Nghiên cứu việc sử dụng tiền đền bù của hộ nông dân bị thu hồi đất do xây dựng khu công nghiệp tại Thành phố Bắc Ninh

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi ---------------  nguyÔn v¨n ®«ng Nghiªn cøu viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt do x©y dùng khu c«ng nghiÖp t¹i Thµnh phè B¾c Ninh luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp M· sè: 60.31.10 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: gs.ts. ph¹m thÞ mü dung Hµ néi – 2008 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña chÝnh b¶n th©n t«i, ®­îc sù h­íng dÉn cña GS.TS. Ph¹m ThÞ Mü Dung. C¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ ch­a hÒ ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n nµy ®· ®­îc c¶m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. Hµ Néi, ngµy 06 th¸ng 9 n¨m 2008 T¸c gi¶ NguyÔn V¨n §«ng LêI C¶M ¥N Tr­íc hÕt víi t×nh c¶m ch©n thµnh vµ lßng biÕt ¬n s©u s¾c t«i xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o GS.TS. Ph¹m ThÞ Mü Dung, ng­êi ®· ®Þnh h­íng, trùc tiÕp h­íng dÉn vµ ®ãng gãp ý kiÕn cô thÓ cho kÕt qu¶ cuèi cïng ®Ó t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Nh©n dÞp nµy cho phÐp t«i ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n tíi thÇy gi¸o ThS .Vi V¨n N¨ng, ng­êi ®· ®Þnh h­íng, chØ b¶o vµ d×u d¾t t«i trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu ®Ò tµi. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o Khoa KÕ to¸n vµ Qu¶n trÞ Kinh doanh, Khoa Kinh tÕ vµ PTNT, Khoa Sau ®¹i häc – Tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi cïng toµn thÓ c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu. T«i xin tr©n thµnh c¶m ¬n tËp thÓ c¸n bé Së Khoa häc C«ng nghÖ – tØnh B¾c Ninh, UBND thµnh phè B¾c Ninh cïng c¸c phßng ban chuyªn m«n cña uû ban, ChÝnh quyÒn c¸c x· ph­êng (Ph­êng Vâ C­êng, X· Phong Khª, X· Nam S¬n) vµ toµn thÓ c¸c hé gia ®×nh ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt gióp t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Xin c¶m ¬n sù gióp ®ì, ®éng viªn cña tÊt c¶ b¹n bÌ, ®ång nghiÖp, gia ®×nh vµ nh÷ng ng­êi th©n ®· lµ ®iÓm tùa vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt cho t«i trong suèt thêi gian häc tËp nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n. Hµ Néi, ngµy 06 th¸ng 9 n¨m 2008 T¸c gi¶ NguyÔn V¨n §«ng Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t BQ B×nh qu©n CC C¬ cÊu CNH - H§H C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ CSHT C¬ së h¹ tÇng CN-TTCN&XD C«ng nghiÖp – TiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ x©y dùng DV DÞch vô §H, C§, THCN §¹i häc, Cao ®¼ng, Trung häc chuyªn nghiÖp §VT §¬n vÞ tÝnh GTSX Gi¸ trÞ s¶n xuÊt GPMB Gi¶i phãng mÆt b»ng KCN Khu c«ng nghiÖp KCNTT Khu c«ng nghiÖp tËp trung KD Kinh doanh KTXH Kinh tÕ x· héi L§ Lao ®éng NN N«ng nghiÖp SXKD S¶n xuÊt kinh doanh SL Sè l­îng SS So s¸nh SST§ So s¸nh tuyÖt ®èi TMDV Th­¬ng m¹i dÞch vô Tr.® TriÖu ®ång VLXD VËt liÖu x©y dùng môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t iii Môc lôc iv Danh môc c¸c b¶ng v Danh môc c¸c biÓu ®å vi  Danh môc b¶ng STT Tªn b¶ng Trang B¶ng 3.1: §Êt ®ai vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña Thµnh phè B¾c Ninh trong giai ®o¹n 1997 - 2007 19 B¶ng 3.2: D©n sè vµ lao ®éng cña Thµnh phè B¾c Ninh giai ®o¹n 2005 - 2007 22 B¶ng 3.3: C¬ së h¹ tÇng trang bÞ cho thµnh phè B¾c Ninh 24 (1997 - 2007) 24 B¶ng 4.1: Ph­¬ng thøc båi th­êng ®Êt canh t¸c cña B¾c Ninh 38 B¶ng 4.2: Qu¸ tr×nh thu håi ®Êt cho x©y dùng KCN t¹i thµnh phè B¾c Ninh 40 B¶ng 4.3: KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c x· nghiªn cøu 43 B¶ng 4.4 : T×nh h×nh thu håi ®Êt cña c¸c x· nghiªn cøu 46 (TÝnh ®Õn n¨m 2007) 46 B¶ng 4.5: Mét sè th«ng tin chung vÒ nhãm hé ®iÒu tra 51 B¶ng 4.6: T×nh h×nh sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng ë c¸c nhãm hé ®iÒu tra 53 B¶ng 4.7: Sè l­îng vµ gi¸ trÞ ®Òn bï ®Êt n«ng nghiÖp bÞ thu håi cña c¸c nhãm hé ®iÒu tra 57 B¶ng 4.8: C¸ch thøc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé 59 B¶ng 4.9 : C¬ cÊu sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c nhãm hé ®iÒu tra 62 B¶ng 4.10: Thùc tr¹ng sö dông tiÒn ®Òn bï tÝnh b×nh qu©n trªn nhãm hé ®iÒu tra 64 B¶ng 4.11: Thùc tr¹ng sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c hé ®iÒu tra theo x· 69 (TÝnh b×nh qu©n cho mét hé) 69 B¶ng 4.12: T×nh h×nh sö dông tiÒn ®Òn bï ®Çu t­ cho SXKD chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cña nhãm hé ®iÒu tra ph©n theo x· 75 (TÝnh b×nh qu©n cho 1 hé) 75 B¶ng 4.13: T×nh h×nh sö dông tiÒn ®Òn bï ®Çu t­ cho SXKD chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp ph©n theo nhãm hé 79 (TÝnh b×nh qu©n cho mét hé ®iÒu tra) 79 B¶ng 4.14: ¶nh h­ëng cña tr×nh ®é häc vÊn chñ hé tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï 81 (TÝnh b×nh qu©n cho mét hé ®iÒu tra) 81 B¶ng 4.15: ¶nh h­ëng cña thu nhËp tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c nhãm hé ®iÒu tra 83 (TÝnh b×nh qu©n cho mét hé) 83 B¶ng 4.16: ¶nh h­ëng cña giíi tÝnh chñ hé tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé 85 (TÝnh b×nh qu©n cho mét hé ®iÒu tra) 85 B¶ng 4.17: ViÖc lµm t¹o ®­îc tõ quü tiÒn ®Òn bï cña nhãm hé ®iÒu tra 91 B¶ng 4.18: BiÕn ®éng vÒ thu nhËp cña c¸c hé n«ng d©n tr­íc vµ sau khi bÞ thu håi ®Êt s¶n xuÊt 95 1. Më ®Çu 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Lµm g× ®©y sau khi mÊt ®Êt?, ®ã lµ mét c©u hái lín ®Æt ra cho mçi ng­êi n«ng d©n vµ l·nh ®¹o c¸c cÊp trong diÖn quy ho¹ch x©y dùng khu c«ng nghiÖp. ThÊt nghiÖp, tÖ n¹n x· héi, trë thµnh lao ®éng tù do ë ®« thÞ,.. lµ h×nh ¶nh n«ng d©n sau khi bÞ thu håi ®Êt x©y dùng khu c«ng nghiÖp. Hµng lo¹t khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ mäc lªn nh­ mét tÊt yÕu trong qua tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Duy chØ cã ®iÒu, ng­êi n«ng d©n, hay nãi chÝnh x¸c h¬n lµ nh÷ng ng­êi cã diÖn tÝch ®Êt bÞ thu håi ®ang ph¶i ®øng ngoµi qóa tr×nh nµy, thËm chÝ hä cßn r¬i vµo c¶nh bÇn cïng ho¸. §¸nh gi¸ vÒ t¸c ®éng cña viÖc thu håi ®Êt, ®¹i diÖn Ng©n hµng ThÕ giíi (WB) t¹i ViÖt Nam cho r»ng : “B¶n th©n n«ng d©n lµ nh÷ng ng­êi nghÌo nhÊt, nh­ng cïng víi qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, hä l¹i bÞ kÐo vµo vßng xo¸y cña nghÌo ®ãi”. Theo ®iÒu tra cña Ng©n hµn thÕ giíi “phÇn lín sè tiÒn ®Òn bï ®Êt, ng­êi n«ng d©n ®Òu dïng vµo viÖc mua s¾m, x©y dùng nhµ cöa, cã tiÕt kiÖm l¾m còng chØ ®­îc 5-7 n¨m lµ hä tiªu hÕt sè tiÒn ®ã vµ hËu qu¶ ng­êi d©n r¬i vµo t×nh tr¹ng v« s¶n” [5]. Trªn thùc tÕ, theo Côc Hîp t¸c x· vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, ë nh÷ng n¬i bÞ thu håi ®Êt, cã ®Õn 67% sè hé vÉn ph¶i quay l¹i nghÒ n«ng, chØ cã 13% cã nghÒ míi æn ®Þnh. Nh­ng ngÆt mét nçi, nh÷ng hé d©n muèn quay l¹i nghÒ cò còng ch¼ng cã ®Êt mµ s¶n xuÊt, cuèi cïng hä r¬i vµo c¶nh thÊt nghiÖp, kÐo theo hµng lo¹t tÖ n¹n x· héi nh­ r­îu chÌ, cê b¹c… Nan gi¶i h¬n c¶ lµ ®iÒu kiÖn sèng cña ng­êi n«ng d©n bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng khi chØ cã 29% sè hé cã ®iÒu kiÖn sèng tèt h¬n, cßn l¹i 34,5% hé cã møc sèng thÊp h¬n so víi tr­íc khi bÞ thu håi ®Êt [8]. ChÝnh tõ thùc tÕ trªn, mét sè vÊn ®Ò lín ®Æt ra lµ: Sè tiÒn ®Òn bï cho hé n«ng d©n ®Ó gióp hä æn ®Þnh cuéc sèng vµ chuyÓn nghÒ míi ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo?, sö dông vµo nh÷ng viÖc g×?, vµ cã nh÷ng yÕu tè nµo t¸c ®éng tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé?... Tr¶ lêi ®­îc nh÷ng c©u hái trªn sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng, viÖc lµm vµ æn ®Þnh cuéc sèng cña nh÷ng hé mÊt ®Êt n«ng nghiÖp. Thµnh phè B¾c Ninh míi ®­îc më réng thªm diÖn tÝch hµnh chÝnh vµo cuèi n¨m 2006, tõ diÖn tÝch cña 9 x· thuéc c¸c huyÖn l©n cËn, vµ lµ khu vùc cã tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thi ho¸ nhanh. ChÝnh v× vËy, sè n«ng hé bÞ thu håi ®Êt cña Thµnh phè chiÕm tû lÖ cao, ng­êi d©n bÞ thu håi ®Êt ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc b¾t ®Çu cuéc sèng míi, xuÊt hiÖn nhiÒu vÊn ®Ò nan gi¶i, bÊt cËp. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ viÖc lµm, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, æn ®Þnh cuéc sèng sau mÊt ®Êt cña nh÷ng hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tõ khu c«ng nghiÖp, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “Nghiªn cøu viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt do x©y dùng khu c«ng nghiÖp t¹i Thµnh phè B¾c Ninh” 1.2. Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1. Môc tiªu chung T×m hiÓu t×nh h×nh sö dông tiÒn ®Òn bï tõ viÖc hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp do x©y dùng khu c«ng nghiÖp. Tõ ®ã, ®Ò tµi ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï cña hé. 1.2.2. Môc tiªu cô thÓ - HÖ thèng ho¸ l‎ý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ®Òn bï, sö dông tiÒn ®Òn bï, khung ph¸p lý cña viÖc ®Òn bï ®Êt, thu håi ®Êt n«ng nghiÖp. - Nghiªn cøu t×nh h×nh sö dông tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé t¹i thµnh phè B¾c Ninh vµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc tiªu dïng tiÒn ®Òn bï cña hé n«ng d©n. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m gióp c¸c hé n«ng d©n sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï, æn ®Þnh cuéc sèng cña n«ng hé sau mÊt ®Êt. 1.3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1. §èi t­îng nghiªn cøu - C¸c hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt cho viÖc x©y dùng khu c«ng nghiÖp t¹i thµnh phè B¾c Ninh. - ViÖc sö dông tiÒn ®Òn bï do bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp. - Cuéc sèng cña hé n«ng d©n tr­íc vµ sau khi nhËn tiÒn ®Òn bï. - C¸c ngµnh nghÒ, dÞch vô trªn ®Þa bµn nghiªn cøu,... 1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu * Ph¹m vi néi dung: TËp trung t×m hiÓu viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé n«ng d©n vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé. * Ph¹m vi kh«ng gian: C¸c hé thuéc 3 x·: Ph­êng Vâ C­êng, X· Phong Khª, X· Nam S¬n, cã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp chuyÓn ®æi cho KCNTT QuÕ Vâ, khu c«ng nghiÖp H¹p LÜnh - Nam S¬n, KCN Vâ C­êng, KCN Phong Khª I vµ II. * Ph¹m vi thêi gian: §Ò tµi nghiªn cøu t×nh h×nh cña c¸c hé n«ng d©n tr­íc vµ sau khi bÞ thu håi ®Êt. 2. Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu 2.1. Mét sè lý luËn chung 2.1.1 §Òn bï vµ viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé 2.1.1.1 ThÕ nµo lµ ®Òn bï Có thể hiểu khái niệm “đền bù” một cách đơn giản là “đền” những thiệt hại vật chất cụ thể bị mất đi và “bù” lại những giá trị phát sinh từ thiệt hại vật chất cụ thể đó [12]. Trong ®Òn bï ®Êt n«ng nghiÖp, khi Nhµ n­íc thu håi ®Êt cña n«ng hé ®Ó x©y dùng khu c«ng nghiÖp th× Nhµ n­íc ph¶i tÝnh to¸n “®Òn” tiÒn cho ng­êi d©n mét kho¶n t­¬ng øng vµ phï hîp víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i m¶nh ®Êt ®ã, vµ “bï” b»ng tiÒn cho nh÷ng gi¸ trÞ t­¬ng lai mµ m¶nh ®Êt nµy cã thÓ t¹o ra trªn c¬ së tÝnh to¸n ë hiÖn t¹i. Ngoµi ra khi thu håi ®Êt th× ng­êi n«ng d©n kh«ng cã viÖc lµm do mÊt t­ liÖu s¶n xuÊt, Nhµ n­íc tiÕp tôc tÝnh to¸n “bï” thªm mét kho¶n cho ng­êi n«ng d©n chuyÓn ®æi nghÒ míi, t¹o viÖc lµm vµ æn ®Þnh cuéc sèng. Néi dung cña c¸c kho¶n tiÒn ®Òn bï khi thu håi ®Êt n«ng nghiÖp gåm: - TiÒn ®Òn bï ®Êt: Lµ kho¶n tiÒn ®Òn bï cho hé do bÞ mÊt t­ liÖu s¶n xuÊt, cô thÓ ë ®©y lµ ®Êt n«ng nghiÖp. - TiÒn ®Òn bï hoa mÇu: Lµ kho¶n tiÒn ®Òn bï do viÖc thu håi ®Êt lµm thiÖt h¹i ®Õn hoa mÇu ch­a ®­îc thu ho¹ch trªn diÖn tÝch thu håi. Møc ®Òn bï ®èi víi c©y hµng n¨m vµ vËt nu«i trªn ®Êt cã mÆt n­íc tÝnh b»ng gi¸ trÞ s¶n l­îng thu ho¹ch mét vô tÝnh theo møc thu ho¹ch b×nh qu©n cña ba vô tr­îc ®ã theo gi¸ n«ng s¶n, thuû s¶n thùc tÕ ë thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng t¹i thêi ®iÓm ®Òn bï. - TiÒn hç trî chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. - TiÒn hç trî æn ®Þnh ®êi sèng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt. C¸c kho¶n hç trî nµy nh»m môc ®Ých gióp ®ì phÇn nµo cho ng­êi d©n sau khi mÊt ®Êt chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, æn ®Þnh cuéc sèng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt, gi¶m bít nh÷ng g¾ng nÆng kinh tÕ. Kh«ng nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt toµn bé kinh phÝ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt cho n«ng hé, v× c¸c kho¶n hç trî nµy kh«ng nhiÒu vµ chØ mang tÝnh chÊt hç trî. 2.1.1.2 Môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï ®Êt n«ng nghiÖp * Môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï ®Êt n«ng nghiÖp §Êt n«ng nghiÖp võa lµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt cña n«ng hé, v× vËy khi thu håi ®Êt n«ng nghiÖp cña n«ng hé th× Nhµ n­íc tr¶ kho¶n tiÒn ®Òn bï nh»m gióp n«ng hé t×m kiÕm t­ liÖu s¶n xuÊt míi, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, æn ®Þnh cuéc sèng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt. Kho¶n tiÒn ®Òn bï gióp gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n cña n«ng hé do mÊt ®Êt n«ng nghiÖp, kho¶n tiÒn ®Òn bï chÝnh lµ tiÒn vèn gióp n«ng hé t¹o ra thu nhËp míi, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao thu nhËp cho n«ng hé. * Ho¹t ®éng sö dông tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé: lµ hµnh vi chi tiªu, ph©n bæ kho¶n tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Trong ®ã c¸c c¸c kho¶n sö dông ®óng môc ®Ých vµ c¸c kho¶n sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých. - Sö dông tiÒn ®Òn bï ®óng môc ®Ých: Lµ sè tiÒn ®Òn bï ®­îc n«ng hé sö dông ®Ó t¹o ra thu nhËp míi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm nh­: ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn ngµnh nghÒ dÞch vô, häc nghÒ, mua s¾m ph­¬ng tiÖn vµ tµi s¶n phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh, mua t­ liÖu s¶n xuÊt,… - Sö dông tiÒn ®Òn bï kh«ng ®óng môc ®Ých: Lµ c¸c kho¶n chi tiªu trong quü tiÒn ®Òn bï cña hé mµ kh«ng nh»m môc ®Ých t¹o thu nhËp vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho n«ng hé, nh­: x©y dùng nhµ cöa, mua ®å dïng sinh ho¹t, tr¶ nî, chia cho con ch¸u,… 2.1.1.3 C¸c yÕu tè ¶nh h­íng tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé cã thÓ ®­îc chia thµnh nhãm yÕu tè bªn trong hé vµ nhãm yÕu tè bªn ngoµi hé: * Nhãm yÕu tè bªn trong hé: bao gåm c¸c yÕu tè nh­ tr×nh ®é vµ tuæi cña chñ hé, thu nhËp cña hé tr­íc khi nh©n tiÒn ®Òn bï, diÖn tÝch ®Êt bÞ mÊt,... sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi viÖc tiªu dïng tiÒn ®Òn bï cña hé. * Nhãm nh©n tè bªn ngoµi hé nh­: §iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ, dÞch vô cña ®Þa ph­¬ng; h×nh thøc gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï; kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng cña khu c«ng nghiÖp,... sÏ ¶nh h­ëng gi¸n tiÕp tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé. 2.1.3. C¬ së lý luËn chung vÒ khu c«ng nghiÖp tËp trung 2.1.3.1. Quan niÖm vÒ KCNTT KCN là khu vực lãnh thổ rộng có nền tảng là sản xuất công nghiệp, đan xen với nhiều hoạt động dịch vụ, kể cả dịch vụ sản xuất công nghiệp, dịch vụ sinh hoạt, vui chơi giải trí, khu thương mại, văn phòng, nhà ở…§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cã ®iÒu kiÖn më réng ®Çu t­, chÝnh phñ n­íc së t¹i th­êng t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi cho ®Çu t­ n­íc ngoµi, trong ®ã cã viÖc thµnh lËp c¸c KCNTT trªn l·nh thæ cña m×nh. * Kh¸i niÖm Theo quy chế KCN, ban hành theo quyết định 36/CP ngày 24/4/1997, KCN là khu tập trung các doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, không có dân cư sinh sống, do Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Khu c«ng nghiÖp tËp trung lµ mét khu vùc ®­îc x©y dùng cho c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp võa vµ n«ng nghiÖp. Trong ®ã cã s½n c¸c khu nhµ m¸y còng nh­ c¸c dÞch vô vµ tiÖn nghi cho nh÷ng ng­êi sinh sèng. Môc tiªu cña n­íc së t¹i khi x©y dùng c¸c KCN tËp trung lµ: + Thu hót ®Çu t­ trªn quy m« lín vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. + Thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu. + T¹o viÖc lµm cho lao ®éng. + Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt. + ChuyÓn giao c«ng nghÖ míi. + Ph¸t triÓn hÖ thèng doanh nghiÖp võa vµ nhá ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong vïng. + KiÓm so¸t ®­îc vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng. * §Æc ®iÓm cña KCNTT + VÒ mÆt ph¸p lý: KCN tËp trung lµ phÇn l·nh thæ cña n­íc së t¹i nªn c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ®ã ph¶i tu©n thñ sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt n­íc së t¹i. + VÒ mÆt kinh tÕ: - KCN tËp trung lµ n¬i tËp trung nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bao gåm: c¸c nguån lùc cña n­íc së t¹i vµ cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc. - Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp ph¶i gãp phÇn ph¸t triÓn c¬ cÊu vïng theo môc tiªu n­íc së t¹i. - Ph¸t triÓn c¸c ngµnh mµ ChÝnh phñ n­íc së t¹i ­u tiªn. - Quy chÕ thñ tôc th«ng tho¸ng, hÊp dÉn h¬n so víi c¸c khu vùc kh¸c cña ®Êt n­íc. ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i [2]. 2.1.3.2. T¸c ®éng cña KCN tËp trung ®Õn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ViÖc x©y dùng KCN tËp trung sÏ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng sau ®©y cho vïng vµ ®Þa ph­¬ng. * T¸c ®éng tÝch cùc - T¹o ®iÒu kiÖn cho ®Þa ph­¬ng cã thÓ tiÕp thu c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh cña chñ ®Çu t­. - T¹o ®iÒu kiÖn cho ®Þa ph­¬ng cã thÓ khai th¸c ®Çy ®ñ vµ hiÖu qu¶ lîi thÕ cña m×nh vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ vÞ trÝ ®Þa lý. - T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gi¶m thiÓu tû lÖ thÊt nghiÖp, t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n [14]. * T¸c ®éng tiªu cùc - NÕu vïng hoÆc ®Þa ph­¬ng kh«ng cã quy ho¹ch ®Çu t­ cô thÓ vµ khoa häc sÏ dÉn ®Õn ®Çu t­ trµn lan, kÐm hiÖu qu¶, tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ khai th¸c qu¸ møc vµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng nghiªm träng. - Vïng hoÆc ®Þa ph­¬ng khã chñ ®éng trong viÖc bè trÝ c¬ cÊu ®Çu t­ theo ngµnh vµ l·nh thæ v× ®iÒu nµy phô thuéc vµo sù lùa chän cña chñ ®Çu t­. - NÕu vïng hoÆc ®Þa ph­¬ng kh«ng tiÕn hµnh thÈm ®Þnh kü sÏ dÉn ®Õn sù du nhËp cña c¸c c«ng nghÖ kh«ng phï hîp víi nÒn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng c«ng nghÖ l¹c hËu vµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng. - Gi¶m sè l­îng doanh nghiÖp cña vïng vµ ®Þa ph­¬ng [2]. 2.2. Kinh nghiÖm sö dông tiÒn ®Òn bï khi thu håi ®Êt 2.2.1. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc Trung Quèc lµ n­íc ®«ng d©n nhÊt thÕ giíi, víi trªn 1,3 tû d©n nh­ng gÇn 70% d©n sè vÉn cßn ë khu vùc n«ng th«n, hµng n¨m cã tíi h¬n 10 triÖu lao ®éng ®Õn tuæi tham gia vµo lùc l­îng lao ®éng x· héi nªn yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm trë nªn rÊt gay g¾t. Tr­íc ®ßi hái bøc b¸ch cña thùc tÕ, ngay tõ n¨m 1978, sau khi c¶i c¸ch vµ më cöa nÒn kinh tÕ, Trung Quèc thùc hiÖn ph­¬ng ch©m: “Ly n«ng bÊt ly h­¬ng, nhËp x­ëng bÊt nhËp thµnh” th«ng qua chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh mÏ c«ng nghiÖp H­ng TrÊn nh»m ph¸t triÓn vµ ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng ë n«ng th«n, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ. Coi viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n lµ con ®­êng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm. Tõ n¨m 1978 ®Õn n¨m 1991, Trung Quèc cã tíi 19 triÖu xÝ nghiÖp H­ng TrÊn, thu hót 96 triÖu lao ®éng b»ng 13,8% lùc l­îng lao ®éng ë n«ng th«n, t¹o ra gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng 1.162 tû NDT chiÕm 60% gi¸ trÞ s¶n phÈm khu vùc n«ng th«n, 1/3 gi¸ thÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp, 1/4 GDP c¶ n­íc. Nhê ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n mµ tû träng lao ®éng n«ng nghiÖp ®· gi¶m tõ trªn 70% n¨m 1978 xuèng d­íi 50% n¨m 1991. B×nh qu©n trong 10 n¨m tõ 1980 ®Õn 1990, mçi n¨m c¸c xÝ nghiÖp H­ng TrÊn cña Trung Quèc thu hót kho¶ng 12 triÖu lao ®éng d­ thõa tõ n«ng nghiÖp [6]. Tõ thùc tiÔn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm ë n«ng th«n Trung Quèc thêi gian qua cã thÓ rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm sau: - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong n«ng th«n, khuyÕn khÝch n«ng d©n ®Çu t­ dµi h¹n ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ më mang c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp. §©y lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¹o nªn tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ thu hót lao ®éng vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp kh¸c nhau ë n«ng th«n. - Nhµ n­íc t¨ng gi¸ thu mua n«ng s¶n mét c¸ch hîp lý, gi¶m gi¸ c¸nh kÐo gi÷a hµng n«ng nghiÖp vµ hµng c«ng nghiÖp. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®a d¹ng ho¸ theo h­íng s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ kinh tÕ h¬n, phï hîp yªu cÇu thÞ tr­êng, ®iÒu ®ã ®· cã ¶nh h­ëng lín ®èi víi thu nhËp trong khu vùc n«ng th«n. - T¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó c«ng nghiÖp n«ng th«n ph¸t triÓn. Vµo giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH, H§H n«ng th«n, nhµ n­íc thùc hiÖn b¶o hé s¶n xuÊt hµng trong n­íc, h¹n chÕ ­u ®·i ®èi víi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Nhµ n­íc, qua ®ã t¹o ra s©n ch¬i b×nh ®¼ng h¬n cho doanh nghiÖp n«ng th«n. - Nhµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch h¹n chÕ di chuyÓn lao ®éng gi÷a c¸c vïng nªn lao ®éng bÞ bã chÆt ë n«ng th«n. ViÖc h¹n chÕ di chuyÓn lao ®éng gi÷a c¸c vïng ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp ë n«ng th«n cã vÞ trÝ ®éc quyÒn trong viÖc tr¶ l­¬ng, khai th¸c vÒ l­¬ng gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ còng nh­ nh÷ng chªnh lÖch vÒ n¨ng suÊt lao ®éng gi÷a s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp phi n«ng nghiÖp n«ng th«n [6]. 2.2.2. Kinh nghiÖm sö dông tiÒn ®Òn bï t¹i mét sè ®Þa ph­¬ng ®iÓn h×nh trong viÖc thu håi ®Êt n«ng nghiÖp 2.2.2.1 Kinh nghiÖm cña VÜnh Phóc VÜnh Phóc ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch cÊp ®Êt dÞch vô cho n«ng d©n sau thu håi ®Êt ®Ó phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, t¹o c¬ héi cho ng­êi n«ng d©n sö dông tiÒn ®Òn bï vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh Vĩnh Phúc còn tạo điều kiện cho một bộ phận nhân khẩu có khả năng lao động trong các hộ dân bị thu hồi đất được tuyển vào làm việc trong khu công nghiệp; những người không đủ điều kiện làm việc trong khu công nghiệp thì làm dịch vụ. Nhờ vậy, người dân bị thu hồi đất được tham gia các dịch vụ phục vụ luôn cho khu công nghiệp và khu đô thị, làm nhà ở cho công nhân thuê.  Dịch vụ chính của người dân khi được cấp đất đền bù xây nhà cho thuê, đối tượng thuê chính là công nhân lao động trong các khu công nghiệp. Theo ông Ông Trịnh Đình Dũng, Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc, cơ chế này xuất phát từ yêu cầu của tỉnh Vĩnh Phúc: lấy đất của dân để làm công nghiệp nhưng không làm bần cùng hóa người dân. Bởi người dân nếu chỉ nhận tiền đền bù GPMB thì rất thiệt thòi, sử dụng chưa chắc đã hiệu quả hợp lý. Hép sè 1: ¤ng TrÞnh §×nh Dòng - BÝ th­ tØnh VÜnh Phóc: "ViÖc ®Òn bï ®Êt cho d©n lµm dÞch vô lµ c©n ®èi hai lîi Ých, Nhµ n­íc nu«i d­ìng nguån thu (tøc lµ nu«i d­ìng DN, thu tiÒn cña hä Ýt) vµ Nhµ n­íc l¹i lÊy nguån lùc ®ã bï ®¾p cho ng­êi d©n b»ng ®Êt dÞch vô. Nay mai DN lµm nhiÒu tiÒn sÏ bï l¹i, DN t¨ng søc mua, kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt lao ®éng, ®ãng gãp ng©n s¸ch. TiÒn ®ãng gãp nµy cña DN l¹i ®Ó chi tiªu cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch x· héi, ®Çu t­ c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng KTXH, trùc tiÕp lµ ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp n«ng th«n". Nguån: [5] ¤ng Dòng ph©n tÝch, VÜnh Phóc lµ mét tØnh xuÊt ph¸t ®iÓm nghÌo, nguån lùc cña d©n rÊt nhá nªn b¾t buéc ph¶i thu hót ®Çu t­ tõ bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn. Muèn cã nguån lùc bªn ngoµi nhiÒu ph¶i cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn, mét trong nh÷ng yÕu tè m«i tr­êng ®Çu t­ lµ  ®Êt x©y dùng, muèn cã ®Êt x©y dùng th× ph¶i cã mÆt b»ng nhanh, gi¸ tiÒn GPMB ph¶i hîp lý. ChÝnh v× vËy, ngoµi viÖc tÝnh sao cho nhµ ®Çu t­ kh«ng thÊy bÞ thiÖt thßi, ®iÒu quan träng nhÊt VÜnh Phóc tÝnh lµ lÊy ®Êt cña d©n lµm c«ng nghiÖp nh­ng kh«ng lµm bÇn cïng hãa ng­êi n«ng d©n.  §Ó chÝnh s¸ch trªn cã hiÖu qu¶, Nhµ n­íc cÇn hç trî b»ng ng©n s¸ch ®Ó ®µo t¹o con em ng­êi n«ng d©n cã tr×nh ®é vµo lao ®éng trong c¸c KCN, hç trî ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ h¹ tÇng cña khu vùc ng­êi d©n ®· sèng, t¹o ra viÖc lµm míi cho sè l­îng kh«ng nhá nh÷ng ng­êi kh«ng thÓ vµo lµm viÖc ë c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp do ®· qu¸ 35 tuæi hoÆc kh«ng nghÒ. ViÖc x©y nhµ cho c«ng nh©n thuª tr­íc ®©y, Nhµ n­íc còng nh­ c¸c doanh nghiÖp ch­a lµm ®­îc v× hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng cao (v× cao th× c«ng nh©n kh«ng thuª, thÊp th× doanh nghiÖp lç), trong khi ®ã ng­êi d©n lµm th× phï hîp h¬n [7]. 2.2.2.2 Kinh nghiÖm sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c hé n«ng d©n bÞ thu håi ®Êt t¹i tØnh H­ng Yªn Trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đã, đang hình thành 5 khu công nghiệp tập trung, thu hút 620 dự án công nghiệp trong và ngoài nước. Đã có 260 dự án đi vào hoạt động, giải quyết việc làm cho gần 10 vạn lao động. Ở nhiều địa phương như: Yên Mỹ, Văn Lâm, Mỹ Hào, phần lớn người dân giành đất cho dự án thực hiện tốt phương châm “ly nông, không ly hương”, sử dụng đồng vốn từ việc đền bù giải phóng mặt bằng đầu tư chuyển đổi ngành nghề, phát triển các loại hình dịch vụ, như đầu tư xây nhà trọ, kinh doanh hµng t¹p ho¸, ¨n uèng, vui ch¬i gi¶i trÝ, lµm gia c«ng mét phÇn s¶n phÈm cho c¸c c«ng ty,...®· cho thu nhËp tương đối ổn định vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng. Mét sè g­¬ng ®iÓn h×nh: - Trần Thị Hải x· Nghĩa Hiệp – Yªn Mü, sau khi nhËn tiÒn ®Òn bï ®· tÝnh göi tiÕt kiÖm vµo ng©n hµng, sè l·i hµng th¸ng còng t¹m ®ñ chi tiªu th­êng nhËt cña gia ®×nh. ThÊy mçi ngµy sè ng­êi ®i t×m nhµ thuª trä cµng nhiÒu lªn, bµ H¶i quyÕt ®Þnh rót toµn bé sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ ®Çu t­ san lÊp chiÕc ao trong v­ên, x©y 2 d·y nhµ trä. GÇn 6 n¨m qua, gia ®×nh bµ kiªm c¶ viÖc chuÈn bÞ cho gÇn 30 c«ng nh©n 2 b÷a c¬m mçi ngµy, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 4 lao ®éng trong gia ®×nh. H¬n 2 sµo ruéng kho¸n cßn l¹i còng ®µnh nh­îng l¹i cho ng­êi kh¸c. Kh«ng cßn ®Êt canh t¸c nh­ng trung b×nh mçi th¸ng gia ®×nh bµ cã thÓ "bá ra" kh«ng d­íi 3 triÖu ®ång, sè tiÒn mµ tr­íc ®©y bµ cã m¬ còng kh«ng d¸m nghÜ tíi [9]. - Gia ®×nh «ng Hoµng Xu©n Kiªn, tõ hoµn c¶nh “¨n b÷a nay lo b÷a mai’’ ®Õn n¨m 2001 nhê cã tiÒn ®Òn bï céng víi mèi quan hÖ trong qu¸ tr×nh ®i theo c¸c “ph­êng x©y” lµm c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, «ng quyÕt ®Þnh ®Çu t­ toµn bé vèn liÕng, vay thªm ng©n hµng më ®¹i lý cung øng vËt liÖu x©y dùng, bao thÇu cung cÊp vËt liÖu cho nhiÒu c«ng tr×nh lín. Giê ®©y kh«ng chØ tho¸t nghÌo mµ gia ®×nh «ng ®· cã trong tay hµng tû ®ång, t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp æn ®Þnh cho 12 lao ®éng kh¸c [9]. .- ë x· Tr­ng Tr¾c (V¨n L©m) thêi gian gÇn ®©y, ngoµi lîi thÕ vÒ giao th«ng, n¬i ®©y cßn cã tíi gÇn 50 dù ¸n c«ng nghiÖp, dÞch vô ®Çu t­ s¶n xuÊt, kinh doanh. NhiÒu hé gia ®×nh tõ chç th­êng xuyªn "®øt b÷a" khi gi¸p h¹t, nay ®· x©y cÊt ®­îc nhµ cao cöa réng, mua s¾m ®­îc nhiÒu vËt dông ®¾t tiÒn. §iÒu ®¸ng nãi lµ nhiÒu hé tõ chç tay tr¾ng nay ®· cã t­ liÖu s¶n xuÊt, kinh doanh nhê ®ång vèn "gi¶i phãng mÆt b»ng". C¸c hé ®· nhanh nh¹y n¾m b¾t nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ dÞch vô dùa trªn sè tiÒn ®Òn bï nhËn ®­îc, t¹o viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng vµ n©ng cao thu nhËp sau khi mÊt ®Êt [3]. - Gia ®×nh anh Bïi V¨n Té ë thÞ TrÊn BÇn Yªn Nh©n còng lµ mét ®iÓn h×nh cña hé n«ng d©n ®æi ®êi nhê lµn sãng c«ng nghiÖp trµn vÒ n«ng th«n. Tr­íc ®©y, kinh tÕ gia ®×nh anh kh¸ chËt vËt. ChÞ lµ gi¸o viªn d¹y cÊp I tr­êng lµng, anh lµ th­¬ng binh 2/4; trî cÊp chØ ®ñ thuèc thang khi tr¸i giã trë trêi. Nhµ anh chÞ l¹i cã ®Õn 6 miÖng ¨n (bè mÑ giµ, anh chÞ vµ 2 con nhá), tr«ng tÊt vµo ®ång l­¬ng cña chÞ. Nhê cã khu c«ng nghiÖp, nhiÒu ng­êi vµo lµng t×m nhµ thuª trä mµ cuéc sèng cña gia ®×nh khÊm kh¸ h¬n. Anh më qu¸n cïng mÑ b¸n thªm hµng t¹p hãa. §ång thêi vay m­în tiÒn cña bµ con hä hµng x©y ®­îc 16 phßng trä cho c«ng nh©n thuª. TÝnh ra, mçi th¸ng gia ®×nh anh còng thu ®­îc 2 triÖu ®ång [3]. Trªn ®Þa bµn H­ng Yªn cßn hàng tr¨m gia ®×nh ®· ®æi ®êi trªn chÝnh m¶nh ®Êt cña m×nh tõ khi khi tØnh H­ng Yªn "tr¶i th¶m ®á" mêi gäi c¸c nhµ ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp. 2.2.3. T×nh h×nh thu håi ®Êt n«ng nghiÖp, vÊn ®Ò viÖc lµm vµ sö dông lao ®éng ë ViÖt Nam HiÖn nay, n­íc ta cã tæng diÖn tÝch ®Êt ®ai tù nhiªn kho¶ng 32,9 triÖu ha, trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp lµ 9,3 triÖu ha; ®Êt chuyªn dïng kho¶ng 1,5 triÖu ha; ®Êt nhµ ë 433 ngh×n ha, ®Êt ch­a sö dông, s«ng suèi, nói ®¸ kho¶ng 10 triÖu ha. §Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi chØ cã 1.224 m2; b×nh qu©n cho nh©n khÈu n«ng nghiÖp còng chØ ®­îc 1.600m2, nh­ng gi÷a c¸c vïng l¹i rÊt kh¸c nhau (T©y Nguyªn lµ 4.173m2, ®ång b»ng S«ng Hång lµ 633m2). Trong nh÷ng n¨m qua, do tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ nhanh, céng víi nhiÒu n¬i kh«ng cã quü ®Êt dù phßng, sè nh©n khÈu n«ng nghiÖp t¨ng nhanh sù chuyÓn dÞch lao ®éng n«ng nghiÖp sang ngµnh nghÒ kh¸c l¹i chËm dÉn tíi mét bé phËn n«ng d©n thiÕu ®Êt hoÆc kh«ng cã ®Êt s¶n xuÊt. Theo thèng kª, hµng n¨m, b×nh qu©n c¶ n­íc cã hµng ngµn hÐcta ®Êt n«ng nghiÖp do Nhµ n­íc thu håi ®Ó x©y dùng khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ míi. Theo b¸o c¸o ch­a ®Çy ®ñ cña 57 Héi N«ng d©n c¸c tØnh, thµnh phè, cã h¬n 30 v¹n hé n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt hoÆc cã nh­ng s¶n xuÊt kh«ng æn ®Þnh: An Giang cã 17% sè hé n«ng nghiÖp kh«ng cã ®Êt, Long An lµ 7,8%, Sãc Tr¨ng lµ 5,6%, BÕn Tre lµ 6,62%,... Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng, thi hµnh LuËt ®Êt ®ai vµ c¸c QuyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, trong nh÷ng n¨m qua, c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®· chó träng qu¶n lý, sö dông ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶; thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch ®èi víi hé n«ng d©n ®­îc thu håi ®Êt, trong ®ã cã viÖc bè trÝ l¹i ®Êt ®ai (n¬i cßn ®Êt) cho hé n«ng d©n kh«ng cã ®Êt. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng ë n«ng th«n ®­îc x©y dùng kh¸ h¬n, viÖc x¸c lËp vµ x¸c ®Þnh c¸c khu t¸i ®Þnh c­ còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch ®Òn bï t­¬ng ®èi tho¶ ®¸ng. Nh÷ng yÕu tè ®ã ®· gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ æn ®Þnh chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi ë n«ng th«n. Tuy nhiªn, ë mét sè n¬i ch­a thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cña §¶ng còng nh­ viÖc thi hµnh LuËt ®Êt ®ai vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, céng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ diÔn ra víi tèc ®é nhanh, ®· lµm cho sè héi n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt t¨ng nhanh. T×nh tr¹ng lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm ®èi víi nh÷ng hé bÞ thu håi ®Êt vµ lao ®éng d­ thõa trong n«ng th«n ngµy mét t¨ng. B×nh qu©n ®Êt n«ng nghiÖp ë ®ång b»ng s«ng Hång thÊp, chØ cã 633m2 cho mét nh©n khÈu n«ng nghiÖp, do ®ã quü thêi gian lao ®éng d­ thõa kho¶ng 25%; d¹y nghÒ míi ®¹t 8%. Trong nh÷ng n¨m qua, Héi N«ng d©n ®· phèi hîp víi c¸c ngµnh ®µo t¹o nghÒ cho trªn 15 v¹n n«ng d©n, t¹o c¬ héi ®Ó n«ng d©n chuyÓn sang ngµnh nghÒ míi vµ tay nghÒ ®­îc n©ng cao h¬n ®Ó ®¸p øng vìi yªu cÇu cña s¶n xuÊt hµng ho¸ [11]. 2.2.4. Chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hé n«ng d©n sau khi chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp phôc vô qu¸ tr×nh CNH, H§H, ®« thÞ ho¸ ë ViÖt Nam Lµ mét n­íc cã gÇn 80% sè d©n sèng b»ng n«ng nghiÖp vµ sèng ë n«ng th«n, do vËy, c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn th¸i ®é, t©m tr¹ng, tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña n«ng d©n. VÒ vÊn ®Ò ®Êt ®ai, gi¶i ph¸p ®èi víi hé n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt, cÇn gi¶i quyÕt mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cô thÓ sau ®©y: 1- Tr­íc t×nh tr¹ng n«ng d©n thiÕu ®Êt s¶n xuÊt ngµy cµng cã xu h­íng t¨ng, viÖc giao ®Êt kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ­u tiªn cho ng­êi hé khÈu trong vïng, khu vùc, ®Þa ph­¬ng, mµ cã thÓ më réng cho c¸c ®èi t­îng nghÌo kh«ng cã ruéng trong c¶ n­íc víi nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ vÒ mÆt ph¸p lý. Héi N«ng d©n chñ ®éng phèi hîp víi chÝnh quyÒn vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ë ®Þa ph­¬ng ®Ó hoµ gi¶i, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m©u thuÉn ph¸t sinh trong n«ng th«n, nhÊt lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Êt ®ai [6]. 2- §Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Æc biÖt, kh«ng sinh s«i n¶y në thªm. V× vËy, ph¶i cã quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶, n©ng cao ®é ph× cña ®Êt, båi bæ ®Êt, ®Ó ®Êt ngµy cµng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Ph¶i sö dông ®Êt tiÕt kiÖm, h¹n chÕ sö dông ®Êt 2 vô lóa vµo x©y dùng KCN, ®« thÞ. Quy ho¹ch KCN vµ ®« thÞ vµo ®Êt ®åi, b·i ®Çm lÇy (®Êt ®Þa t« chªnh lÖch thÊp), n¬i xa ®« thÞ, xa trung t©m th× më ®­êng giao th«ng vµ chuyÓn c¸c dÞch vô vÒ gÇn víi n«ng th«n, n«ng d©n h¬n. ThËt cÇn thiÕt míi sö dông ®Õn ®Êt tèt, ®Êt trång c©y l­¬ng thùc [6]. Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®Ó x©y dùng c¸c KCN, khu ®« thÞ míi cÇn th«ng b¸o sím, mét c¸ch c«ng khai ®Ó cho nh©n d©n ®­îc biÕt. C¸c cÊp uû, chÝnh quyÒn, c¸c ®¬n vÞ nhËn ®Êt cÇn phèi hîp víi c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n, trong ®ã Héi N«ng d©n c¸c cÊp lµ nßng cèt ®Ó tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt vµ tuyªn truyÒn c¸c chñ tr­¬ng cña §¶ng, Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai, nh»m h¹n chÕ viÖc khiÕu kiÖn trong nh©n d©n [16]. 3- Tæ chøc tèt viÖc t¸i ®Þnh c­ cho hé n«ng d©n sau khi thu håi ®Êt ®Õn ë c¸c vïng xen kÏ víi c¸c hé n«ng d©n trong lµng, x· (nÕu cßn quü ®Êt s¶n xuÊt), t¹o c¬ héi cho hä cã ®Êt ®åi rõng hoÆc mét phÇn ®Êt s¶n xuÊt cña n«ng d©n kh¸c nh­êng l¹i, gióp hä yªn t©m s¶n xuÊt. C¸c khu t¸i ®Þnh c­ còng nªn gÇn lµng quª, dßng hä cña c¸c hé n«ng d©n ®· sèng, g¾n bã nhiÒu ®êi. 4- §èi víi hé n«ng d©n kh«ng cßn ®Êt s¶n xuÊt, hoÆc Ýt ®Êt, kh«ng ®ñ ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm b¶o ®¶m cho cuéc sèng gia ®×nh, c¸c cÊp uû, chÝnh quyÓn c¸c cÊp, c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n cÇn quan._. t©m, ch¨m lo, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã viÖc lµm míi ®Ó cã thu nhËp ngay trªn ®Þa bµn nh­: chuyÓn nghÒ míi, cho hä vµo lµm viÖc t¹i c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp ngay trªn m¶nh ®Êt hä ®· giao cho Nhµ n­íc hoÆc l©n cËn trong vïng víi ph­¬ng ch©m: “Ly n«ng bÊt ly h­¬ng” [16]. 3. §Æc ®iÓm thµnh phè b¾c ninh vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1 §Æc ®iÓm Thµnh phè B¾c Ninh 3.1.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn Theo nghÞ quyÕt sè 60/2006/NQ – H§ND ngµy 07 th¸ng 11 n¨m 2006 cña Héi ®ång Nh©n d©n tØnh B¾c Ninh, ®Þa giíi thµnh phè B¾c Ninh ®­îc më réng thªm 9 x· thuéc 3 huyÖn nh­ sau: - HuyÖn Yªn Phong: Bao gåm toµn bé diÖn tÝch, d©n sè vµ c¬ së h¹ tÇng cña 4 x·: V¹n An, Hoµ Long, Khóc Xuyªn, Phong Khª. - HuyÖn Tiªn Du: Bao gåm toµn bé diÖn tÝch, d©n sè vµ c¬ së h¹ tÇng cña 2 x·: Kh¾c NiÖm, H¹p LÜnh. - HuyÖn QuÕ Vâ: Bao gåm toµn bé diÖn tÝch, d©n sè vµ c¬ së h¹ tÇng cña 3 x·: V©n D­¬ng, Kim Ch©n, Nam S¬n. Nh­ vËy hiÖn nay thµnh phè B¾c Ninh cã 9 x·, 10 ph­êng. Thµnh phè B¾c Ninh lµ mét thµnh phè nhá thuéc ®ång b»ng B¾c Bé víi diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 82,61km2, d©n sè 150.331 ng­êi, mËt ®é d©n sè 1819,77 ng­êi/ Km2, theo ®Þa giíi hµnh chÝnh bao gåm cã 9 ph­êng & 10 x·, vµ cã ranh giíi tiÕp gi¸p nh­ sau: - PhÝa ®«ng tiÕp gi¸p víi HuyÖn QuÕ Vâ. - PhÝa t©y tiÕp gi¸p víi HuyÖn Yªn Phong. - PhÝa nam tiÕp gi¸p víi HuyÖn Tiªn Du. - PhÝa b¾c tiÕp gi¸p víi S«ng CÇu vµ tØnh B¾c Giang. Thµnh phè B¾c Ninh n»m trong tam gi¸c kinh tÕ Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh, c¸ch Hµ Néi 30 km vÒ phÝa ®«ng b¾c, c¸ch trung t©m c«ng nghiÖp H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh h¬n 100km vÒ phÝa ®«ng.Thµnh phè B¾c Ninh cã c¸c tuyÕn giao th«ng quan träng nh­ Quèc lé 1A,1B, 38, 18, tuyÕn B¾c Ninh - Néi Bµi, tuyÕn ®­êng s¾t B¾c Nam, c¸c tuyÕn ®­êng thuû (s«ng CÇu) rÊt thuËn tiÖn cho ®i l¹i vµ giao l­u v¨n ho¸.... Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã ®· t¹o rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho B¾c Ninh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. B¾c Ninh lµ mét vïng ®Êt ®­îc thiªn nhiªn ­u ®·i: cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, thêi tiÕt ph©n bè thµnh 4 mïa râ rÖt Xu©n - H¹ - Thu - §«ng, trong ®ã mïa ®«ng kh« l¹nh cßn mïa hÌ th× n¾ng nãng nhiÒu m­a. NhiÖt ®é trung b×nh lµ 23,50 C, l­îng m­a trung b×nh hµng n¨m lµ 1400mm ®Õn 1600mm, nh­ng ph©n bè kh«ng ®Òu trong n¨m, m­a tËp trung chñ yÕu tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10 chiÕm 80% tæng l­îng m­a hµng n¨m, cßn tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 lµ mïa kh« l­îng m­a chØ chiÕm 20% ®iÒu nµy ®· g©y kh¸ nhiÒu khã kh¨n nh­ hiÖn t­îng ngËp óng côc bé trong nh÷ng th¸ng mïa m­a vµ h¹n h¸n côc bé trong nh÷ng th¸ng mïa kh«; §é Èm trung b×nh hµng n¨m lµ 84% trong ®ã th¸ng cao nhÊt co khi lªn tíi 98% vµ th¸ng thÊp nhÊt thÊp xuèng tíi 64%, ®©y lµ mét ®Æc ®iÓm phæ biÕn ë nhiÒu n¬i thuéc khu vùc §ång b»ng B¾c bé. HÖ thèng s«ng ngßi cña Thµnh phè B¾c Ninh: Thµnh phè B¾c Ninh cã s«ng CÇu ë phÝa b¾c víi chiÒu dµi ch¶y qua ®Þa bµn lµ h¬n 3 km, toµn bé l­îng n­íc t­íi tiªu cña Thµnh phè ®Òu nhê vµo con s«ng nµy. Tuy nhiªn, ®ã còng lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Thµnh phè B¾c Ninh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¸t triÓn ®­îc ®a d¹ng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh­ gia sóc, gia cÇm, hoa, c©y c¶nh, rau s¹ch… 3.1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi 3.1.2.1. §Êt ®ai vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai Tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña Thµnh phè B¾c Ninh cã sù biÕn ®éng do cuèi n¨m 2007 s¸t nhËp thªm 9 x·, lµm cho tæng diÖn tÝch tù nhiªn t¨ng tõ 2634,47 ha n¨m 2006 lªn 8260,9 ha n¨m 2007. B¾c Ninh còng lµ mét thµnh phè trÎ (míi lªn cÊp Thµnh phè n¨m 2006) vµ tØnh B¾c Ninh còng míi ®­îc t¸ch ra tõ tØnh Hµ B¾c tr­íc kia ®­îc 10 n¨m. Do vËy, ®èi víi c¬ cÊu ®Êt ®ai cña tØnh B¾c Ninh nãi chung còng nh­ Thµnh phè B¾c Ninh nãi riªng lu«n cã sù biÕn ®éng m¹nh mÏ qua c¸c n¨m. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ qua b¶ng 3.1. Theo sè liÖu cña niªn gi¸m thèng kª Thµnh phè B¾c Ninh, n¨m 1997 tØnh B¾c Ninh ®­îc t¸i lËp, Thµnh phè B¾c Ninh khi ®ã cßn lµ ThÞ x· B¾c Ninh cßn nÆng nhiÒu vÒ n«ng nghiÖp víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp kh¸ lín: 1555,53 ha chiÕm 59,04% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng lµ 605,37 ha chiÕm 22,98%, diÖn tÝch ®Êt ë lµ 321,17 ha chiÕm 12,19%, cßn l¹i lµ nh÷ng lo¹i ®Êt kh¸c chiÕm tû lÖ nhá. Tuy nhiªn, víi tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ hãa nhanh chãng dÉn ®Õn sù biÕn ®éng c¬ cÊu ®Êt còng diÔn ra rÊt m¹nh. TÝnh ®Õn n¨m 2005, diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña Thµnh phè vÉn lµ 2634.47 ha, nh­ng c¬ cÊu ®· thay ®æi rÊt nhiÒu: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp thu l¹i chØ cßn 981,46 ha chiÕm 37,25 % (gi¶m 21,79% so víi n¨m 1997) trong ®ã diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ 877,96 ha chiÕm 89,45% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp, diÖn tÝch ®Êt mÆt n­íc nu«i trång thñy s¶n lµ 97,76 ha chiÕm 9,96 % diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt l©m nghiÖp lµ 5,74 ha chiÕm 0,58 % diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp; Ng­îc l¹i víi sù tôt gi¶m m¹nh cña diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lµ sù t¨ng m¹nh cña diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng víi 886,15 ha chiÕm 33,64% tæng diÖn tÝch tù nhiªn (t¨ng 10,66% so víi n¨m 1997 ). Cã thÓ nhËn thÊy t×nh h×nh ®Êt ®ai cña Thµnh phè B¾c Ninh ®· cã mét sù biÕn ®éng t­¬ng ®èi lín, ®iÒu nµy nh»m ®¸p øng cho nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Thµnh phè ®ang ngµy mét t¨ng cao. B¶ng 3.1: §Êt ®ai vµ t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña Thµnh phè B¾c Ninh trong giai ®o¹n 1997 - 2007 DiÔn gi¶i 2005 2006 2007 So s¸nh (%) SL (ha) CC (%) SL (ha) CC (%) SL (ha) CC (%) 06\05 07\06 BQ Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn 2634,47 100,00 2634,47 100,00 8260,9 100,00 100,00 313,57 177,08 I. §Êt n«ng nghiÖp 981,46 37,25 892,82 33,89 4272,8 51,72 90,97 478,57 208,65 1. §Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 877,96 89,45 793,77 88,91 3680,6 86,14 90,41 463,69 204,75 1.1. §Êt trång c©y hµng n¨m 875,60 99,73 791,41 99,70 3549,57 96,44 90,38 448,51 201,34 1.2.§Êt trång c©y l©u n¨m 2,36 0,27 2,36 0,30 131,03 3,56 100,00 5552,09 745,12 2.§Êt l©m nghiÖp 5,74 0,58 5,74 0,64 213,9 5,01 100,00 3726,48 610,45 3. §Êt mÆt n­íc NTTS 97,76 9,96 93,31 10,45 378,3 8,85 95,45 405,42 196,72 II. §Êt chuyªn dïng 886,15 33,64 903,14 34,28 2137,3 25,87 101,92 236,65 155,30 III. §Êt ë 627,55 23,82 720,97 27,37 1388,1 16,80 114,89 192,53 148,73 IV. §Êt ch­a sö dông 25,94 0,98 25,34 0,96 56,7 0,69 97,69 223,76 147,84 V. §Êt kh¸c 113,37 4,30 92,20 3,50 406 4,91 81,33 440,35 189,24 Mét sè chØ tiªu ph©n tÝch 1. §Êt TN/KhÈu 0,03 0,03 0,05 97,09 185,38 134,16 2. §Êt NN/L§ NN 0,21 0,20 0,23 95,49 114,48 104,56 3. §Êt NN/Hé NN 0,42 0,37 0,48 87,62 131,97 107,53 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª, phßng thèng kª thµnh phè B¨c Ninh Trong giai ®o¹n tiÕp theo tõ 2005 ®Õn 2007 sù biÕn ®éng ®Êt ®ai vÉn tiÕp tôc diÔn ra m¹nh mÏ theo chiÒu h­íng t¨ng diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng, ®Êt ë vµ gi¶m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. Do tæng diÖn tÝch cã sù thay ®æi nªn diÖn tÞch c¸c lo¹i ®Êt còng cã sù thay ®æi, c¸c x· míi s¸t nhËp vµo thµnh phè chñ yÕu lµ c¸c x· n«ng nghiÖp lµm cho diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp t¨ng cao. Nh×n chung, t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña Thµnh phè B¾c Ninh ®· cã nh÷ng biÕn ®éng lín kh«ng nh÷ng trong 3 n¨m tõ 2005 – 2007, mµ xu h­íng nµy ®· cã tõ tr­íc ®ã vµ sÏ cßn tiÕp tôc diÔn ra trong mét vµi n¨m tíi. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do Thµnh phè ®ang rÊt chó träng ph¸t triÓn theo h­íng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ x· héi mét c¸ch nhanh chãng. Nh­ng còng ®Æt ra mét vÊn ®Ò lµ lµm sao ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, æn ®Þnh vµ n©ng cao thu nhËp cho nh÷ng ng­êi n«ng d©n khi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®ang ngµy cµng thu hÑp. §©y lµ bµi to¸n ®· vµ ®ang ®­îc l·nh ®¹o ®Þa ph­¬ng gi¶i quyÕt víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp øng dông kü thuËt cao sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ n©ng cao thu nhËp cho ng­êi n«ng d©n. 3.1.2.2 D©n sè vµ lao ®éng cña Thµnh phè B¾c Ninh Lao ®éng lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã ®Æc biÖt quan träng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhÊt lµ trong khi tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ cßn thÊp. Do ®ã ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc sö dông hîp lý nguån lao ®éng sao cho cã hiÖu qu¶ th× viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng lµ v« cïng quan träng. D©n sè vµ lao ®éng hay nguån nh©n lùc cña Thµnh phè B¾c Ninh trong nh÷ng n¨m qua còng cã sù biÕn ®éng râ rÖt thÓ hiÖn ë b¶ng 3.2: Thµnh phè B¾c Ninh lµ trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa, chÝnh trÞ cña tØnh, do vËy mµ d©n sè vµ lao ®éng kh¸ ®«ng, tû lÖ d©n thµnh thÞ kh¸ lín vµ kh«ng ngõng t¨ng lªn qua c¸c n¨m. Tæng d©n sè hiÖn nay cña Thµnh phè lµ 151.549 ng­êi, t¨ng b×nh qu©n 2,62% trªn 1 n¨m, mËt ®é d©n sè hiÖn nay 1819,77 ng­êi/km2. Trong c¬ cÊu d©n sè hiÖn nay th× d©n thµnh thÞ lµ 76.256 ng­êi chiÕm 50,32%, d©n sè n«ng th«n lµ 75.293 ng­êi chiÕm 49.68%. Nh­ vËy cã thÓ thÊy, trong c¬ cÊu d©n sè cña Thµnh phè B¾c Ninh, tû lÖ d©n thµnh thÞ cao h¬n tû lÖ d©n n«ng th«n, vµ tèc ®é gia t¨ng cña bé phËn d©n sè thµnh thÞ còng nhanh h¬n d©n sè n«ng th«n. §iÒu nµy lµ do nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng chñ yÕu lµ do tèc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh khiÕn cho cã nhiÒu d©n c­ chuyÓn tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ. Tæng sè hé cña Thµnh phè qua 3 n¨m t¨ng dÇn theo sù gia t¨ng cña d©n sè, tuy nhiªn sù biÕn ®éng c¬ cÊu hé l¹i kh«ng theo sù biÕn ®éng cña d©n sè. MÆc dï d©n sè n«ng th«n h»ng n¨m vÉn gia t¨ng nh­ng sè hé thuÇn n«ng l¹i cã chiÒu h­íng gi¶m dÇn qua c¸c n¨m. Tõ con sè 2354 hé n¨m 2005 ®Õn n¨m 2006 cßn 2287 hé, n¨m 2007 do s¸t nhËp thªm 9 x· th× sè hé thuÇn n«ng t¨ng lªn 8863 hé, b×nh qu©n mçi n¨m (2004 - 2006) sè hé thuÇn n«ng gi¶m 3,64%. Ng­îc l¹i víi sù tôt gi¶m cña hé thuÇn n«ng tÊt nhiªn lµ sù gia t¨ng nhanh cña sè hé phi n«ng nghiÖp vµ hé kiªm. Thµnh phè B¾c Ninh còng cã mét l­îng lao ®éng kh¸ ®«ng (chiÕm h¬n 50% d©n sè) vµ còng ®­îc chia thµnh 3 lo¹i lµ lao ®éng n«ng nghiÖp vµ lao ®éng phi n«ng nghiÖp vµ lao ®éng kiªm. Trong ®ã lao ®éng phi n«ng nghiÖp chiÕm tû lÖ kh¸ cao vµ cã xu h­íng t¨ng dÇn qua 3 n¨m vÒ tû träng, n¨m 2005 chiÕm 62,51% ®Õn n¨m 2006 chiÕm 63,48%. Sè l­îng lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, b×nh qu©n gi¶m 3,57% vµ trong c¬ cÊu th× gi¶m ®i 0,5%. Lao ®éng n«ng nghiÖp th­êng lµ lao ®éng ®¬n gi¶n Ýt cã tr×nh ®é, lµm viÖc theo thêi vô do vËy trong nh÷ng n¨m tíi UBND Thµnh phè B¾c Ninh ®· cã nh÷ng kÕ ho¹ch ®µo t¹o nghÒ, më thªm ngµnh nghÒ míi ®Ó lao ®éng d­ thõa trong n«ng nghiÖp cã viÖc lµm trong nh÷ng thêi gian n«ng nhµn, tiÕp tôc t¨ng tû lÖ lao ®éng phi n«ng nghiÖp vµ gi¶m tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp. B¶ng 3.2: D©n sè vµ lao ®éng cña Thµnh phè B¾c Ninh giai ®o¹n 2005 - 2007 DiÔn gi¶i ĐVT 2005 2006 2007 So sánh (%) SL CC(%) SL CC(%) SL CC(%) ‘06/'05 ‘07\'06 BQ I. Tổng dân số Người 86.986 100,00 89.595 100,00 151.549 100,00 103,00 169,15 136,07 1. Dân số TT Người 72.191 82,99 74.179 82,79 76.256 50,32 102,75 102,80 102,78 1. Dân số NT Người 14.795 17,01 15.416 17,21 75.293 49,68 104,20 488,41 296,30 II. Tổng số hộ Hộ 22.304 100,00 23.035 100,00 37.698 100,00 103,28 163,66 133,47 1.Thuần nông Hộ 2.354 10,55 2.287 9,93 8.863 23,51 97,15 387,54 242,35 2. Hộ kiêm hộ 3.420 15,33 34.92 15,16 7.274 19,30 102,11 208,30 155,20 3. Phi nông nghiệp Hộ 16.530 74,11 17.256 74,91 21.561 57,19 104,39 124,95 114,67 III. Tổng số LĐ LĐ 44.608 51,28 46.070 51,42 76.526 50,50 103,28 166,11 134,69 1. Lao động NN LĐ 4.685 10,50 4.463 9,69 18.657 24,38 95,26 418,04 256,65 2. Lao động kiêm 12.038 26,99 12.362 26,83 26.333 34,41 102,69 213,02 157,85 3. Lao động phi NN LĐ 27.885 62,51 29.245 63,48 31.536 41,21 104,88 107,83 106,36 IV. Một số chỉ tiêu BQ 1. BQ khẩu / hộ Khẩu/hộ 3,90 - 3,89 - 4,02 - 99,73 103,36 101,54 2. BQ LĐ/ hộ LĐ/hộ 2,00 - 2,00 - 2,03 - 100,00 101,50 100,75 3. BQ LĐ NN/ hộ NN LĐNN/hộNN 1,99 - 1,95 - 2,11 - 98,05 107,87 102,96 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª B¾c Ninh 3.1.2.3. C¬ së h¹ tÇng C¬ së vËt chÊt kü thuËt thÓ hiÖn tr×nh ®é, n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng. Møc trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cµng cao th× s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn tr×nh ®é, n¨ng lùc s¶n xuÊt cµng cao. Tuy nhiªn, viÖc trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý vµ ®ång bé phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng. KÓ tõ khi t¸ch tØnh, xuÊt ph¸t tõ mét ®iÓm nghÌo nµn vµ cã phÇn l¹c hËu, tuy nhiªn víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®i theo h­íng CNH – H§H, kÕt hîp víi viÖc biÕt tËn dông, ph¸t huy nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña ®Þa bµn vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh­ x· héi, thµnh phè B¾c Ninh ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, ®Çu t­ x©y dùng hµng lo¹t hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng (CSHT) ®Ó ®¸p øng víi tiªu chuÈn cña mét ®« thÞ hiÖn ®¹i lo¹i 3. §Õn nay nh×n chung hÖ thèng CSHT cña Thµnh phè B¾c Ninh tuy ch­a thËt hiÖn ®¹i nh­ng còng lµ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Sè liÖu cô thÓ t×nh h×nh trang bÞ CSHT cña Thµnh phè B¾c Ninh hiÖn nay ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng 3.3: * HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho giao th«ng vËn t¶i: Thµnh phè lµ n¬i gÆp gì cña nhiÒu tuyÕn giao th«ng lín nh­ quèc lé 1A, 1B, 18, 38, tuyÕn ®­êng s¾t Hµ Néi - L¹ng S¬n... nªn cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong viÖc giao l­u ®­êng bé víi c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c trong tØnh còng nh­ trong c¶ n­íc. Ngoµi ra, Thµnh phè còng cã mét tuyÕn ®­êng thñy quan träng lµ S«ng CÇu còng gãp phÇn vËn chuyÓn mét khèi l­îng hµng hãa t­¬ng ®èi lín hµng n¨m còng nh­ lµ nguån n­íc chÝnh phôc vô cho viÖc t­íi tiªu trªn ®Þa bµn. Trªn c¸c tuyÕn ®­êng ®Òu cã nhµ ga, bÕn, c¶ng ®­îc x©y dùng kh¸ hiÖn ®¹i ®¶m b¶o phôc vô tèt nhu cÇu giao th«ng vËn t¶i cña Thµnh phè. B¶ng 3.3: C¬ së h¹ tÇng trang bÞ cho thµnh phè B¾c Ninh (1997 - 2007) Diễn giải ĐVT 1997 2006 2007 So sánh (±) '06/'97 '07/'06 '07/'05 I. CSHT phục vụ GTVT Đường quốc lộ Tuyến 3 4 4 1 0 1 Đường tỉnh lộ và nội thị Tuyến 32 53 62 21 9 30 Bến xe Bến 1 1 1 0 0 0 Đường sắt Tuyến 1 1 1 0 0 0 Ga tàu Ga 2 2 2 0 0 0 Đường sông Tuyến 1 1 1 0 0 0 Bến cảng Bến 1 1 1 0 0 0 II. CSHT phục vụ TTLL 0 0 0 Bưu điện tỉnh Bưu điện 0 1 1 1 0 1 Bưu điện thành phố Bưu điện 1 1 1 0 0 0 Bưu điện xã ( Phường) Bưu điện 10 10 19 0 9 9 Số máy điện thoại cố định Máy 5.624 18.019 31.695 12.395 13.676 26.071 Số thuê bao điện thoại di động Máy 0 24.428 39.741 24.428 15.313 39.741 Số máy nối Internet Máy 0 290 983 290 693 983 Số máy điện thoại trên số dân Máy/100ng 7,91 18,9 20,9 10,99 2 12,99 III.CSHT phục vụ cho GD Số trường ĐH, CĐ, THCN Trường 7 8 9 1 1 2 Số trường cấp III Trường 3 4 6 1 2 3 Số trường cấp II Trường 9 9 18 0 9 9 Số trường cấp I Trường 10 10 20 0 10 10 Số trường mẫu giáo Trường 12 14 23 2 9 11 IV. CSHT phục vụ cho Y tế Số bệnh viện cấp quốc gia Bệnh viện 3 3 3 0 0 0 Số bệnh viện cấp tỉnh Bệnh viện 1 1 1 0 0 0 Số bệnh viên cấp thành phố Bệnh viện 2 2 2 0 0 0 Số trạm y tế cấp xã, phường Trạm 9 10 19 1 9 10 Số giường bệnh Giường 515 919 1032 404 113 517 V. CSHT phục vụ cho sinh hoạt Công viên, vườn hoa Khu 2 3 3 1 0 1 Sân chơi thể dục thể thao Khu 6 6 12 0 6 6 Nhà văn hoá thiếu nhi Nhà 1 1 1 0 0 0 VI. Số chợ Cái 11 13 22 2 9 11 VII. CSHT phục vụ sản xuất NN Số trạm bơm tưới tiêu Trạm 8 8 56 0 48 48 Kênh mương đượcbê tông hóa m 10.257 15.426 84.763 5.169 69.337 74.506 Nguån: Phßng Kinh tÕ thµnh phè B¾c Ninh * HÖ thèng ®iÖn vµ th«ng tin liªn l¹c: §iÖn vµ th«ng tin liªn l¹c cã vai trß rÊt quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ trong sinh ho¹t. Toµn Thµnh phè hiÖn nay cã 221 tr¹m biÕn ¸p ®· cung cÊp ®Çy ®ñ ®iÖn cho nh©n d©n sinh ho¹t vµ phôc vô cho s¶n xuÊt, 100% c¸c hé trªn ®Þa bµn ®Òu cã ®iÖn ®Ó sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt, cïng víi mét hÖ thèng ®iÖn c«ng céng gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho th«ng tin liªn l¹c cña thµnh phè còng ®­îc trang bÞ kh¸ ®Çy ®ñ víi 1 b­u ®iÖn cÊp tØnh, 1 b­u ®iÖn cÊp thÞ, c¸c x·, ph­êng ®Òu cã c¸c tr¹m b­u ®iÖn ®¶m b¶o phôc vô tèt nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c trªn ®Þa bµn. *H Ö thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô d©n sinh Thµnh phè còng rÊt quan t©m tíi viÖc trang bÞ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c c«ng tr×nh phôc vô d©n sinh nh­ m¹ng l­íi c¬ s¬ h¹ tÇng phôc vô cho ngµnh gi¸o dôc, y tÕ, c«ng viªn, c¸c ®iÓm vui ch¬i gi¶i trÝ.... - VÒ gi¸o dôc: Thµnh phè vµ phßng gi¸o dôc - ®µo t¹o cïng c¸c nhµ tr­êng th­êng xuyªn quan t©m ®Õn viÖc d¹y vµ häc còng nh­ c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc. §Õn nay, toµn Thµnh phè cã 23 tr­êng mÉu gi¸o ®Æt t¹i 19 x·, ph­êng, 20 tr­êng tiÓu häc, 18 tr­êng trung häc c¬ së ®¶m b¶o mäi trÎ em ®Õn tuæi ®Òu ®­îc ®Õn tr­êng, 06 tr­êng trung häc phæ th«ng trung häc, 08 tr­êng cÊp ®¹i häc, cao ®¼ng vµ trung cÊp d¹y nghÒ víi ®éi ngò gi¸o viªn ®Çy ®ñ, nhiÖt t×nh vµ chÊt l­îng ®µo t¹o ngµy cµng ®­îc n©ng lªn. - VÒ y tÕ: Toµn Thµnh phè hiÖn nay 06 bÖnh viÖn cÊp quèc gia, cÊp tØnh vµ thµnh phè, 19 tr¹m y tÕ. C«ng t¸c kh¸m ch÷a bÖnh cho ng­êi d©n trong Thµnh phè còng nh­ c¸c khu vùc l©n cËn vÒ c¬ b¶n ®­îc ®¸p øng tèt. C¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng kh«ng nh÷ng ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng mµ chÊt l­îng cung ngµy cµng ®­îc n©ng cao ®¶m b¶o phôc vô tèt nhÊt cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ x· héi cña mét thµnh phè hiÖn ®¹i vµ v¨n minh. 3.1.2.4. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh N¨m 1997 tØnh B¾c Ninh ®­îc t¸i lËp, ThÞ x· B¾c Ninh trë thµnh trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa, chÝnh trÞ lín nhÊt cña tØnh. §iÒu nµy ®· ®em l¹i cho nã nh÷ng thuËn lîi v« cïng to lín kÕt hîp víi nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®· lµ nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mét c¸ch m¹nh mÏ. Qua b¶ng 3.4: KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Thµnh phè B¾c Ninh giai ®o¹n 2005 – 2007 ta thÊy kinh tÕ Thµnh phè B¾c Ninh ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh víi chiÒu h­íng lÊy ph¸t triÓn c«ng nghiÖp gi÷ vai trß chñ ®¹o, n«ng nghiÖp ph¸t triÓn theo h­íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång øng dông c«ng nghÖ cao. N¨m 2006 tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®¹t 2950,69 tû ®ång, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n qua 3 n¨m (2004 - 2006) lµ 17,61 % 1 n¨m, trong ®ã: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng chiÕm tû träng cao nhÊt víi 1483,69 tû ®ång chiÕm ®Õn 50,28% chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp quèc doanh, c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng tuy cßn nhá nh­ng còng ®ang cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn rÊt nhanh víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 21,04%, dÞch vô còng ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá víi 1399,5 tû ®ång chiÕm 47,43% c¬ cÊu, do ®Æc thï lµ mét trung t©m kinh tÕ - chÝnh trÞ cña tØnh nªn Thµnh phè B¾c Ninh ®­îc chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô v× vËy mµ n«ng nghiÖp chØ chiÕm mét phÇn nhá trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña Thµnh phè víi 67,50 tû ®ång chiÕm 2,29 % c¬ cÊu. C¬ cÊu kinh tÕ víi gi¸ trÞ hai ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô lu«n gi÷ vai trß chñ ®¹o lu«n lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ cña Thµnh phè xøng ®¸ng lµ trung t©m kinh tÕ sè 1 cña tØnh. B¶ng 3.4: Mét sè kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña Thµnh phè B¾c Ninh trong giai ®o¹n 2005 - 2007 DiÔn gi¶i ĐVT 2005 2006 2007 So sánh GT CC(%) GT CC(%) GT CC(%) 06\05 07\06 BQ I. Tổng giá trị sản xuất Tỷ đồng 2.133,21 100,00 2.509,09 100,00 4.659,13 100,00 117,62 185,69 151,66 1. GTSX công nghiệp, xây dựng Tỷ đồng 1.072,50 50,28 1.263,00 50,34 1.649,84 35,41 117,76 130,63 124,20 1.1. CN TW và tỉnh Tỷ đồng 901,03 84,01 1.056,00 83,61 1.186,28 71,90 117,20 112,34 114,77 1.2.CN - TTCN ngoài QD Tỷ đồng 118,26 11,03 142,00 11,24 273,26 16,56 120,07 192,44 156,26 1.3. Đầu tư trực tiếp ngước ngoài Tỷ đồng 53,21 4,96 65,00 5,15 190,30 11,53 122,16 292,77 207,46 2. GTSX Nông nghiệp Tỷ đồng 60,70 2,85 63,08 2,51 1.386,50 29,76 103,92 2.198,00 1150,96 2.1. Trồng trọt Tỷ đồng 31,97 52,67 32,19 51,04 764,44 55,13 100,70 2.374,56 1237,63 2.2. Chăn nuôi Tỷ đồng 26,27 43,28 28,53 45,22 619,49 44,68 108,58 2.171,74 1140,16 2.3.Dịch vụ nông nghiệp Tỷ đồng 2,46 4,05 2,36 3,74 2,57 3,80 96,09 108,81 102,45 3. Dịch vụ Tỷ đồng 1.000,01 46,88 1.183,01 47,15 1.622,79 34,83 118,30 137,17 127,74 II. Một số chỉ tiêu BQ 1. Tổng GTSX / khẩu Tr.đ/người 24,52 28,00 30,74 114,20 109,78 111,99 2. Tổng GTSX/hộ Tr.đ/hộ 95,64 108,93 123,59 113,89 113,46 113,68 3. Tổng GTSX/ LĐ Tr.đ/LĐ 47,82 54,46 60,88 113,89 111,79 112,84 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª B¾c Ninh 3.1.3. §Þnh h­íng ph¸t triÓn Thµnh phè B¾c Ninh Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm t×nh h×nh c¬ b¶n cña Thµnh phè B¾c Ninh ®· ph©n tÝch ë trªn, chóng t«i nhËn thÊy ®©y lµ mét ®Þa bµn cã rÊt nhiÒu thuËn lîi trong ph¸t triÓn kinh tÕ. §ã lµ: - VÞ trÝ ®Þa lý, c¬ së h¹ tÇng cùc kú thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn thµnh mét trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ cña tØnh vµ khu vùc. - Lùc l­îng lao ®éng dåi dµo víi tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Thµnh phè còng ®· tËn dông kh¸ tèt nh÷ng thuËn lîi nµy B¾c Ninh ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, kinh tÕ ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu khëi s¾c, c¸c chØ tiªu kinh tÕ x· héi liªn tôc t¨ng lªn, ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. §Þnh h­íng ph¸t triÓn thµnh phè B¾c Ninh ®­îc cô thÓ ho¸ b»ng nh÷ng néi dung chÝnh sau: “§oµn kÕt thèng nhÊt ph¸t huy søc m¹nh cña toµn §¶ng, toµn d©n, tiÕp tôc ®æi míi, më réng d©n chñ, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tËn dông thêi c¬, v­ît qua th¸ch thøc, ph¸t triÓn kinh tÕ víi nhÞp ®é cao, hiÖu qu¶, bÒn v÷ng; t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n víi ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi, tÝch cùc gi¶i quyÕt viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ®Èy lïi c¸c tÖ n¹n x· héi. X©y dùng bé m¸y c«ng quyÒn v÷ng m¹nh, thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh hiÖu qu¶, chiÓn khai thùc hiÖn LuËt phong chèng tham nhòng, thùc hµnh tiÕt kiÖm chèng l·ng phÝ. TiÕp tôc thùc hiÖn chñ ®Ò chØnh trang vµ x©y dùng nÕp sèng v¨n minh ®« thÞ, x©y dùng thµnh phè B¾c Ninh giµu ®Ñp, v¨n minh, gi÷ g×n ph¸t triÓn b¶n s¾c v¨n ho¸ quan hä, xøng ®¸ng lµ trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ,v¨n ho¸ vµ x· héi cña tØnh B¾c Ninh” [13]. * VÒ th­¬ng m¹i - dÞch vô - du lÞch KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ më réng ho¹t ®éng kinh doanh vµ dÞch vô, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh vµ dÞch vô. §Çu t­ x©y dùng trung t©m th­¬ng m¹i cña thµnh phè, x©y dùng siªu thÞ cÊp 2 vµ cÊp 3 trªn ®Þa bµn thµnh phè, hoµn thµnh c¸c chî: Bå S¬n, Hoµ §×nh; phÊn ®Êu khëi c«ng dù ¸n c¶i t¹o dù ¸n Chî Nhín B¾c Ninh. KhuyÕn khÝch ®Çu t­ x©y dùng c¸c lo¹i h×nh kinh doanh th­¬ng m¹i - dÞch vô t¹i c¸c khu ®« thÞ míi. Chó träng ®Çu t­ c¸c khu di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, lÔ héi, gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ quan hä. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ho¹t ®éng kinh doanh di lÞch tíi c¸c x·, côm di tÝch trong TØnh. Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô chÊt l­îng cao nh­: tµi chÝnh, ng©n hµng, ph¸p luËt, v¨n ho¸, vËn t¶i, nhµ ë, viÔn th«ng, kh¸m ch÷a bÖnh,…tõng b­íc h×nh thµnh thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng vèn [13]. * VÒ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp TÝch cùc chØ ®¹o ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - TTCN theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¹ch; ®ång thêi ph¸t triÓn m¹nh nhãm ngµnh cã lîi thÕ sö dông nguån lao ®éng vµ nguyªn liÖu ®Þa ph­¬ng; lÊp ®Çy diÖn tÝch vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng c¸c khu, côm c«ng nghiÖp. T¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ ph¸t triÓn. TriÓn khai dù ¸n më réng c¸c khu c«ng nghiÖp lµng nghÒ [13]. * VÒ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n §Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong n«ng nghiÖp theo h­íng gi¶m tû träng ngµnh trång trät, t¨ng tû träng ngµnh ch¨n nu«i, thuû s¶n. TiÕp tôc ®Çu t­ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ thùc hiÖn dù ¸n vïng s¶n xuÊt rau an toµn, hoa cao cÊp chÊt l­îng cao tõ 20 - 30 ha ë khu vùc Xu©n æ - Kh¶ LÔ ®Ó lµm ®iÓm vµ nh©n réng quy m« ra c¸c x· míi s¸t nhËp vÒ thµnh phè. Th­êng xuyªn lµm tèt c«ng t¸c khuyÕn n«ng, chuyÓn giao vµ øng dông gièng, c©y, con trong n«ng nghiÖp mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, th­êng xuyªn phßng trõ dÞch bÖnh: dÞch cóm gia cÇm, bÖnh lë måm long mãng, bÖnh t¹i xanh,… ë gia sóc gia cÇm, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. TiÕp tôc x©y dùng kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng, tiªu tho¸t n­íc ®« thÞ trªn c¬ së quy ho¹ch ®­îc duyÖt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®ång vèn, lµm tèt c«ng t¸c phßng chèng lôt b·o [13]. 3.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.2.1. Chän ®iÓm nghiªn cøu Chän 3 x· nghiªn cøu, c¸c x· ®­îc lùa chän nghiªn cøu ®Òu lµ nh÷ng x· ®iÓn h×nh vÒ viÖc gi¶m quü ®Êt n«ng nghiÖp vµ cßn tiÕp tôc gi¶m do c¸c dù ¸n x©y dùng KCN trong thêi gian tíi nh­: Ph­êng Vâ C­êng, x· Nam s¬n, x· Phong Khª. Trong ®ã: - Ph­êng Vâ C­êng: §iÓn h×nh cho vïng kinh doanh dÞch vô, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng hµng ho¸ cao: Hoa, rau mµu, c©y gièng,... - X· Phong Khª: §iÓn h×nh cho ph¸t triÓn ngµnh nghÒ truyÒn thèng – nghÒ giÊy Phong Khª. - X· Nam S¬n lµ x· thuÇn n«ng. C¸c hé ®­îc chän dùa trªn ph­¬ng ph¸p ph©n tæ thèng kª lÊy tiªu chÝ ph©n tæ lµ diÖn tÝch ®Êt bÞ mÊt Ýt vµ hé mÊt nhiÒu: Hé bÞ thu håi nhiÒu: ®­îc quy ®Þnh lµ hé cã diÖn tÝch ®Êt chuyÓn ®æi lín h¬n 50% tæng diÖn tÝch ®Êt canh t¸c mµ hé ®­îc giao. Hé bÞ thu håi Ýt: ®­îc quy ®Þnh lµ hé cã diÖn tÝch ®Êt chuyÓn ®æi nhá h¬n 50% tæng diÖn tÝch ®Êt canh t¸c mµ hé ®­îc giao. Hé kh«ng bÞ thu håi: lµ hé kh«ng cã diÖn tÝch ®Êt ®­îc giao n»m trong khu ®Êt chuyÓn ®æi cho KCN. §©y lµ nhãm hé ®èi chøng (®iÒu tra tæng sè 30 hé, ®¶m b¶o nguyªn t¾c sè lín). Chän 120 hé ®Ó ®iÒu tra (3x· x 40hé = 120hé), tiÕn hµnh ®iÒu tra 3 x·, mçi x· chän ngÉu nhiªn 30 hé ®¶m b¶o nguyªn t¸c sè lín. Sè l­îng mÉu lín vµ t¹i nhiÒu ®iÓm nghiªn nh»m cøu lµm râ môc tiªu nghiªn cøu. Sè mÉu cô thÓ ®­îc ph©n cho mçi nhãm nh­ sau: Lo¹i hé Quy ®Þnh Tæng Sè Vâ C­êng Phong Khª Nam S¬n Tæng sè hé - 120 40 40 40 1. Hé bÞ thu håi nhiÒu Nhãm 1 45 15 15 15 2. Hé bÞ thu håi Ýt Nhãm 2 45 15 15 15 3. Hé kh«ng bÞ thu håi Nhãm 3 30 10 10 10 Nh÷ng hé ®iÒu tra ®Òu lµ nh÷ng hé ®­îc chän ngÉu nhiªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn cho tõng nhãm hé vµ ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong nghiªn cøu [10]. 3.2.2. Ph­¬ng ph¸p thu thËp tµi liÖu 3.2.2.1. Tµi liÖu thø cÊp - Trong phÇn I vµ phÇn II, chóng t«i thu thËp nh÷ng sè liÖu ph¶n ¸nh t×nh h×nh: chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam sang x©y dùng c¸c KCN (khu vùc, diÖn tÝch ®Êt chuyÓn ®æi...). Nh÷ng sè liÖu kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c KCN trong c¶ n­íc. Th«ng tin cã qua s¸ch b¸o tham kh¶o cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n­íc vµ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc tiªu dïng, viÖc lµm vµ thu nhËp cña c¸c hé n«ng d©n... §©y lµ nh÷ng sè liÖu cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, nh­ng gãp phÇn gióp ng­êi nghiªn cøu b­íc ®Çu h×nh dung ®­îc t×nh h×nh gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®Ò tµi nghiªn cøu ®ang diÔn ra nh­ thÕ nµo ë ®Þa ph­¬ng? - PhÇn III, chóng t«i thu thËp sè liÖu ph¸c ho¹ ®iÒu kiÖn tù nhiªn (VÞ trÝ ®Þa l‎ý, ®Þa h×nh, khÝ hËu,...), ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi (diÖn tÝch ®Êt ®ai, sè l­îng lao ®éng,...). Nh÷ng sè liÖu nµy ®­îc lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt hµng n¨m cña UBND, H§ND x·, ph­êng, b¸o c¸o t×nh h×nh viÖc lµm, c¸c nghµnh nghÒ ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn, ®ãng gãp vµo thu nhËp cña n«ng hé còng nh­ vµo sù ph¸t triÓn cña ®Þa ph­¬ng trong giai ®o¹n 2000- 2010, mµ c¸c phßng ban liªn quan trùc thuéc UBND x· cung cÊp. §©y lµ nh÷ng sè liÖu ph¶n ¸nh mét c¸ch râ nÐt t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, xu h­íng ph¸t triÓn vµ c¸c thuËn lîi khã kh¨n trong kh©u gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ®Þa ph­¬ng. - PhÇn IV lµ phÇn quan träng nhÊt, nã lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn mµ néi dung vµ môc tiªu cña ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn. Do ®ã, nh÷ng sè liÖu ®· c«ng bè ë phÇn nµy kh«ng nhiÒu, nguån cung cÊp sè liÖu chñ yÕu do ®iÒu tra vµ pháng vÊn. 3.2.2.2. Thu thËp sè liÖu s¬ cÊp Do ®Ò tµi nghiªn cøu viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé n«ng d©n khi bÞ thu håi ®Êt n«ng nghiÖp nªn sè liÖu thø cÊp kh«ng ®ñ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nghiªn cøu, v× vËy b­íc thu thËp sè liÖu s¬ cÊp ®ãng vai trß rÊt quan träng. Qu¸ tr×nh x©y dùng KCNTT ¶nh h­ëng tíi c¶ hé gia ®×nh vµ céng ®ång nªn chóng t«i tiÕn hµnh thu thËp sè liÖu s¬ cÊp nh­ sau: a. ë cÊp gia ®×nh Nguån sè liÖu chÝnh cña phÇn IV chñ yÕu ®­îc thu thËp ë hé gia ®×nh. Qua kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ t×m hiÓu tõ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, chóng t«i ®­îc biÕt ®a phÇn c¸c hé n«ng d©n sau khi chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp cho KCN TT ®Òu cã biÕn ®éng Ýt nhiÒu ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña gia ®×nh. V× thÕ, chóng t«i tiÕn hµnh thu thËp sè liÖu ë cÊp hé chñ yÕu b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p: - Th¶o luËn nhãm (PRA- ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh n«ng th«n qua sù tham gia cña ng­êi d©n): chóng t«i tiÕn hµnh th¶o luËn nhãm theo c¸c chñ ®Ò vÒ thuËn lîi, khã kh¨n chung cña c¸c hé n«ng d©n sau khi quü ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m, nh÷ng thay ®æi vÒ kinh tÕ x· héi, c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh thêi sù hiÖn nay, nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m lµ g×?, khi nhËn tiÒn ®Òn bï th× hé quan t©m ®Õn vÊn ®Ò g×?, kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé nh­ thÕ nµo?, t¹i sao hé l¹i quyÕt ®Þnh chi tiªu nh­ vËy?, nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ viÖc lµm ®· ¸p dông t¹i ®Þa ph­¬ng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng g×?, cßn nh÷ng vÊn ®Ò g× bÊt cËp trong c¸c biÖn ph¸p ®ã?, mong muèn vµ ®Ò xuÊt tõ phÝa ng­êi d©n...§©y lµ nh÷ng th«ng tin rÊt quan träng gãp phÇn lµm næi bËt néi dung cÇn nghiªn cøu, vµ ®­îc chóng t«i chó träng v× cã nh÷ng th«ng tin kh«ng thÓ ®iÒu tra b»ng mÉu c©u hái ®­îc. ë ph­¬ng diÖn c¸ nh©n hä kh«ng thÓ nhí hÕt ®­îc, cho nªn tiÕn hµnh th¶o luËn nhãm lµ ph­¬ng ph¸p hç trî ®¾c lùc vµ cã hiÖu qu¶ cho ph­¬ng ph¸p pháng vÊn [11]. - Pháng vÊn theo mÉu c©u hái: B¶ng c©u hái cã chøa ®ùng nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn sè diÖn tÝch ®Êt bÞ gi¶m, gi¸ ®Òn bï ®Êt, viÖc sö dông sè tiÒn ®Òn bï nh­ thÕ nµo, t¹i sao hä l¹i quyÕt ®Þnh sö dông nh­ vËy, cã ai t­ vÊn cho hé nªn sö dông nh­ thÕ nµo hay kh«ng? sù thay ®æi ngµnh nghÒ kiÕm sèng ra sao sau khi quü ®Êt gi¶m, c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· gióp g× cho hä, cßn tån t¹i nh÷ng bÊt cËp g×,...[10]. - Th«ng qua pháng vÊn KIP: pháng vÊn mét sè c¸n bé chñ chèt cña ®Þa ph­¬ng còng nh­ mét sè chuyªn gia, chuyªn kh¶o vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu...[12] b. ë cÊp céng ®ång §Æc tr­ng cña cÊp nµy lµ c¸c th«ng tin thu ®­îc th­êng._.Êt khÈu,…nh»m thu hót nhiÒu hé ®Çu t­ vµ t¹o ®­îc viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng. - Më réng vµ ph¸t triÓn dÞch vô, cïng víi quy ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ®« thÞ ho¸, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp hµng ho¸ th× mét sè ngµnh dÞch vô cã c¬ héi ph¸t triÓn nh­: dÞch vô tiªu thô s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu phôc vô lµng nghÒ, dÞch vô nhµ trä, nhµ nghØ, dÞch vô ¨n uèng, dÞch vô bu«n b¸n c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, tÞch vô th«ng tin liªn l¹c vµ internet, dÞch vô bu«n b¸n t¹p ho¸ vµ dÞch vô cung øng lao ®éng, vèn,…Cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vµ qu¶n lý tèt c¸c dÞch vô trªn ph¸t triÓn lµnh m¹nh gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¨ng ®Çu t­ cña hé tõ quü tiÒn ®Òn bï cña hé, gi¶i quyÕt tèt viÖc lµm t¹i chç ë ®Þa ph­¬ng. * §èi víi x· lµng nghÒ vµ dÞch vô nh­ Phong Khª vµ Vâ C­êng: - CÇn ph¸t triÓn s©u réng ngµnh nghÒ truyÒn thèng vµ c¸c dÞch vô ®i kÌm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t×m kiÕm ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô. Khi cã thÞ tr­êng tiªu thô quy m« lín sÏ khuyÕn khÝch ngµnh nghÒ dÞch vô ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, lµm t¨ng hé tham gia ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt vµ dÞch vô, gãp phÇn ®Þnh h­íng cho hé trong s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï, gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, æn ®Þnh ®êi sèng n«ng hé sau thu håi ®Êt. - Më c¸c líp ®µo t¹o ngµnh nghÒ truyÒn thèng, n©ng cao tay nghÒ cho c¸c lao ®éng bÞ mÊt ®Êt, gióp hé tham gia vµo mét kh©u hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp (ë Phong Khª lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng giÊy, Vâ C­êng lµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ) ph¸t triÓn sÏ thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng ®Þa ph­¬ng tham gia. - Víi Vâ C­êng, trªn c¬ së ®· cã sù ph¸t triÓn chuyªn s©u trong ngµnh trång trät cÇn ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh, th­êng xuyªn ®­a nh÷ng gièng rau mÇu cã n¨ng xuÊt chÊt l­îng cao vµo g©y gièng ®Ó cung cÊp c©y gièng cho thÞ tr­êng. Quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng trång hoa, c©y c¶nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu th­ëng thøc ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã cÇn qu¶n lý tèt sù ph¸t triÓn å ¹t cña ngµnh dÞch vô trªn ®Þa bµn, ®¶m b¶o ph¸t triÓn lµnh m¹nh, t¹o uy tÝn vµ n©ng cao chÊt l­îng phôc vô. 4.7.2.2 Gi¶i ph¸p chung cho c¸c hé mÊt ®Êt a. N©ng cao tr×nh ®é cña n«ng hé Thùc tÕ cho thÊy, tuæi cña chñ hé t­¬ng ®èi cao, tr×nh ®é cña chñ hé còng nh­ c¸c lao ®éng trong n«ng hé cßn thÊp, ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ph­¬ng h­íng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé. ChÝnh v× vËy, viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm lµ n©ng cao tr×nh ®é cña hé, gióp hé thay ®èi c¸ch t­ duy, c¸ch nghÜ cho phï hîp víi thêi cuéc vµ thùc tÕ ®ang diÔn ra t¹i ®Þa ph­¬ng vµ ®ang ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n«ng hé. Muèn lµm ®­îc nh­ vËy ®Ò tµi ®Ò xuÊt mét sè h­íng gi¶i quyÕt nh­ sau: * Hộ phải tự trau dồi thông tin, kiến thức Trªn quan ®iÓm: “trong khi chê ng­êi kh¸c cøu ph¶i tù cøu lÊy m×nh tr­íc”. ChÝnh v× vËy, hé cÇn tÝch cùc häc hái, trau dåi nh÷ng kiÕn thøc míi ®Ó chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, vÒ ngµnh nghÒ cña m×nh ®·, ®ang vµ sÏ ®Çu t­. ViÖc trau dåi kiÕn thøc sÏ gióp hé cã c¸i nh×n tèt h¬n c¶ vÒ c¬ héi ph¸t triÓn vµ rñi ro cña c¸c ngµnh nghÒ m×nh sÏ tham gia ®Çu t­. Tõ ®ã sÏ cã nh÷ng sù chuÈn bÞ tèt cho cuéc sèng sau khi mÊt ®Êt. §Æc biÖt viÖc trau dåi kiÕn thøc sÏ gióp cho hé hiÓu ®­îc m×nh nªn sö dông tiÒn ®Òn bï nh­ thÕ nµo cho hîp lý, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých vµ gióp cho hé cã thÓ ®èi mÆt víi rñi ro tèt h¬n khi chóng x¶y ra. TÝch cùc trau dåi kiÕn thøc, gióp cho lao ®éng cña hé nh×n nhËn tèt h¬n vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé. §Æc biÖt, ®èi víi nh÷ng lao ®éng ®i lµm thuª cho doanh nghiÖp, viÖc lµm nµy sÏ gióp hä nh×n nhËn ®óng ®¾n h¬n c¸c vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi cña hä khi tham gia lµm cho doanh nghiÖp. * Mêi c¸c chuyªn gia kinh tÕ vµ nh÷ng ng­êi thùc hiÖn chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ N­íc vÒ nãi chuyÖn cïng n«ng d©n t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng bÞ thu håi ®Êt víi nh÷ng néi dung nh­: + Gióp hé hiÓu vµ thÊy râ ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña hé, gióp hé thÊy ®­îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc mµ hé sÏ ph¶i ®èi mÆt trong xu thÕ ph¸t triÓn t¹i ®Þa ph­¬ng. Tõ ®ã hé, sÏ cã ®­îc c¸i nh×n tæng qu¸t vµ kh¸ch quan h¬n, thÊy ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ nh÷ng nguy c¬ mµ hé sÏ gÆp ph¶i, nh­ vËy mçi ng­êi n«ng d©n sÏ tù ý thøc ®­îc r»ng m×nh cÇn ph¶i cã nh÷ng ®Þnh h­íng kh¸c tr­íc ®©y trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé. + Ph©n tÝch cho hé thÊy ®­îc ý nghÜa vµ môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï, nh÷ng hËu qu¶ mµ hé gÆp ph¶i nÕu tiªu dïng kh«ng hîp lý tiÒn ®Òn bï. §Ó hé cã ý thøc h¬n trong viÖc c©n nh¾c sö dông tiÒn ®Òn bï nh­ thÕ nµo cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña gia ®×nh m×nh. + ChØ ra ®­îc nh÷ng ngµnh nghÒ, dÞch vô cã triÓn väng ph¸t triÓn t¹i ®Þa ph­¬ng. Ph©n tÝch gióp hé thÊy ®­îc nh÷ng nguån lùc phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng, nh÷ng lîi thÕ mµ ®Þa ph­¬ng ®ang cã vµ xu thÕ ph¸t triÓn, ®Ó hé cã ®Þnh h­íng ®Çu t­, lùa chän nh÷ng ngµnh nghÒ phï hîp víi n¨ng lùc tong hé. + Th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Cô thÓ ho¸ c¸c chÝnh s¸ch trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù hç trî cña Nhµ n­íc ®èi víi ®Þa ph­¬ng ®Ó hé l¾m v÷ng vµ yªn t©m ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Nh­ c¸c chÝnh s¸ch trong ph¸t triÓn trång trät, ch¨n nu«i, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp – tiÓu thu c«ng nghiÖp – lµng nghÒ vµ dÞch vô. + T­ vÊn gióp hé gi¶i quyÕt nh÷ng b¨n kho¨n vµ v­íng m¾c xoay quanh vÊn ®Ò sö dông tiÒn ®Òn bï vµ sinh kÕ cña hé. Nh÷ng buæi nãi chuyÖn nh­ vËy nªn tæ chøc tr­íc khi thu håi ®Êt ®Ó hé cã ®­îc nh÷ng ®Þnh h­íng ®óng ®¾n trong viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Sau khi thu håi ®Êt vÉn tiÕp tôc tæ chøc ®Þnh kú ®Ó cËp nhËt th«ng tin cho n«ng hé vµ ®¸nh gi¸ vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh nghÒ, chØ ra nh÷ng mÆt tèt ®Ó ph¸t huy vµ nh÷ng ®iÓm yÕu cÇn kh¾c phôc. Cung cÊp cho n«ng hé nh÷ng ngµnh nghÒ míi cã triÓn väng ph¸t triÓn. * ChuyÓn giao c«ng nghÖ vµ häc hái kinh nghiÖm: + Tæ chøc cho n«ng hé ®i th¨m quan, trao ®æi kinh nghiÖm vµ häc hái tõ nh÷ng m« h×nh lµm kinh tÕ giái: tæ chøc th¨m quan häc tËp ®óc rót kinh nghiÖm vµ më réng øng dông c¸c m« h×nh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶: trªn c¬ së c¸c m« h×nh tr×nh diÔn tæ chøc cho c¸n bé l·nh ®¹o x·, th«n, hîp t¸c x·, hé n«ng d©n tham quan häc tËp, héi th¶o rót kinh nghiÖm ®Ó më réng ¸p dông (®ã lµ m« h×nh vÒ chuyÓn dÞch ®ång tròng; vÒ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång; m« h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung ngoµi khu vùc d©n c­; m« h×nh trång rau an toµn, hoa cao cÊp ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao; m« h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y vô ®«ng, c¸c lµng nghÒ vµ dÞch vô ®ang ph¸t triÓn t¹i khu vùc n«ng th«n,...) + Tæ chøc nh÷ng buæi trao ®æi kinh nghiÖm trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé gi÷a nh÷ng n«ng d©n cña ®Þa ph­¬ng víi n«ng d©n nh÷ng vïng ®· bÞ thu håi ®Êt. §Ó n«ng hé cã c¬ héi m¾t thÊy tai nghe, thÊy ®­îc c¶ nh÷ng hé giÇu lªn vµ c¶ nh÷ng hé nghÌo ®i sau khi bÞ thu håi ®Êt vµ ®· sö dông hÕt tiÒn ®Òn bï. Tõ ®ã hé sÏ cã ®Þnh h­íng ®óng ®¾n trong sö dông tiÒn ®Òn bï vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña gia ®×nh. + Mêi nh÷ng n«ng d©n s¶n xuÊt kinh doanh giái ®Õn trao ®æi vµ chia sÎ kinh nghiÖm lµm giÇu sau khi ®· bÞ thu håi ®Êt. + X©y dùng c¸c m« h×nh ®iÓm t¹i ®Þa ph­¬ng ®Ó c¸c n«ng hé kh¸c lµm theo: à T¨ng c­êng tËp huÊn h­íng dÉn kü thuËt vµ båi d­ìng kiÕn thøc qu¶n l‎ý, th«ng tin thÞ tr­êng cho c¸n bé c¬ së vµ n«ng d©n nh»m n©ng cao nhËn thøc, ®Èy m¹nh øng dông c¸c tiÕn bé kü thuËt míi, c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, thu nhËp vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. à Cñng cè vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé khuyÕn n«ng c¬ së, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó n©ng cao ho¹t ®éng dÞch vô cña Ban qu¶n l‎ý HTX, thµnh lËp c¸c HTX chuyªn ngµnh nh­: HTX ch¨n nu«i bß s÷a; HTX rau s¹ch; rau an toµn. Tõ ®ã khuyÕn khÝch hé tÝch cùc ®Çu t­ ph¸t triÒn kinh tÕ, n©ng cao thu nhËp sau mÊt ®Êt. + §µo t¹o chuyÓn ®æi nghÒ cho lao ®éng ®Þa ph­¬ng: tËp trung ®µo t¹o nghÒ vµ h­íng nghiÖp cho ®éi ngò lao ®éng tõ 18 - 25 tuæi, cung cÊp lao ®éng cho c¸c lµng nghÒ vµ c¸c khu c«ng nghiÖp. Trong t­¬ng lai trªn ®Þa bµn thµnh phè cã nhiÒu ngµnh nghÒ cã xu h­íng ph¸t triÓn m¹nh nh­ ngµnh may, méc, ®iÖn n­íc, gß hµn, söa ch÷a «t«, xe m¸y, l¸i xe,...cÇn tËp trung h­íng ®µo t¹o cho lao ®éng vµo c¸c ngµnh nghÒ nµy. Tõ ®ã t¨ng sè tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé vµo viÖc häc nghÒ vµ cã thÓ ®Çu t­ më c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ngay sau khi häc xong. Bªn c¹nh ®ã cÇn tÝch cùc tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, t¹o ra mét cao trµo ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ tõ quü tiÒn ®Òn bï cña n«ng hé, tÆng s¸ch h­íng dÉn kü thuËt trång trät, ch¨n nu«i, s¸ch h­íng dÉn kü thuËt c¸c nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp,... Gãp phÇn thay ®æi nhËn thøc cña hé, sù nhËn thøc ®óng ®¾n cña hé vÒ xu thÕ ph¸t triÓn cña ®Þa ph­¬ng, vÒ môc ®Ých ý nghÜa cña tiÒn ®Òn bï, vÒ c¬ héi vµ nguy c¬ mµ hé ph¶i ®èi mÆt sÏ gióp hé cã ®Þnh h­íng ®óng ®¾n trong viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï. b. LËp kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï trong n«ng hé Do tr×nh ®é cña n«ng hé thÊp, n«ng hé chñ yÕu lµm viÖc theo thãi quen vµ kh«ng cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ hé mét c¸ch râ rµng, kh«ng cã kÕ ho¹ch cô thÓ trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña hé. §©y còng chÝnh lµ vÊn ®Ò nan gi¶i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hé, ®Æc biÖt lµ khi n«ng hé mÊt ®Êt s¶n xuÊt kinh doanh n«ng nghiÖp vµ ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. V× vËy, viÖc cïng hé lËp kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï phôc vô môc ®Ých æn ®Þnh cuéc sèng vµ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp lµ gi¶i ph¸p thiÕt thùc, gi¶i quyÕt tËn gèc cña vÊn ®Ò. ViÖc lËp kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cho n«ng hé cÇn thùc hiÖn theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: Thµnh lËp Tæ t­ vÊn vµ gi¸m s¸t kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé Mét triÕt lý lµ: “Kh«ng thÇy ®è mµy lµm lªn” c©u tôc ng÷ nµy ®óng c¶ trong häc t©p vµ lµm kinh tÕ. BÊt kú doanh nghiÖp nµo thµnh c«ng ®Òu cã nh÷ng chuyªn gia t­ vÊn vÒ tµi chÝnh, t­ vÊn vÒ luËt, t­ vÊn kÕ ho¹ch,…vµ bÊt kú mét vËn ®éng viªn chuyªn nghiÖp nµo còng ®Òu cã huÊn luyÖn viªn. V× vËy, viÖc thµnh lËp Tæ t­ vÊn gi¸m s¸t gióp hé gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò xoay quanh viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hé lµ rÊt cÇn thiÕt. * VÒ c¸ch tæ chøc: Tæ t­ vÊn gi¸m s¸t ®­îc thµnh lËp gåm c¸c chuyªn gia kinh tÕ (chñ yÕu lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é vÒ t­ vÊn lµm kinh tÕ, hiÓu biÕt râ vÒ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, c¸n bé khuyÕn n«ng, nh÷ng ng­êi cã chuyªn m«n vÒ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ,…) kÕt hîp víi nh÷ng ng­êi hiÓu râ vÒ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ ®iÒu kiÖn cña ®Þa ph­¬ng (chÝnh lµ nh÷ng c¸n bé t¹i ®Þa ph­¬ng, nh÷ng n«ng d©n chñ chèt vµ nh÷ng ng­êi lµm kinh tÕ giái t¹i ®Þa ph­¬ng), d­íi sù chØ ®¹o cña tØnh, thµnh phè, huyÖn vÒ ®­êng lèi vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña tØnh huyÖn vµ cô thÓ tõng ®Þa ph­¬ng. Nh­ vËy, trong tæ t­ vÊn gi¸m s¸t cÇn cã ®ñ hai thµnh phÇn ®ã lµ nhãm c¸c chuyªn gia vµ nhãm nh÷ng ng­êi d©n t¹i ®Þa ph­¬ng, lµ nh÷ng ng­êi cã uy tÝn t¹i ®Þa ph­¬ng, ®­îc ng­êi d©n tin nhiÖm, hiÓu t­êng tËn vÒ ®Þa ph­¬ng m×nh. Nhãm chuyªn gia cña tæ t­ vÊn gi¸m s¸t cÇn tèi thiÓu tõ 3 - 5 ng­êi am hiÓu nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau, ®Æc biÖt ph¶i am hiÓu vÒ n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n. Nhãm nh÷ng ng­êi d©n t¹i ®¹i ph­¬ng: mçi th«n hay mçi lµng bÇu ra mét nhãm tèi thiÓu 5 ng­êi, lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é cña ®Þa ph­¬ng, ®ñ søc dÉn d¾t nh©n d©n. Nhãm nµy sÏ phèi hîp víi nhãm chuyªn gia ®Ó ®i s©u, ®i s¸t tõng ®èi t­îng cña ®Þa ph­¬ng ®¶m b¸o tÝnh s¸t thùc vµ hiÖu qu¶, nh»m hç trî ng­êi d©n trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé, ®Çu t­ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp sau mÊt ®Êt * VÒ néi dung ho¹t ®éng: - Nghiªn cøu xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nghiªn cøu c¸c nguån lùc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng, tõ ®ã ®­a ra ®Þnh h­íng trong ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ, dÞch vô phï hîp víi ®Þa ph­¬ng. - Nghiªn cøu vµ c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng hé nh­ ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, lao ®éng vµ tr×nh ®é cña hé, c¨n cø vµo t©m t­ nguyÖn väng trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña hé ®Ó t­ vÊn cho hé ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh nghÒ phï hîp. - Nh÷ng néi dung ho¹t ®éng cô thÓ cña tæ t­ vÊn gi¸m s¸t ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c b­íc tiÕp theo. B­íc 2: H­íng dÉn c¸c hé tù lËp kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï nhËn ®­îc §Ó b¸m s¸t ®­îc nguyÖn väng ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Çu t­ chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cña hé, mçi hé cÇn lËp kÕ ho¹ch nªu râ c¸c kho¶n sÏ chi tiªu vµ ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh tõ quü tiÒn ®Òn bï, ngµnh nghÒ mµ hé muèn tham gia d­íi sù t­ vÊn cña tæ t­ vÊn gi¸m s¸t. §Ó dÔ thùc hiÖn, tæ t­ vÊn gi¸m s¸t cÇn thiÕt kÕ mét mÉu chung vµ h­íng dÉn c¸c hé lËp kÕ ho¹ch theo mÉu ®ã. Cô thÓ gåm mét sè néi dung sau: - Tæng sè tiÒn ®Òn bï hé nhËn ®­îc. C¸c kho¶n mµ hé dù ®Þnh chi tiªu vµ sè tiÒn dù tÝnh cho mçi kho¶n chi ®ã. Ngµnh nghÒ, dÞch vô mµ hé muèn ®Çu t­ vµo, cô thÓ c¸c kho¶n chi cho ngµnh nghÒ, dÞch vô ®ã. §Çu t­ ®ã cña hé dù tÝnh gi¶i quyÕt ®­îc bao nhiªu lao ®éng, nh÷ng lao ®éng tham gia lµ ai, lao ®éng trÎ hay lao ®éng lín tuæi. Dù tÝnh thu nhËp tõ ngµnh nghÒ dÞch vô ®ã lµ bao nhiªu. Sè tiÒn cßn l¹i lµ bao nhiªu,… Lµm nh­ vËy sÏ gióp hé n¨ng ®éng h¬n, n©ng cao tr×nh ®é cña hé vµ gióp hé t×m ra ngµnh nghÒ, dÞch vô phï hîp víi gia ®×nh m×nh. Sau mçi hé tù lËp kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï th× nhiÖm vô cña tæ t­ vÊn gi¸m s¸t lµ giµ so¸t l¹i c¸c kho¶n chi tiªu trong kÕ ho¹ch cña hé, xem xÐt ngµnh nghÒ mµ hé cã ý ®×nh ®Çu t­. Tõ ®ã t­ vÊn vµ gióp hé hoµn thiÖn kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï vµ t­ vÊn c¶ vÒ kü thuËt vµ kü n¨ng qu¶n lý trong kÕ ho¹ch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh cña hé, trùc tiÕp gióp hé th¸o gì nh÷ng b¨n kho¨n, v­íng m¾c trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ cña hé. B­íc 3: KiÓm tra vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña hé, tæ t­ vÊn cÇn theo s¸t ®Ó gióp ®ì hé sö lý c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh, bæ sung hoÆc thay ®æi kÕ ho¹ch cho phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ cña tõng hé. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn vµ sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé cã ®óng kÕ ho¹ch ®Æt ra hay kh«ng ®Ó kÞp thêi cã nh÷ng ®iÒu chØnh. B­íc 4: Tæng kÕt ®¸nh gi¸ ®Þnh kú Tæ t­ vÊn gi¸m s¸t th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c hé, ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ. Tæ chøc ®Þnh kú theo quý, n¨m ®Ó tæng kÕt ®¸nh gi¸ tr­íc nh©n d©n cña ®Þa ph­¬ng vÒ nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®­îc, nh÷ng mÆt cßn tån t¹i trong viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï vµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn kinh tÕ, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cña c¸c hé vµ cña ®Þa ph­¬ng, l¾ng nghe ý kiÕn cña d©n vµ rót kinh nghiÖm. Tuyªn d­¬ng nh÷ng n«ng hé s¶n xuÊt, kinh doanh hiÖu qu¶, trao ®æi kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó c¸c hé kh¸c häc tËp lµm theo. Tæ t­ vÊn gi¸m s¸t cã thÓ duy tr× t¹i ®Þa ph­¬ng tõ 2 - 5 n¨m, ®Õn khi ®¶m bµo r»ng sè tiÒn ®Òn bï cña hé ®Òu sö dông hîp lý vµ ®em l¹i lîi Ých cho hé, gióp hé chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, gi¶i quyÕt c«ng c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp. Kinh phÝ ®Ó duy tr× tæ t­ vÊn gi¸m s¸t: Theo quan ®iÓm cña ®Ò tµi th× nguån kinh phÝ ®Ó duy tr× tæ t­ vÊn gi¸m s¸t mét phÇn ®­îc trÝch ra tõ tiÒn b¸n hoÆc cho c¸c doanh nghiÖp thuª diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp thu håi tõ d©n ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh; mét phÇn ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trªn c¸c diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp thu håi (cã thÓ lµ tù nguyÖn hoÆc b¾t buéc). Vµ mét phÇn n÷a lµ sù hç trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. c. Qu¶n lý viÖc gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï ViÖc gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï sÏ gióp hé thùc hiÖn ®­îc ®óng kÕ ho¹ch ®Æt ra vµ h¹n chÕ viÖc tiªu tiÒn kh«ng ®óng môc ®Ých. V× ng­êi n«ng d©n th­êng cã ý thøc kû luËt kÐm, gÆp vÊn ®Ò ph¸t sinh rÊt dÔ ph¸ kÕ ho¹ch vµ chi tiªu phung phÝ. C¨n cø vµo môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï vµ nh÷ng ph©n tÝch vÒ vÊn ®Ò sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï, dùa trªn c¬ së kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé ®· ®­îc x©y dùng, cÇn x©y dùng mét ph­¬ng ¸n gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï cho n«ng hé mét c¸ch hîp lý, h¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï kh«ng ®óng môc ®Ých cña hé. HiÖn nay, viÖc gi¶i ng©n (chi tr¶ tiÒn ®Òn bï) cho n«ng hé ®­îc thùc hiÖn mét lÇn vµ ®­îc tr¶ toµn bé sè tiÒn t­¬ng øng víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp hé bÞ mÊt, ®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng sè tiÒn chi tiªu kh«ng ®óng môc ®Ých cña hé, nhiÒu hé kh«ng biÕt ph¶i lµm g× víi sè tiÒn nhËn ®­îc. ChÝnh v× vËy, trªn c¬ së kÕ ho¹ch sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé, ®Ò tµi ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n gi¶i ng©n, chi tr¶ tiÒn ®Òn bï cho n«ng hé nh­ sau: Thø nhÊt: Gi¶i ng©n theo thu nhËp thiÕu hôt tõ viÖc mÊt ®Êt cña hé C¨n cø vµo thu nhËp cña hé trªn diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña hé ®Ó gi¶i ng©n kho¶n tiÒn ®Òn bï cña hé, kú h¹n tr¶ cho hé lµ theo vô hoÆc theo n¨m, sè tiÒn tr¶ mçi lÇn ®óng b»ng thu nhËp bÞ thiÕu hôt do diÖn ®Êt n«ng nghiÖp t¹o ra trong mét vô hoÆc mét n¨m. Gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï nh­ vËy nh»m ®¶m b¶o thu nhËp cña hé kh«ng bÞ ¶nh h­ëng do diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp bÞ mÊt. Thêi gian cña qu¸ tr×nh gi¶i ng©n bï ®¾p thu nhËp nµy cã thÓ kÐo dµi tõ 1 ®Õn tèi ®a lµ 3 n¨m. V× trong kho¶ng thêi gian tõ 1 - 3 n¨m c¸c kho¶n ®Çu t­ ®Ó chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp cña hé ®a phÇn ®· cho thu nhËp æn ®Þnh, nh­ viÖc ®Çu t­ cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i chØ cÇn thêi gian tõ 4 th¸ng ®Õn 1 n¨m ®· cho thu nhËp æn ®Þnh. Cßn nÕu hé ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh nghÒ, dÞch vô kh¸c nh­: b¸n hµng t¹p ho¸, hµng ¨n, gß hµn, ®iÖn n­íc, nhµ trä, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, söa ch÷a «t«, xe m¸y, bu«n b¸n c¸c mÆt hµng n«ng s¶n,…th× cã thÓ cho thu nhËp ngay, nh­ng ®Ó ph¸t triÓn vµ cho thu nhËp æn ®Þnh ph¶i mÊt tõ 1 - 3 n¨m. V× nhiÒu ngµnh nghÒ ®ßi hái tay nghÒ cao, t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra æn ®Þnh, ®ßi hái n«ng hé ph¶i thÝch øng dÇn víi ngµnh nghÒ míi vµ thay ®æi phï hîp víi thÞ tr­êng,… Thø hai: Gi¶i ng©n theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña hé CÇn b¸n s¸t vµo kÕ ho¹ch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh do hé vµ tæ t­ vÊn gi¸m s¸t lËp lªn ®Ó gi¶i ng©n, nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña hé. Thø ba: Gi¶i ng©n cho mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt Mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt cÇn linh ho¹t trong viÖc gi¶i ng©n nh­: N«ng h« cã ng­êi ®au èm cÇn mét kho¶n tiÒn lín ®Ó ch¹y ch÷a v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña hé, gi¶i ng©n toµn bé cho nh÷ng hé ®· chuyÓn h¼n sang ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, nh÷ng ng­êi giµ leo ®¬n,… ViÖc qu¶n lý c¸c giai ®o¹n gi¶i ng©n cho c¸c hé ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi tæ t­ vÊn, hoÆc cã thÓ do tæ t­ vÊn gi¸m s¸t trùc tiÕp qu¶n lý ®Ó ®¶m b¶o sù chÆt chÏ trong viÖc qu¶n lý sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé vµ kÞp thêi cung cÊp vèn cho hé ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi gian gi÷ tiÒn ®Òn bï cña hé ®Ó gi¶i ng©n th× sè tiÒn nµy cña hé nªn ®­îc tÝnh theo l·i suÊt hîp lý, cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt mµ hé tù göi ng©n hµng (møc l·i suÊt cÇn ®­îc tÝnh to¸n cô thÓ cho phï hîp víi chi phÝ c¬ héi vµ ®é tho¶ dông cña hé khi nhËn ®­îc toµn bé sè tiÒn ®Òn bï, vµ cÇn ®­îc sù trî gióp tõ c¸c ng©n hµng, nguån ng©n s¸ch nhµ n­íc). Cã nh­ vËy míi nhËn ®­îc sù ñng hé cña ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n, t¹o ra mét phong trµo s«i næi trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé. Ng­êi ng­êi, nhµ nhµ ®Òu ch¨n t×m lèi ®i cho m×nh vµ gia ®×nh ®Ó v­¬n lªn lµm kinh tÕ trong thêi kú míi. 4.7.3 Gi¶i ph¸p cô thÓ cho tõng nhãm hé 4.7.3.1 Gi¶i ph¸p cho nhãm hé mÊt nhiÒu ®Êt n«ng nghiÖp §èi víi nhãm hé nµy, do ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng cßn hoÆc cßn rÊt Ýt nªn khã cã thÓ tiÕp tôc dùa vµo thu nhËp tõ n«ng nghiÖp ®Ó sinh sèng, b¾t buéc hé ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Ngoµi viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p trªn hé cÇn lµm tèt nh÷ng viÖc sau: - §Çu t­ cho nh÷ng lao ®éng trÎ häc nghÒ vµ n©ng cao tr×nh ®é ®Ó vµo lµm viÖc t¹i c¸c KCN, hoÆc sau khi häc xong cã thÓ tù më cë së ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh b»ng sè tiÒn ®Òn bï nhËn ®­îc. - §èi víi c¸c lao ®éng lín tuæi (trªn 35 tuæi) vµ nh÷ng lao ®éng trÎ nh­ng kh«ng cã tr×nh ®é, hé cÇn t×m kiÕm c¸c ngµnh nghÒ phï hîp ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng lao ®éng nµy, nh­: ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trång c©y c¶nh, dÞch vô vËn t¶i, lµm m©y tre ®an, gèm sø, x©y dùng nhµ trä cho c«ng nh©n, ®Çu t­ kinh doanh dÞch vô t¹p ho¸, ¨n uèng,… trªn ®Êt dÞch vô ®­îc cÊp hoÆc nÕu hé cã ®Êt mÆt ®­êng thuËn lîi, lµm gia c«ng giÊy, giÇy dÐp,… - C¸c hé nªn kÕt hîp gãp vèn kinh doanh nÕu lÜnh vùc ®Çu t­ cÇn nhiÒu vèn. VÝ dô t¹i x· Phong Khª, nÕu muèn më x­ëng thñ c«ng nhá ®Ó chÕ biÕn giÊy còng ph¶i mÊt tíi 300 - 500 triÖu ®ång, nÕu mét hé ®Çu t­ sÏ kh«ng ®ñ cÇn kÕt hîp vµ huy ®éng thªm vèn tõ c¸c hé kh¸c. - NÕu hé ch­a t×m ®­îc nghÒ nghiÖp ®Ó chuyÓn ®æi th× nªn göi tiÒn vµo ng©n hµng hoÆc cho ng­êi kh¸c vay ®Ó ®îi c¬ héi. Tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých, ®Õn khi cÇn ®Çu t­ th× sè tiÒn ®Òn bï kh«ng cßn hoÆc cßn kh«ng ®ñ ®Çu t­. Hé cÇn t×m h­íng cho ph¸t triÓn kinh tÕ phï hîp víi nguån lùc cña hé, víi nh÷ng gîi ý trªn nÕu hé lµm tèt sÏ gióp hé sö dông tèt kho¶n tiÒn ®Òn bï cho chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, n©ng cao thu nhËp cho hé sau mÊt ®Êt. 4.7.3.2 Gi¶i ph¸p cho nhãm hé mÊt Ýt ®Êt n«ng nghiÖp NÕu xÐt vÒ lîi thÕ, th× nhãm hé mÊt Ýt ®Êt cã lîi thÕ h¬n rÊt nhiÒu so víi nhãm hé mÊt nhiÒu. V× nhãm hé mÊt nhiÒu ®Êt ph¶i chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp hoµn toµn trong khi ®ang lµ ng­êi n«ng d©n thuÇn tuý chØ quen víi ®ång ruéng, vµ nÕu kh«ng chuyÓn ®æi nhanh th× hé sÏ kh«ng cã nguån thu nhËp nµo. Víi nhãm hé mÊt Ýt ®Êt, hé vÉn cßn t­¬ng ®èi nhiÒu ®Êt n«ng nghiÖp (v× hé chØ mÊt d­íi 50% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn cã) ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt, trong khi hé vÉn cã c¬ héi ®Ó chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp dÇn dÇn b»ng kho¶n tiÒn ®Òn bï nhËn ®­îc. Tõ lîi thÕ nµy, nhãm hé mÊt Ýt cÇn thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p sau: - §Çu t­ ph¸t triÓn trång trät trªn diÖn tÝch cßn l¹i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, t¨ng hÖ sè sö dông ®Êt, vµ tËp trung vµo nh÷ng c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. - §Çu t­ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ch¨n nu«i theo h­íng trang tr¹i. - Víi nh÷ng lao ®éng trÎ cña hé cÇn n¨ng ®éng t×m kiÕm c¬ héi nghÒ nghiÖp, cã thÓ häc nghÒ míi hoÆc vµo lµm viÖc t¹i KCN. Nh­ vËy, víi nh÷ng lao ®éng lín tuæi cña nhãm hé mÊt Ýt ®Êt tËp trung ph¸t triÓn trång trät vµ ch¨n nu«i, nh÷ng lao ®éng trÎ t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh, häc nghÒ míi hoÆc vµo lµm viÖc t¹i KCN. 4.7.3.3 Gi¶i ph¸p hç trî nh÷ng hé ®· sö dông hÕt tiÒn ®Òn bï kh«ng ®óng môc ®Ých Nh÷ng gi¶i ph¸p trªn nh»m gióp nh÷ng ®Þa ph­¬ng, nh÷ng n«ng hé cã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®ang trong quy ho¹ch thu håi ®Êt t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp ®·, ®ang vµ sÏ h×nh thµnh, nh÷ng hé míi nhËn tiÒn ®Òn bï, nh÷ng hé ch­a sö dông hÕt tiÒn ®Òn bï. Cßn nh÷ng hé ®· hÕt ®Êt hoÆc cßn kh«ng ®¸ng kÓ, vµ ®· sö dông hÕt tiÒn ®Òn bï vµo nh÷ng viÖc kh«ng ®óng môc ®Ých cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ nh­ sau: - Hç trî ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng: liªn lÕt víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó cã h­íng ®µo t¹o chuyªn m«n phï hîp víi yªu cÇu cña doanh nghiÖp. - Hç trî vèn b»ng c¸c nguån vèn ­u ®·i gióp hé ph¸t triÓn kinh tÕ hé. - LËp quü hç trî chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp, nh»m môc ®Ých cung cÊp vèn víi l·i suÊt ­u ®·i cho nh÷ng hé mÊt ®Êt. Nguån vèn cña quü ®­îc trÝch mét phÇn tõ tiÒn b¸n l¹i ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp, vµ huy ®éng c¸c doanh nghiÖp ®ãng gãp. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ linh ho¹t huy ®éng tõ nguån tiÒn ®Òn bï gi÷ l¹i ®Ó cÊp theo kÕ ho¹ch sö dông cña nh÷ng hé míi bÞ thu håi ®Êt. - Thµnh lËp tæ chøc ®øng ra ®¹i diÖn cho n«ng hé thùc hiÖn gia c«ng mét phÇn c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - §a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh nghÒ t¹i ®Þa ph­¬ng ®Ó t¹o viÖc lµm t¹i chç cho n«ng hé. - Lµm tèt c«ng t¸c khuyÕn n«ng, n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc cña hé. - Liªn kÕt víi c¸c tæ chøc n­íc ngoµi ®Ó xuÊt khÈu lao ®éng. 5. kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn 1. VÒ thùc tr¹ng sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé - Tr­íc vµ sau khi nhËn tiÒn ®Òn bï ®a sè c¸c hé ®Òu ch­a cã dù tÝnh kÕ ho¹ch hoÆc cã dù tÝnh nh­ng kh«ng râ rµng viÖc sÏ sö dông sè tiÒn ®ã ra sao. Sè hé kh«ng cã dù tÝnh kÕ ho¹ch sö dông trong c¶ hai nhãm hé lµ 27 trong tæng sè 90 hé, chiÕm 30%, Sau khi nh©n ®­îc tiÒn ®Òn bï th× cã tíi 80 trong tæng sè 90 hé cã sù ­u tiªn chi tiªu cho nh÷ng viÖc kh«ng ®óng môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï, chiÕm 88,9% sè hé. - Sè hé sö dông tiÒn ®Òn bï ®óng môc ®Ých kh«ng nhiÒu, chØ cã 13 trong tæng sè 90 hé, chiÕm 14,4%. Trong ®ã nhãm 1 chiÕm 61,54%, nhãm 2 chiÕm 38,45%. Sè hé sö dông tiÒn ®Òn bï kh«ng ®óng môc ®Ých cã tíi 18 hé, chiÕm 20% trong tæng sè hé ®iÒu tra. Khi nhËn ®­îc tiÒn ®Òn bï ®a sè c¸c hé sö dông vµo chi tiªu nhiÒu viÖc kh¸c nhau, cã kho¶n chi ®óng môc ®Ých, cã kho¶n chi kh«ng ®óng môc ®Ých. ChÝnh v× vËy mµ c¸c hé sö dông hçn hîp chiÕm cao, cã 59 trªn tæng sè 90 hé, chiÕm 65,6%. - Trong tæng sè tiÒn ®Òn bï cña c¸c hé nhËn ®­îc cã tíi 54% sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých, chØ cã 46% sè tiÒn ®ã ®­îc c¸c n«ng hé sö dông ®óng môc ®Ých. Nhãm mÊt nhiÒu ®Êt cã tû lÖ sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých ca¬ h¬n nhãm Ýt ®Êt. - Cã sù kh¸c nhau trong c¬ cÊu sö dông tiÒn ®Òn bï cña c¸c x·: t¹i x· cã dÞch vô vµ ngµnh nghÒ ph¸t triÓn sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých cña hé cao h¬n nhiÒu so víi x· n«ng nghiÖp. 2. VÒ t×nh h×nh ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c n«ng hé T¹i vïng dÞch vô ph¸t triÓn th× c¸c hé ®Çu t­ nhiÒu vµo dÞch vô, vïng cã ngµnh nghÒ ph¸t triÓn th× c¸c hé ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, t¹i x· thuÇn n«ng sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých cña hé thÊp vµ gÇn nh­ c¸c hé ch­a cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn theo h­íng nµo, mäi ®Çu t­ cña hé mang tÝnh chÊt nhá lÎ, th¨m dß. - Ph­êng Vâ c­êng, cã dÞch vô ph¸t triÓn, sè tiÒn ®Òn bï b×nh qu©n hé ®Çu t­ cho dÞch vô chiÕm tû lÖ cao, tíi 28,51 triÖu ®ång chiÕm 74,15% sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých cña hé - X· Phong Khª, sè tiÒn ®Çu t­ cho dÞch vô b×nh qu©n hé lµ 17,36 triÖu ®ång chiÕm 11,65% sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých cña hé, sè tiÒn ®Çu t­ cho CN&TTCN lµ 31,82 triÖu ®ång/hé chiÕm 63,19% - X· Nam S¬n cã c¬ cÊu sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých b×nh qu©n hé ®Çu t­ vµo n«ng nghiÖp chiÕm 20,32%, cao h¬n Vâ C­êng (14,95%) vµ Phong Khª (2,34%). 3. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé - Sè tiÒn sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých cña nhãm chñ hé cã tr×nh ®é d­íi cÊp III chiÕm tû lÖ cao nhÊt, tíi 75,73% sè tiÒn ®Òn bï hé nhËn ®­îc t­¬ng ®­¬ng víi 57,7 triÖu ®ång. TiÕp ®Õn lµ nhãm chñ hé cã tr×nh ®é cÊp III, sè tiÒn sö dông kh«ng ®óng môc ®ich chiÕm 51,74% sè tiÒn ®Òn bï, vµ thÊp nhÊt lµ nhãm chñ hé cã tr×nh ®é trªn cÊp III chØ chiÕm 34,14%. - Sè tiÒn sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých cña hé kh¸ lµ thÊp nhÊt, chØ chiÕm 36,6% t­¬ng øng víi 28,6 triÖu ®ång/hé. Sè tiÒn sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých cña hé kh¸ chiÕm ®¸ng kÓ, tíi 46,03% t­¬ng øng víi 35,27 triÖu ®ång/hé, tuy nhiªn vÉn thÊp h¬n nhiÒu so víi hé nghÌo. - T¹i nhãm hé cã chñ hé lµ nam th× sè tiÒn ®Òn bï ®­îc sö dông vµo nhiÒu môc ®Ých. Trong khi ®ã, t¹i nhãm hé cã chñ hé lµ n÷ sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých th©p h¬n nhãm hé cã chñ hé lµ nam, vµ cã tíi 65,5% sè tiÒn sö dông ®óng môc ®Ých lµ göi tiÕt kiÖm hoÆc cho ng­êi th©n vay. 4. VÒ t¸c ®éng cña viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña hé - T¹i x· lµng nghÒ viÖc lµm t¹o ®­îc tõ quü tiÒn ®Òn bï gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng h¬n vµ sè lao ®éng th­êng xuyªn còng cao h¬n nhiÒu so víi x· dÞch vô vµ x· n«ng nghiÖp. - Thu nhËp cña hé sau khi bÞ thu håi ®Êt cã xu h­íng t¨ng nh­ng t¨ng ch©m. C¬ cÊu thu nhËp cña hé còng cã sù thay ®æi râ rÖt, thu nhËp tõ n«ng nghiÖp gi¶m nhanh vµ t¨ng thu nhËp tõ c¸c ngµnh nghÒ dÞch vô kh¸c. 5. VÒ gi¶i ph¸p nh»m gióp n«ng hé sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï Trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tr¹ng sö dông tiÒn ®Òn bï t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c nhãm hé vµ nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi viÖc sö dông tiÒn ®Òn bï cña hé. §Ó tµi ®· ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p míi, gióp n«ng hé sö dông hîp lý tiÒn ®Òn bï vµo æn ®Þnh cuéc sèng, ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp. Cô thÓ: gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng ®Þa ph­¬ng; gi¶i ph¸p gi¶i ng©n tiÒn ®Òn bï theo kÕ ho¹ch kinh doanh cña hé; gi¶i ph¸p cô thÓ cho tõng nhãm hé,... 5.2. KiÕn nghÞ * §èi víi Nhµ N­íc: Nhµ n­íc cÇn xem xÐt t¨ng møc gi¸ ®Òn bï ®Êt n«ng nghiÖp cho n«ng hé, cã chÝnh s¸ch hç trî thiÕt thùc gióp n«ng hé sau mÊt ®Êt nhanh chãng æn ®Þnh cuéc sèng, ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh. * §èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng: Nh¹y bÐn víi xu thÕ ph¸t triÓn t¹i ®Þa ph­¬ng ®Ó nhanh chãng ®­a nh÷ng ngµnh nghÒ, dÞch vô vµo ®Þa ph­¬ng, gióp n«ng hé cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trong con ®­êng sinh kÕ míi. * §èi víi n«ng hé: CÇn nhËn thøc ®óng ®¾n môc ®Ých cña tiÒn ®Òn bï ®Ó cã ®Þnh h­íng sö dông hîp lý, chÞu khã häc hái vµ chñ ®éng t×m ra ngµnh nghÒ, dÞch vô phï hîp víi gia ®×nh. Nhanh chãng æn ®Þnh cuéc sèng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp vµ n©ng cao thu nhËp cho gia ®×nh. tµi liÖu tham kh¶o 1 Ban Tuyªn Gi¸o tØnh B¾c Ninh (2004), C«ng t¸c t­ t­ëng víi sù nghiÖp gi¶i phãng mÆt b»ng phôc vô sù nghiÖp CNH, H§H tØnh B¾c Ninh, Kû yÕu héi th¶o khoa häc - thùc tiÔn th¸ng 8/2004, B¾c Ninh. 2 Bé m«n Kinh tÕ - Khoa Kinh tÕ&PTNT (2003), Bµi gi¶ng m«n häc Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, tr. 50- 51. §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 3 Thu H»ng (2005), Lµng c«ng nh©n gi÷a ruéng H­ng Yªn, 4 NguyÔn ThÞ Minh HiÒn (2004), Bµi gi¶ng lËp vµ ph©n tÝch dù ¸n n«ng nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi 5 Héi N«ng D©n ViÖt Nam (2007), C«ng bè kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ thu håi ®Êt x©y dung khu c«ng nghiÖp, ®« thÞ: H¬n 2,5 triÖu n«ng d©n bÞ ¶nh h­ëng, 6 NguyÔn Ph­¬ng Mai (2005), Thùc tr¹ng vµ biÖn ph¸p gi¶i qu‎yÕt viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp cho c¸c hé n«ng d©n sau khi chuyÓn ®æi ®Êt n«ng nghiÖp sang x©y dùng Khu c«ng nghiÖp tËp trung Tiªn S¬n- B¾c Ninh, B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 7 KiÒu Minh (2005), VÜnh Phóc trë thµnh mét ®iÓn h×nh vÒ thu håi ®Êt thÕ nµo?, 8 Lª Minh (2007), 70% sö dông tiÒn ®Òn bï ®Êt kh«ng hiÖu qu¶, 9 LÖ Thu (2007), Khi ng­êi d©n nh­îng ®Êt cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, 10 T« Dòng TiÕn (2003), Bµi gi¶ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu kinh tÕ, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 11 NguyÔn H÷u TrÝ (2003), Bµi gi¶ng hÖ thèng n«ng nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi. 12 Minh TriÕt (2007), §Òn bï gi¶i to¶: ®Òn ch­a ®ñ bï, 13 UBND Thµnh phè B¾c Ninh (2007), B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2007, B¾c Ninh 14 UBND TØnh B¾c Ninh (2007), §Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng tØnh B¾c Ninh giai ®o¹n 2006 – 2010 vµ ®Õn n¨m 2020, V¨n kiÖn Ch­¬ng tr×nh NghÞ sù 21 TØnh B¾c Ninh. 15 UBND tØnh B¾c Ninh - Ban Qu¶n l‎ý c¸c Khu C«ng nghiÖp tØnh B¾c Ninh (2007), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô 2007 vµ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô n¨m 2008, B¾c Ninh. 16 Vò Ngäc Kú (th¸ng 3/2005), VÊn ®Ò ®Êt ®ai vµ vÊn ®Ò ®Êt s¶n xuÊt cña n«ng d©n, T¹p chÝ Céng s¶n, tr. 43 - 47. ._.