Tóm tắt Luận án - Chính sách đối ngoại của hàn quốc đối với các nước Đông bắc á (1989 – 2010)
ð I H C HU TR Ư NG ð I H C KHOA H C ----------------- PHAN TH ANH TH Ư CHÍNH SÁCH ð I NGO I C A HÀN QU C ð I V I CÁC N Ư C ðễNG B C Á (1989 – 2010) Chuyờn ngành: L ch s th gi i Mó s : 62 22 03 11 TểM T T LU N ÁN TI N S Ĩ L CH S HU - NĂM 2016 DANH M C CễNG TRèNH C A TÁC GI Cụng trỡnh ủư c hoàn thành t i: 1. Hoàng Th Minh Hoa, Phan Th Anh Th ư (2013), “ Quan h th ươ ng m i Hàn Qu c – Nh t B n (1991 - 2011)”, T p chớ Khoa h
Tóm tắt tài liệu Tóm tắt Luận án - Chính sách đối ngoại của hàn quốc đối với các nước Đông bắc á (1989 – 2010), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
h c và Giáo d c,
Khoa L ch s , Tr ư ng ð i h c Khoa h c, ð i h c Hu
Tr ư ng ð i h c S ư ph m – Hu , s 04 (28), tr. 96-105.
2. Phan Th Anh Th ư (2014), “ Chính sách “Hịa bình và th nh v ư ng” c a
Roh Moo Hyun đ i v i ti n trình hịa gi i liên Tri u”,T p chí Nghiên c u
Ng ư i h ư ng d n khoa h c: n ð và châu Á , s 06 (19), tr. 45-56.
3. Phan Th Anh Th ư (2014), “ Chính sách c a Hàn Qu c đ i v i
1. PGS. TS. Hồng V ăn Hi n CHDCND Tri u Tiên th i k ỳ Chi n tranh l nh (1948 - 1989)”, T p chí
Khoa h c ð i h c Hu , chuyên san: Khoa h c Xã h i và Nhân v ăn,
2. PGS. TS. Hồng Th Minh Hoa t p 93, s 05, tr. 293-302.
4. Phan Th Anh Th ư (2014), “ Chính sách v ăn hĩa - xã h i c a Hàn Qu c đ i
Ph n bi n 1: PGS. TS. Nguy n Thu M v i CHDCND Tri u Tiên”, T p chí Nghiên c u n ð và châu Á , s 08
(21), tr. 30-43.
Ph n bi n 2: PGS. TS. Võ Kim C ươ ng
5. Phan Th Anh Th ư (2014), “Chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c đ i v i
Nh t B n trong Chi n tranh l nh”, T p chí Nghiên c u L ch s , Vi n Hàn
Ph n bi n 3: PGS. TS. Ngơ Minh Oanh lâm Khoa h c Xã h i Vi t Nam, s 11 (463), tr. 59-64.
6. Hồng Th Minh Hoa, Phan Th Anh Th ư (2015), “ Chính sách c a Hàn
Lu n án s đư c b o v t i H i đ ng ch m lu n án c p Qu c đ i v i Nh t B n trên l ĩnh v c chính tr , ngo i giao t 1998 đ n
2012”, T p chí Nghiên c u ðơng B c Á , Vi n Hàn lâm Khoa h c Xã h i
ð i h c Hu h p t i Thành ph Hu .
Vi t Nam, s 01 (167), tr. 20-28.
Vào h i gi . ngày.tháng..n ăm........... 7. Phan Th Anh Th ư (2015), “Chính sách c a Hàn Qu c đ i v i Trung
Qu c trên l ĩnh v c chính tr , ngo i giao (1989 – 2010)”, T p chí Khoa
Cĩ th tìm hi u lu n án t i: h c ð i h c Hu , chuyên san: Khoa h c Xã h i và Nhân v ăn, t p 102,
s 03, tr. 187-199.
Thư vi n Tr ư ng ð i h c Khoa h c, ð i h c Hu 8. Phan Th Anh Th ư (2015), “Nhìn l i chính sách “T m nhìn 3000, phi h t
nhân hĩa và m c a” c a Hàn Qu c đ i v i CHDCND Tri u Tiên”, T p
Th ư vi n Qu c Gia Vi t Nam chí Nghiên c u ðơng B c Á , Vi n Hàn lâm Khoa h c Xã h i Vi t Nam, s
04 (170), tr. 3-12.
9. Phan Th Anh Th ư (2015) “ðánh giá chính sách “Ánh d ươ ng” c a Hàn
Qu c đ i v i CHDCND Tri u Tiên”, T p chí Nghiên c u ðơng B c Á ,
Vi n Hàn Lâm Khoa h c Xã h i Vi t Nam, s 09 (175), tr. 14-22.
24 1
ngh c a Hàn Qu c, Nh t B n, Trung Qu c đ t p trung phát tri n kinh t M ð U
và gi m b t s c nĩng t các v n đ an ninh – chính tr gi a các bên. Vi c 1. Lý do ch n đ tài
tăng c ư ng tìm hi u, thúc đ y trao đ i v ăn hĩa - xã h i v i Chính ph và T khi Chi n tranh l nh k t thúc, tr t t hai c c Yalta b phá v ,
nhân dân các n ư c nh m xây d ng hình nh m i c a Vi t Nam trong th i h th ng xã h i ch ngh ĩa (XHCN) th gi i s p đ , bàn c chính tr
kỳ m c a, h i nh p; qua đĩ, tranh th s ng h c a d ư lu n qu c t v qu c t đư c tái s p x p v i nh ng thay đ i h t s c c ăn b n. M t tr t t
gi i quy t v n đ ch quy n bi n đ o c ũng là vi c làm vơ cùng c n thi t. th gi i m i t ng bư c hình thành theo xu h ư ng “ đa c c” cho th y ý
khu v c ðơng B c Á, chính sách hịa gi i, h p tác và phát tri n gi a th c cân b ng quy n l c c a các n ư c l n trong s đ i tr ng v i M -
Hàn Qu c v i Nh t B n, Trung Qu c, CHDCND Tri u Tiên nh m xây siêu c ư ng duy nh t c a th gi i sau khi Liên Xơ tan rã (1991). Trong
d ng m t khu v c hịa bình, n đ nh hồn tồn cĩ l i cho Vi t Nam. Do b i c nh m i, các n ư c đã chuy n t đ i đ u sang đ i tho i, cùng t n t i
đĩ, Chính ph c n ng h nguy n v ng th ng nh t c a nhân dân Tri u hịa bình, v a h p tác, v a c nh tranh và phát tri n. Nh ng đ c đi m nĩi
Tiên trong khuơn kh ARF; tranh th c ơ h i h p tác phát tri n kinh t v i trên địi h i m i n ư c ph i nhanh chĩng đi u ch nh chính sách đ i ngo i
các n ư c thơng qua ASEM, APEC và c ơ ch ASEAN+3. m t cách phù h p đ ch đ ng h i nh p sâu r ng vào đ i s ng qu c t ,
5. Vi c đi u ch nh và xác l p chính sách ngo i giao đ i v i m t ph c v cho s nghi p xây d ng, phát tri n qu c gia - dân t c.
khu v c cĩ nhi u n i tình ph c t p b c nh t nh ư ðơng B c Á là đi u ðơng B c Á, Hàn Qu c đang t ng b ư c v ươ n lên tr thành
khơng h đơ n gi n v i c Hàn Qu c và Vi t Nam. Th c t c ũng cho m t đ i tác chi n l ư c, gĩp ph n quan tr ng trong vi c thúc đ y quan h
th y, khi v n đ tranh ch p lãnh th , b t đ ng l ch s gi a các bên ch ưa h p tác c a c khu v c. Sau Chi n tranh l nh, qu c gia này đã tích c c
đư c gi i quy t thì quan h gi a Hàn Qu c, Vi t Nam v i các ch th đi u ch nh chính sách đ i ngo i theo h ư ng ưu tiên h p tác v i Nh t
chính tr cịn l i trong khu v c v n ti m n khơng ít r i ro và thách th c B n, Trung Qu c và CHDCND Tri u Tiên. N l c và nh ng k t qu
c n ph i v ư t qua. Chính vì đ c đi m này, s là v i vàng và ch quan bư c đ u c a Hàn Qu c đã cho th y v trí và vai trị c a qu c gia này
n u đư a ra k t lu n chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các nư c ðơng trong ti n trình h p tác khu v c. Tuy nhiên, đ n t n th k XXI, ðơng
B c Á (1989 - 2010) là hồn tồn thành cơng hay th t b i. So v i Vi t B c Á v n là “vùng tr ũng an ninh” s m t c a Hàn Qu c. ð sinh t n,
Nam, nh ng v n đ mà Hàn Qu c v p ph i v i Nh t B n, Trung Qu c, phát tri n và tr thành l c l ư ng lãnh đ o khu v c, Hàn Qu c bu c ph i
đ c bi t là CHDCND Tri u Tiên cịn ph c t p và khĩ kh ăn h ơn nhi u. duy trì l i ích qu c gia v i Nh t B n, Trung Qu c và đ m b o l i ích
Khi c ơ h i phát tri n c a qu c gia g n ch t v i v n m nh dân t c, s an dân t c v i CHDCND Tri u Tiên. Trong quá trình này, vi c v ư t qua
nguy c a khu v c và uy tín v i qu c t , Hàn Qu c v n ph i ti p t c đi u hàng lo t rào c n (ý th c h , b t đ ng l ch s , ký c chi n tranh) s là
ch nh và hồn thi n chính sách c a mình đ sinh t n “gi a nh ng ng ư i bư c kh i đ u trên con đư ng t o d ng quan h song ph ươ ng và đa
kh ng l ” và hàn g n “v t th ươ ng ch ưa li n” t th i Chi n tranh l nh. ph ươ ng khu v c. Tuy nhiên, trong th c t , b ư c đi đ u tiên này c a
ði u k ỳ di u là đ ng tr ư c vơ vàn khĩ kh ăn, qu c gia này v n m t m c ngo i giao Hàn Qu c l i ch ưa th v ư t qua cánh c a c a “ch ngh ĩa dân
tin t ư ng v t ươ ng lai t ươ i sáng c a khu v c vì “ng ư i Hàn Qu c cĩ t c”. S chi ph i c a ký c th i chi n và vai trị liên minh quân s v i
chung m t gi c m ơ – gi c m ơ v m t c ng đ ng ðơng B c Á hịa bình M v n cịn khá đ m nét trong chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c.
và th nh v ư ng Th i đ i c a ðơng B c Á r i s đơ m hoa k t qu và Th c t này đ t ra thách th c khơng nh đ i v i nhi m v th ng nh t đ t
Hàn Qu c quy t n l c đ s m đ t đ n ngày đĩ” . nư c và th ng nh t khu v c c a qu c gia này ðơng B c Á. Nghiên
c u v chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á, vì l
đĩ, s là đi u c n thi t cho vi c nh n di n các m i quan h qu c t
trong b i c nh h i nh p.
2 23
ð i v i Vi t Nam, Hàn Qu c t ch là đ i tác tồn di n (2001) nhân c a CHDCND Tri u Tiên nh ưng v c ơ b n thành cơng l n nh t
đã tr thành đ i tác chi n l ư c (2009), do đĩ, vi c nghiên c u v Hàn c a ngo i giao Hàn Qu c (1989 - 2010) là ki m ch đ i đ u gi a hai bên
Qu c l i càng c p thi t khơng ch gĩc đ khoa h c mà cịn ý ngh ĩa vĩ tuy n 38, c ng c liên k t khu v c và c i thi n quan h song ph ươ ng
th c ti n to l n. v i các n ư c. Theo đĩ, quan h Hàn Qu c - Nh t B n đã d n b ư c vào
T nh ng lý do nĩi trên, chúng tơi quy t đ nh l a ch n v n đ giai đo n n đ nh, quan h Hàn Qu c – Trung Qu c chính th c phát
“Chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á tri n th ăng hoa và hai mi n Tri u Tiên c ũng đã tr i qua giai đo n ti p
(1989 - 2010)” làm đ tài lu n án ti n s ĩ thu c chuyên ngành: L ch s xúc ban đ u đ cùng đ i tho i, h p tác và tìm ki m gi i pháp cho các
th gi i nh m gĩp ph n vào quá trình nghiên c u quan h qu c t v n đ an ninh chung. T đây, ngo i giao đa ph ươ ng, xĩa b quan h đ i
ðơng B c Á nĩi chung và chính sách c a Hàn Qu c đ i v i khu v c này ngo i phân c c v kinh t , an ninh – chính tr và v ăn hĩa – xã h i đã tr
nĩi riêng. thành n i dung ch đ o trong chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c
2. L ch s nghiên c u v n đ ðơng B c Á.
2.1. Tình hình nghiên c u v n đ Vi t Nam 3. M c tiêu hi n nay c a ngo i giao Hàn Qu c là theo đu i liên
Các cơng trình nghiên c u cĩ th chia thành ba nhĩm sau đây: minh chi n l ư c v i M , t ăng c ư ng quan h h u ngh v i Nh t B n mà
Nhĩm th nh t: Nghiên c u v vai trị, v trí c a Hàn Qu c trong khơng ph i hy sinh quan h hi n cĩ v i Trung Qu c. Tuy nhiên, do tác
ti n trình h p tác khu v c ðơng B c Á. Các bài vi t tiêu bi u c a Tơn đ ng đa chi u c a các v n đ chính tr trong và ngồi khu v c, chính
Khánh Linh:“M t s khía c nh chính tr và an ninh c a c ng đ ng sách t ăng c ư ng quan h Hàn – Trung trong th i gian t i v a là đ nh
ðơng Á” (Nghiên c u Qu c t , 2001); Tr n Bá Khoa: “Hi n tr ng và hư ng c ng c h p tác “song ph ươ ng”, v a là n l c t ng h p c a Hàn
tri n v ng h p tác kinh t ðơng Á” (Nghiên c u Nh t B n và ðơng Qu c nh m dung hịa các m i quan h “ đa ph ươ ng” bao g m liên minh
B c Á, 2003) v..v. ði sâu phân tích và lu n gi i v vai trị, v trí c a Hàn - M , quan h Trung Qu c - CHDCND Tri u Tiên, quan h M -
Hàn Qu c thơng qua ti n trình h p tác khu v c là hai n ph m: “Nh ng Trung Qu c c ũng nh ư quan h n i b gi a hai mi n Tri u Tiên. Do đĩ,
xu h ư ng phát tri n kinh t ch y u khu v c ðơng B c Á” do Ngơ đ đ m b o hi u qu chính sách đ i v i khu v c, Hàn Qu c c ũng nên
Xuân Bình ch biên, Nxb Khoa h c Xã h i, 2007 và “M t s v n đ c ơ phân bi t các m c tiêu dài h n và ng n h n, theo đĩ phi h t nhân hĩa
b n v h p tác ASEAN+3” do Nguy n Thu M ch biên, Nxb Khoa bán đ o Tri u Tiên là m c tiêu khơng th đ t đư c ngay nh ưng gi m b t
h c Xã h i, 2008. căng th ng và đ i đ u gi a hai mi n thì l i cĩ th ; kh n ăng thay đ i nh
Nhĩm th hai: Nghiên c u chung và riêng v chính sách c a Hàn hư ng và hành vi c a các n ư c l n (M , Trung Qu c, Nh t B n) thì
Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á t sau Chi n tranh l nh. Tiêu bi u ch ưa th nh ưng kh n ăng đĩng vai trị “trung gian” hịa gi i và đi u ti t
nh t trong m ng nghiên c u chung v chính sách đ i ngo i c a Hàn quan h gi a các bên l i trong t m tay. ðơng B c Á hơm nay ví nh ư
Qu c trong m i liên h v i các qu c gia đ ng minh và các ch th chính “n i áp su t đ y h ơi” nên Hàn Qu c c n đĩng vai trị c a “chi c van an
tr ðơng B c Á là cu n: “Hàn Qu c v i khu v c ðơng Á sau Chi n tồn” đ đư a b t áp l c d ư th a ra ngồi. V i đ c đi m này, chính sách
tranh l nh và quan h Vi t Nam - Hàn Qu c” do Nguy n Hồng Giáp khu v c c a Hàn Qu c trong nh ng th p niên t i v n s coi hịa gi i,
ch biên, Nxb Chính tr Qu c gia n hành vào n ăm 2009. M t cơng trình h p tác, đ i tho i và cùng phát tri n là m c tiêu chi n l ư c và nh t quán.
khác do Ngơ Xuân Bình ch biên, Nxb T đi n Bách khoa n hành 4. Là m t n ư c trong khu v c ðơng Á, Vi t Nam c n gi m i
(2012): “Quan h Vi t Nam – Hàn Qu c trong b i c nh qu c t m i” quan h cân b ng, tranh th c ơ h i h p tác, khéo léo x lý mâu thu n gi a
cũng dành 35 trang đ phân tích và nêu b t nh ng chuy n bi n trong các bên nh ưng ph i đ t l i ích dân t c lên hàng đ u. Th c hi n chính sách
chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á, l y đ i ngo i r ng m , ch đ ng phát tri n quan h song ph ươ ng và đa
b i c nh qu c t làm trung tâm. Ngồi ra, cịn cĩ các tin bài c a Thơng ph ươ ng khu v c nh m thu hút v n đ u t ư, trình đ k thu t và cơng
22 3
3.3.2. Hàm ý đ i v i Vi t Nam t n xã Vi t Nam (TTXVN): “Chính sách ngo i giao cân b ng c a Hàn
Th nh t, th c hi n chính sách ngo i giao c i m và cân b ng v i Qu c” (Tin tham kh o th gi i, 25-6-2005); “Chính sách đ i ngo i c a
khu v c ðơng B c Á trên các l ĩnh v c, trong đĩ kinh t đĩng vai trị Hàn Qu c – th c d ng và cĩ tr ng đi m” (Tin th gi i, 21-01-2008)
trung tâm. và “Tồn c u hĩa và chính sách ngo i giao kinh t c a Hàn Qu c trong
Th hai, t ăng c ư ng h p tác và đi u ph i chính sách t i các Di n th p niên cu i th k XX” c a Tr n Th Duyên (T p chí Nghiên c u
đàn đa ph ươ ng, khu v c và qu c t nh ư: H p tác ðơng Á, ARF, APEC, ðơng B c Á, s 5, 2008). ðây đ u là nh ng cơng trình vi t riêng v
ASEAN+3 và ASEM nh m thúc đ y tinh th n đồn k t, h p tác cùng chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c trong khu v c nh m làm rõ
phát tri n và gi i quy t các v n đ thách th c c a khu v c. hai đ c đi m tr ng y u: “ngo i giao vì s n đ nh kinh t ” và “ngo i
Th ba, c n cĩ chính sách ngo i giao khơn khéo trong gi i quy t giao tranh th s ng h c a th gi i”.
tranh ch p bi n đ o, xây d ng m i quan h đ i tác tin c y gi a Vi t Nhĩm th ba: Các cơng trình nghiên c u v tác đ ng, nh h ư ng
Nam v i các n ư c trong khu v c nh m nâng cao v th đ t n ư c. và nh n đ nh, đánh giá v chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c
ðơng B c Á sau Chi n tranh l nh. N i dung này đư c nhi u nhà bình
K T LU N lu n chính tr - xã h i ph n ánh qua tin bài c a TTXVN và đư c h c gi
1. Do n m v trí trung tâm bán đ o Tri u Tiên và ðơng B c trong n ư c th a nh n: “Chi n d ch ngo i giao c a Hàn Qu c – Thách
Á, chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c h ơn hai th p niên qua đã hồn th c v i c Bình Nh ư ng và Washington” (Tin tham kh o th gi i, 17-01-
tồn đ t c ư c vào k t qu cân b ng quy n l c, gi m đ i đ u gi a các 2002); “Chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c d ư i th i Lee Myung Bak”
nư c; hịa gi i – hịa h p dân t c và h i nh p khu v c. Trong Chi n (Tin tham kh o th gi i, 19-01-2008); Tr n Th Nhung: “Sĩng giĩ trong
tranh l nh, n i dung xuyên su t và nh t quán trong chính sách c a Hàn quan h liên Tri u k t khi Lee Myung Bak lên c m quy n” (T p chí
Qu c đ i v i khu v c là th c hi n liên minh v i Nh t B n; duy trì đ i Nghiên c u ðơng B c Á, s 12, 2008) ðáng chú ý, tài li u tham kh o
đ u, thù đ ch v i Trung Qu c và sáp nh p v i CHDCND Tri u Tiên k s 12-2007 c a TTXVN đã dành riêng m t chuyên kh o v : “Chính sách
c b ng v ũ l c. ðây là k t qu tích h p c a tình tr ng xung đ t ðơng – đ i ngo i c a Hàn Qu c” nh m phân tích chính sách đ i ngo i c a qu c
Tây, quan đi m ch ng c ng c a Syng Man Rhee và Hi p ư c Phịng th gia này trong t ươ ng quan đ a – chính tr ðơng B c Á.
chung M - Hàn t đ u th p niên 50 c a th k XX. Chính sách ng ăn 2.2. Tình hình nghiên c u v n đ nư c ngồi
ch n và cơ l p khu v c đã tr thành l c c n l n nh t trong quan h gi a Các cơng trình đư c chia thành ba nhĩm n i dung l n:
Hàn Qu c v i Nh t B n, Trung Qu c và CHDCND Tri u Tiên. Sau Nhĩm th nh t: Nghiên c u t ng quan v chính sách đ i ngo i
Chi n tranh l nh, k nguyên m i trong quan h qu c t b t đ u m ra c a Hàn Qu c. Tr ư c h t, các cơng trình nghiên c u t ng h p d ư i
khi cu c đ i đ u gi a hai h th ng kinh t , chính tr th gi i ch m d t và d ng thơng s :“Korea’s Place in the Sun: A Modern History” c a
bán đ o Tri u Tiên d n tr nên n ng m. D ư i tác đ ng c a các nhân t Cumings, Bruces (New York: Norton, 2005); “Everlasting Flower: A
khách quan (xu th h i nh p khu v c, s thay đ i chi n l ư c c a các History of Korea” c a Keith Pratt (Reaktion Book, 2007) Trong đĩ,
nư c l n trên bán đ o Tri u Tiên) và nhân t ch quan (tình hình phát tiêu bi u nh t là: “Understanding Korean Politics – An Introduction”
tri n kinh t - xã h i trong n ư c và nhu c u c k t c a qu c gia đ i v i (2001) c a đ ng tác gi Soong Hoom Kil và Chung In Moon (New York
khu v c), Hàn Qu c đã ch đ ng đi u ch nh chính sách đ i ngo i đ k p University, Albany) v i vi c tái hi n t ươ ng đ i đ y đ c ơ s l ch s ,
th i đ nh h ư ng quan h v i khu v c ðơng B c Á trên các l ĩnh v c h p chính tr , chính sách đ i ngo i và chính sách th ng nh t dân t c c a Hàn
tác kinh t , an ninh – chính tr và v ăn hĩa – xã h i. Qu c t sau Chi n tranh l nh.
2. Dù ch ưa th lo i b nh ng b t đ ng v v n đ l ch s , tranh Nhĩm th hai: Nghiên c u chính sách đ i ngo i c a Hàn Qu c
ch p ch quy n v i Trung Qu c, Nh t B n và tìm l i gi i cho v n đ h t đ i v i các nư c ðơng B c Á . Các cơng trình c a Choong Nam Kim:
4 21
“The Roh Moon Hyun Government’s Policy toward North Korea” 3.2. Nh ng thành cơng và h n ch trong chính sách c a Hàn Qu c
(East-West Center Working Papers, 2005); Gilbert Rozman, In Taek đ i v i các n ư c ðơng B c Á (1989 – 2010)
Hyun, Shin Wha Lee: “South Korean Strategic Thought toward Asia” 3.2.1. Nh ng thành cơng đ t đư c
(2008) v..v bàn v nhân t tác đ ng, hồn c nh ra đ i c a chính sách 3.2.1.1. Gĩp ph n thúc đ y s ra đ i c a các ngh quy t hịa bình v v n
Hàn Qu c trên c ơ s v n đ h t nhân và k t qu thi t l p tr t t khu v c. đ h t nhân c a CHDCND Tri u Tiên
Cơng trình c a Kim Hosup: “Evaluation of President Roh Moo Hyun’s 3.2.1.2. Thúc đ y các l ĩnh v c h p tác ch y u, t ng b ư c c i thi n quan
Policy toward Japan” (Korea Focus, 2005); Sukhee Han: “From h gi a các nư c và gia t ăng liên k t khu v c
Engagement to Hedging: South Korea’s New China Policy” (The 3.2.1.3. Nâng cao vai trị và v th qu c t c a Hàn Qu c
Korean Journal of Defense Analysis, 2008) làm rõ thành cơng, h n 3.2.2 Nh ng h n ch cơ b n
ch c a chính sách và gi i mã l i ích chi n l ư c c a các n ư c l n khi 3.2.2.1. Tính kém n đ nh, ch ưa tri t đ , thi u minh b ch và b c l nhi u
cùng Hàn Qu c tham gia ti n trình h p tác khu v c. Ngồi ra, cịn cĩ tham v ng trong chính sách đ i v i CHDCND Tri u Tiên
lo t nghiên c u c a các h c gi ph ươ ng Tây: Dlynn Faith Armstrong: 3.2.2.2. S ph thu c ch y u vào quan đi m chính tr c a cá nhân t ng
“South Korea’s Foreign Policy in the Post - Cold War Era: A Middle th ng c m quy n trong chính sách đ i v i khu v c
Power Perspective” (1997); Scott Snyder: “Lee Myung Bak and the 3.2.2.3. Chính sách c a Hàn Qu c v n làm n i b t đ c đi m “nĩng” v
Future of Sino-South Korean Relations” (2008) v..v. ðây đ u là nh ng kinh t , v ăn hĩa – xã h i nh ưng “l nh” v an ninh – chính tr
cơng trình vi t riêng v Hàn Qu c ho c vi t chung v quá trình h p tác 3.3. Nh ng bài h c kinh nghi m
khu v c, trong đĩ đ c p đ n kh n ăng và tri n v ng liên k t gi a Hàn 3.3.1. M t s v n đ đ t ra đ i v i Hàn Qu c
Qu c v i các qu c gia ðơng B c Á. Th nh t, th hi n s cân b ng trong chính sách đ i v i
Nhĩm th ba, nghiên c u v h qu chung và riêng c a chính CHDCND Tri u Tiên. C th :
sách Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á. Phân tích h qu chung [1] Hàn Qu c c n đ t đư c s cân b ng gi a chính sách th ng
c a chính sách (nâng cao vai trị, v th c a Hàn Qu c và gia t ăng liên nh t đ t n ư c và chính sách đ i v i CHDCND Tri u Tiên. [2] Hàn
k t khu v c) là Kim Choong Nam: “The Sunshine Policy and Its Impact Qu c c n đ t đư c s cân b ng gi a s c m nh kinh t và lịng tin
on South Korea’s Relations with Major Powers” (Korean Observer, chính tr . [3] Hàn Qu c c n đ t đư c s cân b ng gi a gi i pháp r ăn
2004); Lytton L. Guimaras: “South Korea’s Foreign and Security đe và gi i pháp hịa gi i v i B c Tri u Tiên.
Policies and the Process of East Asia Integration” (2010) Trong khi Th hai, th c hi n chính sách ngo i giao “trung l p” và “ đa
đĩ, nhĩm tác gi Seongho Sheen: “Japan-South Korea Relations: Slowly ph ươ ng” đ i v i các n ư c trong khu v c. C th :
Lifting the Burden of History” (Asia-Pacific Center for Security Studies, [1] Ngo i giao Hàn Qu c ph i “trung l p” h ơn trong nh ng v n đ
2003) và Francoise Nicolas v i “The Changing Economic Relations đ i ngo i khu v c. [2] Duy trì m i quan h đa ph ươ ng ðơng B c Á.
between China and Korea: Patterns, Trends and Policy Implications” [3] ða d ng hĩa các ch ươ ng trình ngh s c a khu v c.
(The Journal of the Korean Economy, 2009) v..v l i t p trung nghiên c u Th ba, tách bi t chính sách phát tri n kinh t v i h p tác an
h qu riêng c a chính sách đ i ngo i Hàn Qu c (t ăng c ư ng h p tác, ninh – chính tr .
phát tri n quan h v i Nh t B n, Trung Qu c và CHDCND Tri u Tiên). Th t ư, đ y m nh chính sách “ngo i giao nhân dân” trên l ĩnh v c
Thơng qua vi c trình bày tình hình nghiên c u v chính sách c a văn hĩa – xã h i.
Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á, chúng tơi rút ra ba nh n xét: Th n ăm, c ng c và gia t ăng s c m nh m m trong chính sách
Th nh t, h u nh ư ch ưa cĩ cơng trình nào nghiên c u v chính sách đ i đ i v i khu v c.
ngo i Hàn Qu c m t cách tồn di n và h th ng, đ c bi t là dư i gĩc đ
20 5
Th ba, chính sách c a Hàn Qu c đ i v i Nh t B n, Trung Qu c s h c. Th hai , các cơng trình ch l a ch n m t s giai đo n ng n ho c
và CHDCND Tri u Tiên đ u th hi n tính hai m t: V a t ươ ng tr , h p nh ng khía c nh đơ n l đ nghiên c u. Th ba , cịn khá nhi u n i dung
tác v a c nh tranh, ki m ch trong quá trình cùng t n t i và phát tri n. liên quan đ n đ tài ch ưa đư c làm rõ m t cách th u đáo, c n ti p t c
3.1.2. Nh ng đi m riêng tìm hi u nh ư: C ơ s hình thành chính sách; nguyên nhân d n đ n nh ng
Do b n ch t m i quan h song ph ươ ng gi a hai mi n b chia thành cơng, h n ch c a chính sách v..v. M c dù v y, các cơng trình nĩi
c t, chính sách c a Hàn Qu c đ i v i CHDCND Tri u Tiên khơng ph i trên đã giúp tác gi lu n án b ư c đ u đ nh hình ý t ư ng, xác l p n i
là “chính sách đ i ngo i” thơng th ư ng mà là chính sách dành cho dung và l a ch n ph ươ ng pháp tri n khai đ tài m t cách hi u qu .
“m i quan h đ c bi t” v i n a kia c a m t dân t c th ng nh t tr ư c 3. M c tiêu và nhi m v nghiên c u
đây. Ngay t khi l p qu c (1948), Hàn Qu c đã ch đ ng “h ư ng B c” 3.1. M c tiêu nghiên c u
và coi th ng nh t đ t n ư c (k c b ng v ũ l c) là nhi m v hàng đ u ð tài khơi ph c và phân tích m t cách h th ng, tồn di n chính
trong chính sách khu v c. Th i k ỳ đ u sau Chi n tranh l nh, m c tiêu sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á (1989 - 2010).
chính sách c a Hàn Qu c dù là phi h t nhân hĩa hay t n t i hịa bình đ u 3.2. Nhi m v nghiên c u
t p trung ch y u vào CHDCND Tri u Tiên, trong khi đĩ, m i quan h ð đ t đư c m c tiêu trên, ng ư i nghiên c u s th c hi n nh ng
v i Nh t B n và Trung Qu c cĩ ph n b xem nh . Cho đ n cu i th p nhi m v c ơ b n sau:
niên 80 c a th k XX, Hàn Qu c v n ch ưa xác l p chính sách c th - Th nh t, trình bày c ơ s hình thành chính sách đ i ngo i c a
nào nh m c i thi n, phát tri n “quan h tr c ti p” v i Nh t B n và Trung Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á (1989 – 2010); trong đĩ, phân
Qu c nh ư hai ch th chính tr đ c l p mà khơng thơng qua “lăng kính” tích khái quát v chính sách c a Hàn Qu c (1948 - 1989) (k t khi Hàn
chính sách c a B c Tri u Tiên. Qu c l p qu c cho đ n khi Chi n tranh l nh đi vào h i k t). ð ng th i,
T cu i th p niên 90 c a th k XX đ n nay, ngồi nhi m v nêu b t nh ng chuy n bi n m i c a tình hình qu c t , khu v c và trong
hịa gi i – hịa h p v i CHDCND Tri u Tiên, Hàn Qu c b t đ u đ t nư c t sau Chi n tranh l nh.
đư c b ư c ti n dài trên con đư ng xây d ng tình b ng h u v i Trung - Th hai, nh n di n và phân tích nh ng n i dung ch y u trong
Qu c, c ng c liên minh chi n l ư c v i Nh t B n trên các l ĩnh v c h p chính sách c a Hàn Qu c đ i v i khu v c ðơng B c Á t n ăm 1989 đ n
tác c ơ b n: An ninh – chính tr , kinh t và v ăn hĩa – xã h i. Tuy nhiên, năm 2010; qua đĩ, nêu lên nh ng đi u ch nh chi n l ư c trong chính sách
so v i Trung Qu c, quan h Hàn - Nh t đang b “xĩi mịn” d ư i tác c a n ư c này trên các lĩnh v c h p tác song ph ươ ng.
đ ng c a chính sách đ i ngo i Hàn Qu c. Khi nh h ư ng c a Nh t B n - Th ba, xác đ nh nh ng đi m chung và riêng trong chính sách c a
khơng cịn nh ư tr ư c, tình tr ng thâm h t th ươ ng m i c a Hàn Qu c v i Hàn Qu c đ i v i Nh t B n, Trung Qu c và CHDCND Tri u Tiên. Rút
nư c này đang kéo dài thì Trung Qu c l i v ươ n lên tr thành đ i tác h p ra nh n xét, đánh giá v chính sách c a Hàn Qu c trên c hai m t thành
tác chi n l ư c trong vai trị b n hàng kinh t s m t (n ư c mang l i cơng và h n ch . Trên c ơ s đĩ, đúc k t nh ng bài h c kinh nghi m
ngu n th ng d ư th ươ ng m i l n nh t cho Hàn Qu c) và c ũng là qu c gia trong vi c đi u ch nh chính sách đ i ngo i cho Hàn Qu c và Vi t Nam.
n m gi chìa khĩa cho v n đ h t nhân c a CHDCND Tri u Tiên. Dù ra 4. ð i t ư ng và ph m vi nghiên c u
đ i mu n h ơn nhi u so v i đ ng minh Hàn – Nh t nh ưng “ đ i tác h p 4.1. ð i t ư ng nghiên c u
tác chi n l ư c Hàn – Trung” v n là l a ch n thi t th c c a ngo i giao Chính sách c a Hàn Qu c đ i v i các n ư c ðơng B c Á trên 3
Hàn Qu c nh m duy trì l i ích kinh t , chính tr và hi n th c hĩa m c lĩnh v c quan h cơ b n: An ninh – chính tr , kinh t và v ăn hĩa – xã h i
tiêu th ng nh t dân t c trong th k XXI. (1989 – 2010).
6 19
4.2. Ph m vi nghiên c u tr ư c h t Trung Qu c. Ơng cũng kh ng đ nh “ chính sách m r ng
V m t khơng gian , đ tài t p trung nghiên c u chính sách c a Hàn các ho t đ ng giao l ưu thanh niên nh m t ăng c ư ng hi u bi t l n nhau;
Qu c đ i v i ba qu c gia khu v c ðơng B c Á: Nh t B n, Trung Qu c đ ng th i c ng c tình h u ngh v i Chính ph và nhân dân Trung
và CHDCND Tri u Tiên. Ngồi ra, m t s ch th khác liên quan, đ tài Qu c”.
cũng s đ c p đ n trong ch ng m c nh t đ nh ( đ i chi u, so sánh) nh m 2.3.3. ð i v i CHDCND Tri u Tiên
đ m b o tính tồn di n c a đ tài. Hàn Qu c đã t ng b ư c đi u ch nh chính sách v i CHDCND
V m t th i gian , đ tài dành tr ng tâm nghiên c u chính sách c a Tri u Tiên trên l ĩnh v c v ăn hĩa – xã h i b ng vi c th c hi n song
Hàn Qu c đ i v i khu v c ðơng B c Á trong nh ng n ăm 1989 - 2010. song ba n i dung c ơ b n: Vi n tr nhân đ o, đồn t gia đình ly tán
Dù Chi n tranh l nh đư c tuyên b ch m d t vào 1989 và ch th c s và giao lưu v ăn hĩa theo h ư ng ti p c n g n g ũi và trên l p tr ư ng
k t thúc sau khi Liên Xơ tan rã (1991) nh ưng chúng tơi v n chú ý phân dân t c ch ngh ĩa. Theo đĩ, T ng th ng Roh Tae Woo là ng ư i “tiên
tích k các s ki n cĩ liên quan t tr ư c đĩ c ũng nh ư c hai m c 1989 phong” kh i đ ng các ch ươ ng trình h p tác trên l ĩnh v c này v i
và 1991 nh m đ m b o tính logic c a v n đ . CHDCND Tri u Tiên b ng tuyên b ngày 07-7-1988. Chính sách văn
5. Ngu n t ư li u và ph ươ ng pháp nghiên c u hĩa – xã h i c a Hàn Qu c đã th c s phát huy tác d ng trong th i
5.1. Ngu n t ư li u kỳ c m quy n c a Kim Dae Jung (thơng qua: “Tuyên b chung c a
Tác gi lu n án đã t p h p và khai thác b n nhĩm t ư li u sau đây: H i ngh Th ư ng đ nh liên Tri u”, 2000) và Roh Moo Hyun (thơng
[1] Các tài li u c a Chính ph , C ơ quan Hàn Qu c và nhĩm qua: “Hi p ư c Giao l ưu v ăn hĩa hai mi n”, 2003 và “Tuyên b v
Nghiên c u ðơng Á. [2] Các giáo trình, sách chuyên kh o - tham kh o s ti n b c a quan h liên Tri u, hịa bình và th nh v ư ng”, 2007).
c a h c gi Vi t Nam và qu c t . [3] Các nghiên c u c a tác gi Hàn ði u này cho th y s chuy n bi n l n v m t nh n th c c a Hàn
Qu c và n ư c ngồi; các trang báo uy tín c a M ; c ơ quan truy n thơng Qu c nh m xoa d u v t th ươ ng dân t c su t h ơn n a th k .
c a Hàn Qu c, c ơ quan báo chí c a Nh t B n và CHDCND Tri u Tiên.
[4] Các lu n án ti n s ĩ, lu n văn th c s ĩ trong n ư c. Tài li u t m t s
đ a ch website trên m ng Internet. CH ƯƠ NG 3.
5.2. Ph ươ ng pháp nghiên c u M T S NH N XÉT V CHÍNH SÁCH ð I NGO I C A
- V ph ươ ng pháp lu n: Lu n án quán tri t ph ươ ng pháp lu n HÀN QU C ð I V I CÁC N Ư C ðƠNG B C Á
c a ch ngh ĩa Mác - Lênin, tư t ư ng H Chí Minh, quan đi m c a ð ng (1989 - 2010)
C ng s n Vi t Nam v các v n đ quan h qu c t đ xem xét, đánh giá
chính sách c a Hàn Qu c đ i v i khu v c ðơng B c Á. 3.1. Nh ng đi m chung và riêng trong chính sách c a Hàn Qu c đ i
- V phươ ng pháp nghiên c u: Phươ ng pháp l ch s , ph ươ ng v i Nh t B n, Trung Qu c và CHDCND Tr
Các file đính kèm theo tài liệu này:
tom_tat_luan_an_chinh_sach_doi_ngoai_cua_han_quoc_doi_voi_ca.pdf
