Thực trạng và các giải pháp quản lý việc thực hiện nhiệm vụ dạy nghề ở một số trường trung học cơ sở tại TP.HCM

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH -------------------- ---------------------- Phaïm Thò Kim Thö THÖÏC TRAÏNG VAØ CAÙC GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ VIEÄC THÖÏC HIEÄN NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ ÔÛ MOÄT SOÁ TRÖÔØNG TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH Chuyeân ngaønh: Quaûn lyù Giaùo duïc Maõ soá : 60 14 05 TOÙM TAÉT LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KHOA HOÏC GIAÙO DUÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS NGUYEÃN THÒ THANH BÌNH Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2005 LÔØI CAÛM ÔN Luaän vaên toát nghieäp naøy laø söï ñuùc keát nhöõng kieán thöùc maø toâi thu nhaän ñöôïc trong quaù trình hoïc taäp taïi khoùa 13 Cao hoïc quaûn lyù giaùo duïc Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, trong quaù trình laøm quen vôùi coâng vieäc nghieân cöùu khoa hoïc. Chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn: • Tröôøng Ñaïi hoïc sö phaïm thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc quí thaày coâ giaùo ñaõ taän tình giaûng daïy, höôùng daãn chuùng toâi trong quaù trình hoïc taäp, nghieân cöùu chöông trình ñaøo taïo Thaïc só Quaûn lyù vaø Toå chöùc coâng taùc giaùo duïc. • Sôû Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo Thaønh phoá Hoà Chí Minh. • Tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. • Caùc Phoøng Giaùo duïc, Ban giaùm hieäu moät soá tröôøng THCS vaø caùc Trung taâm KTTH.HN. Ñaõ nhieät tình giuùp ñôõ toâi hoaøn thaønh luaän vaên. Ñaëc bieät, chuùng toâi xin baøy toû loøng bieát ôn chaân thaønh ñeán TS Nguyeãn Thò Thanh Bình, ngöôøi ñaõ tröïc tieáp höôùng daãn, giuùp ñôõ chuùng toâi trong quaù trình hoaøn thaønh luaän vaên. Xin caûm ôn caùc baïn beø, gia ñình, ñoàng nghieäp ñaõõ ñoäng vieân coå vuõ, taïo ñieàu kieän cho chuùng toâi hoaøn thaønh luaän vaên. Luaän vaên chaéc chaén coøn nhieàu nhöõng thieáu soùt, kính mong ñöôïc söï ñoùng goùp chaân tình cuûa caùc quí thaày coâ vaø caùc baïn ñoàng nghieäp. Thaønh phoáù Hoà Chí Minh thaùng 9 naêm 2005 Taùc giaû Phaïm thò Kim Thö MUÏC LUÏC MÔ 8. CAÁU TRUÙC CUÛA LUAÄN VAÊN ....................................................................... 12 ... 22 EÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 ............................................................................................... 37 ... 37 HÍ MINH...................................................................................................................... 39 Û ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI ...................................................................................... 1 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU ............................................................................... 6 3. NHIEÄM VUÏ NGHIEÂN CÖÙU............................................................................... 6 4. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ KHAÙCH THEÅ NGHIEÂN CÖÙU ................. 7 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU ...................................................................... 8 6. GIAÛ THUYEÁT KHOA HOÏC............................................................................. 11 7. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI........................................................................................... 12 NOÄI DUNG CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.1. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU ....................................................................... 13 1. 2. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN ............................................................................... 18 1. 3. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY NGHEÀ ÔÛ CAÙC TRÖÔØNG THCS..................................... 1. 4. QUAÛN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG LAO ÑOÄNG, KÓ THUAÄT TOÅNG HÔÏP, HÖÔÙNG NGHIEÄP VAØ DAÏY NGHEÀ. ............................................................................ 32 1. 5. YÙ NGHÓA COÂNG TAÙC GIAÙO DUÏC LAO ÑOÄNG – HÖÔÙNG NGHIEÄP............. 35 K CHÖÔNG 2: KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG............................................................. 38 2. 1. KHAÙI QUAÙT VEÀ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ........................................... 2. 2. THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VIEÄC THÖÏC HIEÄN NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ ÔÛ MOÄT SOÁ TRÖÔØNG TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ C VEÀ ........... 39 2. 2. 2. . 2. 4. NGUYEÂN NHAÂN CUÛA NHÖÕNG TOÀN TAÏI .................................................... 67 .......... 70 CHÖ AO HIEÄU QUAÛ QUAÛN LYÙ ÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ............................................................................................ 75 ÍNH CAÁP THIEÁT, KHAÛ THI CUÛA GIAÛI PHAÙP............. 84 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ .............................................................................. 88 Ò ............................................................................................................................ 90 UÏ LUÏC 2. 2. 1. NHAÄN THÖÙC TÖ TÖÔÛNG CUÛA CAÙC LÖÏC LÖÔÏNG GIAÙO DUÏC NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ CHO HOÏC SINH TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ.... THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VIEÄC THÖÏC HIEÄN NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ ÔÛ MOÄT SOÁ TRÖÔØNG TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH......................................................................................... 47 2. 2. 3. ÑOÁI CHIEÁU CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VÔÙI THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VIEÄC THÖÏC HIEÄN NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ TAÏI CAÙC TRÖÔØNG THCS ............ 65 2 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 ....................................................................... ÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG C VIEÄC THÖÏC HIEÄN DAÏY NGHEÀ CHO HOÏC SINH TRUNG HOÏC CÔ SÔÛ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 3. 1. CÔ SÔÛ ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP............................................................................. 73 3. 2. MO 3. 3. BÖÔÙC ÑAÀU TÌM HIEÅU T KEÁT LUAÄN .............................................. KIEÁN NGH DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PH 1 MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI 1. 1. VEÀ MAËT LYÙ LUAÄN : Giaùo duïc laø hoaït ñoäng maø xaõ hoäi thieát laäp ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc thaønh vieân cuûa mình naâng cao nhaân caùch. Thöïc chaát, ñaây laø quaù trình hình thaønh vaø naâng cao phaåm chaát ñaïo ñöùc, kieán thöùc, kó naêng haønh ñoäng cuûa con ngöôøi thoâng qua taát caû caùc daïng hoïc taäp. Caùc coâng trình phaân tích kinh teá veà phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ñaõ khaúng ñònh vai troø quan troïng cuûa giaùo duïc trong ñoù coù giaùo duïc phoå thoâng ñoái vôùi vieäc phaùt trieån chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, taïo neân nhöõng tieán boä vöôït baäc trong saûn xuaát, taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vaø höôùng vaøo söï phaùt trieån ngöôøi. Muïc tieâu giaùo duïc Vieät Nam laø ñaøo taïo con ngöôøi Vieät Nam coù ñaïo ñöùc, trung thaønh vôùi Toå quoác, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu xaõ hoäi vaø baûo veä Toå quoác. Giaùo duïc phoå thoâng laø boä phaän cuûa giaùo duïc quoác daân, coù vai troø hình thaønh nhaân caùch cho theá heä treû, trang bò nhöõng tri thöùc vaø nhöõng kó naêng phoå thoâng cô baûn veà khoa hoïc, vaên hoùa, ngheä thuaät, höôùng nghieäp, coù söùc khoûe ñeå tieáp tuïc hoïc leân caùc baäc hoïc cao hôn, hoïc ngheà, ñi vaøo cuoäc soáng lao ñoäng saûn xuaát, thöïc hieän nghóa vuï coâng daân. Giaùo duïc phoå thoâng coøn laø moät coâng cuï cuûa söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, höôùng vaøo muïc tieâu truyeàn thuï tri thöùc vaø kó naêng ñeå chuaån bò cho hoïc sinh ngheà nghieäp vaø thöïc thi ngheà nghieäp. Treân cô sôû tri thöùc phaûi coù kó naêng thöïc haønh, khaû naêng taùc ñoäng vaøo cuoäc soáng; ñoàng thôøi hoaït ñoäng hoïc taäp phaûi gaén vôùi hoaït ñoäng saùng taïo ra moïi giaù trò cuûa cuoäc soáng cuøng vôùi phaùt trieån nhaân caùch vaên hoùa chöùa ñöïng caùc giaù trò truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng, cuûa daân toäc. 2 Giaùo duïc trung hoïc cô sôû (THCS) laø moät maét xích quan troïng trong heä thoáng giaùo duïc phoå thoâng hoaøn chænh. Tröôùc heát noù phaùt huy keát quaû cuûa giaùo duïc tieåu hoïc, tieáp tuïc phaùt trieån giaùo duïc toaøn dieän, taïo ñieàu kieän cho thanh thieáu nieân phaùt trieån haøi hoøa veà “ñöùc” vaø “taøi”, phaåm chaát vaø naêng löïc, söùc khoûe vaø thaåm myõ. Ñaëc bieät giaùo duïc THCS laø moät boä phaän cô sôû cuûa baäc trung hoïc môùi, chuaån bò cho hoïc sinh toát nghieäp hoïc tieáp vaøo caáp cao trong baäc trung hoïc goàm phoå thoâng trung hoïc hoaëc trung hoïc chuyeân bieät vaø trung hoïc ngheà, töùc laø chuaån bò cho vieäc phaân luoàng sau THCS nhaèm giaûm aùp löïc ñoù laø taát caû hoïc sinh toát nghieäp trung hoïc phoå thoâng (THPT) taäp trung thi vaøo ñaïi hoïc gaây nhieàu toán keùm vaø laõng phí cho gia ñình vaø xaõ hoäi. Trong nghò ñònh 126/CP ra ngaøy 13/3/1981 cuûa Hoäi ñoàng Chính phuû, coâng taùc höôùng nghieäp ñöôïc chính thöùc ñöa vaøo tröôøng phoå thoâng ôû nöôùc ta, trong ñoù ghi roõ nhieäm vuï “Toå chöùc cho hoïc sinh thöïc taäp vaø laøm quen vôùi moät soá ngheà” vaø “Tìm hieåu naêng khieáu, khuynh höôùng ngheà nghieäp cuûa töøng hoïc sinh…thöïc hieän phaân luoàng sau THCS, taïo ñieàu kieän ñeå hoïc sinh tieáp tuïc hoïc taäp hoaëc ñi vaøo cuoäc soáng lao ñoäng”. Luaät giaùo duïc qui ñònh roõ muïc tieâu giaùo duïc phoå thoâng(neàn hoïc vaán cô baûn): Giuùp hoïc sinh phaùt trieån toaøn dieän; baäc THCS coù nhieäm vuï phaùt trieån kieán thöùc baäc tieåu hoïc, kieán thöùc THCS, hieåu bieát veà kyõ thuaät vaø höôùng nghieäp, chuaån bò cho vieäc phaân luoàng hoïc sinh. Nhö vaäy, ta thaáy vieäc chuaån bò tö töôûng, cung caáp voán hieåu bieát ban ñaàu veà kyõ thuaät lao ñoäng, ñònh höôùng ngheà nghieäp cho hoïc sinh laø moät nhieäm vuï ngaøy caøng quan troïng trong nhaø tröôøng THCS, ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu hình thöùc maø daïy ngheà laø moät coâng taùc caàn ñöôïc chuù troïng. 1. 2. VEÀ MAËT THÖÏC TIEÃN: 3 Trong giai ñoaïn hieän nay, yeâu caàu veà nguoàn nhaân löïc ñaëc bieät caàn thieát vaø caáp baùch. Ñaïi hoäi Ñaûng VIII ñaõ ñeà ra: “Phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi laø yeáu toá cô baûn cho söï phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng cuûa coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa - hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc”. Söï nghieäp coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc ñöôïc ñaët tröôùc yeâu caàu böùc thieát: ruùt ngaén thôøi gian baèng nhöõng böôùc tuaàn töï keát hôïp vôùi nhöõng böôùc nhaûy voït. Con ñöôøng ñoù chæ coù theå thöïc hieän baèng moät nguoàn nhaân löïc ñuû naêng löïc noäi sinh ñeå thöïc hieän muïc tieâu xaây döïng thaønh coâng ñaát nöôùc. Vôùi caùc nöôùc ñang ôû thôøi kì ñaàu coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa thì phaân coâng ngaønh ngheà trong xaõ hoäi phaûi tuaân theo moät tæ leä coù caáu truùc ñoäi nguõ nhaân löïc hôïp lí. ÔÛ nöôùc ta hieän nay, tæ leä nhaän löïc chöa hôïp lí so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån, cuï theå: Baûng 1 : Tæ leä caáu truùc ñoäi nguõ nhaân löïc Kó sö Trung hoïc chuyeân nghieäp Coâng nhaân Vieät Nam 1 1,75 2,5 Theá giôùi 1 4 10 Töø baûng 1 ta thaáy soá löôïng coâng nhaân ôû Vieät Nam so vôùi löôïng kó sö töông öùng môùi chæ coù 25% so vôùi caùc nöôùc ôû thôøi kì ñaàu coâng nghieäp hoùa vaø ñieän ñaïi hoùa treân theá giôùi! Baûn chaát cuûa coâng vieäc trong thò tröôøng lao ñoäng ngaøy nay ñoøi hoûi söï chuaån bò veà tri thöùc vaø kó naêng hoaøn toaøn khaùc bieät so vôùi theá heä lao ñoäng nhöõng naêm 1970 trôû veà tröôùc. Do taùc ñoäng cuûa caùch maïng Khoa hoïc – Coâng ngheä, thò tröôøng lao ñoäng ngaøy nay trôû neân naêng ñoäng hôn, theå hieän ñieàu naøy laø söï dòch chuyeån keát caáu lao ñoäng vaø keát caáu ngaønh ngheà. Do vaäy, naêng löïc vaø kó naêng lao 4 ñoäng toång hôïp laø moät trong nhöõng ñieàu kieän caàn thieát ñeå ngöôøi lao ñoäng thaønh coâng ô û nôi laøm vieäc hieän nay. Giaùo duïc phoå thoâng coù theå ñaùp öùng ñöôïc ñieàu treân thoâng qua noäi dung giaûng daïy trong nhaø tröôøng, phöông phaùp giaûng daïy vaø ñaëc bieät laø thoâng qua hoaït ñoäng giaùo duïc lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp vaø daïy ngheà (LÑ – KTTH – HN – DN) trong tröôøng phoå thoâng theo höôùng gaén vôùi thò tröôøng lao ñoäng. Moät thöïc traïng ñang dieãn ra laø phaàn lôùn hoïc sinh THCS löïa choïn höôùng hoïc taäp, ñònh höôùng ngheà nghieäp theo caûm tính caù nhaân, gia ñình hoaëc do aûnh höôûng cuûa baïn beø, söï löïa choïn mang ñaäm tính chaát chuû quan vaø phieán dieän, thieáu tính thöïc tieãn, khoâng hôïp vôùi xu theá phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, hoïc sinh hoïc ngheà khoâng ngoaøi muïc ñích ñöôïc coäng ñieåm vaøo kì thi toát nghieäp, ña soá caùc em ñeàu coù nguyeän voïng hoïc tieáp phoå thoâng hoaëc thi vaøo caùc tröôøng ñaïi hoïc, do ñoù söï phaân boá nhaân löïc trong xaõ hoäi trôû neân maát caân ñoái nghieâm troïng, “thöøa thaày thieáu thôï”. Coâng taùc phaân luoàng hoïc sinh sau baäc THCS haàu nhö khoâng ñaït keát quaû: 98,4% hoïc sinh toát nghieäp THCS ñi vaøo lôùp 10 phoå thoâng (Chieán löôïc giaùo duïc Vieät Nam 2000 – 2010 laø 10%); trong khi ñoù chæ 1,6% ñi vaøo caùc Trung taâm giaùo duïc thöôøng xuyeân vaø caùc tröôøng daïy ngheà. Ñieàu ñaùng löu taâm, thanh nieân luoân xem hoïc ngheà laø “cuøng saøo”, chæ chòu vaøo khi thaát baïi hoaëc khoâng coù khaû naêng vaøo cao ñaúng, ñaïi hoïc. Ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm treân caàn tieán haønh caùc hoaït ñoäng tö vaán, giaùo duïc höôùng nghieäp nhaèm giuùp hoïc sinh ñònh höôùng cho vieäc choïn ngheà trong töông lai döïa treân cô sôû phaân tích khoa hoïc veà naêng löïc baûn thaân (hoïc sinh coù khaû naêng laøm ngheà gì ?) söï höùng thuù cuûa baûn thaân hoïc sinh vôùi ngheà nghieäp (hoïc sinh thích laøm ngheà gì ?) vaø nhu caàu nhaân löïc cuûa ngheà nghieäp trong xaõ hoäi (xaõ hoäi caàn nhöõng lao ñoäng ngaønh ngheà naøo?), goùp phaàn tích cöïc vaøo vieäc phaân luoàng 5 hoïc sinh sau khi thi toát nghieäp, giaûm aùp löïc taâm lí, haïn cheá söï maát caân ñoái veà ñaøo taïo. Haøng naêm chuùng ta coù khoaûng moät trieäu hoïc sinh toát nghieäp THCS. Trong khi ñoù, heä tröôøng THPT môùi chæ coù khaû naêng dung naïp 40% -> 50% soá hoïc sinh noùi treân, tröôøng daïy ngheà vaø tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc tieáp sau THCS cuûa hoïc sinh. Nhö vaäy laø haøng naêm coù khoaûng 50 vaïn hoïc sinh toát nghieäp thcs seõ tröïc tieáp ñi vaøo lao ñoäng saûn xuaát. (taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, soá hoïc sinh toát nghieäp THCS haøng naêm vaøo khoaûng 70.000 em). Nhöõng hoïc sinh naøy neáu chöa ñöôïc chuaån bò tröôùc nhöõng tö töôûng, kyõ thuaät ban ñaàu cô baûn caàn thieát thì seõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa ngheà mình ñaõ choïn. Do coù nhaän thöùc chöa ñuùng, nhieàu hoïc sinh choïn hoïc ngheà phoå thoâng naøo deã laáy ñieåm, xem ñoù laø moät hình thöùc kieám ñieåm coäng nhaèm phoøng traùnh ruûi ro trong kyø thi toát nghieäp, khoâng quan taâm ñeán tính phuø hôïp giöõa ngheà ñaõ choïn vôùi ñaëc ñieåm taâm lyù caù nhaân. ÔÛ caùc tröôøng hoïc thì thöôøng chæ toå chöùc daïy chieáu leä moät vaøi ngheà phoå thoâng naøo ñoù taïi tröôøng, khoâng ñöa hoïc sinh ñi hoïc caùc ngheà khaùc ñöôïc toå chöùc daïy taïi caùc Trung taâm kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà (Trung taâm KTTH. HN. DN). 1.3. VEÀ PHÍA CAÙ NHAÂN NGÖÔØI NGHIEÂN CÖÙU: Laø ngöôøi giaûng daïy vaán ñeà naøy nhieàu naêm taïi tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh, caù nhaân nhaän thaáy thöïc teá taïi caùc tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn toàn taïi nhieàu baát caäp trong quaûn lyø vieäc thöïc hieän nhieäm vuï giaùo duïc lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp - daïy ngheà cho hoïc sinh THCS noùi chung; ñaëc bieät trong vieäc daïy ngheà coøn toàn taïi nhieàu vaán ñeà: nhaän thöùc cuûa caùc löïc löôïng giaùo duïc veà nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS coøn chöa ñuùng thaäm chí coù nhöõng sai leäch (hoïc ngheà chæ vôùi muïc ñích “öu tieân” trong vieäc xeùt toát nghieäp, coù nghóa laø ñieåm baèng ngheà chæ söû duïng vaø coù giaù trò 6 khi hoïc sinh thi toát nghieäp coøn thieáu ñieåm…). Neáu caùc nhaø quaûn lyù tröôøng hoïc quan taâm ñuùng möùc vaø coù caùc bieän phaùp quaûn lyù phuø hôïp thì hieäu quaû vieäc thöïc hieän nhieäm vuï naøy seõ toát hôn. Chính vì vaäy, taùc giaû muoán nghieân cöùu ñeà taøi naøy goùp phaàn cao hieäu quaû vieäc quaûn lyù trong thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà ôû baäc THCS, ñoùng goùp vaøo thöïc tieãn giaùo duïc cuûa thaønh phoá. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU: Böôùc ñaàu ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù cuûa Hieäu tröôûng ñeå quaûn lyù coù hieäu quaû hoaït ñoäng lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp - daïy ngheà noùi chung, hoaït ñoäng daïy ngheà noùi rieâng taïi caùc tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. 3. NHIEÄM VUÏ NGHIEÂN CÖÙU: - Nghieân cöùu cô sôû lí luaän cuûa coâng taùc quaûn lyù hoaït ñoäng lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp - daïy ngheà noùi chung vaø vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà noùi rieâng trong tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Khaûo saùt thöïc traïng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi tröôøng THCS trong thaønh phoá : + Thöïc traïng veà nhaän thöùc tö töôûng cuûa caùn boä quaûn lyù, giaùo vieân, phuï huynh hoïc sinh, hoïc sinh veà vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS. + Thöïc traïng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi moät soá tröôøng THCS trong thaønh phoá Hoà Chí Minh. + Ñoái chieáu cô sôû lyù luaän vôùi thöïc traïng khaûo saùt ruùt ra öu ñieåm vaø toàn taïi treân cô sôû ñoù ñeà xuaát giaûi phaùp quaûn lyù coù hieäu quaû vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh taïi moät soá tröôøng THCS treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh. 7 4. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ KHAÙCH THEÅ NGHIEÂN CÖÙU: - Ñoái töôïng nghieân cöùu: Hoaït ñoäng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cuûa Hieäu tröôûng taïi moät soá tröôøng THCS trong thaønh phoá Hoà Chí Minh. - Khaùch theå nghieân cöùu: Caùc löïc löôïng giaùo duïc (hieäu tröôûng, giaùo vieân, hoïc sinh, phuï huynh hoïc sinh), cô sôû vaät chaát lieân quan ñeán hoaït ñoäng daïy ngheà taïi moät soá tröôøng THCS: + Tröôøng THCS Nguyeãn Du Quaän 1 + Tröôøng THCS (BC) Khaùnh Hoäi A Quaän 4 + Tröôøng THCS Ba Ñình Quaän 5 + Tröôøng THCS Löông Theá Vinh Quaän 5 + Tröôøng THCS (BC) Lam Sôn Quaän 6 + Tröôøng THCS Traàn Quoác Tuaán Quaän 7 + Tröôøng THCS Phan Taây Hoà Goø Vaáp + Tröôøng THCS Nguyeãn Du Goø Vaáp + Tröôøng THCS Nguyeãn Hieàn Quaän 12 + Tröôøng THCS Taân Chaùnh Hieäp Quaän 12 + Tröôøng THCS Ñoäc Laäp Phuù Nhuaän + Tröôøng THCS Chaâu vaên Lieâm Phuù Nhuaän + Tröôøng THCS Ngoâ Maây Phuù Nhuaän + Tröôøng THCS Ngoâ Quyeàn Taân Bình + Tröôøng THCS Phuù Xuaân 4 Nhaø Beø + Trung taâm KTTH. HN. DN Taân Bình + Phoøng GD - ÑT Quaän 1, Quaän 7, Taân Bình… 8 Ngoaøi ra, chuùng toâi coøn coù thu thaäp yù kieán cuûa nhieàu tröôøng THCS vaø caùc ñôn vò khaùc nöõa treân ñòa baøn thaønh phoá trong 3 naêm hoïc 2001 - 2002; 2002-2003; 2003 - 2004; hoïc kì I naêm hoïc 2004 - 2005. 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: 5.1. CÔ SÔÛ KHOA HOÏC: 5.1.1. Quan ñieåm heä thoáng: Vaán ñeà ñöôïc nghieân cöùu moät caùch toaøn dieän, khaùch quan : Quaûn lyù vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS taïi moät soá tröôøng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh phaûi ñöôïc xem xeùt trong moái quan heä vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc trong nhaø tröôøng, nhaát laø vieäc thöïc hieän ñoàng boä caû 4 con ñöôøng höôùng nghieäp; cuõng nhö vieäc daïy ngheà ôû caùc heä khaùc trong phaïm vi toaøn quoác (tính lieân thoâng) so vôùi muïc tieâu ñaøo taïo chung. 5.1.2. Quan ñieåm lòch söû, logic: Tìm hieåu söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu, cuï theå laø hoaït ñoäng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà ôû moät soá tröôøng THCS trong thaønh phoá Hoà Chí Minh töø naêm hoïc 2001 – 2002 ñeán naêm hoïc 2004 – 2005 vôùi nhöõng öu ñieåm caàn phaùt huy vaø nhöõng toàn taïi caàn khaéc phuïc. 5.1.3. Quan ñieåm thöïc tieãn: Qua ñieàu tra, nghieân cöùu thöïc teá, phaân tích ñeå phaùt hieän nhöõng toàn taïi trong quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS. Vaø cuõng treân cô sôû thöïc tieãn ñoù, ñeà ra caùc giaûi phaùp quaûn lyù coù hieäu quaû. 5.2. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: 5.2.1. Phöông phaùp quan saùt: - Ñoái töôïng quan saùt: Xöôûng tröôøng, phoøng daïy ngheà, hoaït ñoäng giôø daïy ngheà ôû caùc Trung taâm KTTH. HN. DN vaø taïi caùc tröôøng THCS ñaêng kí daïy ngheà cho hoïc sinh taïi tröôøng. 9 - Muïc ñích quan saùt: Quan saùt ñieàu kieän cô sôû vaät chaát daønh cho hoaït ñoäng daïy ngheà; hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh trong giôø daïy ngheà…Tìm hieåu thöïc traïng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS. 5.2.2. Phöông phaùp ñieàu tra: Chuùng toâi ñaõ tieán haønh gaëp gôõ, trao ñoåi yù kieán veà vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà vôùi caùc ñoái töôïng: Tröôûng phoøng giaùo duïc (Phuù Nhuaän, Bình Chaùnh, Quaän 1, Quaän 4), hieäu tröôûng (Caùc tröôøng THCS ñaõ neâu ôû muïc 4), giaùo vieân daïy ngheà taïi caùc tröôøng THCS vaø caùc Trung taâm KTTH. HN. DN, moät soá nhaø nghieân cöùu giaùo duïc. Ñeå thöïc hieän chuùng toâi ñaõ ñöa ra 7 loaïi bieåu maãu: Bieåu maãu soá 1: Daønh cho giaùo vieân THCS. Muïc ñích naém tình hình thöïc traïng hoaït ñoäng giaùo duïc LÑ - KTTH – HN - DN töø 2001 ñeán 2004. - Naêm hoïc 2001 - 2002: 19 tröôøng (thu vaøo 20 phieáu) - Naêm hoïc 2002 - 2003: 34 tröôøng (thu vaøo 34 phieáu) - Naêm hoïc 2003 - 2004: 34 tröôøng (thu vaøo 34 phieáu) Bieåu maãu soá 2: Daønh cho caùn boä quaûn lyù giaùo duïc. Muïc ñích tìm hieåu quan ñieåm vaø nhöõng khoù khaên thuaän lôïi khi quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï naøy. (Thu vaøo laø 38 phieáu) Bieåu maãu soá 3: Daønh cho giaùo vieân daïy ngheà. Muïc ñích tìm hieåu nhaän thöùc vaø tình hình sinh hoaït chuyeân moân, taâm tö nguyeän voïng vaø nhöõng thuaän lôïi khoù khaên… khi tröïc tieáp daïy ngheà cho hoïc sinh. (thu vaøo 65). Bieåu maãu soá 4: Daønh cho hoïc sinh lôùp 9 naêm hoïc 2003 - 2004. 10 Muïc ñích tìm hieåu sôû thích, yeâu caàu, nhöõng thuaän lôïi khoù khaên cuõng nhö hieäu quaû khi caùc em tham gia hoïc ngheà. (thu vaøo 787 phieáu) Bieåu maãu soá 5: Daønh cho phuï huynh hoïc sinh lôùp 9. Muïc ñích ghi nhaän suy nghó, nguyeän voïng cuûa phuï huynh hoïc sinh khi con em hoï hoïc ngheà cuõng nhö nhöõng ñoùng goùp cho vieäc daïy ngheà cuûa nhaø tröôøng coù hieäu quaû hôn. (thu vaøo 372 phieáu) Bieåu maãu soá 6 vaø 7: Muïc ñích laáy yù kieán caùn boä quaûn lyù vaø giaùo vieân veà tính caáp thieát vaø khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp maø luaän vaên neâu ra. ( Thu vaøo 60 phieáu) 5.2.3. Phöông phaùp nghieân cöùu saûn phaåm: - Nghieân cöùu keá hoaïch naêm hoïc, keá hoaïch höôùng nghieäp naêm hoïc 2004 - 2005 ñeå thaáy vò trí cuûa coâng taùc daïy ngheà trong nhaø tröôøng. - Nghieân cöùu hoà sô daïy ngheà (keá hoaïch, hoà sô soå saùch…). - Nghieân cöùu keát quaû caùc baøi taäp, baøi thöïc haønh, kieåm tra cuûa hoïc sinh ñeå qua ñoù phaân tích chaát löôïng keát quaû daïy ngheà. - Nghieân cöùu giaùo aùn leân lôùp cuûa giaùo vieân. 5.2.4. Phöông phaùp phoûng vaán: Phoûng vaán moät soá Tröôûng phoøng giaùo duïc, Giaùm ñoác Trung taâm KTTH. HN. DN vaø hieäu tröôûng moät soá tröôøng THCS veà muïc ñích vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS, thuaän lôïi khoù khaên cuõng nhö nhöõng ñeà nghò caàn thieát… khi quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï naøy taïi caùc tröôøng THCS. - Phoûng vaán moät soá phuï huynh hoïc sinh lôùp 9, tìm hieåu quan ñieåm cuûa hoï khi cho con em ñaêng kí hoïc ngheà cuõng nhö ghi nhaän nhöõng taâm tö, ñoùng goùp cuûa phuï huynh hoïc sinh ñoái vôùi nhaø tröôøng ñeå vieäc hoïc ngheà cuûa con em hoï thuaän lôïi vaø coù hieäu quaû hôn. 11 5.2.5. Vaän duïng thoáng keâ toaùn hoïc: Ñeå phaân tích vaø xöû lyù caùc soá lieäu ñieàu tra nhaèm ñònh löôïng caùc keát quaû nghieân cöùu, chuùng toâi ñaõ söû duïng phaàn meàm Excel ñeå thoáng keâ taàn soá, tính tæ leä phaàn traêm, trò soá trung bình M, ñoä leäch chuaån S. Soá lieäu ñöôïc qui öôùc nhö sau: - Ñoái vôùi caâu hoûi coù 4 khaû naêng traû lôøi: a = 4 ; b = 3 ; c = 2 ; d =1. - Ñoái vôùi caâu hoûi coù 3 khaû naêng traû lôøi: a=3 ; b = 2 ; c =1. Coâng thöùc tính: i k i i nx n M ∑ = = 1 1 ( )2 1 2 1 1 Mnx n S i k i i −−= ∑= Toaøn boä luaän vaên chuùng toâi söû duïng 23 baûng soá lieäu vaø 7 sô ñoà.Cuï theå: Phaàn môû ñaàu coù 1 baûng soá lieäu. Chöông 1 coù 5 sô ñoà. Chöông 2 coù 20 baûng soá lieäu. Chöông 3 coù 2 baûng soá lieäu vaø 2 sô ñoà. 6. GIAÛ THUYEÁT KHOA HOÏC: Hoaït ñoäng quaûn lyù thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn nhieàu baát caäp; neáu coù ñöôïc caùc giaûi phaùp quaûn lyù ñuùng ñaén thì hieäu quaû hoaït ñoäng naøy seõ ñöôïc taêng cöôøng, goùp phaàn thuùc ñaåy söï nghieäp giaùo duïc ñaøo taïo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh. 12 7. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI: Do thôøi gian coù haïn, ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu thöïc traïng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï giaùo duïc Lao ñoäng - Kó thuaät toång hôïp - Höôùng nghieäp - Daïy ngheà ôû moät soá tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh trong naêm hoïc 2003 - 2004 thoâng qua vieäc daïy ngheà vaø böôùc ñaàu ñeà xuaát moät soá bieän phaùp quaûn lyù ñeå taêng hieäu quaû ñaøo taïo. 8. CAÁU TRUÙC CUÛA LUAÄN VAÊN: MÔÛ ÑAÀU 1. Lí do choïn ñeà taøi 2. Muïc ñích nghieân cöùu 3. Nhieäm vuï nghieân cöùu 4. Ñoái töôïng vaø khaùch theå nghieân cöùu 5. Phöông phaùp nghieân cöùu 6. Giaû thieát khoa hoïc 7. Giôùi haïn cuûa ñeà taøi 8. Caáu truùc cuûa luaän vaên NOÄI DUNG CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI CHÖÔNG 2 : KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG. CHÖÔNG 3: ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC 13 NOÄI DUNG CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1. 1. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU: Hoaït ñoäng daïy ngheà laø moät trong 4 maët hoaït ñoäng cuûa coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp vaø daïy ngheà goïi taét laø hoaït ñoäng lao ñoäng - höôùng nghieäp hay hoaït ñoäng höôùng nghieäp vaø tö vaán ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng. Treân Theá giôùi hoaït ñoäng giaùo duïc lao ñoäng - höôùng nghieäp cho hoïc sinh coù töø haøng traêm naêm nay vaø ngaøy caøng ñöôïc phaùt trieån. Vaøo giöõa theá kí 19 (naêm 1848), ôû Phaùp xuaát hieän cuoán saùch “Höôùng daãn choïn ngheà”. Cuoán saùch ñeà caäp tôùi vaán ñeà phaùt trieån ña daïng cuûa ngheà nghieäp do söï phaùt trieån coâng nghieäp vaø vieäc nhaát thieát phaûi giuùp ñôõ thanh nieân trong söï löïa choïn ngheà nghieäp nhaèm söû duïng coù hieäu quaû naêng löïc lao ñoäng cuûa theá heä treû. Ngöôøi ta thaáy raèng, heä thoáng ngheà nghieäp vaøo thôøi ñieåm naøy ñaõ phöùc taïp, töùc laø, söï chuyeân moân hoùa ñaõ ñaït tôùi möùc ñoä cao hôn haún so vôùi giai ñoaïn saûn xuaát noâng nghieäp vaø thuû coâng nghieäp. Nhöõng vaán ñeà höôùng daãn choïn ngheà ñöôïc ñaët ra moät caùch roäng raõi ôû nhieàu nöôùc vôùi tính caáp thieát cuûa noù vaøo nhöõng naêm ñaàu theá kæ 20. Ngöôøi ta nhaän thaáy raèng, ñeå coù söï tuyeån choïn ñích ñaùng nhöõng ngöôøi lao ñoäng cho nhaø maùy, xí nghieäp, caàn phaûi ñöa höôùng nghieäp vaøo tröôøng phoå thoâng. Töø laâu N.K. Crupxkaia, nhaø giaùo duïc hoïc vaø taâm lí hoïc loãi laïc cuûa Lieân Xoâ ñaõ töøng neâu leân luaän ñieåm “töï do choïn ngheà” cho moãi thanh thieáu nieân. Theo baø, thoâng qua höôùng nghieäp, moãi treû em ñeàu phaûi nhaän thöùc saâu saéc höôùng phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, nhöõng 14 nhu caàu naøo cuûa neàn saûn xuaát caàn ñöôïc thoûa maõn, nhöõng nhieäm vuï maø thanh, thieáu nieân phaûi ñaùp öùng tröôùc yeâu caàu maø xaõ hoäi ñeà ra trong lónh vöïc lao ñoäng saûn xuaát. Thöïc teá cho thaáy hoaït ñoäng giaùo duïc lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà ñaõ mang laïi nhieàu hieäu quaû thieát thöïc cho söï phaùt trieån taøi naêng, nhaân caùch cuûa caù nhaân, goùp phaàn naâng cao naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi, gaén lieàn muïc tieâu giaùo duïc ñaøo taïo vôùi muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Hoaït ñoäng naøy ñaõ trôû thaønh boä phaän thieát yeáu cuûa neàn giaùo duïc hieän ñaïi. Taïi Vieät Nam coâng taùc höôùng nghieäp ñöôïc chính thöùc ñöa vaøo tröôøng phoå thoâng töø ngaøy 19/3/1981 theo quyeát ñònh 126/CP cuûa chính phuû veà coâng taùc höôùng nghieäp trong tröôøng phoå thoâng vaø vieäc söû duïng hôïp lí hoïc sinh THCS, THPT toáát nghieäp ra tröôøng. Vieäc nghieân cöùu caùc giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû vieäc thöïc hieän nhieäm vuï naøy ñaõ ñöôïc caùc nhaø nghieân cöùu khoa hoïc giaùo duïc quan taâm. - Caùc cuoäc hoäi thaûo, hoäi nghò chuyeân ñeà do Boä giaùo duïc, Sôû giaùo duïc vaø ñaøo taïo (GD - ÑT) thaønh phoá Hoà Chí Minh toå chöùc: + “Ñoåi môùi coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng – höôùng nghieäp phuïc vuï cho yeâu caàu coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc” (7/2003) + “Toå chöùc giaùo duïc lao ñoäng - höôùng nghieäp theo yeâu caàu ñoåi môùi giaùo duïc phoå thoâng” (11/2001) - Ñeà taøi khoa hoïc: + Ñeà taøi : “Tìm hieåu tình hình ñoäi nguõ laøm coâng taùc quaûn lyù tröôøng lôùp daïy ngheà (coâng vaø baùn coâng), thieát keá chöông trình vaø phöông thöùc boài döôõng veà quaûn lyù cho ñoäi nguõ naøy taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh” (Chuû nhieäm ñeà taøi : Th.s Taï Vaên Doanh - Toång bieân taäp baùo Giaùo duïc saùng taïo, ñaït loaïi xuaát saéc.) 15 Ñeà taøi cho thaáy caùn boä quaûn lyù laø yeáu toá coù tính quyeát ñònh nhaát ñoái vôùi thaønh baïi cuûa moät heä thoáng xaõ hoäi noùi chung, moät ñôn vò doanh nghieäp hay moät tröôøng hoïc noùi rieâng. Neáu ñaøo taïo boài döôõng ñöôïc ñoäi nguõ naøy toát thì hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng seõ toát hôn. Veà maët thöïc teá: Ñeà taøi chæ roõ ñoäi nguõ chöa coù chung moät”maët baèng” tieâu chuaån vaø trình ñoä quaûn lyù theo yeâu caàu cuûa Sôû GD - ÑT… do ñoù hieäu quaû hoaït ñoäng ñaøo taïo ngheà chöa cao, ñieàu naøy lyù giaûi moät phaàn veà söï thieáu huït ñoäi nguõ coâng nhaân kó thuaät, nhaát laø ôû caùc ngheà muõi nhoïn taïi thaønh phoá. Muïc ñích sau cuøng cuûa ñeà taøi laø môû caùc khoùa boài döôõng veà quaûn lyù cho ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù chuû choát khoái tröôøng daïy ngheà (coâng, baùn coâng) moät caùch hieäu quaû nhaèm naâng cao naêng löïc veà quaûn lyù cho caùc Hieäu tröôûng, Phoù Hieäu tröôûng, Tröôûng phoøng giaùo vuï, Giaùm ñoác, P._.hoù Giaùm ñoác caùc Trung taâm daïy ngheà ñeå hoaït ñoäng coù hieäu quaû laøm chuû ñaïo cho söï phaùt trieån ngaønh daïy ngheà goùp phaàn cung öùng lao ñoäng coù kyõ thuaät cho neàn kinh teá cuûa thaønh phoá. + Ñeà taøi “Nghieân cöùu xaây döïng chöông trình daïy ngheà ôû tröôøng phoå thoâng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh.” (Chuû nhieäm ñeà taøi: Nhaø giaùo öu tuù Chu Xuaân Thaønh, nguyeân tröôûng phoøng giaùo duïc phoå thoâng Sôû GD - ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh). Ñeà taøi neâu baät söï caáp thieát phaûi toå chöùc giaùo duïc KTTH - HN - DN cho hoïc sinh THCS vaø PTTH saùt vôùi tình hình phaùt trieån cuûa thaønh phoá. Muïc ñích nghieân cöùu: Nghieân cöùu thöïc traïng vieäc daïy ngheà phoå thoâng cho hoïc sinh theo chuû tröông cuûa Boä GD-ÑT ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh. Keát quaû nghieân cöùu: Xaây döïng ñöôïc moät chöông trình ngheà goàm 3 nhoùm ngheà: a/ Kó thuaät coâng nghieäp, thuû coâng: moäc, nguoäi, goø haøn, tieän kim loaïi, ñieän gia duïng, ñieän töû, söûa xe … 16 b/ Kó thuaät noâng nghieäp: Troàng troït vaø chaên nuoâi. c/ Kó thuaät phuïc vuï : dinh döôõng, may, theâu, ñaùnh maùy chöõ, nhieáp aûnh, uoán toùc, thuû coâng, nhaân vieân leã taân, thö kí vaên phoøng, tin hoïc, may da, coâng nhaân xaây döïng… Sau khi ñöôïc nghieäm thu haàu heát caùc chöông trình ñöôïc aùp duïng taïi caùc Trung taâm KTTH. HN. DN ôû taát caû 18 quaän huyeän tröôùc ñaây (24 quaän huyeän hieän nay) vaø 57 tröôøng PTTH coù hoïc sinh hoïc ngheà phoå thoâng theo chöông trình ñaõ ñöôïc bieân soaïn. + Ñeà taøi “Hieäu tröôûng quaûn lyù coâng taùc giaùo duïc lao ñoäng - höôùng nghieäp taïi tröôøng THCS Ngoâ Quyeàn thaønh phoá Hoà Chí Minh.” (Chuû nhieäm ñeà taøi : Huyønh Thò Xuaân, 2004.) Muïc ñích nghieân cöùu: Taùc giaû muoán ñeà xuaát moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà taïi tröôøng THCS Ngoâ Quyeàn qua vieäc ñieàu tra nghieân cöùu naém vöõng cô sôû lyù luaän cuûa coâng taùc naøy, ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm, tìm ra moät soá nguyeân nhaân coøn haïn cheá … Keát quaû: Ñeå laøm toát coâng taùc daïy ngheà trong ñieàu kieän thöïc taïi, taùc giaû ruùt ra ñöôïc höôùng toái öu laø caàn keát hôïp Trung taâm KTTH. HN. DN. (Taïo ñieàu kieän cho hoïc sinh ñöôïc hoïc ngheà theo sôû thích, naêng löïc vaø söùc khoûe; taêng cöôøng coâng taùc naâng cao nhaän thöùc cuûa caùc löïc löôïng giaùo duïc trong vaø ngoaøi nhaø tröôøng, ñaëc bieät laø ñoái vôùi phuï huynh hoïc sinh vaø hoïc sinh; truù troïng hieäu quaû giôø thöïc haønh ngheà baèng caùch naâng caáp cô sôû vaät chaát vaø taêng cöôøng döï giôø thöïc haønh daïy ngheà.) + Ñeà taøi “Hieäu tröôûng quaûn lyù coâng taùc daïy ngheà taïi tröôøng THCS An Nhôn - Goø Vaáp thaønh phoá Hoà Chí Minh” 17 (Chuû nhieäm ñeà taøi : Hoà Thò Thu Lieân, hoïc vieân khoùa 23 HTTHCS 2003-2005) Muïc ñích nghieân cöùu: Naém vöõng cô sôû lyù luaän, yeâu caàu cuûa coâng taùc daïy ngheà, ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm, tìm nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá ñoàng thôøi ñeà xuaát moät soá bieän phaùp trong coâng taùc chæ ñaïo nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyù hoaït ñoäng daïy ngheà taïi tröôøng THCS An Nhôn - Goø vaáp. Keát quaû: Ñeå quaûn lyù toát coâng taùc daïy ngheà, ngöôøi Hieäu tröôûng caàn coi troïng ñuùng möùc coâng taùc naøy; phaûi chuaån bò thaät kyõ, laäp keá hoaïch roõ raøng, ñuùng chu trình, khoa hoïc, cuï theå, trieån khai kòp thôøi ñeå ñaït keát quaû cao. Nghieâm tuùc thöïc hieän keá hoaïch ñeà ra, baùm saùt muïc tieâu: giaùo duïc hoïc sinh naêng löïc, phaåm chaát lao ñoäng thoâng qua vieäc daïy ngheà. nhaát thieát phaûi coù söï keát hôïp cuûa caùc löïc löôïng giaùo duïc coù lieân quan môùi ñem laïi hieäu quaû coâng vieäc. Tuy nhieân, chöa coù ñeà taøi naøo nghieân cöùu veà vaán ñeà quaûn lyù thöïc hieän vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS ôû moät soá tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ôû naêm hoïc 2003-2004. Caùi môùi cuûa luaän vaên laø khaûo saùt ñaùnh giaù thöïc tieãn baèng nhöõng soá lieäu khoâng chæ cuûa naêm hoïc 2003 – 2004 maø caû baèng soá lieäu cuûa caùc naêm hoïc tröôùc vaø sau ñoù treân moät phaïm vi thu thaäp töông ñoái roäng treân ñòa baøn thaønh phoá ñeå töø ñoù böôùc ñaàu neâu leân nhöõng öu ñieåm vaø nhöõng toàn taïi trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà ôû moät soá tröôøng THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñuû ñeå hình dung ñöôïc böùc tranh töông ñoái khaùi quaùt cuûa thaønh phoá trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï naøy. Tuy ñi saâu khaûo saùt ñaùnh giaù vieäc quaûn lyù cuûa caùc hieäu tröôûng trong töøng tröôøng cuï theå, taùc giaû khaùi quaùt mong muoán hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän chaát löôïng, ñoàng boä treân ñòa baøn toaøn thaønh phoá thoâng qua söï quaûn lyù saâu saùt töø Sôû 18 GD - ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán caùc Phoøng GD - ÑT, töø caùc Phoøng GD - ÑT ñeán caùc tröôøng vaø ñeán töøng thaønh vieân trong löïc löôïng giaùo duïc. 1. 2. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN: 1. 2.1. QUAÛN LYÙ: Quaûn lyù laø hoaït ñoäng khoâng theå thieáu, noù bao truøm moïi maët cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Hoaït ñoäng naøy ñöôïc ra ñôøi ngay töø khi xaõ hoäi coù söï phaân coâng lao ñoäng. Xaõ hoäi ngaøy caøng tieán boä, neàn kinh teá caøng phaùt trieån, khoa hoïc kyõ thuaät caøng hieän ñaïi thì hoaït ñoäng quaûn lyù vaø vai troø cuûa nhaø quaûn lyù caøng trôû neân quan troïng ñeå ñaûm baûo phoái hôïp moät caùch coù hieäu quaû nhöõng noã löïc cuûa caù nhaân nhaèm thöïc hieän nhöõng muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Noùi veà quaûn lyù, coù raát nhieàu khaùi nieäm ñaõ ñöôïc ñöa ra nhaèm phaûn aùnh nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa quaûn lyù nhö : “Quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù muïc ñích ñeán nhöõng taäp theå con ngöôøi ñeå toå chöùc vaø phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa hoï trong quaù trình saûn xuaát” (Kozlova O.V vaø Kuzneilsov I.N). Hoaëc theo Beag A.I thì “Quaûn lyù laø moät quaù trình chuyeån moät heä ñoäng löïc phöùc taïp töø traïng thaùi naøy sang traïng thaùi khaùc nhôø söï taùc ñoäng vaøo caùc phaàn töû bieán thaân cuûa noù”. Nhö vaäy, quaûn lyù chính laø caùc hoaït ñoäng do moät hoaëc nhieàu ngöôøi ñieàu phoái haønh ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc nhaèm thu ñöôïc keát quaû mong muoán. Hay noùi caùch khaùc, quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù toå chöùc, coù höôùng ñích cuûa chuû theå quaûn lyù ñeán ñoái töôïng quaûn lyù (coøn goïi laø khaùch theå quaûn lyù) nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra. Quaûn lyù laø nhu caàu khaùch quan cuûa lao ñoäng taäp theå trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Xaõ hoäi caøng phaùt trieån ñi leân thì vai troø cuûa quaûn lyù caøng lôùn. quaûn lyù laø moät hoaït ñoäng ña daïng. Noù coù nhöõng vai troø khaùc nhau nhö: vai troø phoái hôïp, vai troø höôùng ñích, vai troø giao nhieäm vuï vaø kieåm tra. Nhöõng vai troø naøy vöøa coù nhöõng neùt gioáng nhau laïi vöøa theå hieän nhöõng khía caïnh khaùc nhau cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù. 19 1. 2. 2. CHÖÙC NAÊNG CUÛA QUAÛN LYÙ: Chöùc naêng quaûn lyù laø moät daïng hoaït ñoäng quaûn lyù ñaëc bieät, thoâng qua ñoù, chuû theå taùc ñoäng vaøo khaùch theå quaûn lyù nhaèm thöïc hieän moät muïc tieâu nhaát ñònh. noùi caùch khaùc, chöùc naêng quaûn lyù laø noäi dung cô baûn cuûa quaù trình quaûn lyù, laø nhieäm vuï khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaø caùc cô quan quaûn lyù trong quaù trình quaûn lyù. Quaûn lyù coù nhieàu chöùc naêng, ñöôïc phaân loaïi theo nhieàu caùch: + Theo Henri Fayol thì quaûn lyù coù 5 chöùc naêng: - Chöùc naêng keá hoaïch hoùa. - Chöùc naêng toå chöùc. - Chöùc naêng chæ huy – ra leänh. - Chöùc naêng phoái hôïp. - Chöùc naêng kieåm tra. + Theo Afanaxep thì quaûn lyù coù caùc chöùc naêng nhö sau: - Chöùc naêng xöû lyù vaø thoâng qua quyeát ñònh. - Chöùc naêng toå chöùc. - Chöùc naêng ñieàu chænh. - Chöùc naêng söûa chöõa. - Chöùc naêng kieåm tra. + Theo giaùo sö Haø Theá Ngöõ thì quaûn lyù coù 5 chöùc naêng: - Chöùc naêng döï baùo- keá hoaïch hoùa. - Chöùc naêng toå chöùc. - Chöùc naêng ñieàu haønh. - Chöùc naêng kieåm tra – ñieàu chænh. - Chöùc naêng phaân tích – toång keát. 20 Theo caùch phaân loaïi naøy, chöùc naêng quaûn lyù ñöôïc theå hieän baèng sô ñoà: Phaân tích – Toång keát THOÂNG TIN Toå chöùc Keá hoaïch hoùa Kieåm tra – Ñieàu chænh Ñieàu haønh Sô ñoà 1. 1: Caùc chöùc naêng quaûn lyù (Quan ñieåm cuûa Haø Theá Ngöõ) Hieän nay, ña soá caùc nhaø quaûn lyù thöøa nhaän quaù trình quaûn lyù goàm caùc chöùc naêng sau: - Chöùc naêng keá hoaïch hoaù. - Chöùc naêng toå chöùc. - Chöùc naêng ñieàu khieån. - Chöùc naêng kieåm tra. Nhaø quaûn lyù taùc ñoäng ñeán ñoái töôïng quaûn lyù baèng caùc chöùc naêng quaûn lyù treân ñeå höôùng tôùi muïc tieâu quaûn lyù ñöôïc ñeà ra. Quaù trình ñoù ñöôïc moâ taû baèng sô ñoà: 21 Kieåm tra Ñieàu khieån, chæ ñaïo Toå chöùc Keá hoaïch hoaù Ñoái töôïng quaûn lyù Nhaø quaûn lyù Muïc tieâu quaûn lyù Sô ñoà 1. 2: Caùc chöùc naêng quaûn lyù ( Quan ñieåm phoå bieán ) Thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù laø nhieäm vuï khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa ngöôøi hieäu tröôûng; neáu ngöôøi hieäu tröôûng baûo ñaûm nhöõng nguyeân taéc, vaän duïng linh hoaït caùc qui luaät, söû duïng caùc phöông phaùp thích hôïp vaøo tình huoáng cuï theå vaø thöïc hieän toát caùc chöùc naêng quaûn lyù thì seõ ñaït ñöôïc hieäu quaû cao trong quaûn lyù. Khi thöïc hieän luaän vaên naøy, chuùng toâi döïa vaøo vieäc thöïc hieän caùc chöùc naêng treân cuûa hieäu tröôûng ñeå khaûo saùt, nhaän xeùt, ñaùnh giaù. Cuï theå: - Vieäc xaây döïng keá hoaïch daïy ngheà cho naêm hoïc 2003-2004. - Vieäc ñieàu khieån, toå chöùc thöïc hieän thöïc hieän keá hoaïch. - Vieäc kieåm tra, theo doõi quaù trình thöïc hieän. - Vieäc toång keát, ruùt kinh nghieäm. 22 1. 2. 3. QUAÛN LYÙ GIAÙO DUÏC: Laø quaù trình taùc ñoäng ñeán caùc moái quan heä qua laïi giöõa caùc chuû theå quaûn lyù vaø caùc khaùch theå quaûn lyù, giöõa caùc thaønh vieân trong quan heä quaûn lyù giaùo duïc, döôùi taùc ñoäng cuûa söï quaûn lyù nhaèm thöïc hieän muïc tieâu giaùo duïc cuûa Ñaûng ñeà ra öùng vôùi töøng giai ñoaïn cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi. Ñoái vôùi nhaø tröôøng, Hieäu tröôûng laø nhaø quaûn lyù (hay chuû theå quaûn lyù) coù vai troø ñieàu haønh vaø toå chöùc cho taäp theå caùn boä giaùo vieân cuûa tröôøng thöïc hieän toát muïc tieâu giaùo duïc ñaõ ñeà ra. 1. 2. 4. MUÏC TIEÂU GIAÙO DUÏC: Muïc tieâu cuï theå cuûa giaùo duïc THCS laø: “ Thöïc hieän giaùo duïc toaøn dieän veà ñöùc, trí, theå, myõ cung caáp cho hoïc sinh hoïc vaán PTCS vaø nhöõng hieåu bieát ban ñaàu veà kyõ thuaät vaø höôùng nghieäp vaø ñeå thöïc hieän phaân luoàng sau THCS” [33;Taäp2] 1. 3. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY NGHEÀ ÔÛ CAÙC TRÖÔØNG THCS: 1. 3. 1. GIAÙO DUÏC VAØ VIEÄC DAÏY NGHEÀ: Vò trí cuûa hoaït ñoäng daïy ngheà trong caáu truùc cuûa hoaït ñoäng giaùo duïc LÑ - HN : Sô ñoà 1. 3: Caáu truùc hoaït ñoäng lao ñoäng – höôùng nghieäp Ta laøm roõ caùc khaùi nieän ôû sô ñoà 1. 3: Giaùo duïc lao ñoäng laø trang bò cho hoïc sinh: Giaùùo duïïc lao ñoääng Kó thuaät öùng duïng Höôùng nghieäp Daïy ngheà Kó thuaät toång hôïp 23 - Kieán thöùc lao ñoäng - Kyõ naêng lao ñoäng Ö NAÊNG LÖÏC LAO ÑOÄNG - Thaùi ñoä lao ñoäng Giaùo duïc kyõ thuaät toång hôïp (Giaùo duïc tieàn ngheà nghieäp): - Trang bò nhöõng nguyeân lyù khoa hoïc cô baûn. - Kyõ thuaät chung veà kyõ thuaät coâng nghieäp. - Kyõ naêng söû duïng caùc coâng cuï saûn xuaát. Nhieäm vuï naøy ñöôïc thöïc hieän qua taát caû caùc hoaït ñoäng giaùoduïc trong nhaø tröôøng, töø moät baøi giaûng cuï theå. Höôùng nghieäp laø moät hoaït ñoäng giaùo duïc trong nhaø tröôøng phoå thoâng nhaèm höôùng daãn vaø chuaån bò cho hoïc sinh ñi vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi. Daïy ngheà: Ngheà laø moät hình thöùc lao ñoäng saûn xuaát gaén boù laâu daøi vôùi coâng vieäc chuyeân moân vôùi moät trình ñoä kyõ naêng kyõ xaûo nhaát ñònh nhôø ñaõ qua quaù trình ñaøo taïo. Ngheà khoâng chæ ñôn thuaàn laø moät phöông thöùc kieám soáng, maø ngheà laø moät hoaït ñoäng xaõ hoäi mang laïi cho con ngöôøi nieàm vui, yù nghóa cuoäc soáng, ñieàu kieän ñeå phaùt trieån vaø hoaøn thieän nhaân caùch… töø ñoù xaùc laäp ñöôïc vò theá xaõ hoäi cuûa moãi con ngöôøi. Vieäc choïn ngheà coù cô sôû khoa hoïc seõ goùp phaàn naâng cao naêng suaát lao ñoäng saûn xuaát, chaát löôïng saûn phaåm, phaùt trieån toaøn dieän nhaân caùch, taïo ñieàu kieän con ngöôøi coáng hieán toái ña, ñöa laïi cho con ngöôøi söï thoaû maõn veà ñaïo ñöùc, nieàm tin vaøo söùc maïnh baûn thaân, töø ñoù thuùc ñaåy xaõ hoäi vaø kinh teá phaùt trieån, haïn cheá ñöôïc söï maát caân ñoái giöõa ñaøo taïo vaø tuyeån duïng cuõng nhö cô caáu lao ñoäng trong caùc ngaønh ngheà. Trong tieán trình lòch söû, phaàn lôùn vieäc giaùo duïc ñöôïc thöïc hieän thoâng qua söï tham gia vaøo hoaït ñoäng ñôøi soáng. Söï chuaån bò cho coâng vieäc vaø cuoäc soáng cuûa 24 ngöôøi tröôûng thaønh dieãn ra qua giao tieáp chöù khoâng phaûi qua ñaøo taïo ôû moät tröôøng lôùp cuï theå. Nhöõng thay ñoåi heát söùc caên baûn trong phöông thöùc giaùo duïc ñaõ dieãn ra nhö laø keát quaû cuûa nhöõng thay ñoåi caên baûn trong phöông thöùc saûn xuaát. Khi daân soá gia taêng, söï phaân coâng lao ñoäng trôû thaønh coù lôïi. Vieäc hoïc hoûi moät ngheà cuï theå ngaøy caøng coù giaù trò hôn laø thöøa keá nhöõng kó naêng cuûa cha meï. Vieäc höôùng daãn kyõ naêng laøm vieäc cho moät ngheà nghieäp naøo ñoù baét ñaàu trôû thaønh moät hình thöùc chuaån bò. Nhöõng ngöôøi hoïc ngheà ñoøi hoûi khoâng chæ nhöõng kó naêng coù theå aùp duïng ngay trong coâng vieäc, maø caû nhöõng kieán thöùc cô baûn coù theå giuùp hoï thích öùng vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa phöông phaùp saûn xuaát. Khaùi nieäm daïy ngheà laø coâng vieäc ñaøo taïo nhöõng coâng nhaân coù vaên hoùa, coù kó thuaät moät caùch coù toå chöùc, coù keá hoaïch nhaèm ñaùp öùng nhu caàu nhaân löïc kó thuaät cuûa caùc ngaønh thuoäc neàn kinh teá quoác daân. Quaù trình daïy ngheà laø quaù trình truyeàn thuï nhöõng tri thöùc chuyeân moân ngheà nghieäp vaø hình thaønh nhöõng kó naêng kó xaûo lao ñoäng moät ngheà nhaát ñònh. muïc ñích cuoái cuøng cuûa daïy ngheà laø hình thaønh ñuôïc tay ngheà vaø nhöõng phaåm chaát nhaân caùch caàn thieát cho ngöôøi lao ñoäng. tay ngheà laø trình ñoä ñieâu luyeän cuûa kó naêng lao ñoäng ngheà nghieäp, ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi cuûa chuyeân moân. Khaùi nieäm daïy ngheà ôû ñaây chæ veà söï ñaøo taïo trong nhöõng truôøng ñaøo taïo coâng nhaân kó thuaät, nhöõng tröôøng ñaøo taïo thôï laønh ngheà theo nhöõng danh muïc do nhaø nöôùc qui ñònh phuïc vuï tröïc tieáp yeâu caàu thöïc teá xaõ hoäi. - Daïy ngheà phoå thoâng cho hoïc sinh phoå thoâng: Tröôøng phoå thoâng cuûa ta khoâng ñaøo taïo nhöõng thôï laønh ngheà nhö caùc tröôøng daïy ngheà, nhöng trong giai ñoaïn hieän nay, noù coi vieäc daïy ngheà nhö laø moät tính chaát cuûa mình. Nhö theá coù nghóa laø, tröôøng phoå thoâng khoâng chæ daïy vaên hoùa maø coù nhieäm vuï chuaån bò tích cöïc hôn cho hoïc sinh ñi vaøo cuoäc soáng lao ñoäng xaõ hoäi 25 thoâng qua vieäc daïy ngheà. trong tröôøng phoå thoâng, chuùng ta chæ daïy ngheà phoå thoâng cho hoïc sinh. Nhöõng ngheà daïy cho hoïc sinh phoå thoâng goïi taét laø ngheà phoå thoâng (kó thuaät öùng duïng) ñöôïc qui öôùc vôùi nhöõng daáu hieäu cô baûn : + Ñoù laø nhöõng ngheà phoå bieán, thoâng duïng ñang caàn phaùt trieån ôû ñòa phöông, hoïc sinh coù theå töï taïo vieäc laøm, deã söû duïng trong caùc thaønh phaàn kinh teá ôû nôi ñoâng daân cö. + Nhöõng ngheà aáy coù kó thuaät töông ñoái ñôn giaûn, quaù trình daïy ngheà khoâng ñoøi hoûi phaûi trang thieát bò phöùc taïp. ( Ví duï may, theâu, kó thuaät ñieän, dinh döôõng…) + Nguyeân lieäu duøng cho vieäc daïy ngheà deã kieám, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá, khaû naêng ñaàu tö cuûa ñòa phöông. + Thôøi gian hoïc ngheà thöôøng ngaén (Khoaûng treân döôùi 200 tieát), keá hoaïch giaûng daïy cuûa caùc caáp THCS, THPT coù theå giaûi quyeát ñöôïc caû soá tieát lyù thuyeát vaø thöïc haønh ñeå naém ñöôïc trình ñoä toái thieåu cuûa ngheà. (Thôøi gian daïy ngheà cho hoïc sinh THCS hieän nay laø 90 tieát). Quan nieäm nhö treân nhaèm loaïi tröø nhöõng ngheà quaù ñôn giaûn, khoâng phaân bieät tay ngheà, chæ caàn ñeán söùc löïc cô baép (boác vaùc ôû beán taøu xe…). Do ñoù ôû ñaây khoâng ñaët vaán ñeà daïy ngheà quaù ñôn giaûn, ñoàng thôøi cuõng khoâng haïn cheá vieäc daïy nhöõng ngheà phöùc taïp ôû nhöõng nôi coù ñieàu kieän thöïc hieän. 1. 3. 2. CÔ SÔÛ CUÛA VIEÄC DAÏY NGHEÀ PHOÅ THOÂNG: Vaán ñeà daïy ngheà phoå thoâng ñöôïc ñaët ra khoâng chæ vôùi nöôùc ta maø coøn ñoái vôùi nhieàu nöôùc treân theá giôùi. Tuy nhieân, trong xu theá chung aáy, vaán ñeà naøy ôû nöôùc ta cuõng coù nhöõng neùt rieâng bieät. Chuùng ta caàn laøm roõ nhöõng caên cöù xuaát phaùt cuûa noù. + Nhieàu naêm qua, do giaùo duïc phaùt trieån maïnh meõ, soá hoïc sinh toát nghieäp THCS taêng leân raát nhieàu so vôùi tröôùc. Trung bình, haøng naêm chuùng ta coù khoaûng 1 trieäu 26 hoïc sinh THCS ra tröôøng (thaønh phoá Hoà Chí Minh coù khoaûng 70,000 hoïc sinh). ñoàng thôøi, soá löôïng hoïc sinh toát nghieäp PTTH cuõng ngaøy caøng ñoâng hôn (Bình quaân moãi naêm coù khoaûng 30 - 40 vaïn). Tröôøng daïy ngheà vaø tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc tieáp sau THCS cuûa hoïc sinh Trong khi ñoù, heä tröôøng PTTH môùi chæ coù khaû naêng dung naïp 40% - 50% soá hoïc sinh hoïc xong THCS. Coøn ñoái vôùi hoïc sinh toát nghieäp PTTH, tröôøng ñaïi hoïc chæ nhaän treân döôùi 10 %. Nhö vaäy laø, haøng naêm chuùng ta coù khoaûng 50 vaïn hoïc sinh toát nghieäp THCS vaø 20 vaïn hoïc sinh toát nghieäp PTTH seõ tröïc tieáp ñi vaøo lao ñoäng saûn xuaát. Do ñoù, caàn phaûi giuùp cho soá hoïc sinh naøy coù naêng löïc lao ñoäng ngheà nghieäp ñeå mau choùng tham gia vaøo coâng vieäc saûn xuaát xaõ hoäi. + Hoaøn caûnh nöôùc ta gaëp nhieàu khoù khaên trong phaùt trieån saûn xuaát, boá trí ngöôøi vaøo heä thoáng ngheà nghieäp trôû neân phöùc taïp. Ngay ñeán coâng aên vieäc laøm ñôn giaûn haøng ngaøy cuõng khoâng phaûi deã daøng kieám ñöôïc. Neáu ra tröôøng vôùi ít lyù luaän saùch vôû chung chung, thanh thieáu nieân seõ ñöùng ngoaøi coâng aên vieäc laøm. Vieäc daïy ngheà seõ coù yù nghóa nhaát ñònh trong vieäc giuùp thanh thieáu nieân töï taïo vieäc laøm deã tìm ra coâng aên vieäc laøm cho baûn thaân. + Söï phaùt trieån saûn xuaát, naâng cao naêng suaát lao ñoäng laø moät yeâu caàu caàn thieát cuûa ñaát nöôùc. Yeáu toá con ngöôøi seõ ñoùng vai troø coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi vieäc ñaåy maïnh saûn xuaát. Con ngöôøi ñaøo taïo ra vöøa ñöôïc phoå caäp giaùo duïc phoå thoâng, vöøa ñöôïc phoå caäp ngheà nghieäp môùi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu noùi treân. + Ñaïi hoäi Ñaûng CSVN laàn thöù VI (1986) ñaõ chæ ra ñöôøng loái ñoåi môùi kinh teá xaõ hoäi, giaùo duïc vaø neâu roõ : Tröôøng phoå thoâng phaûi chuyeån maïnh theo höôùng daïy kieán thöùc phoå thoâng cô baûn, lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp vaø daïy ngheà phoå thoâng (daïy chöõ, daïy ngöôøi, daïy ngheà). Nhaèm trieån khai thöïc hieän nghò quyeát Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng, ngaøy 29/3/1989 Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng Ñoã Möôøi ñaõ kí quyeát ñònh soá 23/HÑBT 27 “veà moät soá vaán ñeà caáp baùch cuûa giaùo duïc” trong ñoù chæ roõ: “Phaûi ñaåy maïnh giaùo duïc höôùng nghieäp, phaùt trieån heä thoáng daïy ngheà, keát hôïp vieäc daïy vaên hoùa vôùi daïy ngheà ôû baäc phoå thoâng trung hoïc” Sau moät thôøi gian thí ñieåm, ngaøy 17/9/1991 Boä tröôûng GD - ÑT ñaõ kí quyeát ñònh soá 2793/QÑ ban haønh danh muïc ngheà vaø chöông trình daïy ngheà (taïm thôøi) cho hoïc sinh PTCS vaø PTTH. 1. 3. 3. THÔØI GIAN, CHÖÔNG TRÌNH, TAØI LIEÄU DAÏY NGHEÀ PHOÅ THOÂNG: Chöông trình ngheà coù quan heä chaët cheõ vôùi chöông trình kó thuaät vaø lao ñoäng saûn xuaát. Noäi dung chöông trình kó thuaät ñöôïc coi laø moät phaàn cuûa chöông trình ngheà nhaèm cung caáp cho hoïc sinh nhöõng tri thöùc, kó naêng cô sôû, taïo ñieàu kieän ñi saâu vaøo hoïc moät ngheà cuï theå. Chöông trình daïy ngheà phoå thoâng ñoái vôùi hoïc sinh THCS laø 148 tieát( lôùp 8,9) vaø hoïc sinh THPT laø 280 tieát, moãi tuaàn hoïc 1 buoåi 3 tieát, laáy vaøo thôøi gian daønh cho hoaït ñoäng lao ñoäng saûn xuaát vaø höôùng nghieäp. Soá ngheà daïy ôû tröôøng phoå thoâng coù nhieàu nhöng trong chöông trình chæ ñeà caäp ñeán moät soá ngheà chuû yeáu ôû caùc lónh vöïc noâng laâm ngö nghieäp, thuû coâng nghieäp, coâng nghieäp, dòch vuï, xaây döïng … caùc ñòa phöông coù theå boå sung tuøy theo nhu caàu vaø ñieàu kieän cuûa ñòa phöông cho phuø hôïp vôùi caáu truùc chöông trình. Ví duï: Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù theå boå sung caùc nhoùm ngheà caàn daïy cho hoïc sinh phoå thoâng sau naêm 2000 laø: - Nhoùm ngheà noâng - laâm ngö nghieäp, chuù yù coâng nghieäp cheá bieán lieân quan. - Nhoùm ngheà coâng nghieäp: cô khí - xaây döïng - naêng löôïng - coâng ngheä thoâng tin - truyeàn thoâng - ñieän vaø ñieän töû. - Nhoùm ngheà dòch vuï: Thöông maïi, quaûn trò kinh doanh - Du lòch - may maëc thôøi trang - Gia chaùnh dinh döôõng, quaûn gia (Giuùp vieäc gia ñình) 28 Thôøi gian daïy ngheà hieän haønh laáy ôû giôø lao ñoäng saûn xuaát haøng tuaàn trong naêm hoïc vaø trong heø. Hoïc sinh coù quyeàn töï choïn ngheà hoïc vaø nôi hoïc ngheà phoå thoâng nhöng phaûi ñaêng kí vôùi nhaø tröôøng phoå thoâng vaøo ñaàu naêm hoïc; cuoái khoùa, ñöôïc quyeàn thi ngheà phoå thoâng do Sôû GD - ÑT toå chöùc. Neáu ñaït yeâu caàu thi ngheà phoå thoâng töø trung bình trôû leân thì hoïc sinh ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän thi ngheà phoå thoâng vaø ñöôïc coäng theâm ñieåm thi toát nghieäp THCS hoaëc PTTH. Boä GD - ÑT chuû tröông meàm hoùa veà noäi dung, ña daïng hoùa veà hình thöùc hoïc ngheà theo höôùng : Boä GD - ÑT ñöa ra chöông trình, cô cheá ñaùnh giaù thi ngheà; Sôû GD - ÑT chæ ñaïo caùc tröôøng phoå thoâng, tröôøng daïy ngheà, tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp. Trung taâm KTTH. HN. DN, Trung taâm daïy ngheà ôû ñòa phöông vaø caùc löïc löôïng giaùo duïc cuûa xaõ hoäi (cô quan, ñoaøn theå, tö nhaân) tham gia daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng, tieán tôùi phoå caäp ngheà cho theá heä treû. Töø naêm 1995 ñeán nay Boä GD - ÑT ñaõ xuaát baûn nhieàu loaïi saùch tham khaûo vaø höôùng daãn giaûng daïy lao ñoäng kó thuaät cho hoïc sinh phoå thoâng. 1. 3. 4. ÑA DAÏNG HOÙA HÌNH THÖÙC HOÏC NGHEÀ PHOÅ THOÂNG: Hoaït ñoäng lao ñoäng – höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng ñang gaëp maâu thuaãn lôùn : Nhaø nöôùc muoán ñaåy maïnh coâng taùc höôùng nghieäp, môû roäng ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng, tieán tôùi phoå caäp ngheà cho theá heä treû, song kinh phí ñaàu tö raát haïn cheá. Trong thöïc tieãn ñaõ xuaát hieän nhieàu hình thöùc toå chöùc thöïc hieän daïy ngheà phoå thoâng cho hoïc sinh phoå thoâng nhö : - Hoïc lyù thuyeát vaø thöïc haønh ngay ôû trong tröôøng phoå thoâng (neáu ôû ñòa phöông chöa coù Trung taâm KTTH. HN. DN) - Ñöa hoïc sinh ñeán thöïc haønh hoaëc hoïc lyù thuyeát vaø thöïc haønh ôû moät hay nhieàu cô sôû giaùo duïc cuûa nhaø nöôùc ôû ngoaøi nhaø tröôøng phoå thoâng. Ví duï: 29 + Trung taâm KTTH - HN – DN + Trung taâm daïy ngheà + Tröôøng daïy ngheà + Tröôøng trung hoïc chuyeân nghieäp + Tröôøng Cao ñaúng, Ñaïi hoïc vaø caùc cô sôû GD - ÑT khaùc + Caùc cô sôû saûn xuaát, dòch vuï, kinh doanh thuoäc caùc ngaønh cuûa trung öông vaø ñòa phöông. Chaéc chaén laø tröôøng phoå thoâng khoâng theå cuøng moät luùc daïy haøng maáy chuïc ngheà, song cuõng khoâng chæ daïy moät ngheà cho maáy traêm hoïc sinh. Coù nhieàu ngheà seõ ñöôïc daïy ñoàng thôøi ôû Trung taâm KTTH. HN. DN caùc cô sôû giaùo duïc khaùc, do ñoù phaûi phaân chia hoïc sinh vaøo nhöõng lôùp hoïc ngheà khaùc nhau. Vieäc phaân chia naøy trôû neân hôïp lyù (töông ñoái) neáu laøm toát coâng taùc tö vaán ngheà. - Thoâng qua hình thöùc höôùng nghieäp, nhaø tröôøng seõ coù nhöõng tö lieäu veà söï phuø hôïp ngheà cuûa töøng hoïc sinh cuï theå. Döïa vaøo caên cöù ñoù maø nhaø tröôøng quyeát ñònh hình thöùc hoïc ngheà cuûa moãi hoïc sinh. Ví duï: Tröôøng coù daïy theâu ren, may maëc, ñieän… thì nhöõng hoïc sinh bò maéc chöùng ñoå moà hoâi tay vaø roái loaïn thò giaùc seõ khoâng ñöôïc ñöa vaøo lôùp hoïc Theâu ren, maø phaûi cho sang lôùp ñieän; coù nghóa raèng coâng taùc höôùng nghieäp phaûi ñi tröôùc moät böôùc so vôùi coâng taùc daïy ngheà. Song ñaõ ñöa hoïc sinh vaøo caùc lôùp daïy ngheà thì coâng taùc höôùng nghieäp vaãn khoâng döøng laïi. Cuõng caàn chuù yù theâm raèng, coù nhieàu hoïc sinh toát nghieäp phoå thoâng seõ khoâng theo ngheà maø caùc em ñaõ hoïc trong tröôøng. Do ñoù, quaù trình hoïc ngheà vaãn caàn ñeán nhöõng taùc ñoäng höôùng nghieäp ñeå khi caùc em ra tröôøng, chuùng ta coù theå cho chuùng nhöõng lôøi khuyeân choïn ngheà thieát thöïc vaø boå ích. Boán maët LÑ - KTTH - HN - DN coù moái quan heä baèng sô ñoà sau : 30 GDLÑ döïa treân nguyeân taéc GDKTTH ñeå trang bò tri thöùc, kó naêng, kó thuaät phoå thoâng cho hoïc sinh. GDHN höôùng hoïc sinh vaøo moät ngheà cuïï theå, GIAÙO DUÏC LAO ÑOÄNG sôû tröôøng, laøm cô sôû khoa hoïc cho GDHN GDKTTH toát taïo ÑK laøm boäc loä naêng löïc GIAÙO DUÏC KT TH DAÏY NGHEÀ GIAÙO DUÏC GD höôùng nghieäp döïa vaøo GDLÑ ñeå ñieàu chænh nguyeän voïng hoïc sinh, höôùng tinh thaàn saün saøng lao ñoäng vaøo moät lónh vöïc cuï theå. GD KTTH taïo tieàn ñeà cho GDHN daïy ngheà phoå thoâng HÖÔÙNG NGHIEÄP GDLÑ gaén vôùi daïy ngheà, höôùng LÑ saùng taïo, naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû Sô ñoà 1. 4: Moái quan heä giöõa giaùo duïc LÑ - KTTH - HN - DN 1. 3. 5. CAÙC GIAI ÑOAÏN TRIEÅN KHAI NHIEÄM VUÏ DAÏY NGHEÀ TRONG TRÖÔØNG THCS: Naêm 1980 ñeán nay, quaù trình trieån khai vaø toå chöùc hoaït ñoäng giaùo duïc LÑ KTTH HN - DN coù theâå chia laøm 2 giai ñoaïn: - Giai ñoaïn 1981 - 1990: Hoaït ñoäng giaùo duïc KTTH - HN (Luùc baáy giôø chöa coù hoaït ñoäng daïy ngheà Phoå thoâng) bao goàm nhöõng noäi dung sau: + Giaûng daïy Kó thuaät toång hôïp taïi nhaø tröôøng phoå thoâng theo thôøi khoùa bieåu chính khoùa, 2 tieát / tuaàn. + Toå chöùc cho hoïc sinh lao ñoäng saûn xuaát. (Coøn goïi laø lao ñoäng kó thuaät hay thöïc haønhkó thuaät) 1 buoåi = 3 tieát/tuaàn taïi caùc tröôøng phoå thoâng coù, caùc Trung taâm KTTH. HN. DN ). 31 + Toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng theo caùc chuyeân ñeà höôùng nghieäp, 1 laàn / thaùng. Ngoaøi ra caùc truôøng coøn toå chöùc cho hoïc sinh tham quan caùc tröôøng daïy ngheà vaø thaønh laäp phoøng höôùng nghieäp. - Giai ñoaïn töø 1991 ñeán nay: Khôûi ñieåm töø naêm 1986, taïi Hoäi nghò toång keát 5 naêm thöïc hieän quyeát ñònh 126/CP, Boä GD - ÑT ñaõ neâu vaán ñeà: tieáp theo höôùng nghieäp phaûi daïy ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng, toaøn ngaønh ñaõ thaûo luaän veà vaán ñeà naøy vaø ñaõ ñuôïc khaúng ñònh trong nghò quyeát ñaïi hoäi VI Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam: “Tröôøng phoå thoâng phaûi chuyeån maïnh theo höôùng daïy kieán thöùc phoå thoâng cô baûn, lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà”. Naêm1991 Chöông trình daïy ngheà (taïm thôøi) cho hoïc sinh phoå thoâng ñöôïc boäâ tröôûng Boä GD - ÑT kí ban haønh. hoïc sinh ñaït yeâu caàu ôû kì thi cuoái khoùa hoïc ngheà ñöôïc coäng theâm 2 ñieåm vaøo kì thi cuoái caáp. Thôøi kì naøy, taïi caùc tröôøng THCS nhö sau: + Daïy KTTH 2 tieát/ tuaàn. + Daïy thöïc haønh kó thuaät hay lao ñoäng saûn xuaát 1 buoåi/tuaàn. + Daïy ngheà phoå thoâng theo chöông trình 148 tieát. (Luùc naøy, hoaït ñoäng höôùng nghieäp chæ thöïc hieän khoâng ñaïi traø) Ngaøy 12/12/1994 (90 tieát) Boä GD - ÑT ra QÑ soá 3752 /GD - ÑT ñieàu chænh vieäc coäng ñieåm vaøo kì thi toát nghieäp cuoái caáp cho hoïc sinh coù chöùng chæ ngheà phoå thoâng laø: + Ñaït loaïi gioûi: ñöôïc coäng 2 ñieåm. + Ñaït loaïi Khaù: ñöôïc coäng 1.5 ñieåm. + Ñaït loaïi Trung bình: ñöôïc coäng 1 ñieåm. 32 1. 4. QUAÛN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG LAO ÑOÄNG - KÓ THUAÄT TOÅNG HÔÏP - HÖÔÙNG NGHIEÄP - DAÏY NGHEÀ: 1. 4.1. KHAÙI NIEÄM: Hoaït ñoäng quaûn lyù hoaït ñoäng lao ñoäng - kó thuaät toång hôïp - höôùng nghieäp - daïy ngheà laø quaù trình toå chöùc thöïc hieän coâng taùc lao ñoäng - höôùng nghieäp baèng nhöõng tri thöùc quaûn lyù ñöôïc soaïn thaûo thaønh keá hoaïch vaø cuõng nhö caùc chu trình quaûn lyù khaùc caàn coù söï kieåm tra theo doõi vaø coù toång keát khen thöôûng. Song song ñoù phaûi thöïc hieän ñoàng boä boán con ñöôøng höôùng nghieäp. Cuï theå: - Höôùng nghieäp qua daïy - hoïc caùc moân vaên hoaù cô baûn. (taïo neàn taûng). - Höôùng nghieäp qua daïy - hoïc caùc moân kyõ thuaät, daïy ngheà phoå thoâng vaø lao ñoäng saûn xuaát. (con ñöôøng cô baûn). - Höôùng nghieäp qua toå chöùc sinh hoaït höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng. (vai troø cuûa nhaø tröôøng). - Höôùng nghieäp qua caùc hoaït ñoäng tham quan, ngoaïi khoùa, caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, gia ñình vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi. (môû roäng hieåu bieát veà ngheà nghieäp). 1. 4. 2. CAÙC VAÊN BAÛN PHAÙP QUI: - Vaên baûn 126/CP (19/3/1981): Caùc tröôøng phoå thoâng phaûi tích cöïc tieán haønh vieäc höôùng nghieäp cho hoïc sinh nhaèm chuaån bò moïi maët cho hoïc sinh saün saøng ñi vaøo lao ñoäng saûn xuaát sau khi ra tröôøng. Muïc ñích: Boài döôõng, höôùng daãn vieäc choïn ngheà cuûa hoïc sinh phuø hôïp yeâu caàu phaùt trieån cuûa xaõ hoäi ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi naêng khieáu caù nhaân. Nhieäm vuï cuûa caùc tröôøng: + Giaùo duïc thaùi ñoä lao ñoäng ñuùng ñaén. 33 + Toå chöùc thöïc taäp cho hoïc sinh laøm quen vôùi moät soá ngheà. + Tìm hieåu naêng khieáu, khuynh höôùng ngheà nghieäp cuûa töøng hoïc sinh ñeå khuyeán khích, höôùng daãn boài döôõng khaû naêng ngheà nghieäp thích hôïp nhaát. ._.ngoaïi: - Chuû ñoäng phoái hôïp vôùi ñòa phöông. - Thöïc hieän xaõ hoäi hoùa. - Tuyeân truyeàn, vaän duïng chuû tröông, vaên baùn cuûa caáp treân vaø maïnh daïn ñeà xuaát yù kieán… Sô ñoà 3. 2: Nhieäm vuï cuûa hieäu tröôûng tröôøng THCS khi quaûn lyù coâng taùc lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà 3. 3. BÖÔÙC ÑAÀU TÌM HIEÅU TÍNH CAÁP THIEÁT VAØ KHAÛ THI CUÛA GIAÛI PHAÙP: Ñeå tìm hieåu tính caáp thieát vaø khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh, chuùng toâi ñaõ tröng caàu yù kieán 60 ngöôøi bao goàm caùn boä quaûn lyù giaùo duïc, giaùo vieân daïy ngheà cuûa caùc Trung taâm KTTH. HN. DN, caùc tröôøng THCS (Cuï theå : THCS baùn 85 coâng Khaùnh Hoäi A Quaän 4, THCS Haø Huy Taäp Bình Thaïnh, Trung taâm KTTH. HN. DN Quaän 6 vaø Quaän Taân Bình. Keát quaû thu ñöôïc nhö sau: Baûng 3.1: Keát quaû khaûo saùt tính caáp thieát cuûa caùc giaûi phaùp Raát caáp thieát Caáp thieát Chöa caáp thieát TT Giaûi phaùp Taàn soá % Taàn soá % Taàn soá % 1 Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc löôïng giaùo duïc 42 70% 15 25% 3 5% 2 Toå chöùc boài döôõng naâng cao chaát löôïng cho ñoäi nguõ giaùo vieân daïy ngheà 47 78% 8 13% 5 9% 3 Ñaàu tö cô sôû vaät chaát cho coâng taùc höôùng nghieäp (Phoøng höôùng nghieäp, xöôûng tröôøng, phoøng daïy ngheà…) 51 85% 9 15% 0 0% 4 Phaân coâng phaân nhieäm caùc thaønh vieân trong nhaø tröôøng laøm nhieäm vuï höôùng nghieäp thaät cuï theå 44 73% 12 20% 4 7% 5 Thöïc hieän toát ñöôøng loái chính saùch cuûa caáp treân, maïnh daïn ñeà xuaát ñoùng goùp yù kieán xaây döïng … 39 65% 18 30% 3 5% 86 Baûng 3. 2: Keát quaû khaûo saùt tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp Raát khaû thi Khaû thi Chöa khaû thi TT Giaûi phaùp Taàn soá % Taàn soá % Taàn soá % 1 Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc löôïng giaùo duïc 45 75% 12 20% 3 5% 2 Toå chöùc boài döôõng naâng cao chaát löôïng cho ñoäi nguõ giaùo vieân daïy ngheà 49 82% 11 18% 0 0% 3 Ñaàu tö cô sôû vaät chaát cho coâng taùc höôùng nghieäp (Phoøng höôùng nghieäp, xöôûng tröôøng, phoøng daïy ngheà…) 38 63% 7 12% 15 25% 4 Phaân coâng phaân nhieäm caùc thaønh vieân trong nhaø tröôøng laøm nhieäm vuï höôùng nghieäp thaät cuï theå 48 80% 10 17% 2 3% 5 Thöïc hieän toát ñöôøng loái chính saùch cuûa caáp treân, maïnh daïn ñeà xuaát ñoùng goùp yù kieán xaây döïng … 45 75% 13 22% 2 3% 87 Nhaän xeùt: - Taát caû caùc giaûi phaùp (Tröø giaûi phaùp cô sôû vaät chaát) ñeàu coù treân 80% cho raèng caáp thieát vaø raát caáp thieát cuõng nhö khaû thi vaø raát khaû thi. - Rieâng giaûi phaùp “Ñaàu tö cô sôû vaät chaát cho coâng taùc höôùng nghieäp (Phoøng höôùng nghieäp, xöôûng tröôøng, phoøng daïy ngheà…) “coù maâu thuaãn: 100% yù kieán cho raèng caáp thieát vaø raát caáp thieát nhöng laïi coù tôùi 25% yù kieán cho raèng khoâng khaû thi! Ñieàu naøy noùi leân tình traïng “löïc baát toøng taâm” phoå bieán cuûa caùc nhaø quaûn lyù. Raát caàn thieát phaûi coù moät cuoäc hoäi thaûo baøn baïc, thaùo gôõ vaán ñeà naøy treân phaïm vi toaøn thaønh phoá. - Vaán ñeà: “Phaân coâng phaân nhieäm caùc thaønh vieân trong nhaø tröôøng laøm nhieäm vuï höôùng nghieäp thaät cuï theå” cuõng caàn phaûi nhaéc ñeán; coù tôùi 20% cho raèng khoâng khaû thi trong khi 97% yù kieán cho raèng caàn thieát vaø raát caàn thieát. Qua phoûng vaán, chuùng toâi thaáy caùc hieäu tröôûng cho raèng vaán ñeà naøy chæ coù theå thöïc hieän toát ñöôïc khi nhaän thöùc tö töôûng cuûa töøng thaønh vieân trong nhaø tröôøng phaûi thaät toát cuõng nhö ø coâng taùc xaõ hoäi hoùa giaùo duïc… Roõ raøng raèng vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp cuõng nhö keát quaû cuûa caùc bieän phaùp coù moái quan heä chaët cheõ, thuùc ñaåy laãn nhau, caùc nhaø quaûn lyù phaûi ñaëc bieät quan taâm. - Ñaëc bieät quan taâm laø giaûi phaùp “Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc löôïng giaùo duïc” vaø “Toå chöùc boài döôõng naâng cao chaát löôïng cho ñoäi nguõ giaùo vieân daïy ngheà “ ñöôïc cho laø caàn thieát vaø khaû thi treân 90%. Laøm sao ñeå cho löïc löôïng giaùo duïc coù caùi nhìn ñaày ñuû veà söï caàn thieát thöïc söï cuûa coâng taùc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS cuõng nhö coâng taùc höôùng nghieäp noùi chung laø caû moät vaán ñeà caàn phaûi coù söï noã löïc raát lôùn, keát quaû cuûa coâng taùc naøy phaûi coù söï thuyeát phuïc cuï theå… Ñoäi nguõ giaùo vieân ñöôïc ñaøo taïo chính qui vôùi ñieàu kieän giaûng daïy ñaït chuaån ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo quaù trình thöïc hieän nhieäm vuï naøy. 88 KEÁT LUAÄN ™ Veà thöïc traïng quaûn lyù vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS: Veà nhaän thöùc cuûa caùc löïc löôïng giaùo duïc trong nhaø tröôøng veà nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS: Maëc duø ñaõ coù raát nhieàu chuû tröông, ñöôøng loái ñuùng ñaén, cuï theå cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc veà coâng taùc lao ñoäng - höôùng nghieäp (trong ñoù coù daïy ngheà), nhöng coøn phoå bieán trong caùn boä quaûn lyù, giaùo vieân, îu huynh hoïc sinh vaø hoïc sinh laø caùi nhìn chöa saâu saéc toaøn dieän veà khaùi nieäm, caùc moái quan heä loâgic bieän chöùng… caàn ñöôïc giaûi quyeát trieät ñeå ñeå naâng cao nhaän thöùc hôn nöõa veà taàm quan troïng cuûa coâng taùc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS. Sau khi ñi troïn chu trình quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS, chuùng toâi ñaõ coù nhöõng nhaän xeùt khaùi quaùt veà thöïc traïng nhö sau: - Coâng taùc xaây döïng keá hoaïch : 100 % caùc tröôøng ñöôïc khaûo saùt coù keá hoaïch veà coâng taùc lao ñoäng - höôùng nghieäp noùi chung, daïy ngheà noùi rieâng. Tuy nhieân haàu nhö caùc keá hoaïch coøn chieáu leä sô saøi mang tính chaát ñoái phoù vaø tích cöïc ñeå taän duïng cô hoäi coäng ñieåm cöùu caùnh chohoïc sinh yeáu … thieáu tính tích cöïc, chuû ñoäng saùng taïo trong thöïc hieän. - Coâng taùc toå chöùc thöïc hieän: Phaàn toå chöùc thöïc hieän chöa ñaït yeâu caàu veà moïi phöông dieän: töø vieäc tö vaán tröôùc vaø toå chöùc cho hoïc sinh choïn ngheà ñeán vieäc thöïc hieän chöông trình sao cho coù hieäu quaû, xeùt ñieàu kieän thi vaø toå chöùc thi cöû … - Coâng taùc kieåm tra: Vieäc kieåm tra chöa saùt sao, chöa ñeàu tay, coøn mang tính chieáu leä neân khoâng thuyeát phuïc, thieáu taùc duïng. - Vieäc toång keát, ruùt kinh nghieäm : 89 Cuõng nhö phaàn keá hoaïch, khaâu toång keát ruùt kinh nghieäm cho hoaït ñoäng daïy ngheà ôû caùc tröôøng THCS cuõng nhö ôû caùc Phoøng GD - ÑT vaø Sôû GD - ÑT raát sô saøi (chæ ñöôïc neâu taäp trung qua caùc con soá, tyû leä phaàn traêm coù baèng ngheà chöù khoâng ñi saâu vaøo hieäu quaû thöïc söï cuûa vieäc hoïc ngheà cuûa hoïc sinh) ™ Veà nguyeân nhaân nhöõng toàn taïi: Coù khaù nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan daãn ñeán thöïc traïng quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieâm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh luaän vaên ñaõ trình baøy ôû treân. Ñaèng sau nhöõng khoù khaên veà kinh teá cuûa ñaát nöôùc vôùi kinh phí raát eo heïp daønh cho phaùt trieån giaùo duïc cuøng vôùi cô cheá quaûn lyù chöa hieäu quaû, noåi coäm leân ta thaáy laø nhaän thöùc chöa saâu saéc veà coâng taùc naøy khoâng chæ ôû caùc nhaø quaûn lyù, ñoäi nguõ giaùo vieân maø caû gia ñình vaø baûn thaân caùc em hoïc sinh… Nhaän thöùc laø ñieåm töïa, chuùng toâi cho raèng moïi vaán ñeà khaùc seõ ñöôïc giaûi quyeát khi löïc löôïng giaùo duïc coù moät nhaän thöùc thaät ñuùng ñaén veà vai troø, yù nghóa cuûa vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS. ™ Veà caùc giaûi phaùp: Ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà cho hoïc sinh THCS taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, chuùng toâi ñaõ ñeà xuaát 5 giaûi phaùp: + Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc löôïng giaùo duïc. + Toå chöùc boài döôõng naâng cao chaát löôïng cho ñoäi nguõ giaùo vieân daïy ngheà. + Ñaàu tö cô sôû vaät chaát cho coâng taùc höôùng nghieäp (phoøng höôùng nghieäp, xöôûng tröôøng, phoøng daïy ngheà…) + Phaân coâng phaân nhieäm caùc thaønh vieân trong nhaø tröôøng laøm nhieäm vuï höôùng nghieäp thaät cuï theå. + Thöïc hieän toát ñöôøng loái chính saùch cuûa caáp treân, maïnh daïn ñeà xuaát ñoùng goùp yù kieán xaây döïng … 90 Caùc giaûi phaùp naøy ñaõ ñöôïc thaêm doø tính caáp thieát vaø tính khaû thi. Keát quaû ñieàu tra böôùc ñaàu cho thaáy caùc giaûi phaùp neâu treân ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thöïc tieãn, coù tính caáp thieát vaø tính khaû thi. Tuy nhieân, trong quaù trình thu thaäp tö lieäu, gaëp gôõ, tieáp xuùc trao ñoåi, chuùng toâi nhaän thaáy ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà ñôn giaûn, deã giaûi quyeát… Vaán ñeà chæ coù theå ñöôïc thöïc hieän hieäu quaû khi coù söï nhaän thöùc thaät söï ñuùng ñaén, söï phoái hôïp nhòp nhaøng, ñöôïc xaõ hoäi hoùa roäng raõi. Moät söï chæ ñaïo thoáng nhaát, xuyeân suoát, moät cô cheá quaûn lyù hieäu quaû, thieát thöïc, thuyeát phuïc, moät söï coäng höôûng keát quaû giaùo duïc cuûa moät quaù trình phoái hôïp nhòp nhaøng caùc quaù trình giaùo duïc trong nhaø tröôøng, toaøn xaõ hoäi… thì vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS môùi ñaït ñöôïc hieäu quaû ñích thöïc cuûa noù. KIEÁN NGHÒ ™ Moät soá kieán nghò vôùi Boä Giaùo duïc Ñaøo taïo: - Taêng cöôøng caùc hình thöùc tuyeân truyeàn ñoái vôùi moïi löïc löôïng giaùo duïc treân phaïm vi roäng veà taàm quan troïng cuûa coâng taùc lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, höôùng nghieäp vaø daïy ngheà trong tình hình môùi. - Caàn môû theâm nhieàu loaïi hình tröôøng lôùp ñaøo taïo ngheà, cung caáp nhieàu thoâng tin veà xu höôùng ngheà nghieäp, taïo nieàm tin cho ngöôøi hoïc, ngöôøi lao ñoäng. - Taêng cöôøng theâm giaùo trình giaûng daïy, saùch tham khaûo coù chaát löôïng phuïc vuï daïy ngheà. - Chæ ñaïo chaët cheõ khaâu quaûn lyù, caùch ñaùnh giaù xeáp loaïi thi ngheà moät caùch chính xaùc, nghieâm tuùc, coâng baèng. - Coù hình thöùc qui ñònh baét buoäc hoïc sinh lôùp 9 phaûi coù baèng ngheà (Laø ñieàu kieän xeùt thi toát nghieäp hay laø moät moân hoïc baét buoäc trong chöông trình lôùp 9 chaúng haïn…). 91 - Saép xeáp chöông trình hôïp lyù ñeå khi hoïc sinh lôùp 9 hoïc ngheà ñaõ ñöôïc trang bò moät löôïng kieán thöùc neàn töø caùc boä moân vaên hoùa cô baûn cuõng nhö xaây döïng söï lieân thoâng ñaøo taïo ngheà töø neàn moùng THCS. ™ Moät soá kieán nghò vôùi Sôû Giaùo duïc Ñaøo taïo: - Taêng cöôøng cô sôû vaät chaát vaø thieát bò phöông tieän vaø ñoà duøng daïy hoïc cho caùc Phoøng höôùng nghieäp, cung caáp nhöõng thoâng tin höôùng nghieäp ñeå ñaùp öùng döôïc nhu caàu daïy moân kyõ thuaät vaø daïy ngheà phoå thoâng. - Ñaàu tö troïng ñieåm cho caùc Trung taâm KTTH. HN. DN, nhaát laø nhöõng quaän huyeân chöa coù trung taâm nhö Quaän 7, 8, Nhaø Beø… Tröôùc maét, coù keá hoaïïch lieân keát ñaøo taïo ñoái vôùi nhöõng quaän chöa coù trung taâm. - Kieåm tra chaët cheõ ñieàu kieän daïy ngheàà taïi caùc tröôøng ñaêng kí daïy taïi tröôøng. Chuù troïng kieåm tra cô sôû vaät chaát, khaâu tö vaán tröôùc khi hoïc sinh choïn ngheà vaø söï noã löïc cuûa cô sôû taïo ñieàu kieän toái ña cho danh muïc choïn ngheà cuûa hoïc sinh phong phuù. - Xaây döïng ñôn vò daïy ngheà ñieån hình laøm moâ hình nhaân roäng treân phaïm vi toaøn thaønh phoá. Chuù troïng vieäc khen thöôûng ñaùnh giaù thoûa ñaùng, kòp thôøi treân cô sôû xeùt tieán trình noã löïc vöôn leân cuûa caùc ñôn vò theo thôøi gian vôùi nhöõng tieâu chí thaät cuï theå (Soá ngheà cho hoïc sinh hoïc, ñieàu kieän cô sôû vaät chaát, saùng taïo trong lieân keát thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà…) - Ñaåy maïnh vieäc daïy ngheà vaø taïo ñaàu ra cho vieäc hoïc ngheà thì vieäc daïy ngheà naøy môùi thieát thöïc. - Taêng cöôøng saùch kham khaûo veà hoaït ñoäng lao ñoäng, kó thuaät toång hôïp, öôùng nghieäp vaø daïy ngheà trong tröôøng THCS. - Chuù troïng ñeán phöông phaùp, chæ tieâu ñaøo taïo vaø phaân coâng ñoäi nguõ giaùo vieân theo keá hoaïch ñuùng yeâu caàu ñòa phöông. thöôøng xuyeân môû caùc lôùp boài döôõng ñeå 92 naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho giaùo vieân noùi chung, ñaëc bieät laø giaùo vieân daïy ngheà. - Keát hôïp vôùi caùc Trung taâm KTTH. HN. DN, caùc cô sôû ñaøo taïo ngheà khaùc toå chöùc theâm nhieàu chuyeân ñeà höôùng nghieäp, daïy ngheà, taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân naâng cao trình ñoä nghieäp vuï. ™ Moät soá kieán nghò vôùi caùc Phoøng Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo: - Quan taâm hôn nöõa vieäc ñaàu tö cô sôû vaät chaát cho coâng taùc daïy ngheà, nhaát laø ñoái vôùi caùc tröôøng coù nhieàu khoù khaên, laøm cho chaát löôïng giaùo duïc cuûa caùc tröôøng trong quaän ñöôïc ñoàng ñeàu. - Xaây döïng ñôn vò ñieån hình vaø nhaân roäng nhöõng ñôn vò ñieån hình tieân tieán aáy treân ñòa baøn thaønh phoá. - Khen cheâ cuï theå, chuù troïng tuyeân döông nhöõng ñôn vò thaät söï coá gaéng thöïc hieän toát nhieäm vuï vaø coù coá gaéng theo thôøi gian. - Kieåm tra chaët cheõ söï trieån khai vaên baûn chæ ñaïo trong caùc tröôøng THCS. - Quan taâm hôn nöõa ñeán ñôøi soáng cuûa giaùo vieân daïy ngheà. Ngaïn ngöõ Trung Hoa coù caâu : “ Bieáu ngöôøi ñoùi moät con caù, anh ta soáng ñöôïc moät ngaøy, daïy anh ta bieát ñaùnh caù, anh ta seõ soáng ñöôïc caû cuoäc ñôøi”. Laøm toát coâng taùc höôùng nghieäp – daïy ngheà ôû tröôøng phoå thoâng cuõng vaäy, chính laø chuùng ta ñaõ daïy cho hoïc sinh caùch ñaùnh caù laïi giuùp cho moãi em moät chieác caàn caâu ñeå töï taïo moät cuoäc ñôøi töôi ñeïp. DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO TIEÁNG VIEÄT 1. Hoà Tuù Anh (2004), “Lyù thuyeát gieát thöïc haønh “, Baùo Saøi Goøn Giaûi Phoùng, 15/8 –tr. 3. 2. Ñaëng Danh AÙnh (1982),” Goùp phaàn tìm hieåu vaán ñeà höôùng nghieäp”, Taïp chí Nghieân cöùu giaùo duïc , 2. 3. Phaïm Taát Dong (1996), “Ñoåi môùi coâng taùc höôùng nghieäp phuïc vuï söï nghieäp coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc”, Taïp chí Nghieân cöùu giaùo duïc, 6. 4. Taï Vaên Doanh (1995), Tìm hieåu tình hình ñoäi nguõ laøm coâng taùc quaûn lyù tröôøng lôùp daïy ngheà, thieát keá chöông trình vaø phöông thöùc boài döôõng veà quaûn lyù cho ñoäi nguõ naøy taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñeà taøi khoa hoïc, Sôû GD - ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh. 5. Nguyeãn Tieán Ñaït (2006),”Khaùi nieäm"kyõ naêng" "kyõ xaûo" trong ñaøo taïo kyõ thuaät vaø ngheà nghieäp”, Baùo Tuoåi treû, 147. 6. Phaïm Minh Haïc (1986), Moät soá vaán ñeà giaùo duïc vaø khoa hoïc giaùo duïc, NXB Giaùo duïc, Haø Noäi. 7. Phaïm Minh Haïc (2001), Nghieân cöùu con ngöôøi vaø nguoàn nhaân löïc con ngöôøi ñi vaøo coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, NXB Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 8. Phaïm Minh Haïc (2001), Veà söï phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi trong thôøi kì coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa, NXB chính trò quoác gia, Haø Noäi. 9. Phaïm Minh Haïc (2003), Veà söï phaùt trieån vaên hoùa vaø xaây döïng con ngöôøi trong thôøi kì coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa, NXB Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 10. Trònh Vónh Haø (2004), “Baát caäp caàn giaûi quyeát trong tröôøng phoå thoâng”, Baùo Giaùo duïc thôøi ñaïi, 132. 11. Vuõ Ngoïc Haûi (2003), “Cô caáu trình ñoä giaùo duïc ñaøo taïo sau trung hoïc ôû nöôùc ta trong thôøi kì coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa”, Taïp chí Phaùt trieån giaùo duïc, 11(59). 12. Nguyeãn Sinh Huy (2005), ”Giaùo duïc höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng vôùi vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc”, Baùo Lao ñoäng - Xaõ hoäi, 261. 13. Ñaëng Thò Thanh Huyeàn (2001), Giaùo duïc phoå thoâng vôùi vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, NXB Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø noäi. 14. Ñaøo Höõu Hoà (1998), Xaùc xuaát thoáng keâ, NXB Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 15. Ñaøo Höõu Hoà (1998), Thoáng keâ xaõ hoäi hoïc, NXB Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 16. Phaïm Xuaân Khi (2004), “Gia ñình phaûi cuøng nhaø tröôøng thöïc hieän höôùng nghieäp vaø GD ngheà cho theá heä treû”, Taïp chí Giaùo duïc, 82. 17. Nguyeãn Vaên Leâ - Nguyeãn Sinh Huy (2004), “Giaùo duïc höôùng ngieäp cho hoïc sinh phoå thoâng vôùi vieäc phaùt trieån nguoàn nhaân löïc”, Taïp chí Phaùt trieån giaùo duïc, 3. 18. Meâ Linh, Mai Lan (2004),”Moät thaày, moät thôï…moät nguoàn nhaân löïc meùo moù”, Baùo SGGP, 16/7. 19. Traàn Tuaán Loä (2002), Quaûn lyù nhaø tröôøng, Tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc ñaøo taïo II. 20. Tieâu Thò Kim Lan (2004), Hieäu tröôûng quaûn lyù coâng taùc lao ñoäng - höôùng nghieäp taïi tröôøng THCS Nguyeãn Du - Goø Vaáp thaønh phoá Hoà Chí Minh, luaän vaên toát nghieäp, Tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. 21. Haø Thò Loan (2003),Thöïc traïng hoaït ñoäng toå chöùc giaùo duïc thaåm myõ cho hoïc sinh tieåu hoïc quaän 1 thaønh phoá Hoà Chí Minh, Luaän vaên thaïc só, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, thaùng 3. 22. Tröông Giang Long (2004), ”Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc qua kinh nghieäm phaùt trieån giaùo duïc ôû moät soá nöôùc”, Taïp chí Coäng saûn, 13. 23. Phaïm Thanh Lieâm (1997), Lyù luaän quaûn lyù giaùo duïc, Baøi giaûng tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc ñaøo taïo II. 24. Hoà Thò Thu Lieân (2004), Hieäu tröôûng quaûn lyù coâng taùc daïy ngheà taïi tröôøng THCS An Nhôn Goø Vaáp thaønh phoá Hoà Chí Minh, luaän vaên toát nghieäp, Tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. 25. Nguyeãn Thanh Mai (2004), “Những neùt môùi trong coâng taùc xuaát khaåu lao ñoäng ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh”, Baùo Lao ñoäng Xaõ hoäi, thaùng 4. 26. Phaïm Thaønh Nghò (2004), “Nhöõng vaán ñeà vaên hoùa vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc phuïc vuï coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc”, Taïp chí Phaùt trieån giaùo duïc, 8. 27. Chu Xuaân Thaønh (1994), Nghieân cöùu xaây döïng chöông trình daïy ngheà ôû tröôøng phoå thoâng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñeà taøi khoa hoïc, Sôû GD - ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh. 28. Nguyeãn Ñaêng Thuï (2004), “Phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo tích hôïp moâ ñun- moân hoïc trong giaùo duïc ngheà nghieäp, Taïp chí Phaùt trieån giaùo duïc, thaùng 4. 29. Phaïm Huy Thuï (1996), Hoaït ñoäng giaùo duïc Lao ñoäng - Höôùng nghieäp cuûa hoïc sinh phoå thoâng Vieät Nam, taøi lieäu boài döôõng, Sôû GD - ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh. 30. Phaïm Huy Thuï (1999), Höôùng nghieäp vaø tö vaán ngheà cho hoïc sinh phoå thoâng, NXB Giaùo duïc. 31. Nguyeãn Ñöùc Trí (1998), Veà moät soá vaán ñeà trong xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc kó thuaät ngheà nghieäp – Giaùo duïc trung hoïc chuyeân nghieäp vaø daïy ngheà, Kæ yeáu hoäi thaûo. NXB Giaùo duïc. 32. Huyønh Thò Xuaân (2003). Hieäu tröôûng quaûn lyù coâng taùc Lao ñoäng – Höôùng nghieäp taïi tröôøng THCS Ngoâ Quyeàn thaønh phoá Hoà Chí Minh, luaän vaên toát nghieäp, Tröôøng Caùn boä quaûn lyù giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh. 33. Ñaûng coäng saûn Vieät Nam, Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác, BCH TW Ñaûng khoùa VI. 34. Ñaûng coäng saûn Vieät Nam , Vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác, BCH TW Ñaûng khoùa IX. 35. Tröôøng Caùn boä quaûn lyù Giaùo duïc thaønh phoá Hoà Chí Minh,(2000), Giaùo trình taäp 1- 4. 36. Chæ thò Boä tröôûng Boä GD - ÑT veà nhieäm vuï naêm hoïc 2002- 2003; 2003 – 2004, Boä GD – ÑT. 37. Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc Vieät Nam 2000 - 2010. 38. Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc LÑ - KTTH - HN.,Trung taâm LÑ - HN Boä GD - ÑT. 39. Höôùng daãn sinh hoaït höôùng nghieäp cho hoïc sinh phoå thoâng Vieät Nam (2003), Boä GD - ÑT. 40. Luaät giaùo duïc (1998). NXB Chính trò quoác gia, Haø noäi. 41. Taøi lieäu danh muïc ngheà daïy cho hoïc sinh phoå thoâng, (1991), Trung taâm lao ñoäng – höôùng nghieäp, Boä GD- ÑT. Boä GD-ÑT. 42. Toång keát naêm hoïc 2001 – 2002; 2002 – 2003; 2003 – 2004. Sôû GD – ÑT thaønh phoá Hoà Chí Minh. TIEÁNG ANH 43. David Atchoarena(2004), International Institute for Educational Planning, Newsletter Vol.XXII. 44. Gudmund Hernes.(2004), International Institute for Educational, Planning, Newsletter Vol. XXII. 45. Koontz.H, Odonnell.C, Vveihrich. H (1992). Nhöõng vaán ñeà coát yeáu cuûa quaûn lyù. NXB Khoa hoïc kó thuaät. PHAÀN PHUÏ LUÏC PHIEÁU XIN YÙ KIEÁN Kính göûi anh (chò) : …………………………………………………………………………………….. Maãu 1 Coâng taùc taïi tröôøng THCS………………………………………………….Quaän…………TP Hoà Chí Minh Ñòa chæ: Ñieän thoaïi: Xin anh ( chò ) vui loøng cho bieát nhöõng thoâng tin sau ñaây veà coâng taùc giaùo duïc Lao ñoäng - Kó thuaät toång hôïp - Höôùng nghieäp vaø daïy ngheà (Lao ñoäng - Höôùng nghieäp) taïi ñôn vò coâng taùc cuûa mình. 1 Hình thöùc lao ñoäng phoå bieán nhaø tröôøng toå chöùc cho hoïc sinh laø: Veä sinh tröôøng lôùp. Laøm saïch ñeïp moâi tröôøng xung quanh. Caùc hình thöùc khaùc : 2 Phuï traùch coâng taùc giaùo duïc LÑ - HN: Ban höôùng nghieäp. Hieäu phoù. Giaùo vieân kieâm nhieäm. Caùc thaønh phaàn khaùc : 3 Phoøng höôùng nghieäp ôû tröôøng anh (chò): Khoâng coù Coù nhöng khoâng ñöôïc trang bò ñaày ñuû. Coù, ñöôïc xaây döïng ñaày ñuû vôùi trang thieát bò, tranh aûnh, saùch baùo phuïc vuï cho sinh hoaït HN. 4 Vieäc tröïc nhaät lôùp do: Hoïc sinh ñöôïc phaân coâng ñaûm nhieäm. Lao coâng tröôøng ñaûm nhieäm. Caùc thaønh phaàn khaùc ñaûm nhieäm: 5 Ñaùnh giaù coâng taùc giaùo duïc Lao ñoäng - Höôùng nghieäp taïi tröôøng cuûa anh ( chò): Toát. Khaù. Trung bình Yeáu. 6 Ngheà tröôøng toå chöùc cho hoïc sinh hoïa : Maãu 1 Dinh döôõng May Theâu Tin hoïc Ñieän Caùc ngheà khaùc : 7 Ñòa ñieåm hoïc sinh hoïc ngheà: Taïi tröôøng. Taïi trung taâm kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp. Caùc nôi khaùc : 8 Quan ñieåm cuûa anh ( Chò) veà coâng taùc Lao ñoäng - Höôùng nghieäp trong tröôøng THCS: Raát caàn thieát. Toát. Khaù. TB. Khoâng ñaït yeâu caàu. 9 Nhöõng khoù khaên trôû ngaïi chính khi thöïc hieän nhieäm vuï GD LÑ -HN taïi ñôn vò anh chò : Nhaän thöùc cuûa caùc LL GD chöa ñuùng möùc. Cô sôû vaät chaát chöa ñaït yeâu caàu. Giaùo vieân chuyeân traùch chöa ñuû. Taøi lieäu coøn thieáu. Chöông trình chöa hôïp lí. Vieäc quaûn lyù hoïc sinh khoâng thuaän lôïi. Caùc lí do khaùc: 10 Anh ( Chò) vui loøng ghi laïi caùc yù kieán nhaän xeùt vaø ñeà xuaát ñeå vieäc thöïc hieän nhieäm vuï LÑ -HN hieäu quaû, thieát thöïc hôn. Xin caûm ôn anh ( chò) ! Ngaøy………….Thaùng………Naêm 2004 Kí teân Maãu 2 PHIEÁU XIN YÙ KIEÁN ( Daønh cho CBQL) Kính göûi OÂng ( Baø ) : Chöùc danh : Ñôn vò coâng taùc : Nhaèm muïc ñích nghieân cöùu khoa hoïc, xin OÂng (Baø) vui loøng traû lôøi nhöõng caâu hoûi sau ñaây: Caâu 1: Theo OÂng (Baø), muïc ñích cuûa vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS hieän nay laø gì? Caâu 2: Trong quaù trình chæ ñaïo vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà, OÂng (Baø) gaëp nhöõng thuaän lôïi vaø nhöõng khoù khaên gì? Caâu 3: Ñaùnh giaù keát quaû vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi ñòa baøn OÂng (Baø) quaûn lyù: Caâu 4: Theo OÂng (Baø), laøm theá naøo ñeå hoaït ñoäng daïy ngheà taïi tröôøng THCS ñaït keát quaû toát hôn ? Caâu 5: OÂng (Baø) coù yù kieán ñeà xuaát gì nhaèm muïc ñích quaûn lyù coù hieäu quaû vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi tröôøng THCS hieän nay? Xin caûm ôn quí Oâng (Baø) ! Ngaøy………….Thaùng………Naêm 2004 Kí teân PHIEÁU THAÊM DOØ YÙ KIEÁN ( Daønh cho Giaùo vieân daïy ngheà ) Hoï vaø teân : Maãu 3 Lôùp : Tröôøng : Nhaèm muïc ñích nghieân cöùu khoa hoïc, xin anh ( Chò ) vui loøng cho bieát yù kieán veà vieäc daïy ngheà cuûa baûn thaân mình baèng caùch ñaùnh daáu ( X ) vaøo oâ troáng hoaëc ghi yù kieán vaøo choã troáng : 1 Ngheà hoïc sinh ñöôïc theo hoïc : Dinh döôõng May Theâu Tin hoïc Ñieän Caùc ngheà khaùc : 2 Phöông thöùc cho hoïc sinh choïn ngheà: Do nhaø tröôøng qui ñònh ( Tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå töøng naêm hoïc) Cho caùc em töï do löïa choïn döïa treân nhöõng ngheà nhaø tröôøng coù theå daïy ñöôïc. Cho caùc em töï do löïa choïn döïa treân nhöõng ngheà Trung taâm KTTH.HN.DN coù theå daïy ñöôïc. Cho caùc em töï do löïa choïn döïa treân nhöõng ngheà nhaø tröôøng vaø Trung taâm KTTH.HN.DN ccù theå daïy ñöôïc. 3 Muïc ñích hoïc ngheà cuûa hoïc sinh thöôøng laø : Tìm hieåu ngheà , laøm quen vôùi ngheà. Ñöôïc coâng ñieåm khi thi toát nghieäp thieáu ñieåm. Caùc lí do khaùc : 4 Vieäc sinh hoaït chuyeân moân cuûa giaùo vieân daïy ngheà thöôøng ñöôïc toå chöùc: Maãu 3 Thöôøng xuyeân Khoâng thöôøng xuyeân Khoâng sinh hoaït chuyeân moân 5 Ñieàu kieän daïy ngheà cuûa quí Thaày ( Coâ) : Raát toát . Khaù Chöa toát. Lí do : 6 Theo Thaày ( Coâ), hoïc sinh hoïc ngheà ôû ñaâu toát hôn: Taïi tröôøng. Lí do: Taïi trung taâm kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp. Lí do: Caùc nôi khaùc : Lí do: Lí do: 7 Theo Thaày( coâ ) , nhöõng khoù khaên khi daïy ngheà cho hoïc sinh laø: Ñoäng cô hoïc ngheà cuûa hoïc sinh chöa ñuùng.( Chæ vì muoán ñöôïc coäng ñieåm...) Cô sôû vaät chaát chöa ñaày ñuû, Chöa ñöôïc caùc nhaø quaûn lyù quan taâm ñuùng möùc. Taøi lieäu coøn thieáu. Chöông trình chöa hôïp lyù Caùc lí do khaùc : 8 Ñeå vieäc daïy ngheà cho hoïc sinh THCS coù hieäu quaû, Thaày ( Coâ) coù nhöõng ñeà xuaát: Ngaøy………….Thaùng………Naêm 2004 Xin caûm Anh ( Chò ) ! PHIEÁU THAÊM DOØ YÙ KIEÁN ( Daønh cho hoïc sinh lôùp 9 ) Hoï vaø teân hoïc sinh : Maãu 4 Lôùp : Tröôøng : Xin em vui loøng cho bieát yù kieán veà vieäc hoïc ngheà cuûa baûn thaân mình baèng caùch ñaùnh daáu ( X ) vaøo oâ troáng hoaëc ghi yù kieán vaøo choã troáng : 1 Ngheà em ñaõ theo hoïc : Dinh döôõng May Theâu Tin hoïc Ñieän Caùc ngheà khaùc : 2 Lyù do em choïn ngheà treân : Baûn thaân em thích. Do nhaø tröôøng baét buoäc hoïc. Do gia ñình ñeà nghò. Do baïn beø ruû. Caùc lí do khaùc : 3 Neáu em ñöôïc hoaøn toaøn quyeát ñònh : Em seõ choïn ngheã maø em ñaõ theo hoïc treân ( Ñaõ ñaùnh daáu ôû caâu 1) Em seõ choïn moät ngheà khaùc.( Neâu cuï theå) : Em khoâng hoïc ngheà. ( Lyù do): 4 Muïc ñích hoïc ngheà cuûa em laø : Tìm hieåu ngheà , laøm quen vôùi ngheà. Ñöôïc coâng ñieåm khi thi toát nghieäp thieáu ñieåm. Caùc lí do khaùc : 5 Ñòa ñieåm hoïc ngheà cuûa em : Taïi tröôøng. Taïi trung taâm kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp. Caùc nôi khaùc : 6 Ñieàu kieän nôi em hoïc ngheà : ( Theo caûm nhaän baûn thaân ) Raát toát . Khaù Chöa toát. Neâu cuï theå : 7 Em thích hoïc ngheà ôû ñaâu : ( Neâu lyù do) Taïi tröôøng. Lí do: Taïi trung taâm kó thuaät toång hôïp höôùng nghieäp. Lí do: Caùc nôi khaùc : Lí do: Lí do: 8 Keát quaû hoïc ngheà cuûa em: Xuaát saéc Toát Khaù TB Khoâng ñaït yeâu caàu 9 Sau khi hoïc ngheà taïi tröôøng xong, em coù theå vaän duïng laøm ñöôïc gì? (Ghi ngaén goïn.) 10 Sau khi toát nghieäp THCS, em seõ: Tieáp tuïc hoïc lôùp 10 phoå thoâng. Theo hoïc moät tröôøng ngheà Nghæ hoïc, laøm moät ngheà ñôn giaûn Khoâng coù döï ñònh gì. 11 Ñeå vieäc hoïc ngheà hieäu quaû,thieát thöïc hôn, em coù nhöõng ñeà nghò gì? Xin caûm ôn em ! Ngaøy………….Thaùng………Naêm 2004 HMaãu 5 PHIEÁU THAÊM DOØ YÙ KIEÁN ( Daønh cho gia ñình hoïc sinh) oï vaø teân: Phuï huynh em: Lôùp: Tröôøng Nieân hoïc: Nhaèm muïc ñích nghieân cöùu khoa hoïc, xin OÂng ( Baø) vui loøng cho bieát yù kieán cuûa mình veà vieäc hoïc ngheà maø con ( em , chaùu ) Oâng ( Baø) ñang ñöôïc hoïc taïi tröôøng THCS baèng caùch ñaùnh daáu cheùo vaøo oâ thích hôïp hoaëc ñieàn vaøo choã troáng. Ñoù laø moân hoïc raát caàn thieát giuùp caùc em tìm hieåu , laøm quen vôùi ngheà nghieäp Ñoù laø moân tuøy choïn (neáu caùc em thích). Ñoù laø moân hoïc gíup caùc em ñöôïc coâng ñieåm theâm vaøo ñieåm thi toát nghieäp Ñoù laø moân hoïc khoâng caàn thieát, laøm maát thôøi gian hoïc taäp cuûa caùc em. Ñeå vieäc hoïc ngheà cuûa caùc em coù chaát löôïng hôn, OÂng(baø) coù yù kieán ñeà xuaát gì? Xin caûm ôn Oâng ( Baø) ! Ngaøy………….Thaùng………Naêm 2004 Kí teân Maãu 6 PHIEÁU TRÖNG CAÀU YÙ KIEÁN Xin OÂng ( Baø ) cho bieát yù kieán cuûa mình veà caùc giaûi phaùp chuùng toâi neâu ra sau ñaây nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi caùc tröôøng THCS ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh baèng caùch ñaùnh daáu cheùo vaøo oâ thích hôïp. Xin traân troïng caûm ôn söï hôïp taùc cuûa OÂng( Baø) Raá Ca Ct caáp thieát áp thieát höa caáp thieát TT Giaûi Taàn % Taàn % Taàn % phaùp soá soá soá 1 Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc löôïng g iaùo duïc 2 Toå c döôõng chaát löôïng c oäi nguõ giaùo vieân daïy n höùc boài naâng cao ho ñ gheà 3 Ñaàu tö chaát c höôùn (Pho nghieäp, tröôøng, phoøng daïy cô sôû vaät ho coâng taùc g nghieäp øng höôùng xöôûng ngheà…) 4 Phaân co nhieäm ca vieân tro tröôøng laø vuï höôùng thaät c âng phaân ùc thaønh ng nhaø m nhieäm nghieäp uï theå 5 Thöïc h ñöôøng saùch cuûa c maïnh daïn ñeà xuaát ñoùng goùp yù kieán xaây d ieän toát loái chính aáp treân, öïng … Maãu 7 PHIEÁU TRÖNG CAÀU YÙ KIEÁN Xin OÂng ( Baø ) cho bieát yù kieán cuûa mình veà caùc giaûi phaùp chuùng toâi neâu ra sau ñaây nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï daïy ngheà taïi caùc tröôøng THCS ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh baèng caùch ñaùnh daáu cheùo vaøo oâ thích hôïp. Xin traân troïng caûm ôn söï hôïp taùc cuûa OÂng( Baø)! Raá Kh Ct khaû thi aû thi höa khaû thi TT Giaûi Taàn % Taàn % Taàn % phaùp soá soá soá 1 Naâng cao nhaän thöùc cho caùc löïc ôïng g lö iaùo duïc 2 Toå döôõn chaát löôïng cho ñoäi nguõ giaùo vieân daïy n chöùc boài g naâng cao gheà 3 Ñaàu tö haát c höôùn (Pho nghieäp tröôøng, phoøng daïy cô sôû vaät ho coâng taùc g nghieäp øng höôùng , xöôûng c ngheà…) 4 Phaân co nhieäm ca vieân tro tröôøng laø vuï höôùng thaät c âng phaân ùc thaønh ng nhaø m nhieäm nghieäp uï theå 5 Thöïc h ñöôøng saùch cuûa c maïnh daïn ñeà xuaát ñoùng goùp yù kieán xaây d ieän toát loái chính aáp treân, öïng … ._.