Kỹ thuật Vệ sinh chi phớ thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 1
1
Kỹ thuật vệ sinh chi phí thấp
I 
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh
Viện Khoa học và Kỹ thuật Môi tr−ờng, ĐHXD
Tel. 04-3628 45 09, Fax 04-3869 3714, MP. 091320.9689, Email. vietanhctn@gmail.com; www.vietdesa.net
tr−ờng Đại học Xây dựng
2
Nội dung
1. CN&VSMT đô thị và nông thôn Việt Nam –
tổng quan
2. Cấp n−ớc – vệ sinh và sức khỏe cộng đồng
3. Ph−ơng thức tiếp cận vệ sinh phân tán, chi 
phí thấp và bền vữn
                
              
                                            
                                
            
 
            
                
9 trang | 
Chia sẻ: huongnhu95 | Lượt xem: 685 | Lượt tải: 0
              
            Tóm tắt tài liệu Giáo trình Kĩ thuật vệ sinh chi phí thấp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
g
3
1. CÊp n−íc vµ vÖ sinh m«i tr−êng 
®« thÞ vµ n«ng th«n ViÖt Nam
4
CÊp n−íc ®« thÞ ViÖt Nam
 Sè ®« thÞ vµ d©n sè ë ViÖt nam ®· t¨ng nhanh trong c¸c 
n¨m gÇn ®©y. 
 2008: 28% d©n sè ë c¸c ®« thÞ. 
 >760 ®« thÞ trªn toµn quèc.
 2010: 30% d©n sè ë c¸c ®« thÞ; 2020: 45% (trªn tæng sè 
103 triÖu d©n) 
 ~500 NMN tËp trung, tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ ~5 triÖu 
m3/ng®, c«ng suÊt khai th¸c: 3,7 triÖu m3/ng®.
• §« thÞ lín: HN, TP HCM, HP, HuÕ, ViÖt Tr×, ... ®¹t c«ng 
suÊt 90 – 105 %.
• HÇu hÕt c¸c TP lín vµ võa ®· cã DA cÊp n−íc.
 ~250/700 ®« thÞ nhá ®· cã HTCN tËp trung, quy m« 500 -
3000 m3/ng®. 
 NhiÒu h×nh thøc qu¶n lý kh¸c nhau.
5
 67.5 ®« thÞ cã n−íc cÊp tËp trung (2008)
 64% d©n sè ®« thÞ ®−îc cÊp n−íc (2008)
 B×nh qu©n l−îng n−íc sö dông cho sinh ho¹t: 96 l/ng.ng® 
• §« thÞ nhá: 80 - 100 l/ng.ng®.
• §« thÞ lín: 80%, 100 - 150 l/ng.ng®.
 B×nh qu©n l−îng n−íc s¶n xuÊt: 214 l/ng.ng®) (kÓ c¶ SH, 
HCSN, DV, SXCN)
 ThÊt tho¸t, thÊt thu: 
• B×nh qu©n: 2003: 35%, 2007: 33%. Cã n¬i 42% (2008).
• ThÊp nhÊt: 14 - 20% (HuÕ, Vòng Tµu, §µ L¹t, H¶i 
Phßng, B×nh D−¬ng, Qu¶ng Ng·i...).
 ChÊt l−îng n−íc sau xö lý ë nhiÒu n¬i ch−a ®¹t tiªu chuÈn 
vÖ sinh.
6
 HTTN cò, l¹c hËu.
 Trung binh:
• 0.1 - 0.2 m cèng/®Çu ng−êi ë ®« thÞ lín,
• 0.04 - 0.06 m/ng−êi ë ®« thÞ nhá.
 Bé X©y dùng phÊn ®Êu 2020: > 1 m cèng/®Çu ng−êi.
 2007: Kho¶ng >92% d©n ®« thÞ tiÕp cËn víi nhµ vÖ sinh.
 Sè hé ®Êu nèi víi HTTN TP: 40 - 70%.
 ChØ 6% n−íc th¶i ®« thÞ ®−îc xö lý.
 ChØ 1/3 trong sè h¬n 180 KCN cã Tr¹m XLNT ho¹t ®éng.
 ~ 90% xÝ nghiÖp cò kh«ng cã HT XLNT.
VÖ sinh ®« thÞ ViÖt Nam
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 2
7 8
9
ChÊt th¶i r¾n ®« thÞ
 >20,000 m3/ngµy
 Tû lÖ thu gom:
1994: 45 - 50%
1995: 50 - 55%
1996: 55 - 60%
Nay: >70%
 Xö lý rÊt h¹n chÕ 
B·i ch«n lÊp, ñ ph©n, 
(®èt, SX vËt liÖu XD, ...)
10
Môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt nam 
vÒ cÊp n−íc vµ vÖ sinh ®« thÞ
 §Þnh h−íng ChiÕn l−îc 
cÊp n−íc ®« thÞ ®Õn 
2020 (1998): 100% d©n 
sè ®« thÞ ®−îc cÊp n−íc 
120 – 150 l/ng.ng®
 VDGs: 2005: 80% d©n 
sè ®« thÞ ®−îc sö dung 
n−íc s¹ch, hîp vÖ sinh
 ChiÕn l−îc BVMT quèc 
gia ®Õn 2010: 95% d©n 
®« thÞ ®−îc cÊp n−íc 
s¹ch
 §Þnh h−íng ph¸t triÓn tho¸t 
n−íc ®« thÞ (1999): §Õn 
2020: tÊt c¶ c¸c ®« thÞ cã 
HTTN vµ XLNT ®¹t yªu cÇu
 VDGs: 2010: TÊt c¶ n−íc 
th¶i ®« thÞ ®−îc xö lý (?)
 ChiÕn l−îc BVMT quèc gia 
®Õn 2010: 40% n−íc th¶i 
®« thÞ vµ 60% chÊt th¶i 
nguy h¹i CN, bÖnh viÖn 
®−îc xö lý
RÊt khã kh¨n ®Ó thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu !
11
•DATN giai đoạn 1: 180 triệu USD
•DATN giai đoạn 2: 370 triệu USD
•Chi phí VH&BD MLTN: 100 tỷ đồng/năm
•Phí thoát nước thu được: 1/4
•Vận hành trạm bơm Yên Sở: max 120 triệu đồng/ngđ
•Riêng 2 Trạm XLNT KL+TB (6000 m3/ngđ): 
XD: 10 triệu USD (150 tỷ đồng)
VH: 4 tỷ đồng/năm
Thành phố Hà Nội
12
 VÊn ®Ò VÖ sinh ®« thÞ sÏ cßn lµ träng t©m ph¸t triÓn cña 
ngµnh trong vßng Ýt nhÊt 15 - 20 n¨m tíi
 Cho ®Õn nay, vèn vay ®· chiÕm tû lÖ tíi 30% so víi tæng 
GDP cña quèc gia.
 Nhµ n−íc míi chØ ®¸p øng kho¶ng 1/10 yªu cÇu kinh phÝ 
cho cÊp n−íc vµ vÖ sinh, vµ míi tËp trung ®−îc sù −u tiªn 
cho c¸c ®« thÞ lín. 
 DÞch vô cÊp n−íc, vµ nhÊt lµ vÖ sinh, cßn hÇu nh− bá ngá 
®èi víi c¸c vïng thu nhËp thÊp: c¸c ®« thÞ nhá, thÞ trÊn, 
thÞ tø, vïng ven ®«, c¸c khu vùc n«ng th«n...
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 3
13
 HTTN tËp trung vµ c¸c c«ng nghÖ ––truyÒn thèng–– vÉn 
cßn lµ gi¶i ph¸p th−êng ®−îc nghÜ ®Õn tr−íc tiªn
 Lý do: 
– Cho r»ng c¸c n−íc ®· lµm th× cã thÓ copy.
– Muèn cã ®−îc dù ¸n lín, ––hiÖn ®¹i––
– Th«ng tin vÒ nh÷ng sai lÇm tõ c¸c n−íc còng cßn h¹n 
chÕ.
– Cßn rÊt thiÕu th«ng tin vÒ c¸c ph−¬ng thøc hiÖu qu¶ 
kh¸c.
14
 Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ph¶i ®−îc lùa chän dùa trªn ®iÒu 
kiÖn cô thÓ: ®Æc tÝnh nguån th¶i, nguån tiÕp nhËn, ®iÒu 
kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, v¨n ho¸ - x· héi, nhu cÇu vµ tËp 
qu¸n t¸i sö dông n−íc th¶i t¹i ®Þa ph−¬ng, kh«ng thÓ copy 
c«ng nghÖ tõ n−íc nµy sang n−íc kia, tõ ®« thÞ lín cho thÞ 
trÊn, thÞ tø, ven ®«, ...
15
T×nh h×nh cÊp n−íc vµ vÖ sinh 
n«ng th«n ViÖt Nam
 TÝnh ®Õn cuèi 2007: 1.800 hÖ thèng cÊp n−íc tËp trung vµ 
260.000 hÖ thèng cÊp n−íc quy m« nhá lÎ ë vïng n«ng 
th«n trªn c¶ n−íc.
– 1.000 hÖ thèng kh«ng ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng kÐm 
(NCERWASS, 2007). 
 L−îng n−íc sö dông b×nh qu©n 60 l/ng−êi.ngµy.
 C¸c m« h×nh tµi chÝnh: 
 C¸c m« h×nh qu¶n lý: 
– UBND huyÖn, UBND x·, HTX, Trung t©m NSVSMTNT 
tØnh, céng ®ång ng−êi sö dông, t− nh©n, ....
16
Môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt nam 
vÒ cÊp n−íc vµ vÖ sinh n«ng th«n
 ChiÕn l−îc cÊp n−íc vµ vÖ sinh 
n«ng th«n ®Õn 2020 (2000): 
– 2005: 80% d©n NT ®−îc dïng 
n−íc s¹ch.
– 2010: 85%, 60 l/ng.ng®.
– 2020: 100%, 60 l/ng.ng®.
 VDG: 
– 2005: 60% d©n NT®−îc sd 
n−íc s¹ch, hîp vÖ sinh
– 2010: 85%.
 ChiÕn l−îc BVMT quèc gia ®Õn 
2010: 85% d©n n«ng th«n cã 
n−íc s¹ch
 ChiÕn l−îc cÊp n−íc vµ vÖ 
sinh n«ng th«n ®Õn 2020: 
– 2005: 50% d©n NT cã 
hè xÝ hîp VS.
– 2010: 70%.
– 2020: 100%.
 Kh«ng cã trong môc tiªu 
VDG
17(UNICEF – MOH national survey 2007)
* NC của UNICEF – Bộ Y tế, 2007: 75% hộ gia đình nông 
thôn có các loại công trình vệ sinh khác nhau, hợp và chưa 
hợp vệ sinh !
Figure 2.1. Percentage of HHs having latrine, by ecological regions 
49.6
55.4
64.2
76.1 80.9 81
88.8
96.7
0
20
40
60
80
100
Mekong
river delta
Central
highlands
South
central
coast
North east South East North
central
coast
North west Red river
delta
%
Tỷ lệ số hộ nông thôn có nhà vệ sinh theo các vùng
18
Hố xí hợp vệ sinh
 .
 .
 .
 (.)
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 4
19(UNICEF – MOH national survey 2007)
Comparison with the prevalence rates of hygienic latrines 
reported in other data sources, in terms of hygienic latrines, 
attaining std. on construction, and attaining std. on construction, 
operation and maintenance 
33.0
22.5
18.0
25.0
50.850.0
0
20
40
60
80
Natl. targeted pro.
(2004)
Survey on living
std. (2004)
Natl. health survey
(2002)
Sanitary latrines Attain std. on
construction
Attain std. on C, O
and M
%
Tỷ lệ nhà tiêu đáp ứng tiêu chí hợp vệ sinh 
về mặt xây dựng, vận hành, bảo dưỡng 
theo các nguồn số liệu khác nhau
20
ThiÖt h¹i kinh tÕ do vÖ sinh kÐm 
ë ViÖt Nam
H»ng n¨m: 
US$ 780 triÖu
Trªn ®Çu ng−êi: 
US$ 9.38 
1.3% GDP
0
50
100
150
200
250
300
350
Health Water Environment Other welfare Tourism
E
c
o
n
o
m
ic
 lo
s
s
 (
U
S
$
 m
ill
io
n
) 
Source: Evaluation of the Economic Impacts of Sanitation in Vietnam (WSP, 2007)
Lợi ích / Chi phí
21 22
(WB)
NSNN Vay, tài trợ
quốc tế
Cộng ñồng
Khác
N. ngoài
NS tỉnh
NS quốc gia
Đầu tư cho CN&VS đô thị, Triệu US$
Đầu tư cho CNVS nông thôn 2003, Tỷ VND17%
83%
39%
9%
24%
13%
15%
23
Nhu cÇu tµi chÝnh cho tho¸t n−íc vµ xö lý 
n−íc th¶i ë ViÖt nam (®« thÞ + n«ng th«n), 
tuú theo lo¹i c«ng nghÖ ¸p dông
 2010: 2,9 ... 10,7 tû USD
 2020: 4,3 ... 16,2 tû USD
24
2. Cấp nước – vệ sinh và sức khỏe 
cộng đồng
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 5
25
C¸c lo¹i bªnh liªn quan ®Õn n−íc
a) BÖnh do thµnh phÇn ho¸ häc cña n−íc g©y ra
b) BÖnh do c¸c vi sinh vËt trong n−íc g©y ra
26
Virus Rota g©y bÖnh tiªu ch¶y
Vi khuÈnT¶ Vibrio cholerae 
§éng vËt nguyªn sinh Entamoeba 
histolytica g©y bÖnh lþ amÝp
Giun ®òa AscarisS¸n thÞt bß vµ s¸n thÞt lîn
Taenia saginata & T. solium
Vi khuÈn Leptospira interrogans g©y bÖnh Weil
27
Ca ́c chỉ thị sinh ho ̣c
Đếm trên đĩa (HPC)
Tổng cô-li-form
Cô-li-form chịu nhiệt
(coliforms phân)
E. coli
E. Coli chỉ thị 
Deere 2004 28
 Giun ®òa Ascaris : 60 triÖu
 Giun tãc Trichuris: 40 triÖu
 Giun mãc (hook worm): 20 triÖu
(nguån: ViÖn SR-KST TW)
7 – 8 ng−êi/10 ng−êi !
ViÖt Nam
29
S¸n phæ biÕn ë c¸c tØnh miÒn trung vµ miÒn b¾c:
~0.2 ... 7.2%!
 S¸n l¸ gan nhá
 S¸n l¸ gan lín
 S¸n l¸ phæi
 S¸n d©y, Êu trïng s¸n lîn
 ...
ViÖt Nam
30
Quản lý chất thải và kiểm soát ô nhiễm
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 6
31
Kh¶ n¨ng tiªu diÖt mÇm bÖnh trong n−íc vµ ph©n 
phô thuéc vµo thêi gian vµ nhiÖt ®é
Quan träng!
(Feachem et al. 1983)
NhiÖt ®é cµng thÊp, 
thêi gian ñ cÇn thiÕt 
cµng l©u míi ®ñ diÖt 
khuÈn!
32
ChÊt ñ ph¶i kh« võa ph¶i (kh«ng qu¸ kh«), v×:
C¸c VSV hiÕu khÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n hñy
NÕu qu¸ Èm
Oxy kh«ng tiÕp xóc ®−îc víi chÊt ñ
§iÒu kiÖn tèi −u:
®é Èm 50 - 60 %
Tû lÖ C:N b»ng 25-30:1, 
(C:N cña ph©n th−êng ~ 10:1)
pH 6 - 8
T > 45oC
§iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ñ compost:
do vËy:
t¸ch n−íc 
tiÓu lµ tèt 
nhÊt
33
AS MÆt trêi
Quang hîp
DO cao
pH ≥9.4 ¤xy quang ho¸ NhiÖt ®é
HÊp phô, L¾ng, 
§ãi, BÞ ¨n
VK 
mÇm bÖnh 
bÞ tiªu diÖt
C¸c qu¸ tr×nh trong bãng tèi
C¸c 
qu¸ tr×nh 
trong 
¸nh s¸ng
T¶i h÷u c¬
C¸c qu¸ 
tr×nh lo¹i bá 
mÇm bÖnh 
trong ¸ nh 
s¸ng vµ 
bãng tèi 
34
3. Phương thức tiếp cận
vệ sinh phân tán, chi phí thấp và
bền vững
35
Qu¶n lý chÊt th¶i 
r¾n vµ láng
Søc kháe 
céng ®ång
NhËn thøc, Thãi quen, 
Hµnh vi vÖ sinh
CÊp ®ñ 
n−íc s¹ch
& M«i tr−êng
Phương thức tiếp cận
CÊp n−íc
QL ph©n 
vµ n−íc th¶iQu¶n lý CTR
Tho¸t n−íc m−a
36
C¸c tiªu chÝ ®Ó lùa chän hÖ thèng 
vÖ sinh bÒn v÷ng
X· héi
Tµi chÝnh
Qu¶n lý
Kü thuËt
M«i tr−êng
HÖ thèng
vÖ sinh bÒn v÷ng
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 7
37
XD hÖ thèng VS phï hîp vµ bÒn v÷ng: 
ph¶i b¾t ®Çu tõ hé gia ®×nh !
HTTN trong nhµ
MTTN khu vùc
Tr¹m XLNT
X¶ ra nguån/
t¸i sö dông
38
Mét sè tr¹m XLNT ®· x©y dùng nh−ng kh«ng ho¹t ®éng 
do c«ng nghÖ kh«ng phï hîp, do c¸c lý do kh¸c...
39
n−íc th¶i tõ hé gia ®×nh
MLTN tù ch¶y:
Chung; Riªng
MLTN víi bÓ 
tù ho¹i + b¬m
MLTN 
gi¶n l−îc
MLTN ¸p lùc sau 
m¸y nghiÒn r¸c
MLTN 
ch©n kh«ng
Xö lý s¬ bé (t¹i chç hay theo côm):
- BÓ tù ho¹i; - BÓ läc kþ khÝ;
- BÓ Biogas; - BÓ BASTAF
Xö lý bËc hai (t¹i chç, theo côm hay tËp trung):
Mµng sinh häc dÝnh b¸m: Bïn ho¹t tÝnh l¬ löng:
- §Üa läc sinh häc - Kªnh oxy ho¸ tuÇn hoµn
- Läc sinh häc nhá giät - Aeroten
- B·i läc trång c©y - Aeroten ho¹t ®éng theo mÎ SBR
- Hå sinh häc
- BÓ läc c¸t (cã vµ kh«ng tuÇn hoµn n−íc) 
KÕt hîp mµng sinh häc dÝnh b¸m vµ bïn ho¹t tÝnh l¬ löng
Khö trïng: Clo; UV; 
Ozon; Hå sinh häc; ..
Xö lý bËc ba:
Xö lý Nit¬: Xö lý Ph«tpho:
- Khö Nit¬ sinh häc - Keo tô – l¾ng
- Kho¸ng ho¸
- HÊp phô 
X¶ vµo trong ®Êt: 
B·i läc ngÇm; GiÕng thÊm 
X¶ ra mÆt ®Êt: C¸nh ®ång 
t−íi; Ch¶y trµn
T¸i sö dông: Trång trät; Nu«i 
c¸; (Déi toilet, Lµm m¸t) 
X¶ ra nguån 
n−íc mÆt
VÖ sinh kh« VÖ sinh −ít
N−íc N©u N−íc Vµng N−íc X¸m N−íc §en
VÖ sinh sinh th¸i: 
Hè xÝ kh« t¸ch n−íc tiÓu; Hè xÝ VIP
(T¸i sö dông n−íc tiÓu vµ ph©n) 
I
II, 
III
40
Chi phí trên từng hộ gia đình
Không có 
nhà vệ sinh
Xí thùng
Xí thùng cải tiến – riêng hoặc chung
Xí khô
Xí dội nước
Bể tự hoại + thấm
XL bậc 2
Lợi ích
T.gian
S.khỏe
Vô hình
Nước
$
$$ $$
$$
$$
$$
$$
Xí khô 2 ngăn
Tái sử dụng
Hố xí công cộng, hố xí không hợp VS
XL bậc 3
Tái sử dụng
Tái sử dụng
Tái sử dụngTái sử dụng
Bể tự hoại
Chi phí trên mỗi hộ gia đình
41
Lî
i Ý
ch
 c
ña
 t¸
I s
ö 
dô
ng
 n
−í
c 
th
¶i
Lî
i Ý
ch
 c
ña
 B
V 
sø
c 
kh
oÎ
vµ
 B
VM
T
T−íi rõng
T−íi c©y l−¬ng 
thùc h¹n chÕ
T−íi c©y l−¬ng thùc 
kh«ng h¹n chÕ
Bæ cËp 
n−íc ngÇm
T¸i sö dông 
trong s.ho¹t
CÊp n−íc 
sinh ho¹t 
Møc ®é XLNT vµ chi phÝ
Søc khoÎ
Hµm l−îng Oxy 
hoµ tan DO
KiÓm so¸t phó d−ìng
‘’X’’
‘’Y’’
A
B
C
D
O
BiÓu ®å so s¸nh Chi phÝ – Lîi Ých cña xö lý vµ t¸i sö dông l¹i n−íc th¶i
42
Quản lý 
cấp trên
Hỗ trợ từ 
bên ngoài
Cơ chế 
tài chính
Chương 
trình IEC
Năng lực 
quản lý
Công nghệ
phù hợp Quản lý 
ñịa phương
Các hợp phần cần thiết để đảm bảo VSMT bền vững 
ở cộng đồng
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 8
43
Ph−¬ng thøc QLNT tËp trung truyÒn thèng
Tµi chÝnh kh«ng cho phÐp
Chi phÝ XD MLTN lín, rß rØ, –
Khã t¸i sö dông
Khã huy ®éng céng ®ång, 
––x· héi ho¸––
Ph−¬ng thøc QLNT ph©n t¸n
Kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh
Gi¶m chi phÝ XD, VH&BD MLTN
Cho phÐp t¸i sö dông t¹i chç
Huy ®éng céng ®ång tham gia
Cho phÐp ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ 
®¬n gi¶n, chi phÝ thÊp do ph©n t¸n 
®−îc quü ®Êt yªu cÇu 
Cho phÐp ph¸t triÓn tõng b−íc– 44
 Hệ thống QLNT thường được coi là phân tán khi có 
công suất dưới 1000 m3/ngày (một số trường hợp riêng 
có thể lớn hơn). 
Hệ thống thoát nước và XLNT phân tán bao gồm việc 
thu gom, xử lý, xả hay tái sử dụng nước thải cho các hộ 
thải nước: riêng lẻ (giải pháp tại chỗ) hoặc nhóm hộ 
(giải pháp phân tán theo cụm).
45
Chi phí cho TN&XLNT theo mật độ dân cư
U
n
it
 c
o
st
, $
/p
er
.y
e
ar
P o p u la t io n d e n s i ty , p e r /h a
2
1
3
4
A
B
C
D
E
U
n
it
 c
o
st
, $
/p
er
.y
e
ar
U
n
it
 c
o
st
, $
/p
er
.y
e
ar
•Bao gồm cả chi phí đầu tư XD + VH&BD. 
•1, 2: VS tại chỗ, chi phi thấp và CN cao.
•3: XLNT tập trung
•4: XLNT phân tán. 
•BCD: Vùng tối ưu cho XLNT phân tán
46
VS kh«: 
 Hè xÝ thïng c¶i tiÕn cã 
th«ng h¬i (VIP)
 Hè xÝ 2 ng¨n ñ ph©n, 
t¸ch n−íc tiÓu (hè xÝ sinh 
th¸i)
VS −ít:
 XÝ déi n−íc + giÕng thÊm
 XÝ déi n−íc + bÓ tù ho¹i
 BÓ tù ho¹i c¶i tiÕn
 BÓ biogas
 ...
C¸c c«ng tr×nh vÖ sinh t¹i chç
§ãng vai trß rÊt quan 
träng
Gi¶m « nhiÔm tõ nguån
N©ng cao nhËn thøc, 
huy ®éng céng ®ång, 
XHH
Hé gia ®×nh quyÕt ®Þnh 
lùa chän gi¶i ph¸p 
 Hç trî tõ bªn ngoµi: kü 
thuËt, tµi chÝnh, qu¶n lÝ, ...
 ThÞ tr−êng
47
HÖ thèng vÖ sinh ph©n t¸n chi phÝ thÊp 
 Xử lý sơ bộ hay bậc một trong các công trình XLNT cơ 
học và sinh học kỵ khí như song chắn rác, bể tách dầu 
mỡ, các loại bể tự hoại hay bể tự hoại cải tiến, bể biogas.
 XLNT bậc hai và bậc ba
– phương pháp sinh học kỵ khí kết hợp với hiếu khí 
trong điều kiện tự nhiên: bãi lọc ngầm, bãi lọc ngầm 
trồng cây, hồ sinh học, cánh đồng tưới, ..., 
– xử lý sinh học nhân tạo quy mô nhỏ. 
 Khử trùng bằng Clo, tia cực tím, Ozon, hoặc bằng các 
quá trình tự nhiên như bãi lọc trồng cây ngập nước, hồ 
sinh học xử lý triệt để (maturation pond). 
 Xả trực tiếp ra nguồn nước mặt, tái sử dụng trong tưới 
tiêu, nuôi cá, làm nguội máy móc hoặc dùng trong sinh 
hoạt để dội toilet, vv... 
48
C¸c gi¶i ph¸p tho¸t n−íc chi phÝ thÊp
HTTN chung truyÒn thèng víi c¸c giÕng trµn t¸ch 
n−íc m−a
HTTN riªng truyÒn thèng 
BÓ tù ho¹i + MLTN ®· t¸ch cÆn, ®−êng kÝnh nhá
MLTN gi¶n l−îc: ®−êng kÝnh nhá, ch«n n«ng, s¬ 
®å ‘’xuyªn tiÓu khu’’
Kỹ thuật Vệ sinh chi phí thấp 12/2010
PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, IESE, ĐHXD Hà Nội 9
49
T¸i sö dông n−íc th¶i vµ 
bïn cÆn trong n«ng nghiÖp
TËp qu¸n, TruyÒn thèng
TËn thu chÊt dinh d−ìng, n−íc t−íi
Ph¶i ®−îc tÝnh ®Õn khi quy ho¹ch tho¸t 
n−íc & VSMT !
CÇn quan t©m ®Õn ®é an toµn vÒ mÆt vi 
sinh vËt, KLN, POPs, ... (WHO 2006 !)
C¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t: thu gom, xö lý 
®óng quy c¸ch
C¸c biÖn ph¸p tù b¶o vÖ, th«ng qua gi¸o 
dôc vÖ sinh
50
T¸i sö dông pn©n 
t¸n, t¹i chç?
$ ☺  ☯
T¸ch riªng
N−íc vµng vµ n©u ?
Hè xÝ kh«
-
t¸ch n−íc tiÓu
Hè xÝ thÊm
déi n−íc ?
Hè xÝ VIP?
XD ®−îc 
BÓ tù ho¹i ?
§Çu ra cña bÓ 
tù ho¹i lµ
chÊp nhËn ®−îc ?
MLTN
Gi¶n l−îc
BÓ
Biogas
T¸i sö dông 
tËp trung ?
VSST
tËp trung ?
T¸i sö dông
gi¸n ®o¹n ?
HT víi bÓ
Tù
ho¹i
HT víi 
BÓ tù ho¹i?
Yes
No
Yes
HT
Víi xÝ thÊm
Déi n−íc
HT víi
VIP
HT XLNT
Khu d©n c−
Kh«ng cÇn
thay ®æi
Yes No
Yes
Yes
Yes
No
Yes
Yes
No
Yes
No
No
No
No
Yes
No
MLTN
®· t¸ch cÆn
XLNT vµ t¸i sö dông
Thu gom vµ xö lý
n−íc x¸m, t¸i sö dông
T¸i sö dông ph©n bïn gi¸n ®o¹n
Nguån: Mara, Drangert, Viet Anh, Tonderski, Gulyas & Tonderski. Water Policy 2006
$ ☺  ☯ $ ☺  ☯
$ ☺ 
☺  ☯
$ ☺  ☯
$ ☺  ☯
$ ☺  ☯
$ ☺  ☯
51
Xin c¶m ¬n
Tham khảo thêm:
 Bể tự hoại và bể tự hoại cải tiến. PGS. TS. Nguyễn Việt 
Anh, NXB Xây dựng, 2007.
 Kỹ thuật vệ sinh chi phí thấp. PGS. TS. Nguyễn Việt Anh, 
NXB Xây dựng, 2008.
 www.vietdesa.net
 Các tài liệu khác liên quan của ĐHXD, ...
            Các file đính kèm theo tài liệu này:
giao_trinh_ki_thuat_ve_sinh_chi_phi_thap.pdf