Thực trạng & Giải pháp phát triển sản xuất cây ăn quả ở ngoại thành Hà Nội

Lêi Më §Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trªn thÕ giíi, c¸c n­íc cã møc sèng cao còng lµ nh÷ng n­íc cã nhu cÇu tiªu thô s¶n phÈm qu¶ rÊt lín trong ®ã qu¶ t­¬i lµ lo¹i thùc phÈm kh«ng thÓ thiÓu trong c¬ cÊu b÷a ¨n hµng ngµy. Ngoµi viÖc cung cÊp chÊt kho¸ng vµ nhiÒu lo¹i Vitamin kh¸c nhau, hoa qu¶ cßn cã t¸c dông rÊt tèt trong viÖc tiªu ho¸ thùc phÈm vµ chèng chøng t¸o bãn còng nh­ mét sè biÓu hiÖn bÊt th­êng kh¸c. ë nh÷ng nh÷ng n­íc nµy, c©y ¨n qu¶ d­îc coi lµ mét ngµnh kinh tÕ quan träng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ x· héi nãi chung. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, mét sè n­íc kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ hoÆc tr×nh ®é s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ n»m ë møc thÊp, kh«ng tù ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng th× Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch nhËp khÈu qu¶ t­¬i hµng n¨m. Sù ®iÒu phèi thÞ tr­êng mua b¸n qu¶ c¶ s¶n phÈm t­¬i vµ chÕ biÕn, t¹o nªn sù giao l­u hµng ho¸ ngµy cµng réng r·i vµ trë thµnh mét nh©n tè kÝch thÝch cho sù ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. ë ViÖt Nam, sau khi vÊn ®Ò l­¬ng thùc gi¶i quyÕt c¬ b¶n nhu cÇu qu¶ t­¬i nhu cÇu tiªu dïng ngµy mét gia t¨ng ( b×nh qu©n tiªu dïng qu¶/ ®Çu ng­êi mét n¨m lµ 60 Kg(2000) vµ dù b¸o ®Õn n¨m 2010 lµ 70Kg ). Sù giao l­u hµng ho¸ trong ®ã cã qu¶ døa hai miÒn Nam B¾c t¹o nªn mét thÞ tr­êng tiªu thô phong phó vµ ®a d¹ng . Nh×n trªn tæng thÓ,ViÖt Nam hoµn toµn cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng n¨m tr­íc ®©y viÖc s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, tèc ®é ph¸t triÓn chËm vµ cßn mang tÝnh tù ph¸t, kim ng¹ch xuÊt khÈu qu¶ thÊp, ngay c¶ tiªu thô néi ®Þa còng ch­a ®¸p øng nhu cÇu ®ang cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng. Hµ néi vèn lµ vïng cã mét sè c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n nh­: cam Canh, b­ëi DiÔn, hång xiªm Xu©n §Ønh. C¸c c©y trång nµy ®· ®­îc trång ë ngo¹i thµnh tõ l©u ®êi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do yªu cÇu cña thÞ tr­êng, bªn c¹nh c¸c c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n, Hµ Néi cßn ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ kh¸c nh­: nh·n, t¸o, na dai, v¶i thiÒu. Trong nh÷ng n¨m qua, nhiÒu ch­¬ng tr×nh dù ¸n cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ®· ®­îc triÓn khai ë 5 huyÖn ngo¹i thµnh nh­ ch­¬ng tr×nh 327, khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m. Tuy cã nh÷ng lîi thÕ vÒ thÞ tr­êng, khoa häc kü thuËt, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi tèt, ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¸ phï hîp víi mét sè c©y ¨n qu¶, nh­ng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ Thµnh phè Hµ néi ch­a khai th¸c tËn dông cã hiÖu qu¶ lîi thÕ nµy. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cña Hµ néi cßn manh món, ch­a h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ tËp trung quy m« lín víi c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chiÕn l­îc. S¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cßn ch­a ®­îc ®Çu t­ vµ chó träng ®óng møc. DiÖn tÝch v­ên qu¶ cßn nhá, ph©n t¸n, v­ên t¹p cßn nhiÒu, hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao. Ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ lµ mét gi¶i ph¸p tèt cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi; ph¸t triÓn s¶n xuÊt mét c¸ch l©u dµi æn ®Þnh, phï hîp víi nÒn n«ng nghiÖp thñ ®«.Víi ý nghÜa ®ã, chuyªn ®Ò “ Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ néi ” ®­îc x¸c lËp. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô qu¶ trong vïng, tõ viÖc ®¸nh gi¸ mÆt m¹nh vµ yÕu mµ x¸c ®Þnh c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chñ lùc, c¸c c©y bæ trî vµ nhãm c¸ lo¹i c©y cã triÓn väng phôc vô nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. - §¸nh gi¸ tµi nguyªn sinh th¸i Hµ Néi, x¸c ®Þnh møc ®é thÝch nghi ®èi víi mét sè c©y ¨n qu¶ chñ yÕu - §Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cña vïng, ®ång thêi ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn, tiªu thô qu¶ cña vïng. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3.1 §èi t­îng nghiªn cøu Lµ mét sè c©y ¨n qu¶ chñ yÕu (nh·n, v¶i, hång xiªm, b­ëi, cam, quýt, chuèi, ®u ®ñ, hång, na) ®· vµ ®ang tån t¹i trong ph¹m vi 5 tØnh ngo¹i thµnh Hµ Néi Lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i trong vïng, c¸c yÕu tè thóc ®Èy, c¸c yÕu tè h¹n chÕ, tõ ®ã ®Ò ra gi¶i ph¸p ph¸t triÓn mét sè c©y ¨n qu¶ chñ yÕu trong vïng. 3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu §Ò tµi nghiªn cøu tiÕn hµnh trªn ph¹m vi 5 huyÖn ngo¹i thµnh Hµ néi: Tõ Liªm, Thanh Tr×, Gia L©m, §«ng Anh, Sãc S¬n. 4.Néi dung cña ®Ò tµi bao gåm: - Lêi nãi ®Çu - PhÇn I: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ - PhÇn II: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ néi - PhÇn III: Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi - KÕt luËn Do thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, víi vèn kiÕn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, nªn néi dung ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« ®Ó ®Ò tµi ®­îc tèt h¬n. PhÇn I: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ I. VÞ trÝ vµ vai trß cña c©y ¨n qu¶ 1. VÞ trÝ c©y ¨n qu¶ trong kinh tÕ n«ng nghiÖp hiÖn nay LÞch sö loµi ng­êi cho thÊy r»ng: ngay tõ thöa xa x­a, tr¸i c©y ®· lµ mét trong c¸c nguån thøc ¨n s½n cã trong tù nhiªn cña con ng­êi nguyªn thuû. Gi¸ trÞ dinh d­ìng vµ sinh tè cña c¸c lo¹i qu¶ ®· khiÕn chóng ®­îc con ng­êi sö dông ngµy cµng nhiÒu trong cuéc sèng hµng ngµn n¨m nay.Theo tµi liÖu cña FAO s¶n l­îng qu¶ c¸c lo¹i toµn thÕ giíi thêi kú 1989-1991 lµ 352 triÖu tÊn/n¨m, ®Õn n¨m 2000 ®· t¨ng lªn ®¹t 429,4 triÖu tÊn/n¨m ( t¨ng 22% ). Trong khi ®ã møc t¨ng t­¬ng øng cña lóa g¹o lµ 10,8%, khoai t©y 10,6%, chØ cã rau (29,8%) lµ t¨ng nhanh h¬n qu¶ c¸c lo¹i. N¨m 2000 s¶n l­îng b×nh qu©n ®Çu ng­êi trªn thÕ giíi lµ 73kg, cã nh÷ng n­íc b×nh qu©n nµy rÊt cao nh­ ý 273 kg, Thæ NhÜ Kú 200 kg, Ph¸p 174 kg. N¨m 2000 tèc ®é tiªu thô qu¶ c¸c lo¹i t¨ng lªn râ rÖt, trong khi c¸c lo¹i n«ng s¶n chñ yÕu kh¸c ®Òu gi¶m ®i (b¶ng 1): B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m cña c¸c n«ng s¶n chÝnh trªn thÕ giíi n¨m 2000 Nhãm n«ng s¶n S¶n xuÊt Nhu cÇu B×nh qu©n 1978-1988 % B×nh qu©n 1988-2000 % B×nh qu©n 1878-1988 % B×nh qu©n 1988-2000 % L­¬ng thùc thùc phÈm Ngò cèc §Ëu ®ç S¶n phÈm ch¨n nu«i ChÊt bÐo vµ dÇu ¨n §­êng §å uèng nhiÖt ®íi Qu¶ c¸c lo¹i 1,9 1,8 2,5 2,2 3,6 1,6 2,9 2,1 1,7 1,8 1,7 1,6 2,9 1,6 1,8 2,6 2,1 2,1 2,5 2,2 3,8 2,1 2,7 2 1,6 1,6 1,6 1,6 2,7 1,5 2,1 2,4 Do gi¸ trÞ dinh d­ìng vµ h­¬ng vÞ phong phó, mµ c¸c lo¹i hoa qu¶ vµ rau qu¶ nãi chung lµ lo¹i thøc ¨n kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng con ng­êi vµ møc tiªu thô ngµy cµng t¨ng. Rau qu¶ ngµy cµng chiÕm tû träng cao trong c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp. Nh­ ë NhËt b¶n trong 4 thËp kû qua tû träng rau qu¶ trong tæng gi¸ trÞ n«ng s¶n ®· t¨ng lªn nh­ sau: 15% (1960), 25% (1970), 26% (1980), 34% (1990). Trong khi ®ã, lóa g¹o tõ 47% (1960) gi¶m xuèng cßn 28% (1990). Tr­íc t×nh h×nh c¸c n«ng s¶n xuÊt khÈu truyÒn thèng (ngò cèc, s¶n phÈm ch¨n nu«i, ®­êng, ®å uèng nhiÖt ®íi..) trªn thÕ giíi cã xu h­íng t¨ng lªn chËm hoÆc kh«ng t¨ng, nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn rÊt chó träng chiÕn l­îc xuÊt khÈu c¸c n«ng s¶n kh«ng truyÒn thèng nh­ rau qu¶. VÝ dô: TrÞ gi¸ rau qu¶ xuÊt khÈu giai ®o¹n 1983-1985 cña Trung Quèc ®¹t 552 triÖu USD, t¨ng 8,6 lÇn giai ®o¹n 1961-1963. So s¸nh t­¬ng tù Th¸i Lan ®¹t 295 triÖu USD (t¨ng 49,1 lÇn), §µi loan ®¹t 544 triÖu USD ( t¨ng 14,3 lÇn). Rau qu¶ ®· chiÕm vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu n«ng s¶n xuÊt khÈu ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Theo FAO tû träng rau qu¶ trong tæng gi¸ trÞ n«ng s¶n xuÊt khÈu n¨m 1996 ë mét sè n­íc nh­ sau: Trung Quèc 23,8%; Th¸i Lan 18,1%; Hµn Quèc 14,4%. Theo sè liÖu thèng kª trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (1996-2000), diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ c¶ n­íc t¨ng lªn nhanh vµ liªn tôc, tõ 260,9 ngµn ha (1996) ®· t¨ng lªn ®¹t 438,3 ngµn ha (2000). VÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ 5 n¨m qua còng t¨ng liªn tôc, song tèc ®é t¨ng ch­a t­¬ng xøng víi møc t¨ng vÒ diÖn tÝch trång, v× c©y ¨n qu¶ ph¶i tr¶i qua thêi kú ch¨m sãc (2-4 n¨m) míi b¾t ®Çu cã qu¶ vµ n¨ng suÊt sÏ t¨ng lªn dÇn. Do vËy, tû träng c©y ¨n qu¶ trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt trång trät trong 5 n¨m qua kh«ng t¨ng, b×nh qu©n lµ 8,3% ( b¶ng2 ). TÝnh ra n¨m 2000 c©y ¨n qu¶ míi chiÕm 7,9% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c¶ n­íc. B¶ng 2: VÞ trÝ c©y ¨n qu¶ trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt trång trät c¶ n­íc Lo¹i c©y 1996 % 1997 % 1998 % 1999 % 2000 % B×nh qu©n % Tæng sè Trong ®ã: C©y l­¬ng thùc Rau ®Ëu C©y c«ng nghiÖp C©y ¨n qu¶ 100 65,9 6,4 16,7 8,8 100 63,6 7,5 28,3 8,4 100 64,1 7,3 18,4 8,2 100 62,5 7,3 19,5 8,2 100 63,9 7,2 19,1 7,9 100 64 7,1 18,1 8,3 Nguån: Theo sè liÖu thèng kª n«ng- l©m -thuû s¶n ViÖt Nam 1990-2000 2. Vai trß cña s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ C©y ¨n qu¶ lµ lo¹i c©y cã gi¸ trÞ dinh d­ìng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c©y ¨n qu¶ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång n«ng nghiÖp, phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, c¶i t¹o m«i tr­êng sinh th¸i nhÊt lµ c¸c tØnh trung du miÒn nói. Trong xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi hiÖn nay, khi mµ vÊn ®Ò l­¬ng thùc c¬ b¶n ®· ®­îc gi¶i quyÕt, ®êi sèng n«ng d©n ®­îc c¶i thiÖn th× nhu cÇu vÒ tiªu thô S¶n phÈm qu¶ ngµy cµng cao c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng. Cã thÓ nãi r»ng c©y ¨n qu¶ cã vai trß hÕt søc to lín ®èi víi con ng­êi. Cô thÓ lµ: 2.1 Qu¶ dïng cho b÷a ¨n hµng ngµy C¸c lo¹i qu¶ lµ nguån dinh d­ìng quý gi¸ cña con ng­êi ë mäi løa tuæi vµ ngµnh nghÒ kh¸c nhau. Trong qu¶ cã lo¹i ®­êng dÓ tiªu, c¸c axit h÷u c¬, pr«tªin, lipit, chÊt kho¸ng, pectin, tananh, c¸c hîp chÊt th¬m vµ c¸c chÊt kh¸c cã nhiÒu lo¹i vitamin kh¸cc nh­ A, B1, B2, B6,C,PP. §Æc biÖt lµ vitamin C rÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ con ng­êi, vitamin A cÇn thiÕt cho trÎ em. Trong khÈu phÇn ¨n cña con ng­êi kh«ng nh÷ng cÇn ®Çy ®ñ calo mµ cÇn cã vitamin, muèi kho¸ng, c¸c axit h÷u c¬ vµ c¸c ho¹t chÊt kh¸c ®Ó c¸c hät ®éng sinh lý ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng. Nhu cÇu vÒ calo dùa vµo viÖc cung cÊp ®¹m, mì, hydrat cacbon tõ ®éng vËt vµ thùc vËt, cßn vitamin vµ c¸c ho¹t chÊt kh¸c th× chñ yÕu dùa vµo qu¶ vµ rau. BiÓu 3: S¶n l­îng tÝnh theo ®Çu ng­êi / n¨m ë c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng ( tõ n¨m 1985 -1987 ) STT N­íc S¶n l­îng theo ®Çu ng­êi (Kg/n¨m) STT N­íc S¶nl­îng theo ®Çu ng­êi ( Kg/ n¨m) 1 Bangladesh 13,0 11 Papua Niu Ghilª 307,8 2 Mianma 23,3 12 Philippin 113,6 3 Trung quèc 11,3 13 Srilanka 49,2 4 Campuchia 39,9 14 Th¸i Lan 104,3 5 B¾c TriÒu Tiªn 56,7 15 ViÖt Nam 61,1 6 Hµn Quèc 37,2 16 NhËt B¶n 47,1 7 Ên §é 31,3 17 Niuzil©n 170,7 8 In®«nªxia 34,2 18 óc 151,3 9 Lµo 35,5 19 TB Ch©u ¸-TBD 30,1 10 Malaixia 69,3 20 TB ThÕ Giíi 65,5 Theo tµi liÖu ®iÒu tra cña GS .TS TrÇn ThÕ Tôc vµ céng sù n¨m (1993) l­îng tiªu thô qu¶ t­¬i ë Hµ Néi b×nh qu©n lµ 30/kg/ng­êi. Theo c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc, ®Ó con ng­êi ho¹t ®éng b×nh th­êng th× hµng n¨m ph¶i cung cÊp kho¶ng 100kg qu¶/ ng­êi/ n¨m( c¸c lo¹i hoa qu¶ nh­ nho, t¸o chuèi, xoµi, cam, m¬, mËn, chanh..). §ã lµ nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®Þnh kÕ ho¹ch c©y ¨n qu¶ ë mçi n­íc ( xem biÓu 1). 2.2 S¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn-xuÊt khÈu Vai trß cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu ®· t¸c ®éng tíi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp, t¹o nguån ngo¹i tÖ m¹nh cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ nhÊt lµ nh÷ng n­íc ch­a ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 60, ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ cña ViÖt Nam ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Nã ph¸t triÓn m¹nh vµo nh÷ng n¨m 70 víi nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm nh­: rau qu¶ hép, rau qu¶ sÊy, b¸n thµnh phÈm cña qu¶ (puple). Tr­íc nh÷ng n¨m 75, song song víi viÖc ph¸t triÓn c¸c nhµ m¸y ë phÝa B¾c, viÖc s¶n xuÊt phôc vô vµ c¸c mÆt hµng chÕ biÕn ngµy cµnh phong phó, ®a d¹ng: * MÆt hµng sÊy cã: chuèi sÊy ,v¶i sÊy, long nh·n. * MÆt hµng n­íc gi¶i kh¸t: -N­íc qu¶ tù nhiªn ( nguyªn chÊt): lµ s¶n phÈm mµ thµnh phÈm chñ yÕu lµ dÞch qu¶, trong ®ã cã mét phÇn thÞt qu¶ hoÆc kh«ng chøa dÞch qu¶. N­íc qu¶ tù nhiªn cã hµm l­îng dinh d­ìng cao, c¶m quan hÊp dÉn do cã mµu s¾c cña s¶n phÈm rÊt gÇn víi h­¬ng vÞ mµu sÊc cña nguyªn liÖu . -Necta qu¶: cßn gäi lµ n­íc qu¶ ®ôc, n­íc qu¶ ngiÒn víi thÞt qu¶. Necta qu¶ kh¸c víi n­íc qu¶ tù nhiªn ë chç chøa nhiÒu thÞt qu¶ vµ ë d¹ng sÖ, chÕ biÕn b»ng c¸ch chµ mÞn c¸c lo¹i qu¶ khã Ðp lÊy dÞch nh­: chuèi, xoµi, ®u ®ñ, m½ng cÇu. Do chøa thµnh phÇn qu¶; lµ chñ yÕu nªn Necta qu¶ còng cã gi¸ trÞ dinh d­ìng cao- t­¬ng tù nh­ n­íc qu¶ tù nhiªn . -N­íc qu¶ c« ®Æc: lµ n­íc qu¶ Ðp, läc trong råi ®­îc c« ®Æc tíi hµm l­îng chÊt kh« 60-70%. Cã thÓ coi n­íc qu¶ c« ®Æc lµ mét d¹ng b¸n chÕ phÈm ®Ó chÕ biÕn n­íc gi¶i kh¸t, r­îu vang qu¶, r­îu mïi, kem. §Ó n­íc qu¶ c« ®Æc cã mïi vÞ vµ gi¸ trÞ dinh d­ìng cao ng­êi ta øng dông nh÷ng c«ng nghÖ c« ®Æc tiªn tiÕn. Phæ biÕn h¬n c¶ lµ c«ng nghÖ cho n­íc qu¶ bèc h¬i ë ®é ch©n kh«ng cao ( trªn 500mm thuû ng©n) ®Ó nhiÖt ®é ®­îc h¹ thÊp 50-600C. Còng cã thÓ ¸p dông c«ng nghÖ lµm l¹nh ®«ng: dÞch qu¶ ®­îc lµm ®«ng tíi nhiÖt ®é -5 ®Õn -100C. Khi Êy phÇn n­íc trong dung dÞch ®ãng b¨ng tr­íc vµ ®­îc t¸ch khái dÞch qu¶ b»ng c¸ch li t©m. DÞch qu¶ ®­îc lµm ®Æc tõng b­íc vµ s¶n phÈm cuèi cïng ®¹t ®é kh« 60-70% . -Xir« qu¶: Lµ n­íc qu¶ ®­îc pha thªm nhiÒu ®­êng (th­êng dïng ®­êng kÝnh tr¾ng) ®Ó ®é ®­êng trong Xir« ®¹t 60-70% .CÇn ph©n biÖt Xiro qu¶ víi n­íc qu¶ c« ®Æc, 2 s¶n phÈm nµy cïng chøa dÞch qu¶, cã cïng hµm l­îng ®­êng cao nh­ng n­íc qu¶ c« ®Æc kh«ng bæ sung ®­êng cßn Xiro qu¶ ®­êng bæ sung ®­êng víi sè l­îng lín. -Squash qu¶:T­¬ng tù nh­ Xiro qu¶ nh­ng chøa nhiÒu thÞt qu¶ h¬n vµ ë d¹ng ®Æc s¸nh h¬n. -N­íc qu¶ lªn men: ®­îc chÕ biÕn b»ng c¸ch cho n­íc qu¶ lªn men r­îu. Sau thêi gian lªn men tõ 24-36 giê, ®é r­îu trong s¶n phÈm ®¹t tíi 4 -5% V .Sau ®ã s¶n phÈm ®­îc triÖt trïng, ®ãng vµo bao b× kÝn vµ tiªu thô nhanh. N­íc qu¶ lªn men cã h­¬ng vÞ ®Æc biÖt do nÊm men t¹o ra, l¹i chøa nhiÒu CO2 nªn cã t¸c dông tiªu ho¸ tèt. -Bét qu¶ gi¶i kh¸t: Bao gåm d¹ng cao cÊp lµ d¹ng bét qu¶ hoµ tan vµ d¹ng cÊp thÊp h¬n lµ d¹ng bét qu¶ kh«ng hoµ tan. Bét qu¶ hoµ tan ®­îc chÕ biÕn tõ n­íc qu¶, qua qu¸ tr×nh sÊy ®Æc võa sÊy kh« thµnh d¹ng bét , cã thªm mét sè phô gia thùc phÈm ®Ó t¨ng thªm mµu s¾c h­¬ng vÞ vµ ®é hoµ tan cho s¶n phÈm. Bét qu¶ gi¶i kh¸t kh«ng hoµ tan th× ®­îc chÕ biÕn tõ qu¶ nghiÒn mÞn ( c¶ thÞt lÉn víi phÇn x¬ ) råi sÊy kh« b»ng m¸y sÊp phun hoÆc m¸y sÊy kiÓu trôc c¸n ®Ó s¶n phÈm ®¹t ®é kh« rÊt cao, thuû ph©n chØ cßn 2-5%. Sau ®ã, s¶n phÈm ®­îc gia mµu, gia h­¬ng t­¬ng tù nh­ bét qu¶ gi¶i kh¸t hoµ tan. -N­íc qu¶ gi¶i kh¸t : Thµnh phÇn chñ yÕu lµ dÞch qu¶, chiÕm 10-50% ( tuú theo d¹ng nguyªn liÖu vµ d¹ng s¶n phÈm) céng víi ®­êng axit thùc phÈm, chÊt mµu thùc phÈm vµ h­¬ng liÖu. S¶n phÈm cã thÓ ®­îc n¹p CO2 hoÆc kh«ng n¹p CO2. HiÖn nay c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam ®ang lËp dù ¸n x©y dùng míi c¸c c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ t¹i c¸c träng ®iÓm tr­íc m¾t lµ c¸c xÝ nghiÖp NCN §ång Giao. Trong c¸c dù ¸n nãi trªn s¶n phÈm n­íc qu¶ gi¶i kh¸t lu«n ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm chñ yÕu cña c¸c c¬ së chÕ biÕn rau qu¶ . C«ng nghiÖp chÕ biÕn r­îu vang: míi ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ chñ yÕu lµ ë c¸c tØnh miÒn B¾c nh­ Hµ Néi, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn. S¶n l­îng r­îu vang n¨m 1993 kho¶ng 10 triÖu lÝt, nguyªn liÖu qu¶ cÇn dïng kho¶ng 25 ngh×n tÊn . C¸c lo¹i qu¶ ®­îc sö dông nh­ nho, døa, chuèi, mËn vµ nh÷ng lo¹i qu¶ kh¸c. C«ng nghÖ chÕ biÕn r­îu vang ®ang cã triÓn väng ph¸t triÓn do nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ tr­êng dang ngµy mét t¨ng lªn. HiÖn nay cã kho¶ng 17 nhµ m¸y chÕ biÕn qu¶ xuÊt khÈu.Trong ®ã t«ng c«ng ty qu¶n lý 12 nhµ m¸y vµ 5 nhµ m¸y ®Þa ph­¬ng qu¶n lý ( S¬n La, S¬n T©y, H÷u Giang, Linh Xu©n, TiÒn Giang) víi t«ng c«ng xuÊt 50.000 tÊn /n¨m vÒ ®å hép vµ 25.000 tÊn/n¨m vÒ rau qu¶ ®«ng l¹nh. HÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ ®Òu nhËp tõ c¸c n­íc XHCN ( cò) nh­ Nga, §øc, Bungari, Balan, Hungari vµ ®· sö dông 20-30 n¨m nay nªn thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®· l¹c hËu. Nh÷ng n¨m cao ®iÓm, c¸c nhµ m¸y trªn ®· s¶n suÊt ®­îc 19.000 tÊn qu¶ ®ãng hép ( 1987) vµ 20.000 tÊn døa ®«ng l¹nh(1984). Tõ sau 1990, khi bÞ mÊt thÞ tr­êng truyÒn thèng, qu¶ ®­îc xuÊt sang thÞ tr­êng Ch©u ¸ vµ T©y ¢u , song míi ë d¹ng th¨m dß, giíi thiÖu. Do vËy hiÖn nay c¸c nhµ m¸y míi chØ sö dông 40-50% c«ng suÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ®­a l¹i cßn thÊp. Ngoµi hÖ th«ng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn nªu trªn,vµi n¨m gÇn ®©y hÖ thèng lß sÊy thñ c«ng chÕ biÕn long nh·n xuÊt khÈu sang Trung Quèc còng ®­îc ph¸t triÓn ë vïng nh·n ®ång b»ng S«ng Cöu Long vµ c¸c tØnh cã nhiÒu nh·n ë ®ång b»ng s«ng Hång nh­ H­ng Yªn, H¶i D­¬ng, Hµ Nam. Theo sè liÖu ®iÒu tra th× c¶ n­íc cã kho¶ng 140 lß sÊy, trong ®ã ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã 115 lß ®ång b»ng S«ng Hång cã 25 lß, tiªu thô kho¶ng 70% nh·n t­¬i trong vïng. Khèi l­îng long nh·n thµnh phÈm kho¶ng 4000-5000 tÊn. ChØ tõ n¨m 1981-1990 nghµnh rau qu¶ xuÊt khÈu ®­îc khèi l­îng ®¸ng kÓ vµ thu ®­îc kim ng¹ch kh¸ lín. N¨m 1981 xuÊt ®­îc 42106 tÊn s¶n phÈm thu ®­îc 11.992.000 USD ( chiÕm 9,7% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n). VÒ xuÊt khÈu rau qu¶ t­¬i chiÕm 40-60% ( tõ n¨m 1989-1990 chØ cßn chiÕm 18-30%) kim ng¹ch chØ ®¹o 32-36% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu.Trong ®ã nhãm gia vÞ chiÕm 5-15% nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu l¹i cao chiÕm 25-30%. V× vËy,ta t¨ng s¶n phÈm chÕ biÕn, gi¶m xuÊt khÈu t­¬i (n¨m 1993 kim ng¹ch xuÊt khÈu cßn 6,9 triÖu USD) . 2.3. C©y ¨n qu¶ cßn cã t¸c dông lín trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i víi c¸c chøc n¨ng lµm s¹ch m«i tr­êng, gi¶m tiÕng ån, lµm rõng phßng hé, lµm ®Ñp c¶nh quan. NhiÒu c©y gièng ¨n qu¶ cho nguån mËt cã chÊt l­îng cao ®­îc nhiÒu ng­êi tiªu dïng ­a thÝch. ë vïng nhiÖt ®íi c©y ¨n qu¶ cßn cã t¸c dông b¶o vÖ dÊt chèng xãi mßn, lµm hµng rµo c¶n b·o. ë c¸c khu d©n c­, ®« thÞ ng­êi ta trång c©y ¨n qu¶ víi môc ®Ých c©y c¶nh, c©y bãng m¸t. NhiÒu c©y ¨n qu¶ cã t¸n l¸ ®Ñp, mµu s¾c hÊp dÉn dïng trång trong c«ng viªn hoÆc c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c b¶o tµng, bÖnh viÖn hay c¸c khu ®iÒu d­ìng. C¸c vïng v¶i, nh·n ë H­ng Yªn, Lôc Ng¹n võa lµ nguån s¶n phÈm dinh d­ìng quý võa cã ®é che phñ chèng xãi mßn, b¶o vÖ ®Êt víi hiÖu qu¶ cao h¬n nhiÒu so víi c¸c c©y trång tr­íc ®ã. 2.4. S¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ gãp phÇn t¨ng thu nhËp Mét sè c©y ¨n qu¶ mÆc dï cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh­ nh·n, v¶i, xoµi, nh­ng l¹i cã thÓ tËn dông trång ë ®Êt qoanh v­ên nhµ, ®Êt ®åi vµ nh÷ng ®Êt ch­a ®­îc khai th¸c gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n. II. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ 3.1 §Æc ®iÓm kinh tÕ C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ th­êng cã chu kú s¶n xuÊt dµi chØ trång mét lÇn, ®êi sèng c¬ thÓ kÐo dµi vµ thu ho¹ch nhiÒu n¨m víi n¨ng suÊt cao, gi¸ trÞ gÊp 10-15 lÇn trång lóa.Trong khi ®ã, ®Çu t­ cho c©y ¨n qu¶ kh«ng cao, Ýt s©u bÖnh, ®é rñi ro thÊp ( chñ yÕu do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt mang l¹i h¬n ) so víi c©y trång kh¸c . ChÝnh v× vËy ,c©y ¨n qu¶ ®­îc ®¸nh gi¸ cao, gi÷ vai trß quan träng trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång hiÖn nay ë n­íc ta. 3.2 §Æc §iÓm Kü ThuËt . C©y ¨n qu¶ lµ lo¹i c©y trång c¹n, cã tÝnh chÞu h¹n cao, kh«ng kÐn ®Êt, víi kh¶ n¨ng nµy nã tËn dông ®­îc ®Êt ®ai kh«ng thÓ trång ®­îc c©y l­¬ng thùc, víi kü thuËt canh t¸c trªn ®Êt dèc, c©y ¨n qu¶ cã thÓ trô l¹i vµ ph¸t triÓn b×nh th­êng, sau thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n ( th­êng tõ 3-4 n¨m) ®Õn thêi kú s¶n xuÊt kinh doanh, thêi k× nµy kÐo dµi vµi chôc n¨m thËm chÝ kÐo dµi c¶ tr¨m n¨m. Cho tíi nay vÉn ch­a x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n chu k× s¶n xuÊt cña nã lµ bao nhiªu n¨m, ®iÓm nµy rÊt thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm vÒ kü thuËt trong s¶n xuÊt dÉn ®Õn tÝnh thêi vô cao nÕu chuyªn m«n ho¸ qu¸ s©u.§Ó gi¶m bít tÝnh thêi vô trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh c©y ¨n qu¶ cÇn l­u ý mÊy vÊn ®Ò sau: + thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp b»ng c¸ch kÕt hîp c¬ cÊu c©y ¨n qu¶ hîp lý,kÕt hîp c©y ¨n qu¶ víi c¸c lo¹i c©y trång vµ vÇt nu«i kh¸c.Bè trÝ c¬ cÊu c©y trång hîp lý ®Ó sö dông tèi ®a lùc l­îng lao ®éng vµ së dông hîp lý c¸c lo¹i ¹t t­ kü thuËt. + T¹o ra c¸c gièng c©y cho s¶n phÈm kh«ng trïng nhau trong mét n¨m( c©y tr¸i vô) ®Ó h¹n chÕ tÝnh thêi vô. III. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ 1. Nh©n tè tù nhiªn * §Êt ®ai: lµ yÕu tè s¶n xuÊt kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña mäi nhµnh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ ngµnh trång trät, trong ®ã cã ngµnh rau qu¶. Sè l­îng, chÊt l­îng, vÞ trÝ cña ®Êt ®ai cã ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt c©u ¨n qu¶. ViÖt Nam n»m ë vïng §«ng Nam Ch©u ¸, ®Êt n­íc cã chiÒu dµi trªn 15 vÜ ®é víi mÊy ngµn km gi¸p biÓn ®«ng. §Êt ®ai n­íc ta rÊt phong phó, c¶ n­íc cã 13 nhãm ®Êt chÝnh, trong ®ã nhãm ®Êt ®á chiÕm gÇn 54% ®­îc ph©n bè ë trung du miÒn nói phÝa B¾c. §©y lµ nhãm ®Êt cã chÊt l­îng tèt thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ ®Æc biÖt lµ c©y ¨n qu¶. Cßn l¹i lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i ®Êt nh­: ®Êt ®en, ®Êt x¸m, dÊt phï sa, ®Òu thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. *KhÝ hËu: khÝ hËu lµ m«i tr­êng sèng cña c¸c lo¹i c©y trång. V× vËy, nÕu khÝ hËu thêi tiÕt thuËn lîi c©y trång ph¸t triÓn tèt vµ ng­îc l¹i, nÕu thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi th× c©y trång kh«ng ph¸t triÓn ®­îc hoÆc kÐm ph¸t triÓn. ViÖt Nam n»m trong vµnh ®ai nhiÖt ®íi giã mïa víi sù biÕn ®æi khÝ hËu gi÷a c¸c miÒn B¾c- Nam. §iÒu ®ã cho phÐp n­íc ta trång ®­îc nhiÒu lo¹i hoa qu¶ nhiÖt ®íi, ¸ nhiÖt ®íi vµ mét sè rau qu¶ gèc «n ®íi, mïa vô thu ho¹ch kÕ tiÕp nhau nhiÒu th¸ng trong n¨m. ViÖt Nam cßn lµ mét trong nh÷ng vïng ph¸t sinh cña mét sè c©y ¨n qu¶ nh­ cam, quýt, v¶i, chuèi vµ cã nguån gien di truyÒn thùc vËt phong phó, ®a d¹ng vÒ c©y ¨n qu¶, gia vÞ vµ hoa. Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ sinh th¸i, rau qu¶ n­íc ta còng bÞ ¶nh h­ëngcña mét sè h¹n chÕ vµ bÊt lîi cña khÝ hËu ®èi víi n«ng nghiÖp nh­ : b·o lôt, thêi tiÕt kÐm æn ®Þnh do giã mïa ®«ng b¾c, dÉn tíi rñi ro vÒ chÊt l­îng. *§Þa h×nh: R¶i ®Òu kh¾p tõ B¾c tíi Nam lµ ®Þa h×nh tõ nói cao ®Õn ®ång b»ng, s«ng suèi vµ ven biÓn ®· t¹o nªn nh÷ng lîi thÕ vÒ ®Þa lý -sinh th¸i so víi nhiÒu n­íc kh¸c. C¸c hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé, ®­êng biÓn vµ hµng kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc giao l­u hµng hãa quèc tÕ vµ khu vùc. 2. Nh©n tè kinh tÕ x· héi *Lao ®éng: lµ yÕu tè s¶n xuÊt, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh trong ®ã cã ngµnh rau qu¶. ViÖt Nam lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, hiÖn t¹i 80% d©n sè c¶ n­íc sèng ë n«ng th«n vµ trªn 70% lùc l­îng lao ®éng toµn x· héi lµm viÖc trong khu vùc nµy. Do vËy, cã thÓ nãi lùc l­îng lao ®éng cuûa n­íc ta rÊt dåi dµo vµ cã thÓ cung cÊp ®ñ lao ®éng cho s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶. Ng­êi n«ng d©n n­íc ta cÇn cï s¸ng t¹o, qua nhiÒu thÕ hÖ ®· tÝch lòy ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trång trät, chä gièng rau ®Ëu, cam, quýt, b­ëi, hång xoµi, ch«m ch«m, thanh long. N«ng d©n ë nhiÒu vïng rau qu¶ thuyÒn thèng ®· thu ®­îc n¨ng suÊt vµ lîi nhuËn cao. Tuy nhiªn, chØ víi kinh nghiÖm th× nhiÒu vÊn ®Ò ch­a gi¶i quyÕt ®­îc, nhÊt lµ c¸c kh©u nh­: gièng, phßng trõ s©u bÖnh, xö lý sau thu ho¹ch.Nh×n chung, tr×nh ®é d©n trÝ cña n­íc ta cßn thÊp so víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. *C¬ së vËt chÊt kü thuËt: lµ nh©n tè rÊt quan träng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶. HiÖn nay ViÖt Nam nhËp khÈu nhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi do vËy n­íc ta ®· cã nhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®­a vµo s¶n xuÊt víi c«ng suÊt lín, chÊt l­îng cao. Nh­ng nh×n chung chóng ta vÉn cßn nhiÒu c«ng nghÖ l¹c hËu so víi thÐ giíi. V× vËy, s¶n l­îng vµ chÊt l­îng c¸c lo¹i s¶n phÈm ch­a cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c lo¹i s¶n phÈm n«ng nghiÖp n­íc ta ( kÓ c¶ rau qu¶ ) cßn rÊt h¹n chÕ. *Phong tôc tËp qu¸n:s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ n­íc ta vÉn cßn mang tÝnh tù ph¸t , s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n theo tËp qu¸n. Ruéng ®Êt ph©n chia nhá theo tõng hé n«ng d©n, vèn liÕng Ýt ái nhÊt lµ ë phÝa b¾c, cµng ng¹i rñi ro, ch­a d¸m m¹nh d¹n ®Çu t­ vµ thÝch øng kÞp thêi víi s¶n xuÊt hµng hßa theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Do vËy, cã nh÷ng tr­êng hîp n«ng d©n bÞ t¸c ®éng bëi gi¸ cao h¬n, kh«ng ®¶m b¶o ch÷ tÝn hîp ®ång. §©y lµ mét nh­îc ®iÓm vµ trë ng¹i trong tæ chøc s¶n xuÊt rau qu¶ chÕ biÕn. *C¬ chÕ chÝnh s¸ch: lµ nh©n tè ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶. NÕu chÝnh s¸ch ®óng nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn vµ kÝch thÝch ngµnh rau qu¶ ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ t¨ng khèi l­îng xuÊt khÈu. Nh­ng ng­îc l¹i, nÕu c¬ chÕ chÝnh schs mµ kh«ng ®óng th× sÏ c¶n trë ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©u ¨n qu¶. Do hoµn c¶nh n­íc ta mét thêi gian dµi ph¶i t¹p trung cho s¶n xuÊt l­¬ng thùc, nªn kh¶ n¨ng ®Çu t­ cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt n«ng s¶n cã giíi h¹n. Trong ®ã , ngµnh rau qu¶ ch­a ®­îc ®Çu t­ ®óng møc do vËy ch­a ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng vèn cã. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhµ n­íc ®· cã ch×nh s¸ch ®Çu t­ cho ngµnh rau qu¶ thÝch ®¸ng h¬n, c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc ®­îc nhµ n­íc quan t©m nhiÒu h¬n. Cho nªn, ngµnh rau qu¶ ®· cã sj ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Song c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cßn nhiÒu h¹n chÕ ch­a khuyÕn khÝch ®­îc ngµnh rau qu¶ phat triÓn m¹nh. 3. Nh©n tè vÒ tæ chøc kü thuËt Nh÷ng nh©n tè n«ng nghiÖp nµy bao gåm: c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt ( trang tr¹i, hîp t¸c x· , hé gia ®×nh); sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ viÖc øng dông chóng vµo s¶n xuÊt. C¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt ph¶n ¸nh møc ®é tËp trung cac nguån lùc cña ®Þa ph­¬ng cho s¶n xuÊt. Trong ngµnh n«ng nghiÖp ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn th× h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt chñ yÒu lµ trang tr¹i, cã rÊt nhiÒu nh÷ng trang tr¹i víi quy m« hµng ngµn ha, cßn ë n­íc ta th× chñ yÕu l¹i lµ hé gia ®×nh, s¶n xuÊt víi quy m« nhá bÐ, ruéng ®Êt manh món, ph©n t¸n lµ nguyªn nh©n c¶n trë s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn. ViÖc øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc vµo s¶n xuÊt gãp phÇn hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nh»m khai th¸c, øng dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån lùc x· héi vµo ngµnh trång trät. Trong lÜnh vùc trång trät, viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu c©y trång tr­íc tiªn ph¶i t×m hiÓu nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, mÉu m·, gi¸ c¶. Trªn c¬ së ®ã mµ cã sù bè trÝ s¾p xÕp s¶n xuÊt hîp lý ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng, thóc ®Èy nhanh t¸i s¶n xuÊt më réng. IV T×nh h×nh s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi 1. TiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ViÖt Nam Víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ thæ nh­ìng ®a d¹ng phï hîp víi yªu cÇu sinh tr­ëng cña nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi, ViÖt Nam lµ mét trong c¸c quèc gia cã nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶. Trong khi ®ã nhu cÇu tiªu dïng tr¸i c©y trªn thÕ giíi ngµy cµng gia t¨ng. Trong c¸c n¨m 1980-1995 thÞ tr­êng tr¸i c©y thÕ giíi t¨ng 20,5%. MÆc dï hiÖn nay thÞ tr­êng thÕ giíi chØ nhËp khÈu h¬n 5% tæng s¶n l­îng tr¸i c©y nhiÖt ®íi, song nhu cÇu ®èi víi tr¸i c©y nhiÖt ®íi ngµy cµng t¨ng lªn. Trong c¸c n¨m 1980-1995 tr¸i c©y nhiÖt ®íi xuÊt khÈu t­¬i t¨ng m¹nh: døa t¨ng gÊp ®«i, xoµi t¨ng gÊp 6, b¬ t¨ng gÊp 3, ®u ®ñ t¨ng 4 lÇn. HÇu hÕt c¸c lo¹i tr¸i c©y nhiÖt ®íi ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nh­ xoµi, chuèi, døa, thanh long, ch«m, m¨ng côt, b¬ nh·n ®Òu rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ thæ nh­ìng cña nhiÒu vïng l·nh thæ ViÖt Nam. Cïng víi sù gia t¨ng nhu cÇu tr¸i c©y cña trÞ tr­êng thÕ giíi, nhu cÇu tiªu dïng tr¸i c©y trong n­íc còng ngµy cµng t¨ng do thu nhËp vµ møc sèng cña d©n c­ ngµy cµng ®­îc n©ng cao. HiÖn nay møc tiªu dïng tr¸i c©y b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë n«ng th«n n­íc ta lµ 20-30kg/ ng­êi/ n¨m, ë thµnh thÞ lµ 35-45kg/ ng­êi/ n¨m. Møc nµy cßn thÊp xa h¬n so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi (n¨m 2000, møc trung b×nh cña thÕ giíi kho¶ng 75-80kg/ ng­êi/ n¨m). Víi tèc ®é t¨ng thu nhËp cña d©n c­ nh­ nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua th× tíi n¨m 2010 møc tiªu dïng tr¸i c©y b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë ViÖt Nam cã thÓ gÇn ®¹t tíi møc trung b×nh cña thÕ giíi hiÖn nay. §Õn n¨m 2010, nÕu theo dù b¸o d©n sè n­íc ta lµ 90 triÖu ng­êi vµ møc tiªu thô tr¸i c©y b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®¹t møc 65-70kg/ ng­êi/ n¨m th× nhu cÇu tiªu thô tr¸i c©y trong n­íc ta sÏ lµ 6,0-6,3 triÖu tÊn/ n¨m. Ngoµi ra, nhu cÇu cña thÞ tr­êng tr¸i c©y trong n­íc t¨ng lªn cßn do l­îng kh¸ch n­íc ngoµi du lÞch vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi sÏ ngµy cµng gia t¨ng. Tõ n¨m 2010 theo dù b¸o hµng n¨m sè kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi vµo ViÖt nam cã thÓ ®¹t møc 8 triÖu ng­êi/ n¨m. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy r»ng ViÖt Nam cã nh÷ng tiÒm n¨ng to lín vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn vÒ thÞ tr­êng tiªu thô tr¸i c©y (c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc) ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ trong nh÷ng n¨m tíi. C¶ n­íc ta hiÖn cã 140 loµi c©y ¨n qu¶ thuéc gÇn 40 hä thùc vËt. Nh÷ng n¨m qua diÖn tÝch vµ s¶n l­¬ng c©y ¨n qu¶ ë n­íc ta t¨ng lªn nhanh chãng. N¨m 1999 c¶ n­íc cã h¬n 425.000 ha c©y ¨n qu¶, ®Õn n¨m 2002 ®· cã kho¶ng 500.000 ha, trong ®ã §«ng Nam Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long chiÕm 54% diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ cña c¶ n­íc vµ cã tíi 30 lo¹i tr¸i c©y cã s¶n l­îng s¶n xuÊt hµng n¨m kh¸ lín nh­ xoµi, døa, m¨ng côt, d­¨ hÊu, sÇu riªng, ch«m ch«m, cam quýt. VÒ s¶n l­îng tr¸i c©y, theo sè liÖu cña côc khuyÕn n«ng-khuyÕn l©m, n¨m 1994 c¶ n­íc s¶n xuÊt 2,6 triÖu tÊn tr¸i c©y, n¨m 1996 lµ 3,2 triÖu tÊn, n¨m 1998 lµ 4 triÖu tÊn, n¨m 2000 lµ 4,5 triÖu tÊn. Tr¸i víi tèc ®é t¨ng nhanh diÖn tÝch vµ s¶n l­îng, viÖc tiªu thô s¶n phÈm tr¸i c©y l¹i lu«n gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ ¸ch t¾c.Tr¸i c©y ViÖt Nam xuÊt khÈu rÊt khã kh¨n, n¨m 1998 c¶ n­íc chØ xuÊt khÈu ®­îc d­íi 10.000 tÊn, míi b»ng 0,25% s¶n l­îng tr¸i c©y s¶n xuÊt trong n­íc. C¸c n¨m 1999-2000 xuÊt khÈu tr¸i c©y cã t¨ng song s¶n l­îng xuÊt khÈu cßn rÊt nhá bÐ. Tr¸i c©y ViÖt Nam kh«ng chØ ¸ch t¾c trong xuÊt khÈu mµ tiªu thô còng rÊt khã kh¨n ë thÞ tr­êng néi ®Þa vµ rÊt khã c¹nh tranh víi tr¸i c©y cïng lo¹i nhËp khÈu. Theo tæng côc H¶i quan, chØ tÝnh nguån nhËp khÈu chÝnh ng¹ch, hiÖn mçi n¨m n­íc ta nhËp khÈu tõ 20.000 ®Õn 30.000 tÊn tr¸i c©y,trong ®ã cã kho¶ng 8000 tÊn t¸o, 3000 tÊn nho, 340 tÊn nho kh«. Ngoµi ra nguån tr¸i c©y nhËp khÈu tõ Trung Quèc qua con ®­êng tiÓu ng¹ch (bao gåm t¸o, lª, cam, quýt, nho) vµo n­íc ta cã khèi l­îng kh¸ lín. Riªng l­îng ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu tr¸i c©y chÝnh ng¹ch hµng n¨m ­íc tÝnh ®· tíi 13-15 triÖu USD/ n¨m. Nh÷ng khã kh¨n vµ ¸ch t¾c trong tiªu thô s¶n phÈm ®· h¹n chÕ viÖc ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ vµ h¹n chÕ rÊt lín hiÖu qu¶ s¶n xuÊt còng nh­ lîi Ých cña ng­êi s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ n­íc ta . 2. T×nh h×nh s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ViÖt Nam C©y ¨n qu¶ ë n­íc ta tuy ®· ®­îc trång tõ l©u ®êi, song tr­íc kia s¶n xuÊt chñ yÕu dùa theo tËp qu¸n. Theo c¸c tµi liÖu th× sang thÕ kû 20 c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra nghiªn cøu míi b¾t ®Çu ®­îc quan t©m. Thêi Ph¸p thuéc, tõ n¨m 1930 mét sè c¬ quan n«ng nghiÖp b¾t ®Çu ®iÒu tra gièng c©y ¨n qu¶, thµnh lËp mét sè tr¹i nghiªn cøu ë Gia Rai-Biªn Hoµ, V©n Du-Thanh Ho¸; tæ chøc héi thi qu¶ ngon; lËp v­ên ­¬m gièng cÊp tØnh. Sau n¨m 1954, B¸c Hå ph¸t ®éng tÕt trång c©y (1959), kh«ng chØ lµm bãng m¸t, lÊy gç, lÊy qu¶ mµ cßn lµm s¹ch m«i tr­êng. Tõ n¨m 1960 nhiÒu n«ng tr­êng trång c©y ¨n qu¶ ®­îc thµnh lËp, Vô trång trät - Bé n«ng nghiÖp ®· x©y dùng c¸c quy tr×nh kü thuËt trång cam, quýt, chuèi, døa. N¨m 1968, ViÖn c©y c«ng nghiÖp - c©y ¨n qu¶ ®­îc thµnh lËp. C«ng t¸c nghiªn cøu vÒ cam ®­îc chó träng tõ n¨m 1962, ®Õn n¨m 1964 cã sù gióp ®ì cña c¸c chuyªn gia Liªn X« vµ tõ n¨m 1976 cã c¸c chuyªn gia Cuba, cïng víi c._.¸c tËp ®oµn gièng cam quýt cña Cuba viÖn trî cho ViÖt Nam. Thêi kú nµy mét sè kªt qu¶ nghiªn cøu ®· ®­îc tæng kªt nh­: B¸o c¸o tæng kÕt thÝ nghiÖm vÒ cam vµ cµ phª t¹i héi nghÞ toµn quèc ë T©y HiÕu- NghÖ An (1977), Bé n«ng nghiÖp ®· x©y dùng quy ho¹ch c¸c vïng c©y ¨n qu¶ (cam døa quýt, chuèi) tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ. N¨m 1970 quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt døa MiÒn B¾c ViÖt Nam ®· ®­îc x©y dùng. Sau n¨m 1975, Bé n«ng nghiÖp ®· ph¸t ®éng phong trµo “ v­ên qu¶ B¸c Hå ” trong c¶ n­íc (1979). N¨m 1986 “ §Ò ¸n ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ cã mói ë Viªt Nam thêi kú 1986-2000 ” ®· ®­îc x©y dùng, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cã mói c¶ n­íc lµ 70 ngµn ha. N¨m 1986, Héi lµm v­ên ViÖt nam ®­îc thµnh lËp, m« h×nh VAC ®· ®­îc phæ biÕn ngµy cµng réng, trong ®ã c©y ¨n qu¶ lµ mét chñ lùc. Thùc hiÖn hiÖp ®Þnh hîp t¸c rau qu¶ ViÖt X« 1986-1990, ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu cÊp Nhµ n­íc ®· ®­îc tiÕn hµnh, sau ®ã c¸c ®Ò tµi vÒ døa, cam, chuèi, rau ®· ®­îc tæng kÕt. N¨m 1990, ViÖn nghiªn cøu rau qu¶ ®· ®­îc thµnh lËp, bao gåm 3 trung t©m Phó Hé, Xu©n Mai vµ Phñ Quú. TiÕp ®ã n¨m 1994, trung t©m c©y ¨n qu¶ Long §Þnh ®­îc thµnh lËp (nay lµ ViÖn nghiªn cøu c©y ¨n qu¶ miÒn Nam). Lùc l­îng nghiªn cøu c©y ¨n qu¶ ®· ®­îc t¨ng c­êng trong c¶ n­íc. ë n­íc ta c©y ¨n qu¶ ®­îc ph¸t triÓn d­íi 2 h×nh thøc : + Trång ph©n t¸n trong c¸c v­ên cña c¸c n«ng hé víi môc ®Ých tù tóc, bæ sung dinh d­ìng b÷a ¨n. Tuy vËy chØ míi cã kho¶ng 15-20%sè hé cã trång c©y ¨n qu¶ trong v­ên. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra n«ng hé ë c¸c vïng n«ng nghiÖp kh¸c nhau, ­íc tÝnh b×nh qu©n mçi n«ng hé ttrång kho¶ng 40 m2 c©y ¨n qu¶ trong v­ên víi nhiÒu lo¹i c©y truyÒn thèng nh­ mÝt, nh·n, æi, chuèi. + TËp trung trµnh vïng cã môc ®Ých s¶n xuÊt hµng ho¸, chñ yÕu lµ do c¸c n«ng hé trång, trong ®ã cã 28 n«ng tr­êng cã trrång c©y ¨n qu¶ víi nhiÒu quy m«, diÖn tÝch kh¸c nhau . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vïng qu¶ tõ 3 khu vùc ®Æc tr­ng lµ : + Do chñ tr­¬ng cña nhµ n­íc vÒ quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng c©y ¨n qu¶, b¾t ®Çu tõ c¸c n«ng tr­êng quèc doanh, sau ®ã phæ biÕn réng ra c¸c n«ng hé trong vïng, g¾n víi c«ng nghÖ chÕ biÕn xuÊt khÈu, ch¼ng h¹n nh­ khu vùc trång døa vïng ®Êt phÌnTø Gi¸c Long Xuyªn, ®ång Th¸p M­êi, khu vùc §ång Giao( Ninh B×nh), Hµ Trung( Thanh Ho¸). + Do ®iÒu kiÖn lîi thÕ vÒ sinh th¸i cña c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ cã vÞ trÝ thuËn lîi vÒ giao th«ng vËn t¶i vµ cã rhÞ tr­êng tiªu thô nªn ®· h×nh thµnh vïng c©y ¨n qu¶ nh­ vïng qu¶ cña ®ång b»ng s«ng c­ñ long, §«ng Nam Bé , ngo¹i thµnh Hµ Néi +Tõ nh÷ng v­ên c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n cña nh÷ng ®Þa ph­¬ng ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô m¹nh ph¸t triÓn nªn thanhg c¸c vïng qu¶ tËp trung nh­ c¸c vïng b­ëi N¨m Roi (VÜnh Long). T©n TriÒu ( §ång Nai), Phóc Tr¹ch ( Hµ TÜnh), m¬ mËn (T©y B¾c,§«ng B¾c). Qui m« v­ên qu¶ cña c¸c n«ng hé s¶n xuÊt ë c¸c vïng tËp trung tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai tõng vïng. Vïng ®ång b»ng S«ng Hång d­íi 200 m2; miÒn Nam, miÒn Nói Trung Du PhÝa B¾c Phæ biÕn tõ 1000-2000m2.§· cã nh÷ng ®iÖn h×nh tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu trang tr¹i c©y ¨n qu¶ c¶ vïng ®ång b»ng vµ vïng ®Êt ®åi nói. Nh÷ng vïng c©y ¨n qu¶ th©m canh vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao th­êng g¾n viÑc trång c©y ¨n qu¶ trong kinh tÕ sinh th¸i VAC võa nu«i trång thuû s¶n, ph¸t triÓn ch¨n nu«i c«ng nghiÖp . Víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, khÝ hËu nhiÖt ®íi cã pha trén tÝnh «n ®íi rÊt thuËt tiÖn cho nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ ë n­íc ta ph¸t triÓn. HiÖn nay tËp ®oµn c©y ¨n qu¶ ë n­íc ta rÊt phong phó trong ®ã cã nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ quÝ kh«ng chØ cã ý nghÜa tiªu dïng trong n­íc, mµ cßn cã ý nghÜa xuÊt khÈu cã gi¸ thÞ nh­ cam, nh·n, v¶i, døa, sÇu riªng, xoµi, diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ n­íc ta tõ n¨m 1985 ®Õn nay ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸ m¹nh: n¨m 1985 míi cã 213 ngµn ha, ®Õn n¨m 1988 ®· cã 272,2 ngµn ha vµ ®Õn n¨m 2000 ®· cã kho¶ng 500 ngµn ha vµ s¶n l­îng ®¹t 7 triÖu tÊn, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 70 triÖu USD( theo bé NN vµ PTNT). ViÖc bè trÝ s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶.Ngoµi viÖc bè trÝ trång r¶i r¸c trªn tÊt c¶ c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng , chóng ta cßn bè trÝ trång tËp trung quy m« c©y ¨n qu¶ ë nh÷ng vïng vµ nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn nh­: vïng c©y ¨n qu¶ tËp trung Nam Bé vµ miÒn nói phÝa B¾c trong ®ã 70% diÖn tÝch n»m ë c¸c vïng phÝa Nam 3. T×nh h×nh s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ trªn thÕ giíi. Ngµy nay nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi quan t©m tíi viÖc ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ vµ hä ®· giµu lªn nhê xuÊt khÈu s¶n phÈm t­¬i vµ chÕ biÕn tõ qu¶ . Nh÷ng n­íc cã diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ lín nh­ lµ MÜ, Trung Quèc, Ên §é, vÝ dô : n¨m 1995 Trung Quèc cã 6,4 triÖu ha c©y ¨n qu¶ víi s¶n l­îng kho¶ng 35 triÖu tÊn. Ên ®é cã 2,94 triÖu ha víi s¶n l­îng 25,5 triÖu tÊn. Theo thèng kª cña tæ chøc FAO n¨m 1998 s¶n l­îng qu¶ toµn thÕ giíi lµ 333,6 triÖu tÊn, trong ®ã sè qu¶ mäng lµ 3329,5 triÖu tÊn chiÕm 98,8% tæng s¶n l­îng toµn thÕ giíi, cßn l¹i 4,1 triÖu tÊn lµ qu¶ vá cøng chiÕm 1,2% tæng s¶n l­îng . NÕu xÕp theo sè thø tù s¶n l­îng ch©u ¸ ®øng ®Çu tiÕp theo lµ MÜ ,Ch©u ¢u, Ch©u Phi, cuèi cïng lµ ch©u §¹i D­¬ng. N¨m 1998 Braxin s¶n xuÊt ra 27,5 triÖu tÊn chiÕm 8,33% tæng s¶n l­îng qu¶ thÕ giíi. Sau ®ã lµ c¸c n­íc MÜ 25 triÖu tÊn vµ chiÕm 7,8%, Ên §é 24,6 triÖu tÊn ( chiÕm 7,48%) Italia 18,8 triÖu tÊn ( chiÕm 5,72%),Trung Quèc 18,4 triÖu tÊn ( chiÕm 5,59%) s¶n l­îng qu¶ cña 5 n­íc nµy t­¬ng ®­¬ng 35% tæng s¶n l­îng qu¶ trªn thÕ giíi. Ngoµi 5 n­íc cã s¶n l­îng qu¶ lín kÓ trªn cßn cã c¸c n­íc kh¸c nh­ Liªn X« ( cò) 14,5 triÖu tÊn, Ph¸p 11,1 triÖu tÊn ,T©y Ban Nha 11,02 triÖu tÊn, Thæ NhÜ K× 8,8 triÖu tÊn. §Ó ph¸t triÓn diÖn tÝch vµ t¨ng s¶n l­îng c©y ¨n qu¶,trªn thÕ giíi ®· chó träng nh÷ng vÊn ®Ò nh­: chän gièng míi, nghiªn cøu ký thuËt trång vµ qu¶n lý, ch¨m sãc c©y ¨n qu¶ ; t­íi n­íc gi÷ ®é Èm, chèng xãi mßn ®Êt cho c©y ¨n qu¶ ; nghiªn cøu kü thuËt thu h¸i xö lý sau thu ho¹ch PhÇn II Thùc tr¹ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh hµ néi I. §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ngo¹i thµnh Hµ Néi 1. §Æc ®iÓm vÒ tù nhiªn 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Ngo¹i thµnh Hµ Néi gåm 5 huyÖn: §«ng Anh, Gia L©m, Thanh Tr×, Tõ Liªm vµ Sãc S¬n. Hµ Néi n»m ë trung t©m vïng §ång b»ng s«ng Hång, trong ph¹m vi tõ 20°53 ®Õn 21°23 vÜ ®é B¾c vµ tõ 105°44 ®Õn 106°02 ®é kinh §«ng. Hµ Néi tiÕp gi¸p víi 5 tØnh: B¾c K¹n vµ Th¸i Nguyªn ë phÝa B¾c, Hµ T©y vµ Hµ Nam ë phÝa Nam vµ T©y nam. VÞ trÝ nµy t­¬ng ®èi thuËn lîi cho viÖc giao l­u kinh tÕ cña vïng trong nÒn kinh tÕ më cöa vµ lµ ®iÒu kiÖn quan träng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸. 1.2 §Êt ®ai Hµ Néi cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ 911.800 ha, trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp lµ 43.465 ha chiÕm 4,76%, ®Êt l©m nghiÖp 6717 ha chiÕm 0,73% cßn l¹i lµ ®Êt chuyªn dïng. ë ngo¹i thµnh Hµ Néi cã 3 lo¹i ®Êt chñ yÕu, ®Êt phï sa chiÕm kho¶ng 46%, ®Êt gß ®åi b¸n s¬n ®Þa chiÕm kho¶ng 31% vµ ®Êt tròng chiÕm 23%. Ngo¹i thµnh Hµ Néi ®­îc chia lµm 2 vïng ®åi nói thÊp vµ trung b×nh víi d·y nói Sãc S¬n cã ®Ønh cao nhÊt lµ ®Ønh Ch©n Chim víi ®é cao lµ 462m, vïng ®åi nói cña Hµ Néi cã thÓ kÕt hîp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ du lÞch. Víi ®Þa bµn ®åi nói thÊp, n¬i ®©y phï hîp víi nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ vµ ch¨n nu«i ®¹i gia sóc. Vïng ®ång b»ng cña Hµ Néi lµ vïng ch©u thæ cña s«ng Hång ®· ®­îc khai ph¸ tõ l©u ®êi. Vïng nµy ®Æc tr­ng d©n c­ ®«ng ®óc víi tËp qu¸n canh t¸c cña c¸c vïng n«ng nghiÖp truyÒn thèng ngo¹i thµnh. Vïng ®ång b»ng ngo¹i thµnh phï hîp víi ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i c©y trång ng¾n ngµy ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶, hoa, c©y c¶nh. Trong ®Êt n«ng nghiÖp, diÖn tÝch ®Êt canh t¸c lµ 38.885 ha chiÕm 89,48%, ®Êt v­ên t¹p lµ 473 ha chiÕm 1,09%, ®Êt mÆt n­íc nu«i trång thñy s¶n lµ 2820 ha chiÕm 6,49%, ®Êt trång c©y l©u n¨m 1.200 ha chiÕm 2,76% vµ ®Êt trång c©y thøc ¨n ch¨n nu«i lµ 78 ha chiÕm 0,18%. Hµ Néi cã nhiÒu diÖn tÝch ao hå, ruéng 1 vô lóa, 1 vô c¸, ®Êt canh t¸c hµng n¨m, ®Êt trång c©y l©u n¨m, ®Êt rõng, nhÊt lµ c¸c vïng xa nh­ Sãc S¬n, mét sè x· cña huyÖn Tõ Liªm, Thanh Tr×, Gia L©m, §«ng Anh cã nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. BiÓu sè 4: C¬ cÊu diÖn tÝch ®Êt ®ai toµn quèc vµ vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi ChØ tiªu Toµn quèc Ngo¹i thµnh HN DiÖn tÝch (ha) % DiÖn tÝch (ha) % Tæng diÖn tÝch 32.868.095 100 911.800 100 1. §Êt n«ng nghiÖp 8.104.241 24,66 43.456 4,76 1.1. §Êt trång c©y hµng n¨m 5.678.655 70,07 38.885 89,48 1.2. §Êt v­ên t¹p 561.369 6,93 473 1,09 1.3. §Êt trång c©y l©u n¨m 1.453.302 17,93 1.200 2,76 1.4. §Êt ®ång cá 71.584 0,88 78 0,18 1.5. §Êt mÆt n­íc nu«i thuû s¶n 339.331 4,19 2.820 6,49 2. §Êt l©m nghiÖp 10.935.362 33,27 6.717 0,73 3. §Êt ch­a sö dông 12.087.040 36,77 1.137 0,12 3.1. §Êt b»ng 868.772 7,19 364 32,01 3.2. §Êt ®åi nói 8.549.550 70,73 210 18,47 3.2. MÆt n­íc 189.313 1,57 563 49,52 Nh­ vËy, diÖn tÝch ®Êt ngo¹i thµnh Hµ Néi chiÕm 2,77% so víi tæng diÖn tÝch toµn quèc trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm 0,54%, ®Êt l©m nghiÖp chiÕm 0,06% vµ ®Êt ch­a sö dông chiÕm 0,009%, do ®ã ngo¹i thµnh Hµ Néi cã thÕ m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cao. 1.3 Thêi tiÕt, khÝ hËu, thuû v¨n KhÝ hËu cña Hµ Néi mang ®Æc tr­ng cña ®ång b»ng s«ng Hång, ®ã lµ nÒn khÝ hËu nhiÖt ®íi, ¸ nhiÖt ®íi Èm, cã pha trén Ýt nhiÒu tÝnh chÊt «n ®íi. Tuy nhiªn do ngo¹i thµnh Hµ Néi cßn cã c¸c tiÓu vïng sinh th¸i ®Æc thï nh­ vïng ®åi gß Sãc S¬n, vïng tròng Thanh Tr×... nªn còng cã mét sè nÐt ®Æc tr­ng. NhiÖt ®é trung b×nh n¨m 24°C, tèi cao lµ 42,8°C, tèi thÊp lµ 5,6°C. L­îng m­a c¶ n¨m dao ®éng 1.300 - 1.700 mm, víi n¨m cao nhÊt lµ 2.714 mm vµ n¨m thÊp nhÊt lµ 25%, b·o ¶nh h­ëng ®Õn Hµ Néi tõ th¸ng 7 ®Õn th¸ng 10, tû suÊt dao ®éng tõ 2,5 - 32,5%. Sè giê nãng dao ®éng tõ 1.500 - 1.700 giê/ha, tæng bøc x¹ quang hîp tõ 55 - 62 kcal cm2/n¨m. Nguån n­íc ë ngo¹i thµnh Hµ Néi ®a d¹ng, cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp dÞch vô vµ nhu cÇu sinh ho¹t. Bao gåm n­íc cña c¸c s«ng Hång, s«ng §uèng, s«ng Cµ Lå, s«ng CÇu víi tæng chiÒu dµi lµ 36,5 km2, n­íc cña sè lín c¸c ao hå vµ nguån n­íc ngÇm cã thÓ khai th¸c 1 triÖu m3/ ngµy ®ªm. L­îng m­a trung b×nh trªn ®Þa bµn kho¶ng 1500 mm. Víi nguån n­íc ®a d¹ng vµ phong phó nh­ vËy cho phÐp ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh. Tuy nhiªn nã còng tån t¹i khã kh¨n c¬ b¶n lµ n­íc mét sè n¬i ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ, nguy c¬ « nhiÔm ngµy cµng cao ®Æc biÖt lµ c¸c x· ven néi cña Thanh Tr× vµ Tõ Liªm. Nh×n chung, nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, thêi tiÕt, khÝ hËu ë ngo¹i thµnh Hµ Néi cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸ tû suÊt cao. C¬ cÊu gièng c©y trång vËt nu«i phong phó nh­ng quy m« bè trÝ c¸c lo¹i ®Êt ë c¸c huyÖn ngo¹i thµnh lµ kh«ng gièng nhau, ®Æc biÖt ®Êt gß ®åi. L©m nghiÖp tËp trung chñ yÕu ë huyÖn Sãc S¬n, diÖn tÝch mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n tËp trung phÇn lín ë Thanh Tr×. 2. §Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ - x· héi 2.1C¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh a.Kh¸i niÖm ®Êt n«ng nghiÖp §Êt ®ai lµ tµi nguyªn v« cïng quý gi¸ cña mäi quèc gia, lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ ®Æc biÖt cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, lµ mét trong c¸c yÕu tè quan träng nhÊt cña m«i tr­êng sèng vµ lµ ®Þa bµn ph©n bè d©n c­. Nh­ vËy, ®Êt ®ai ®­îc dïng hÇu hÕt vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng, ®Êt ®ai ®­îc ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau vµ gäi tªn theo ngµnh vµ lÜnh vùc sö dông chóng. Víi ý nghÜa ®ã ®Êt n«ng nghiÖp lµ ®Êt ®­îc sö dông chñ yÕu vµo s¶n xuÊt c¸c ngµnh n«ng nghiÖp nh­ trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n hoÆc sö dông ®Ó nghiªn cøu thÝ nghiÖm vÒ n«ng nghiÖp. Ngoµi tªn gäi ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt sö dông vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn ®­îc gäi lµ ruéng ®Êt. Khi nãi ®Êt n«ng nghiÖp ng­êi ta nãi ®Êt sö dông chñ yÕu vµo s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh n«ng nghiÖp, bëi v× trªn thùc tÕ cã tr­êng hîp ®Êt ®ai ®­îc sö dông vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau cña c¸c ngµnh. Trong tr­êng hîp ®ã, ®Êt ®ai ®­îc sö dông chñ yÕu cho môc ®Ých ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi coi lµ ®Êt n«ng nghiÖp, nÕu kh«ng sÏ lµ c¸c lo¹i ®Êt kh¸c (tuú theo viÖc sö dông vµo môc ®Ých nµo lµ chÝnh). Tuy nhiªn, ®Ó sö dông ®Çy ®ñ hîp lý ruéng ®Êt, trªn thùc tÕ ng­êi ta coi ®Êt ®ai cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ kh«ng cÇn cã ®Çu t­ lín nµo c¶, lµ ®Êt n«ng nghiÖp cho dï nã ®· ®­a vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hay ch­a. V× vËy trong luËt ®Êt ®ai n¨m 1993, ®iÒu 17 cã ghi râ: khoanh ®Þnh c¸c lo¹i ®Êt n«ng nghiÖp... ®iÒu chØnh viÖc khoanh ®Þnh cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong ph¹m vi tõng ®Þa ph­¬ng vµ c¶ n­íc. Nh÷ng diÖn tÝch ®Êt ®ai ph¶i qua c¶i t¹o míi ®­a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc coi lµ ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp. Trong n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ trong ngµnh trång trät, ®Êt ®ai cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng. ë ®©y, ®Êt ®ai kh«ng chØ lµ chç ®øng, chç tùa cña lao ®éng nh­ c¸c ngµnh kh¸c mµ cßn cung cÊp thøc ¨n cho c©y trång vµ th«ng qua sù ph¸t triÓn cña trång trät t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn. Víi ý nghÜa ®ã, trong n«ng nghiÖp ®Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ ®Æc biÖt lµ c¬ së tù nhiªn s¶n sinh ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. §óng nh­ Uyliam petis ®· nãi: “Lao ®éng lµ cha, ®Êt lµ mÑ cña mäi cña c¶i vËt chÊt”. b. C¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh N¨m 2000, diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña Hµ Néi lµ 42.460 ha, chiÕm 50,8% trong tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña thµnh phè. Tû lÖ trªn sÏ cßn biÕn ®éng trong c¸c n¨m tíi, khi mµ tèc ®é ph¸t triÓn ®« thÞ cña Hµ Néi diÔn ra nhanh. Nh÷ng ý ®å vÒ quy ho¹ch kh«ng gian ®« thÞ cña thñ ®« Hµ Néi sÏ t¹o ra nh÷ng thay ®æi lín trªn tõng khu vùc, cã thÓ sÏ lµm phong phó thªm chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ngµnh n«ng nghiÖp. ` BiÓu5: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp H¹ng môc Tæng sè (ha) Tû lÖ (%) BiÕn ®éng so víi n¨m 1998/DT (ha) Tæng sè 42.460 100 -542,6 I. §Êt trång c©y hµng n¨m 38.300 90,20 - 1.029,5 1. §Êt lóa, ®Êt mµu 31.023 73,06 - 2.947,3 - Ruéng 3 vô 5.621 13,23 - Ruéng 2 vô 21.205 49,94 - Ruéng 1 vô 3.297 7,76 - §Êt chuyªn m¹ 900 2,12 2. §Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c 7.277 17,14 + 1.917,8 - Chuyªn mµu vµ c©y CNNN 3.977 9,37 - Chuyªn rau 2.050 4,83 - C©y hµng n¨m kh¸c 1.250 2,94 II. §Êt v­ên t¹p 300 0,70 - 181,6 III. §Êt trång c©y l©u n¨m 550 1,29 + 320,2 1. §Êt trång c©y ¨n qu¶ 500 1,18 + 236,6 2. §Êt trång c©y l©u n¨m kh¸c 40 0,09 3. §Êt ­¬m c©y gièng 10 IV.§ång cá dïng vµo ch¨n nu«i 110 0,26 + 21,3 V.MÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n 3.200 7,54 + 397 1. Chuyªn nu«i c¸ 3.200 7,54 2. Nu«i trång thuû s¶n kh¸c Nguån: Së NN vµ PTNT Hµ Néi - 2000 §¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu c¸c lo¹i ®Êt n«ng nghiÖp nh­ sau: ®Êt trång c©y hµng n¨m chiÕm tû lÖ gÇn nh­ tuyÖt ®èi 90,20%, trong ®ã ®Êt lóa vµ lóa + mµu chiÕm 73,06%. Nh­ vËy c¬ cÊu ®Êt canh t¸c ë Hµ Néi chñ yÕu vÉn lµ ®Êt lóa. §Êt mµu vµ c©y ng¾n ngµy kh¸c chiÕm 17,14%, ®a sè lo¹i ®Êt nµy gieo trång tõ 2 ®Õn 3 vô trong n¨m. NÕu céng tû lÖ phÇn tr¨m ®Êt gieo cÊy 3 vô lóa mµu lµ 13,23% th× diÖn tÝch canh t¸c lµm vô ®«ng ë Hµ Néi míi ®¹t tõ 26 -28% tæng diÖn tÝch ®Êt canh t¸c. Cã thÓ so s¸nh diÖn tÝch gieo trång vô ®«ng ë Hµ Néi cao h¬n c¸c vïng kh¸c ë ®ång b»ng s«ng Hång nh­ng vÉn ch­a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vô ®«ng ë Hµ Néi (­íc tÝnh cã thÓ ®¹t tíi 40 - 45% tæng diÖn tÝch ®Êt canh t¸c). §Êt trång c©y l©u n¨m cßn qu¸ thÊp mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do c¸c n¨m tr­íc ®©y ch­a ph¸t triÓn m¹nh nghÒ lµm v­ên theo nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, thiÕu chñ tr­¬ng vµ møc ®Çu t­ cßn thÊp. DiÖn tÝch mÆt n­íc nu«i th¶ c¸ ®· ®¹t quy m« 3200 ha - chiÕm 7,54% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp vµ t­¬ng lai quy m« vÒ diÖn tÝch cßn ®­îc më réng, do thµnh phè cã chñ tr­¬ng ®Çu t­ tËp trung cho ngµnh thuû s¶n. Theo dâi vÒ biÕn ®éng ®Êt n«ng nghiÖp ë Hµ Néi trong 3 n¨m tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2000 cho thÊy: tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®· gi¶m ®i 542,6 ha. §· diÔn ra 2 xu h­íng: c¸c nhãm ®Êt gi¶m diÖn tÝch lµ ®Êt lóa vµ lóa + mµu gi¶m 2.947,3 ha, ®Êt v­ên t¹p gi¶m 181,6 ha mµ nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng mÊt ®Êt n«ng nghiÖp nªu trªn lµ do më réng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng do ph¸t triÓn ®« thÞ. C¸c lo¹i ®Êt t¨ng vÒ diÖn tÝch lµ: ®Êt trång c©y hµng n¨m t¨ng 1.917,8 ha, ®Êt trång c©y l©u n¨m t¨ng 320,2 ha, c¸c lo¹i ®Êt nªu trªn t¨ng lµ do më réng vÒ quy m« s¶n xuÊt trªn c¸c lo¹i ®Êt b·i ven s«ng, ®Êt gß ®åi cao ë Sãc S¬n vµ §«ng Anh. ViÖc më réng ®Êt cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tuy quy m« cßn nhá nh­ng lµ dÊu hiÖu tèt cho xu h­íng sö dông quü ®Êt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. 2.2 D©n sè vµ lao ®éng HiÖn nay d©n sè ngo¹i thµnh Hµ Néi lµ 1.265,2 ngµn ng­êi, chiÕm 50% d©n sè thµnh phè Hµ Néi, mËt ®é d©n sè trung b×nh lµ 1516 ng­êi/ km2 víi 118 x· vµ 8 thÞ trÊn. Tuy nhiªn mËt ®é dan c­ ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu, tËp trung cao nhÊt ë c¸c huyÖn Thanh Tr×, Tõ Liªm, Gia L©m cßn l¹i Sãc S¬n, §«ng Anh mËt ®é thÊp h¬n. BiÓu 6: D©n sè vµ ®¬n vÞ hµnh chÝnh cña c¸c huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi D©n sè (1000 ng­êi) MËt ®é d©n sè (ng­êi/ km2) §¬n vÞ hµnh chÝnh Ph­êng/ x· ThÞ trÊn Tæng sè 1.265,2 1.516 118 8 Sãc S¬n 245 779 25 1 §«ng Anh 260,1 1.429 23 1 Gia L©m 340,2 1.968 31 4 Tõ Liªm 193,2 2.573 15 1 Thanh Tr× 226,7 2.837 25 1 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª - Côc thèng kª Hµ Néi Trong khi ®ã ®Êt canh t¸c b×nh qu©n mçi nh©n khÈu n«ng nghiÖp ®· thÊp (kho¶ng 514 m3/ng­êi) trong ®iÒu kiÖn d©n sè n«ng nghiÖp nãi riªng vµ n«ng th«n nãi chung t¨ng nhanh vµ ®Êt bÞ thu hÑp dÇn do qu¸ tr×nh ®o thÞ ho¸ nªn xu thÕ ®Êt ®ai canh t¸c ngµy mét gi¶m, trong khi ®ã yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh võa bøc b¸ch l¹i võa gay g¾t. B×nh qu©n thêi kú 1991 ®Õn nay, c¸c ngµnh n«ng - c«ng nghiÖp - dÞch vô ë ngo¹i thµnh thu hót thªm lùc l­îng lao ®éng t¨ng 5,88%, trong ®ã sè lao ®éng t¨ng trong ngµnh n«ng nghiÖp thÊp h¬n (5,21%). §Æc biÖt n¨m 1994 so víi n¨m 1993, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh t¨ng 2,01% th× trong n«ng nghiÖp chØ t¨ng 0,07%, ®©y lµ xu h­íng tiÕn bé. MÆc dï ®· cã cè g¾ng h¬n trong viÖc bè trÝ l¹i lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ ë n«ng th«n ngo¹i thµnh nh­ng do lao ®éng n«ng nghiÖp hiÖn nay vÉn chiÕm tû träng lín. Cô thÓ n¨m 1997 tû träng lao ®éng c¸c ngµnh cña c¸c huyÖn ngo¹i thµnh lµ: - Lao ®éng n«ng nghiÖp 78,1%. - Lao ®éng c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp 11,4%. - Lao ®éng th­¬ng nghiÖp, dÞch vô 10,5%. Trong sè lao ®éng n«ng nghiÖp ­íc tÝnh cã 21,4% lao ®éng ch¨n nu«i, 22,5% lao ®éng thuû s¶n, 0,9% lao ®éng lµm nghÒ x©y dùng theo mïa, sè cßn l¹i lµm nghÒ trång trät. Ng­êi d©n ngo¹i thµnh kh¸ nh¹y bÐn víi kü thuËt vµ thÞ tr­êng lµ mét ®iÒu rÊt thuËn lîi nh­ng theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy cø 100 lao ®éng th× cã 13 ng­êi ch­a tèt nghiÖp PTCS, sè ng­êi tèt nghiÖp cao ®¼ng trë lªn Ýt. Do ®ã yªu cÇu ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu míi lµ bøc b¸ch hµng ®Çu trong ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. 2.3 C¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ngo¹i thµnh ®­îc Nhµ n­íc vµ thµnh phè quan t©m ®Çu t­ x©y dùng. Vèn x©y dùng h¹ tÇng c¬ së n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n hµng n¨m ®Òu t¨ng, tæng sè vèn tõ n¨m 1996 - 2001 lµ: - N«ng nghiÖp 43,204 tû ®ång - Thuû lîi ®ª ®iÒu 142,365 tû ®ång - Giao th«ng n«ng th«n 75,889 tû ®ång - N­íc sinh ho¹t 10,599 tû ®ång - §iÖn n«ng th«n 51,552 tû ®ång BiÓu7: C¬ së h¹ tÇng toµn quèc vµ ngo¹i thµnh Hµ Néi ChØ tiªu Toµn quèc Ngo¹i thµnh HN 1. Sè x· cã ®­êng « t« ®Õn 87,9 99,2 2. Sè x· cã tr¹m biÕn thÕ 49,3 97,66 3. Sè x· cã ®iÖn 60,4 100 4. Sè x· cã tr¹m b­u ®iÖn 16,0 100 5. Sè hé dïng ®iÖn 53,2 98,44 6. Sè x· cã tr¹m b¬m do x· qu¶n lý 29,6 79,69 7. DiÖn tÝch c©y hµng n¨m ®­îc tiªu b»ng c«ng tr×nh thuû lîi 41,4 73,9 8. DiÖn tÝch c©y hµng n¨m ®­îc t­íi b»ng c«ng tr×nh thuû lîi 30,3 76 9. DiÖn tÝch c©y hµng n¨m ®­îc lµm b»ng m¸y 33,8 63 10. Sè x· cã tr¹m x¸ 93,2 100 11. Sè x· cã tr­êng cÊp I 87,9 100 12. Sè x· cã tr­êng cÊp II 76,6 100 13. Sè x· cã tr­êng cÊp III 7,0 32,5 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª - Côc thèng kª HTXNN a.HÖ thèng thuû lîi ®ª ®iÒu Víi tæng sè vèn ®Çu t­ (1995 - 2000) lµ 142,365 tû ®ång ®Ó c¶i t¹o x©y dùng míi c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, ®Õn nay hÖ thèng thuû n«ng cña toµn thµnh phè ®¶m b¶o t­íi chñ ®éng cho 76% diÖn tÝch, tiªu chñ ®éng cho 73,9% diÖn tÝch, cã kho¶ng 25% sè kªnh m­¬ng dÉn n­íc ®­îc cøng ho¸. b. Giao th«ng n«ng th«n Tæng sè vèn ®Çu t­ tõ n¨m 1995 - 2000 lµ 75,889 tû ®ång. Tíi nay ®· cã 80% ®­êng giao th«ng n«ng th«n ®­îc r¶i nhùa, c¶ cÊp phèi hoÆc l¸t g¹ch. Giao th«ng n«ng th«n ph¸t triÓn ®· lµm thay ®æi bé mÆt n«ng th«n ngo¹i thµnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n ®i l¹i vµ dÞch vô bu«n b¸n n«ng s¶n, cung cÊp vËt t­ phôc vô s¶n xuÊt thuËn tiÖn. c.X©y dùng ®iÖn n«ng th«n. §­a nghÞ quyÕt ®iÖn n«ng th«n cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ nghÞ quyÕt cña héi ®ång nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi vµo thùc tiÔn, hai n¨m qua (2000 - 2001) Hµ Néi ®· c¬ b¶n hoµn thµnh ®Ò ¸n n©ng cÊp ®iÖn ®Õn nhiÒu th«n x· cña ngo¹i thµnh. §Õn nay ®· cã 100% sè x· cã ®iÖn, gÇn 100% sè hé ®· sö dông ®iÖn, chØ cã mét sè hé d©n ë mét vµi xãm vïng nói cña Sãc S¬n lµ ch­a cã ®iÖn, hÇu hÕt c¸c x· b¸n gi¸ ®iÖn cho n«ng th«n æn ®Þnh, cã 100% x· cã gi¸ ®iÖn b×nh qu©n d­íi 700 ®ång/ kwh, cã 87% sè x·, trong ®ã huyÖn Tõ Liªm cã 100% x· cã gi¸ ®iÖn b×nh qu©n d­íi 700 ®ång/kwh, Thanh Tr× 96%, Gia L©m 93,75%, §«ng Anh 96%, Sãc S¬n 56%. §Ó c«ng t¸c qu¶n lý ®iÖn cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o l­íi ®iÖn sau khi ®Çu t­ ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, së c«ng nghiÖp ®· phèi hîp víi c«ng t­ ®iÖn lùc thµnh phè, UBND c¸c huyÖn më nhiÒu líp båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ®iÖn t¹i ®Þa ph­¬ng. §Õn nay thµnh phè ®· më ®­îc 8 líp tËp huÊn t¹i c¸c huyÖn víi tæng sè trªn 800 ng­êi. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi d©n ngo¹i thµnh Hµ Néi tiÕp cËn ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng, khoa häc kü thuËt... d.N­íc s¹ch vµ m«i tr­êng VÊn ®Ò n­íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr­êng ë vïng n«ng th«n còng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch vµ ®­îc UBND thµnh phè quan t©m. Víi tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 10,599 tû ®ång. §Õn nay ®· cã 36 tr¹m b¬m lín nhá, tËp trung c«ng suÊt tõ 20 - 80 m3/h vµ hµng chôc ngµn giÕng khoan cña hé n«ng d©n, tû lÖ d©n ®­îc dïng n­íc s¹ch hiÖn nay gÇn 70%. C¸c h×nh thøc HTX dÞch vô cung cÊp n­íc s¹ch sinh ho¹t cho hé n«ng d©n b­íc ®Çu ph¸t triÓn vµ cã kÕt qu¶ tèt, gãp phÇn tÝch cùc t¹o nguån n­íc s¹ch cho ng­êi sö dông. VÊn ®Ò m«i tr­êng ®· ®­îc mét sè ®Þa ph­¬ng quan t©m gi¶i quyÕt, mét sè x· ®· thµnh lËp tæ vÖ sinh m«i tr­êng do d©n tù ®ãng gãp kinh phÝ vµ ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ nh­ x· T©y Tùu, Chung V¨n (Tõ Liªm). e. C«ng t¸c y tÕ, v¨n ho¸ gi¸o dôc. VÒ gi¸o dôc, thµnh phè ®· tËp trung vèn ®Çu t­ cho x©y dùng söa ch÷a n©ng cÊp tr­êng líp. §Õn nay 100% sè x· ®· cã tr­êng tiÓu häc vµ PTCS ®­îc x©y dùng kiªn cè, b¸n kiªn cè. §· xo¸ bá ®­îc hoµn toµn häc ca 3. C¬ së vËt chÊt ®­îc n©ng cÊp phôc vô tèt h¬n cho viÖc häc tËp. 100% sè huyÖn ®· phæ cËp cÊp II, Hµ Néi lµ ®Þa ph­¬ng ®Çu tiªn trong c¶ n­íc ®­îc c«ng nhËn ®· phæ cËp cÊp II; 68,5% ch¸u trong ®é tuæi theo häc líp gi¸o dôc mÇm non; 99,7% sè ch¸u trong ®é tuæi ®­îc vµo häc PTCS; 8,87% sè ch¸u trong ®é tuæi ®­îc häc PTTH. VÒ v¨n ho¸ thÓ thao: 100% sè x· cã tr¹m truyÒn thanh, 51% sè x· cã nhµ v¨n ho¸, th¸ng 6/1996, UBND thµnh phè Hµ Néi cã kÕ ho¹ch triÓn khai x©y dùng lµng v¨n ho¸. Th«ng tin liªn l¹c ë ngo¹i thµnh ngµy cµng ph¸t triÓn: nÕu n¨m 1991 míi cã 66 m¸y ®iÖn tho¹i trong d©n th× n¨m 1995 cã 1.050 m¸y ®iÖn tho¹i, vµ cho ®Õn nay cã 1.348 m¸y, 100% sè x· cã m¸y ®iÖn tho¹i. Phong trµo thÓ dôc thÓ thao ph¸t triÓn m¹nh, mang tÝnh chÊt x· héi ho¸, nhiÒu m«n thÓ thao ph¸t triÓn m¹nh nh­ cÇu l«ng, bãng bµn, bãng ®¸, ®· cã 97/118 x· cã s©n b·i chiÕm 82,7% sè x·. VÒ y tÕ - d©n sè KHHG§: hiÖn nay 100% sè x· ®· cã tr¹m y tÕ phôc vô nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh cho nh©n d©n t¹i c¬ së, 100% sè tr¹m y tÕ ®· cã b¸c sÜ, y sÜ. Hµ Néi lµ mét trong hai tØnh thµnh phè ®Çu tiªn trong c¶ n­íc cã 100 sè x· cã b¸c sÜ, trung b×nh 1000 ng­êi d©n ngo¹i thµnh cã 0,26 b¸c sÜ; 0,46 gi­êng bÖnh, nhiÒu tr¹m y tÕ x·, trung t©m y tÕ huyÖn ®­îc n©ng cÊp trang bÞ nh÷ng dông cô ch÷a bÖnh cÇn thiÕt. §· kh¸m ch÷a bÖnh miÔn phÝ cho hµng chôc ngµn ng­êi nghÌo. C«ng t¸c ch¨m sãc kh¸m ch÷a bÖnh cho c¸c bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng, cho c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt quan t©m. C«ng t¸c KHHG§ ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ c¶ vÒ nhËn thøc cña ng­êi d©n lÉn kÕt qu¶ thùc hiÖn. Tû lÖ sinh ë 0ngo¹i thµnh Hµ Néi ®· gi¶m tõ 2,13% (1990) xuèng 2,018% (1993) vµ cho ®Õn nay chØ cßn 1,615%. B×nh qu©n mçi n¨m gi¶m 0,07%, tû lÖ sinh con thø 3 gi¶m tõ 20,39% (n¨m 1990) xuèng cßn 10,96% (1995) vµ nay cßn 9,72%. Tãm l¹i: Ngo¹i thµnh Hµ Néi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn kinh tÕ - x· héi thuËn lîi, vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kh¸ ph¸t triÓn so víi nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh¸c trong c¶ n­íc. §ã lµ nh÷ng thuËn lîi rÊt lín cho ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ngo¹i thµnh. §Ó thóc ®Èy nhanh h¬n n÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ nhiÒu cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña mçi vïng th× míi ®¸p øng nhu cÇu cña thùc tiÔn. 3. §¸nh gi¸ chung vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn - kinh tÕ - x· héi cã ¶nh h­ëng ®Õn ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. N«ng th«n ngo¹i thµnh Hµ Néi chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña kinh tÕ ®« thÞ, cã thÓ nãi ®©y lµ vïng chuyÓn tiÕp gi÷a kinh tÕ thµnh thÞ vµ n«ng th«n. §ã lµ mét nÒn n«ng nghiÖp ®« thÞ. §Êt Ýt ng­êi ®«ng, b×nh qu©n diÖn tÝch trªn ®Çu ng­êi thÊp vµ ®ang cã xu h­íng ngµy cµng gi¶m, ®Æc biÖt lµ ®Êt n«ng nghiÖp. KhÝ hËu Hµ Néi cã ®Æc ®iÓm cña khÝ hËu B¾c ViÖt Nam - khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa. Mïa ®«ng l¹nh vµ Ýt m­a, mïa hÌ nãng vµ m­a nhiÒu, cho phÐp ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi. Nh­ng khÝ hËu Hµ Néi còng g©y nhiÒu khã kh¨n cho s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ nh­ kh«, l¹nh, thiÕu n­íc vµo mïa ®«ng, ngËp óng, ®æ, g·y, rông qu¶, hoa vµo mïa hÌ... ®ßi hái trong s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p canh t¸c, c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt nh»m h¹n chÕ c¸c t¸c h¹i, ph¸t huy c¸c mÆt lîi cña khÝ hËu, thêi tiÕt ®Ó ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. Lao ®éng dåi dµo, song ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ nhÊt lµ ®Êt n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m t¹o nªn søc Ðp vÒ viÖc lµm ngµy cµng lín vµ gay g¾t. ¶nh h­ëng cña ®« thÞ ho¸ võa t¹o ra c¬ héi cho viÖc chuyÓn lao ®éng n«ng th«n lµm n«ng nghiÖp sang lao ®éng c¸c ngµnh kh¸c cã nhu cÇu lao ®éng cao h¬n vµ ®¶m b¶o n©ng cao ®êi sèng cho ng­êi d©n ngo¹i thµnh song còng lµ mét th¸ch thøc vÒ viÖc lµm, ®ang ®Æt ra nh÷ng bøc xóc cho thµnh phè. ë c¸c vïng n«ng th«n ngo¹i thµnh ®· h×nh thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ v¨n ho¸ cña tõng vïng, kÕt cÊu h¹ tÇng ë nh÷ng trung t©m nµy kh¸ tèt t­¬ng tù nh­ thµnh thÞ. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng cña ngo¹i thµnh Hµ Néi lµ thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung vµ c©y ¨n qu¶ nãi riªng. ë ngo¹i thµnh Hµ Néi vµ trªn ®Þa bµn thµnh phè nhiÒu c¬ quan khoa häc, viÖn nghiªn cøu, tr­êng §¹i häc vµ cao ®¼ng. §©y lµ mét hËu thuÉn lín ®Ó n«ng th«n ngo¹i thµnh tiÕp cËn trùc tiÕp khoa häc c«ng nghÖ vµ khai th¸c tiÒm n¨ng khoa häc hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt. II. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi 1. T×nh h×nh vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ 1.1. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ Ngo¹i thµnh Hµ Néi lµ vïng ®Êt kh«ng réng, c¸c yÕu tè vµ ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh«ng kh¸c lÖch nhau nhiÒu, nghÒ trång c©y ¨n qu¶ ®· ph¸t triÓn kh¸ ®ång ®Òu gi÷a c¸c huyÖn. T×nh h×nh vÒ diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ theo c¸c ®¬n vÞ nh­ sau: BiÓu 8: DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ qua c¸c n¨m H¹ng môc N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 DiÖn tÝch (ha) C¬ cÊu (%) DiÖn tÝch (ha) C¬ cÊu (%) DiÖn tÝch (ha) C¬ cÊu (%) Tæng sè 2975,5 100 3137 100 3374,5 100 HuyÖn Tõ Liªm 349,0 11,73 370 11,79 398 11,79 HuyÖn Thanh Tr× 207,7 6,98 217 6,92 245,5 7,26 HuyÖn Gia L©m 460,7 15,48 489 15,59 546 16,19 HuyÖn §«ng Anh 842,4 28,31 866 27,61 949 18,12 HuyÖn Sãc S¬n 1115,7 37,50 1195 38,09 1236 36,65 Nguån: Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi Nh­ vËy, tæng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ cña ngo¹i thµnh Hµ Néi n¨m 2000 lµ 2975,5 ha chiÕm 6,85% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh, n¨m 2001 lµ 3137 ha chiÕm 7,22%, n¨m 2001 lµ 3374,5 ha chiÕm 7,77%. Tû lÖ ®Êt nh­ trªn, trong c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn nhá so víi kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu cÇn ph¸t triÓn Hai huyÖn cã diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ lín vµ tËp trung lµ §«ng Anh vµ Sãc S¬n víi tæng sè 1958,1 ha (n¨m 2000), chiÕm 65,80% diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh, 2061 ha (n¨m 2001) chiÕm 65,7% diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi, 2185 ha (n¨m 2002) chiÕm 64,75%. HuyÖn cã diÖn tÝch thÊp nhÊt lµ Thanh Tr× víi 207,7 ha (n¨m 2002) vµ 245,5 ha (n¨m 2002). Nh×n vµo b¶ng 8 ta thÊy diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ë c¸c huyÖn cã xu h­íng t¨ng kh¸ nhanh, huyÖn t¨ng cao nhÊt lµ Sãc S¬n vµ §«ng Anh, vµ huyÖn t¨ng chËm nhÊt lµ Thanh Tr×, tæng diÖn tÝch n¨m 2001 t¨ng 161,5 ha so víi n¨m 2000 vµ n¨m 2002 t¨ng 399 ha so víi n¨m 2000 NÕu so s¸nh víi sè liÖu thèng kª vÒ c©y ¨n qu¶ cña côc thèng kª Hµ Néi th× trong 3 n¨m qua ë c¸c huyÖn ngo¹i thµnh ®· cã phong trµo trång c©y ¨n qu¶ kh¸ nhanh, ®Æc biÖt trªn ®Þa bµn hai huyÖn cã quü ®Êt lín lµ §«ng Anh vµ Sãc S¬n C¬ cÊu diÖn tÝch cña 10 lo¹i c©y ¨n qu¶ chÝnh ®­îc trång ë ®Þa bµn ngo¹i thµnh Hµ Néi nh­ sau: Tû lÖ (%) III. C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ kh¸c 10. Na dai 9. Hång 8. §u ®ñ 7. T¸o 6. Chuèi Tû lÖ (%) II. C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ phô 5. Nh·n 4. V¶i thiÒu 3. Hång Xiªm 2. Cam, quýt 1. B­ëi Tû lÖ (%) I. C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chÝnh Tæng sè C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ 1,060 3,700 3,300 1,200 3,500 99,20 23,30 37,39 130,5 68,40 12,10 60,40 31,70 42,20 61,55 214,8 349,0 2000 Tõ Liªm BiÓu 9:DiÖn tÝch c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi (®¬n vÞ: ha) 1,350 5,000 4,000 2,000 5,000 95,00 30,00 36,76 136,0 68,00 13,00 61,00 32,00 55,00 61,80 229,0 370,0 2001 1,760 7,000 4,000 3,000 8,000 64,00 45,00 31,16 124,0 68,00 14,00 65,00 37,00 80,00 67,09 267,0 398,0 2002 1,490 3,100 2,900 0,700 2,500 12,40 48,60 32,31 67,10 67,50 3,400 46,80 2,700 17,10 66,20 137,5 207,7 2000 Thanh Tr× 2,300 5,000 3,000 12,00 51,00 30,41 66,00 70,00 4,300 50,00 2,700 19,00 67,28 146,0 217,0 2001 2,44 6,000 4,000 15,00 53,00 29,33 72,00 75,00 9,000 56,50 3,000 26,00 69,04 169,5 245,5 2002 1,410 6,500 2,900 3,700 4,100 50,20 60,90 26,44 121,8 219,7 7,800 46,30 13,90 44,70 72,15 332,4 460,7 2000 Gia L©m 1,430 7,000 3,000 4,000 5,000 56,40 67,00 27,69 135,4 225,3 9,800 47,00 1._. trèng, ®åi nói träc... -Ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cña Hµ Néi, kh«ng chØ bã hÑp trong viÖc s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i qu¶ mµ cßn khai th¸c tæng hîp c¸c thÕ m¹nh kh¸c cña vïng kinh tÕ ngo¹i thµnh, kinh tÕ ven ®«, ®ã lµ gi¸ trÞ vÒ sinh th¸i, v¨n ho¸ du lÞch vµ t¹o c¶nh quan m«i tr­êng. Nã kh«ng nh÷ng hoµ quyÖn, phï hîp víi tæng thÓ qua ho¹ch, kh«ng gian ®« thÞ cña Hµ Néi, mµ cßn ph¶i gãp phÇn lµm ®Ñp h¬n cho ngo¹i thµnh b»ng c¸c v­ên c©y ¨n qu¶ g¾n víi c¸c c«ng tr×nh lÞch sö, v¨n ho¸, c¸c lµng nghÒ, c¸c khu du lÞch, vui ch¬i, gi¶i trÝ cho ng­êi d©n Hµ néi. -PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010; c©y ¨n qu¶ c¸c lo¹i ®¹t diÖn tÝch 5800 ha ( hiÖn cã 3137 ha ), s¶n l­îng ®¹t 53.049 tÊn. Tû lÖ ( % ) III. C¸c CAQ kh¸c 10. Na dai 9. Hång 8. §u ®ñ 7. T¸o 6. Chuèi Tû lÖ ( % ) II. C¸c CAQ phô 5. Nh·n 4. V¶i T§: Hång xiªm X® 3. Hång xiªm: DT T§: Cam Canh 2. Cam , quýt: DT T§: B­ëi DiÔn 1. B­ëi: Tæng DT Tû lÖ ( % ) I. C¸c CAQ chÝnh Dù kiÕn quy m« c¬ cÊu c¸c lo¹i CAQ C¸c chØ tiªu 2,30 5 3 12 51 30,41 66,0 70 4,3 50 50 1 2,7 4,9 19 67,28 146 217 2001 Thanh Tr× 4,27 12 4 16 61 28,83 81,0 80 10 60 60 3 22,0 35 66,90 188 281 2005 5,0 20 5 20 81 26,50 106,0 100 25 70 70 4 60,0 75 68,50 274 400 2010 1,35 5 4,0 2 5 95 30 36,37 136,0 68 13 61 61 31 32 53,5 55 61,89 229 370 2001 Tõ Liªm 2,14 10 4,0 3 8 49 40 26,50 124,0 68 14 65 65 34 37 125,0 150 71,37 334 468 2005 2,50 15 5,0 5 10 60 50 21,67 130,0 70 15 70 70 40 50 230,0 250 75,83 455 600 2010 1,43 7 3,0 4 5 56,4 67 27,69 135,4 225,3 9,8 47 47 11 14,5 7,4 50 70,88 346,6 489 2001 Gia L©m 4,64 30 7,0 6 20 75 80 29,10 188,0 250,6 14,5 55 55 13 17,9 46,0 90 66,25 428 646 2005 6,67 60 10,0 20 30 90 120 30,00 270,0 300 30 70 70 15 20 100,0 150 63,33 570 900 2010 1,44 12,5 20,0 3 12 58,9 68 18,70 161,9 326,3 60,8 65 65 20,3 24,5 26,2 215 79,86 691,6 866 2001 §«ng Anh 1,72 18 25,0 6 35 70 70 19,6 206,0 330 100 85 85 20,5 25 162,0 285 78,65 825 1049 2005 2,2 30 35,0 15 60 85 85 20,74 280,0 330 160 120 120 25 30 350 400 77,04 1040 1350 2010 1,30 15,5 73,0 11 35 52,7 464 53,20 635,7 154 232,1 25,7 25,7 14,3 31,6 17,1 100,4 45,51 543,8 1195 2001 Sãc S¬n 1,56 27,1 125,0 75 60 65 434 43,72 759,0 200 426,5 52 52 25,6 41,4 145,1 230 54,72 949,9 1736 2005 1,96 50 180,0 230 90 70 399 38,00 969,0 300 675 80 80 50 76 300,0 400 60,04 1531 2550 2010 4. Môc tiªu ph¸t triÓn Dù kiÕn quy m« diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ®Õn n¨m 2010 ®¹t tõ 5800 - 6000 ha trong ®ã c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n, c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, cã t¸n xanh quanh n¨m chiÕm tõ 70 - 80% tæng diÖn tÝch c©y ¨n qu¶. BiÓu: DiÖn tÝch vµ c¬ cÊu c¸c loai c©y ¨n qu¶ tíi n¨m 2010 H¹ng môc Ph­¬ng ¸n 1 Ph­¬ng ¸n 2 DiÖn tÝch( ha) C¬ cÊu(%) DiÖn tÝch (ha) C¬ cÊu (%) Tæng diÖn tÝch 5800 100 10.000 100 C¸c lo¹i c©y chÝnh 3.870 66,7 8.020 80,2 B­ëi T§: b­ëi DiÔn 1275 1040 22,0 17,9 1625 1365 20,3 16,9 Cam 180 3,1 395 4,9 Hång xiªm Xu©n §Ønh 410 7,1 515 6,4 V¶i thiÒu 905 15,6 2.675 33,4 Nh·n lång 1.100 19,6 2.810 35,0 C¸c c©y ¨n qu¶ kh¸c 1.930 33,3 1.980 29,8 - PhÊn ®Êu ®¹t nhÞp ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ tõ 10 - 15%/ n¨m trong ®ã x¸c ®Þnh môc tiªu t¨ng nhanh vÒ quy m« s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë ®Þa bµn gß ®åi cao cña hai huyÖn §«ng Anh vµ Sãc S¬n. - Dù kiÕn s¶n l­îng qu¶ th­¬ng phÈm ®Õn n¨m 2010 ®¹t tõ 50.000 - 71.000 tÊn vµ khi ®Þnh h×nh toµn bé diÖn tÝch s¶n l­îng cã thÓ ®¹t 75.000 - 100.000 tÊn, ®¸p øng kho¶ng 25 - 35% nhu cÇu vÒ qu¶ cho nh©n d©n Thñ ®«. -Gi¸ trÞ s¶n l­îng qu¶ ­íc ®¹t: 250 - 360 tû ®ång, ®¹t gi¸ trÞ kinh tÕ cao, æn ®Þnh trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch ­íc tÝnh tõ 75 - 85 triÖu ®ång/ha, sö dông cã hiÖu qu¶ lao ®éng n«ng nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cña hé n«ng d©n. BiÓu 20: Tæng hîp diÖn tÝch-n¨ng suÊt-gi¸ trÞ s¶n l­îng c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ ®Õn n¨m 2010 ngo¹i thµnh Hµ Néi. H¹ng môc DiÖn tÝch (ha) S¶n l­îng (tÊn) NS TB T¹/ha Gi¸ trÞ s¶n phÈm (TriÖu ®ång) 2001 2005 2010 2001 2005 2010 2001 2005 2010 Tæng sè: KD 2802,5 3057,3 4185 37226 42597 53049 136.441 165.798 219.702 Cam canh 74,6 76,3 90 677,85 762,75 813 65,54 13.557 15.255 16.260 Cam kh¸c 25 23,2 26 251,5 234,05 255,25 65,94 1.258 1.170 1.276 B­ëi 330,3 261,9 194 4336,9 4138,6 3221 93,61 6.505 6.208 4.832 B­ëi diÔn 72,1 188 635 946,4 2211,6 6755,5 100,18 5.678 13.269 40.533 Hång xiªm 234,5 252 320 2754 3048 3571,5 82,08 11.016 12.192 14.256 V¶i 279,6 348,5 590 1444,6 2232,2 3295 45,38 11.557 17.858 26.360 Nh·n 813,6 776,6 845 3823 4465,3 4595 37,21 34.408 40.188 41.355 Chuèi 545 546 590 16350 16380 17700 300 32.700 32.760 35.400 T¸o 243 265 283 3645 3975 4245 150 9.113 9.938 10.613 ®u ®ñ 57 120 185 1425 3000 4625 250 3.563 7.500 11.563 Hång 12,6 34,6 135 75,6 182,5 626 44,37 378 913 3.130 Na dai 76,5 100,2 160 1109,3 1317,5 2026,7 99,32 5.547 6.588 10.134 C©y ¨n qu¶ kh¸c 38,7 65 132 387 650 1320 100 1.161 1.950 3.960 II.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë Hµ Néi §Ó ph¸t triÓn nhanh vµ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng, c¸c gi¶i ph¸p ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña vïng vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn cña n«ng d©n. 1. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc s¶n xuÊt. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp tõ ®éc canh sang ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi lín cña vïng. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc s¶n xuÊt cã tÇm quan träng hµng ®Çu. Bëi v× trong mäi qu¸ tr×nh biÕn ®æi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. Tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý sÏ t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi. 1.1 Quy ho¹ch ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. HiÖn nay, phong trµo trång c©y ¨n qu¶ ®ang ngµy cµng s«i ®éng ë nhiÒu tØnh trong c¶ n­íc nãi chung vµ ë Hµ Néi nãi riªng, nh­ mét thêi c¬ ph¸t triÓn míi. Vµo thêi ®iÓm nµy, c«ng t¸c quy ho¹ch tæng thÓ n«ng nghiÖp cña vïng - trong ®ã cã viÖc x¸c ®Þnh vïng trång c©y ¨n qu¶ kh¸c nhau phï hîp sinh th¸i, phï hîp c¬ cÊu c©y trång t­¬ng lai lµ rÊt quan träng. Bëi v× c©y ¨n qu¶, nhÊt lµ c¸c c©y ¨n qu¶ l©u n¨m ®ßi hái sù ®Çu t­ lín vµ ph¶i hîp lý ngay tõ ®Çu míi ®em l¹i hiÖu qu¶ l©u dµi. NÕu kh«ng ®­îc tæ chøc s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý vµ cã hÖ thèng th× sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng tù ph¸t cña n«ng d©n theo lèi s¶n xuÊt nhá, kh«ng t¹o ®­îc nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. NhÊt lµ hiÖn nay, ruéng ®Êt ®· ®­îc giao cho hé gia ®×nh n«ng d©n sö dông l©u dµi, cµng cÇn ph¶i cã quy ho¹ch chung vµ ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc. Bëi v×: + Tõng hé n«ng d©n thiÕu th«ng tin vµ dù b¸o thÞ tr­êng. + Muèn tiªu thô ®­îc nhiÒu s¶n phÈm vµ æn ®Þnh ph¶i cã sù tæ chøc tiªu thô cña Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ néi tiªu, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. + Muèn c©y ¨n qu¶ cã n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt, ®¹t tiªu chuÈn hµng ho¸ cao, n«ng d©n cÇn sù gióp ®ì vµ h­íng dÉn cña c¸c c¬ quan khoa häc kü thuËt vÒ gièng, kü thuËt tiÕn bé trong trång trät, phßng trõ s©u bÖnh, thu h¸i, b¶o qu¶n... 1.2 H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét sè vïng s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ tËp trung, th©m canh cao cã tØ suÊt hµng ho¸ lín. Trªn thÕ giíi, nh÷ng n­íc cã ngµnh s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ph¸t triÓn cao ®Òu ®i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸. ë c¸c n­íc ph¸t triÓn nghÒ trång c©y ¨n qu¶ coi nh­ c«ng nghiÖp ®Çu t­ cao vµ kü thuËt hiÖn ®¹i, ngµy cµng ®¹t nh÷ng tiªu chuÈn cao cña hµng ho¸ theo yªu cÇu cña thÞ tr­êng. ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, c¸c lo¹i qu¶ cã khèi l­îng xuÊt khÈu lín trªn thÞ tr­êng quèc tÕ nh­ chuèi cña Philippin, døa cña Th¸i Lan... còng ®­îc ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt cã hÖ thèng ®ång bé gi÷a trång trät - thu ho¹ch - chÕ biÕn - tiªu thô theo lèi s¶n xuÊt hµng ho¸. §èi víi c¸c n«ng s¶n kh« nh­: g¹o, l¹c, ®ç t­¬ng, ng«, hå tiªu... tõng hé n«ng d©n cã thÓ tù s¶n xuÊt mµ vÉn cã thÓ ®¹t tû lÖ hµng ho¸ cao, kÓ c¶ hµng xuÊt khÈu. Nh­ng víi c¸c lo¹i qu¶ th× gi÷a n«ng s¶n vµ hµng ho¸ nhiÒu khi cã sù kh¸c biÖt rÊt lín vÒ khèi l­îng, chÊt l­îng... VÝ dô: chuèi, nh÷ng n¨m qua c¶ n­íc ta ®· ®¹t s¶n l­îng trªn 1 triÖu tÊn/ n¨m, nh­ng khèi l­îng xuÊt khÈu t­¬i chØ xoay quanh vµi chôc ngµn tÊn/n¨m. HoÆc cam, quýt, xoµi, ch«m ch«m, v¶i... còng cã hiÖn t­îng t­¬ng tù. Nh­ vËy, tõng hé n«ng d©n cã thÓ s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i qu¶ nh­ c¸c n«ng s¶n kh¸c. Nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ khèi l­îng qu¶ Êy cã thÓ trë thµnh hµng ho¸ ®em ®i tiªu thô ë tØnh kh¸c hoÆc chÕ biÕn, xuÊt khÈu. Bëi v× mét lo¹i n«ng s¶n muèn trë thµnh hµng ho¸, nhÊt lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu cÇn ph¶i: + Cã chÊt l­îng bªn trong, mÉu m· bªn ngoµi phï hîp víi thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. + Cã ®ñ khèi l­îng vµ ®óng thêi gian giao hµng ®Ó phï hîp víi lÞch vËn chuyÓn cña tµu hoÆc kh¶ n¨ng chÕ biÕn cña nhµ m¸y. + Cã gi¸ c¶ mµ thÞ tr­êng chÊp nhËn. §Ó ®¸p øng 3 yªu cÇu trªn, hé n«ng d©n kh«ng nh÷ng ph¶i tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu kü thuËt trong s¶n xuÊt ( gièng, thêi vô gieo trång, thu ho¹ch, kü thuËt thu h¸i, ®ãng gãi...) mµ cßn ph¶i thùc hiÖn ®óng hîp ®ång. NÕu nh­ ®Õn vô thu ho¹ch cã ®ñ khèi l­îng s¶n phÈm nh­ng n«ng d©n l¹i kh«ng giao hµng cho chñ ký hîp ®ång l¹i b¸n cho kh¸ch hµng víi gi¸ cao h¬n th× hîp ®ång sÏ bÞ ph¸ vì. HËu qu¶ lµ n¨m sau sÏ kh«ng ký ®­îc hîp ®ång ®Ó cã thÓ tiªu thô æn ®Þnh, v× mÊt tÝn nhiÖm víi kh¸ch hµng ®· ký. Lèi s¶n xuÊt nh­ vËy kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt hµng ho¸. Nh÷ng n¨m qua ngµnh rau qu¶ ®· gÆp nhiÒu tr­êng hîp nh­ vËy. Trong khi ®ã, ë c¸c n­íc cã khèi l­îng xuÊt khÈu rau qu¶ lín, còng ®Òu do c¸c chñ hé n«ng d©n s¶n xuÊt trªn c¸c trang tr¹i. Quy m« trang tr¹i ë c¸c n­íc cã khi tíi vµi chôc ha hoÆc hµng ngµn ha. Nh­ng còng cã tr­êng hîp quy m« nhá nh­ ë NhËt B¶n (trung b×nh 1,3 ha/hé). VËy, vÊn ®Ò chÝnh kh«ng ph¶i lµ quy m« trang tr¹i, mµ lµ nhËn thøc cña chñ hé. Tõ s¶n xuÊt nhá, tù tóc tù cÊp lµ chÝnh, l¹i tr¶i qua mét thêi kú dµi trong c¬ chÕ bao cÊp, n«ng d©n ngo¹i thµnh Hµ Néi chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, lµ c¶ mét qu¸ tr×nh ®æi míi nhËn thøc. NhÊt lµ xuÊt ph¸t ®iÓm tõ chç tiÒm lùc vèn cña gia ®×nh cã h¹n, t©m lý sî rñi ro cña n«ng d©n, ¶nh h­ëng lín ®Õn tÝnh m¹nh d¹n trong kinh doanh. ChÝnh v× vËy, ®Ó cã thÓ tõng b­íc ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ thµnh hµng ho¸ cÇn cã b­íc ®i thÝch hîp. Trong qu¸ tr×nh nµy kh«ng thÓ thiÕu ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc vµ sù tham gia cña c¸c c¬ quan khoa häc - kü thuËt, cïng víi viÖc thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc theo h­íng sau ®©y: - ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c c©y ¨n qu¶ hµng ho¸ chñ lùc cho néi tiªu vµ xuÊt khÈu ( chuèi, nh·n, døa, v¶i ), x©y dùng thµnh c¸c vïng tËp trung s¶n xuÊt hµng ho¸ cã tÝnh ®ång bé gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c©y ¨n qu¶ phôc vô tiªu dïng trong vïng lµ chÝnh ( cam, quýt, b­ëi, hång xiªm, hång, ®u ®ñ, na...). - TËp trung ®Çu t­ vèn, kü thuËt tiÕn bé cho c¸c vïng tËp trung c©y ¨n qu¶ hµng ho¸, nh­ng trªn c¬ së c¸c dù ¸n kh¶ thi. Tr­íc hÕt nªn x©y dùng 1 - 2 vïng lµm mÉu ®Ó c¸c n«ng hé ®¨ng ký thùc hiÖn dù ¸n quen dÇn víi c¸ch lµm ¨n míi. - Víi tÇm nh×n c¶ n­íc, viÖc ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ë vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi ph¶i thèng nhÊt víi ®Þnh h­íng chung vÒ ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ViÖt Nam. Trong ®ã, viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i qu¶ cã kh¶ n¨ng trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu lín ph¶i xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cã tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi cña quèc gia, còng nh­ víi c¸c n«ng s¶n xuÊt khÈu kh¸c nh­ cao su, cµ phª, lóa g¹o,... Nh­ vËy, vÝ dô nÕu ®Þnh ®­a nh·n, chuèi, b­ëi, v¶i cña Hµ Néi hoÆc xoµi, sÇu riªng, thanh long... cña Nam Bé ph¸t triÓn thµnh c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín th× ®ã kh«ng chØ lµ viÖc riªng cña c¸c vïng trªn mµ cßn lµ vÊn ®Ò chung cña ViÖt Nam. 1.3 T¨ng c­êng sù liªn kÕt gi÷a c¸c nhµ khoa häc, n«ng d©n, doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë tÇm vÜ m«, t¸c ®éng cña Nhµ n­íc sÏ thóc ®Èy c©y ¨n qu¶ ph¸t triÓn ®óng h­íng vµ cã hiÖu qu¶ l©u dµi. H­íng t¸c ®éng chñ yÕu lµ: - §èi víi c¸c dù ¸n kh¶ thi, sau khi duyÖt: + XÐt miÔn gi¶m thuÕ n«ng nghiÖp cho c¸c vïng ®Êt míi chuyÓn sang trång c©y ¨n qu¶ trong 3 - 4 n¨m ®Çu ch­a cã s¶n phÈm chÝnh. + Cã chÝnh s¸ch cho c¸c n«ng hé thùc hiÖn dù ¸n ®­îc trùc tiÕp vay vèn l·i suÊt thÊp t¹i ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ c¬ b¶n ban ®Çu cho kh©u chuyÓn ®æi sang c©y ¨n qu¶. + T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c n«ng hé ®­îc vay vèn l­u ®éng cña ng©n hµng, ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång s¶n xuÊt qu¶ xuÊt khÈu víi c¸c doanh nghiÖp, b»ng c¸c ph­¬ng thøc ®¶m b¶o an toµn vèn cña c¸c bªn. - Nhµ n­íc quan t©m ®Çu t­ tµi chÝnh cho: + Trang thiÕt bÞ, chi phÝ nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vµ ®µo t¹o c¸n bé cña c¸c viÖn, tr­êng ®¹i häc, nh»m tËp trung nghiªn cøu gi¶i quyÕt c¸c kh©u träng yÕu nh­: gièng c©y ¨n qu¶, phßng trõ s©u bÖnh, kü thuËt th©m canh, xö lý sau thu ho¹ch, b¶o qu¶n qu¶ t­¬i... CÇn thu hót vèn cña c¸c doanh nghiÖp tham gia ®Çu t­ vµo c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc kü thuËt. + C«ng t¸c khuyÕn n«ng vµ ho¹t ®éng cña héi lµm v­ên nh»m: chuyÓn giao kü thuËt tiÕn bé, h­íng dÉn n«ng hé ®i vµo s¶n xuÊt qu¶ hµng ho¸... b»ng nhiÒu h×nh thøc nh­: m« h×nh tr×nh diÔn, më líp huÊn luyÖn, phæ cËp ®¹i chóng, phèi hîp víi ch­¬ng tr×nh cña c¸c tr­êng häc... + Hç trî kinh phÝ cho viÖc lËp c¸c trung t©m nh©n gièng cña vïng, s¶n xuÊt gièng c©y ¨n qu¶ chÊt l­îng cao vµ an toµn s©u bÖnh ®Ó cung cÊp cho s¶n xuÊt ®¹i trµ. Gièng gèc cña c¸c trung t©m ph¶i ®­îc cung cÊp tõ c¸c viÖn nghiªn cøu cña Nhµ n­íc trªn c¬ së c¸c gièng ®· ®­îc c«ng nhËn vµ cho phÐp ®­a vµo s¶n xuÊt. TiÕn tíi ban hµnh quy chÕ vÒ s¶n xuÊt vµ cung cÊp gièng c©y ¨n qu¶. Mäi tæ chøc tËp thÓ, t­ nh©n kinh doanh gièng c©y ¨n qu¶ ph¶i ®¨ng ký chÊt l­îng. ChØ cho phÐp c¸c nguån gièng ®· cã giÊy phÐp kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. - §Ó thóc ®Èy l­u th«ng tiªu thô qu¶ néi tiªu, Nhµ n­íc cã thÓ xem xÐt cho më mét sè chî b¸n bu«n qu¶ ë c¸c ®iÓm thÝch hîp trong vïng. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ víi c¸c h×nh thøc nh­: ®Êu thÇu, cæ phÇn... nép thuÕ cho Nhµ n­íc theo luËt ®Þnh. - §Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ hiÖn cã. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ vµo x©y dùng c¸c vïng qu¶ hµng ho¸ tËp trung, c¸c c¬ së bao b×, ®ãng gãi, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn qu¶ míi. - Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thÞ tr­êng th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, thuÕ quan víi c¸c n­íc nhËp khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cña ta vµ cña c¸c n­íc ho¹t ®éng. 2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ khoa häc - c«ng nghÖ. C¬ së ®Þnh h­íng cho c¸c gi¶i ph¸p khoa häc - c«ng nghÖ nh»m ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ trong thêi gian tíi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng quan ®iÓm vÒ CNH - H§H ®Êt n­íc ®­îc nªu trong c¸c v¨n kiÖn cña c¸c héi nghÞ cña BCH Trung ­¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kho¸ 7: “ Tõ nay ®Õn cuèi thËp kû ph¶i rÊt quan t©m ®Õn CNH - H§H n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng l©m ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m thuû s¶n”; “n«ng nghiÖp ph¶i quy vïng tËp trung chuyªn canh, ®­a c«ng nghÖ míi ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh häc vµo s¶n xuÊt, t¹o ra nguån nguyªn liÖu lín, chÊt l­îng cao, ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn hiÖn ®¹i...”. Kh¸c víi rau vµ c¸c c©y ng¾n ngµy, c©y ¨n qu¶ phÇn lín lµ c©y l©u n¨m hoÆc 4 - 5 n¨m. Do vËy ®Ó ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi theo h­íng CNH - H§H n«ng nghiÖp, ph¶i kÕt hîp c¶ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu trong n­íc vµ chän lùa øng dông c¸c thµnh qu¶ khoa häc kü thuËt cña n­íc ngoµi míi cã thÓ ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt. HiÖn nay tr×nh ®é s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ cña ta nãi chung cßn thÊp, nªn ph¶i “tËn dông lîi thÕ cña n­íc ®i sau” trong viÖc vËn dông kinh nghiÖm vµ khoa häc - c«ng nghÖ tiÕn bé cña thÕ giíi, nhanh chãng theo kÞp tr×nh ®é c¸c n­íc trong khu vùc. 2.1 VÒ gièng. - Song song víi c«ng t¸c ®iÒu tra, s­u tËp tËp ®oµn quü gen c©y ¨n qu¶, ph¶i tËp trung trong mét sè n¨m nhÊt ®Þnh, sím x¸c ®Þnh danh môc c¸c gièng c©y ¨n qu¶ thÝch hîp nhÊt lµ gièng cho c¸c vïng qu¶ tËp trung s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ xuÊt khÈu. - TiÕn hµnh 3 h­íng gi¶i quyÕt gièng: tuyÓn chän gièng ®· cã, t¹o gièng míi vµ nhËp c¸c gièng tèt cña n­íc ngoµi. Tõ 3 nguån nµy, trång kh¶o nghiÖm víi kü thuËt ch¨m sãc tèi ­u ®Ó rót ng¾n thêi gian, ®¸nh gi¸, sím cã kÕt luËn c¸c gièng thÝch hîp. - Phæ cËp kü thuËt ghÐp thay cho kü thuËt triÕt cæ truyÒn ®Ó tiÕt kiÖm vËt liÖu nh©n gièng, nhÊt lµ ®èi víi c¸c gièng quý ®Æc s¶n nh­ v¶i, nh·n, hång... lo¹i bá c¸ch trång b»ng h¹t. Sím x¸c ®Þnh c¸c c©y gèc ghÐp cho c¸c c©y ¨n qu¶ l©u n¨m ®Ó phæ biÕn vµo s¶n xuÊt. Nghiªn cøu sö dông kü thuËt d©m cµnh ®èi víi mét sè c©y ë vïng thÝch hîp. S¬ ®å hÖ thèng cung cÊp gièng c©y ¨n qu¶. Gièng tuyÓn chän vµ míi t¹o Gièng ngo¹i nhËp ®· kh¶o nghiÖm C¸c gièng ®­îc c«ng nhËn ®­a ra s¶n xuÊt V­ên nh©n nhanh vµ xÐt nghiÖm bÖnh V­ên ­¬m s¶n xuÊt c©y gièng V­ên c©y ¨n qu¶ trång míi XÐt duyÖt cña héi ®ång gièng cña Bé KiÓm tra chÊt l­îng cña c¬ quan chuyªn m«n C¸c viÖn vµ c¬ quan nghiªn cøu C¸c trung t©m gièng c©y ¨n qu¶ cña tØnh C¸c hé ®¨ng ký s¶n xuÊt kinh doanh gièng N«ng hé trång c©y ¨n qu¶ 2.2. Kü thuËt trång c©y ¨n qu¶ Tæng kÕt vµ phæ biÕn c¸c m« h×nh thiÕt kÕ v­ên c©y ¨n qu¶ thÝch hîp sinh th¸i cña tõng vïng, kÕt hîp víi c©y ng¾n ngµy -Nghiªn cøu øng dông c¸c kü thuËt cã hiÖu qu¶ cao (-) nghÒ lµm v­ên phæ biÕn cho n«ng d©n trång c©y ¨n qu¶ theo h­íng th©m canh cao nh­: * kü thuËt trång mËt ®é dµy ®èi víi c©y ¨n qu¶ l©u n¨m,nhÊt lµ vïng ®Êt kÐm ph× nhiªu ®Ó sím thu håi vèn vµ cã lîi nhuËn cao. Bè trÝ kho¶ng c¸ch hîp lý tuú lo¹i c©y, tuú vïng ®Ó sau khi c©y giao t¸n cã thÓ chÆt tØa gi¶m mËt ®é cho phï hîp. *kü thuËt bãn ph©n: chuyÓn sang sö dông ph©n NPK tæng hîp + vi l­îng.§Æt hµng cho c¸c nhµ m¸y ph©n bãn s¶n xuÊt c¸c lo¹i ph©n tæng hîpvíi c«ng thøc phèi hîp kh¸c nhau cho tõng lo¹i c©y. Nghiªn cøu vµ phæ biÕn cho n«ng d©n c¸c chÊt ®iÒu hoµ sinh tr­ëng nh»m t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ c¸c vô thu ho¹ch c¸c lo¹i qu¶. *T­íi n­íc: §­a dÇn biÖn ph¸p t­íi n­íc cho c©y ¨n qu¶ trë thµnh tËp qu¸n s¶n xuÊt, nhÊt lµ c¸c vïng ®Êt cao, gß ®åi. KÕt hîp víi tØa gèc trong mïa kh« , trång c©y phñ ®Êt, gi÷ Êm vµ chèng xãi mßn. * §èn tØa c©y ¨n qu¶ : lµ biÖn ph¸p hÕt søc quan träng, cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc ®iÒu khiÓn sinh tr­ëng ph¸t triÓn cña c©y, ®©y lµ mét biÖn ph¸p cã ý nghÜa giai ®o¹n viÖc ra hoa ®Ëu qu¶ n¨m sau. Do vËy, cÇn ph¶i tranh thñ vËn dông ®èn tØa c©y ¨n qu¶ (.) vµ ngoµi n­íc kÓ c¶ viÖc t×m kiÕm c¸c bÝ quyÕt nhµ nghÒ ®Ó phæ biÕn réng cho nhiÒu ng­êi ¸p dông. 2.2 Thu ho¹ch vµ b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn s¶n phÈm. * Mét phÇn ®¸ng kÓ s¶n l­îng c©y ¨n qu¶ bÞ mÊt do h­ thèi sau thu ho¹ch. §èi víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, ®©y lµ kh©u cã ý nghÜa kinh tÕ lín. Do vËy cÇn c¶i t¹o mét chuyÓn biÕn míi trong kh©u nµy víi c¸c biÖn ph¸p nh­: + H­íng dÉn cho n«ng hé c¸ch thu h¸i qu¶: ®óng ®é chÝn cña qu¶, b»ng dông cô thÝch hîp, xÕp ®ì nhÑ nhµng, tr¸nh m­a n¾ng, c¸ch b¶o qu¶n th«ng th­êng trong gia ®×nh . + Tæ chøc tèt m¹ng l­íi tiªu thô ®Ó gi¶m h­ hao qua c¸c kh©u trung gian. + §èi víi c¸c vïng qu¶ tËp trung s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ c¶ hµng ho¸ l­u ®éng néi ®Þa: cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ xö lý vµ ®ãng gãi qu¶ sau thu ho¹ch. C¸c nhµ ®ãng gãi nµy cÇn ®Æt ngay t¹i vïng s¶n xuÊt, cµng gÇn v­ên c©y cµng tèt. B­íc ®Çu c¸c nhµ nµy cã thÓ ch­a hiÖn ®¹i vÒ x©y l¾p vµ thiÕt bÞ tù ®éng, nh­ng vÉn cã thÓ thùc hiÖn c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ xö lý, ®ãng gãi qu¶ b»ng lao ®éng thñ c«ng. * ChÕ biÕn s¶n phÈm c©y ¨n qu¶ : nhÊt lµ b»ng ph­¬ng ph¸p c«ng nghiÖp sÏ lµm cho chÊt l­îng vµ giÊ trÞ cña s¶n phÈm c©y ¨n qu¶ ta­ng gÊp nhiÒu lÇn, nhê ®ã n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm c©y ¨n qu¶ trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngo¸i n­íc. Gãp phÇn ®Èy m¹nh sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c trong viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm c©y ¨n qu¶. 3. Gi¶i ph¸p vÒ tiªu thô s¶n phÈm. MÆc dï thêi gian gÇn ®©y ®êi sèng n«ng th«n ®· phÇn nµo ®­îc c¶i thiÖn, nh­ng møc thu nhËp cña n«ng d©n vÉn cßn thÊp vµ bÊp bªnh, ng­êi trång c©y ¨n qu¶ vÉn ë trong t×nh tr¹ng chÊp nhËn may rñi vµ thÞ tr­êng tiªu thô h¹n hÑp vµ kh«ng æn ®Þnh, gi¸ b¸n s¶n phÈm gi÷a c¸c mïa chªnh lÖch nhau. V× vËy ®Ó hç trî cho ng­êi d©n cã thu nhËp æn ®Þnh vµ ngµy cµng t¨ng, cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p sau: Trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hoa qu¶, viÖc gi÷ cho s¶n phÈm t­¬i l©u còng lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®Ó gi÷ ®­îc chÊt l­îng vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm hoa qu¶. §©y lµ vÊn ®Ò ®­îc nhiÒu ng­êi, c¶ ng­êi s¶n xuÊt lÉn ng­êi tiªu dïng quan t©m, nh­ng tíi nay vÉn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc, ®ßi hái c¸c nhµ khoa häc c©n tËp trung nghiªn cøu ®Ó cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. Më c¸c dÞch vô s¶n xuÊt, chÕ biÕn, s¬ chÕ s¶n phÈm hoa qu¶ b»ng nh÷ng h×nh thøc nh­ s¶n xuÊt r­îu hoa qu¶, hoa qu¶ ®ãng hép... v× c¸c lo¹i hoa qu¶ lµ lo¹i s¶n phÈm cã tÝnh thêi vô tËp trung cao vµo mét thêi gian ng¾n nªn viÖc chÕ biÕn hoa qu¶ cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, nã phÇn lµm t¨ng gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ do kh«ng bÞ Ðp gi¸, ®ång thêi lµm cho thêi gian tiªu thô kh«ng bÞ ø ®äng, ïn t¾c. MÆt kh¸c, khi s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn th× cã kh¶ n¨ng vËn chuyÓn nhiÒu, ®­a ®­îc tíi c¸c vïng xa, c¶ néi thµnh vµ c¸c khu vùc kh¸c. B»ng mäi c¸ch, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ph¶i gi÷ nghiªm trËt tù thÞ tr­êng, chèng mäi hµnh vi g©y rèi vµ g©y phiÒn hµ cho ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n yªn t©m ®Õn tiªu thô vµ chÕ biÕn hoa qu¶ t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng trong huyÖn. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ë ®Þa ph­¬ng kh¸c vµ huyÖn thu mua s¶n phÈm më c¸c dÞch vô s¶n xuÊt, s¬ chÕ vµ chÕ biÕn hoa qu¶. §Ò nghÞ thµnh phè ®Çu t­ vèn x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn hoa qu¶ quy m« lín, gióp c¸c huyÖn t×m kiÕm, më thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm hoa qu¶ t­¬i vµ s¶n phÈm ®· chÕ biÕn. Nghiªn cøu, thµnh lËp c¸c tæ chøc t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng ë c¸c khu vùc kh¸c, tiÕn hµnh dù b¸o thÞ tr­êng, më c¸c h×nh thøc th«ng tin kinh tÕ phï hîp ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tiÕp thÞ cña nh©n d©n. Nghiªn cøu x©y dùng chiÕn l­îc thÞ tr­êng ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸. 4. §æi míi hoµn thiÖn chÝnh s¸ch 4.1 ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai HiÖn nay tèc ®é ®« thÞ ho¸ n«ng th«n Hµ Néi còng nh­ toµn thµnh phè diÔn ra víi tèc ®é rÊt nhanh, thµnh phè cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch sö dông ®Êt ®Ó qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ n«ng th«n kh«ng thu hÑp qu¸ nhiÒu ®Êt n«ng nghiÖp, v× vËy cã thÓ nãi vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi lµ vµnh ®ai l­¬ng thùc, thùc phÈm v÷ng ch¾c cña Thñ ®« Hµ Néi. §Õn n¨m 2005, diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m cßn 38.370 ha. §Õn n¨m 2010 diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cßn l¹i 27.000 ha. ViÖc chuyÓn ®Êt n«ng nghiÖp vµo môc ®Ých kh¸c sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ®êi sèng cña hé n«ng d©n v× qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch lao ®éng tõ khu vùc n«ng nghiÖp sang khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ë ngo¹i thµnh hiÖn nay cßn chËm. Cho nªn cïng víi dù kiÕn cña thµnh phè vÒ môc ®Ých sö dông ®Êt, c¸c thÈm quyÒn cÇn ph©n bè l¹i cho c¸c hé n«ng d©n. HiÖn nay cã hé n»m trong khu vùc quy ho¹ch cña thµnh phè. Gi¶i quyÕt nhanh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé n«ng d©n, t¹o cho hé n«ng d©n thùc sù yªn t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ng¨n ngõa viÖc tranh chÊp ®Êt x¶y ra, ®ång thêi ®Èy m¹nh tèc ®é giao ®Êt. Thµnh phè sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n d­íi LuËt liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn chuyÓn nh­îng, quyÒn chuyÓn ®æi, quyÒn thÕ chÊp vµ cho thuª. Gãp phÇn t¨ng c­êng sù vËn ®éng cña ruéng ®Êt, sö dông cã hiÖu qu¶ ruéng ®Êt, tÝch cùc t×m mäi biÖn ph¸p ñng hé n«ng d©n ®Çu t­ khai th¸c nh÷ng diÖn tÝch ®Êt hiÖn nay kh«ng phï hîp víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­ gß ®åi hoang t¹p, vïng tròng cã ®é pH cao. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi ®· ®­îc giao quyÒn sö dông ®Êt nh­ng l¹i kh«ng sèng b»ng nghÒ n«ng nghiÖp mµ b»ng nghÒ kh¸c cã thu nhËp cao h¬n ®Ó chuyÓn nh­îng cho ng­êi n«ng d©n kh¸c. Ph¶i cã v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ ®èi víi viÖc sö dông 5% quü c«ng. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n«ng d©n cã thÓ tÝch tô vµ tËp trung ruéng ®Êt, xo¸ bá thùc tr¹ng ruéng ®Êt manh món vµ r¶i r¸c nh­ hiÖn nay. §èi víi tõng vïng ®Êt, lo¹i ®Êt cô thÓ th× ph¶i cã c¸ch h­íng dÉn bµ con trång lo¹i c©y phï hîp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu vÒ ruéng ®Êt, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thµnh phè cÇn l­u ý vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i chung cña toµn vïng. CÇn sö dông ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao nhÊt. 4.2 Gi¶i ph¸p vÒ vèn §Ó thùc hiÖn tèt viÖc x©y dùng vïng c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi th× chÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn, t¹o vèn lµ chÝnh s¸ch kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. §Ó cã vèn, c¸c ®Þa ph­¬ng ph¶i huy ®éng tõ nhiÒu nguån vèn nh­: vèn viÖn trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cho c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n nh­ tæ chøc FAM..., vèn cña c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n quèc gia nh­ dù ¸n 327, quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo, th«ng qua c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ gióp nhau vÒ vèn. Tr­íc hÕt cÇn ®Çu t­ vèn hç trî x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n nh­: lµm vµ n©ng cÊp ®­êng giao th«ng, x©y dùng, tu söa, kiªn cè ho¸ m¹ng l­íi thuû lîi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn th©m canh c©y trång vµ giao l­u hµng ho¸. Hç trî vèn ®Ó chuyÓn giao tiÕn bé khoa häc - kü thuËt vµo trång c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n ®Õn tõng hé n«ng d©n trong ®Þa bµn huyÖn. CÇn më réng nguån vèn vµ tÝn dông, cho vay ®Õn tËn c¸c x· ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi s¶n xuÊt ®ì ph¶i ®i l¹i vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh vµ b¶o toµn vèn. Khai th¸c nh­ng ph¶i h­íng dÉn cho ng­êi s¶n xuÊt sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn cho vay, tr¸nh nh÷ng tr­êng hîp sö dông vèn kh«ng ®óng môc ®Ých g©y l·ng phÝ vèn. Trong ®ã ph¶i chó ý c¶i c¸ch thñ tôc cho vay vèn, tr¸nh phiÒn hµ, r­êm rµ lµm cho ng­êi s¶n xuÊt ph¶i ®i l¹i nhiÒu lÇn. CÇn cã chÝnh s¸ch cho vay vèn dµi h¹n, tõ 3 n¨m trë lªn v× ®Æc ®iÓm cña c©y trång l©u n¨m lµ thêi h¹n ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n dµi, ph¶i tõ 3 n¨m trë lªn míi cho thu ho¹ch. §Æc biÖt lµ ph¶i ®éng viªn nh©n d©n bá vèn tù cã ®Ó ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, c¸c tæ chøc quÇn chóng ph¶i tÝch cùc ph¸t ®éng héi viªn cña m×nh vµ nh©n d©n tiÕt kiÖm ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, vËn ®éng mäi ng­êi ñng hé, gióp ®ì lÉn nhau víi ph­¬ng ch©m vïng thÊp ñng hé vïng cao, ng­êi giµu gióp ®ì ng­êi nghÌo, ng­êi cã nhiÒu gióp ®ì ng­êi cã Ýt... Liªn doanh liªn kÕt ®Ó trång c©y ¨n qu¶, qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu cã vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. Song vÊn ®Ò xuyªn suèt gi¶i ph¸p vèn lµ tinh thÇn tù lùc c¸nh sinh, tiÕt kiÖm chi tiªu ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn, kh«ng ®­îc tr«ng chê, û l¹i. Tinh thÇn nµy ph¶i ®­îc th«ng suèt trong c¸c cÊp uû, c¸n bé, ®¶ng viªn vµ toµn thÓ nh©n d©n trong huyÖn. 4.3 Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c Hµ Néi trong thêi gian tíi cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn, më réng vµ x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp míi, do ®ã nhu cÇu qu¶ vµ thÞ tr­êng qu¶ sÏ t¨ng lªn ®Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn nµy. Tuy nhiªn víi kh¶ n¨ng cña 5 huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi cã thÓ phÊn ®Êu ®Ó tù tóc 1/3 - 1/2 l­îng qu¶ nhu cÇu víi c¸c gi¶i ph¸p sau: - T¨ng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ gÊp 2 lÇn diÖn tÝch hiÖn cã trªn c¬ së c¶i t¹o v­ên t¹p, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång phï hîp. - Quy ho¹ch h×nh thµnh c¸c vïng chuyªn canh c©y ¨n qu¶ ®Ó trªn c¬ së ®Çu t­ thuû lîi, vèn, gièng, c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho th©m canh vµ b¶o qu¶n s¶n phÈm qu¶. - X©y dùng c¬ së gièng vµ chän läc c©y gièng ®Çu dßng, tr­íc hÕt víi c¸c c©y ®Æc s¶n cña Hµ Néi, phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶. - Cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ phï hîp víi qu¶n lý, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, ®Êt ®ai vµ cho vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch tèt phï hîp cho c¸c t­ th­¬ng, c«ng ty bu«n b¸n vµ b¶o qu¶n qu¶ t­¬i, x©y dùng mét m¹ng l­íi bu«n b¸n vµ thÞ tr­êng hîp lý. kÕt luËn Hµ Néi lµ Thñ ®« cña c¶ n­íc, lµ trung t©m chÝnh trÞ, v¨n ho¸, khoa häc - kü thuËt, cã hÖ thèng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt vµ ®éi ngò c¸n bé khoa häc hïng m¹nh, ng­êi lao ®éng cã tr×nh ®é kh¸... t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, tõng b­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Thùc tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, g¾n liÒn víi sù ®æi míi vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, Hµ Néi ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. MÆc dï chiÕm tû lÖ nhá trong c¬ cÊu kinh tÕ nh­ng n«ng nghiÖp Hµ Néi vÉn lµ ngµnh cã vÞ trÝ quan träng, cung cÊp khèi l­îng n«ng s¶n hµng ho¸ ®¸ng kÓ cho nhu cÇu thùc phÈm cña néi thµnh, gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi ë n«ng th«n ngo¹i thµnh, gi÷ c©n b»ng sinh th¸i trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. §Æc biÖt sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ lµ phï hîp víi nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngo¹i thµnh, võa t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, võa c¶i t¹o c¶nh quan m«i tr­êng sinh th¸i ®Ñp, trong lµnh, võa ph¸t triÓn du lÞch, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi Thñ ®«. ThÞ tr­êng tiªu thô qu¶ cña Hµ Néi réng lín víi ®ßi hái ngµy cµng cao c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i. Trong khi ®ã s¶n l­îng qu¶ cña Hµ Néi hiÖn t¹i míi chØ ®¸p øng 15 - 18% nhu cÇu, ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi nh»m ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu cña thÞ tr­êng Hµ Néi. Bªn c¹nh ®ã, Hµ Néi lµ ®Çu mèi ®i c¸c tØnh vµ mét sè n­íc cã kh¶ n¨ng quan hÖ cung - cÇu c¸c lo¹i qu¶ víi Hµ Néi, nªn ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y ¨n qu¶ ë Hµ Néi lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan mang l¹i hiÖu qu¶ nhiÒu mÆt vÒ kinh tÕ - x· héi - m«i tr­êng, c¶nh quan... §Ò tµi ®­îc hoµn thµnh nhê sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy gi¸o: Hoµng V¨n §Þnh vµ sù nç lùc cña b¶n th©n còng nh­ sù gióp ®ì t¹n t×nh h­íng dÉn, chØ b¶o cña c« chó c¸n bé ViÖn Quy Ho¹ch vµ ThiÕt KÕ N«ng NghiÖp. Tuy nhiªn do thêi gian cã h¹n vµ thêi gian thùc tËp ng¾n nªn ch¾c ch¾n ®Ò tµi cßn nhiÒu h¹n chÕ, em mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn thªm cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn. tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ N«ng nghiÖp NXB Thèng Kª n¨m 2002. 2. Gi¸o tr×nh c©y ¨n qu¶- NXB N«ng nghiÖp Hµ Néi 1996. 3. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ ë ngo¹i thµnh Hµ Néi. 4. Trång c©y ¨n qu¶ ë ViÖt Nam- NXB N«ng nghiÖp TP.HCM 5. Dù ¸n ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ thµnh phè Hµ Néi ®Õn n¨m 2010 6. T¹p chÝ NN&PTNT sè 3/2001. 7. T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 55/2002. 8. Quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña Hµ néi 9. Quy ho¹ch ph¸t triÓn KT-XH mét sè huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi ._.