Marketing quốc tế và vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam vào thị trường Bắc Mỹ
Tài liệu Marketing quốc tế và vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam vào thị trường Bắc Mỹ: ... Ebook Marketing quốc tế và vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam vào thị trường Bắc Mỹ
Tóm tắt tài liệu Marketing quốc tế và vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam vào thị trường Bắc Mỹ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Ngµnh dÖt may ViÖt Nam vèn lµ mét trong nh÷ng ngµnh truyÒn thèng vµ cã thÕ m¹nh tõ l©u trong lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc. §Õn nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th¬ng, ngµnh dÖt may còng v¬n lªn chiÕm mét vÞ trÝ quan träng, ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu lín thø hai trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc (chØ sau dÇu th«). §¶ng vµ Nhµ níc ta rÊt chó träng vµo vÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh dÖt may, coi ®©y lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ViÖt Nam trong t¬ng lai. ChÝnh s¸ch §æi míi ®· " më " cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam v¬n ra thÞ trêng thÕ giíi réng lín nh EU, NhËt B¶n, c¸c níc kh¸c... Song ®Õn nay, mét sè thÞ trêng truyÒn thèng ®· béc lé nhiÒu bÊt lîi: ThÞ trêng EU thiÕu quota, thÞ trêng NhËt B¶n còng bÞ h¹n chÕ. Tríc t×nh h×nh ®ã, viÖc t×m kiÕm vµ th©m nhËp c¸c thÞ trêng míi ®ang lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. Trong sè c¸c thÞ trêng míi, B¾c Mü lµ mét thÞ trêng giµu tiÒm n¨ng mµ chóng ta kh«ng thÓ bá qua, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh hiÖn nay, bëi lÏ mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc B¾c Mü ( ®Æc biÖt lµ Mü ) cã nhiÒu tiÕn triÓn tèt ®Ñp. Tuy nhiªn ®Ó th©m nhËp thÞ trêng nµy, khã kh¨n còng kh«ng ph¶i lµ nhá. Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam tËn dông ®îc thêi c¬ th©m nhËp thÞ trêng, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ trêng B¾c Mü? C©u hái ®ã còng kh¼ng ®Þnh tÝnh cÊp thiÕt cña t×nh h×nh hiÖn nay.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng bøc xóc ®ã, t¸c gi¶ ®· quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi : " Marketing quèc tÕ vµ vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ trêng B¾c Mü " cho- kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. CÇn nhÊn m¹nh r»ng, ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ thÞ trêng B¾c Mü më réng thuéc khèi th¬ng m¹i tù do B¾c Mü(NAFTA) hiÖn nay, gåm 3 níc lµ Mü, Canada vµ Mªhic«. Néi dung kho¸ luËn ®îc kÕt cÊu theo ba ch¬ng nh sau:
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ Marketing quèc tÕ vµ tæng quan vÒ thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü.
Ch¬ng II: T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng B¾c Mü.
Ch¬ng III: §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p Marketing cho c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng B¾c Mü.
Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ thêi gian, vÒ tµi liÖu vµ kiÕn thøc cña ngêi viÕt, ch¾c ch¾n kho¸ luËn nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. T¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ gãp ý cña ®«ng ®¶o ®éc gi¶. Qua ®©y, t¸c gi¶ còng xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c¸c thÇy c« gi¸o Trêng ®¹i häc Ngo¹i th¬ng ®· híng dÉn t¸c gi¶ hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy.
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn chung vÒ Marketing quèc tÕ vµ tæng quan vÒ thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü
I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ Marketing quèc tÕ
1. Kh¸i qu¸t chung vÒ Marketing quèc tÕ vµ vÊn ®Ò c¹nh tranh quèc tÕ hiÖn nay
1.1. C¸c ®Þnh nghÜa vÒ Marketing quèc tÕ
Tõ ®Çu thÕ kû 20, thuËt ng÷ Marketing vµ Marketing quèc tÕ (International Marketing) b¾t ®Çu ®îc nh¾c nhiÒu trong c¸c s¸ch b¸o ë níc Mü, trong ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña c¸c trêng ®¹i häc còng nh trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña c¸c tËp ®oµn. HiÖn nay, trong c¸c t¸c phÈm vÒ Marketing trªn thÕ giíi cã tíi trªn 2000 ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ Marketing, dï vÒ thùc chÊt th× còng kh«ng kh¸c nhau l¾m, nhng cha cã ®Þnh nghÜa nµo lµ duy nhÊt ®óng v× mçi t¸c gi¶ ®Þnh nghÜa vÒ Marketing quèc tÕ ®Òu xuÊt ph¸t tõ mçi gãc ®é nghiªn cøu vµ nh×n nhËn kh¸c nhau.
Thùc vËy, theo ®Þnh nghÜa cña HiÖp héi Marketing Mü (Mü lµ quª h¬ng cña thuËt ng÷ Marketing quèc tÕ) : " Marketing quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh ®a quèc gia ®Ó lËp ra kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch gi¸, xóc tiÕn vµ hç trî kinh doanh, chÝnh s¸ch ph©n phèi hµng ho¸, ý tëng hay dÞch vô ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng trao ®æi nh»m tho¶ m·n môc ®Ých cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n " [30].
Theo kh¸i niÖm cña I. Ansoff: "Marketing quèc tÕ lµ khoa häc vÒ lÜnh vùc trao ®æi, theo ®ã toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt- tiªu thô cña c«ng ty ®Òu c¨n cø vµo nhu cÇu biÕn ®éng cña thÞ trêng thÕ giíi (lÊy nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi lµm ®Þnh híng).
Theo gi¸o s Philip. R. Cateora: " Marketing quèc tÕ lµ sù tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh híng tíi dßng s¶n phÈm tõ c«ng ty tíi ngêi tiªu dïng trªn ph¹m vi nhiÒu níc nh»m thu ®îc lîi nhuËn dù kiÕn (Target profit) ".
Theo cuèn "International Marketing" cña hai gi¸o s Vern Tepstra vµ Ravi Sarathy, " Marketing quèc tÕ lµ c¸c ho¹t ®éng bao gåm nh÷ng h×nh thøc kinh doanh nh : xuÊt nhËp khÈu, s¶n xuÊt ë níc ngoµi, liªn doanh liªn kÕt víi c«ng ty níc ngoµi chuyÓn giao quyÒn sö dông nh·n hiÖu hµng ho¸, quyÒn c«ng nghÖ, bÝ quyÕt s¶n xuÊt kinh doanh" [31].
International Marketing còng ®îc hiÓu lµ ho¹t ®éng thÞ trêng quèc tÕ vµ b¶n chÊt cña nã g¾n liÒn víi nghiªn cøu vÒ thÞ trêng quèc tÕ. Nh vËy, theo c¸ch hiÓu ®ã, " Marketing quèc tÕ lµ viÖc ®¸nh gi¸ ®óng nhu cÇu cña thÞ trêng, vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp, tõ ®ã x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cho s¶n phÈm cña m×nh, nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña tõng thÞ trêng níc ngoµi vµ thu ®îc lîi nhuËn tèi u".
V× thÕ, néi dung vµ kÕt cÊu cña kho¸ luËn ®îc x©y dùng theo quan niÖm trªn nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra.
1.2. B¶n chÊt vµ ®Æc trng cña Marketing quèc tÕ
YÕu tè cèt lâi trong Marketing quèc tÕ chÝnh lµ thÞ trêng quèc tÕ. Trong bÊt kú thÞ trêng nµo, hai trôc cung vµ cÇu lu«n ®ãng vai trß chi phèi toµn bé ho¹t ®éng, ®Æc tÝnh cña thÞ trêng ®ã. B¶n chÊt cña Marketing quèc tÕ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng níc ngoµi: t×m nhu cÇu vµ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu. Marketing quèc tÕ chÝnh lµ ch×a kho¸ gióp c¸c doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu kinh doanh : ®ã lµ lîi nhuËn vµ më réng thÞ trêng tiªu thô.
§Æc trng cña Marketing quèc tÕ (kh¸c víi Marketing quèc gia) chÝnh lµ sù di chuyÓn qua biªn giíi quèc gia cña c¸c s¶n phÈm (Object), sù kh¸c nhau vÒ quèc tÞch cña c¸c chñ thÓ mua b¸n (Subject), ®ång tiÒn thanh to¸n lµ ngo¹i tÖ ®èi víi Ýt nhÊt mét trong c¸c bªn, hµnh tr×nh ph©n phèi kÐo dµi c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, vßng ®êi s¶n phÈm ph¶i ®îc kÐo dµi h¬n so víi trong níc vµ sù viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch chiÕn lîc ph¶i ®îc cô thÓ ho¸ cho tõng quèc gia cô thÓ. Tuy nhiªn, ph¹m vi ho¹t ®éng dï v¬n ra thÞ trêng quèc tÕ nhng Marketing quèc tÕ vÉn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng néi dung c¬ b¶n, ®ã lµ:
Thø nhÊt, ph©n tÝch vµ dù b¸o thÞ trêng trªn c¬ së ph©n tÝch nhu cÇu kh¸ch hµng, t×nh h×nh c¹nh tranh, c¸c trung gian ph©n phèi, ph©n tÝch m«i trêng chÝnh trÞ, kinh tÕ, c«ng nghÖ.
Thø hai, ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp phï hîp víi nhu cÇu vµ ®IÒu kiÖn thÞ trêng, t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu thÞ trêng b»ng c¸c chÝnh s¸ch s¶n phÈm gi¸ c¶, ph©n phèi, yÓm trî.
Marketing quèc tÕ còng kh«ng cã nghÜa lµ Marketing trong níc trªn mét ph¹m vi réng h¬n, v× Marketing trong níc th× chØ liªn quan ®Õn nh÷ng yÕu tè m«i trêng (kh«ng kiÓm so¸t ®îc) trong níc, cßn Marketing quèc tÕ liªn quan ®Õn hµng lo¹t c¸c yÕu tè kh«ng kiÓm so¸t ®îc cña nhiÒu níc kh¸c nhau: m«i trêng v¨n ho¸, hÖ thèng tiÒn tÖ, m«i trêng chÝnh trÞ, ph¸p luËt.
Marketing quèc tÕ ®îc xÐt trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy sÏ ®i s©u h¬n vµo Marketing xuÊt khÈu: s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm thÝch øng theo nh÷ng tiªu chuÈn, nh÷ng ®ßi hái cña thÞ trêng níc ngoµi. §ã lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cßn víi tÇm nh×n chiÕn lîc xa h¬n, Marketing quèc tÕ sÏ ®i s©u vµo nh÷ng m¶ng nghiÖp vô kh¸c nhau, nghiªn cøu dù ®o¸n thÞ trêng, c¸c nhµ qu¶n lÝ Marketing v¹ch ra chiÕn lîc kh«ng nh÷ng chØ xuÊt khÈu mµ cßn nhiÒu lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c nh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh, trao ®æi khoa häc c«ng nghÖ, ®¹i lý, b¸n b¶n quyÒn, s¶n xuÊt vµ gia c«ng. Víi xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ nh hiÖn nay, c¸c ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ cña doanh nghiÖp híng tíi giai ®o¹n " Marketing toµn cÇu" mµ thÞ trêng thÕ giíi ®îc xem nh mét thÞ trêng thèng nhÊt, t¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸, së thÝch, xu híng tiªu dïng...ë thÞ trêng c¸c níc kh¸c nhau. §ã chÝnh lµ xu híng ph¸t triÓn trong néi dung cña Marketing quèc tÕ.
1.3 Chøc n¨ng c¬ b¶n cña Marketing quèc tÕ.
ThÞ trêng níc ngoµi vµ thÞ trêng trong níc dÜ nhiªn cã sù kh¸c biÖt rÊt lín. NÕu c¸c doanh nghiÖp muèn sö dông "ch×a kho¸" kinh doanh quèc tÕ th× ph¶i chó träng nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau cña Marketing quèc tÕ.
Nghiªn cøu thÞ trêng thÕ giíi ®Ó nhËn biÕt vµ dù b¸o mét c¸ch chÝnh x¸c biÕn ®éng cña thÞ trêng.
X©y dùng c¸c chiÕn lîc Marketing quèc tÕ cã hiÖu qu¶ trªn c¬ së ®¸nh gi¸ toµn diÖn c¸c yÕu tè kh¸ch quan vÒ m«i trêng vµ thÞ trêng còng nh c¸c yÕu tè chñ quan cña b¶n th©n doanh nghiÖp.
Tæ chøc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chiÕn lîc Marketing quèc tÕ nãi trªn th«ng qua c¬ chÕ qu¶n lÝ ®iÒu hµnh n¨ng ®éng vµ hÖ thèng th«ng tin nhanh nh¹y.
KiÓm tra ®iÒu chØnh kÞp thêi ho¹t ®éng kinh doanh sao cho gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro vµ khai th¸c tèi ®a nh÷ng c¬ héi kinh doanh nh»m ®¶m b¶o cã hiÖu qu¶ tèi u.
2. C¹nh tranh quèc tÕ vµ nh÷ng c¬ héi, th¸ch thøc hiÖn nay
Trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng, ngêi ta lu«n lu«n ph¶i chó träng ®Õn ba quy luËt c¬ b¶n: quy luËt gi¸ c¶, quy luËt c¹nh tranh,vµ quy luËt cung cÇu. Trong ®ã quy luËt c¹nh tranh chÝnh lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. ThËt vËy, c¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng quy luËt tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸.Trªn thùc tÕ, s¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× qui m« vµ møc ®é c¹nh tranh cµng cao. §øng trªn gãc ®é doanh nghiÖp,c¹nh tranh lµ qu¸ tr×nh giµnh giËt nh÷ng lîi thÕ tõ phÝa ®èi thñ vÒ phÝa m×nh nh»m thùc hiÖn th¾ng lîi nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp. C¹nh tranh lµ ¸p lùc bªn ngoµi buéc c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®a ra thÞ trêng c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng vµ gi¸ c¶ hîp lý, më réng kinh doanh, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp. C¹nh tranh lµnh m¹nh nh lµ mét ®éng lùc quan träng ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, tiÕn bé khoa häc kü thuËt, qu¶n lÝ, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o dôc tÝnh n¨ng ®éng, nh¹y bÐn vµ ãc s¸ng t¹o cña nh÷ng nhµ doanh nghiÖp.
§Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay, víi nÒn kinh tÕ më vµ xu híng quèc tÕ ho¸, bÊt luËn lÜnh vùc, ngµnh hµng nµo còng ph¶i ®èi mÆt víi qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t h¬n. Bëi lÏ, thÞ trêng nµo còng cã sù ng¨n c¸ch gi÷a doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng bao giê tù b»ng lßng víi phÇn thÞ trêng m×nh chiÕm lÜnh ®îc (v× nh vËy cã nghÜa lµ chÊp nhËn bÞ tiªu diÖt, mµ ®iÒu nµy rÊt nguy hiÓm), mµ lu«n t×m c¸ch v¬n lªn, më réng thÞ trêng. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ph¶i c¹nh tranh cã hiÖu qu¶. V× vËy, x©y dùng mét chiÕn lîc c¹nh tranh víi nh÷ng c«ng cô, biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m ph¸t triÓn kh¶ n¨ng c¹nh tranh - lµ c¬ së ®¶m b¶o gióp doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng.
2.1. TÝnh chÊt khèc liÖt cña c¹nh tranh quèc tÕ hiÖn nay
B¶n th©n c©u : "Th¬ng trêng nh chiÕn trêng" - ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh khèc liÖt cña c¹nh tranh trªn th¬ng trêng. C¹nh tranh trong thÞ trêng néi ®Þa ®· khèc liÖt, nhng c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi cßn khèc liÖt vµ gay g¾t h¬n rÊt nhiÒu lÇn. Nhng ®Ó giµnh giËt lîi nhuËn vµ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh nh mét quy luËt tÊt yÕu, ph¶i ganh ®ua víi nhau, ph¶i lu«n kh«ng ngõng tiÕn bé ®Ó giµnh u thÕ vît tréi so víi ®èi thñ. NÕu nh lîi nhuËn lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× c¹nh tranh buéc hä ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt nh»m thu ®îc lîi nhuËn tèi u.
Nãi tíi c¹nh tranh lµ nãi tíi thÞ trêng, vµ ngîc l¹i nãi tíi thÞ trêng lµ nãi tíi c¹nh tranh. Tõ thÕ kû 17, c¹nh tranh kinh tÕ thÞ trêng vÉn ®îc tiÕn hµnh tËp trung vµo bèn träng ®iÓm mµ ngµy nay vÉn lµ vÊn ®Ò thêi sù: b¶o hé mËu dÞch, chiÕm lÜnh c«ng nghÖ, chinh phôc l·nh thæ vµ chiÕn tranh gi¸ c¶.
Sau chiÕn tranh l¹nh, c¹nh tranh quèc tÕ trë nªn quyÕt liÖt h¬n. ThÕ giíi tõ hai cùc ®èi ®Çu chuyÓn sang ®a cùc víi ®Æc ®iÓm lµ u thÕ cña an ninh qu©n sù nhêng chç cho an ninh kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng. C¸c níc ®Òu u tiªn ph¸t triÓn vµ c¶i thiÖn vÞ thÕ cña m×nh trong trËt tù kinh tÕ quèc tÕ mµ ®iÒu nµy chØ cã thÓ cã ®îc b»ng sù th¾ng lîi trong c¹nh tranh kinh tÕ quèc tÕ trªn thÞ trêng thÕ giíi.
C¹nh tranh kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay khèc liÖt h¬n bëi nhiÒu lÝ do. Tríc hÕt lµ sù suy yÕu t¬ng ®èi cña Mü (vÒ kinh tÕ) so víi sù næi lªn vµ ®éc lËp t¬ng ®èi cña NhËt b¶n vµ EU cïng víi c¸c níc NICS (Ch©u ¸). Hai lµ, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®ang ®i ®Õn nÊc thang toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, cung vît qu¸ cÇu vµ sù c¹nh tranh tÊt yÕu sÏ trë lªn khèc liÖt h¬n. Qu¸ tr×nh nµy ®îc ®Èy nhanh tõng giê, tõng phót chÝnh tõ sù bïng næ cña khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin. NÒn kinh tÕ “sè ho¸” kÓ tõ ®Çu thËp niªn 90 víi c«ng nghÖ World Wide Web ph¸t triÓn ®· t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ x· héi vµ ®Æc biÖt lµ Marketing quèc tÕ. Nã kh«ng chØ t¹o ra c¸ch thøc giao tiÕp, trao ®æi míi mµ cßn t¹o ra c¸c c«ng ty theo m« h×nh vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh kinh doanh míi. C¸c s¶n phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng còng nh h×nh thøc tiªu dïng míi. Ba lµ, tÇm quan träng cña c¸c cêng quèc kinh tÕ ®ang t¨ng lªn, tÇm quan träng cña søc m¹nh kinh tÕ ®ang ®îc ®Èy lªn hµng ®Çu. Bèn lµ, tõ sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø hai, nh÷ng vßng ®µm ph¸n vÒ th¬ng m¹i nèi tiÕp nhau trong khu«n khæ GATT ®· dÉn ®Õn mét sù gi¶m bít ®Çy kinh ng¹c vÒ hµng rµo thuÕ quan vµ sù t¨ng trëng cña nÒn th¬ng m¹i thÕ giíi. KÓ tõ sau vßng ®µm ph¸n Uruguay cïng víi viÖc më réng dÇn ®iÒu kiÖn mËu dÞch quèc tÕ theo xu híng tù do ho¸ th¬ng m¹i, ®Èy nh÷ng cuéc c¹nh tranh quèc tÕ lªn nh÷ng nÊc thang cao h¬n. S©n ch¬i "b»ng ph¼ng" h¬n vµ luËt ch¬i cµng tho¸ng, râ rµng h¬n lµm cho c¸c cuéc c¹nh tranh còng cµng trë nªn quyÕt liÖt h¬n.
2.2. Nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ
BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo,khi bíc ra khái thÞ trêng néi ®Þa ®Ó tham gia vµo thÞ trêng thÕ giíi, ®Òu kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc sù tån t¹i còng nh tÝnh khèc liÖt cña c¹nh tranh quèc tÕ. VËy th×, muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng ®Ó tham gia mét "cuéc ch¬i" c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i t×m hiÓu luËt ch¬i, mµ tríc tiªn ph¶i t×m hiÓu ®îc tÝnh chÊt, nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ, ®Ó tõ ®ã chuÈn bÞ cho m×nh vò khÝ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ nhÊt.
Nãi vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hay n¨ng lùc c¹nh tranh, thuËt ng÷ nµy ®îc sö dông rÊt réng r·i trong c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, trong s¸ch b¸o chuyªn m«n, ngay c¶ trong giao tiÕp hµng ngµy cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ, c¸c nhµ kinh doanh. Song cho ®Õn nay vÉn cha cã sù nhÊt trÝ cao trong giíi chuyªn m«n vÒ kh¸i niÖm vµ c¸ch thøc ®o lêng, ph©n tÝch n¨ng lùc c¹nh tranh c¶ ë cÊp doanh nghiÖp hay ph¹im vi quèc tÕ. §èi víi mét sè ngêi " kh¶ n¨ng c¹nh tranh" chØ cã ý nghÜa rÊt hÑp, ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ sè vÒ tû gi¸ thùc trong mèi quan hÖ th¬ng m¹i. Trong khi ®ã, thùc tÕ kh¸i niÖm kh¶ n¨ng cßn bao gåm kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô ®¸p øng ®ßi hái c¹nh tranh quèc tÕ vµ yªu cÇu ®¶m b¶o møc sèng cao cho ngêi d©n trong níc. Theo Micheal Porter (§¹i häc Havard) trong cuèn "lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c quèc gia" (1990): yÕu tè quyÕt ®Þnh c¹nh tranh chÝnh lµ n¨ng suÊt. Cßn theo Krugman (1994): "kh¶ n¨ng c¹nh tranh" chØ phï hîp ë møc ®é c«ng ty, nÕu c«ng ty kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ th× ph¶i tõ bá kinh doanh. Cßn theo "Quan ®iÓm qu¶n trÞ chiÕn lîc" còng cña Micheal Porter th× yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¼ n¨ng c¹nh tranh dï trong hay ngoµi níc còng ®îc quy ®Þnh bëi 5 yÕu tè, ®ã lµ:
Sè lîng c¸c c«ng ty míi tham gia vµo mét ngµnh (®e do¹ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp sÏ gia nhËp ngµnh)
Sù cã mÆt (hay thiÕu v¾ng) nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ.
VÞ thÕ cña nhµ cung øng.
VÞ thÕ cña bªn tiÕp nhËn (hay sù tr¶ gi¸ cña ngêi mua)
¸p lùc c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i trong ngµnh.
§©y lµ 5 yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¼ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng nhng nh÷ng yÕu tè nµy mang tÝnh chÊt "ngo¹i vi" - hay nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ nh÷ng ¸p lùc c¹nh tranh tõ bªn ngoµi ®èi víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét s¶n phÈm. Cßn nÕu xÐt vÒ b¶n th©n néi t¹i n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ cña mét s¶n phÈm, th× ®iÒu tríc hÕt chÝnh lµ lîi thÕ so s¸nh cña s¶n phÈm ®ã. Lîi thÕ so s¸nh cña s¶n phÈm ë ®©y chñ yÕu ®îc nh¾c ®Õn lµ lîi thÕ so s¸nh vÒ chi phÝ s¶n xuÊt (nh©n c«ng, nguyªn vËt liÖu...) vµ n¨ng suÊt. Bëi lÏ c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt thÊp thêng ®îc coi lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña lîi thÕ c¹nh tranh. NÕu xÐt trªn ph¹m vi quèc tÕ, lîi thÕ so s¸nh cßn bao gåm c¶ lîi thÕ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ giao th«ng bu«n b¸n quèc tÕ, còng nh c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, xuÊt khÈu s¶n phÈm, kÓ c¶ lîi thÕ vÒ c¸c chi phÝ b¸n hµng, xóc tiÕn yÓm trî, thuÕ quan v.v .
Nãi chung, yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ hay c¹nh tranh trong níc thêng bao gåm c¶ yÕu tè kh¸ch quan vµ yÕu tè chñ quan. §èi víi nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan tån t¹i ngoµi ý muèn chñ quan cña doanh nghiÖp cho nªn b¶n th©n doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m b¾t nhanh nh¹y ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ thêi c¬ tèt nhÊt. Cßn víi nh÷ng yÕu tè chñ quan thuéc ph¹m vi kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp (nh tµi chÝnh, nh©n sù, c«ng nghÖ..) ®©y míi lµ ®iÒu quan träng ®Ó chÝnh b¶n th©n mçi doanh nghiÖp tù ®¸nh gi¸ vµ lîng søc m×nh trong quyÕt ®Þnh v¬n ra thÞ trêng thÕ giíi. TÊt nhiªn, ®Ó th¾ng thÕ trong c¹nh tranh kinh nghiÖm thùc tÕ thêng cho thÊy cÇn ph¶i héi tô ®ñ "Thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hoµ". Tuy nhiªn,®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®iÒu quan träng lµ ph¶i biÕt vµ hiÓu râ khi nµo " thiªn thêi", khi nµo "®Þa lîi" vµ "nh©n hoµ", ®Ó ®a ra chiÕn lîc thÝch hîp giµnh th¾ng lîi trªn thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng quèc tÕ.
2.3. C¬ héi vµ th¸ch thøc chñ yÕu trong c¹nh tranh quèc tÕ hiÖn nay.
Trong m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt hiÖn nay, quan ®iÓm "biÕt ngêi biÕt ta" (tri kØ tri bØ) l¹i cµng quan träng h¬n bao giê hÕt. Bëi cã hiÓu râ thÞ trêng míi n¾m b¾t ®îc c¬ héi còng nh ®èi phã ®îc víi nh÷ng th¸ch thøc do c¹nh tranh ®em l¹i, gióp cho doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®îc. VËy trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc chñ yÕu cña c¹nh tranh quèc tÕ lµ g×? Cã gi¶i ®¸p ®îc vÊn ®Ò nµy, doanh nghiÖp míi cã thÓ n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña m×nh ®îc. Tuy nhiªn nãi ®Õn c¬ héi vµ th¸ch thøc, hai diÒu nµy thêng cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. Bëi lÏ trong c¬ héi cã th¸ch thøc vµ trong th¸ch thøc cã c¬ héi. C¬ héi cho m×nh nhng còng ®ång thêi lµ c¬ héi cho ®èi thñ c¹nh tranh cña m×nh, nh vËy c¬ héi còng chÝnh lµ th¸ch thøc khi c¹nh tranh víi ®èi thñ cña m×nh trªn th¬ng trêng. ThÕ nhng xÐt mét c¸ch tæng thÓ m«i trêng c¹nh tranh quèc tÕ hiÖn nay, cã c¸c vÊn ®Ò cÇn chó ý:
Tham gia vµo m«i trêng c¹nh tranh quèc tÕ sÏ t¹o c¬ héi chung cho nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã ngµnh dÖt may: C¸c níc tham gia ®îc thùc sù hoµ nhËp vµo quÜ ®¹o chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tiÕp cËn mét m«i trêng th¬ng m¹i quy m« toµn cÇu, cã hÖ thèng, tiÕp cËn víi c¸c qui t¾c ph¸p lÝ c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ h¬n so víi viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp th¬ng m¹i nh»m b¶o vÖ lîi Ých quèc gia, ®ång thêi gióp ta rÌn luyÖn, ®µo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm trong c«ng cuéc héi nhËp.
Tham gia vµo m«i trêng c¹nh tranh quèc tÕ còng cã nghÜa lµ ®îc tham gia vµo "s©n ch¬i chung", thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu ®îc më réng vµ ®îc hëng c¸c quy t¾c ®·i ngé, gi¶m hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc (trong ®ã cã dÖt may) th©m nhËp kÞp thêi vµo c¸c thÞ trêngkhã tÝnh. Bªn c¹nh ®ã, c¬ héi "cä x¸t" trùc tiÕp gi÷a c¸c hµng ViÖt nam víi hµng ho¸ c¸c níc kh¸c sÏ t¹o c¬ héi n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt nam, thóc ®Èy s¶n phÈm trong níc còng nh duy tr× tèc ®é t¨ng trëng bÒn v÷ng cña hµng dÖt may ViÖt nam trong nhiÒu n¨m tíi.
Tuy nhiªn, viÖc tham gia vµo m«i trêng c¹nh tranh quèc tÕ ch¾c ch¾n sÏ lµ th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn non trÎ vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ còng nh kinh nghiÖm th¬ng trêng. Thùc tÕ cho thÊy, th¸ch thøc lín nhÊt chÝnh lµ nguy c¬ tôt hËu trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh nh vò b·o hiÖn nay.
§ã lµ nÐt bao trïm chung cña nÒn kinh tÕ. NÕu xÐt vÒ mÆt hµng dÖt may nãi riªng th× b¶n th©n ViÖt nam sÏ vÊp ph¶i sù c¹nh tranh tõ chÝnh c¸c níc trong khu vùc Asean khi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña ta cßn cao, cßn c«ng nghÖ vµ chiÕn lîc th«ng tin còng ®i sau c¸c níc nµy rÊt nhiÒu. MÆt kh¸c, viÖc chóng ta ®îc hëng c¸c qui chÕ ®·i ngé nhng theo nguyªn t¾c "cã ®i cã l¹i" chóng ta còng ph¶i cho hµng ho¸ c¸c níc vµo níc m×nh dÔ dµng, do ®ã b¶n th©n thÞ trêng dÖt may trong níc sÏ bÞ tÊn c«ng. Râ rµng víi "lùc" cßn cha m¹nh trong c¹nh tranh quèc tÕ nªn th¸ch thøc sÏ mang tÝnh "sèng cßn" thùc sù ®èi víi c¸c s¶n phÈm ViÖt nam t¹i vßng ®ua quyÕt liÖt nµy. Tuy nhiªn khi xem xÐt n¨ng lùc c¹nh tranh cña mét ngµnh hµng trªn mét thÞ trêng th× nhÊt thiÕt ph¶i ®Æt nã trªn c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc gia. Theo xÕp h¹ng vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c níc trªn thÕ giíi trong B¸o c¸o kinh tÕ toµn cÇu cña DiÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi WEF th× n¨m 1997, ViÖt Nam ®øng thø 49/53, n¨m 1998 thø 39/53 n¨m 1999 thø 48/59 vµ n¨m 2000 ®øng thø 53/59 [13]. Nh vËy n¨ng lùc c¹nh tranh cña ViÖt nam võa rÊt thÊp l¹i võa lªn xuèng thÊt thêng. ChÝnh v× vËy viÖc t×m hiÓu n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cña m×nh cµng lµ vÊn ®Ò bøc xóc cho kh«ng chØ ngµnh dÖt may mµ ë tÊt c¶ c¸c ngµnh hµng cña ViÖt Nam.
II. Tæng quan vÒ thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü díi gãc ®é Marketing quèc tÕ
§øng díi gãc ®é Marketing quèc tÕ, viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm lu«n ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ trêng. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu thÞ trêng mµ xuÊt khÈu dÖt may ViÖt nam ®ang híng tíi - thÞ trêng B¾c Mü lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt mµ chóng ta cÇn quan t©m. Song tríc hÕt, viÖc xem xÐt mét thÞ trêng còng cÇn ph¶i ®îc ®Æt trong bèi c¶nh chung cña thÞ trêng thÕ giíi, ®Ó chóng ta cã mét c¸i nh×n tæng quan tríc khi ®i vµo xem xÐt cô thÓ.
1. Kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng hµng dÖt may thÕ giíi vµ c¸c khu vùc chñ yÕu.
§Æc ®iÓm chung.
Trong xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ hiÖn nay, thÞ trêng quèc tÕ cµng trë nªn thèng nhÊt h¬n vµ ranh giíi gi÷a c¸c thÞ trêng néi ®Þa ngµy cµng mê nh¹t h¬n. Trªn thùc tÕ, trong mét vµi thËp kØ qua, khèi lîng th¬ng m¹i quèc tÕ ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. C¸c khèi kinh tÕ, c¸c liªn minh kinh tÕ ®· ®îc h×nh thµnh ë hÇu hÕt c¸c ch©u lôc mµ ®iÓn h×nh lµ EU, ASEAN, NAFTA...Nh×n chung c¸c khèi kinh tÕ ®Òu cã môc ®Ých gi¶i quyÕt vÊn ®Ò sèng cßn cña th¬ng m¹i quèc tÕ: ®ã lµ vÊn ®Ò thÞ trêng, thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t. Môc tiªu nµy sÏ thùc hiÖn ®îc th«ng qua viÖc gi¶m dÇn tõng bíc, tiÕn tíi triÖt tiªu hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, ®ång thêi hîp t¸c khoa häc kü thuËt nh»m hç trî nhau ph¸t triÓn s¶n xuÊt më réng thÞ trêng. Nhê ®ã mµ trong nh÷ng n¨m võa qua bu«n b¸n néi khèi gi÷a c¸c thµnh viªn t¨ng rÊt nhanh. C¸c thµnh viªn còng tranh thñ ®îc lîi thÕ tËp thÓ cña c¸c khèi kinh tÕ ®Ó n©ng cao vai trß vµ søc c¹nh tranh cña m×nh trong quan hÖ quèc tÕ.
Hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng nhãm hµng ho¸ chñ yÕu tham gia vµo mËu dÞch quèc tÕ. Hµng dÖt may cã nh÷ng ®Æc trng riªng biÖt ¶nh hëng nhiÒu ®Õn s¶n xuÊt vµ trao ®æi nh: ®èi tîng tiªu dïng ®a d¹ng theo v¨n ho¸, phong tôc, khu vùc ®Þa lÝ. S¶n phÈm mang tÝnh thêi trang cao, thay ®æi mÉu m· liªn tôc, nh·n hiÖu s¶n phÈm ®îc chó träng vµ yÕu tè thêi vô còng lµ ®Æc trng næi bËt cña hµng dÖt may.
Nh×n tæng quan vÒ thÞ trêng hµng dÖt may thÕ giíi trong 4 n¨m gÇn ®©y, chóng ta thÊy kim ng¹ch hµng dÖt may thÕ giíi ®¹t kho¶ng 153 tØ ®« la mçi n¨m vÒ hµng dÖt, 186 tØ ®« la vÒ hµng may, tæng c¶ hµng dÖt vµ hµng may chiÕm b×nh qu©n kho¶ng 6% tæng kim ng¹ch mËu dÞch trªn toµn thÕ giíi. TrÞ gi¸ quèc tÕ hµng dÖt may cã nhiÒu sù thay ®æi qua c¸c n¨m.
B¶ng 1-T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt, may qua c¸c n¨m (1997 –2001)
§¬n vÞ : tû USD
N¨m
1997
1998
1999
2000
2001
Hµng dÖt
155
151
148
157
159
Hµng may
177
180
186
199
201
Tû träng (*)
6,2%
6,3%
6,1%
6,0%
6,1%
(*): Tû träng cña hµng dÖt may so víi tæng kim ng¹ch mËu dÞch trªn toµn thÕ giíi.
Nguån : International Trade Statistics (1998,1999,2000,2001)
§ã lµ nÐt chung vÒ tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch. Cßn xÐt theo khu vùc, chóng ta thÊy s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chñ yÕu hµng dÖt may tËp trung phÇn lín ë ch©u ¸ vµ ch©u ¢u (hai khu vùc nµy chiÕm kho¶ng 75% tæng s¶n lîng hµng dÖt may cña thÕ giíi, trong ®ã ch©u ¸ chiÕm h¬n 40 % vµ thu hót h¬n mét nöa lao ®éng trong ngµnh cña thÕ giíi.
B¶ng 2-C¸c khu vùc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi vÒ hµng may (n¨m 2000)
§¬n vÞ : tû USD
Gi¸ trÞ (tû USD)
Tû träng(%)
ThÕ giíi
198,94
100
Khu vùc Ch©u ¸
89,39
44,9
Khu vùc T©y ¢u
57,22
28,8
Khu vùc Mü La tinh
22,62
11,4
Khu vùc B¾c Mü
10,71
5,4
Nguån : International Trade Statistics (2001)
C¸c khu vùc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi vÒ hµng dÖt (n¨m 2000)
Gi¸ trÞ (tû USD)
Tû träng (%)
ThÕ giíi
157,5
100
Ch©u ¸
71,4
45,4
NhËt B¶n
7,0
4,5
T©y ¢u
59,6
37,8
B¾c Mü
13,1
8,3
Nguån : International Trade Statistics (2001)
Nh×n vµo b¶ng trªn ta nhËn thÊy khu vùc cã tû träng xuÊt khÈu hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi lµ ch©u ¸, chiÕm tíi 45 % tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may thÕ giíi. §©y còng lµ khu vùc cã tèc ®é t¨ng trëng cao gÊp 2 lÇn tèc ®é t¨ng trëng cña thÕ giíi. Nh÷ng níc vµ l·nh thæ xuÊt khÈu hµng dÖt may ®iÓn h×nh cña ch©u ¸ tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn Trung Quèc, H«ng K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc vµ ViÖt nam.
Môc tiªu xuÊt khÈu mµ ngµnh dÖt may ViÖt nam híng tíi lµ c¸c níc, c¸c khu vùc nhËp khÈu lín.V× vËy chóng ta cÇn xem xÐt kü lìng mét sè khu vùc nhËp khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi.
B¶ng 3 -C¸c khu vùc nhËp khÈu hµng dÖt may chñ yÕu trªn thÕ giíi (n¨m 2000). §¬n vÞ : triÖu USD
Khu vùc
Kim ng¹ch vÒ hµng dÖt
Kim ng¹ch vÒ hµng may
Canada
4132
3690
Mü
15709
66392
EU
49774
85909
NhËt B¶n
4939
19709
Nguån : International Trade Statistics (2001)
1.2. C¸c níc EU :
C¸c níc EU lµ nh÷ng quèc gia ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ nhËp khÈu hµng dÖt may víi kim ng¹ch nhËp khÈu t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m, ®Æc biÖt lµ hµng may. Mét thÞ trêng réng lín lªn tíi 17 quèc gia (Thuþ Sü, Na Uy míi kÕt n¹p) víi møc chi tiªu cho hµng may mÆc n¨m 2000 lµ 212 tû euro, t¨ng 2,4 % so víi n¨m 1999, ®øng thø hai sau chi tiªu cho thùc phÈm, rau qu¶. Theo b¸o c¸o hµng n¨m cña tæ chøc WTO, nhËp khÈu hµng dÖt may cña EU chiÕm kho¶ng 2,4% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña thÕ giíi. Trong ®ã EU nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ tõ Trung Quèc.
B¶ng 4-T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña EU qua c¸c n¨m :
§¬n vÞ : triÖu USD
N¨m
1990
1995
1998
1999
2000
2001
Hµng dÖt
50370
56368
58016
52774
49774
50268
Hµng may
56844
76245
86786
86917
85909
86138
Nguån : International Trade Statistics (2001)
1.3. NhËt B¶n :
§©y lµ níc lín nhÊt ch©u ¸, ®øng thø ba thÕ giíi vÒ nhËp khÈu hµng dÖt may phôc vô cho tiªu dïng néi ®Þa vµ nhÞp ®é t¨ng trëng kh¸ cao, b×nh qu©n t¨ng 17%/n¨m trong giai ®o¹n 90-96. Riªng n¨m 90, møc nhËp khÈu ®¹t con sè 8737 triÖu USD chiÕm 7,6% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng may thÕ giíi.
B¶ng 5-T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña NhËt B¶n qua c¸c n¨m
§¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
1990
1995
1998
1999
2000
2001
Hµng dÖt
4106
5985
4357
4547
4939
4958
Hµng may
8737
18758
14723
16402
19709
19772
Nguån : International Trade Statistics (2001)
2. §¸nh gi¸ thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü :
Nãi ®Õn thÞ trêng B¾c Mü ngêi ta thêng nghÜ ngay ®Õn NAFTA (North America Free Trade Area) víi c¸c quèc gia Hoa Kú, Canada, Mexico, trong ®ã quan träng nhÊt ph¶i lµ Hoa Kú - mét quèc gia diÖn tÝch lín thø t thÕ giíi vµ d©n sè ®«ng thø ba thÕ giíi t¹o nªn mét thÞ trêng tiªu thô m¹nh vµo bËc nhÊt thÕ giíi víi nÒn kinhh tÕ cã GDP chiÕm tíi 27% gi¸ trÞ cña c¶ thÕ giíi (9860 tû USD -n¨m 2000)
Nh×n chung trong chiÕn lîc s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c níc nµy kh«ng ®Ò cao mét thÞ trêng s¶n phÈm toµn diÖn mµ hä chØ chän s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng thÕ m¹nh, kh«ng cã ®èi thñ vµ khuyÕn khÝch nhËp khÈu hµng ho¸ cÇn nhiÒu lao ®éng tõ c¸c níc kh¸c, t¹o sù c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ trêng trong níc ®Ó d©n chóng ®îc mua hµng rÎ h¬n víi chÊt lîng cao h¬n. NÐt ®Æc thï cña thÞ trêng nµy lµ søc mua lín víi c¸c ph©n ®o¹n thÞ trêng rÊt réng nªn cã thÓ tiªu thô nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau thuéc ®ñ mäi cÊp chÊt lîng tõ trung b×nh ®Õn cao. ThÞ trêng nµy cßn thu hót c¸c nhµ xuÊt khÈu bëi kh¶ n¨ng mua hµng cã khèi lîng lín vµ æn ®Þnh. Mét khi ®· qua ®îc giai ®o¹n giíi thiÖu s¶n phÈm vµ th©m nhËp ®îc vµo hÖ thèng ph©n phèi vµ b¸n lÎ th× c¸c nhµ xuÊt khÈu níc ngoµi sÏ nhËn ®îc nh÷ng ®¬n hµng lín vµ l©u dµi, doanh thu æn ®Þnh gióp hä t¸i ®Çu t s¶n xuÊt vµ liªn tôc ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn thÞ trêng B¾c Mü còng cã mét sè nÐt kh¸c biÖt sau mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chó ý ®Ó dÔ dµng h¬n trong viÖc tiÕp cËn. Thø nhÊt, qui m« ®¬n hµng thêng lín vµ giíi h¹n thêi gian kh«ng mÊy khi réng r·i. Thø hai, yªu cÇu vÒ chÊt lîng cña thÞ trêng kh¸ cao vµ ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng th× ph¶i cã c¸c giÊy chøng nhËn hay x¸c nhËn cña c¸c tæ chøc qu¶n lÝ chÊt lîng cã uy tÝn trªn thÕ giíi. Thø ba, t vÊn lµ tËp qu¸n cña c¸c c«ng ty vµ thÞ trêng B¾c Mü, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü nªn c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cÇn sö dông t vÊn khi th©m nhËp thÞ trêng. Thø t, ph¬ng thøc giao dÞch kinh doanh trªn thÞ trêng rÊt ®a d¹ng, hiÖn ®¹i. VÝ dô: nhiÒu c«ng ti kh«ng cã cöa hµng hay siªu thÞ mµ chØ cã mét kho chøa vµ mét website trªn Internet.
§ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña thÞ trêng B¾c Mü nãi chung, trong ®ã cã c¶ thÞ trêng hµng dÖt may nãi riªng. §i vµo cô thÓ, chóng ta sÏ xem xÐt ®¸nh gi¸ mét sè nÐt sau vÒ thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü ë c¸c gãc ®é mµ doanh nghiÖpxuÊt khÈu cÇn quan t©m.
2.1. Møc tiªu thô hµng dÖt may cña thÞ trêng B¾c Mü.
Ngêi d©n B¾c Mü vµ ®Æc biÖt lµ d©n Mü rÊt thÝch viÖc ®i mua s¾m vµ xem ®ã nh lµ mét nhu cÇu thiÕt yÕu. Tèc ®é t¨ng trëng tiªu dïng c¸ nh©n kh¸ cao vµ møc tiªu dïng còng t¨ng lªn nhanh chãng qua c¸c n¨m (b×nh qu©n 18.000 USD/ngêi /n¨m).
Trong ng©n quü cña m×nh, ngêi Mü dµnh mét kho¶n chi tiªu kh¸ nhiÒu cho may s¾m quÇn ¸o (7%). Riªng n¨m 2001, Mü tiªu dïng 72 tû USD cho may s¾m quÇn ¸o, con sè nµy b»ng 2 lÇn thu nhËp quèc d©n cña ViÖt nam trong n¨m 2001. §©y lµ møc tiªu dïng ®øng thø t, chØ sau tiªu dïng cho nhµ ë, ®i l¹i, vµ thùc phÈm.
B¶ng 6- Møc tiªu thô hµng dÖt may cña thÞ trêng Mü qua c¸c n¨m :
§¬n vÞ : tû USD
1996
1997
1998
1999
2000
2001
219,7
231,6
242,3
256,1
272,3
274,7
Nguån : US Department of Commerce, Bureau of Economic Analysis, unpublished data and The Trade Partnership.
Nghiªn cøu vÒ thÞ trêng, chóng ta kh«ng thÓ bá qua nghi._.ªn cøu vÒ thÞ hiÕu tiªu dïng cña thÞ trêng B¾c Mü, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü. QuÇn ¸o lµ lo¹i s¶n phÈm ®¬n gi¶n, nªn kh¸ch hµng cã nhu cÇu mua ®Þnh kú vµ lu«n thÝch chñng lo¹i hµng phong phó, kiÓu mÉu phï hîp víi thÞ hiÕu thÈm mü thay ®æi theo thêi gian. §a phÇn ngêi Mü thÝch mÆc mçi ngµy mét mµu quÇn ¸o kh¸c nhau vµ mÉu m· còng ®a d¹ng nªn h¬n 90 % quÇn ¸o tiªu thô t¹i thÞ trêng nµy lµ quÇn ¸o may s½n.
Nh×n chung, d©n Mü ¨n mÆc kh¸ phãng kho¸ng: n¬i c«ng së hä chän veston, s¬ mi, quÇn ©u, hay jupe. LÔ héi th× hä thªm c¸c bé ®Çm d¹ héi, ®i ch¬i phè, du lÞch, tËp thÓ thao th× ®a sè dïng ¸o dÖt kim cotton, Polo-shirt, T-shirt víi quÇn jean hay quÇn short. Mïa ®«ng hä thêng mÆc ®å dÖt kim, kho¸c ¸o len, ¸o Jacket hay ¸o l«ng. Nãi chung quÇn ¸o kh«ng chØ ®a d¹ng mµ rÊt thÓ hiÖn tÝnh c¸ch Mü, ph¶n ¸nh lèi sèng c¸ nh©n tù do kiÓu Mü.
Khuynh híng chung cña hä lµ chuéng thêi trang, hµng cã nÐt ®éc ®¸o. Hä s½n sµng chÊp nhËn rÊt nhiÒu c¸c lo¹i “mode” kh¸c nhau, thËm chÝ m«tip tr¸i ngîc nhau, nhng ph¶i theo c¸c xu híng thêi thîng. Tuy nhiªn hä còng cã tr×nh ®é nhËn thøc rÊt cao vÒ hµng tiªu dïng: ngêi Mü muèn cã s¶n phÈm chÊt lîng ®¶m b¶o mµ gi¸ c¶ phï hîp, bao b× mang tÝnh thÈm mü cao. Ngoµi ra, tÝnh thêi vô còng ®îc coi lµ yÕu tè kh¸ quan träng, tuæi thä hµng tiªu dïng rÊt ng¾n vµ ngêi b¸n ph¶i thêng xuyªn ch¹y ®ua víi thêi trang.
XÐt vÒ mÆt ph©n ®o¹n thÞ trêng th× thÞ trêng B¾c Mü cã nhiÒu ph©n ®o¹n vµ t¬ng ®èi dÔ tÝnh. Trong khi NhËt B¶n chØ chÊp nhËn hai cÊp chÊt lîng th× ë thÞ trêng nµy hä cã thÓ chÊp nhËn ®Õn n¨m, s¸u cÊp. Hä tiªu thô s¶n phÈm tõ b×nh d©n ®Õn cao cÊp, c¶ hai lo¹i nµy ®Òu cã nhu cÇu lín trªn thÞ trêng B¾c Mü.
2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña thÞ trêng B¾c Mü
Ngµnh dÖt may ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét ngµnh t¬ng ®èi quan träng trong hÖ thèng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña B¾c Mü. Riªng t¹i Mü, ®©y lµ ngµnh c«ng nghiÖp lín ®øng thø mêi sau c¸c ngµnh xe h¬i, n¨ng lîng, c¬ khÝ, ho¸ chÊt. Còng nh t¹i c¸c níc kh¸c, ngµnh dÖt may ë B¾c Mü còng ®îc chia ra lµm hai m¶ng lín lµ dÖt vµ may.
Mü lµ mét trong nh÷ng níc s¶n xuÊt b«ng x¬ hµng ®Çu thÕ giíi (chØ sau Trung Quèc). Hµng n¨m, Mü s¶n xuÊt kho¶ng 4,2 triÖu tÊn b«ng x¬. Nhng thêi gian gÇn ®©y, s¶n lîng b«ng x¬ cña Mü cã khuynh híng gi¶m : S¶n lîng b«ng vô 98-99 lµ 13,6 triÖu kiÖn ®· gi¶m rÊt nhiÒu so víi vô 94-95 lµ 19,7 triÖu kiÖn vµ vô b«ng 2002 nµy s¶n lîng b«ng cña Mü dù ®o¸n chØ cßn 3,8 triÖu tÊn (gi¶m 13% so víi vô n¨m tríc)[20].
§èi víi s¶n phÈm may mÆc, ngµnh s¶n xuÊt hµng may mÆc cña B¾c Mü ®Òu chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña hµng nhËp khÈu tõ c¸c níc ch©u ¸ nh Trung Quèc, Indonesia, B¨ng la ®Ðt. ¦u thÕ cña c¸c níc nµy lµ chi phÝ nh©n c«ng thÊp, lµ ®iÒu rÊt quan träng ®èi víi ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nhiÒu nh dÖt may. H¬n n÷a, trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc nµy ®Òu u tiªn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã hµm lîng chÊt x¸m cao vµ tiÕn hµnh nhËp khÈu hµng tiªu dïng. §iÒu nµy gi¶i thÝch cho viÖc hµng n¨m Mü ph¶i nhËp mét khèi lîng khæng lå hµng dÖt may ®Ó phôc vô nhu cÇu trong níc.
Tõ n¨m 1970, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may cña Mü ph¶i gi¶m gÇn 500.000 nh©n c«ng v× hµng nhËp khÈu. §Ó ®èi phã víi cuéc c¹nh tranh nµy c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt quÇn ¸o lín cña Mü ®Òu cã nh÷ng ®æi míi ®¸ng kÓ. Mét trong nh÷ng ®æi míi ®¸ng kÓ lµ ®Çu t chiÒu s©u vµo c«ng nghÖ ngµnh dÖt: trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë c¶ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.
Ngµnh dÖt may cña B¾c Mü ®îc hç trî rÊt lín bëi nguyªn liÖu ®Çu vµo kh¸ dåi dµo do s¶n xuÊt b«ng x¬ ph¸t triÓn. Ngoµi ra, Mü cßn thùc hiÖn chiÕn lîc xuÊt khÈu v¶i vµ nguyªn liÖu, sau ®ã nhËp khÈu thµnh phÈm ngay trong néi bé khèi NAFTA.VÝ dô Mü nhËp quÇn ¸o tõ Mªhic« b»ng nguyªn liÖu v¶i mµ Mü cung cÊp.
B¶ng 7- Mét sè c«ng ty b¸n lÎ chñ yÕu hµng may mÆc cña Mü
Tªn c«ng ty
Doanh sè b¸n hµng may mÆc (tû USD)
ThÞ phÇn tiªu dïng (%)
Wal-Mart Stores
J.C.Penney Co
Federated Department Stores
Gap.Inc.
Target Stores
The Limited
May Department Stores
Sears.Roebuck&Co
Kmart
34
22,8
14,5
11,6
10,1
9,7
9,7
8,2
7,2
12,5
8,5
5,5
4,4
3,7
3,7
3,7
2,9
2,6
Tæng gi¸ trÞ
127,8
47,5
Nguån: Ira Kalish, Retail Forward, reported in Women ‘s Wear Daily, April 11,2002 and The Trade Partmentship.
B¶ng sè liÖu trªn chØ râ t×nh h×nh tiªu thô trong níc vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu. NÕu nh×n vµo m¶ng xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may B¾c Mü th× xuÊt khÈu néi vïng NAFTA chiÕm phÇn lín vµ ngµy cµng t¨ng vÒ tû träng bu«n b¸n néi vïng. N¨m 1990 con sè nµy chØ chiÕm kho¶ng 43% th× n¨m 2000 ®· t¨ng lªn kho¶ng 56 %. VÒ c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu th× tû lÖ hµng may cã cao h¬n hµng dÖt mét chót.
Mét lîi thÕ trong ngµnh hµng dÖt may cña Mü lµ nh÷ng s¶n phÈm thêi trang cao cÊp, dï gi¸ cao nhng vÉn cã chç ®øng vµ c¹nh tranh ®îc víi c¸c níc kh¸c, ®iÓn h×nh nh h·ng Levi Strauss & Co, Tommy Hilfiger, Lee, Gap, Wrangler..
2.3. T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña thÞ trêng B¾c Mü.
Nh chóng ta ®· biÕt, thÞ trêng B¾c Mü vµ ®Æc biÖt lµ Mü lµ mét thÞ trêng hÊp dÉn vµ lÝ tëng cña hµng dÖt may. V× s¶n xuÊt trong níc kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu, mÆt kh¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn cña Mü còng nghiªng vÒ nhËp khÈu hµng tiªu dïng nªn Mü ®îc coi lµ mét trong nh÷ng níc nhËp khÈu hµng dÖt may lín nhÊt thÕ giíi vµ hµng dÖt may ®îc xÕp vµo mét trong 10 mÆt hµng thiÕt yÕu trong c¬ cÊu nhËp khÈu cña Mü.
B¶ng 8-Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt, may cña thÞ trêng B¾c Mü (gåm Mü vµ Canada):
§¬n vÞ : TriÖu USD
N¨m
1990
1995
1998
1999
2000
2001
Hµng dÖt
8.966
13.476
17.373
18.105
19.875
20.237
Hµng may
23.996
37.004
51.119
53.746
60.493
60.586
Tæng
32.962
50.520
68.492
71.851
80.368
80.823
Nguån : ITCB-Council of Representatives 35th Session, Vietnam2002
Nh vËy, trong c¬ cÊu hµng dÖt may nhËp khÈu vµo thÞ trêng B¾c Mü th× hµng dÖt chiÕm tû lÖ Ýt h¬n hµng may. Bëi lÏ Mü lµ níc cã u thÕ vÒ s¶n xuÊt b«ng, sîi nªn kh«ng ph¶i nhËp khÈu nhiÒu. Trong khi ®ã, Mü l¹i kh«ng cã u thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng nªn lîi thÕ so s¸nh kÐm h¬n c¸c níc kh¸c. V× thÕ B¾c Mü më cöa thÞ trêng cña m×nh ®Ó nhËp khÈu. Hµng may mÆc chiÕm tû lÖ 75% trong c¬ cÊu trªn.
§Ó t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Mü, c¸c nhµ xuÊt khÈu cña rÊt nhiÒu níc ®· cè g¾ng th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng nµy. Mét vÝ dô cña thÞ trêng Mü - B¶ng sè liÖu sau ®©y thÓ hiÖn nh÷ng níc thµnh c«ng nhÊt, cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng hµng dÖt may Mü.
B¶ng 9 - C¸c khu vùc xuÊt khÈu chÝnh hµng dÖt-mayvµo thÞ trêng Mü n¨m 2001.
Gi¸ trÞ (triÖu USD)
Tæng
70.240
1. Mexico
8.954
2. Trung Quèc
6.536
3. Hång K«ng
4.403
4. Hµn Quèc
2.931
5. Ên §é
2.633
6. Indonesia
2.553
Nguån : ITCB-Council of Representatives 35th Session, Vietnam2002
Nh×n vµo b¶ng ta nhËn thÊy c¬ cÊu thÞ phÇn hµng dÖt may ë Mü chia ®Òu cho nhiÒu níc, kh«ng cã níc nµo chiÕm trªn 15% thÞ phÇn vÒ mÆt hµng nµy. Nh÷ng nhµ cung cÊp ®îc chia lµm hai khèi: lín nhÊt lµ tõ c¸c níc vµ l·nh thæ ch©u ¸ nh Trung Quèc, §µi Loan, H«ng K«ng, Hµn Quèc, Ên ®é, Philippin. TiÕp ®Õn lµ khèi NAFTA, mµ chñ yÕu lµ Mªhic«. Tuy nhiªn, c¬ cÊu nµy ®ang cã sù thay ®æi m¹nh mÏ do bu«n b¸n néi vïng NAFTA t¨ng lªn rÊt nhiÒu do ¶nh hëng cu¶ HiÖp íc khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü nµy.
Trong c¬ cÊu c¸c s¶n phÈm may mÆc mµ Mü thêng nhËp khÈu ta thÊy sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, tõ comple ¸o s¬mi nam n÷, ¸o choµng, ¸o thun c¸c lo¹i ®Õn quÇn ¸o trÎ em, ®å ngñ, ®å lãt, bit tÊt. Trong ®ã, comple vµ bé ®å nam n÷ dÖt thêng ®îc nhËp khÈu nhiÒu nhÊt, thêng chiÕm tû träng trªn 50% trÞ gi¸ nhËp khÈu. C¸c s¶n phÈm cotton vÉn lu«n chiÕm tû träng cao nhÊt trong c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu v× thÞ hiÕu tiªu dïng cña d©n Mü thÝch ®å cotton h¬n. N¨m 2000, nhËp khÈu s¶n phÈm cotton lªn dÕn 26149 triÖu USD, chiÕm kho¶ng 20% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü.
2.4. T×nh h×nh gi¸ c¶ nhËp khÈu hµng dÖt may t¹i thÞ trêng B¾c Mü
ThÞ trêng B¾c Mü vÉn ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét thÞ trêng “tho¸ng” vÒ gi¸ c¶. §iÒu ®ã cã nghÜa ngêi d©n B¾c Mü tiªu dïng kh¸ phãng kho¸ng do møc sèng cña hä cao, nhiÒu tÇng líp d©n c nªn cã nhiÒu ph©n ®o¹n thÞ trêng. §èi víi ngêi d©n Mü, chuyÖn ®i shopping ®· trë thµnh mét thãi quen tiªu dïng kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng. Trªn thùc tÕ, c¸c nhµ nhËp khÈu B¾c Mü th× vÉn nhËp khÈu víi møc gi¸ cµng thÊp cµng tèt, miÔn lµ kh«ng ®Õn møc ph¸ gi¸ thÞ trêng ¶nh hëng ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc.
ChÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Hoa Kú ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®îc chia thµnh 4 nhãm rÊt kh¸c nhau. Nhãm 1 gåm c¸c níc thµnh viªn WTO, nhãm 2 gåm c¸c níc cha lµ thµnh viªn WTO nhng cã HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Hoa Kú, nhãm 3 lµ c¸c níc ®èi lËp víi Hoa Kú, bÞ h¹n chÕ gÇn nh hoµn toµn víi Hoa Kú, nhãm 4 lµ nhãm c¸c níc ®îc hëng u ®·i ®Æc biÖt cña Hoa Kú. Song ®iÒu ®¸ng lu ý lµ chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Hoa Kú hiÕm khi ®îc tr×nh bµy cô thÓ mµ phÇn lín ®îc biÓu hiÖn trùc tiÕp trong c¸c ®¹o luËt, c¸c bµi ph¸t biÓu cña giíi chøc chãp bu kinh tÕ th¬ng m¹i cña Hoa Kú, ®Æc biÖt tõ c¬ quan ®¹i diÖn th¬ng m¹i Hoa Kú (USTR). Dï ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch nµo th× Hoa Kú còng sö dông thuÕ quan lµm c«ng cô chung víi c¸c níc. HÖ thèng thuÕ quan cña Hoa Kú lµ biÓu thuÕ quan hµi hoµ ®îc thèng nhÊt gi÷a c¸c bang cña Hoa Kú vµ chÝnh thøc ¸p dông tõ 1/1/1989 ( Harmonized System_HS), ®îc tÊt c¶ c¸c níc bu«n b¸n lín trªn thÕ giíi ¸p dông. HÇu hÕt thuÕ quan cña Hoa Kú lµ thuÕ quan theo trÞ gi¸, thuÕ ®îc tÝnh trªn c¬ së % cña trÞ gi¸ hµng nhËp khÈu (Advalorem duty rate). MÆt hµng dÖt may vµ giµy dÐp thêng bÞ tÝnh thuÕ suÊt cao h¬n c¸c mÆt hµng kh¸c. Së dÜ chóng ta ph¶i nãi nhiÒu ®Õn thuÕ quan v× gi¸ c¶ nhËp khÈu hµng dÖt may tõ c¸c níc vµo thÞ trêng B¾c Mü chÞu ¸p lùc c¹nh tranh tõ chÝnh chÕ ®é thuÕ quan mµ Mü dµnh cho níc xuÊt khÈu. ViÖt nam hiÖn thuéc nhãm 2, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc tõ 10/12/2001, ®©y lµ mét “h¹ rµo” t¬ng ®èi lín cho n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam vµo thÞ trêng B¾c Mü.
Mét vÊn ®Ò n÷a ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ nhËp khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng B¾c Mü chÝnh lµ vÊn ®Ò h¹n ng¹ch, bëi ®Ó cã ®îc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu th× c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i tr¶ thªm mét kho¶n tiÒn trªn nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu . B¶ng sè liÖu sau ®©y cho chóng ta biÕt sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ nhËp khÈu do h¹n ng¹ch gi÷a Mü vµ EU
B¶ng10-So s¸nh gi¸ c¶ nhËp khÈu hµng dÖt may Mü vµ EU do vÊn ®Ò h¹n ng¹ch ®èi víi c¸c níc.
§¬n vÞ : phÇn tr¨m(%)
Níc
Mü (hµng dÖt)
Mü(hµng may)
EU(hµng dÖt)
EU(hµng may)
Hµn Quèc
Indonesia
Malaysia
Philipin
Singapore
Thailand
ViÖt Nam
China
HongKong
2,4
8,1
8,1
6,5
0,0
8,3
0,0
20,0
1,0
1,9
7,8
7,8
7,8
0,6
13,2
0,0
33
10
1,6
6,3
6,3
5,7
0,2
6,4
7,5
12,0
1,0
0,6
6,0
6,0
6,0
0,2
7,8
7,2
15
5
Nguån: Joseph F.Francois and Dean Spinanger, June 2000.
§èi víi vÊn ®Ò nµy, ViÖt nam hiÖn vÉn cha bÞ ¸p dông h¹n ng¹ch, song theo tin míi nhÊt tõ «ng Peter Mc Grath _phã chñ tÞch tËp ®oµn siªu thÞ J.Cpenney(Mü), gÇn nh ch¾c ch¾n chÝnh phñ Hoa Kú sÏ ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may ViÖt nam, cã thÓ trong n¨m 2003. Nguyªn nh©n lµ do ¸p lùc tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt Hoa Kú vµ mét nguyªn nh©n n÷a lµ do s¾p tíi 2005 Mü sÏ ph¶i bá h¼n h¹n ng¹ch dÖt may ®èi víi c¸c níc thµnh viªn WTO nªn trong giai ®o¹n nµy Hoa Kú muèn ¸p dông h¹n ng¹ch víi ViÖt nam cµng sím cµng tèt. §iÒu bÊt lîi vÒ phÝa ViÖt nam chØ lµ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu, ®ang tõ xuÊt khÈu tù do th× ph¶i chuyÓn sang xuÊt khÈu cã ®iÒu kiÖn vµ tu©n thñ h¹n ng¹ch.
3. HiÖp ®Þnh hµng dÖt may ATC ®èi víi nhËp khÈu hµng dÖt may cña B¾c Mü.
3.1. ATC lµ g×?
N¨m 1994, trong khu«n khæ vßng ®µm ph¸n Uruguay cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO, HiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ATC _(Agreement on Textile and Clothing) ®· ra ®êi thay thÕ cho HiÖp ®Þnh ®a sîi MFA vµ lµ HiÖp ®Þnh quèc tÕ chÝnh bao trïm trong lÜnh vùc dÖt may. Mäi thµnh viªn cña WTO ®Òu ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh cña ATC vµ chØ c¸c thµnh viªn cña WTO ®îc hëng c¸c lîi Ých cña HiÖp ®Þnh.
3.2. TiÕn tr×nh héi nhËp theo ATC
Theo qui ®Þnh cña ATC qu¸ tr×nh tù do ho¸ bu«n b¸n c¸c s¶n phÈm dÖt may sÏ tr¶i qua mét thêi gian chuyÓn tiÕp lµ 10 n¨m b¾t ®Çu tõ 1/1/1995 vµ ®îc chia thµnh 4 giai ®o¹n :
_Ngµy1/11995, héi nhËp kh«ng díi 16%khèi lîng hµng ho¸ nhËp khÈu trong n¨m 1990 theo b¶n danh môc hµng ho¸ cña HiÖp ®Þnh
_Ngµy 1/11998, héi nhËp kh«ng díi 17% tiÕp theo cña khèi lîng hµng ho¸ nhËp khÈu.
_Ngµy 1/1/2002, héi nhËp kh«ng díi 18% tiÕp theo cña khèi lîng hµng ho¸ nhËp khÈu.
_Ngµy 1/12005. tÊt c¶ sè hµng ho¸ cßn l¹i ph¶i ®îc héi nhËp, c¸c h¹n chÕ theo MFA ®îc lo¹i bá hoµn toµn.
HiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng thµnh c«ng chÝnh cña Vßng ®µm ph¸n Uruguay, t¹o ra triÓn väng cho ngµnh dÖt may thÕ giíi. Tuy nhiªn, cã rÊt nhiÒu yÕu tè kinh tÕ kh¸c t¸c ®éng tíi viÔn c¶nh dÖt may trong t¬ng lai.
Do lo¹i bá MFA s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ë hÇu hÕt c¸c níc xuÊt khÈu ®Òu t¨ng. XuÊt khÈu tõ c¸c níc bÞ h¹n chÕ theo MFA tíi c¸c níc ¸p ®Æt h¹n ng¹ch sÏ t¨ng 26% ®èi víi hµng may mÆc vµ 10% ®èi víi hµng dÖt. S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng may ë c¸c níc xuÊt khÈu lín cã thÓ bÞ thu hÑp do gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh v× gi¸ lao ®éng cao t¬ng ®èi so víi c¸c níc ®Çu t. Tuy nhiªn c¸c níc nµy sÏ ®îc bï l¹i b»ng t¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt nhê nhu cÇu hµng dÖt lµm nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp may t¨ng lªn ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. VÒ l©u dµi, viÖc lo¹i bá MFA cã thÓ mang l¹i nhiÒu lîi Ých h¬n cho c¸c nhµ xuÊt khÈu míi (c¸c níc xuÊt khÈu ë Nam ¸, ASEAN vµ Trung Quèc. NÕu c¸c níc nµy cã lîi thÕ so s¸nh vµ cã chÝnh s¸ch phï hîp ph¸t huy ®îc c¸c lîi thÕ ®ã, hä sÏ cã tiÒm n¨ng lín ®Ó t¨ng cêng xuÊt khÈu h¬n so víi c¸c níc xuÊt khÈu l©u ®êi. T¨ng cêng xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng GDP, ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc mµ ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ.
ViÖc lo¹i bá MFA sÏ lµm t¨ng c¬ héi xuÊt khÈu cho tÊt c¶ c¸c níc. Trong khi B¾c Mü vµ EU vÉn lµ thÞ trêng nhËp khÈu lín cña thÕ giíi ë thÕ kØ 21 th× b¶n th©n c¸c níc ph¸t triÓn cã lîi thÕ so s¸nh vÒ sîi tæng hîp phô thuéc vµo møc ®é tù do ho¸ thÞ trêng ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, v× tù do ho¸ th¬ng m¹i sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm nµy do chi phÝ ®Çu vµo thÊp h¬n. C¸c níc ph¸t triÓn vÉn tiÕp tôc chiÕm u thÕ vÒ c¸c s¶n phÈm may mÆc chÊt lîng cao v× hä cã lîi thÕ vÒ thÞ trêng vµ thiÕt kÕ h¬n h»n c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
3.3. ViÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp cña c¸c níc theo ATC.
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, ATC sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña toµn thÕ giíi vµ cña tõng níc tuú theo møc ®é riªng biÖt. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ ph¸t huy hÕt tiÒm lùc cña tõng níc trong ®iÒu kiÖn míi theo ATC, viÖc ®iÒu chØnh c¸c chiÕn lîc, chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp th¬ng m¹i sao cho phï hîp lµ rÊt cÇn thiÕt, ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
C¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã møc thu nhËp thÊp, c«ng nghiÖp dÖt may ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. HiÖn nay, chi phÝ tiÒn l¬ng thÊp vÉn lµ nh÷ng thuËn lîi lín ®Ó c¸c níc nµy tiÕp tôc t¨ng trëng xuÊt khÈu hµng dÖt may. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i t×m ra mét sù kÕt hîp tèi u vÒ c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu tuú theo lîi thÕ so s¸nh vµ lîi thÕ c¹nh tranh t¬ng øng thÝch hîp víi tõng níc. C¬ së h¹ tÇng nh ®êng bé, ®êng s¾t, c¶ng, ph¬ng tiÖn th«ng tin, dÞch vô c«ng céng còng rÊt quan träng ®èi víi c¹nh tranh trong xuÊt khÈu. Kinh nghiÖm cña nhiÒu níc cho thÊy, ph¶i cã nÒn t¶ng c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c tríc khi muèn t¨ng trëng xuÊt khÈu.
Lo¹i bá MFA sÏ khuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. §Çu t níc ngoµi cã vai trß quan träng trong ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i vµ c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n xuÊt dï c«ng nghiÖp dÖt may thêng ®îc coi lµ ngµnh sö dông c«ng nghÖ tr×nh ®é thÊp. S¶n xuÊt sÏ ®îc c¶i thiÖn nÕu c¸c níc cïng nhau cam kÕt xo¸ bá rµo c¶n b»ng c¸c chÝnh s¸ch minh b¹ch vµ hµi hoµ cïng m«i trêng kinh tÕ cëi më ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi. Còng cÇn lu ý r»ng c«ng nghÖ míi trong ngµnh dÖt may kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i c«ng nghÖ phÇn cøng (m¸y mãc, thiÕt bÞ) mµ c«ng nghÖ phÇn mÒm l¹i cã ý nghÜa quan träng h¬n. VÊn ®Ò kiÓm tra chÊt lîng, Marketing, tr×nh ®é qu¶n lÝ tèt kh«ng chØ lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong c¸c liªn doanh mµ cßn cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch MFA mét c¸ch nghiªm ngÆt cßn cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p h¹n chÕ viÖc tiÕp tôc duy tr× b¶o hé díi c¸c h×nh thøc kh¸c. C¸c níc xuÊt khÈu cã quyÒn yªu cÇu ®iÒu chØnh xu híng nµy th«ng qua WTO vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c. H¬n n÷a, nh×n chung thuÕ quan vÒ hµng dÖt may vÉn cao h¬n nhiÒu so víi ®¸nh thuÕ vµo hµng c«ng nghiÖp. Trong khi møc thuÕ ®¸nh vµo hµng c«ng nghiÖp ®îc c¸c níc ph¸t triÓn cam kÕt gi¶m kho¶ng 40% th× thuÕ ®«Ý víi hµng dÖt may chØ ®îc gi¶m kho¶ng 22%. C¸c níc xuÊt khÈu cÇn cè g¾ng phèi hîp víi nhau th«ng qua WTO ®Ó gi¶m thuÕ hµng dÖt may xuèng t¬ng ®¬ng víi c¸c hµng ho¸ kh¸c.
§èi víi xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng B¾c Mü, HiÖp ®Þnh ATC cã ¶nh hëng nh thÕ nµo? Thùc tÕ, chØ c¸c níc thµnh viªn WTO míi chÞu ¶nh hëng cña HiÖp ®Þnh, song phÝa ViÖt nam do cã HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng nªn ®Õn 2005 phÝa Hoa Kú vÉn ph¶i dµnh cho ta nh÷ng u ®·i nh MFN, xo¸ bá h¹n ng¹ch.v.v. Nhng ®©y chØ lµ riªng víi thÞ trêng Hoa Kú, cßn víi Canada, Mªhic« th× vÊn ®Ò ViÖt nam gia nhËp tæ chøc WTO lµ ®iÒu kiÖn còng rÊt quan träng ®Ó t¨ng trëng xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng B¾c Mü.
Tãm l¹i, ch¬ng I víi nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t nhÊt vÒ Marketing quèc tÕ, vÊn ®Ò c¹nh tranh quèc tÕ hiÖn nay vµ ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh thÞ trêng hµng dÖt may B¾c Mü, ®· cho ta thÊy bøc tranh toµn c¶nh vÒ mét thÞ trêng tiÒm n¨ng mµ chóng ta ®ang híng tíi. Song lùc cña chóng ta hiÖn nay nh thÕ nµo? Cã ®¸p øng ®îc thÞ trêng B¾c Mü hay kh«ng vµ triÓn väng ph¸t triÓn ra sao? Ch¬ng II sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng B¾c Mü.
Ch¬ng II: T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng B¾c Mü
I.§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh s¶n xuÊt trong níc.
Ngµnh dÖt may ë ViÖt nam lµ ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. Tõ khi §æi Míi, c¸c doanh nghiÖp dÖt may kh«ng cßn ®îc bao cÊp n÷a mµ ph¶i tù h¹ch to¸n c¶ ®Çu vµo, ®Çu ra, tù t×m cho m×nh thÞ trêng tiªu thô. Tuy nhiªn, ngµnh kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ qui m«, n¨ng lùc s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang thiÕt bÞ, ngµy mét t¨ng nhanh c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm. Cho ®Õn nay, s¶n phÈm dÖt may ViÖt nam ®· ®¸p øng ®îc mét phÇn ®¸ng kÓ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng trong níc vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu lín sang c¸c thÞ trêng khã tÝnh nh EU, NhËt B¶n, B¾c Mü..ViÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may ®· ®em l¹i mét kho¶n ngo¹i tÖ kh«ng nhá ®Ó ®æi míi vµ n©ng cÊp toµn bé trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña ngµnh dÖt may. Ngµnh dÖt may kh«ng chØ ®em l¹i nguån tÝch luü cho nÒn kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn quan träng gi¶i quyÕt viÖc lµm, mang l¹i thu nhËp cho ngêi lao ®éng, t¹o sù æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi trong c¶ níc.
Níc ta cã sè d©n ®«ng, nguån lao ®éng dåi dµo, ngêi ViÖt nam l¹i cã truyÒn thèng cÇn cï, khÐo lÐo vµ rÊt s¸ng t¹o. MÆt kh¸c, gi¸ c¶ sinh ho¹t thÊp nªn chi phÝ nh©n c«ng rÎ h¬n t¹o ®iÒu kiÖn quan träng cho hµng dÖt may cã u thÕ c¹nh tranh râ rÖt. §Æc ®iÓm cña ngµnh dÖt may kh«ng ®ßi hái vèn ®Çu t lín, quay vßng vèn nhanh, ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ cã thÓ s¶n xuÊt ®îc nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao. H¬n n÷a, ViÖt nam cßn cã vÞ trÝ thuËn lîi cho viÖc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn nªn gi¶m ®îc chi phÝ vËn t¶i. ViÖt nam còng n»m trong khèi c¸c níc vµ l·nh thæ xuÊt khÈu lín hµng dÖt may nh Trung Quèc, Hµn Quèc, Th¸i Lan, Hång K«ng, §µi Loan, nªn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt nam ®ang lµ mét thÞ trêng hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Cã thÓ nãi, ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt nam lµ ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ lín hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc.
1. N¨ng lùc s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
1.1. N¨ng lùc s¶n xuÊt
Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, chóng ta thÊy, gi¸ trÞ s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may hiÖn nay ®ang chiÕm 8,5% tæng gi¸ trÞ cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt nam, trong ®ã ngµnh dÖt chiÕm 4,6%, ngµnh may chiÕm 3,9%. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh râ vÞ trÝ cña ngµnh dÖt may trong c¬ cÊu c¸c ngµnh c«ng nghiÖp.
B¶ng 11- Tæng quan vÒ s¶n xuÊt hµng dÖt, may cña níc ta nh÷ng n¨m qua.
§¬n vÞ: tØ ®ång
S¶n phÈm
1996
1997
1998
1999
2000
S¶n phÈm dÖt
7803,7
8838,2
11313,5
11197,3
13627,2
S¶nphÈm may
5137,7
8837
9683,4
9352,3
11091,8
Nguån : Niªn gi¸m thèng kª 2001-NXB Thèng kª.
Tõ b¶ng thèng kª trªn, chóng ta thÊy, dÖt vµ may ®¹t gi¸ trÞ s¶n xuÊt gÇn t¬ng ®¬ng nhau. Tuy nhiªn, vÒ chiÒu híng ph¸t triÓn hiÖn nay ngµnh may ®ang ph¸t triÓn tèt h¬n, ®Æc biÖt lµ may c«ng nghiÖp xuÊt khÈu, HiÖn nay, ngµnh dÖt trong níc vÉn cha ®ñ ®¸p øng cho ngµnh may mµ chóng ta vÉn ph¶i nhËp ngo¹i kh¸ nhiÒu.
Theo nguån sè liÖu cña Tæng c«ng ti DÖt_ may ViÖt nam ®Õn 28/02/2002, t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt nam hiÖn nay ®îc ®¸nh gi¸ qua s¶n lîng sîi, s¶n lîng dÖt, vµ s¶n lîng may cña c¸c doanh nghiÖp dÖt vµ may nh sau:
B¶ng12- T×nh h×nh n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may.
Doanh nghiÖp
S¶n lîng sîi (tÊn)
S¶n lîng dÖt
S¶n lîng may
V¶i dÖt
(1000m2)
§an kim (1000 kg)
Sp ®an thoi (1000 chiÕc)
Sp ®an kim (1000 chiÕc)
Tæng céng
Doanh nghiÖp dÖt
100.008
159.774
13.000
16.113
32.200
48.333
Doanh nghiÖp may
65.029
6.908
71.937
Tæng céng
100.008
159.774
13.000
81.162
39.108
120.270
Nguån: B¸o c¸o n¨ng lùc s¶n xuÊt-Tæng c«ng ti DÖt- may ViÖt Nam
MÆc dï ®©y míi chØ lµ b¶ng tæng kÕt n¨ng lùc dÖt may cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn thuéc Tæng c«ng ti DÖt- may ViÖt Nam nhng còng nãi lªn kh¸ râ t×nh h×nh s¶n xuÊt toµn ngµnh dÖt may níc ta ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn râ rÖt. VÝ dô, s¶n lîng sîi dÖt n¨m 1991 míi lµ 40 ngh×n tÊn, ®Õn n¨m 1997 lµ 69 ngh×n tÊn vµ ®Õn n¨m 2002 ®· ®¹t con sè 100 ngh×n tÊn. Nh÷ng con sè trªn cho thÊy kh¶ n¨ng s¶n xuÊt sîi, nguyªn liÖu cung cÊp cho c¸c c«ng ty may ®· t¨ng lªn. Tuy nhiªn nh ®· nãi ë trªn ngµnh dÖt vÉn ph¶i t¨ng cêng h¬n n÷a kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, kh«ng chØ b»ng lßng víi viÖc cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp may trong níc nh hiÖn nay.
Trong ngµnh dÖt may, c¸c c¬ së s¶n xuÊt ph©n bè trªn c¶ níc nhng sù ph©n bè ®ã cha ®¶m b¶o thùc sù hîp lÝ. HiÖn nay Tæng c«ng ty DÖt-may ViÖt nam cã h¬n 40 doanh nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp (tham gia s¶n xuÊt tõ kÐo sîi, dÖt v¶i ®Õn c¸c kh©u may mÆc), mét c«ng ty tµi chÝnh, 4 xÝ nghiÖp c¬ khÝ, 2 c«ng ti liªn doanh, 2 viÖn nghiªn cøu øng dông vµ 3 trêng ®µo t¹o kinh tÕ kü thuËt, 2 c«ng ty dÞch vô th¬ng m¹i ë Hµ néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, c¸c chi nh¸nh ë §µ N½ng vµ H¶i Phßng. XÐt trªn c¶ níc, ngµnh dÖt -may ViÖt nam hiÖn cã gÇn 250 c¬ së s¶n xuÊt dÖt vµ 500 c¬ së s¶n xuÊt may, cã c¶ doanh nghiÖp quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh, ph©n bè chñ yÕu ë c¸c thµnh phè lín thuéc hai miÒn B¾c, Nam nhiÒu h¬n ( nh thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §µ N½ng..). §èi víi khu vùc ngoµi quèc doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t nh©n, hé c¸ thÓ cã møc t¨ng nhanh vÒ sè c¬ së vµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt. §iÒu ®ã t¹o thÕ ph¸t triÓn t¬ng ®èi hµi hoµ vµ m¹nh mÏ cho ngµnh dÖt may ViÖt nam.
§iÒu ®¸ng chó ý lµ sè lîng nh©n c«ng thu hót vµo ngµnh may hiÖn nay lªn tíi kho¶ng nöa triÖu ngêi, chiÕm 20% lùc lîng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¸c cña ViÖt Nam (trong ®ã 80%lµ n÷). VÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ chuyªn m«n kü thuËt cña ngµnh, tr×nh ®é phæ th«ng chiÕm ®a sè víi 66% trong khi c«ng nh©n lµnh nghÒ chØ chiÕm 28,6%. Bªn c¹nh ®ã lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é trung cÊp vµ ®¹i häc-lùc lîng cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn ngµnh dÖt may c¶ vÒ kü thuËt còng nh kü n¨ng bu«n b¸n trªn th¬ng trêng chØ chiÕm cã 5,5%. NÕu so víi tû lÖ c¸c níc kh¸c lµ 5-20% cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc, con sè nµy cña ViÖt nam vÉn cßn rÊt thÊp. Nguyªn nh©n lµ do c«ng t¸c ®µo t¹o lao ®éng chÊt x¸m cho ngµnh dÖt may lµ sinh viªn theo häc ngµnh c«ng nghÖ nµy cßn Ýt so víi nhu cÇu, c¸c c¬ së ®µo t¹o c¸n bé cho ngµnh cã xu híng bÞ co l¹i. Ngµnh ®ang ®øng tríc nguy c¬ khñng ho¶ng thiÕu ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt. Theo dù b¸o cña Tæng c«ng ti dÖt may ViÖt nam, hµng n¨m ngµnh dÖt may níc ta cÇn bæ sung kho¶ng 30000 lao ®éng cã tay nghÒ cao, trong ®ã cã kho¶ng 400 kü s c«ng nghÖ. Ngµnh dÖt may cÇn chó ý ®Çu t h¬n n÷a tay nghÒ còng nh n¨ng lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn nh»m ®¸p øng ®îc nhu cÇu t¨ng trëng cña ngµnh.
2.1. C¬ së vËt chÊt kü thuËt trang bÞ trong s¶n xuÊt
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trang thiÕt bÞ ngµnh dÖt may ®· t¨ng nhanh c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, nhÊt lµ vÒ tÝnh n¨ng c«ng dông tõ m¸y ®¹p ch©n C22 cña Liªn X« cò, m¸y 8322 cña §øc ®Õn m¸y Juki cña NhËt vµ FFAP cña CHLB §øc. VÝ dô ®iÓn h×nh ë Tæng c«ng ti dÖt may ViÖt nam ®· ®Çu t c¶i t¹o, n©ng cÊp thay thÕ côc bé nh ®a tù ®éng Auto-Leveller m¸y ghÐp, uster m¸y èng vµ hÖ thèng ch¶i b«ng ®Ó tËn dông gÇn 500000 cäc sîi cha cã ®iÒu kiÖn thay thÕ ë c¸c nhµ m¸y kÐo sîi. Võa qua, Tæng c«ng ty còng thay thÕ trªn 4000 m¸y dÖt khæ hÑp, mÊt hÖ tù ®éng kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, ®ång thêi ph¶i ®æi míi toµn bé sè thiÕt bÞ hå m¾c ®¸nh èng nh»m ®¸p øng cho m¸y dÖt hiÖn ®¹i tèc ®é cao, khæ réng. Tæng c«ng ti cßn thay thÕ míi thiÕt bÞ dÖt kim trßn vµ däc ®Çu t tríc 1975 ®· bÞ h háng nhiÒu, kh«ng cßn phï hîp thêi trang dÖt kim trªn thÕ giíi.ThiÕt bÞ dÖt kim còng ®îc thay thÕ 55% ®Ó ®ång bé lµm ra c¸c mÆt hµng cao cÊp vµ 45% ®îc n©ng cÊp, bæ sung ®Ó hoµn thiÖn d©y chuyÒn ®ång bé.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu chÊt lîng s¶n phÈm cao, c«ng nghÖ may ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸ kÞp thêi, c¸c d©y chuyÒn may ®îc bè trÝ theo qui m« võa ph¶i (25 m¸y), sö dông 34 -37 lao ®éng gän nhÑ vµ cã nh©n viªn kiÓm tra thêng xuyªn, cã kh¶ n¨ng chÊn chØnh sai sãt ngay còng nh thay ®æi m· hµng nhanh. Kh©u hoµn tÊt ®îc l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ ®ãng tói, sóng b¾n nh·n, m¸y dß kim...C«ng nghÖ tin häc còng ®îc ®a vµo mét sè kh©u s¶n xuÊt ë mét sè c«ng ty.
Bªn c¹nh nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc trªn, mÆt h¹n chÕ ®iÓn h×nh nhÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt nam hiÖn nay lµ n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao. Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng nµy lµ do tr×nh ®é c«ng nghÖ cha cao vµ cha ®ång bé, tæ chøc s¶n xuÊt cha hîp lÝ, møc ®é sö dông dông cô chuyªn dïng thÊp. Bªn c¹nh ®ã, n¨ng lùc thiÕt kÕ mÉu mèt vµ kü thuËt may c«ng nghiÖp cßn yÕu, kh©u c¾t cha ®¶m b¶o, cßn dïng ph¬ng ph¸p thñ c«ng. So víi c«ng nghÖ cña c¸c níc Trung Quèc, Th¸i Lan th× tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ViÖt nam l¹c hËu kho¶ng 5-7 n¨m, phÇn mÒm ®iÒu khiÓn l¹c hËu tõ 15-20 n¨m. HiÖn nay chØ huy ®éng ®îc kho¶ng 60% n¨ng lùc hiÖn cã.
Nh×n chung, trong ngµnh dÖt may ViÖt nam hiÖn nay, trang bÞ ®· ®îc n©ng cao so víi chÝnh chóng ta tríc ®©y, song vÉn cßn thua kÐm nhiÒu so víi c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, thËm chÝ cßn ®i sau c¶ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc nh Trung Quèc, Th¸i lan, Malaysia....
2.Tiªu thô trong níc vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu.
2.1. T×nh h×nh t¨ng trëng vÒ s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may ViÖt nam
Trong thêi gian qua, s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may nh»m ®¸p øng tiªu dïng trong níc, ®Æc biÖt ngµnh may c«ng nghiÖp phôc vô xuÊt khÈu ®· cã rÊt nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. NÕu nh n¨m 1990 xuÊt khÈu hµng dÖt may ®¹t 20 triÖu USD th× ®Õn n¨m 1995 ®· ®¹t 850 triÖu USD vµ n¨m 2001 võa qua, xuÊt khÈu ®¹t 1975,4 triÖu USD, trong ®ã phÇn lín lµ s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp may.
Nh chóng ta ®· biÕt, u thÕ vèn Ýt, quay vßng nhanh, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cao nªn ngµnh may c«ng nghiÖp lµ lÜnh vùc ph¸t ®¹t nhÊt trong toµn ngµnh dÖt may. §Æc biÖt khi thÞ trêng xuÊt khÈu ngµy cµng ®îc më réng th× gi¸ trÞ s¶n lîng cña ngµnh may t¨ng vät h¬n so víi n¨m tríc ®ã. Nh×n chung toµn ngµnh cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸(10,7%/n¨m).Trong thêi gian qua, xuÊt khÈu t¨ng 59%, riªng may mÆc chiÕm kho¶ng 15% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ níc, t¹o viÖc lµm cho gÇn 50 v¹n lao ®éng, cha kÓ sè lao ®éng trong c¸c ngµnh cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh dÖt nh trång b«ng, trång d©u, nu«i t»m..
2.2. C¬ cÊu s¶n phÈm cña hµng dÖt may ViÖt nam.
Ngµnh dÖt, may ViÖt nam còng nh ngµnh dÖt may cña c¸c níc kh¸c ®îc chia ra lµm 2 m¶ng chñ yÕu lµ dÖt vµ may. Nãi vÒ s¶n phÈm dÖt, chóng ta thêng nh¾c tíi c¸c s¶n phÈm dÖt nh dÖt thêng, dÖt kim, dÖt len, dÖt lôa, dÖt gÊm, dÖt thæ cÈm.
Tuy nhiªn c¸c s¶n phÈm dÖt mang tÝnh ®éc ®¸o, riªng cã cña ViÖt nam thêng lµ dÖt thñ c«ng tõ c¸c chÊt liÖu tù nhiªn ®Æc s¾c nh t¬ t»m, sîi b«ng, ®ay..t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm v¶i næi tiÕng nh lôa Hµ §«ng, lôa V¹n Phóc, thæ cÈm Mai Ch©u, Hoµ B×nh..Tuy nhiªn nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng nµy chØ mang tÝnh chÊt “®Æc s¶n” chø xÐt vÒ tû träng trong toµn ngµnh dÖt th× chiÕm rÊt Ýt. PhÇn lín c¸c s¶n phÈm dÖt cña chóng ta lµ c¸c s¶n phÈm dÖt c«ng nghiÖp t¹i c¸c nhµ m¸y dÖt lín nh C«ng ti dÖt Hµ Néi, C«ng ti dÖt 8-3, C«ng ti dÖt kim ®«ng xu©n, C«ng ti dÖt Nam §Þnh. C¸c lo¹i s¶n phÈm dÖt chñ yÕu lµ sîi OE dµnh cho ®an kim, sîi cäc thêng, v¶i còng cã v¶i dÖt thêng vµ v¶i ®an kim. B¶ng sè liÖu sau ®©y cho biÕt s¶n lîng sîi cña s¶n phÈm dÖt:
B¶ng 13-C¬ cÊu s¶n phÈm dÖt cña Tæng c«ng ti dÖt may ViÖt nam( ®Õn 28/2/2002)
S¶n phÈm
Sè lîng
Sîi
Sîi OE(chiÕc)
Sîi cäc(chiÕc)
10.178 (rotor)
885.756 (cäc sîi)
V¶i
V¶i dÖt(1000m2)
§an kim (kg)
159.774
13.000
Nguån: Tæng c«ng ty DÖt- may ViÖt Nam
Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn, chóng ta nhËn thÊy, s¶n phÈm v¶i dÖt chiÕm tû träng lín h¬n s¶n phÈm v¶i ®an kim, sîi OE chiÕm tû träng cha nhiÒu. Nhu cÇu thÞ trêng hiÖn nay ®ang më réng s¶n phÈm ®an kim, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng B¾c Mü. VËy s¶n phÈm sîi OE, dÖt ®an kim cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng nhu cÇu lín cña thÞ trêng hiÖn nay.
Thø ®Õn lµ c¬ cÊu s¶n phÈm may mÆc. Ngµnh may mÆc phong phó h¬n vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm v× ®©y míi chÝnh lµ c¬ cÊu chÝnh cho xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt nam. Tríc ®©y, c¸c s¶n phÈm may c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ c¸c lo¹i quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, quÇn ¸o thêng dïng ë nhµ hay ®ång phôc häc sinh. Cho ®Õn nay, c¬ cÊu s¶n phÈm ®· thay ®æi rÊt nhiÒu, phong phó h¬n rÊt nhiÒu vÒ chñng lo¹i ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nh÷ng nhµ nhËp khÈu. C¸c s¶n phÈm ®îc më réng h¬n, gåm c¶ quÇn ¸o thÓ thao, quÇn ¸o jean, comple, veston v.v. Ngay c¶ s¶._.tin vËn chuyÓn.
Ba lµ, g¾n c¸c c«ng tr×nh míi vÒ kÐo sîi vµ dÖt v¶i tæng hîp víi c«ng tr×nh dÇu khÝ, g¾n c¸c c«ng tr×nh chÕ biÕn kÐo sîi tù nhiªn víi vïng chuyªn canh b«ng, t¬ t»m nh»m h×nh thµnh nh÷ng tæ hîp c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Bèn lµ, kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trong c«ng t¸c qu¶n lÝ xuÊt nhËp khÈu, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, thuÕ, vèn, u ®·i ®Çu t, c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh rêm rµ ®ang g©y trë ng¹i cho c¸c nhµ ®Çu t còng nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m t¹o mét m«i trêng thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp t¹o thÕ m¹nh trong thu hót ®Çu t níc ngoµi th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Çu t th«ng tho¸ng.
N¨m lµ, g¾n c«ng nghiÖp dÖt, may qui m« nhá, xÝ nghiÖp cæ phÇn, xÝ nghiÖp t nh©n vµ c¸c hé c¸ thÓ víi c¸c vïng lµng nghÒ truyÒn thèng ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong kinh doanh xuÊt khÈu.
S¸u lµ, g¾n c«ng nghiÖp dÖt,may thµnh khu c«ng nghiÖp liªn hoµn nguyªn liÖu, sîi, dÖt,nhuém, may, dÞch vô..gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn s¶n phÈm, thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸ vµ thu hót gäi vèn ®Çu t níc ngoµi.
1.6. C¶i tiÕn thñ tôc xuÊt nhËp khÈu.
Tríc hÕt, Nhµ níc cÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc nhËp nguyªn phô liÖu, nhËp hµng mÉu, nhËp b¶n vÏ ®Ó thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÈu. HiÖn nay, kh©u thñ tôc nµy vÉn cßn qu¸ rêm rµ, mÊt nhiÒu thêi gian, g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt c¸c hîp ®ång gia c«ng thêng cã thêi h¹n ng¾n.
Chóng ta còng nªn ®¬n gi¶n thñ tôc hoµn thuÕ nhËp khÈu vµ x©y dùng møc thuÕ chi tiÕt cho c¸c lo¹i nguyªn liÖu nhËp khÈu, c¶i tiÕn thñ tôc hoµn thuÕ cho nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt hµng nguyªn phô liÖu phôc vô c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu.
S¾p tíi, Nhµ níc cÇn xem xÐt, cho phÐp doanh nghiÖp xuÊt khÈu nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi nguyªn liÖu ®îc tiÕn hµnh sau khi xuÊt khÈu, thay v× ph¶i nép ngay sau khi nhËp khÈu.
1.7. §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ tËp trung thÞ trêng.
Bé Th¬ng m¹i, Bé C«ng nghiÖp, HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng dÖt may vµ Tæng c«ng ty DÖt may cÇn phèi hîp vµ gi÷ vai trß ®Çu mèi ®Ó ®Þnh híng vµ tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt khÈu. CÇn thêng xuyªn phèi hîp trong kh©u tæ chøc c¸c ®oµn kh¶o s¸t thÞ trêng hoÆc phèi hîp tæ chøc cho c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t th«ng tin thÞ trêng cËp nhËt, tham gia héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi níc ®Ó tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp tù rót kinh nghiÖm, t×m ra nh÷ng ph¬ng thøc ho¹t ®éng phï hîp vµ hiÖu qu¶. MÆt kh¸c cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî c¸c doanh nghiÖp t¨ng cêng qu¶ng c¸o s¶n phÈm cña m×nh trªn Internet vµ c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng kh¸c.
Tuy nhiªn ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu thêng vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña nhiÒu doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Do vËy, trong thùc tÕ, c¸c th¬ng vô t¹i c¸c níc nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng. ViÖt nam ®· cã th¬ng vô t¹i hÇu hÕt c¸c níc, do ®ã c¸c ®¹i diÖn th¬ng m¹i cã thÓ n¾m b¾t nhanh nh¹y c¸c thÞ trêng ®Ó th«ng tin kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp. Song ®¹i diÖn th¬ng m¹i nãi chung khã cã thÓ bao qu¸t c¸c vÊn ®Ò cña tõng ngµnh. V× vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu, ngµnh dÖt may nªn më c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu quan träng nh EU, NhËt, Mü... V¨n phßng ®¹i diÖn cã nhiÖm vô nh : n¾m b¾t kÞp thêi t×nh h×nh vÒ gi¸ c¶, tû gi¸, qui ®Þnh h¶i quan, nh÷ng chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Çu t cña c¸c níc nhËp khÈu vÒ hµng dÖt may, ®ång thêi, giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt nam, t×m hiÓu yªu cÇu mÆt hµng cña c¸c níc nhËp khÈu. V¨n phßng ®¹i diÖn t¹i c¸c thÞ trêng cÇn tiÕp cËn nhanh nh¹y c¸c th«ng tin vÒ c¸c doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu bao gåm c¶ c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng, s¶n phÈm ®Æc trng cña ViÖt nam phôc vô c«ng t¸c xóc tiÕn th¬ng m¹i, gióp c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm ®èi t¸c vµ c¬ héi thÞ trêng xuÊt khÈu.
2. C¸c nhãm gi¶i ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp (nhãm gi¶i ph¸p vi m«).
2.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ thÞ trêng theo gãc ®é Marketing quèc tÕ.
BÊt k× mét doanh nghiÖp nµo còng kh«ng thÓ tù b»ng lßng víi thÞ phÇn mµ m×nh ®· cã. Môc tiªu cña c¸c nhµ doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam còng vËy, ph¶i v¬n ra ®îc thÞ trêng thÕ giíi. ChÝnh v× thÕ chiÕn lîc thÞ trêng lu«n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu trong mçi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn v¬n ra thÞ trêng thÕ giíi trong bèi c¶nh hiÖn nay kh«ng thÓ ®ång nhÊt c¸c thÞ trêng níc ngoµi víi nhau ®îc, bëi lÏ ®iÒu kiÖn luËt ph¸p, bu«n b¸n, thÞ hiÕu ë mçi thÞ trêng mçi kh¸c nhau. Do vËy, viÖc nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu ph¶i ®îc chó träng. Do vËy c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i tù m×nh gi¶i ®¸p c©u hái : Ai sÏ lµ nh÷ng kh¸ch hµng chñ yÕu cña m×nh? Hä cÇn chñng lo¹i s¶n phÈm nµo? Bao nhiªu? Khi nµo vµ ë ®©u?v.v.. C¸c doanh nghiÖp cÇn cã kÕ ho¹ch chiÕn lîc c¹nh tranh h÷u hiÖu nh: chiÕn lîc cñng cè ®Þa vÞ hµng dÖt may ViÖt nam trªn thÞ trêng quèc tÕ qua viÖc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc Marketing (s¶n phÈm, gi¸ c¶, ph©n phèi, yÓm trî)), chiÕn lîc ®i tríc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêngv.v.. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu quan träng lµ kÞp thêi ®a ra ®îc chiÕn lîc tÊn c«ng ®iÓm yÕu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh : c¸c doanh nghiÖp may cã thÓ chän c¸c mÆt hµng mµ ®èi thñ cha biÕt tíi, hoÆc cha ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu mong muèn cña kh¸ch hµng (vÝ dô doanh nghiÖp may Trung Quèc cã nh÷ng mÆt hµng gi¸ rÎ nhng chÊt lîng kh«ng cao). Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chän c¸c ph©n ®o¹n thÞ trêng cha cã ®èi thñ c¹nh tranh ho¹t ®éng nh : c¸c khu vùc ®Þa lÝ míi, c¸c thµnh phè nhá, nh÷ng ph©n ®o¹n theo nh©n khÈu häcv.v..
§èi víi thÞ trêng B¾c Mü, chóng ta nªn quan t©m chñ yÕu ®Õn 2 thÞ trêng lín lµ Hoa Kú vµ Canada, trong ®ã thÞ trêng Hoa kú lµ chñ yÕu cßn thÞ trêng Canada chØ ®ãng vai trß thø yÕu nhng c¶ hai ®Òu kh¸ t¬ng ®ång vÒ t©m lý thÞ hiÕu, tËp qu¸n th¬ng m¹i. Dï sao thÞ trêng Hoa Kú vÉn khæng lå h¬n (286 triÖu d©n) thÞ trêng Canada (32 triÖu d©n) nhng nÕu thÞ trêng Canada chÊp nhËn ®îc th× vµo thÞ trêng Mü còng ®¬n gi¶n. Trong thêi gian võa qua, c¸c doanh nghiÖp hµng dÖt may xuÊt khÈu sang thÞ trêng Canada coi nh mét bíc ®Öm ®Ó tiÕn vµo thÞ trêng Mü. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p tiÕp cËn thÞ trêng nµy theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng cña ViÖt nam lµ in Ên catalogue vµ cö ®oµn c«ng t¸c ®i vßng quanh níc Mü nh thêi gian qua cha ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Bëi trong thêi ®¹i Internet ho¸, c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc, tõ nhµ kinh doanh, xuÊt nhËp khÈu cho ®Õn c¸c siªu thÞ, b¸ch ho¸ ®¹i lÝ b¸n bu«n, b¸n lÎ, ®Òu tr×nh bµy s¶n phÈm cña m×nh trªn c¸c trang Web. Gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n kh«ng cßn kho¶ng c¸ch vÒ thêi gian, kh«ng gian, viÖc giao dÞch cã thÓ trùc tuyÕn, rót ng¾n thêi gian xö lÝ th«ng tin vµ th¬ng th¶o hîp ®ång. Tuy nhiªn, tiÕp cËn thÞ trêng Mü vµ c¸c ®èi t¸c Mü còng cÇn ph¶i ®îc chuÈn bÞ kü cµng. Trªn thùc tÕ, lÇn ®Çu tiªn giao dÞch l¹i tiÕn hµnh qua m¹ng thêng Ýt thµnh c«ng. ChÝnh v× vËy, cÇn ph¶i cã vai trß cña ®¹i diÖn th¬ng m¹i. Mét doanh nghiÖp n¨ng ®éng cã thÓ lËp mét chi nh¸nh hoÆc v¨n phßng t¹i Mü. Nhng kinh nghiÖm cho thÊy cã rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ nh©n sù hµnh chÝnh, thÞ thùc nhËp c¶nh, giÊy phÐp lao ®éng, tæ chøc thÝch øng, chi phÝ ho¹t ®éng ®¾t gÊp 5-10 lÇn so víi ë ViÖt nam. V× vËy, kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ triÓn khai nhanh chãng ®îc. Gi¶i ph¸p thùc tÕ h¬n lµ hîp t¸c víi mét c¬ së ®· quen ho¹t ®éng ë Mü, vµ ®· tõng cã quan hÖ víi c¸c c«ng ty xÝ nghiÖp cña Mü. Trong buæi ®Çu cha ®ñ th«ng tin, chóng ta còng nªn tranh thñ chuyªn gia Mü, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi ViÖt kiÒu Mü, vai trß híng dÉn trung gian ë ®©y lµ cÇn thiÕt.
2.2. Nhãm gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt khÈu
Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t nh hiÖn nay, nhÊt lµ sau n¨m 2005, khi h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo thuÕ quan kh¸c ®îc b·i bá, thÞ phÇn cña mçi níc xuÊt khÈu phô thuéc phÇn lín vµo kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi hµng dÖt may, c¸c biÖn ph¸p c¹nh tranh “phi gi¸ c¶” tríc hÕt lµ c¹nh tranh vÒ chÊt lîng hµng ho¸ sÏ trë thµnh yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh. ThÞ trêng B¾c Mü dï cã dÔ tÝnh h¬n NhËt B¶n song hä còng ®ßi hái rÊt cao vÒ chÊt lîng. Bëi ngêi tiªu dïng ë thÞ trêng nµy cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao nªn yÕu tè chÊt lîng vµ nh·n m¸c ®îc chó ý h¬n lµ gi¸ c¶. C¸c biÖn ph¸p chñ yÕu n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm bao gåm:
Thø nhÊt, kiÓm tra chÆt chÏ chÊt lîng nguyªn phô liÖu, t¹o b¹n hµng cung cÊp nguyªn phô liÖu æn ®Þnh, ®óng thêi h¹n, b¶o qu¶n tèt nguyªn phô liÖu, tr¸nh xuèng cÊp. CÇn chó ý r»ng nguyªn liÖu sîi v¶i lµ nh÷ng hµng ho¸ hót Èm m¹nh, dÔ h háng.
Thø hai, tu©n thñ nghiªm ngÆt yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng vÒ nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ, qui tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng mÉu hµng vµ tµi liÖu kü thuËt bªn ®Æt hµng cung cÊp vÒ m· hµng, qui c¸ch kü thuËt, nh·n m¸c, ®ãng gãi bao b×.
Thø ba, tu©n thñ ®óng qui tr×nh kiÓm tra chÊt lîng khi xuÊt khÈu.
Thø t, ®¶m b¶o chÊt lîng hµng xuÊt khÈu vµ lu«n gi÷ uy tÝn trªn thÞ trêng thÕ giíi
Muèn vËy mäi s¶n phÈm dÖt, may xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i ®îc kiÓm tra qua mét hÖ thèng kiÓm tra chÊt lîng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. §èi víi thÞ trêng Mü, ngoµi hÖ thèng tiªu chuÈn ISO 9000 ®îc thõa nhËn, cÇn kÕt hîp c¶ tiªu chuÈn x· héi SA8000 (SAI) vµ Ch¬ng tr×nh chøng nhËn trong s¶n xuÊt hµng dÖt may trªn qui m« toµn cÇu( Ch¬ng tr×nh chøng nhËn WRAP). Trªn thùc tÕ, vÊn ®Ò tiªu chuÈn lao ®éng trong ngµnh dÖt may còng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ph¶i lu t©m v× ngµnh dÖt may lµ ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng.
2.3. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ hÖ thèng ph©n phèi vµ ph¬ng thøc xuÊt khÈu.
Khi th©m nhËp thÞ trêng B¾c Mü qua hÖ thèng ph©n phèi, chóng ta ph¶i biÕt thÞ trêng nµy ph©n phèi qua nh÷ng kªnh nµo. Bëi ë thÞ trêng B¾c Mü cã rÊt nhiÒu hÖ thèng ph©n phèi hµng dÖt may nhËp khÈu, c¸c nhµ nhËp khÈu hay c¸c nhµ s¶n xuÊt Mü thêng ph©n chia qu¸ tr×nh ph©n phèi s¶n phÈm tõ chi nh¸nh, nhµ ®¹i lÝ, nhµ b¸n bu«n ®Õn ngêi tiªu dïng cuèi cïng. Hä cã c¸c C©u l¹c bé b¸n bu«n ®îc lËp ra víi môc ®Ých b¸n víi gi¸ ®Æc biÖt thÊp cho c¸c thµnh viªn. Tuy nhiªn ®Ó ph©n phèi ®Õn tay ngêi tiªu dïng th× hµng dÖt may thêng ®îc ph©n phèi theo 2 h×nh thøc: c¸c siªu thÞ vµ c¸c cöa hµng b¸n lÎ truyÒn thèng. Ngoµi ra Mü cßn cã h×nh thøc c¸c cöa hµng liªn hîp (Combine Store) kÕt hîp b¸n nhiÒu lo¹i hµng ho¸, hay c¸c siªu cöa hµng, ®¹i siªu thÞ víi qui m« lín.
C¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam trong chiÕn lîc ph©n phèi nh»m th©m nhËp thÞ trêng Mü, vÉn ph¶i theo ®uæi ph¬ng thøc gia c«ng, ph©n phèi qua trung gian. Chóng ta thêng nhËn gia c«ng theo ®¬n ®Æt hµng ®Ó xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü. Tèt nhÊt lµ nhËn gia c«ng cho c¸c h·ng may lín ë Mü, c¸ch thøc nµy cã thÓ bíc ®Çu gióp kh¸ch hµng Mü lµm quen víi s¶n phÈm ViÖt nam. Tuy nhiªn cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ cña ph¬ng thøc nµy b»ng c¸ch hîp lÝ ho¸ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m tèi ®a nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. CÇn chó ý nguån hµng bæ sung nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ viÖc ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc trong s¶n xuÊt do tÝnh thêi vô cña hµng dÖt may.
VÒ ph¬ng thøc giao hµng, chóng ta hiÖn vÉn thêng xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB. Do ®Æc ®iÓm thÞ trêng B¾c Mü kh«ng thÝch lµm viÖc qua trung gian, nÕu muèn ®Èy m¹nh sang ®©y th× chóng ta kh«ng thÓ lµm theo ph¬ng thøc gia c«ng nh ®èi víi nh ®èi víi EU hay b¸n qua trung gian mµ ph¶i tiÕn hµnh kinh doanh theo ph¬ng thøc mua ®øt. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cÇn chó ý:
Tham gia c¸c ph¸i ®oµn th¬ng m¹i do Nhµ níc tµi trî hoÆc do c¸c HiÖp héi kinh doanh tæ chøc ®Õn Mü t×m hiÓu thÞ trêng, t×m kiÕm kh¸ch hµng, c¬ héi kinh doanh t¹i Mü. C¸c c¬ quan ngo¹i giao nh §¹i sø qu¸n, Tham t¸n th¬ng m¹i còng lµ kªnh khai th¸c th«ng tin hiÖu qu¶ vÒ thÞ trêng nµy.
N©ng cao uy tÝn hµng dÖt may ViÖt nam vµ t¹o lËp mèi quan hÖ c«ng chóng tèt ®Ñp, giíi thiÖu vÒ hµng dÖt may ViÖt nam.
ThiÕt lËp c¸c ®¹i lÝ b¸n hµng ®Ó nhanh chãng ®a s¶n phÈm ®Õn tay ngêi tiªu dïng, tËn dông céng ®ång kiÒu bµo ë Mü sÏ lµm cho s¶n phÈm cña ViÖt nam dÔ tiÕp nhËn h¬n
CÇn tham kh¶o nguån hµng cña c¸c tËp ®oµn siªu thÞ ®Ó t×m cho m×nh kªnh ph©n phèi hµng dÖt may h÷u hiÖu trªn thÞ trêng B¾c Mü.
Giao hµng ®óng thêi h¹n còng lµ mét yªu cÇu quan träng ®èi víi s¶n phÈm dÖt may v× yÕu tè thêi vô vµ phï hîp thêi trang lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh vÒ tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm nµy. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn :
Mét, chñ ®éng vËn chuyÓn bèc dì hµng ho¸
Hai, ph©n bè c¸c doanh nghiÖp may xuÊt khÈu ë c¸c khu vùc thuËn tiÖn cho giao hµng xuÊt khÈu
Ba, ®¬n gi¶n ho¸ h¬n n÷a c«ng t¸c thñ tôc xuÊt khÈu
Nh vËy, trong ph¬ng thøc ph©n phèi còng nh ph¬ng thøc xuÊt khÈu, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam kh«ng thÓ mét sím mét chiÒu mµ xuÊt khÈu trùc tiÕp ngay ®îc, c¸c bíc tiÕn hµnh ph¶i theo mét lé tr×nh qui cñ, khi nµo ®ñ lùc chóng ta míi cã thÓ th©m nhËp trùc tiÕp ®îc. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n hiÖn nay dï h×nh thøc xuÊt khÈu qua trung gian vµ gia c«ng th× c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i tù chuÈn bÞ cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm ®Ó mau chãng tù “b¬i” khi th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ trêng nµy.
2.4. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ yÓm trî.
Trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng dÖt may, qu¶ng c¸o lµ mét kh©u quan träng hµng ®Çu nh»m tung s¶n phÈm thµnh c«ng vµo thÞ trêng. Qu¶ng c¸o t¹o ra sù thu hót, hÊp dÉn kh¸ch hµng, kÝch thÝch ngêi mua sö dông s¶n phÈm. Do vËy tríc khi ®a hµng vµo thÞ trêng nµo c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may cÇn cã chÝnh s¸ch yÓm trî ®óng ®¾n, phï hîp víi tËp qu¸n v¨n ho¸ vµ thÞ hiÕu tiªu dïng cña thÞ trêng ®ã. §èi víi thÞ trêng B¾c Mü, nÕu kh«ng khuyÕch tr¬ng danh tiÕng,uy tÝn cña doanh nghiÖp còng nh danh tiÕng s¶n phÈm th× dï chÊt lîng s¶n phÈm cã hoµn h¶o ®Õn ®©u còng khã cã c¬ héi kinh doanh trªn thÞ trêng B¾c Mü. ViÖc lùa chän h×nh thøc qu¶ng c¸o rÊt quan träng. Do hµng dÖt may ViÖt nam cha t×m ®îc chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng nªn hai h×nh thøc qu¶ng c¸o mµ doanh nghiÖp nªn lùa chän lµ qu¶ng c¸o th«ng tin vµ qu¶ng c¸o thuyÕt phôc. Qu¶ng c¸o th«ng tin thÝch hîp víi giai ®o¹n ®Çu khi hµng ho¸ míi ®îc ®a vµo thÞ trêng, ®a ra c«ng chóng nh÷ng th«ng b¸o vÒ s¶n phÈm míi hay øng dông míi cña hµng ho¸ hiÖn cã. Lo¹i h×nh nµy gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ th«ng tin mét c¸ch réng r·i s¶n phÈm cña m×nh trong c«ng chóng.
Qu¶ng c¸o thuyÕt phôc lµ lo¹i qu¶ng c¸o cã gi¸ trÞ ®Æc biÖt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña s¶n phÈm. Doanh nghiÖp ph¶i chän läc mét sè nhu cÇu cã chän läc, pha lÉn qu¶ng c¸o so s¸nh ®Ó t¨ng tÝnh thuyÕt phôc. Lo¹i nµy ph¶i ®¹t ®îc yªu cÇu h×nh thµnh nªn sù a thÝch nh·n hiÖu, thay ®æi sù chÊp nhËn cña ngêi tiªu dïng vÒ tÝnh chÊt hµng ho¸, thuyÕt phôc ngêi tiªu dïng mua ngay.
§Ó mét qu¶ng c¸o thµnh c«ng cÇn ®¶m b¶o tèt 4 yªu cÇu theo tiªu chuÈn AIDA( Attention, Interest, Desire, Action). Ph¬ng tiÖn qu¶ng c¸o hiÖn nay th«ng dông nhÊt chÝnh lµ qua Internet, kh«ng quªn t¨ng cêng qu¶ng c¸o vµo c¸c vô thêi trang cao ®iÓm nh ®Çu mïa ®«ng hay mïa hÌ. Ngoµi ra cã thÓ qu¶ng c¸o qua c¸c tËp ®oµn, HiÖp héi dÖt may hay th«ng qua §¹i sø qu¸n Mü t¹i ViÖt nam, hoÆc göi th trùc tiÕp ®Õn c¸c nhµ nhËp khÈu Hoa Kú. Chi phÝ qu¶ng c¸o ë níc ngoµi nhiÒu khi vît qu¸ kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp nªn vÒ vÊn ®Ò nµy, Nhµ níc còng cÇn trî gióp mét phÇn trong viÖc xóc tiÕn giíi thiÖu s¶n phÈm ë níc ngoµi.
Thø ®Õn lµ viÖc tham gia héi chî, triÓn l·m th¬ng m¹i trng bµy hµng ho¸ ®îc tæ chøc trong vµ ngoµi níc. Qua ®©y chóng ta cã thÓ cã c¬ héi t×m hiÓu thÞ trêng, nhËn diÖn kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng, theo dâi sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh s¶n phÈm míi. ViÖc xóc tiÕn b¸n hµng cã thÓ qua Internet hoÆc Niªn gi¸m ®iÖn tho¹i kinh doanh cña Mü, hoÆc qua c¸c c«ng ty t vÊn dÞch vô th«ng tin trªn thÞ trêng B¾c Mü...C¸c c«ng ty dÖt may cã thÓ tham gia vµ tæ chøc c¸c cuéc tr×nh diÔn thêi trang mang tÝnh quèc tÕ. ViÖc tr×nh diÔn thêi trang trªn thÞ trêng B¾c Mü lµ mét h×nh thøc giíi thiÖu s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may, thu hót sù chó ý cña ngêi tiªu dïng B¾c Mü. Thùc tÕ cho thÊy, viÖc giíi thiÖu s¶n phÈm dÖt may th«ng qua tr×nh diÔn thêi trang mang l¹i hiÖu qu¶ rÊt ®¸ng kÓ. C¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o mang ®Ëm dÊu Ên d©n téc ViÖt nam nh lôa t¬ t»m, thæ cÈm...®· t¹o ®îc tiÕng vang qua c¸c cuéc tr×nh diÔn, c¸c cuéc thi thêi trang mang tÝnh quèc tÕ. §èi víi thÞ trêng B¾c Mü, mét thÞ trêng vèn a thÝch sù míi mÎ, ®éc ®¸o, ch¾c ch¾n b»ng c¸ch nµy, hµng dÖt may ViÖt nam sÏ chiÕm ®îc c¶m t×nh cña ngêi tiªu dïng.
2.5. Nhãm gi¶i ph¸p gi¶m chi phÝ vµ gi¸ thµnh xuÊt khÈu.
BÊt k× s¶n phÈm nµo chø kh«ng riªng g× s¶n phÈm dÖt may, yÕu tè gi¸ c¶ bao giê còng lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi mäi doanh nghiÖp, ®Ó thu ®îc lîi nhuËn cao th× ph¶i t×m c¸ch gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh xuÊt khÈu. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ tiªu hao m¸y mãc, ®iÖn...trong ®ã yÕu tè ®¸ng kÓ vÉn lµ chi phÝ nh©n c«ng vµ nguyªn vËt liÖu. Gi¸ thµnh xuÊt khÈu liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu yÕu tè chi phÝ nh: vËn chuyÓn, xÕp dì, b¶o hiÓm, thuÕ...Trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt nam hiÖn nay, chi phÝ nh©n c«ng cña ta so víi khu vùc cha ph¶i lµ rÎ nhÊt, thªm vµo ®ã nguån nguyªn phô liÖu cha ®ñ tù cung cÊp mµ vÉn ph¶i nhËp khÈu, gÇn ®©y gi¸ ®iÖn lªn cao, khiÕn c¸c doanh nghiÖp thËt sù nan gi¶i trong vÊn ®Ò gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, c¸ch tèt nhÊt lµ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn hiÖu qu¶ nguån lùc cña m×nh b»ng c¸ch hîp lÝ ho¸ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m thiÓu nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt vµ chó ý nh÷ng nguån hµng bæ sung ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc trong s¶n xuÊt do tÝnh thêi vô cña hµng dÖt may.
VÒ gi¸ thµnh xuÊt khÈu, ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ vËn t¶i, xÕp dì, phÝa ViÖt nam ph¶i giµnh ®îc quyÒn ®¶m nhiÖm c¸c chi phÝ ®ã ®Ó tiÕt kiªm v× lµm t¹i ViÖt nam bao giê gi¸ c¶ còng rÎ h¬n. HiÖn nay, chóng ta chñ yÕu b¸n FOB nªn cã thÓ nãi hµng dÖt may cha thùc sù “ Selling in” mµ míi chØ “ Selling to” tíi thÞ trêng B¾c Mü. Tuy nhiªn ®©y còng kh«ng ph¶i lµ ®iÒu hoµn toµn bÊt lîi. Mét vÝ dô nh vô ®×nh c«ng c¸c c¶ng biÓn níc Mü ®ît võa qua khiÕn c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng dÖt may Ch©u ¸ ®iªu ®øng nhng ViÖt nam l¹i kh«ng bÞ ¶nh hëng. Song nh×n vÒ l©u dµi, ®Ó thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n chóng ta ph¶i chÊp nhËn rñi ro, tham gia chñ ®éng xuÊt khÈu trùc tiÕp. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, kh«ng chØ ngµnh dÖt may mµ c¸c ngµnh bªn vËn t¶i, b¶o hiÓm còng ph¶i vµo cuéc, n©ng cao tÝnh chñ ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt nam.
Tùu trung l¹i, theo ®uæi mét vÊn ®Ò cèt lâi trong kinh doanh lµ lîi nhuËn, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc sù nh¹y bÐn víi thêi gi¸ thÞ trêng. Mét mÆt ph¶i võa liÖu thêi thÕ mµ ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, mÆt kh¸c ph¶i cã ®îc nh÷ng chiÕn lîc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh xuÊt khÈu mét c¸ch hîp lÝ nhÊt-mµ ®iÒu nµy cÇn ph¶i cã nh÷ng nhµ doanh nghiÖp tæ chøc, cã chiÕn lîc nh©n sù hiÖu qu¶ míi ®em l¹i thµnh c«ng vµ lîi nhuËn ®îc.
2.6. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn m«n trong xuÊt khÈu.
S¶n phÈm vµ doanh nghiÖp ViÖt nam ®Òu gÇn nh míi mÎ víi thÞ trêng B¾c Mü nªn viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i t×m hiÓu kü c¸c ®èi t¸c Mü tríc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh mua b¸n. Ngoµi viÖc t×m hiÓu th«ng tin qua Interner, ®Ó tÝnh kh¶ thi cña th¬ng vô cao, viÖc gÆp gì c¸c ®èi t¸c Mü lµ ®iÒu rÊt quan träng. §Ó ®¸p øng nhu cÇu quan hÖ nµy, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt nam cÇn ph¶i chuÈn bÞ hoÆc ®Õn gÆp lµm viÖc víi ®èi t¸c Mü, hoÆc tæ chøc mêi c¸c ®èi t¸c sang ViÖt nam, dï gi¶i ph¸p nµo còng cÇn lµm viÖc trùc tiÕp. Nhng cã bao nhiªu xÝ nghiÖp ViÖt nam cã ®ñ nh©n sù vµ ®ñ kinh nghiÖm ®Ó tiÕp xóc víi c¸c chuyªn gia th¬ng m¹i Hoa Kú? §ñ kiÕn thøc vÒ luËt ph¸p Hoa Kú vµ phong c¸ch th¬ng th¶o hîp ®ång, ®ñ ngo¹i ng÷ vµ uy thÕ ®Ó t¹o Ên tîng tèt ngay trong gi©y phót ®Çu tiªn gÆp mÆt?
Th¬ng trêng còng nh chiÕn trêng, nÕu qu©n tíng kh«ng tinh nhuÖ tÊt thÊt b¹i. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®éi ngò ®Ó tù ®¶m nhËn träng tr¸ch tiÕp thÞ vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu qua thÞ trêng B¾c Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã gi¶i ph¸p ®µo t¹o con ngêi ngay tõ giai ®o¹n hiÖn nay.
Trong doanh nghiÖp, kÕ ho¹ch nh©n sù cã thÓ theo c¸c ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch nh: kÕ ho¹ch tuyÓn mé nh©n sù tõ c¸c nguån cung cÊp lµ c¸c trêng häc, c¸c doanh nghiÖp kh¸c. KÕ ho¹ch huÊn luyÖn, ®µo t¹o lao ®éng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, thÝch øng víi m«i trêng ho¹t ®éng míi. KÕ ho¹ch ®·i ngé b»ng c¸c chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, thëng, b¶o hiÓm..KÕ ho¹ch ®Þnh møc c¸c c«ng viÖc c¨n cø theo néi dung ho¹t ®éng c¸c bé phËn ®Ó x©y dùng hÖ thèng ®Þnh møc c¸c c«ng viÖc theo sè lîng, chÊt lîng. §©y lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®·i ngé, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña nh©n sù.
Trong bèi c¶nh hiÖn nay, ®µo t¹o nguån nh©n lùc nãi chung vµ nh©n lùc trùc tiÕp s¶n xuÊt nãi riªng lµ chÝnh s¸ch cÊp b¸ch ®Ó n©ng cao chÊt lîng lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ lao ®éng cña ViÖt nam, lµ mét gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam.
2.7. Nh÷ng kiÕn nghÞ.
Ngµnh dÖt may ViÖt nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m võa qua. Ngµnh ®· thµnh c«ng trong viÖc chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp tríc ®©y sang mét nÒn kinh tÕ më, hoµ nhËp m¹nh mÏ vµo khu vùc. Nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt cho chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh chÝnh lµ xuÊt ph¸t mét phÇn tõ sù æn ®Þnh vÜ m« vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Lµm nªn nh©n tè ®ã l¹i lµ nÒn t¶ng kinh tÕ vi m« ®èi víi sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, æn ®Þnh trong nh÷ng ho¹t ®éng vµ chiÕn lîc cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn lµm râ vµ t¸c gi¶ xin ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh sau:
Thø nhÊt, ®ã lµ sù thiÕu c©n ®èi gi÷a ngµnh dÖt vµ ngµnh may. May mÆc ®· trë thµnh mét lÜnh vùc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong xuÊt khÈu, mÆc dï ngµy nay ngµnh nµy vÉn cßn kh«ng Ýt h¹n chÕ. VÊn ®Ò ®èi víi ngµnh may chÝnh lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao vÞ thÕ cña m×nh trong m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt nh hiÖn nay, ®Ó ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®ång thêi chuyÓn híng tõ tËp trung gia c«ng (CMT) sang c¸c h×nh thøc kh¸c ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n. Cßn ®èi víi ngµnh dÖt hiÖn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt vÉn cßn yÕu kÐm,®iÒu rÊt cÇn lµm lµ viÖc ®Çu t thªm vèn vµ ®Èy m¹nh c¶i c¸ch trong qu¶n lÝ, s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ nhanh chãng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh quèc tÕ. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, cÇn :
T¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm ngang víi tiªu chuÈn quèc tÕ b»ng u tiªn hîp lÝ ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lÝ.
N©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò Marketing, chuyÓn giao c¸c mÆt hµng vµ dÞch vô, t¨ng cêng kiÕn thøc vÒ thÞ trêng, chó träng th«ng tin vÒ t©m lý thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.
Thø hai, vÊn ®Ò c¸c doanh nghiÖp t nh©n vÉn ®ang gÆp nhiÒu trë ng¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nh÷ng trë ng¹i thêng thÊy trong viÖc sö dông ®Êt vµ vay vèn, nh÷ng phiÒn hµ vÒ thñ tôc hµnh chÝnh..NÕu kh«ng cã sù c¶i c¸ch, ngµnh dÖt may sÏ khã ph¸t triÓn toµn diÖn.
Thø ba, doanh nghiÖp nhµ níc vÉn ho¹t ®éng trong m«i trêng khã kh¨n do kh¶ n¨ng tù qu¶n lÝ non yÕu. Do vËy, cÇn chó träng ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lÝ, ®a ra c¸c hÖ thèng khuyÕn khÝch liªn quan ®Õn qu¶n lÝ vµ lao ®éng, cËp nhËt hÖ thèng th«ng tin tµi chÝnh, xo¸ bá c¸c kho¶n trî cÊp ®Æc biÖt, cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cµng nhiÒu cµng tèt, ®¶m b¶o phÇn vèn thu ®îc gióp ®iÒu chØnh c¬ cÊu, trang bÞ l¹i m¸y mãc.
Thø t, cã thÓ coi Trung Quèc nh mét ®iÓn h×nh c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may, bëi Trung Quèc chÝnh lµ ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu trªn thÞ trêng quèc tÕ nãi chung vµ thÞ trêng B¾c Mü nãi riªng.
Thø n¨m, vÊn ®Ò h¹n ng¹ch vµ ph©n bæ h¹n ng¹ch cÇn cã sù c«ng b»ng, ph©n minh, chuÈn bÞ kü lìng cho vÊn ®Ò ®µm ph¸n h¹n ng¹ch víi Hoa Kú.
Thø s¸u, cÇn sím thµnh lËp c¸c tæ chøc hç trî nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt s¶n xuÊt còng nh ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. C¸c tæ chøc nµy sÏ tham gia vµo mét sè lÜnh vùc nh ®µo t¹o vµ c¶i tiÕn kü thuËt, thiÕt kÕ mÉu mèt, ®µo t¹o qu¶n lÝ vµ thÞ trêng quèc tÕ…
Trªn ®©y lµ nh÷ng nhãm gi¶i ph¸p ®îc nh×n nhËn trªn gãc ®é doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ®Ó c¸c nhãm gi¶i ph¸p nµy ph¸t huy hiÖu qu¶ th× mçi doanh nghiÖp ph¶i tuú theo t×nh h×nh kinh doanh, t×nh h×nh thÞ trêng mµ lËp cho m×nh chiÕn lîc cô thÓ, ph¸t huy thÕ m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu cña m×nh “dÜ bÊt biÕn, øng v¹n biÕn” míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc trªn thÞ trêng thÕ giíi.
KÕt luËn
Bíc vµo thiªn niªn kû míi, nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ ngµnh dÖt may nãi riªng còng bíc vµo nh÷ng vËn héi vµ th¸ch thøc míi. Nh×n vµo híng ®i ph¸t triÓn cho thËp kØ ®Çu tiªn cña thÕ kØ 21 nµy, §¶ng, Nhµ níc ta ®· kh¼ng ®Þnh vµ x¸c ®Þnh môc tiªu: “ ChiÕn lîc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô thêi k× 2001-2010, nhÊt lµ xuÊt khÈu ph¶i cã nh÷ng chiÕn lîc t¨ng tèc toµn diÖn, ph¶i cã nh÷ng kh©u ®ét ph¸ víi nh÷ng bíc ®i v÷ng ch¾c, tiÕp tôc dµnh u tiªn cao nhÊt cho xuÊt khÈu” (ChØ thÞ sè 22/2000/CT-Ttg).
Nh vËy, vÒ ph¬ng híng chung, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may nãi riªng ®· cã ®îc sù u ¸i, khuyÕn khÝch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ViÖt nam ra thÞ trêng thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu xuÊt khÈu ®· ®Ò ra, cÇn ph¶i cã sù cè g¾ng nç lùc hÕt m×nh cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp vµ cïng víi ®iÒu ®ã ph¶i cã nh÷ng c¬ héi, ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu. Bëi lÏ, xu híng quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ hiÖn nay t¹o nªn mét m«i trêng c¹nh tranh víi tÝnh chÊt vµ møc ®é ngµy cµng khèc liÖt. Hµng dÖt may ®îc coi lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®iÓn h×nh cña ViÖt nam vµ ngµnh dÖt may ®îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnh chÞu nhiÒu ¸p lùc c¹nh tranh nhÊt trong bèi c¶nh hiÖn nay. ChÝnh v× vËy, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÞ trêng vµ kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña m×nh trªn thÞ trêng chÝnh lµ lèi ra, híng ®i ph¸t triÓn cho toµn ngµnh. Nh×n nhËn vÒ mét thÞ trêng B¾c Mü ®Çy tiÒm n¨ng, tÊt nhiªn còng kh«ng kÐm phÇn th¸ch thøc vµ trë ng¹i, thiÕt nghÜ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt nam nªn cã bíc ®i m¹nh d¹n, ®ét ph¸, d¸m chÊp nhËn thö th¸ch ®Ó chñ ®éng ®i vµo thÞ trêng nµy, t¹o lËp nªn tªn tuæi hµng dÖt may ViÖt nam. Bëi cã chç ®øng trªn thÞ trêng kh«ng chØ mang ý nghÜa lîi nhuËn, ph¸t triÓn s¶n xuÊt mµ cã thÓ kÐo theo c¸c s¶n phÈm “made in ViÖt nam” kh¸c tiÕn vµo thÞ trêng B¾c Mü-mét thÞ trêng khæng lå, ®Çy hÊp dÉn.
Víi nh÷ng nhËn ®Þnh nh vËy, t¸c gi¶ ®· tiÕp cËn ph¬ng ph¸p luËn cña Marketing quèc tÕ, tõ gãc nh×n cña chiÕn lîc Marketing quèc tÕ ®Ó ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng B¾c Mü. ThiÕt nghÜ, ¸p dông c«ng cô Marketing quèc tÕ gióp cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt nghiªn cøu thÞ trêng, lu«n n¨ng ®éng trong viÖc ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch thÝch øng víi nh÷ng thay ®æi ®ang diÔn ra rÊt nhanh trong m«i trêng c¹nh tranh, thùc hiÖn th¾ng lîi chiÕn lîc kinh doanh, gãp phÇn hoµn thµnh môc tiªu xuÊt khÈu cña ®Êt níc trong giai ®o¹n 2001-2010 nµy.
Môc lôc
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
PhÇn tiÕng ViÖt
STT
Tªn tµi liÖu/T¹p chÝ
T¸c gi¶/Nguån tµi liÖu
[1]
BÝ quyÕt th¬ng m¹i, hái ®¸p xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá
International Trade Centre. NXB ThÕ giíi
[2]
B¸o c¸o xuÊt nhËp khÈu 9 th¸ng ®Çu n¨m 2002
Phßng thÞ trêng-Tæng c«ng ty DÖt, may ViÖt Nam
[3]
B¸o c¸o vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu hµng dÖt may 1996-2001
Vô xuÊt nhËp khÈu-Bé th¬ng m¹i
[4]
B¸o c¸o ch¬ng tr×nh t vÊn cho doanh nghiÖp ViÖt nam xuÊt khÈu sang thÞ trêng Hoa Kú .
Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam
[5]
Gi¸o tr×nh Marketing lÝ thuyÕt
TËp thÓ t¸c gi¶-Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng Hµ Néi. NXB Gi¸o dôc 2000
[6]
Gi¸o tr×nh Marketing th¬ng m¹i quèc tÕ
PGS.TS. NguyÔn B¸ch Khoa.-Th.S Phan Thu Hoµi. NXB Gi¸o dôc 1999
[7]
Kû yÕu xuÊt khÈu 2001
Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn. NXB TP Hå ChÝ Minh
[8]
Kû yÕu khoa häc Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng Hµ Néi 2002
TËp thÓ t¸c gi¶
[9]
Mét sè th«ng tin vÒ thÞ trêng Mü
Tæng côc tiªu chuÈn ®o lêng chÊt lîng-Trung t©m th«ng tin 2001
[10]
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam Hoa Kú 13/7/2000
Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam
[11]
Niªn gi¸m thèng kª 2001
Tæng côc Thèng kª. NXB Thèng kª
[12]
Nh÷ng gi¶i ph¸p chiÕn lîc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ngµnh may ViÖt Nam
TS. Ph¹m ThÞ Thu Ph¬ng. NXB Khoa häc vµ Kü thuËt
[13]
Tæng quan vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp ViÖt nam .
Tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Liªn hîp quèc, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t, ViÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn. NXB ChÝnh trÞ quèc gia
[14]
T×m hiÓu vÒ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Hoa Kú
PGS.TS NguyÔn ThÞ M¬-HiÖu trëng §¹i häc Ngo¹i th¬ng.
[15]
NhÞp cÇu giao th¬ng ViÖt-Mü
TËp thÓ t¸c gi¶. NXB Tµi chÝnh 5/1999
[16]
NhÞp cÇu doanh nghiÖp ViÖt-Mü
TËp thÓ t¸c gi¶. NXB Thèng kª 1999
[17]
Thùc tr¹ng lao ®éng viÖc lµm ë ViÖt Nam 2001
Bé Lao ®éng-Th¬ng binh vµ x· héi. NXB Lao ®éng
[18]
Tr¸ch nhiÖm x· héi SA8000
Tæng côc ®o lêng chÊt lîng
[19]
T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi
Sè 2(76) 2002
[20]
T¹p chÝ dÖt may vµ thêi trang TGF_Sèth¸ng4,5,6,7,8,9,10,11/2002
HiÖp héi DÖt may, Tæng c«ng ty DÖt, may ViÖt Nam
[21]
Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam
Sè 138, 18/11/2002
[22]
T¹p chÝ Ngo¹i th¬ng
Sè 20/8/2002
[23]
Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn
Sè th¸ng 7,9,11/2002
[24]
Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Mü
Phßng Th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam
[25]
ViÖt Nam híng tíi 2010
UNDP/MPI/DSI. NXB ChÝnh trÞ quèc gia
[26]
V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX
NXB ChÝnh trÞ quèc gia
PhÇn tiÕng Anh
STT
Tªn tµi liÖu/T¹p chÝ
Tªn t¸c gi¶/Nguån tµi liÖu
[27]
International Year Book of Industrial Statistics
UNIDO (2001)
[28]
International Trade Statistics
WTO Annual Report 1998,1999,2000,2001
[29]
Report of International Textiles and Clothing Bureau(ITCB)
Council of Representatives 3 th Session Hanoi, Vietnam, 2002
[30]
Marketing Management
Phillip Kotler, 6 th -Prentice Hall of India. Ltd, 1998
[31]
International Marketing
Tepstra & Ravy Sarathy
PhÇn th«ng tin tõ c¸c Website:
Bé Th¬ng m¹i Hoa Kú: bea.doc.gov
ThuÕ nhËp khÈu vµo Hoa Kú:
Tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµo Hoa Kú:
Híng dÉn th¬ng m¹i khi xuÊt khÈu vµo Hoa Kú:
Thèng kª kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu :
HiÖp héi nhËp khÈu hµng dÖt may Hoa Kú:
Bé th¬ng m¹i Hoa Kú, Côc hµng dÖt_may:
ThÞ trêng EU :
ThÞ trêng Canada:
ThÞ trêng hµng dÖt may Hång K«ng:
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
THAIHA.DOC- BIAHA(DOC).doc
