Tiến tới tự do hoá lãi suất và những kiến nghị về định hướng tự do hoá lãi suất ở nước ta hiện nay

lêi më ®Çu L·i suÊt ng©n hµng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ quan träng ¶nh h­ëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. ®Ó ®¶m b¶o cho mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× chóng ta ph¶i cã mét chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lÝ. NÕu x¸c ®Þnh l·i suÊt hîp lÝ sÏ lµ ®ßn bÈy quan träng thóc ®Èy s¶n xuÊt-l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ ng­îc l¹i. Bëi vËy, l·i suÊt ng©n hµng võa lµ c«ng cô qu¶n lÝ vÜ m« cña Nhµ n­íc, võa lµ c«ng cô ®iÒu hµnh vi m« cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. ChÝnh s¸ch l·i suÊt ®­îc ¸p dông nhÊt qu¸n trong mét l·nh thæ vµ ®­îc ng©n hµng nhµ n­íc ®iÒu chØnh chÆt chÏ, mÒm dÎo theo tõng thêi k× cho phï hîp víi nhu cÇu huy ®éng vèn vµ cung øng vèn nh»m thu hót ®­îc nguån vèn nhµn rçi trong d©n chóng, phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®ång thêi ®¶m b¶o ®­îc cho ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc sù cã hiÖu qu¶ lµ mét chÝnh s¸ch hiÖu qu¶. Song nã vÉn cã mét ®é trÔ h¬n so víi thÞ tr­¬ng tµi chÝnh thÕ giíi vËy chinh s¸ch l·i suÊt tù do ho¸ cã ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch hiÖu qu¶ tèi ­u kh«ng? B¶n chÊt cña nã nh­ thÕ nµo. lµm thÕ nµo ®Ó chóng ta cã thÓ cã ®­îc chÝnh s¸ch tù do ho¸ l·i suÊt hîp lý? Tõ khi ®æi míi chuyÓn tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong chÝnh s¸ch l·i suÊt, nã ®· b×nh æn gi¸ c¶, ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, kÝch cÇu, t¨ng tr­ëng thu nhËp quèc d©n. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ®­îc thay ®æi theo tõng thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ, ngµy cµng trë nªn linh ho¹t. §Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¨ng c­êng møc ®é héi nhËp vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc còng nh­ quèc tÕ, ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt theo h­íng tù do ho¸. song x©y dùngvµ thùc thi mét chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÕn tíi tù do ho¸ trªn c¬ së võa ®¶m b¶o ®­îc sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc ®èi víi thÞ tr­êng di theo ®óng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, võa phï hîp víi môc tiªu vµ diÔn biÕn vÜ m«, phï hîp víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ n­íc, vµ thùc tr¹ng thÞ tr­êng tiÒn tÖ trong n­íc ®ang lµ mét bµi to¸n khã ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch.ViÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn, gi¶i ph¸p ®Ó x©y dùng mét chÝnh s¸ch l·i suÊt ®óng ®¾n ë n­íc ta cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cao. Do n­íc ta cã ®Æc ®iÓm riªng kh«ng gièng c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ gi¬i. Nh­ng kh«ng ph¶i v× vËy mµ kinh nghiÖm cña nh÷ng n­íc ®i tr­íc ®· cã chÝnh s¸ch tù do ho¸ l·i suÊt hiÖu qu¶ la kh«ng quý víi chóng ta. Nh÷ng nhµ nghiªn cøu ph¶i tham kh¶o nh­ng tµi liÖu nµy ®Ó ¸p dông vµo n­íc ta mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶. Nh÷ng hiÓu biÕt cña em trong bµi viÕt nµy cßn h¹n chÕ v× vËy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ sai lÇm em rÊt mong c¸c thÇy c« gãp ý cho em, ®Ó em cã thÓ cã kiÕn thøc v÷ng ch¾c h¬n. Em xin ®­îc tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt, nhËn thøc cña m×nh vÒ vÊn ®Ò tiÕn tíi tù do hãa l·i suÊt vµ ®Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ cña b¶n th©n vÒ ®Þnh h­íng tù do ho¸ l·i suÊt ë n­íc ta hiÖn nay. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù nhiÖt t×nh h­íng dÉn, chØ b¶o cña Phã Gi¸o S­t TiÕn SÜ V­¬ng Träng NghÜa ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n th­ viÖn nhµ tr­êng ®· cung cÊp t­ liÖu cho bµi viÕt nµy. Sinh viªn NguyÔn Ngäc §« phÇn I T×m hiÓu chung vÒ l·i suÊt I C¸CKh¸i niÖm VÒ L·I SUÊT TiÒn l·i lµ phÇn tiÒn d«i ra bªn ngoµi sè vèn mµ ng­êi ®i vay tr¶ cho ng­êi cho vay. L·i suÊt lµ tØ lÖ phÇn tr¨m tÝnh theo n¨m (hoÆc th¸ng, ngµy) gi÷a l·i vay vµ sè tiÒn cho vay. Chóng ta cÇn ph©n biÖt l·i suÊt danh nghÜa vµ l·i suÊt thùc tÕ: +L·i suÊt danh nghÜa lµ møc l·i suÊt ®­îc Ên ®Þnh trªn thÞ tr­êng, kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh theo sù thay ®æi cña møc gi¸. +L·i suÊt thùc lµ l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh l¹i cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi dù tÝnh vÒ møc gi¸, do ®ã nã ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n chi phÝ cña viÖc vay tiÒn. Theo Fishes, L·i suÊt danh nghÜa (i) b»ng l·i suÊt thùc (r ) céng víi møc l¹m ph¸t dù tÝnh. C¸c lo¹i l·i suÊt th­êng gÆp lµ: l·i suÊt ®i vay, l·i suÊt cho vay, l·i suÊt ®¬n, l·i suÊt kÐp... II. x¸c ®Þnh l·i suÊt NH¦ THÕ NµO? 1.c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ x¸c ®Þnh l·i suÊt. Bëi v× hÖ thèng ng©n hµng viÖt nam ch­a tù do ho¸ l·i suÊt mµ l·i suÊt ®­îc x¸c ®Þnh bëi hÖ thèng ng©n hµng. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt còng ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®Ó nã thùc sù lµ ®ßn bÈy ®èi víi nÒn kinh tÕ. Nguyªn t¾c 1: nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o r»ng l·i suÊt ph¶i hîp lý thùc sù lµ ®ßn bÈy kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. cung nh­ lµ m«t c«ng cô quan träng ®Ó cho chÝnh phñ ®iÒu tiÕt l­îng tiÒn trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng. TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh sö dông tiÒn tÖ trong l­u th«ng ®Òu do tû lÖ l·i suÊt chi phèi. V× vËy l·i suÊt cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt mét c¸ch tù nhiªn l­îng vèn l­u th«ng tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu, tõ ng­êi cã vèn sang ng­êi cÇn vèn ®Ó ®­a vèn vµo sö dông trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh cã lîi cho nÒn kinh tÕ vµ x· héi. Møc l·i suÊt nhá h¬n møc hîp lÝ sÏ khiÕn ng­êi vay ®¸nh gi¸ thÊp gi¸ trÞ sö dông cña ®ång vèn dÉn ®Õn ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶, l·ng phÝ nguån vèn, g©y thiÖt h¹i cho b¶n th©n ng­êi ®i vay lÉn ng­êi cho vay vµ h¬n n÷a, ¶nh h­ëng ®Õn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Ng­îc l¹i, møc l·i suÊt cao h¬n møc hîp lÝ tøc lµ ®¸nh gi¸ qu¸ cao gi¸ trÞ sö dông cña ®ång vèn th× chØ cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi cho vay, lµm cho vèn trë nªn d­ thõa, ø ®äng, kh«ng ®­îc ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng sinh l·i, lóc ®ã ®ång vèn trë thµnh ” vèn chÕt ” kh«ng cßn t¸c dông g× n÷a. Nguyªn t¾c 2: tû lÖ l·i suÊt ph¶i lín h¬n tû lÖ l¹m ph¸t ®Ó b¶o tån vµ ®¶m b¶o cã mét nguån thu nhËp cho ng­êi göi tiÒn.khi ®em vèn vµo sö dông, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ng­êi sö dông vèn còng nh­ ng­êi cho vay vèn ®Òu hi väng vèn ban ®Çu sÏ t¹o ra mét l­îng tiÒn lín h¬n tøc lµ cã sinh l·i ®ñ ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ vµ ®Ó l¹i mét phÇn lîi nhuËn.L·i suÊt ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c 2 ®Ó ng­êi cho vay vµ ng­êi ®i vay kh«ng bÞ thiÖt thßi dï cho viÖc sö dông vèn cã lóc l·i cã lóc lç. Nguyªn t¾c 3: l·i suÊt ph¶i ®­îc c¨n cø vµo thi tr­êng tiÒn tÖ cÊp 2.Së dÜ l·i suÊt ph¶i ph©n ®Þnh ra v× trªn mçi thÞ tr­êng, c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn møc l·i suÊt lµ kh¸c nhau nh­: chñ thÓ së h÷u vµ sö dông vèn, chi phÝ huy ®éng vèn, møc ®é rñi ro, uy tÝn cña ng­êi vay.v.v...Tuy nhiªn, l·i suÊt trªn thÞ tr­êng cÊp 2 cã thÓ dùa vµo l·i suÊt trªn thÞ tr­êng cÊp mét ®Ó ®Þnh ra møc l·i suÊt phï hîp vµ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng cÊp 1 cã thÓ t¨ng hay gi¶m ®Ó t¸c ®éng vµo l·i suÊt cña thÞ tr­êng cÊp 2. l·i suÊt cña thi tr­êng cÊp hai vµ cÊp 1 cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. thÞ tr­êng cÊp hai chñ yÕu dùa vµo l·i suÊt cña thÞ tr­êng cÊp 1. song th­êng cap h¬n thÞ tr­êng cÊp 1. Nguyªn t¾c 4: l·i suÊt còng ®­îc c¨n cø theo: TØ lÖ l¹m ph¸t < L·i suÊt ®i vay < L·i suÊt cho vay < TØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ L·i suÊt ng¾n h¹n < L·i suÊt trung vµ dµi h¹n. nguyªn t¾c 4 cho thÊy l·i suÊt ph¶i ®¶m b¶o cã lîi cho c¶ ng­êi vay vµ ng­êi ®i vay ®ång thêi cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. TØ lÖ l¹m ph¸t cµng thÊp vµ tØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ cµng cao th× cµng tèt ®èi víi c¶ d©n c­, tæ chøc tÝn dông vµ doanh nghiÖp.Trong bÊt ®¼ng thøc 2, l·i suÊt râ rµng ph¶i cã tÝnh bï ®¾p ®­îc rñi ro, thêi h¹n sö dông vèn cµng dµi, rñi ro cµng cao th× l·i suÊt cµng lín. V× nÕu l·i suÊt ng¾n h¹n lín h¬n l·i suÊt trung vµ dµi h¹n th× nã chØ cã lîi cho nh÷ng ng­êi giµu, l¾m tiÒn göi vµo tæ chøc tµi chÝnh, sèng dùa vµo l·i cao, ng¾n ngµy, lµm mÊt ®i chøc n¨ng c¬ b¶n cña c¸c tæ chøc tÝn dông lµ “ ®i vay ®Ó cho vay” vµ cã h¹i cho nÒn kinh tÕ, x· héi vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Nguyªn t¾c 5: ph¶i ®¶m b¶o sù linh ho¹t cña l·i suÊt trong n­íc víi l·i suÊt cña thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó l·i suÊt thùc sù ph¶n ¸nh ®óng qui luËt cung- cÇu vèn, do ®ã nã ph¶i phô thuéc vµo sù biÕn ®éng cña c¸c luång vèn trªn thÞ tr­êng. NÕu cung vèn ®ang thõa mµ l·i suÊt cø t¨ng lªn th× nh÷ng ng­êi cÇn vèn trªn thÞ tr­êng sÏ kh«ng vay tiÒn n÷a, lµm cho vèn kh«ng ®­îc l­u th«ng, h¹n chÕ sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. l·i suÊt cña mçi quèc gia phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña mçi quèc gia, vµ anh h­ëng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ thÕ giíi. 2.Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh l·i suÊt. 2.1. C¬ së x¸c ®Þnh l·i suÊt l·i suÊt. Mét c¬ së cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh l·i suÊt th× kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh. chñ yÕu lµ dùa vµo th«ng tin trªn thÞ tr­êng. C¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o còng ®· vµ ®ang x©y dùng l·i suÊt theo ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng tin cña thÞ tr­êng, víi kinh nghiÖm vµ sù uyªn th©m trong nghÒ nghiÖp ®Ó ®Þnh l­îng mét l·i suÊt phï hîp.hai yªu tè quan träng cÊu thµnh nªn l·i suÊt lµ tû lÖ lîi nhuËn vµ tØ lÖ tr­ît gi¸, nã còng lµ 2 c¬ së h×nh thµnh nªn møc l·i suÊt. L·i suÊt tÝn dông trong c¬ chÕ thÞ tr­êng bÞ giíi h¹n bëi tØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ (giíi h¹n trªn) vµ tØ lÖ l¹m ph¸t (giíi h¹n d­íi). L·i suÊt chØ cã thÓ vËn ®éng trong giíi h¹n ®ã vµ ph¶i c¨n cø vµo 2 yÕu tè nµy cïng víi quy luËt cung - cÇu vèn ®Ó t¨ng, gi¶m mét c¸ch hîp lÝ. MÆt kh¸c, do nÒn kinh tÕ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo 2 c¬ së trªn nªn l·i suÊt ®­îc ®Æt ra, ngoµi môc ®Ých thu lîi cho mét c¸ nh©n, mét tæ chøc, ph¶i ®¶m b¶o kÝch thÝch nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng. v× vËy khi x¸c ®Þnh mét møc l·i suÊt th× còng ph¶i c¨n cø vµo tû lÑ lîi nhuËn vµ tØ lÖ tr­ît gi¸ Ngoµi ra ta cßn ph¶i ­íc l­îng ®Ó cã thÓ kÝch thÝch sè l­¬ng tiÒn göi. L·i suÊt còng gièng nh­ c¸c lo¹i gi¸ c¶ kh¸c, chØ cÇn thÊp hoÆc cao h¬n mét chót so víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c ®· cã thÓ thu ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n, cho vay nhiÒu h¬n hoÆc ng­îc l¹i. Nh­ vËy, trªn c¬ së mét tØ lÖ kÝch thÝch, lîi nhuËn cña tæ chøc tµi chÝnh cã thÓ bÞ gi¶m ®i nÕu tÝnh trªn gi¸ trÞ tõng giao dÞch song víi sè l­îng giao dÞch t¨ng lªn th× lîi nhuËn vÉn t¨ng mµ tæ chøc tµi chÝnh l¹i t¹o ra ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh l©u dµi cho m×nh. Chóng ta còng ph¶i tÝnh ®Õn chi phÝ b×nh qu©n khi sö dông tÝn dông. vµ x¸c ®Þnh râ møc doanh thu, lîi nhuËn, møc l­¬ng...NÕu tÝnh to¸n tæng chi phÝ tÝn dông b×nh qu©n cao h¬n nhu cÇu thùc tÕ cña thÞ tr­êng sÏ dÉn ®Õn thõa vèn, c¸c tæ chøc tÝn dông muèn cho vay ®­îc ph¶i gi¶m l·i suÊt cho vay . §iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn hai hËu qu¶ lµ gi¶m l·i suÊt tiÒn göi khiÕn kh¸ch hµng chuyÓn sang göi tiÒn ë c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c hoÆc lµ gi¶m lîi nhuËn ®ång thêi gi¶m tiÒn l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn.Nh­ng chØ tiªu l¹i thÊp h¬n nhu cÇu thùc tÕ th× t¸c ®éng cña nã l¹i ng­îc l¹i, ph¶i n©ng c¶ l·i suÊt ®i vay vµ l·i suÊt cho vay lªn. Khi l·i suÊt cho vay t¨ng, c¸c doanh nghiÖp sÏ vay Ýt h¬n cho ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh khiÕn cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng chËm l¹i. V× vËy, x¸c ®Þnh chØ tiªu tæng chi phÝ tÝn dông b×nh qu©n hîp lÝ lµ rÊt cÇn thiÕt khi h×nh thµnh l·i suÊt gióp cho tæ chøc tÝn dông gi÷ ®­îc uy tÝn víi c¸c doanh nghiÖp vay vèn vµ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng göi tiÒn. cuèi cïng lµ kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp cña c¸c chuyªn gia. L·i suÊt lµ mét biÕn sè ®­îc cÊu thµnh tõ rÊt nhiÒu biÕn sè kh¸c nhau mµ trong ®ã chñ yÕu lµ nh÷ng biÕn sè mang tÝnh kh¸ch quan. Do ®ã, muèn x¸c ®Þnh ®­îc l·i suÊt ph¶i n¾m ch¾c ®­îc c¸c yÕu tè cÊu thµnh nã. Sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè nµy rÊt phøc t¹p, do ®ã cÇn ph¶i xem xÐt, ph©n tÝch kÜ l­ìng, ®ßi hái ph¶i do c¸c chuyªn gia ho¹t ®éng l©u n¨m trong nghÒ thùc hiÖn. 2.2. c¸c c«ng thøc c¬ b¶n ®Ó tÝnh l·i suÊt.. a) L·i suÊt ®i vay cña ng©n hµng. L·i suÊt tiÒn göi = < a% tØ suÊt lîi nhuËn + tØ lÖ l¹m ph¸t. b×nh qu©n Trong ®ã: 0 = < a < 100. Víi a = 0 % => L·i suÊt tiÒn göi kh«ng k× h¹n = TØ lÖ tr­ît gi¸. Víi tiÒn göi cã k× h¹n th× k× h¹n cµng dµi, a% cµng lín. b) L·i suÊt cho vay. L·i suÊt cho vay = L·i suÊt + b%TØ suÊt lîi nhuËn +Phô phÝ +hÖ sè nãi chung tiÒn göi b×nh qu©n tÝn dông rñi ro b% phô thuéc vµo thêi h¹n vèn ®­îc sö dông, thêi h¹n cµng dµi b% cµng lín. HÖ sè rñi ro phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­ thêi h¹n sö dông vèn, chñ thÓ vay vèn, môc ®Ých vay vèn, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Çu t­... III. Vai trß cña l·i suÊt 1 L·i suÊt t¸c ®éng tíi sù ph©n bæ c¸c nguån lùc Trong nÒn kinh tÕ th× tÊt c¶ c¸c nguån lùc ®Òu cã gi¸ nhÊt ®Þnh, vµ tÊt c¶ ®Òu cã mét giíi h¹n nµo ®ã chø kh«ng ph¶i v« tËn. c¸c nguån lùc ®Òu khan hiÕm.Mµ nh­ chóng ta ®· biÕt, l·i suÊt lµ mét lo¹i gi¸ c¶, nghÜa lµ l·i suÊt cã vai trß ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm cña x· héi. §Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo mét ngµnh kinh tÕ, mét dù ¸n hay lµ mét tµi s¶n nµo ®ã chóng ta ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ tû suÊt lîi tøc thu ®­îc tõ ngµnh kinh tÕ ®ã, dù ¸n ®ã hay tµi s¶n ®ã so víi chi phÝ ban ®Çu. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i xem xÐt mét ngµnh, mét dù ¸n kinh doanh cã ®em l¹i lîi nhuËn, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh vµ ®ñ ®Ó tr¶ kho¶n tiÒn l·i cña sè tiÒn vay cho chi phÝ ban ®Çu hay kh«ng. Ngµnh nµo, dù ¸n kinh doanh nµo cã tû suÊt lîi tøc lín h¬n l·i suÊt th× nguån lùc sÏ ®­îc ph©n bæ tíi ®ã, vµ ®ã lµ sù ph©n bæ hiÖu qu¶. c¸c doanh nghiÖp cÇn suy nghÜ kÜ tr­íc khi chän nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó ®Çu t­ nh»m thu tû suÊt lîi nhuËn cao. Nh­ vËy lîi suÊt lµ tÝn hiÖu, lµ c¨n cø ®Ó cã sù ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm trong x· héi, l·i suÊt lµ yÕu tè cÇn thiÕt ban ®Çu tr­íc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­. 2. L·i suÊt víi tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. Thu nhËp cña bÊt kú mét ®¬n vÞ kinh tÕ nµo còng chia thµnh hai phÇn ®ã lµ tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. Tû lÖ ph©n chia nµy phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè nh­ thu nhËp, vÊn ®Ò hµng l©u bÒn vµ tÝn dông tiªu dïng, hiÖu qu¶ cña tiÕt kiÖm trong ®ã tiÒn tÖ vµ l·i suÊt cã t¸c dông tÝch cùc tíi c¸c nh©n tè ®ã.Khi l·i suÊt thÊp, chi phÝ tÝn dông tiªu dïng thÊp, ng­êi ta vay nhiÒu h¬n cho viÖc mua s¾m c¸c hµng ho¸, nghÜa lµ tiªu dïng nhiÒu h¬n. Ng­îc l¹i, khi l·i suÊt cao ®em l¹i thu nhËp tõ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh nhiÒu h¬n sÏ khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, do ®ã tiÕt kiÖm t¨ng. v× vËy l·i suÊt ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tû lÖ tiÕt kiÖm vµ tiªu dïng cña ng­êi d©n. 3. L·i suÊt víi ®Çu t­. §Çu t­ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè nh­ thu nhËp, chi phÝ kú väng trong kinh doan. Song l·i suÊt lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Çu t­ v× nã trùc tiÕp ¶nh h­ëng tíi chi phÝ cña ®Çu t­.Khi l·i suÊt ë møc cao chi phÝ ®Çu t­ cao., Ýt kho¶n ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt sÏ mang l¹i thu nhËp nhiÒu h¬n chi phÝ l·i tr¶ cho c¸c kho¶n ®i vay, do vËy chi tiªu cho ®Çu t­ gi¶m , ng­îc l¹i khi l·i suÊt gi¶m c¸c doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho vèn hiÖn vËt nhiÒu h¬n, chi tiªu ®Çu t­ sÏ t¨ng. Ngay c¶ khi mét doanh nghiÖp cã d­ thõa vèn vµ kh«ng muèn vay ®Ó ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt th× chi tiªu ®Çu t­ vÉn bÞ ¶nh h­ëng cña l·i suÊt do doanh nghiÖp cã thÓ mua chøng kho¸n. L·i suÊt cao, chi phÝ c¬ héi cña mét kho¶n ®Çu t­ sÏ cao, chi tiªu ®Çu t­ gi¶m do c¸c doanh nghiÖp mua chøng kho¸n sÏ tèt h¬n vµo ®Çu t­ vèn hiÖn vËt. Khi l·i suÊt chi phÝ c¬ héi cña ®Çu t­ gi¶m, chi tiªu ®Çu t­ sÏ t¨ng lªn v× ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt rÊt cã thÓ ®em l¹i thu nhËp lín h¬n cho doanh nghiÖp so víi mua chøng kho¸n. L·i suÊt lµm viÖc t¨ng, chi phÝ biªn cña viÖc gi÷ hµng dù tr÷ so víi lîi Ých biªn ®· gi¶ ®Þnh tr­íc lµm cho ®Çu t­ vµo hµng dù tr÷ gi¶m.§èi víi ®Çu t­ hµng dù tr÷, chi phÝ cña viÖc göi hµng dù tr÷ lµ kho¶n l·i tr¶ cho kho¶n tiÒn ®¸ng lÏ thu ®­îc do b¸n nh­îng hµng ho¸ nµy ®i hay kho¶n vay ®Ó mua hµng. L·i suÊt lµm viÖc t¨ng, chi phÝ biªn cña viÖc gi÷ hµng dù tr÷ so víi lîi Ých biªn ®· gi¶ ®Þnh tr­íc lµm cho ®Çu t­ vµo hµng dù tr÷ gi¶m.Nh­ vËy l·i suÊt lµ nh©n tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp vµo vèn hiÖn vËt vµ hµng dù tr÷. 4. L·i suÊt víi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. l·i suÊt cã ¶nh h­ëng lín ®Õn xuÊt nhËp khÈu cña mét quèc gia th«ng qua tû gi¸. Tû gi¸ lµ gi¸ c¶ tiÒn tÖ cña n­íc nµy thÓ hiÖn b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n­íc kh¸c. Tû gi¸ do quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi quyÕt ®Þnh vµ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­ gi¸ c¶, thuÕ quan, quota, sù ­a thÝch hµng néi, hµng ngo¹i, n¨ng suÊt lao ®éng.... Ngoµi ra tû gi¸ trong ng¾n h¹n cßn chÞu ¶nh h­ëng cña l·i suÊt: L·i suÊt tiÒn göi néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Sù thay ®æi l·i suÊt tiÒn göi néi tÖ ë ®©y lµ sù thay ®æi trong l·i suÊt danh nghÜa. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do tû lÖ l¹m ph¸t dù tÝnh t¨ng (l·i suÊt thùc kh«ng ®æi) th× tû gi¸ gi¶m. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do l·i suÊt thùc tÕ t¨ng ( tû lÖ l¹m ph¸t kh«ng ®æi) th× gi¸ ®ång tiÒn trong n­íc t¨ng, tû gi¸ t¨ng.Khi l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ t¨ng, ®ång néi tÖ sÏ gi¶m gi¸ (tû gi¸ gi¶m) vµ ng­îc l¹i.Tû gi¸ rÊt quan träng trong ho¹t ®éng XNK. NÕu l·i suÊt t¨ng lµm t¨ng tû gi¸ sÏ lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu gi¶m, nhËp khÈu t¨ng vµ ng­îc l¹i.. 5. L·i suÊt víi l¹m ph¸t. l·i suÊt vµ l¹m ph¸t cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Fisher chØ ra r»ng l·i suÊt t¨ng cao trong thêi kú l¹m ph¸t cao. Nh÷ng n­íc tr¶i qua l¹m ph¸t cao còng chÝnh lµ nh÷ng n­íc cã møc l·i suÊt cao. L¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn, lµ t×nh tr¹ng t¨ng liªn tôc møc gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Do vËy còng cã nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm so¸t l¹m ph¸t, trong ®ã gi¶i ph¸p vÒ l·i suÊt cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Trong thêi kú l¹m ph¸t, t¨ng l·i suÊt sÏ cho phÐp hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ thu hót phÇn lín sè tiÒn cã nhiÒu trong l­u th«ng khiÕn cho ®ång tiÒn trong l­u th«ng gi¶m, c¬ sè tiÒn vµ l­îng tiÒn cung øng gi¶m, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ. Nh­ vËy, l·i suÊt còng gãp phÇn chèng l¹m ph¸t. Tuy nhiªn, viÖc sö dông c«ng cô l·i suÊt trong chèng l¹m ph¸t kh«ng thÓ duy tr× l©u dµi v× l·i suÊt t¨ng sÏ lµm gi¶m ®Çu t­, gi¶m tæng cÇu vµ lµm gi¶m s¶n l­îng. Do vËy l·i suÊt ph¶i ®­îc sö dông kÕt hîp víi c¸c c«ng cô kh¸c th× míi cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t, æn ®Þnh gi¸ c¶, æn ®Þnh ®ång tiÒn. Mét chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp lµ sù cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña nÒn kinh tÕ. PhÇn II Thùc tr¹ng l·i suÊt ViÖt Nam hiÖn nay. I.S¬ l­îc viÖc ®iÒu hµnh, c¶i tiÕn l·i suÊt trong Thêi gian qua. 1.th¸ng 3- 1989 : chóng ta lÊy mèc thêi gian nµy v× ®©y lµ thêi gian cã nh÷ng c¶i c¸ch lín trong hÖ thèng ng©n hµng chuyÓn tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang ng©n hµng hai cÊp. tr­íc th¸ng 3 –1989 lµ thêi kú ®iÒu hµnh theo c¬ chÕ l·i suÊt ©m. §iÒu nµy cã nghÜa lµ: L·i suÊt tiÒn göi thÊp h¬n møc l¹m ph¸t. L·i suÊt cho vay thÊp h¬n l·i suÊt huy ®éng vµ thÊp h¬n møc l¹m ph¸t. HÖ thèng l·i suÊt cã nhiÒu tiªu cùc. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®i víi yªu cÇu rót bít tiÒn l­u th«ng, gi¶i to¶ ¸p lùc cña tiÒn ®èi víi gi¸ c¶ hµng ho¸ bÞ h¹n chÕ nhiÒu. Nhu cÇu vay vèn t¨ng lªn kh«ng thùc chÊt, t¹o lîi nhuËn gi¶ t¹o cho doanh nghiÖp. Ng©n hµng bao cÊp qua l·i suÊt cho kh¸ch hµng, t¹o lç kh«ng ®¸ng cã cho ng©n hµng. Ng©n hµng kh«ng thÓ kinh doanh tiÒn tÖ b×nh th­êng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. b.Tõ th¸ng 3-1989: Do thêi k× nµy cã l¹m ph¸t cao nªn ng©n hµng nhµ n­íc ®· chñ ®éng rót tiÒn vÒ bang viÖc t¨ng l·i suÊt tõ l·i suÊt ©m thµnh l·i suÊt d­¬ng. §Ó thu hót tiÒn thõa trong l­u th«ng vÒ, k×m chÕ l¹m ph¸t, tr¸nh bao cÊp qua l·i suÊt, ng©n hµng nhµ n­íc ®· n©ng l·i suÊt huy ®éng lªn mét l­îng rÊt cao trong mét thêi gian ng¾n (l·i suÊt tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n 109 % / n¨m, l·i suÊt tiÕt kiÖm 3 th¸ng 144 %/ n¨m). Nhê vËy mµ ng©n hµng nhµ n­íc ®· thu hót mét khèi l­îng tiÒn lín trong l­u th«ng, t¨ng nguån vèn tÝn dông, gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t. lµm trïng l¾p lîi Ých cña ng­êi göi vèn vµ ng­êi vay vèn. §­a hÖ thèng ng©n hµng vµo tinh thÕ b¾t buéc ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶ ®Ó tån t¹i.song giai ®o¹n nµy l·i suÊt ch­a ®­îc ®æi míi triÖt ®Ó. vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c, phøc t¹p.nh­ :®èi víi tõng ngµnh kinh tÕ cã møc l·i suÊt riªng. cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vÒ tØ lÖ l·i suÊt cho vay. 2. Tõ 1/ 10/ 93: thêi gian nµy víi sù ra ®êi cña luËt tÝn dông ng©n hµng.ng©n hµng nhµ n­íc võa ¸p dông l·i suÊt trÇn( cho vay) võa ¸p dông l·i suÊt tho¶ thuËn. TrÇn: Cho vay doanh nghiÖp nhµ n­íc 1,8% / th¸ng, kinh tÕ ngoµi quèc doanh 2,1 % / th¸ng. Tho¶ thuËn: Tr­êng hîp ng©n hµng kh«ng huy ®éng ®ñ vèn ®Ó cho vay theo l·i suÊt quy ®Þnh ph¶i ph¸t hµnh k× phiÕu víi l·i suÊt cao h¬n th× ®­îc ¸p dông l·i suÊt tho¶ thuËn: L·i suÊt huy ®éng cã thÓ cao h¬n l·i suÊt tiÕt kiÖm cïng k× h¹n lµ 0,1 %/ th¸ng vµ cho vay cao h¬n møc trÇn 2,1%/ th¸ng. Trªn thùc tÕ, kho¶ng 30-60 % tæng d­ nî lóc bÊy giê lµ tõ c¸c kho¶n cho vay b»ng l·i suÊt tho¶ thuËn mµ phÇn lín lµ cho vay doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ hé n«ng d©n, víi l·i suÊt phæ biÕn lµ 2,3% - 3,5 % th¸ng. Víi c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn, cã thÓ hiÓu lµ ®· tù do ho¸ mét phÇn l·i suÊt, hoÆc ®ã lµ c¬ chÕ cho vay víi l·i suÊt “cøng” ®i ®«i víi mét biªn ®é dao ®éng nhÊt ®Þnh. 3.ChuyÓn tõ l·i suÊt tho¶ thuËn qua trÇn l·i suÊt. a) ViÖc quy ®Þnh trÇn l·i suÊt vµ khèng chÕ møc chªnh lÖch 0, 35% thùc chÊt lµ võa quy ®Þnh trÇn l·i suÊt, võa quy ®Þnh sµn l·i suÊt. V× thÕ tõ 1/ 1/ 96, ng©n hµng nhµ n­íc ®· quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay tèi ®a vµ møc chªnh lÖch 0,35 % thay cho viÖc ®iÒu hµnh theo l·i suÊt cho vay, l·i suÊt tiÒn göi chi tiÕt vµ l·i suÊt tho¶ thuËn quy ®Þnh tr­íc ®ã . Do quy m« vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng kh¸c nhau, nhu cÇu vèn kh¸c nhau, chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c nhau, nªn NHNN ®· quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cã ph©n biÖt nh­ sau: TrÇn l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n. TrÇn l·i suÊt cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n. TrÇn l·i suÊt cho vay trªn ®Þa bµn n«ng th«n. TrÇn l·i suÊt cho vay cña Quü tÝn dông ®èi víi c¸c thµnh viªn. Tõ 21/1/1998 ®Õn nay, Quèc héi kho¸ IX cho phÐp bá møc chªnh lÖch0,35 % / th¸ng, ®ång thêi ®Ó thu hÑp sù c¸ch biÖt gi÷a møc l·i suÊt cho vay cña thµnh thÞ vµ n«ng th«n, NHNN quy ®Þnh c¸c møc l·i suÊt míi, rót tõ 4 trÇn xuèng cßn 3 trÇn l·i suÊt vµ kh«ng quy ®Þnh møc chªnh lÖch 0,35 %/ th¸ng n÷a: TrÇn l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n 1,2 % th¸ng. TrÇn l·i suÊt cho vay trung dµi h¹n 1,25 % th¸ng. TrÇn l·i suÊt quü tÝn dông cho vay thµnh viªn 1,5 % th¸ng. ViÖc qu¶n lÝ l·i suÊt theo trÇn cã ­u ®iÓm sau: Trong ph¹m vi trÇn, c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc tù do Ên ®Þnh c¸c møc l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi cô thÓ, linh ho¹t, phï hîp ®iÒu kiÖn kinh doanh , thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, tù chñ trong kinh doanh, thùc hiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh, tõng b­íc tù do ho¸ l·i suÊt. Phï hîp víi ®Æc diÓm, chi phÝ ho¹t ®éng NH ë c¸c vïng kh¸c nhau 4.biÕn ®éng l·i suÊt trong thêi gian hiÖn nay xu h­íng biÕn ®éng l·i suÊt hiÖn nay ë n­íc ta phô thuéc phÇn lín vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ thÕ giíi. bëi v× hiÖn nay víi xu h­íng toµn cÇu ho¸, më cña c¸c luång tiÒn ®i vµo vµ ®i ra mét quèc gia hÇu nh­ kh«ng cã mét hµng rµo nµo c¶n trë. v× vËy khi l·i suÊt ë n­íc ta nhë h¬n trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th× c¸c luång vèn sÏ chuyÓn ra ngoµi vµ ng­îc l¹i. chÝnh v× thÕ mµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña n­íc ta ph¶i lÊy c¨n cø vao l·i suÊt t­ do cña thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi. ®Ó c¨n cø vµo ®ã mµ ng©n hµng trung ­¬ng cã mét chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý s¸t víi møc l·i suÊt tù do cña thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi. vÝ dô nh­ HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ®ang chÞu ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ thª giíi thÓ hiÖn rÊt râ qua viÖc gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc míi ®©y cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt nam do ¶nh h­ëng cña viÖc c¾t gi¶m l·i suÊt cña côc dù tr÷ liªn bang Mü “Chỉ sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất từ 1,75%/năm xuống 1,25%/năm ít ngày, mới đây Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ra quyết định giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 12 tháng của các tổ chức tín dụng từ 8% xuống 5%, áp dụng chính thức vào kỳ duy trì dự trữ bắt buộc từ tháng 12 năm 2002.” HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ®ang chÞu ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ thª giíi thÓ hiÖn rÊt râ qua viÖc gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc míi ®©y cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt nam do ¶nh h­ëng cña viÖc c¾t gi¶m l·i suÊt cña côc dù tr÷ liªn bang Mü “Chỉ sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất từ 1,75%/năm xuống 1,25%/năm ít ngày, mới đây Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ra quyết định giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 12 tháng của các tổ chức tín dụng từ 8% xuống 5%, áp dụng chính thức vào kỳ duy trì dự trữ bắt buộc từ tháng 12 năm 2002.” qua ®ã ta thÊy l·i suÊt cña hÖ thèng ng©n hµng viÖt nam hiÖn nay phô thuéc phÇn lín vµo l·i suÊt cña thÞ tr­êng tµi chÝnh thÕ giíi. II.C¬ chÕ l·i suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay KÓ tõ khi ®æi míi tõ hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp tíi nay. Ta thÊy c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ®· ngµy cµng trë nªn linh ho¹t h¬n, líi láng tõng b­íc theo h­íng tù do ho¸, b¸m s¸t cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng, quyÒn chñ ®éng Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc më réng, nªn lµm t¨ng kh¶ n¨ng canh tranh nh­ng vÉn kiÓm so¸t ®­îc l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, gãp ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh trong n­íc, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ®ång ViÖt Nam. §Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp quèc tÕ, Ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt, tõng b­íc ¸p dông l·i suÊt c¬ b¶n thay dÇn cho viÖc Ên ®Þnh trÇn l·i suÊt ®i ®«i víi sö dông c«ng cô ®iÒu tiÕt l­u th«ng tiÒn tÖ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. 1. néi dung c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt Ng©n hµng nhµ n­íc ®· ban hµnh luËt ng©n hµng vµo n¨m 1993 trong ®ã x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do ng©n hµng nhµ n­íc c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh.L·i suÊt c¬ b¶n ®­îc h×nh thµnh trªn nguyªn t¾c thÞ tr­êng nh­ng víi b­íc ®i thÝch hîp, thËn träng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, tõng b­íc tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt, quèc tÕ ho¸ ho¹t ®éng tµi chÝnh trong n­íc; ®ång thêi víi c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh vµ n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña c¸c tµi chÝnh tÝn dông; xö lý l·i suÊt VND trong mèi quan hÖ víi l·i suÊt ngo¹i tÖ vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ , qu¶n lý ngo¹i hèi . Cô thÓ lµ: a, §èi víi l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam: Ng©n hµng nhµ n­íc ®· quy ®Þnh viÖc bá trÇn l·i suÊt cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng, chuyÓn sang x¸c ®Þnh vµ c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n vµ tû lÖ % biªn ®é trªn dùa trªn viÖc tham kh¶o l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n th«ng th­êng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng vay cã uy tÝn trong viÖc sö dông vèn vay, tr¶ nî , cã rñi ro thÊp. L·i suÊt cho vay vµ huy ®éng cña tæ chøc tÝn dông g¾n víi l·i suÊt c¬ b¶n. Theo ®ã: L·i suÊt cho vay cña TCTD cao nhÊt = lscb + tû lÖ % . L·i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é ®­îc c«ng bè ®Þnh kú hµng th¸ng, tr­êng hîp cÇn thiÕt, NHNN sÏ c«ng bè ®iÒu chØnh kÞp thêi, t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay lµ: L·i suÊt c¬ b¶n 0,75% th¸ng; Biªn ®é trªn ®èi víi l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n lµ 0,3% th¸ng; Biªn ®é trªn ®èi víi cho vay trung vµ dµi h¹n lµ 0,5% th¸ng. víi møc l·i suÊt nh­ trªn phï hîp víi thÞ tr­êng vµ t©m lý ng­êi d©n b, §èi víi l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ. sö dông c¬ chÕ l·i suÊt linh ho¹t ®èi víi ngo¹i tÖ, cô thÓ lµ l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n (tõ 1 n¨m trë xuèng) kh«ng v­ît qu¸ møc SIBOR (l·i suÊt thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng Singapore) kú h¹n 3 th¸ng +1%n¨m; l·i suÊt cho vay trung dµi h¹n (tõ 1 n¨m trë lªn) kh«ng v­ît qu¸ møc SIBOR kú h¹n 6 th¸ng + 2,5% n¨m Cho vay b»ng c¸c lo¹i ngo¹i tÖ kh¸c: do chiÕm tû lÖ nhá trong ho¹t ®éng tiÒn göi vµ tÝn dông trªn thÞ tr­êng, nªn cho phÐp c¸c NHTM tù xem xÐt quyÕt ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi, l·i suÊt cho vay cña c¸c lo¹i ngo¹i tÖ nµy trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn tÝn dông cña tõng ngo¹i tÖ trong n­íc. C¸c ng©n hµng cung cÊp th«ng tin tham kh¶o cho ng©n hµng nhµ n­íc vÒ l·i suÊt bao gåm: Ng©n hµng ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam; Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam; Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam; Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ¸ Ch©u; Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn Qu©n ®éi; Ng©n hangg ANZ; Ng©n hµng HSBC vµ ng©n hµng VID PUBLIC. III. môc tiªu cña l·i suÊt viªt nam. Víi c¬ chÕ më cña héi nhËp hiªn nay, c¬ chÕ l·i suÊt míi kh«ng lµm t¨ng mÆt b»ng l·i suÊt thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông huy ®éng vèn ë trong vµ ngoµi n­íc ë møc cao ®Ó ®¶m b¶o vèn cho t¨ng tr­ëng tÝn dông cã chÊt l­îng, ®¸p øng yªu cÇu cña chñ tr­¬ng kÝch cÇu, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ®ång ViÖt Nam.T¹o ®iÒu kiÖn cho tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng göi, vay vèn cã thÓ tho¶ thuËn ®Ó lùa chän l·i suÊt cè ®Þnh hoÆc l·i suÊt cã ®iÒu chØnh linh ho¹t, cã lîi cho c¸c bªn, khuyÕn khÝch tæ chøc tÝn dông më réng huy ®éng vµ cho vay vèn trung vµ dµi h¹n. MÆc dï l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ tuy ®· tiÕp cËn dÇn víi th«ng lÖ quèc tÕ nh­ng sÏ thÊp h¬n mÆt b»ng thÞ tr­êng quèc tÕ, phï hîp víi cung- cÇu vèn ngo¹i tÖ thÞ tr­êng trong n­íc hiÖn nay,cã lîi cho c¶ doanh nghiÖp vµ ng©n hµng th­¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn ng©n hµng th­¬ng m¹i më réng cho vay vèn ngo¹i tÖ, h¹n chÕ viÖc göi vèn ngo¹i tÖ ë n­íc ngoµi. song so víi l·i suÊt thÕ giíi th× chóng ta vÉn cã hiªn t­îng trÔ h¬n so víi sù thay ®æi cña l·i suÊt thÕ giíi.LuËt ng©n hµng ®· t¹o khu«n khæ linh ho¹t cho c¸c tæ chøc tÝn dông ¸p dông l·i suÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng vïng vµ møc ®é rñi ro theo thêi h¹n cho vay vµ tõng kh¸ch hµng, nh­ng ng©n hµng nhµ n­íc vÉn kiÓm so¸t ®­îc l·i suÊt ®Ó tr¸nh viÖc c¸c tæ chøc tÝn dông t¨ng l·i suÊt cho vay qu¸ møc, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña nÒn kinh tÕ. Thóc ®Èy vèn tÝn dông linh ho¹t gi÷a c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n phï hîp víi sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu cña thÞ tr­êng tµi chÝnh n­íc ta hiÖn nay.Lµm cho mèi quan hÖ gi÷a l·i suÊt VND - tû gi¸ - l·i suÊt ngo¹i tÖ linh ho¹t h¬n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n cung cÇu vÒ vèn, ngo¹i tÖ; t¹o c¬ së cho Ng©n hµng nhµ n­íc khi cÇn thiÕt cã thÓ can thiÖp ®Ó æn ®Þnh thÞ tr­êng. PhÇn III Tù do hãa l·i suÊt Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam HiÖn nay I.Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tù do hãa l·i suÊt 1.Nh÷ng bÊt lîi cña c¬ chÕ kiÓm so¸t l·i suÊt trùc tiÕp C¬ chÕ kiÓm so¸t l·i suÊt trùc tiÕp th× nhµ n­íc qu¶n lý trùc tiÕp l·i suÊt b»ng c¸ch c«ng bè tÊt c¶ c¸c lo¹i l·i suÊt (C¬ chÕ Ên ®Þnh l·i suÊt). C¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i tu©n theo mét c¸ch tuyÖt ®èi. Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng c¬ chÕ kiÓm so¸t trùc tiÕp l·i suÊt cã nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh nh­: dÔ thùc hiÖn, phï hîp víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, víi thÞ tr­êng tµi chÝnh s¬ khai vµ møc ®é c¹nh tranh kÐm, ch­a cã c«ng cô kiÓm so¸t tiÒn tÖ gi¸n tiÕp vµ h¹n chÕ trong n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh. Tuy nhiªn, nã còng g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng. MÆc dï ch­a cã ®Þnh l­îng râ rµng cho thÊy kiÓm so¸t trùc tiÕp l·i suÊt nh­ hiÖn nay ®ang c¶n trë ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ng cã dÊu hiÖu vµ lý do ®Ó tin r»ng viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt tá ra kÐm hiÖu qña trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ph©n bæ nguån tÝn dông, vµ sù kh«ng hiÖu qu¶ do dÔ bÞ c¸c tæ chøc tÝn dông lÈn tr¸nh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp dÉn ®Õn lµm gi¶m chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n hµng do sù thiÕu l._.