuaát treân 1 ñôn vò saûn phaåm phaûi thaáp. Con ñöôøng cô baûn nhaát ñeå haï thaáp chi phí saûn xuaát laø gia taêng saûn löôïng trong moät ñôn vò thôøi gian lao ñoäng töùc laø taêng naêng suaát lao ñoäng. Leâ nin ñaõ noùi “Xeùt ñeán cuøng, thì naêng suaát lao ñoäng laø caùi quan troïng nhaát, chuû yeáu nhaát cho thaéng lôïi cuûa cheá ñoä xaõ hoäi môùi”1. Cho neân, saûn xuaát noâng nghieäp Vieät Nam ñeå coù theå chieán thaéng trong cuoäc caïnh tranh gay gaét naøy thì phaûi naâng cao naêng suaát lao ñoäng. Naêng suaát lao ñoäng laø vaán ñeà ñang thaùch thöùc cuûa Vieät Nam hieän nay. Naêng suaát lao ñoäng Vieät Nam hieän nay coøn quaù thaáp so vôùi theá giôùi vaø caùc nöôùc khu vöïc, chæ baèng 75% so vôùi Trung Quoác, 60% so vôùi AÁn Ñoä, chöa ñöôïc 1% so vôùi Haø Lan, chæ baèng 32,8% so vôùi Indonesia, 25,5% so vôùi Thaùi Lan, chæ baèng 3,61% so vôùi Malaysia (xem phuï luïc soá 1). Do ñoù vieäc naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp quan troïng nhaát ñoái vôùi phaùt trieån noâng nghieäp 1 Leâ-nin noùi veà neàn kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa, nhaø xuaát baûn Thoâng taán xaõ Noâ-voâ-xcô-va- 1983, trang 93. 5 Vieät Nam, coøn ñoøi hoûi noâng daân vaän duïng hôïp lyù toång hôïp caùc bieän phaùp veà ñieàu haønh quaûn lyù saûn xuaát noâng nghieäp (Naêng suaát lao ñoäng thaáp laøm taêng giaù thaønh). Tuy nhieân, ñaây laø moät vaán ñeà heát söùc roäng lôùn vaø phöùc taïp, caàn phaûi coù söï taäp hôïp nhieàu nhaø khoa hoïc, nhaø quaûn lyù kinh teá quan taâm ñeán lónh vöïc noâng nghieäp môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc. Vôùi mong muoán goùp phaàn trong vieäc tìm kieám caùc giaûi phaùp Naâng Cao Naêng Suaát Lao Ñoäng Noâng Nghieäp giuùp noâng daân caûi thieän thu nhaäp, ñaëc bieät noâng daân Xaõ Ñoâng Thaønh Huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long, toâi choïn ñeà taøi “ Moät Soá Giaûi Phaùp Ñeå Naâng Cao Naêng Suaát Lao Ñoäng Noâng Nghieäp Xaõ Ñoâng Thaønh Huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long ”. 2. Muïc Tieâu Vaø Nhieäm Vuï Cuûa Nghieân Cöùu 2.1. Muïc Tieâu - ÖÙng duïng lyù thuyeát kinh teá hoïc noâng nghieäp vaøo thöïc tieãn saûn xuaát noâng nghieäp taïi Xaõ Ñoâng Thaønh. - Qua nghieân cöùu ñieàu kieän cuï theå cuûa xaõ ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng suaát lao ñoäng nhaèm caûi thieän thu nhaäp cho noâng daân. 2.2. Nhieäm Vuï nghieân cöùu Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu nghieân cöùu treân noäi dung cuûa luaän aùn naøy taäp trung vaøo vieäc traû lôøi caùc caâu hoûi nhö sau : - Caùc yeáu toá aûnh höôûng quyeát ñònh ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp? - Caùc giaûi phaùp chuû yeáu ñeå naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp ? 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu 3.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu laø naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng goàm : Giaù trò toång saûn löôïng noâng nghieäp, Lao ñoäng trong noâng 6 nghieäp, naêng suaát ñaát, dieän tích ñaát noâng nghieäp, vaø moät vaøi yeáu toá khaùc nhö trình ñoä vaên hoùa cuûa noâng daân, kieán thöùc saûn xuaát, moâi tröôøng söùc khoûe dinh döôõng, cô sôû haï taáng ôû Xaõ Ñoâng Thaønh . . . 3.2. Phaïm vi nghieân cöùu - Luaän aùn taäp trung vaøo xaùc ñònh ñöôïc caùc yeáu toá caên baûn coù aûnh höôûng tôùi naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp cuûa Huyeän Bình Minh. - Treân cô sôû ñoù phaân tích tình hình saûn xuaát noâng nghieäp cuûa xaõ Ñoâng Thaønh. Töø ñoù tìm ra caùc giaûi phaùp naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø caûi thieän thu nhaäp cho noâng daân Xaõ Ñoâng Thaønh. 3.3. Ñòa baøn nghieân cöùu - Huyeän Bình Minh trong vieäc nhaän dieän caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. - Xaõ Ñoâng Thaønh laø ñòa baøn nghieâu cöùu, tìm ra chöùng cöù, moâ hình saûn xuaát nhaèm laøm roõ caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. 4. Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän aùn 4.1. Veà maët lyù luaän, luaän aùn coù nhöõng ñoùng goùp sau - Vaän duïng moâ hình kinh teá löôïng vaøo phaân tích saûn xuaát noâng ngheäp. - Vaän duïng caùc lyù thuyeát veà kinh teá hoïc noâng nghieäp vaøo thöïc traïng saûn xuaát noâng nghieäp taïi Xaõ Ñoâng Thaønh. - Goùp phaàn laøm saùng toû theâm veà taàm quan troïng cuûa naêng suaát lao ñoäng trong neàn noâng nghieäp saûn xuaát haøng hoùa. 4.2. Veà maët thöïc tieãn, luaän aùn coù nhöõng ñoùng goùp sau - Phaân tích vaø chöùng minh ñöôïc nhöõng yeáu toá cô baûn quyeát ñònh naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp töø ñoù neâu ra moät soá yù kieán nhaèm hoaøn thieän hôn caùc giaûi phaùp naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. 7 - Vieäc tham khaûo tröôøng hôïp cuï theå cuûa Xaõ Ñoâng Thaønh goùp phaàn ñaùnh giaù thöïc traïng ñeå cung caáp cho ñòa phöông cô sôû ñöa ra nhöõng chính saùch thích hôïp nhaèm thuùc ñaåy saûn xuaát noâng nghieäp cuûa xaõ phaùt trieån. 8 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU VEÀ NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG NOÂNG NGHIEÄP 1.1. Moät soá khaùi nieäm - Noâng Nghieäp : Ñoái vôùi nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån, noâng nghieäp giöõ vai troø quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá. Ñaëc bieät laø trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, toác ñoä taêng tröôûng cuûa noâng nghieäp aûnh höôûng quyeát ñònh ñeán toác ñoä taêng tröôûng chung cuûa neàn kinh teá. Noâng nghieäp laø moät trong nhöõng ngaønh saûn xuaát vaät chaát quan troïng cuûa neàn kinh teá quoác daân, laø boä phaän troïng yeáu cuûa taùi saûn xuaát xaõ hoäi. Hoaït ñoäng noâng nghieäp khoâng nhöõng gaén lieàn vôùi caùc yeáu toá kinh teá, xaõ hoäi, maø coøn gaén vôùi caùc yeáu toá töï nhieân,maø coøn gaén vôùi caùc quaù trình kinh teá töï nhieân cuûa sinh vaät vaø moâi tröôøng soáng cuûa noù. Do ñoù, noâng nghieäp khoâng chæ laø moät ngaønh kinh teá - kyõ thuaät nhö nhöõng lónh vöïc kinh teá khaùc, maø coøn laø moät heä thoáng kinh teá - xaõ hoäi vaø moâi tröôøng. Kinh Teá Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng töï nhieân Xaõ Hoäi Hình 1: Kinh teá - xaõ hoäi moâi tröôøng 9 - Nguoàn lao ñoäng noâng nghieäp : Nguoàn lao ñoäng noâng nghieäp bao goàm toaøn boä nhöõng ngöôøi tham gia vaøo saûn xuaát noâng nghieäp. Nguoàn lao ñoäng noâng nghieäp ñöôïc theå hieän caû veà maët soá löôïng vaø chaát löôïng. Veà maët soá löôïng : bao goàm nhöõng ngöôøi hoäi ñuû caùc yeáu toá theå chaát vaø taâm lyù trong ñoä tuoåi lao ñoäng (töø 15-60 ñoái vôùi Nam vaø 15-55 ñoái vôùi Nöõ) vaø moät boä phaän daân cö ngoaøi tuoåi lao ñoäng coù khaû naêng tham gia saûn xuaát noâng nghieäp. Veà maët chaát löôïng : theå hieän khaû naêng hoaøn thaønh coâng vieäc vôùi keát quaû ñaït ñöôïc trong moät thôøi gian lao ñoäng nhaát ñònh. Chaát löôïng tuøy thuoäc vaøo tình traïng söùc khoûe, trình ñoä thaønh thaïo cuûa lao ñoäng, möùc ñoä vaø tính chaát trang bò cho lao ñoäng vaø tri thöùc cuûa ngöôøi lao ñoäng. Soá löôïng nguoàn lao ñoäng noâng nghieäp bieán ñoäng theo xu höôùng coù tính quy luaät giaûm daàn, möùc ñoä bieán ñoäng nhanh hay chaäm tuøy thuoäc vaøo möùc taêng tröôûng cuûa caùc ngaønh kinh teá khaùc. Chaát löôïng lao ñoäng (coù theå ñöôïc ño löôøng thoâng qua naêng suaát lao ñoäng) thöôøng bieán ñoäng theo xu höôùng coù tính quy luaät taêng daàn töông öùng vôùi soá löôïng lao ñoäng noâng nghieäp giaûm daàn. - Naêng Suaát Lao Ñoäng (NSLÑ) : NSLÑ laø hieäu quaû hoaït ñoäng coù ích cuûa lao ñoäng cuï theå cuûa con ngöôøi trong quaù trình saûn xuaát, ñöôïc bieåu hieän baèng soá löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra trong moät ñôn vò thôøi gian hay löôïng thôøi gian lao ñoäng ñaõ hao phí ñeå saûn xuaát ra moät ñôn vò saûn phaåm. Nhö vaäy taêng naêng suaát lao ñoäng seõ taïo ra soá löôïng ñôn vò saûn phaåm nhieàu hôn vôùi moät löôïng thôøi gian lao ñoäng hao phí khoâng ñoåi. 1.2. Caùc moâ hình lyù thuyeát 1.2.1. Lyù thuyeát phaùt trieån cuûa Lewis Theo Lewis neàn kinh teá ñang phaùt trieån coù hai khu vöïc : 10 - Khu vöïc thöù nhaát laø noâng thoân truyeàn thoáng. Neàn kinh teá khu vöïc naøy mang tính chaát töï cung, töï caáp. Daân soá caùc nöôùc keùm phaùt trieån phaàn lôùn taäp trung ôû khu vöïc naøy. Naêng suaát caän bieân khu vöïc naøy baèng khoâng cho neân lao ñoäng ñoù laø “Thaëng döï” coù nghóa laø soá lao ñoäng ñoù coù ruùt ra khoûi khu vöïc noâng thoân truyeàn thoáng thì saûn löôïng noâng nghieäp vaãn khoâng giaûm. - Khu vöïc thöù hai laø khu vöïc thaønh thò coâng nghieäp hieän ñaïi, khu vöïc naøy coù naêng suaát lao ñoäng cao hôn so vôùi khu vöïc noâng nghieäp truyeàn thoáng chuyeån sang. Moâ hình theå hieän caû söï chuyeån dòch lao ñoäng, söï taêng tröôûng saûn löôïng vaø lao ñoäng ñöôïc söû duïng trong khu vöïc. - Moâ hình cho thaáy tyû soá ñaàu tö thöïc hieän treân cô sôû lôïi nhuaän thu ñöôïc ñem ñi taùi ñaàu tö. - Möùc tieàn löông trong khu vöïc thaønh thò coâng nghieäp ñöôïc giaû ñònh khoâng ñoåi vaø ñöôïc xaùc ñònh baèng möùc tieàn löông trung bình coá ñònh cuûa khu vöïc noâng thoân truyeàn thoáng coäng theâm moät khoaûn phuï troäi. Möùc phuï troäi giaû ñònh toái thieåu laø 30% do tieàn coâng khu vöïc thaønh thò coâng nghieäp cao hôn neân lao ñoäng ôû khu vöïc noâng thoân truyeàn thoáng môùi rôøi khu vöïc cuûa hoï chuyeån sang khu vöïc Thaønh thò coâng nghieäp. + Moâ hình taêng tröôûng cuûa Lewis theå hieän nhö sau : - Khu vöïc noâng thoân truyeàn thoáng : Hình (a) 0 a b c Lao ñoäng TPA (k) ∑ SP L öô ng th öïc 11 A 0 LA Lao ñoäng APLA Hình b MPA TPA = f(L, k , t ) Haøm saûn xuaát noâng nghieäp truyeàn thoáng cho thaáy saûn löôïng löông thöïc TPA(k) ñöôïc xaùc ñònh phuï thuoäc vaøo söï bieán ñoåi cuûa lao ñoäng L vôùi tö baûn k coá ñònh vaø kyõ thuaät T khoâng ñoåi. - Hình (a) cho thaáy trong neàn saûn suaát töï cung töï caáp cuûa khu vöïc noâng nghieäp ruyeàn thoáng, saûn löôïng löông thöïc TPA(k) taêng leân khi soá löôïng lao ñoäng taêng leân. Söï taêng leân cuûa löïc löôïng lao ñoäng töø a ñeán b seõ daãn ñeán söï taêng leân cuûa saûn löôïng (ñaàu ra) töø d ñeán e. Trong khi ñoù söï taêng leân cuûa lao ñoäng baèng laàn tröôùc töø b ñeán c seõ daãn ñeán söï taêng leân cuûa saûn löôïng löông thöïc töø e ñeán f ít hôn (ef<de). ÔÛ ñieåm g theå hieän söï taêng leân tieáp tuïc veà lao ñoäng nhöõng saûn löôïng (ñaàu ra) khoâng taêng. Ngoaøi ñieåm g saûn phaåm giôùi haïn cuûa lao ñoäng laø baèng 0 hoaëc laø aâm. Nhö vaäy lao ñoäng cho theâm vaøo khoâng laøm taêng maø laøm giaûm saûn löôïng (ñaàu ra). Vì söï taêng leân veà lao ñoäng caàn phaûi keát hôïp vôùi ñaát ñaïi coá ñònh hoaëc ñaát ñaïi coù chaát löôïng giaûm, haøm saûn xuaát chæ ra söï giaûm bôùt lôïi nhuaän. Hay noùi caùch khaùc saûn phaåm giôùi haïn cuûa lao ñoäng laø giaûm xuoáng - coù nghóa laø moät ñôn vò lao ñoäng cho theâm vaøo seõ saûn xuaát ra moät löôïng saûn phaåm ngaøy caøng ít hôn. 0 a b c Lao ñoäng TPA ∑ SP L öô ng th öc 12 Hình (b) : cho thaáy tuyeán naêng suaát lao ñoäng trung bình APLA vaø naêng suaát lao ñoäng caän bieân MPLA ñöôïc suy töø tuyeán toång saûn löôïng ôû hình 1. Soá löôïng lao ñoäng ñöôïc bieåu hieän treân truïc hoaønh. Lewis ñöa ra hai giaû ñònh veà khu vöïc truyeàn thoáng : - Thaëng dö lao ñoäng bieåu hieän qua MPLA = 0 - Taát caû lao ñoäng cuûa khu vöïc chia ñeàu nhau saûn löôïng saûn xuaát ra. Tieàn coâng ôû khu vöïc xaùc ñònh bôûi APLA khoâng phaûi MPLA . + Giaû ñònh (theo hình 1) - Soá lao ñoäng noâng nghieäp laø OP - Soá löôïng thöïc do Ob saûn xuaát ra laø : Oe Soá löông thöïc trung bình cho moãi ngöôøi laø : Ob Oe Naêng suaát caän bieân soá lao ñoäng Ob baèng khoâng. Neân coù söï dö thöøa lao ñoäng. Qua noäi duïng moâ hình hai khu vöïc cuûa Lewis nhaän thaáy : - Moâ hình mang tính chaát toång quaùt ñôn giaûn vaø söï phaùt trieån töông ñoàng vôùi lòch söû taêng tröôûng kinh teá cuûa caùc nöôùc phöông Taây. - Nhöõng giaû ñònh chuû yeáu cuûa Lewis khoâng gaén ñöôïc vôùi thöïc teá phaùt trieån kinh teá vaø theå cheá cuûa haàu heát caùc nöôùc ñang phaùt trieån hieän nay. 1.2.2. Moâ hình lao ñoäng voâ haïn vaø thò tröôøng khoâng hoaøn haûo cuûa lewis Lewis nhìn nhaän quaù trình coâng nghieäp hoùa noâng nghieäp nhö moät tieán trình chuyeån dòch lao ñoäng giöõa hai khu vöïc chính trong neàn kinh teá theo moâ hình sau : OÂng veõ hai truïc tung, beân traùi töôïng tröng cho lónh vöïc noâng nghieäp, beân phaûi töôïng tröng cho lónh vöïc coâng nghieäp, ñöôøng doác xuoáng NN' dieãn taû nhu caàu 13 lao ñoäng cuûa ngaønh noâng nghieäp, vaø ñöôøng doác leân CC' laø nhu caàu lao ñoäng ngaønh coâng nghieäp. Truïc hoaønh ñaïi dieän cho soá löôïng lao ñoäng cung caáp treân thò tröôøng Hình 2 : Moâ hình chuyeån dòch lao ñoäng giöõa noâng nghieäp vaø coâng nghieäp Khôûi ñaàu khi neàn kinh teá baét ñaàu phaùt trieån, do khoái löôïng lao ñoäng nhieàu (ôû möùc L) , giaù lao ñoäng noâng nghieäp raát thaáp (ôû möùc Gn) trong khi giaù lao ñoäng coâng nghieäp raát cao(ôû möùc Gc) vaø soá lao ñoäng coâng nghieäp cuõng raát ít. Söï maát caân ñoái trong söû duïng taøi nguyeân trong giai ñoaïn naøy ñöôïc theå hieän baèng thuaät ngöõ kinh teá “maát maùt chung cuûa xaõ hoäi ” (welfare lost) vaø theå hieän baèng tam giaùc XYZ. Do coù söï cheânh leäch ñoù, lao ñoäng treân thò tröôøng chuyeån daàn töø noâng nghieäp sang coâng nghieäp trong khi löông coâng nghieäp giaûm daàn coøn löông noâng nghieäp taêng daàn. Cho tôùi khi caân baèng lao ñoäng treân thò tröôøng tröôït tôùi ñieåm Z, thì nhu caàu lao ñoäng cuûa hai lónh vöïc caân baèng vôùi giaù lao ñoäng laø G*. Noâng nghieäp Y X L’ L N’ Z C’ N Gc G* Gn C Coâng nghieäp 14 Ñaây laø ñieåm phaân phoái söû duïng lao ñoäng toái öu, “maát maùt chung xaõ hoäi” luùc naøy baèng 0, taát caû moïi ngöôøi lao ñoäng ñeàu coù möùc löông nhö nhau : Ñaây laø thôøi ñieåm lòch söû quan troïng, töø ñoù noâng nghieäp khoâng coøn laø kho chöùa lao ñoäng giaù reû cho quaù trình coâng nghieäp hoùa nöõa. Moâ hình naøy cho thaáy quaù trình dòch chuyeån lao ñoäng gaén vôùi quaù trình naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. 1.2.3. Moâ hình chuyeån lao ñoäng noâng thoân ra thaønh thò cuûa Todaro Khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình treân, Todaro naêm 1969 – 1970 caûi tieán moâ hình chuyeån lao ñoäng leân moät böôùc môùi. Trong moâ hình naøy giaù lao ñoäng trong noâng nghieäp ñöôïc xaùc ñònh bôûi möùc lao ñoäng ñöôïc huy ñoäng trong noâng nghieäp Ln, möùc lao ñoäng ñöôïc huy ñoäng vaøo lónh vöïc coâng nghieäp Lc. Ñaùng leõ giaù lao ñoäng treân thò tröôøng phaûi ôû möùc G* (neáu thò tröôøng hoaït ñoäng hoaøn haûo) nhöng thöïc teá laïi toàn taïi moät löôïng lôùn lao ñoäng thaát nghieäp trong xaõ hoäi, ñöôïc bieåu thò baèng khoaûng caùch giöõa Ln vaø Lc. Nhö vaäy khi moät ngöôøi lao ñoäng töø noâng thoân muoán ra thaønh thò tìm vieäc laøm, ngöôøi naøy khoâng theå noùi chaéc ñöôïc mình seõ coù vieäc laøm trong lónh vöïc coâng nghieäp vôùi möùc löông cao hôn (Lc). Ngöôïc laïi hoï phaûi tính caû ñeán tröôøng hôïp ruûi ro phaûi rôi vaøo soá nhöõng ngöôøi thaát nghieäp ñôïi vieäc laøm, khoâng löông (Ln - Lc). Nhö vaäy, möùc löông ngöôøi tìm vieäc mong ñôïi khoâng phaûi möùc löông hieän coù trong lónh vöïc coâng nghieäp maø laø söï so saùnh giöõa ngaøy coâng thöïc teá hoï chaéc chaén nhaän ñöôïc trong lónh vöïc noâng nghieäp vaø möùc löông coâng nghieäp vôùi xaùc suaát khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm. 15 Z’ Hình 3 : Moâ hình chuyeån lao ñoäng noâng thoân ra thaønh thò 1.2.4. Moâ hình “Hai nöôùc, ba haøng hoùa” cuûa Lewis (1950,1978) Trong caùc coâng trình ñaàu tieân cuûa mình, Lewis phaân tích moät moâ hình kính teá trong ñoù hai nöôùc “Baéc” vaø “Nam” saûn xuaát ra ba loaïi haøng hoùa, moät loaïi löông thöïc caû hai nöôùc cuøng coù khaû naêng saûn xuaát ví duï nhö gaïo, loaïi thöù hai laø saûn phaåm coâng nghieäp cuûa nöôùc “Baéc” ví duï laø theùp vaø loaïi thöù ba laø noâng saûn cuûa nöôùc “Nam” ví duï laø caø pheâ. Khi caû ba loaïi haøng hoùa naøy ñöôïc buoân baùn giöõa hai nöôùc seõ caân baèng, hay noùi caùch khaùc , giaù thanh toaùn giöõa hai nöôùc döïa vaøo giaù löông thöïc chung vaø giaù hai haøng hoùa kia ñöôïc xaùc ñònh döïa treân töông quan veà giaù giöõa theùp vaø löông thöïc ôû Baéc vaø giöõa giaù caø pheâ vôùi giaù löông thöïc ôû Nam. Nhö vaäy quan heä buoân baùn quoác teá luùc naøy trôû neân tuøy thuoäc vaøo quan heä buoân baùn noäi ñòa moãi nöôùc. Z E C’ On Ln L’ Lc Oc Ga’ G* Ga N’ C Q Gc G* Coâng nghieäpNoâng nghieäp 16 Veà thöïc chaát, quan heä naøy laïi ñöôïc phuï thuoäc vaøo naêng suaát lao ñoäng cuûa töøng nöôùc ñeå saûn xuaát haøng hoùa cuûa mình, trong ñoù hieäu quaû saûn xuaát saûn phaåm chung (löông thöïc) ñoùng vai troø quyeát ñònh. Giaû ñònh do aùp duïng tieán boä kyõ thuaät toát hôn hoaëc coù trình ñoä cô giôùi hoùa cao hôn maø naêng suaát lao ñoäng trong ngaønh saûn xuaát löông thöïc cuûa nöôùc Baéc cao hôn nöôùc Nam, nhö vaäy giaù löông thöïc trong nöôùc Baéc giaûm töông ñoái so vôùi giaù theùp nhaäp khaåu. Trong tröôøng hôïp naøy, caùch duy nhaát ñeå caûi thieän caùn caân thöông maïi laø nöôùc Nam phaûi taêng hieäu quaû saûn xuaát löông thöïc moät caùch töông ñoái so vôùi saûn xuaát caø pheâ cuûa mình. 1.2.5. Caùch tieáp caän haøm saûn xuaát trong phaân tích taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng Söï taêng tröôûng coù theå ñöôïc trình baøy thoâng qua phöông trình sau: O = L x (O/L) (1) Trong ñoù : O laø saûn löôïng; L laø soá löôïng lao ñoäng; O/L laø naêng suaát lao ñoäng. Neáu laáy theo thôøi gian t thì phöông trình (1) coù theå trình baøy sau : Ot = Lt x (O/L)t (2) Trong ñoù : O laø saûn löôïng theo thôøi gian t; L laø soá löôïng lao ñoäng; O/L laø naêng suaát lao ñoäng. Laáy ln hai veà phöông trình (2) ta ñöôïc: Ln Ot = ln Lt x ln(O/L)t (3) Laáy ñaïo haøm phöông trình (3) : dt LOd dt Ld dt Od tt )/ln(lnln += )4( )/( 1)/()1(1 LOdt LOd Ldt dL Odt dO ×+×=× 17 Phöông trình (4) coù theå trình baøy döôùi daïng taêng tröôûng nhö sau : Phöông trình (5) cho thaáy moät caùch cô baûn taêng tröôûng chaäm hoaëc nhanh cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù nguoàn goác töø taêng tröôûng chaäm (nhanh) cuûa löïc löôïng lao ñoäng hoaëc naêng suaát lao ñoäng thaáp (cao) hoaëc laø do caû bôûi hai yeáu toá treân. Tuy nhieân caùch phaân tích treân chæ cho bieát moät caùch ñôn giaûn veà nguoàn goác taêng tröôûng nhöng khoâng tieát loä moät caùch ñaày ñuû veà nguoàn goác taêng tröôûng döïa treân neàn taûng cuûa lyù thuyeát phaùt trieån. Chaúng haïn nhö trong phöông trình (5) ñaët ra caâu hoûi laø : naêng suaát lao ñoäng taêng tröôûng baèng caùch naøo ? Coù phaûi laø do tích luõy voán hoaëc do aùp duïng coâng ngheä môùi ? Moät caùch roäng lôùn hôn coù theå do söï caûi thieän chaát löôïng lao ñoäng, lôïi theá veà quy moâ, toå chöùc caùc nguoàn löïc toát hôn, … ? Caùch phaân tích ñôn giaûn treân khoâng theå phaân bieät ñaâu laø nguoàn goác cuûa taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng. Do ñoù, caàn phaûi coù moät moâ hình coù theå kieåm nghieäm ñöôïc caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng. Caùch tieáp caän haøm saûn xuaát chính laø phöông phaùp phaân tích ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ñaët ra trong vieäc phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán quaù trình taêng tröôûng. Caùch tieáp caän haøm saûn xuaát laø phöông phaùp laøm roõ söï hieåu bieát veà nguoàn goác taêng tröôûng vaø coù theå löôïng hoùa ñöôïc söï ñoùng goùp cuï theå cuûa caùc nguoàn löïc ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá. )5( )/( )/( LO LO L L O Og Δ+Δ=Δ= 18 • Haøm saûn xuaát :2 Caùch tieáp caän haøm saûn xuaát ñoái vôùi söï phaân tích taêng tröôûng kinh teá coù nguoàn goác töø vieäc söû duïng khaùi nieäm haøm saûn xuaát töø lyù thuyeát veà coâng ty cuûa kinh teá hoïc vi moâ. Ñoái vôùi moät haõng (Coâng ty, xí nghieäp), saûn löôïng laø moät haøm cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát : ñaát, lao ñoäng, voán vaø trình ñoä coâng ngheä. Ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá, haøm saûn xuaát ñöôïc theå hieän nhö sau : 0 = F(R,K,L,T) Trong ñoù : O : saûn löôïng, R : ñaát, K : voán(löôïng tö baûn), L : lao ñoäng, T : coâng ngheä. • Haøm saûn xuaát Cobb - Douglas : Daïng haøm saûn xuaát thích hôïp nhaát trong öùng duïng phaân tích nguoàn goác taêng tröôûng trong thöïc tieãn laø daïng haøm saûn xuaát Cobb-Douglas. Haøm saûn xuaát naøy mang teân hai vò giaùo sö ngöôøi Myõ Charles Cobb laø nhaø toaùn hoïc vaø Paul Douglas laø nhaø kinh teá hoïc, giaùo sö kinh teá hoïc ôû ñaïi hoïc Chicago (sau ñoù laø thöôïng nghò só Myõ) vaø ñöôïc trình baøy trong cuoán saùch do P.Douglas vieát, The theory of wages (New York : Macmillan 1934). Haøm saûn xuaát Cobb-Douglas ñöôïc theå hieän nhö sau : βα tttt LKTO = (1) Trong ñoù : Ot laø GDP (giaù coá ñònh) ôû thôøi ñieåm t ; Tt laø tyû soá coâng ngheä hoaëc naêng suaát chung ; Kt laø chæ soá voán ; Lt laø chæ soá lao ñoäng. α laø heä soá co daõn töøng phaàn cuûa GDP theo voán (giaû ñònh lao ñoäng khoâng ñoåi). β laø heä soá co daõn töøng phaàn cuûa GDP theo lao ñoäng (giaû ñònh khoâng ñoåi). 2 TS Ñònh Phi Hoå 2002 – Baøi giaûng cao hoïc – Ñaïi hoïc kinh teá Thaønh phoá Hoà Chí Minh 19 Neáu chuùng ta giaû ñònh söï thay ñoåi coâng ngheä laø khoâng ñoåi, Tt , α vaø β trong phöông trình (1) seõ laø caùc haèng soá ñöôïc öôùc löôïng. Löu yù : Tt coøn ñöôïc goïi laø heä soá taêng tröôûng töï ñònh. Thoâng thöôøng α vaø β coù giaù trò nhoû hôn 1 vì döïa treân giaû ñònh caùc yeáu toá ñaàu vaøo coù naêng suaát bieân giaûm daàn. Toång heä soá con daõn (α +β ) cho bieát xu höôùng cuûa haøm saûn xuaát veà söùc sinh lôïi theo quy moâ. Neáu (α +β ) = 1, söùc sinh lôïi oån ñònh. Neáu (α +β ) > 1, söùc sinh lôïi taêng daàn. Neáu (α +β ) < 1, söùc sinh lôïi giaûm daàn. Phöông phaùp öôùc löôïng Neáu α vaøβ : βα tttt LKTO = (1) Phöông trình (1) coù theå vieát laïi döôùi daïng tuyeán tính nhö sau : LnOt = LnTt + α lnKt + β lnLt (2) Chuùng ta coù theå öôùc löôïng α vaøβ thoâng qua phöông trình (2) ñöôïc trình baøy ôû daïng tuyeán tính. Söû duïng phöông phaùp bình phöông beù nhaát (Ordinary least square, OLS) trong kinh teá löôïng ñeå öôùc löôïng α vaøβ . Chuùng ta coù theå söû duïng caùc phaàn meàm chuyeân duøng nhö EVIEW hoaëc SPSS ñeå xaùc ñònh α vaøβ . * Möùc ñoä ñoùng goùp cuûa caùc nguoàn löïc vaøo toác ñoä taêng tröôûng : Haøm Cobb-Douglas cho thaáy aûnh höôûng cuï theå cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo ñoái vôùi ñaàu ra. Tuy nhieân chöa cho ta bieát trong taêng tröôûng cuûa toång saûn löôïng hoaëc thu nhaäp thì möùc löôïng ñoùng goùp cuûa coâng ngheä, voán vaø lao ñoäng cuï theå laø bao nhieâu. Noùi caùch khaùc, 100% taêng tröôûng cuûa GDP thì trong ñoù bao nhieâu % cuûa T, K vaø L. 20 Ñeå laøm ñieàu naøy, chuùng ta seõ chuyeån haøm Cobb-Douglas sang daïng haøm taêng tröôûng nhö sau : βα tttt LKTO = (1) Phöông trình (1) coù theå vieát laïi döôùi daïng tuyeán tính nhö sau : LnOt = LnTt + α lnKt + β lnLt (2)a5 Laáy ñaïo haøm theo t ñoái vôùi phöôn._.g trình (2) : (3) Phöông (3) coù theå vieát laïi döôùi daïng taêng tröôûng : ro = rT + α rK + β rL (4) Trong ñoù : - ro laø toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm cuûa toång saûn löôïng hoaëc thu nhaäp. - rT laø toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm cuûa naêng suaát chung (taêng tröôûng töï ñònh). - rK laø toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm cuûa voán. - rL laø toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm cuûa lao ñoäng. Phöông trình (4) cho bieát toác ñoä taêng tröôûng haèng naêm cuûa toång saûn löôïng töông ñöông vôùi toác ñoä taêng tröôûng cuûa naêng suaát chung, voán vaø lao ñoäng theo theo heä soá co daõn. dt Ld dt Kd dt Td dt Od tttt lnlnlnln βα ++= )1()1()1(1 Ldt dL Kdt dK Tdt dT Odt dO ×+×+×=× βα 21 1.3. Moâ hình löïa choïn cuûa luaän aùn 1.3.1. Moâ hình phaân tích Moâ hình naêng suaát lao ñoäng ñöôïc khaùi quaùt nhö sau : 21 21 bb XaXY = Giaûi thích caùc bieán : Y : Naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. X1 : Naêng suaát ruoäng ñaát. X2 : Dieän tích ñaát noâng nghieäp. a : heä soá taêng tröôûng töï ñònh (aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá khaùc). 1.3.2. Khung phaân tích Vieäc nghieân cöùu nhaèm tìm ra yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng ñeå töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá giaûi phaùp taùc ñoäng ñeán caùc yeáu toá ñoù giuùp taêng naêng suaát lao ñoäng. Giaûi tích sô ñoà 1 : Döïa vaøo lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø Vieät nam cho thaáy 3 nhoùm yeáu toá aûnh höôûng chuû yeáu ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp : - Nhoùm (1) : naêng suaát ruoäng ñaát - Nhoùm (2) : quy moâ dieän tích ñaát noâng nghieäp. - Nhoùm (3) : nhoùm caùc yeáu toá khaùc. 22 Ñoái vôùi moãi nhoùm yeáu toá, söï thay ñoåi cuûa chuùng laïi phuï thuoäc vaøo moät soá yeáu toá cô baûn khaùc cuï theå : - Nhoùm (1) : chòu söï taùc ñoäng cuûa voán, khuyeán noâng, thò tröôøng tieâu thuï. - Nhoùm (2) : chòu söï taùc ñoäng cuûa cô caáu kinh teá - ngaønh ngheà phi noâng nghieäp, caùc loaïi hình trang traïi, hôïp taùc, trình ñoä cô giôùi hoùa… Nhoùm (3) : chòu söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá vaên hoùa - xaõ hoäi nhö vaên hoùa, moâi tröôøng soáng, cheá ñoä dinh döôõng, trình ñoä hoïc vaán… 1.3.3. Phöông phaùp thu nhaäp soá lieäu - Soá lieäu sô caáp : tieán haønh ñieàu tra tröïc tieáp töø hoä noâng daân, ñieàu tra ñöôïc choïn maãu, phoûng vaán 90 hoä taïi xaõ Ñoâng Thaønh huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long. Trong xaõ choïn 3 aáp, moãi aáp choïn 50% hoä giaøu nhaát vaø 50% hoä ngheøo Sô ñoà 1 : Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng Vaên hoùa, moâi tröôøng soáng, söùc khoûe – dinh döôõng, cô sôû haï taàng noâng thoân, luaät ñaát ñaïi, chính saùch xoùa ñoùi giaûm ngheøo … a : caùc yeáu toá khaùc X2 : quy moâ dieän tích ñaát noâng nghieäp Y : naêng suaát lao ñoäng X1 : naêng suaát ruoäng ñaát Ña daïng cô caáu kinh teá-ngaønh phi noâng nghieäp. Loaïi hình trang traïi, hôïp taùc. Trang bò cô giôùi trong saûn xuaát Voán (chính saùch tín duïng cho noâng nghieäp) Khuyeán noâng (chuyeån giao kyõ thuaät- coâng ngheä) Thò tröôøng tieâu thuï (moâ hình saûn xuaát- tieâu thuï saûn phaåm) (2) (1) (3) 23 nhaát. Döïa vaøo danh saùch hoä cuûa AÁp, maãu ñöôïc löïa choïn theo phöông phaùp choïn maãu ngaãu nhieân. - Soá lieäu thöù caáp : soá lieäu thoáng keâ töø Nieân giaùm thoáng keâ, baùo caùo haøng naêm, caùc coâng trình nghieân cöùu lieân quan. 1.3.4. Phöông phaùp phaân tích soá lieäu - Phöông phaùp thoáng keâ moâ taû : soá lieäu ñöôïc toång hôïp döôùi hình thöùc soá bình quaân giaûn ñôn, phaàn traêm. Söû duïng thoáng keâ moâ taû nhaèm moâ taû thöïc traïng saûn xuaát noâng nghieäp cuûa xaõ Ñoâng Thaønh. - Phöông phaùp phaân tích hoài quy ña bieán : phaân tích hoài quy ña bieán ñeå xaùc ñònh moái lieân heä cuûa caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp ñeå töø ñoù coù giaûi phaùp naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp moät caùch hôïp lyù. Trong phöông phaùp phaân tích soá lieäu chuû yeáu laø duøng kyõ thuaät phaân tích hoài quy ña bieán. Phaàn meàm ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích hoài quy ña bieán laø SPSS. Caùc giaù trò thoáng keâ cô baûn ñöôïc taäp hôïp töø baûng keát quaû cuûa SPSS duøng cho phaân tích laø : - R2 duøng cho phaân tích söï phuø hôïp cuûa moâ hình. - Giaù trò T vaø xaùc suaát yù nghóa T : duøng cho vieäc phaân tích thuû tuïc choïn bieán cuûa moâ hình. Trong vieäc choïn bieán, söû duïng phöông phaùp loaïi tröø daàn (stepwise). Tieâu chuaån loaïi laø xaùc suaát toái ña (probability of T to remove) maø moät bieán phaûi nhoû hôn ñeå khoâng bò loaïi ra khoûi moâ hình laø 0,1. 24 Baûng 1 : Caùc bieán duøng trong moâ hình phaân tích hoài quy Teân bieán Dieãn giaûi Y : naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp Naêng suaát lao ñoäng laø toång saûn löôïng hay giaù trò taêng theâm trong lónh vöïc noâng nghieäp (GDP töø khu vöïc noâng nghieäp) treân moät ñôn vò lao ñoäng noâng nghieäp. X1 : naêng suaát ñaát X1 = Giaù trò toång saûn löôïng noâng nghieäp/ dieän tích ñaát noâng nghieäp. Giaù trò toång saûn löôïng noâng nghieäp Giaù trò toång saûn löôïng noâng nghieäp = giaù trò saûn xuaát cuûa troàng troït + giaù trò saûn xuaát cuûa chaên nuoâi + giaù trò saûn xuaát dòch vuï noâng nghieäp. X2 : dieän tích ñaát noâng nghieäp Laø toaøn boä dieän tích ñaát duøng cho muïc ñích saûn xuaát noâng nghieäp - Heä soá hoài quy (regression coefficients) duøng ñeå phaân tích aûnh höôûng cuûa caùc bieán ñoäc laäp ñeán bieán phuï thuoäc trong moâ hình. - Heä soá töông quan rieâng (partial correlation coefficient) : duøng ñeå phaân tích töông quan töøng bieán phuï thuoäc trong moâ hình trong khi loaïi boû aûnh höôûng cuûa caùc bieán ñoäc laäp khaùc ñoái vôùi bieán phuï thuoäc keå caû aûnh höôûng ñoái vôùi bieán ñoäc laäp ñang xeùt. - Phaân tích phöông sai (analysis covariance) chuû yeáu söû duïng giaù trò F vaø Sig.F ñeå kieåm ñònh giaû thieát coù hay khoâng söï taùc ñoäng cuûa caùc bieán ñoäc laäp ñeán naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp nhaèm ñeà xuaát giaûi phaùp hôïp lyù. 25 CHÖÔNG 2 PHAÂN TÍCH XAÙC ÑÒNH CAÙC YEÁU TOÁ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG NOÂNG NGHIEÄP VAØ THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP TAÏI XAÕ ÑOÂNG THAØNH 2.1. Giôùi thieäu toång quan veà xaõ Ñoâng Thaønh 2.1.1.Vò trí ñòa lyù kinh teá Xaõ Ñoâng Thaønh naèm trong Huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long caùch thò xaõ Vónh Long 28 km (Caùch huyeän Bình Minh khoaûng 10 Km) vaø caùch Thaønh phoá Hoà Chí Minh khoaûng 185 Km naèm caïnh Thaønh phoá Caàn Thô. Treân ñòa baøn xaõ Ñoâng Thaønh coù Quoác loä 54 ñi ngang qua. 2.1.1.1. Ñòa hình Ñòa hình Xaõ Ñoâng Thaønh töông ñoái baèng phaúng, ñoä cao trung bình töø 0,75 - 1 m so vôùi maët bieån. 2.1.1.2. Khí haäu Do naèm trong vuøng chòu aûnh höôûng nhieät ñôùi gioù muøa neân khí haäu hai muøa roõ reät : muøa möa vaø muøa khoâ. Löôïng möa haøng naêm töø 1300 – 1500mm keùo daøi töø thaùng 04 ñeán thaùng 11 döông lòch, taäp trung nhieàu nhaát töù thaùng 8 ñeán thaùng 10, nhieät ñoä trung bình 270C, ñoä aåm khoâng khí 81 – 82%, toác ñoä gioù 2,6m/giaây. Laø moät xaõ naèm trong huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long thuoäc ñoàng baèng Soâng Cöûu Long nhöng ít chòu aûnh höôûng thieân taïi, luõ luït. 2.1.2. Moät soá ñaëc ñieåm kinh teá - xaõ hoäi 2.1.2.1. Daân soá vaø lao ñoäng 26 Xaõ Ñoâng Thaønh bao goàm nhieàu coäng ñoàng daân toäc : ngöôøi Vieät, ngöôøi Khmer vaø ngöôøi Hoa. . . Caùc daân toäc ñaõ coù truyeàn thoáng ñoaøn keát gaén boù vôùi nhau trong quaù trình lòch söû khai phaù, choáng thieân tai, aùc thuù vaø ngoaïi xaâm, xaây döïng caûi taïo maûnh ñaát Vónh Long thaønh truø phuù. Cö daân soáng xen keõ trong caùc laøng xaõ, xoùm aáp, phum soùc, vieäc cöôùi vôï, gaû choàng giöõa ba daân toäc laø moät taäp quaùn bình thöôøng. Qua thoáng keâ, daân soá xaõ Ñoâng Thaønh coù maët ngaøy 01-01-2004 laø 9.042 ngöôøi goàm coù caùc daân toäc Kinh 7.282 ngöôøi, Hoa 13 ngöôøi, Khmer 1.749 ngöôøi vaø daân toäc khaùc 6 ngöôøi (chia theo giôùi tính Nöõ : 4.430 ngöôøi, Nam 4.612 ngöôøi ) vôùi dieän tích töï nhieän 15,8 km2 (xem phuï luïc soá 2). Tyû leä taêng daân soá töï nhieân laø 1,04%, maät ñoä daân soá naêm 2003 laø 570 ngöôøi/ km2. 2.1.2.2. Cô sôû haï taàng vaø dòch vuï Giao thoâng noâng thoân : Hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng 04 coâng trình giao thoâng noâng thoân laø coâng trình lieân xaõ Ñoâng Thaønh - Ñoâng Bình giai ñoaïn 2, coâng trình Ñoâng Thaønh - Ñoâng Thaïnh, coâng trình caàu Naêm Theå, coâng trình lieân aáp Hoùa Thaønh I - Hoaù Thaønh II, kinh phí 1.500.000.000ñ. Rieâng coâng trình Loä Ñình khoái löôïng hoaøn thaønh khoaûng 50%. Ngoaøi ra coøn toå chöùc vaän ñoäng nhaân daân ñaép khoaûng 3.500m ñöôøng, ñaûm baûo khoâ raùo khoâng bò ngaäp nöôùc, vôùi 7.500m3 ñaát, baèng 2.5000 ngaøy coâng lao ñoäng. Tính ñeán nay xe hai baùnh thoâng suoát caû 2 muøa möa naéng 7/7 aáp. - Chöông trình ñieän : Trong naêm 2003 coù theâm 105 hoä söû duïng ñieän, tính ñeán nay toaøn xaõ coù 1784 hoä coù ñieän söû duïng chieám 95%, keát hôïp vôùi ñieän löïc Huyeän Toå chöùc khaûo saùt vaø ño ñieän keá vaøo vaøo nhaø cho 246 hoä daân toäc Khmer cuûa 03 aáp Hoùa thaønh I, II vaø Ñoâng hoøa II. - Nöôùc saïch : Hieän toaøn xaõ coù 1574 söû duïng nöôùc saïch qua laéng loïc, bình boàn chöùa nöôùc, chieám 83,81%. Tieáp tuïc ñeà nghò veà treân xaây ñuùc 500 lu xi maêng 27 chöùa nöôùc saïch. Toå chöùc khaûo saùt hoä daân toäc chöa coù ñieàu kieän toái thieåu ñeå chöùa nöôùc sinh hoaït, coù 228 hoä caàn hoã trôï lu xi maêng. - Traïm : + Böu ñieän : ñöôïc treân ñaàu tö ñieåm böu ñieän vaên hoùa, trong naêm 2003 phaùt trieån môùi 48 maùy ñieän thoaïi, naâng toång soá ñeán nay toaøn xaõ coù 83 maùy, ñaït bình quaân 4,4 maùy/100 hoä daân. + Hoaøn thaønh ñöa vaøo söû duïng 02 vaên phoøng laøm vieäc Ban nhaân daân 02 aáp Hoùa thaønh I, II kinh phí 45 trieäu ñoàng; vaø traïm truyeàn thanh phuïc vuï cho nhaân daân 02 aáp Hoùa thaønh I, II kinh phí 29 trieäu ñoàng taát caû do treân hoã trôï. 2.2. Thöïc traïng saûn xuaát noâng nghieäp trong thôøi gian qua 2.2.1. Hieän traïng saûn xuaát noâng nghieäp a) Caây luùa : Dieän tích gieo troàng caû naêm laø 3.069 ha, naêng suaát bình quaân 4,73 taán/ha, saûn löôïng 14.530,4 taán. - Luùa ñoâng xuaân : xuoáng gioáng 1.025 ha, naêng suaát 6 taán/ha. - Luùa heø thu : xuoáng gioáng 1.022 ha, naêng suaát 3,8 taán/ha. - Luùa thu ñoâng : xuoáng gioáng 1.022 ha, naêng suaát bình quaân 4,2 taán/ha. Toång dieän tích ñaát troàng luùa töông ñoåi oån ñònh rieâng dieän tích luùa muøa coù 2 ha trong naêm 2000 vaø khoâng coù dieän tích troàng laïi cho ñeán cuoái naêm 2003. Dieän tích luùa ñoâng xuaân coù xu höôùng giaûm ñeán naêm 2002 vaø oån ñònh ñeán cuoán naêm 2003, dieän tích luùa Heø thu giaûm, dieän tích luùa Thu ñoâng coù xu höôùng taêng trong naêm 2000-2001 vaø baét ñaàu coù xu höôùng giaûm töø naêm 2001 ñeán naêm 2003. Naêng suaát luùa ñaït bình quaân 138,86 taï/ha vôùi toác ñoä giaûm naêng suaát bình quaân - 5,79 %/naêm. Trong 3 vuï canh taùc luùa, rieâng luùa muøa thì vuï luùa ñoâng xuaân coù naêng xuaát cao nhaát, ñaït 54,27 taï/ha. Vuï luùa thu ñoâng coù naêng suaát thaáp nhaát chæ ñaït bình quaân 37,14 taï/ha(xem phuï luïc soá 3). Do naêng suaát luùa vuï thu ñoâng vaø vuï 28 heø thu thaáp neân moät soá aáp chuyeån sang troàng caây aên traùi vaø rau maøu … do ñoù dieän tích troàng luùa coù xu höôùng giaûm (xem phuï luïc soá 4). b) Saûn xuaát rau ñaäu : Dieän tích troàng rau ñaäu coù xu höôùng giaûm .Naêm 2000 coù 133 ha ñeán naêm 2001 giaûm ñeán 54,6 ha. Söï giaûm dieän tích troàng rau ñaäu naøy do saûn xuaát khoâng coù hieäu quaû(xem phuï luïc 5). c) Caây maøu :Ñaõ xuoáng gioáng 370 löôït ha maøu caùc loaïi , taäp trung troàng caùc loaïi rau maøu nhö sau :ôùt, baép, ñaäu xanh. Rieâng dieän tích troàng caây baép coù xu höôùng giaûm. Vaøo naêm 2002 dieän tích chæ coù 193 ha vôùi naêng suaát 18,85 taï/ha. Ñeán naêm 2003 dieän tích troàng baép chæ coøn 125,1 ha, trong voøng 1 naêm dieän tích ñaõ giaûm 67,9ha do noâng daân ñaõ chuyeån ñöôïc cô caáu caây troàng nhö loaïi caây aên traùi (böôûi 5 roi, maêng cuït, xoaøi,...).(xem phuï luïc soá 6). d) Vöôøn caây aên traùi: Ñaõ caûi taïo troàng môùi 39 ha naâng toång dieän tích caây aên traùi trong toaøn xaõ hieän coù laø 339 ha, chuû yeáu troàng caùc loaïi caây coù giaù trò kinh teá cao thích öùng vôùi vuøng ñaát nhö : böôûi naêm roi, saàu rieâng, xoaøi caùt hoøa loäc. e) Chaên nuoâi thuù y: Vieäc chaên nuoâi ôû ñòa phöông cuõng coøn mang tính töï tuùc, töï phaùt, tuøy luùc, tuøy nôi, chöa chaên nuoâi theo höôùng coâng nghieäp ña soá chaên nuoâi theo gia ñình. Tuy nhieân vieäc chaên nuoâi coù nhieàu tieán boä, dòch beänh xaåy ra ít, nhaân daân ngaøy caøng coù yù thöùc chaêm soùc, thay ñoåi gioáng gia suùc, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thò tröôøng. coù söï phaùt trieån ñaùng keå, theo soá lieäu ñieàu tra ñaøn heo hieän coù 3.900 con taêng 2.103 con traâu boø 250 con, taêng 69 con, deâ 110 con, taêng 30 con, ñaøn gia caàm 90.000 con. Coâng taùc tieâm ngöøa cuõng ñöôïc quan taâm, ñaõ tieâm ngöøa cho ñaøn gia suùc gia caàm 9.862 lieàu cô baûn khoâng coù dòch beänh xaûy ra. f) Coâng taùc chuyeån giao khoa hoïc kyõ thuaät : Luoân ñöôïc quan taâm, ñaõ toå chöùc ñöôïc 25 cuoäc hoäi thaûo, taäp huaán chaên nuoâi, troàng troït, daïy ngheà noâng thoân 29 coù 1.125 löôït ngöôøi döï, töø ñoù nhaân daân aùp duïng vaøo saûn xuaát ñaït hieäu quaû cao, chi phí thaáp. 2.2.2. Tieåâu thuû coâng nghieäp - Dòch vuï Trong naêm phaùt trieån theâm 04 cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp, naâng toång soá 22 cô sôû hieän coù trong xaõ. Phaùt trieån theâm 12 dòch vuï, naâng toång soá toaøn xaõ coù 232 dòch vuï, thu huùt 232 lao ñoäng. Nhìn chung tieåu thuû coâng nghieäp vaø dòch vuï coù böôùc phaùt trieån khaù, nhaân daân ngaøy caøng ñaàu tö mua saém maùy moùc phöông tieän phuïc vuï cho phaùt trieån saûn xuaát, qua ñoù taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân coù ñöôïc vieäc laøm oån ñònh, taêng thu nhaäp gia ñình. 2.2.3. Giaùo duïc Toång soá hoïc sinh theo hoïc caùc ñieåm tröôøng laø 1.674 em, tyû leä hoïc sinh leân lôùp ñaït 99,35%; tyû leä hoïc sinh ñaäu toát nghieäp trung hoïc cô sôû ñaït 95,5% baäc tieåu hoïc ñaït 100%, tyû leä hoïc sinh boû hoïc 1,35%. Coâng taùc phoå caäp ñöôïc duy trì khaù toát, ñöôïc treân kieåm tra coâng nhaän hoaøn thaønh coâng taùc phoå caäp tieåu hoïc. Rieâng coâng taùc phoå caäp trung hoïc cô sôû hieän môû ñöôïc 1 lôùp coù 18 hoïc vieân vaø 1 lôùp boå tuùc vaên hoùa coù 28 hoïc vieân (caùn boä xaõ aáp). Veà khai giaûng naêm hoïc môùi 2003-2004; Caùc ñieåm tröôøng trong xaõ ñoàng loaït toå chöùc toát ngaøy khai giaûng naêm hoïc môùi ñuùng 2003-2004 ñuùng thôøi gian qui ñònh. Ñaàu naêm hoïc coù 05 ñieåm tröôøng, 95 lôùp(taêng 1 lôùp) vôùi 1.853 hoïc sinh. Hieän nay coù 84 giaùo vieân, coù 02 giaùo vieân hôïp ñoàng. Thöïc hieän ngaøy toaøn daân ñöa treû em ñeán tröôøng ñöôïc caùc ngaønh, töø ñoù tyû leä treû ñuû tuoåi vaøo lôùp 1 ñaït 100%, treû töø 3-5 tuoåi vaøo maãu giaùo ñaït 63,14%. Rieâng treû 5 tuoåi vaøo maãu giaùo ñaït 86,4%.Veà phoøng hoïc ñang ñi vaøo thi coâng Tröôøng maãu giaùo Hoùa Thaønh II, kinh phí treân hoã trôï. 30 2.2.4. Y teá Ñaûm baûo coâng taùc khaùm vaø ñieàu trò beänh ban ñaàu cho nhaân daân, 5/7 aáp coù nhaân vieân y teá hoaït ñoäng, toå chöùc phaùt ñoäng toát caùc chieán dòch dieät laêng quaêng, thuoác taåy hoùa chaát choáng muoãi, khaùm caáp thuoác mieãn phí cho gia ñình chính saùch, hoä ngheøo, thöïc hieän caùc chöông trình y teá quoác gia vaø 5 chöông trình loàng gheùp. Thöïc hieän keá hoaïch soá 35 cuûa huyeän uûy veà cuûng coá maïng löôùi y teá, ñaõ thaønh laäp ñöôïc 01 toå y teá lieân aáp Hoùa Thaønh 1,2; coù 05 caùn boä laø y só, y taù thöôøng xuyeân tröïc khaùm vaø ñieàu trò beänh ban ñaàu cho nhaân daân. 2.3. Xu höôùng dòch chuyeån naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp vaø caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng suaát lao ñoäng cuûa huyeän Bình Minh 2.3.1. Xu höôùng chung theá giôùi Coâng thöùc ñeå tính naêng suaát lao ñoäng trong noâng nghieäp nhö sau Trong ñoù : - yA laø naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp - YA laø giaù trò toång saûn löôïng noâng nghieäp - LA laø soá löôïng lao ñoâng noâng nghieäp Phöông trình treân coù theå vieát döôùi daïng : Trong ñoù La laø dieän tích ñaát noâng nghieäp. Nhö vaäy naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp phuï thuoäc vaøo : - Naêng suaát ñaát (YA/La) - Quy moâ dieän tích ñaát noâng nghieäp treân moät lao ñoäng (La/LA) A A A L Yy = A a a A A L L L Yy ∗= 31 Con ñöôøng taêng naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi trong lòch söû cho thaáy dòch chuyeån theo höôùng nhö trong hình 4. Hình 4: Con ñöôøng taêng naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi Trong thôøi kyø ñaàu phaùt trieån noâng nghieäp naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp taêng chuû yeáu taêng dieän tích ñaát noâng nghieäp. Daân soá coøn thaáp so vôùi quy moâ ñaát, neân coâng ngheä saûn xuaát noâng nghieäp chuû yeáu laø quaõng canh vaø saûn löôïng taêng nhanh do môû roäng dieän tích. Ñöôøng bieåu dieãn taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng xuaát phaùt töø ñieåm A roài dòch chuyeån theo höôùng ñi leân. Do taøi nguyeân ñaát noâng nghieäp coù giôùi haïn trong khi daân soá khoâng ngöøng taêng leân do ñoù ñeå ñaùp öùng yeâu caàu taêng saûn löôïng trong noâng nghieäp thì coâng ngheä ñöôïc aùp duïng trong saûn xuaát. Coâng ngheä môùi chuû yeáu trong giai ñoaïn naøy laø söû duïng gioáng môùi, söû duïng caùc loaïi phaân hoùa hoïc vaø thuûy lôïi. Coâng ngheä naøy laøm taêng saûn löôïng treân moãi ñôn vò dieän tích vaø thaâm duïng lao ñoäng. Do ñoù N aên g su aát ru oän g ña àt Ñaát/Lao ñ ä B C A 32 ñöôøng bieåu dieãn taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng dòch chuyeån ñi leân vaø höôùng veà phía beân traùi taïi ñieåm B. Giai ñoaïi phaùt trieån cao, döôùi taùc ñoäng cuûa söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh kinh teá phi noâng nghieäp huùt nhanh lao ñoäng noâng nghieäp, trong noâng nghieäp aùp duïng coâng ngheä cô giôùi hoùa. Coâng ngheä naøy coù theå laøm cho ít lao ñoäng hôn nhöng coù theå tieán haønh treân nhieàu ñôn vò ñaát noâng nghieäp hôn. Ñöôøng bieåu dieãn taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp dòch chuyeån töø ñieåm B ñeán ñieåm C theo höôùng leân treân vaø ñi veà phía beân phaûi. 2.3.2. Phaân tích xaùc ñònh caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán naêng suaát lao ñoäng taïi huyeän Bình Minh: 2.3.2.1. Xu höôùng dòch chuyeån naêng suaát lao ñoäng Huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long Hình 5: Xu höôùng chuyeån dòch naêng suaát lao ñoäng huyeän Bình minh 94 96 98 100 102 104 106 0.99 1 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 Chæ soá ñaát - lao ñoäng (%) C hæ so á n aên g su aát ru oän g ña át (% ) 2000 2001 2002 2003 (Baûng soá lieäu xem phuï luïc soá 7) Ñoà thò bieåu dieãn xu höôùng dòch chuyeån naêng xuaát lao ñoäng (NSLÑ) noâng nghieäp cuûa huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long coù xu höôùng khaùc vôùi cuûa xu 33 höôùng chung cuûa theá giôùi, coù theå chia ñöôøng xu höôùng laøm 3 giai ñoaïn töông öùng vôùi caùc moác thôøi gian nhö sau : - Töøø naêm 2000-2001 : Naêng suaát lao ñoäng dòch chuyeån töø ñieåm A ñeán ñieåm B. Trong thôøi gian naøy, naêng suaát lao ñoäng giaûm daàn. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do naêng suaát ruoäng ñaát thaáp vaø heä soá ñaát – lao ñoäng cao. - Töø naêm 2001-2002 : Naêng suaát lao ñoäng dòch chuyeån theo xu höôùng taêng leân, naêng suaát lao ñoäng coøn giaûm. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do naêng suaát ruoäng ñaát vaø heä soá ñaát - lao ñoäng taêng. Thöïc söï trong giai ñoaïi naøy huyeän Bình Minh Tænh Vónh Long khuyeán khích cho noâng daân môû roäng dieän tích saûn xuaát vaø chaên nuoâi gia suùc gia caàm, giuùp ñôõ voán trong saûn xuaát noâng nghieäp (Theo chöông trình khuyeán noâng vaøo saûn xuaát noâng nghieäp), cho noâng daân chuyeån dòch cô caáu caây troàng trong huyeän chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng, vöôøn caây aên traùi töø vöôøn taïp leân vöôøn chuyeân vaø troàng moät loaïi caây aên traùi coù giaù trò cao nhö Böôûi 5 roi, xoaøi caùt hoøa loäc, saàu rieâng, ... Naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp taêng daàn do naâng caû naêng suaát ruoäng ñaát vaø heä soá ñaát - lao ñoäng. - Töø naêm 2002 – 2003 : Naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp taêng do taêng naêng suaát ruoäng ñaát trong khi heä soá ñaát/lao ñoäng giaûm. Trong thôøi gian naøy noâng daân ñaõ öùng duïng nhö moâ hình saûn xuaát coù hieäu quaû ñeå taêng saûn löôïng noâng nghieäp treân moãi ñôn vò dieän tích vaø thaâm duïng lao ñoäng nhö kyõ thuaät nuoâi, troàng moät loaïi caây, caây coù trieån voïng ñeå öùng duïng vaøo saûn xuaát naâng cao hieäu quaû kinh teá nhö : kyõ thuaät troàng caây saàu rieâng, caây coù muùi, naám rôm, troàng döa haáu, vaø kyõ thuaät chaên nuoâi gaø, boø, deâ . . . thoâng qua caùc chöông trình khuyeán noâng cuûa huyeän hoaëc Tænh, Huyeän ñaõ chæ ñaïo töøng ñòa phöông neân khaéc phuïc khoù khaên, trôû ngaïi, sôùm coù quy hoaïch töøng vuøng, töøng loaïi gioáng luùa maøu phuø hôïp vôùi ñieàu kieän vaø yeâu caàu saûn xuaát cuûa noâng daân, hoã trôï, chuyeån giao noâng daân aùp duïng khoa hoïc kyõ thuaät môùi. Giaûm chi phí saûn xuaát, naâng cao chaát löôïng, haï 34 giaù thaønh saûn phaåm. Do ñoù, ñöôøng bieåu dieãn taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng dòch chuyeån ñi leân veà beân traùi taïi naêm 2003. 2.3.2.2. Xu höôùng taêng tröôûng naêng suaát ruoäng ñaát cuûa huyeän Bình Minh Hình 6 : Xu höôùng taêng tröôûng naêng suaát ruoäng ñaát huyeän Bình Minh 11 11.2 11.4 11.6 11.8 12 12.2 12.4 2000 2000 2001 2001 2002 2002 2003 2003 2004 Naêm N aên g su aát ru oän g ña át ( tri eåu ño àng /h a) (Baûng soá lieäu xem phuï luïc soá 8) Naêng suaát ruoäng ñaát cuûa Huyeän Bình Minh trong giai ñoaïn 2000 - 2001 giaûm xuoáng. Trung bình laø 11.76 trieäu ñoàng/ha. Baét ñaàu töø cuoái naêm 2001 trôû ñi thì naêng suaát lao ñoäng taêng raát nhanh do coù söï thay ñoåi chính saùch saûn xuaát noâng nghieäp ñöôïc naâng cao phuï thuoäc vaøo Tænh thoâng qua caùc chính saùch sau : + Chính saùch hoaït ñoäng khuyeán noâng3: Traïm Khuyeán noâng cuûa huyeän Bình Minh döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Trung Taâm khuyeán noâng Tænh Vónh Long, ñöôïc thaønh laäp töø thaùng 4 naêm 1990 vôùi cô sôû vaät chaát coøn haïn cheá vôùi toång bieân cheá laø 13, hôn 12 naêm(naêm 2001) hoaït ñoäng ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån töø ñoäi nguõ caùn boä vaø trình ñoä caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät ñeán cô sôû vaät chaát. Hoaït ñoäng khuyeán noâng cuûa Tænh Vónh Long ngaøy caøng coù hieäu quaû, ñi vaøo chieàu saâu vaø 3 Sôû NN&PTNN Vónh Long. Trung Taâm Khuyeán Noâng. 35 roäng khaép, nhöõng tieán boä ñöôïc ngöôøi daân vuøng saâu, vuøng xa naém baét toát aùp duïng thöïc teá vaøo ñoàng ruoäng coù hieäu quaû kinh teá cao. Phong traøo saï haøng, saï thöa ñöôïc aùp duïng roäng raõi, söû duïng maøng phuû troàng rau maøu ngaøy caøng phoå bieán, chöông trình chuyeån ñoåi cô caáu muøa vuï ñaõ laøm thay ñoåi nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân voán ñoäc canh caây luùa laâu naêm, . . . Toå chöùc boä maùy khuyeán noâng thoáng nhaát töø Tænh ñeán Huyeän vaø taïi moãi Xaõ hình thaønh caùc caâu laïc boä khuyeán noâng. Toaøn Tænh toång coäng ñeán nay coù taát caû 55 caùn boä trong ñoù coù ngaønh troàng trong 21 caùn boä, ngaønh chaên nuoâi 13 caùn boä, ngaønh thuûy saûn 6 caùn boä vaø caùc ngaønh khaùc 15 caùn boä. Ngoaøi ra, caáp xaõ coù 107 caâu laïc boä khuyeán noâng vôùi hôn 2675 thaønh vieän taêng 20 caâu laïc boä so vôùi naêm 2000, ñaây laø caàu noái giöõa khuyeán noâng vôùi noâng daân, giuùp khuyeán noâng hoaït ñoäng toát. Cô sôû vaät chaát : ñaõ trang bò nhieàu trôï huaán cuï phuïc vuï cho caùc coâng taùc khuyeán noâng : maùy overhead, maùy slide, tivi, ñaàu maùy, maùy aûnh, maùy vi tính,… Trung taâm khuyeán noâng Tænh ñaõ taäp huaán – Ñaøo taïo moät soá caùn boä vaø noâng daân cho huyeän Bình Minh nhö sau : - Taäp huaán hoäi thaûo caáp huyeän : 10 cuoäc - Taäp huaán hoäi thaûo caáp xaõ : 25 cuoäc - Huaán luyeän noâng daân gioûi : 10 cuoäc - Noâng daân huaán luyeän noâng daân coù söï tham gia CBKT : 80 cuoäc Hoaït ñoäng khuyeán noâng giöõ vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao toác ñoä kích thích noâng nghieäp cho noâng daân. Ñaây laø ñieàu kieän cô baûn giuùp noâng daân aùp duïng caùc coâng ngheä môùi vaøo saûn xuaát, goùp phaàn ñaåy maïnh naêng suaát lao ñoäng. + Tín duïng : Trong muøa luõ töø naêm 2002-2003, Chi nhaùnh Ngaân haøng Noâng nghieäp Phaùt trieån noâng thoân Huyeän Bình Minh ñaõ taäp trung voán hoã trôï cho noâng daân caùc xaõ vuøng luõ phía Baéc quoác loä 1A thöïc hieän nhieàu coâng trình baûo veä 36 saûn xuaát keát hôïp phaùt trieån caùc moâ hình kinh teá toång hôïp. . .v.v. Toång doanh soá cho vay ñoái töôïng naøy gaàn 160 tyû ñoàng so muøa luõ naêm 2002. Toång soá naøy, ngaân haøng chuù troïng ñaàu tö caùc döï aùn xaây döïng ñeâ baûo veä vöôøn caây aên traùi, ruoäng luùa, ao nuoâi thuyû saûn vaø cho noâng daân vay naâng caáp caùc tuyeán ñeâ bao noäi ñoàng, mua maùy bôm, maùy noâng nghieäp ñeå thöïc hieän chuyeån dòch cô caáu caây troàng, phaùt trieån chaên nuoâi,. . . giuùp baø con taêng theâm thu nhaäp, oån ñònh cuoäc soáng trong muøa möa luõ. Rieâng nhöõng hoä vay voán ngaân haøng laøm aên khoâng hieäu quaû do aûnh höôûng luõ, ngaân haøng cho gia haïn nôï vaø coù keá hoaïch tieáp tuïc ñaàu tö ñeå noâng daân coù ñieàu kieän ñaàu tö saûn xuaát, caûi thieän ñôøi soáng vaø tích luõy voán thanh toaùn nôï vay cuûa ngaân haøng. 2.4. Moâ hình naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp taïi Xaõ Ñoâng Thaønh Moâ hình naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp ñöôïc khaùi quaùt nhö sau : Y 21 21 bb XXa= Trong ñoù - Y laø naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp (Trieäu ñoàng/ngöôøi). - Y laø bieán phuï thuoäc cuûa moâ hình. - X1 laø naêng suaát ruoäng ñaát (Trieäu ñoàng). - X2 laø dieän tích ñaát noâng nghieäp (Ha). - b1, b2 laø caùc heä soá co daõn cuûa haøm saûn xuaát (1). Caùc heä soá naøy seõ ñöôïc öôùc löôïng bôûi phöông phaùp bình phöông beù nhaát. Haøm (2) coù theå vieát laïi döôùi daïng theo teân vieát taét cuûa caùc bieán ñeå tieän theo doõi nhö sau : LnNSLÑ = Lna + b1LnNSRÑ + b2LnDIENT (3) 37 2.4.1. Keát quaû öôùc löôïng Baûng 2: Moät soá ñaëc tröng cô baûn cuûa caùc bieán trong moâ hình nhö sau Chæ tieâu Trung bình Ñoä leäch tieâu chuaån Soá quan saùt LnNSLD 15,7241 0,73377 74 LnNSRD 15,1631 0,53395 74 LnDTD -0,6533 0,76937 74 (chi tieát xem phuï luïc soá 9) Baûng 3: Caùc tham soá öôùc löôïng cuûa moâ hình Bieán ñoäc laäp Xi Heä soá hoài quy töøng phaàn cuûa bi Loãi tieâu chuaån cuûa bi Giaù trò t Heä soá Lna A = 4.826 1,574 1,299 1,212 Naêng suaát ruoäng ñaát X1 0,968* 0,087 11,178 Dieän tích ñaát noâng nghieäp X2 0,817* 0,060 13,583 Heä soá xaùc ñònh R2= 0,761 R2 ñieàu chænh = 0,754 Giaù trò öôùc löôïng cuûa F = 112,736 *Möùc ñoä yù nghóa 5% Soá quan saùt, N = 74 Baûng 3 cho thaáy giaù trò R2 ñieàu chænh laø 0,754. Heä soá naøy ñaõ ñöôïc kieåm ñònh F vaø coù yù nghóa thoáng keâ vôùi möùc yù nghóa 5%. Heä soá naøy cho bieát 75,4% 38 cuûa söï thay ñoåi naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp ôû Xaõ Ñoâng Thaønh ñöôïc giaûi thích bôûi 2 bieán : Naêng suaát ruoäng ñaát vaø quy moâ dieän tích ñaát noâng nghieäp. Ñoái vôùi caùc heä soá hoài qui töøng phaàn, caùc heä soá b1 , b2 cuõng ñaõ ñöôïc tieán haønh kieåm ñònh t vaø coù yù nghóa thoáng keâ vôùi möùc yù nghóa 5%. Heä soá hoài qui töøng phaàn (b1) ñoái vôùi naêng suaát ruoäng ñaát laø döông. Heä soá b1= 0,968 coù yù nghóa laø khi caùc bieán khaùc ñöôïc giaû ñònh khoâng ñoåi, neáu naêng suaát ruoäng ñaát taêng 100% thì naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp seõ taêng 96,8%. Heä soá hoài qui töøng phaàn (b2) ñoái vôùi quy moâ dieän tích laø döông. Heä soá b2 = 0,817 coù yù nghóa laø khi caùc bieán khaùc ñöôïc giaû ñònh khoâng ñoåi, neáu quy moâ dieän tích taêng 100% naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp seõ taêng 81,7%. Toång heä soá co daõn (b1 + b2) laø 1,785. Nhö vaäy moâ hình cho thaáy caùc yeáu toá naêng suaát ruoäng ñaát vaø quy moâ dieän tích aûnh höôûng tôùi naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp theo höôùng naêng suaát bieán taêng daàn. 2.4.2. Keát luaän Töø keát quaû phaân tích hoài quy ña bieán, chuùng ta coù theå keát luaän raèng naêng suaát ruoäng ñaát vaø quy moâ dieän tích ñaát noâng nghieäp aûnh höôûng coù yù nghóa thoáng keâ ñeán naêng suaát lao ñoäng. Phöông trình öôùc löôïng cuûa moâ hình nhö sau : Y 817.0 2 968.0 1736.0 XX= Töø moâ hình naøy cho thaáy, trong ñieàu kieän cuûa xaõ Ñoâng Thaønh ñeå taêng nhanh naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp caàn taäp trung vaøo giaûi quyeát 2 yeáu toá cô baûn nhö sau : n Taêng Naêng suaát ruoäng ñaát o Naâng cao quy moâ ñaát noâng nghieäp 39 2.5. Phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát lao ñoäng 2.5.1. Phaân tích caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát ruoäng ñaát cuûa Xaõ Ñoâng Thaønh (chi tieát xem phuï luïc soá 10) Naêng suaát ruoäng ñaát xaõ Ñoàng Thaønh so vôùi Huyeän Bình Minh trong naêm 2003 : Naêng suaát ruoäng ñaát cuûa xaõ Ñoâng thaønh trong cuoäc ñieàu tra trung bình laø 3.695.642 ñoàng/ha/naêm thaáp hôn nhieàu naêng suaát ruoäng ñaát cuûa Huyeän Bình Minh trong naêm 2003 laø12.32 trieâu ñoàng/ha. Naêng suaát ruoäng ñaát coøn thaáp cho vieäc aùp duïng caùc moâ hình saûn xuaát hieäu quaû chöa ñöôïc phoå bieán trong noâng daân. Nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán vieäc môû roäng caùc moâ hình saûn xuaát hieäu quaû nhö sau : + Chính saùch voán, tín duïng : Trong vaán ñeà vay voán hieän nay ngoaøi vieä._.