Một số giải pháp phát triển ngành giấy Việt Nam

1 MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU ............................................................................................................ 1 CHÖÔNG MOÄT VAI TROØ CUÛA NGAØNH GIAÁY TRONG NEÀN KINH TEÁ QUOÁC DAÂN 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH GIAÁY: .................................................................... 3 1.1.1. Lòch söû hình thaønh ............................................................................................ 3 1.1.2. Nguyeân vaät lieäu vaø coâng ngheä, quy trình saûn xuaát giaáy .................................. 4 1.2. VAI TROØ CUÛA NGAØNH GIAÁY TRONG NEÀN KINH TEÁ QUOÁC DAÂN ........... 6 1.3. KINH NGHIEÄM PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI................................................................................................................. 10 1.3.1. Trung Quoác..................................................................................................... 10 1.3.2. Indonesia ........................................................................................................ 12 1.3.3. Nhaät Baûn ........................................................................................................ 13 CHÖÔNG HAI THÖÏC TRAÏNG NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM 2.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM ............................................... 14 2.1.1. Giôùi thieäu caùc doanh nghieäp saûn xuaát giaáy Vieät Nam................................... 14 2.1.2. Saûn löôïng vaø möùc taêng tröôûng cuûa ngaønh giaáy giai ñoaïn 1998 – 2003......... 16 2.2. PHAÂN TÍCH CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN SÖÏ PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM.................................................................................................... 18 2.2.1. Nguyeân lieäu vaø vuøng nguyeân lieäu.................................................................. 18 2.2.2. Coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò..................................................................... 23 2.2.3. Lao ñoäng......................................................................................................... 25 2.2.4. Voán vaø ñaàu tö xaây döïng cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy.................................. 26 2.2.5. Thò tröôøng....................................................................................................... 28 2.3. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG VEÀ NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM.................................... 32 2.3.1. Öu ñieåm.......................................................................................................... 32 2 2.3.2. Haïn cheá .......................................................................................................... 34 CHÖÔNG BA MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM 3.1. QUAN ÑIEÅM VAØ MUÏC TIEÂU PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM ... 36 3.1.1. Quan ñieåm phaùt trieån ngaønh giaáy Vieät Nam.................................................. 36 3.1.2. Muïc tieâu phaùt trieån ngaønh giaáy Vieät Nam..................................................... 37 3.2. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM ................. 38 3.2.1. Quy hoaïch phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu ñeå goùp phaàn oån ñònh saûn xuaát vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng nguyeân vaät lieäu ............................................................ 38 3.2.2. Caûi tieán maùy moùc thieát bò vaø ñoåi môùi coâng ngheä, quy trình saûn xuaát........... 42 3.2.3. Taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi nguoàn nhaân löïc ngaønh giaáy ..... 44 3.2.4. Leân döï toaùn chi tieát vaø taêng cöôøng nguoàn voán cho ñaàu tö xaây döïng cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy ............................................................................................... 45 3.2.5. Phaùt trieån thò tröôøng, hoaøn thieän hoaït ñoäng marketing vaø xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm.................................................................................................. 49 3.3. KIEÁN NGHÒ....................................................................................................... 53 3.3.1. Veà nguyeân lieäu............................................................................................... 53 3.3.2. Veà khoa hoïc coâng ngheä.................................................................................. 54 3.3.3. Veà voán vaø ñaàu tö xaây döïng cô baûn ................................................................ 54 3.3.4. Veà cô cheá chính saùch noùi chung..................................................................... 55 3.3.5. Veà Hieäp hoäi ngaønh giaáy Vieät Nam................................................................ 55 KEÁT LUAÄN ............................................................................................................... 56 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 3 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Töø raát laâu ñôøi, con ngöôøi ñaõ coù nhu caàu ghi cheùp laïi nhöõng söï vaät, söï kieän… ñaõ xaûy ra trong ñôøi soáng. Qua quaù trình phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, giaáy ñaõ trôû thaønh moät thöù khoâng theå thieáu trong vieäc ghi cheùp thay cho caùc vaät duøng ñöôïc duøng tröôùc ñoù nhö tre, da thuù… vaø ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá xaõ hoäi ngaøy nay, maëc cho söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, trong ñoù coù coâng ngheä thoâng tin. Coù theå noùi, ngaønh giaáy coù ñoùng goùp raát lôùn cho söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi noùi chung vaø neàn kinh teá cuûa moät quoác gia noùi rieâng. Hieän nay, ngaønh giaáy Vieät Nam ñang daàn daàn lôùn maïnh, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi nöôùc ta. Tuy vaäy trong khoaûng thôøi gian gaàn ñaây, khi neàn kinh teá phaùt trieån vôùi toác ñoä cao, ngaønh giaáy ñaõ boäc loä roõ nhöõng yeáu keùm cuûa mình nhö nguyeân lieäu cho saûn xuaát giaáy maát caân ñoái giöõa cung vaø caàu, daãn ñeán vieäc phaûi nhaäp khaåu ngaøy caøng nhieàu, laøm laõng phí nguoàn ngoaïi teä cuûa quoác gia; maùy moùc thieát bò ngaønh giaáy thì quaù laïc haäu laøm naêng suaát thaáp, hao phí nguyeân vaät lieäu cao daãn ñeán saûn phaåm giaáy Vieät Nam keùm söùc caïnh tranh… Neáu so saùnh vôùi quy moâ caùc nöôùc trong khu vöïc thì ngaønh giaáy nöôùc ta coøn quaù nhoû beù vaø chöa phaùt trieån heát tieàm naêng. Trong töông lai, neáu ñöôïc quan taâm vaø coù chính saùch phaùt trieån ñuùng ñaén thì ñaây seõ laø ngaønh kinh teá muõi nhoïn taïo nguoàn thu ngoaïi teä ñaùng keå phuïc vuï cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa cuûa Vieät Nam. Do vaäy, vieäc nghieân cöùu ñeå tìm ra giaûi phaùp phaùt trieån khaû thi cho ngaønh giaáy Vieät Nam hieän nay laø raát caáp thieát. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø tieáp caän thöïc traïng chung cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam, töø ñoù ñeà ra moät soá giaûi phaùp troïng yeáu cho söï phaùt trieån ngaønh giaáy trong thôøi gian saép tôùi. Luaän vaên aùp duïng phöông phaùp phaân tích, phöông phaùp toång hôïp, phöông phaùp chuyeân gia, phöông phaùp thoáng keâ vaø phöông phaùp döï baùo ñeå tieáp caän muïc tieâu nghieân cöùu. 4 Phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø phaân tích thöïc traïng cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam treân hai phöông dieän saûn xuaát boät giaáy nguyeân lieäu vaø saûn xuaát giaáy noùi chung, trong ñoù, taäp trung phaân tích caùc yeáu toá chuû yeáu aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa ngaønh giaáy nhö nguyeân lieäu vaø vuøng nguyeân lieäu; coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò; lao ñoäng; voán vaø ñaàu tö cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy; vaø thò tröôøng. Ngoaøi lôøi môû ñaàu, keát luaän, phuï luïc vaø danh muïc taøi lieäu tham khaûo luaän vaên bao goàm ba chöông: Chöông moät: Vai troø cuûa ngaønh giaáy trong neàn kinh teá quoác daân Chöông hai: Thöïc traïng ngaønh giaáy Vieät Nam Chöông ba: Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh giaáy Vieät Nam Vì trình ñoä vaø thôøi gian thöïc hieän coù haïn, luaän vaên khoâng theå traùnh ñöôïc caùc thieáu soùt nhaát ñònh. Raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa quyù Thaày, Coâ vaø caùc baïn ñeå noäi dung luaän vaên ñöôïc hoaøn chænh hôn. 5 CHÖÔNG MOÄT VAI TROØ CUÛA NGAØNH GIAÁY TRONG NEÀN KINH TEÁ QUOÁC DAÂN 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH GIAÁY 1.1.1. Lòch söû hình thaønh Giaáy laø moät trong nhöõng phaùt minh quan troïng cuûa con ngöôøi. Trung Quoác laø nöôùc phaùt minh ra giaáy vieát ñaàu tieân. Caùc coâng trình khaûo coå cho thaáy nhöõng tôø giaáy ñaàu tieân ñöôïc laøm baèng xô sôïi thöïc vaät coù nieân ñaïi töø naêm 206 tröôùc Coâng Nguyeân ñeán naêm 220 sau Coâng Nguyeân thuoäc nhaø Haùn. Lòch söû phaùt trieån ngaønh giaáy theá giôùi ghi nhaän töø naêm 105 tröôùc Coâng Nguyeân, Thaùi Luaân - ngöôøi Trung Quoác ñöôïc xem nhö laø oâng toå cuûa ngaønh giaáy do ñaõ coù coâng ñuùc keát, toång hôïp caùc kinh nghieäm saûn xuaát giaáy tröôùc ñoù ñeå truyeàn baù trong daân chuùng. OÂng ñaõ coù coâng hoaøn thieän quy trình xeo giaáy baèng phöông phaùp thuû coâng vaø goùp phaàn to lôùn ñöa ngheà giaáy leân moät böôùc phaùt trieån cao hôn. Tôø giaáy ñaàu tieân ñöôïc laøm ôû Loâi Döông, Trung Quoác laø baèng voû daâu ñöôïc ngaâm vaøo nöôùc vaø ñaäp giaõ ra. Caùc xô sôïi lô löûng trong nöôùc ñöôïc vôùt leân baèng moät duïng cuï goïi laø lieàm xeo, töông töï nhö moät caùi saøng, ñöôïc keát baèng nan tre vaø loâng ngöïa. Ngaønh giaáy Vieät Nam cuõng ñaõ gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån töø ban ñaàu cuûa ngaønh giaáy theá giôùi. Sau Trung Quoác khoâng laâu, taïi quaän Giao Chæ cuõng ñaõ xuaát hieän ngheà laøm giaáy. Vaø vaøo theá kyû thöù ba sau Coâng Nguyeân, Giao Chæ ñaõ saûn xuaát ñöôïc loaïi giaáy baûn toát baèng voû caây maät höông vaø caây döông xæ ñeå coáng naïp cho vua nhaø Haùn - Trung Quoác. Ngaønh giaáy tieáp tuïc ñöôïc truyeàn sang caùc nöôùc AÛ Raäp khi nhöõng ngöôøi thôï giaáy Trung Quoác bò baét sang Baghdad – Iraq khi quaân ñoäi caùc nöôùc AÛ Raäp chieám ñöôïc thò traán Samarkand ôû phía Taây Trung Quoác. Töø ñaây ngheà laøm giaáy ñöôïc truyeàn sang chaâu AÂu. 6 Tôø giaáy ñaàu tieân ôû chaâu AÂu ñöôïc saûn xuaát taïi Taây Ban Nha vaøo naêm 1085. Töø ñaây, kyõ thuaät laøm giaáy ñöôïc truyeàn sang Palestin vaø Xiri vaøo theá kyû thöù 12. Ngheà giaáy ñöôïc truyeàn sang Phaùp vaøo theá kyû thöù 11, vaø sang Italia vaøo theá kyû thöù 12. Trong khoaûng thôøi gian naøy, kyõ thuaät cheá taïo giaáy ñöôïc naâng leân moät böôùc nöõa khi ngöôøi ta cheá taïo ñöôïc hình boùng chìm treân giaáy (duøng ñeå choáng laøm tieàn giaû nhö hieän nay). Vaø vaøo theá kyû thöù 14 thì ngheà giaáy ñöôïc truyeàn sang Ñöùc, vaø AÙo (khoaûng naêm 1356), Haø Lan (1428), Thuïy Só (1433), Nga (1576) vaø sang caùc nöôùc Scandinavô (1630). Ngheà giaáy ñaõ phaùt trieån sang luïc ñòa Baéc Myõ vaøo naêm 1690 vôùi vieäc xaây döïng moät xöôûng saûn xuaát giaáy ôû Wissahickon Creek, Germantown, Pennsylvania. Chieác maùy xeo giaáy coâng nghieäp ñaàu tieân ra ñôøi naêm 1799 do Nicholas Louis Robert – ngöôøi Phaùp cheá taïo vaø ñöôïc hoaøn thieän bôûi hai anh em ngöôøi Anh laø Henry vaø Sealy Fourdriner vaøo naêm 1810 vaø do ñoù ñöôïc ñaët teân laø maùy xeo Fourdriner. Loaïi maùy xeo troøn ñöôïc phaùt minh khoaûng naêm 1805 bôûi Joseph Bramah – ngöôøi Anh - laø moät böôùc phaùt trieån môùi cuûa coâng ngheä laøm giaáy. Cho ñeán nay, nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa hai loaïi maùy Fourdriner vaø maùy xeo troøn vaãn coøn ñöôïc aùp duïng taïi caùc nhaø maùy giaáy lôùn treân theá giôùi. Maùy laøm giaáy coù kích thöôùc raát lôùn vaø hoaït ñoäng haàu nhö khoâng ngöøng nghæ. 1.1.2. Nguyeân vaät lieäu vaø coâng ngheä, quy trình saûn xuaát giaáy 1.1.2.1. Nguyeân vaät lieäu saûn xuaát giaáy Nguyeân lieäu chuû yeáu cuûa ngaønh giaáy bao goàm boät giaáy, boät taåy traéng, boät phaán vaø chaát ñoän… Beân caïnh ñoù, caùc hoùa chaát cuõng ñöôïc söû duïng trong quaù trình saûn xuaát boät giaáy. - Boät giaáy ñöôïc saûn xuaát töø caùc loaïi caây nhö tre, nöùa, baïch ñaøn, thoâng, giaáy vuïn… ñöôïc cung caáp töø caùc laâm tröôøng vaø nguoàn giaáy vuïn thu nhaët… - Chaát phuï gia vaø chaát ñoän: Boät giaáy laø nguyeân lieäu chính cuûa ngaønh giaáy. Beân caïnh ñoù, ngaønh giaáy coøn söû duïng caùc chaát phuï gia trong quaù trình cheá bieán 7 giaáy. Caùc chaát phuï gia bao goàm: xuùt (NaOH - duøng xöû lyù nguyeân lieäu ñeå laøm boät giaáy), voâi (Ca(OH)2),Na2S, pheøn (Al2(SO4)3)….Caùc chaát ñoän bao goàm phaán, tinh boät, BaSO4, CaCO3, CaSO4, TiO2, … 1.1.2.2. Coâng ngheä vaø quy trình saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy Nguyeân lieäu thoâ ñöôïc xöû lyù baèng caùc chaát hoùa hoïc qua caùc quy trình phöùc taïp, trong ñoù chaát hoùa hoïc chuû yeáu laø xuùt (NaOH) vaø do vaäy taïo ra raát nhieàu caùc hôïp chaát hoùa hoïc ôû daïng dung dòch. Caùc dung dòch ñöôïc hình thaønh trong quaù trình naáu boät giaáy laø dòch traéng, dòch ñoû, dòch xanh, dòch ñen.... Neáu caùc chaát thaûi trong quaù trình saûn xuaát boät giaáy khoâng ñöôïc xöû lyù ñuùng caùch thì khi thaûi ra moâi tröôøng beân ngoaøi seõ gaây oâ nhieãm raát naëng. Noùi chung, quy trình saûn xuaát boät giaáy thöôøng qua caùc böôùc xöû lyù nguyeân lieäu thoâ, naáu vaø taåy traéng. Sau ñoù, boät giaáy thaønh phaåm seõ ñöôïc duøng laøm nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát giaáy. Veà cô baûn, giaáy ñöôïc hình thaønh töø voâ soá sôïi cellulose chöùa trong boät giaáy keát dính laïi vôùi nhau nhôø caùc lieân keát hoùa hoïc. Ngoaøi nguyeân lieäu chính laø boät giaáy, caùc loaïi giaáy cuõng ñöôïc troän theâm caùc chaát phuï gia nhö ñaát seùt (cao lanh), phaán... Tuøy caùch choïn nguyeân lieäu vaø caùc caùch xöû lyù tröôùc xô sôïi maø giaáy thu ñöôïc coù nhieàu ñaëc tính khaùc nhau. Noùi chung, giaáy ñöôïc saûn xuaát theo quy trình bao goàm caùc giai ñoaïn: chuaån bò nguyeân lieäu, xeo giaáy, vaét nöôùc, eùp, saáy vaø cuoái cuøng laø giai ñoaïn hoaøn taát, coù theå bao goàm caùc böôùc caùn laùng, traùng phuû, cuoän, phaân tôø, bao goùi… ÔÛ giai ñoaïn chuaån bò nguyeân lieäu, boät giaáy ñöôïc troän vôùi nöôùc vaø ñaùnh leân. Sau ñoù hoãn hôïp ñöôïc pha loaõng theâm vôùi nöôùc (dung dòch traéng – white water) ñeå ñaït noàng ñoä töø 0,2 ñeán 1% boät giaáy. Caùc chaát hoùa hoïc cuõng ñöôïc theâm vaøo ñeå ñieàu chænh ñoä pH cuûa giaáy. Caùc chaát ñoän nhö cao lanh, phaán coù taùc duïng laøm taêng ñoä traéng vaø ñoä ñuïc cuûa giaáy. Phaàn lôùn caùc loaïi giaáy cao caáp chöùa ñeán 30% chaát ñoän. Hoà cuõng ñöôïc theâm vaøo nguyeân lieäu ñeå giaûm söùc huùt nöôùc cuûa giaáy. Pheøn (Al2 (SO4)3 ) laøm cho caùc haït hoà keát dính vaøo caùc xô sôïi. Tinh boät giuùp taêng ñoä dai vaø ñoä 8 cöùng cuûa giaáy. Caùc chaát phuï gia theâm vaøo laø maøu, chaát khöû boït, vaø chaát baûo löu (ñeå caûi thieän khaû naêng baûo löu cuûa caùc haït mòn vaø chaát ñoän treân löôùi xeo). Hoãn hôïp ñöôïc phun leân treân löôùi xeo huùt nöôùc laøm baèng plastic töø hoøm phun boät ôû giai ñoaïn xeo giaáy. Tieáp ñoù, nguyeân lieäu ñöôïc vaét nöôùc treân moät hay nhieàu löôùi xeo ñeå taïo thaønh baêng giaáy ôû giai ñoaïn vaét nöôùc. Nguyeân lieäu ra khoûi löôùi xeo khi moät baêng giaáy coù noàng ñoä chaát khoâ chieám khoaûng 20%. Töø löôùi xeo, baêng giaáy ñi qua moät loaït caùc truïc cuoán ñeå laáy heát phaàn nöôùc coøn laïi. Coâng ñoaïn vaét nöôùc baêng giaáy vaãn ñöôïc tieáp tuïc ôû giai ñoaïn eùp. Thoâng thöôøng, ôû giai ñoaïn eùp, baêng giaáy ñi qua 3 hoaëc 4 ñieåm eùp. Sau moãi ñieåm eùp, noàng ñoä chaát khoâ cuûa baêng giaáy taêng leân daàn daàn. Taïi ñieåm eùp cuoái cuøng, noàng ñoä chaát khoâ trong baêng giaáy khoaûng töø 30 ñeán 50%. Neáu baêng giaáy vaãn coøn nöôùc thì noù seõ ñöôïc saáy khoâ khi ñöôïc cuoän qua moät hoaëc nhieàu truïc saáy baèng hôi noùng ôû giai ñoaïn saáy. Trong coâng ñoaïn saáy, giaáy ñöôïc saáy cho ñeán khi noàng ñoä chaát khoâ khoaûng 95%. Vieäc naøy ñöôïc tieán haønh baèng caùch cho daûi baêng saáy eùp baêng giaáy vaøo nhöõng truïc saáy ñöôïc laøm noùng baèng hôi nöôùc. Sau khi ra khoûi coâng ñoaïn saáy, baêng giaáy thöôøng qua moät maùy hoaøn taát goàm moät cuïm oáng theùp. Beà maët baêng giaáy seõ ñöôïc laøm laùng khi ñi qua caùc khe hôû giöõa hai truïc ôû giai ñoaïn hoaøn taát. Qua moâ taû ôû treân, coù theå thaáy quy trình saûn xuaát cuûa ngaønh giaáy noùi chung caàn raát nhieàu hoùa chaát vaø chính nhöõng hoùa chaát naøy ñaõ laøm oâ nhieãm moâi tröôøng. Do vaäy vaán ñeà quan troïng trong phaùt trieån ngaønh giaáy laø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. Ngaønh giaáy muoán phaùt trieån beàn vöõng phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc baûo veä toát moâi tröôøng. 1.2. VAI TROØ CUÛA NGAØNH GIAÁY TRONG NEÀN KINH TEÁ QUOÁC DAÂN Vai troø cuûa ngaønh giaáy ñöôïc theå hieän ôû nhöõng maët sau: Moät laø: Giaáy laø saûn phaåm thieát yeáu phuïc vuï cho söï phaùt trieån vaên hoùa, xaõ hoäi vaø kinh teá cuûa moät quoác gia. 9 Thoâng qua caùc saûn phaåm giaáy, quaù trình trao ñoåi, laøm giaøu kieán thöùc ñöôïc ghi laïi (quaù trình hoïc taäp, nghieân cöùu), thoâng tin ñöôïc löu tröõ vaø truyeàn ñaït trongï coäng ñoàng (quaù trình in aán saùch, baùo…) vaø ghi laïi hoaït ñoäng saùng taïo cuûa con ngöôøi veà lónh vöïc vaên hoùa (hoäi hoïa, aâm nhaïc…). Trong töông lai, vai troø cuûa giaáy ñoái vôùi söï phaùt trieån vaên hoùa – xaõ hoäi cuûa con ngöôøi noùi chung vaø neàn kinh teá noùi rieâng seõ khoâng coù söï thay ñoåi ñaùng keå. Hai laø: Ngaønh giaáy laø nguoàn taêng tröôûng kinh teá vaø taïo ra thu nhaäp quoác daân. Cuõng nhö baát kyø moät ngaønh coâng nghieäp naøo khaùc, ngaønh coâng nghieäp giaáy ñoùng goùp vaøo GDP moät nöôùc thoâng qua giaù trò caùc saûn phaåm maø noù taïo ra. Tuy vaäy, saûn phaåm cuûa ngaønh giaáy mang moät yù nghóa ñaëc bieät hôn moät soá caùc saûn phaåm coâng nghieäp khaùc cuûa neàn kinh teá vì noù coøn phuïc vuï cho söï phaùt trieån vaên hoùa - xaõ hoäi cuûa con ngöôøi beân caïnh nhu caàu cô baûn laø aên uoáng ñeå sinh toàn. Theo Toång cuïc Thoáng keâ, giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa ngaønh giaáy treân caû nöôùc trong caùc naêm qua taêng lieân tuïc nhö soá lieäu trong baûng sau: Baûng 1.1: Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp ngaønh giaáy Vieät Nam 2000 - 2004 ( theo giaù so saùnh 1994 ) ÑVT: tyû ñoàng Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 (öôùc) Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp 3.930,3 4.561,6 4.876,5 5.186,5 5.602,0 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2003 vaø website Boä Coâng Nghieäp: www.industry.gov.vn) Neáu so vôùi toång giaù trò saûn xuaát cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, ñaây laø moät con soá heát söùc khieâm toán nhöng ñoù laø do ngaønh giaáy Vieät Nam hieän nay quy moâ coøn nhoû beù vaø chöa phaùt trieån heát tieàm naêng. Ba laø: Söï phaùt trieån ngaønh giaáy taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy moät soá ngaønh khaùc phaùt trieån. Vì giaáy laø moät saûn phaåm coù lieân quan raát maät thieát vôùi ñôøi soáng xaõ hoäi cuûa con ngöôøi neân söï phaùt trieån ngaønh giaáy seõ taïo ñieàu kieän ñeå thuùc ñaåy moät soá ngaønh coù 10 lieân quan ñeán ñôøi soáng xaõ hoäi cuûa con ngöôøi phaùt trieån nhö ngaønh coâng nghieäp bao bì, in aán... cuï theå nhö sau: - Ñoái vôùi ngaønh laâm nghieäp, phaùt trieån ngaønh giaáy taïo ñieàu kieän phaùt trieån vieäc troàng röøng nguyeân lieäu. Vieäc troàng röøng coù hai lôïi ích deã thaáy nhaát, ñoù laø taän duïng lao ñoäng, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm vaø röøng troàng seõ giuùp giaûm thieåu ñöôïc luõ luït, goùp phaàn giaùn tieáp oån ñònh vaø phaùt trieån neàn kinh teá xaõ hoäi cuûa moät quoác gia. Rieâng ñoái vôùi Vieät Nam, hai lôïi ích vöøa ñeà caäp caøng böùc thieát. Vieäc troàng röøng nguyeân lieäu ôû Vieät Nam coøn giuùp thöïc hieän chuyeån dòch cô caáu kinh teá, goùp phaàn phuû xanh 5 trieäu ha röøng, thöïc hieän chöông trình xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû vuøng saâu vuøng xa. - Ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp bao bì, ngaønh giaáy coù vai troø raát quan troïng. Hieän nay, khoái löôïng bao bì giaáy vaãn chieám tyû leä cao trong toång khoái löôïng caùc loaïi bao bì cho ngaønh coâng nghieäp haøng tieâu duøng maëc duø gaàn ñaây tyû leä ñoù ñaõ giaûm xuoáng do söï xuaát hieän cuûa caùc loaïi bao bì ñöôïc laøm baèng caùc chaát lieäu môùi nhö nhöïa PET, PE, PVC… Nhöng trong töông lai khi söï ñe doïa oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy caøng taêng thì, vôùi ñaëc tính laâu phaân huûy trong moâi tröôøng töï nhieân, caùc loaïi bao bì naøy seõ ít ñöôïc öa chuoäng. Ngöôïc laïi bao bì giaáy phaân huûy nhanh trong moâi tröôøng töï nhieân, ít gaây oâ nhieãm moâi tröôøng laïi coøn coù theå söû duïng ñeå taùi cheá thaønh giaáy taùi sinh phuïc vuï tieáp tuïc maø khoâng gaây oâ nhieãm nhö caùc loaïi bao bì nhöïa. Vai troø cuûa bao bì giaáy coâng nghieäp trong töông lai laø raát lôùn ñaëc bieät laø söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng. Ñoái vôùi nhöõng loaïi bao bì giaáy khaùc nhö thuøng carton, hoäp giaáy, tuùi giaáy cuõng coù nhu caàu raát lôùn, döï baùo khoaûng 691 trieäu taán vaøo naêm 2010. - Ngaønh in aán laø ngaønh ñöùng sau ngaønh bao bì neáu xeáp theo soá löôïng giaáy söû duïng do vieäc in saùch, baùo... Theo Toång coâng ty giaáy Vieät Nam, nhu caàu giaáy in, vieát vaøo naêm 2010 laø 365 trieäu taán/naêm. Nhu caàu giaáy cho vieäc in caùc loaïi saùch raát lôùn vaø oån ñònh haøng naêm, haàu nhö chæ coù taêng maø khoâng coù giaûm. Keá ñoù laø nhu caàu giaáy cho vieäc in baùo. Nhu caàu giaáy cho giaáy in baùo tuy khoâng nhieàu nhö nhu caàu 11 giaáy cho vieäc in saùch nhöng cuõng raát lôùn. Theo döï baùo cuûa Toång coâng ty giaáy Vieät Nam vaøo naêm 2010, nhu caàu giaáy in baùo cuûa Vieät Nam seõ laø 75 ngaøn taán/naêm. - Vieäc phaùt trieån ngaønh giaáy coøn goùp phaàn phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp lieân quan khaùc laø ñaàu vaøo cho ngaønh giaáy nhö: hoùa chaát, coâng ngheä töï ñoäng hoùa, nhieät ñieän, cô khí cheá taïo maùy... Rieâng ñoái vôùi ngaønh hoùa chaát, laø moät ngaønh raát quan troïng coù aûnh höôûng ñeán quaù trình saûn xuaát cuûa ngaønh giaáy vì ngaønh giaáy söû duïng moät löôïng lôùn caùc hoùa chaát cô baûn nhö xuùt (NaOH)… ñeå xöû lyù nguyeân lieäu. Söï phaùt trieån cuûa ngaønh giaáy seõ keùo theo ngaønh hoùa chaát phaùt trieån. Boán laø: Goùp phaàn thu huùt vaø giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho lao ñoäng, nhaát laø taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Baát cöù moät ngaønh coâng nghieäp naøo cuõng thu huùt moät soá löôïng lao ñoäng nhaát ñònh. Rieâng ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp giaáy, lao ñoäng ñöôïc chia thaønh hai nhoùm chính laø lao ñoäng troàng caây nguyeân lieäu giaáy vaø lao ñoäng saûn xuaát boät giaáy, giaáy. Lao ñoäng troàng caây coâng nghieäp giaáy veà cô baûn khoâng khaùc vôùi coâng nhaân laâm nghieäp, trong khi lao ñoäng saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy ñoøi hoûi kyõ naêng veà caùc thao taùc ñaëc thuø trong quaù trình saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy nhö: xöû lyù nguyeân lieäu thoâ (giaáy vuïn, goã…), troän boät, xeo giaáy (treân baêng chuyeàn), caùn laùng, caét tôø, phaân cuoän… Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, do trình ñoä coâng ngheä coøn laïc haäu cho neân caùc daây chuyeàn saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy thöôøng laø caùc daây chuyeàn cuõ, ñoøi hoûi raát nhieàu lao ñoäng ñeå vaän haønh maùy moùc. Tình traïng naøy cuõng laø tình traïng hieän nay ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp giaáy Vieät Nam. Ñoái vôùi Trung Quoác, nhôø vaøo thò tröôøng tieâu thuï giaáy raát lôùn, ngaønh coâng nghieäp giaáy Trung Quoác goùp phaàn thu huùt nguoàn lao ñoäng doài daøo, ñaùp öùng ñaùng keå nhu caàu coâng aên vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng. 12 1.3. KINH NGHIEÄM PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI 1.3.1. Trung Quoác Ngaønh giaáy Trung Quoác nhìn chung ñaõ phaùt trieån ôû moät trình ñoä nhaát ñònh nhôø ñaït ñöôïc moät soá thaønh quaû ôû caùc maët: - Veà coâng ngheä: Trung Quoác ñang tìm caùch naâng cao trình ñoä coâng ngheä saûn xuaát giaáy cuûa mình baèng caùch keâu goïi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi tham gia vaøo quaù trình ñoåi môùi coâng ngheä, khuyeán khích caùc nhaø maùy ñòa phöông môû roäng quy moâ saûn xuaát vaø cheá bieán nguyeân lieäu thoâ. Nhôø vaäy, caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi ñaõ ñaàu tö maïnh vaøo neàn coâng nghieäp giaáy cuûa Trung Quoác baèng hình thöùc ñaàu tö ña lónh vöïc nhö saûn xuaát kinh doanh boät giaáy vaø giaáy, cung caáp thieát bò vaø chuyeån giao coâng ngheä cho caùc nhaø maùy boät giaáy vaø giaáy ôû Trung Quoác… Ñeå ñaït ñöôïc lôïi theá veà quy moâ, hieän Trung Quoác ñang taäp trung xaây döïng nhöõng taäp ñoaøn saûn xuaát giaáy lôùn vôùi nhöõng nhaø maùy coù coâng suaát töø 200.000 – 300.000 taán/naêm. Vaø caùc nhaø maùy saûn xuaát giaáy töø nguyeân phi goã naøo coù coâng suaát nhoû seõ phaûi saùp nhaäp vaøo caùc nhaø maùy coù quy moâ trung bình hoaëc giaûi theå. - Veà nguoàn nguyeân lieäu cho saûn xuaát giaáy: Trung Quoác chuû tröông ña daïng hoùa nguoàn nguyeân lieäu do nguoàn nguyeân lieäu thoâ ngaøy caøng khan hieám. Ñeå ñaûm baûo ñöôïc saûn löôïng ñeà ra, Trung Quoác chuù troïng ñeán vieäc phaùt trieån nguoàn nguyeân lieäu xô sôïi baèng vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp khaùc nhau nhö xaây döïng keá hoaïch troàng röøng, taêng cöôøng nhaäp khaåu boät giaáy, taän thu nguoàn giaáy loaïi, phaùt trieån kyõ thuaät saûn xuaát xô sôïi phi goã. Beân caïnh ñoù, nguoàn nguyeân lieäu cho saûn xuaát giaáy coøn ñöôïc ñaûm baûo baèng nguyeân lieäu phi goã, giaáy loaïi nhaäp khaåu vaø giaáy loaïi thu hoài trong nöôùc. - Veà vaán ñeà naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm: Trung Quoác ñaõ giaûi quyeát baèng vieäc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø caïnh tranh baèng giaù. Beân caïnh ñoù, Trung Quoác aùp duïng moät soá bieän phaùp chuû yeáu nhö choáng baùn phaù giaù ñoái vôùi 13 giaáy in baùo nhaäp khaåu, baûo veä nguoàn nguyeân lieäu thoâ, taêng cöôøng kyõ thuaät vaø naâng cao vò trí cuûa ngaønh. Ñeå caïnh tranh baèng giaù, Trung Quoác giaûm chi phí saûn xuaát baèng caùch naâng cao hieäu quaû quaûn lyù, chuù troïng naâng cao saûn xuaát, thay theá caùc daây chuyeàn laïc haäu baèng caùc daây chuyeàn coù coâng ngheä hieän ñaïi, taän duïng lôïi theá thò tröôøng lao ñoäng doài daøo vaø reû. Do vaäy, caùc saûn phaåm boät giaáy vaø giaáy cuûa Trung Quoác ñaït ñöôïc lôïi theá caïnh tranh haøng ñaàu treân theá giôùi. - Veà vaán ñeà chaát thaûi vaø oâ nhieãm moâi tröôøng: Trung Quoác ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp maïnh ñeå choáng oâ nhieãm moâi tröôøng nhö ñình chæ hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø maùy coâng suaát döôùi 5.000 taán/naêm khoâng coù heä thoáng thu hoài hoùa chaát töø thaùng 07/1997. Moïi vi phaïm veà moâi tröôøng ñeàu bò xöû lyù moät caùch nghieâm khaéc. - Veà chính saùch quaûn lyù vó moâ cuûa Trung Quoác veà phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy: Trung Quoác aùp duïng chöông trình baûo veä röøng; nghieâm caám khai thaùc röøng nguyeân sinh, röøng treân vuøng laõnh thoå coù soâng ngoøi; khuyeán khích troàng röøng thöông maïi. Coâng nghieäp röøng cuûa Trung Quoác phaùt trieån theo hai moâ hình chuû yeáu laø kinh teá nhaø nöôùc vaø kinh teá taäp theå. Chính phuû Trung Quoác coøn vay ñeå thöïc hieän nhöõng chöông trình ñaàu tö lôùn. Nhìn chung, Trung Quoác ñaõ coù nhöõng chính saùch ñoåi môùi coâng ngheä khaù hieäu quaû, ví duï nhö keâu goïi caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi tham gia vaøo quaù trình ñoåi môùi coâng ngheä, khuyeán khích hình thöùc chuyeån giao coâng ngheä. Vieäc xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng ñaëc bieät ñöôïc söï löu taâm cuûa chính phuû Trung Quoác baèng caùc chính saùch maïnh meõ vaø coù hieäu quaû: saùp nhaäp caùc doanh nghieäp coù quy moâ coâng suaát nhoû, vöøa taêng ñöôïc tieàm löïc taøi chính ñeå giuùp caùc doanh nghieäp giaáy taêng khaû naêng caïnh tranh, vöøa giaûm thieåu ñöôïc oâ nhieãm moâi tröôøng do vieäc xöû lyù chaát thaûi coù hieäu quaû. Beân caïnh ñoù, thaùi ñoä cöông quyeát vôùi naïn oâ nhieãm moâi tröôøng baèng caùch ñình chæ hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø maùy gaây oâ nhieãm cuõng laø moät coá gaéng raát lôùn cuûa chính quyeàn Trung Quoác. Trung Quoác cuõng thaønh coâng trong vieäc ña daïng hoùa nguoàn nguyeân lieäu cho ngaønh coâng nghieäp giaáy. Vaán ñeà naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm giaáy 14 ñöôïc xöû lyù coù hieäu quaû qua caùc chính saùch choáng phaù giaù, quan taâm ñeán saûn phaåm saûn xuaát, baûo veä nguoàn nguyeân lieäu thoâ, caám khai thaùc röøng… 1.3.2. Indonesia Ngaønh coâng nghieäp giaáy cuûa Indonesia baét ñaàu töø naêm 1923 vôùi nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy ñaàu tieân duøng rôm laøm nguyeân lieäu, coù coâng suaát 10 taán/ngaøy (töông ñöông 3.000 taán naêm). Naêm 1960, Indonesia xaây döïng theâm 7 nhaø maùy giaáy nhaø nöôùc vôùi toång coâng suaát 50.000 taán/naêm. Chính saùch phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy cuûa chính phuû Indonesia khuyeán khích söï ñaàu tö töø khu vöïc kinh teá tö nhaân. Do vaäy hieän nay thaønh phaàn kinh teá chuû ñaïo cuûa ngaønh coâng nghieäp giaáy Indonesia laø khu vöïc kinh teá tö nhaân vôùi 78/81 nhaø maùy giaáy, chæ coù 3/81 nhaø maùy giaáy laø cuûa nhaø nöôùc. Trong 78 doanh nghieäp tö nhaân ngaønh giaáy coù 66 doanh nghieäp laø ñaàu tö trong nöôùc, coøn laïi 12 doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vieäc maïnh daïn giao ñaát röøng cho tö nhaân khai thaùc neáu ñöôïc quaûn lyù toát thì ñaây laø moät giaûi phaùp höõu hieäu ñeå phaùt trieån coâng nghieäp giaáy moät caùch coù hieäu quaû. Thöïc teá cho thaáy, saûn löôïng boät giaáy vaøo naêm 1987 cuûa Indonesia chæ ñaït 980.000 taán nhöng vaøo naêm 2000 ñaõ taêng voït leân 8 trieäu taán, bieán Indonesia töø moät nöôùc chuyeân nhaäp khaåu boät giaáy trôû thaønh moät nöôùc chuyeân xuaát khaåu boät giaáy. Coù theå thaáy söï thaønh coâng cuûa coâng nghieäp giaáy Indonesia qua quaù trình bieán ñoåi töø vò trí laø moät nöôùc chuyeân nhaäp khaåu boät giaáy vaøo naêm 1987 thaønh moät nöôùc chuyeân xuaát khaåu boät giaáy vaøo naêm 2000. Ñaït ñöôïc ñieàu naøy laø nhôø Indonesia ñaõ maïnh daïn aùp duïng chính saùch tö nhaân hoùa ngaønh giaáy cuûa mình. Vieäc tö nhaân hoùa ngaønh giaáy laø moät xu höôùng ñuùng ñaén. Tuy vaäy vaãn coù theå tö nhaân hoùa nhöng vaãn giöõ laïi vai troø noøng coát cuûa thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc, laøm thaønh phaàn kinh teá chuû ñaïo daãn daét caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån. Thaønh phaàn kinh teá daân doanh (bao goàm kinh teá tö nhaân vaø kinh teá nöôùc ngoaøi) laø thaønh phaàn kinh teá coù tieàm löïc taøi chính raát maïnh, raát thích hôïp cho vieäc ._.ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä. Ñoái vôùi vaán ñeà nguyeân lieäu cho ngaønh giaáy, vieäc tö nhaân hoùa seõ coù theå khaéc phuïc söï 15 aùch taéc, chaäm treã do söï nhieâu kheâ, raéc roái cuûa caùc thuû tuïc haønh chính trong vieäc hình thaønh caùc vuøng nguyeân lieäu vaø xaây döïng caùc nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy coù quy moâ lôùn. 1.3.3. Nhaät Baûn Nhaät Baûn laø moät nöôùc ngheøo taøi nguyeân khoaùng saûn nhöng khoâng vì vaäy maø ngaønh coâng nghieäp giaáy Nhaät Baûn khoâng phaùt trieån ôû möùc cao. Hieän nay Nhaät Baûn laø nöôùc ñöùng thöù ba theá giôùi (sau Myõ vaø Trung Quoác) veà saûn xuaát giaáy vaø bìa. Tieâu duøng giaáy bình quaân ñaàu ngöôøi bieåu kieán cuûa Nhaät Baûn vaøo naêm 2001 leân ñeán 242,8 kg. Do troàng röøng khoâng theå ñaùp öùng nhu caàu nguyeân lieäu cho ngaønh giaáy, Nhaät Baûn buoäc phaûi nhaäp khaåu boät giaáy. Beân caïnh ñoù, Nhaät Baûn taän duïng trieät ñeå nguoàn giaáy taùi sinh ñeå giaûm thieåu vieäc nhaäp khaåu boät giaáy. Vaøo naêm 2002, 59,6% nguyeân lieäu saûn xuaát giaáy taïi Nhaät Baûn ñöôïc ñaûm baûo baèng nguoàn giaáy taùi sinh, laø moät trong nhöõng tyû leä cao nhaát theá giôùi. Tuy taøi nguyeân ñaát ñai khan hieám nhöng Nhaät Baûn laïi thaønh coâng trong ngaønh coâng nghieäp giaáy vaø laø nöôùc ñöùng thöù ba, sau Trung Quoác vaø Myõ, veà saûn xuaát giaáy vaø bìa. Höôùng ñi cuûa Nhaät Baûn laø vieäc taän duïng ñoái ña nguoàn giaáy taùi sinh beân caïnh vieäc nhaäp khaåu boät giaáy moät caùch baét buoäc. Noùi chung, caùc nöôùc trong khu vöïc hieän ñang tích cöïc huy ñoäng tieàm löïc taøi chính töø khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ñeå ñoåi môùi maùy moùc, thieát bò, coâng ngheä saûn xuaát giaáy töøng böôùc cho ngaønh coâng nghieäp giaáy; giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng; khuyeán khích vieäc troàng röøng nguyeân lieäu thay theá cho nguoàn röøng töø thieân nhieân ñang ngaøy caøng caïn kieät vaø taêng cöôøng söû duïng nguyeân lieäu giaáy taùi cheá ñeå baûo veä moâi tröôøng. 16 CHÖÔNG HAI THÖÏC TRAÏNG NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM 2.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM 2.1.1. Giôùi thieäu caùc doanh nghieäp saûn xuaát giaáy Vieät Nam Hieän nay, Toång coâng ty giaáy Vieät Nam laø doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø laø taäp ñoaøn duy nhaát trong ngaønh giaáy Vieät Nam vôùi caùc thaønh vieân treân toaøn quoác nhö Coâng ty giaáy Baõi Baèng, Coâng ty giaáy Taân Mai, Coâng ty giaáy Vieät Trì, Coâng ty giaáy Ñoàng Nai, Coâng ty giaáy Haûi Phoøng, Coâng ty giaáy Löûa Vieät, Coâng ty giaáy Muïc Sôn, Coâng ty giaáy Lam Sôn… Doanh nghieäp ñöùng ñaàu ngaønh giaáy hieän nay veà quy moâ, coâng suaát cuõng nhö saûn löôïng laø Coâng ty giaáy Baõi Baèng, vôùi möùc coâng suaát lôùn hôn 100.000 taán/naêm. Baûng 2.1 lieät keâ moät soá doanh nghieäp, hieän laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam, coù toång coâng suaát treân 10.000 taán/naêm: Baûng 2.1: Caùc doanh nghieäp coù toång coâng suaát saûn xuaát treân 10.000 taán/naêm STT Doanh nghieäp Coâng suaát saûn xuaát boät giaáy Coâng suaát saûn xuaát giaáy Toång coâng suaát 1 Coâng ty giaáy Baõi Baèng 68.000 100.000 168.000 2 Coâng ty giaáy Taân Mai 40.000 68.500 108.500 3 Coâng ty giaáy Bình An - 55.000 55.000 4 Coâng ty giaáyVieät Trì 10.000 35.000 45.000 5 Coâng ty giaáy An Bình - 39.000 39.000 6 Coâng ty TNHH Vaïn Phaùt - 38.500 38.500 7 Coâng ty giaáy Ñoàng Nai 15.000 20.000 35.000 8 Coâng ty giaáy Muïc Sôn 16.000 15.000 31.000 9 Coâng ty giaáy Hoaøng Vaên Thuï 4.000 20.000 24.000 10 Coâng ty giaáy Haûi Phoøng 1.500 21.800 23.300 11 Coâng ty giaáy Vaïn Ñieåm 4.000 17.000 21.000 12 Coâng ty giaáy Yeân Sôn 7.000 7.000 14.000 13 Coâng ty giaáy Lam Sôn 4.000 7.000 11.000 14 Coâng ty giaáy Bình Minh - 10.000 10.000 15 Nhaø maùy goã Caàu Ñuoáng - 10.000 10.000 TOÅNG COÄNG 169.500 463.800 633.300 (Nguoàn: Lòch söû ngaønh giaáy Vieät Nam) Haàu heát caùc ñôn vò coù möùc coâng suaát treân 10.000 taán hieän nay ñeàu laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam. Tính ñeán cuoái naêm 2003, Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam coù 87 thaønh vieân nhöng soá thaønh vieân coù toång coâng suaát treân 10.000 taán /naêm chæ coù 15 thaønh vieân. Caùc doanh nghieäp trong Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam haàu heát laø doanh nghieäp nhaø nöôùc. Caùc doanh nghieäp khoâng laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam thuoäc khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh vaø möùc coâng suaát töø 300 ñeán 500 taán/naêm laø phoå bieán vaø chieám ña soá. Bieåu ñoà 2.2: Cô caáu caùc doanh nghieäp thaønh vieân Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam theo möùc coâng suaát Coâng suaát döôùi 10.000 taán/naêm 82,76% Coâng suaát treân 10.000 taán/naêm 17,24% Quy moâ cuûa ña soá caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy hieän nay laø nhoû vaø vöøa. Maët khaùc, naêng löïc saûn xuaát giaáy laïi khoâng ñeàu giöõa caùc vuøng treân caû nöôùc, cuï theå laø: - Treân 80% caùc doanh nghieäp giaáy hieän ñang laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam coù coâng suaát döôùi 10.000 taán. - Caùc ñòa phöông coù naêng löïc saûn xuaát giaáy lôùn laø tænh Phuù Thoï, tænh Baéc Ninh, TP. Hoà Chí Minh, tænh Ñoàng Nai vôùi coâng suaát khoaûng 100.000 taán/naêm; Caùc ñòa phöông coù naêng löïc saûn xuaát giaáy trung bình laø TP. Haûi Phoøng, TP. Haø Noäi, TP. Ñaø Naüng, tænh Thanh Hoùa, tænh Bình Döông, tænh Ngheä An, tænh Khaùnh Hoøa vôùi coâng suaát treân döôùi 10.000 taán/naêm. 17 2.1.2. Saûn löôïng vaø möùc taêng tröôûng cuûa ngaønh giaáy giai ñoaïn 1998 - 2003 290 340 350 420 538 642 183 459 19 Saûn löôïng cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam trong giai ñoaïn 1998 – 2003 ñöôïc theå hieän trong bieåu ñoà sau: Bieåu ñoà 2.3: Taêng tröôûng saûn löôïng ngaønh giaáy giai ñoaïn 1998 - 2003 18 2,7187,5 172,5168,9165,1 345,3 232,5 177,5171,1 124,9 0 100 200 300 400 500 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Naêm aûn löôïng (1000 taán)S 700 600 Toaøn ngaønh Toång coâng ty giaáy Vieät Nam Ñôn vò ngoaøi Toång coâng ty giaáy Vieät Nam (Nguoàn: Lòch söû ngaønh giaáy Vieät Nam) Moät vaøi nhaän xeùt veà tình hình taêng tröôûng saûn löôïng ngaønh giaáy giai ñoaïn 1998 - 2003: - Ngaønh giaáy coù möùc taêng tröôûng ñaùng keå, töø möùc saûn löôïng 290 ngaøn taán/naêm vaøo naêm 1998, ñeán naêm 2003, möùc saûn löôïng ñaõ taêng ñeán 642 ngaøn taán/naêm trong ñoù caùc naêm 2001, 2002 vaø 2003 laø caùc naêm coù toác ñoä taêng tröôûng cao nhaát so vôùi caùc naêm tröôùc. Toác ñoä taêng tröôûng saûn löôïng bình quaân giai ñoaïn 2001 - 2003 laø 22,48%, cao nhaát trong voøng 14 naêm (tính töø naêm 1991) trôû laïi ñaây. - Ngaønh giaáy trong 10 naêm trôû laïi ñaây ñaït ñöôïc möùc taêng tröôûng ñaùng keå laø do nguyeân nhaân chính sau: + Caùc doanh nghieäp ñaõ coù söï ñaàu tö vaøo quaù trình ñoåi môùi coâng ngheä töø naêm 1988, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp tröïc thuoäc Toång coâng ty giaáy Vieät Nam. 19 + Caùc doanh nghieäp cuõng ñaõ tieán haønh thay ñoåi maët haøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu thò tröôøng, naâng cao chaát löôïng vaø ña daïng hoùa saûn phaåm. + Hai doanh nghieäp lôùn trong ngaønh giaáy laø Coâng ty giaáy Baõi Baèng vaø Coâng ty giaáy Taân Mai ñaït 92% vaø 87% möùc coâng suaát thieát keá cuõng goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc taêng saûn löôïng cuûa ngaønh giaáy. Saûn löôïng cuûa hai doanh nghieäp naøy chieám gaàn 40% saûn löôïng toaøn ngaønh giaáy. Ñi ñoâi vôùi vieäc taêng saûn löôïng, hai doanh nghieäp naøy coøn caûi tieán vaø cho ra ñôøi caùc saûn phaåm giaáy ngaøy caøng coù chaát löôïng cao hôn, ñaùp öùng ngaøy caøng toát nhu caàu noäi ñòa vaø ñöôïc ngöôøi tieâu duøng chaáp nhaän. - Tuy vaäy, ngaønh giaáy cuõng gaëp phaûi moät soá khoù khaên trong saûn xuaát kinh doanh laøm aûnh höôûng ñeán möùc taêng tröôûng saûn löôïng nhö: + Giaù baùn buoäc phaûi giaûm trong khi chi phí ñaàu vaøo laïi taêng cao nhö giaù ñieän baét ñaàu taêng töø 04/1996. Vieäc taêng giaù ñieän ñaõ laøm cho moät soá doanh nghieäp giaáy phaûi giaûm saûn löôïng hoaëc ngöøng maùy taïm thôøi. Theâm vaøo ñoù, giaù baùn xaêng, daàu, than… ñeàu taêng cuõng laøm cho giaù thaønh saûn xuaát taêng. + Giaù giaáy theá giôùi giaûm vaøo naêm 1996 neân giaáy nhaäp khaåu traøn vaøo thò tröôøng trong nöôùc buoäc Toång coâng ty giaáy Vieät Nam phaûi giaûm giaù baùn. Naêm 2003 laø naêm maø Vieät Nam gia nhaäp khu vöïc töï do thöông maïi ASEAN (AFTA). Thueá suaát thueá nhaäp khaåu caùc saûn phaåm giaáy nhö giaáy in, giaáy vieát, giaáy in baùo töø möùc 40-50% giaûm xuoáng coøn 20% töø thaùng 07/2003 caøng laøm cho caùc doanh nghieäp giaáy trong nöôùc caïnh tranh khoù khaên hôn. + Ñoái vôùi Toång coâng ty giaáy Vieät Nam, trong giai ñoaïn 1998 - 2003, saûn löôïng haàu nhö taêng raát chaäm, ñaëc bieät naêm 2003 coøn giaûm so vôùi naêm 2002 khoaûng 10.000 taán. Nguyeân nhaân chính laø do Coâng ty giaáy Baõi Baèng phaûi ñoùng maùy ñeå thöïc hieän keá hoaïch môû roäng giai ñoaïn I (naâng coâng suaát leân 100.000 taán giaáy/naêm). 20 2.2. PHAÂN TÍCH CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN SÖÏ PHAÙT TRIEÅN NGAØNH GIAÁY VIEÄT NAM 2.2.1. Nguyeân lieäu vaø vuøng nguyeân lieäu Ngaønh giaáy Vieät Nam hieän nay ñang ñöùng tröôùc moät khoù khaên nghieâm troïng ñoái vôùi vaán ñeà nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo, ñaëc bieät laø nguyeân lieäu boät giaáy cho saûn xuaát giaáy. Nguyeân lieäu chuû yeáu ñeå saûn xuaát boät giaáy laø caùc loaïi goã thoâng, baïch ñaøn… vaø boät giaáy laø nguyeân lieäu chính ñeå saûn xuaát giaáy. Hieän nay, vieäc troàng röøng laáy goã ñeå saûn xuaát giaáy raát phoå bieán vì caùc khu röøng töï nhieân ñaõ bò ñoùng cöûa. Boät giaáy ñöôïc saûn xuaát töø hai nguoàn nguyeân lieäu chính: goã, phi goã (tre nöùa, rôm raï…) vaø giaáy vuïn thu nhaët, bao bì hoøm hoäp… Ñoái vôùi vieäc troàng röøng nguyeân lieäu, vai troø cuûa Toång coâng ty giaáy Vieät Nam laø chuû yeáu trong thôøi ñieåm hieän nay. Trong 5 naêm (1999 - 2003), Toång coâng ty giaáy Vieät Nam ñaõ ñoùng goùp raát lôùn vaøo vieäc troàng röøng. Trong khoaûng thôøi gian töø naêm 2000 ñeán naêm 2003, caû nöôùc moãi naêm troàng ñöôïc 100 ngaøn heùc ta röøng kinh teá trong ñoù röøng cuûa Toång coâng ty giaáy Vieät Nam chieám 12% ñeán 14%, vôùi bieän phaùp kyõ thuaät thaâm canh röøng ñöôïc môû roäng vaø taêng cöôøng, coâng taùc gioáng ñöôïc quan taâm hôn, nhieàu gioáng môùi ñöôïc ñöa vaøo söû duïng. Chính phuû cuõng ñaõ raát quan taâm trong vieäc phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu giaáy trong nhöõng naêm qua. Quyeát ñònh 160/1998/QÑ-TTg ban haønh ngaøy 04/09/1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät quy hoaïch toång theå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy ñeán naêm 2010 nhaán maïnh moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa vieäc phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy töø nay ñeán naêm 2010 laø phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu. Nghò quyeát laàn thöù IX cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam cuõng neâu roõ: Phaùt trieån ngaønh giaáy gaén vôùi phaùt trieån troàng röøng nguyeân lieäu giaáy nhaèm oån ñònh saûn xuaát, baûo veä moâi tröôøng, ñaëc bieät laø thöïc hieän toát chöông trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá, xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû vuøng saâu, vuøng xa. 21 Nhìn chung, vuøng nguyeân lieäu giaáy nöôùc ta hieän nay coù caùc neùt chính sau: - Vuøng nguyeân lieäu hieän nay ôû nöôùc ta chöa ñöôïc quy hoaïch phaùt trieån toång theå. Caùc ñòa phöông coù vuøng nguyeân lieäu giaáy nhö Laâm Ñoàng, Baéc Kaïn, Thanh Hoùa, Phuù Thoï ñeàu coù nhieàu ñaát röøng nhöng chöa ñöôïc quy hoaïch cho phaùt trieån caây nguyeân lieäu giaáy hoaëc coù ñaát coù röøng nhöng khoâng coù ngaønh naøo, ñôn vò naøo khai thaùc, hoaëc coù ñaát nhöng thieáu voán hoã trôï ngöôøi daân troàng röøng nguyeân lieäu. - Vuøng nguyeân lieäu giaáy phía Baéc khaù doài daøo vaø phaùt trieån maïnh trong nhieàu naêm lieàn nhöng laïi thieáu ñaàu ra. Tuy laø vuøng taäp trung khaù nhieàu nhaø maùy saûn xuaát giaáy nhöng hieäu suaát söû duïng nguoàn nguyeân lieäu röøng ôû caùc nhaø maùy laïi thaáp nhö Coâng ty giaáy Hoaøng Vaên Thuï, Coâng ty giaáy Vaïn Ñieåm, Coâng ty giaáy Vieät Trì… Trong khi ñoù dieän tích röøng nguyeân lieäu Ñoâng Nam Boä vaø Nam Trung Boä nhoû hôn, keå caû caùc nguyeân lieäu phi goã nhö tre nöùa rôm raï nhöng laïi taäp trung quaù nhieàu nhaø maùy saûn xuaát boät vaø giaáy nhö Coâng ty giaáy Taân Mai, Coâng ty giaáy Ñoàng Nai… - Trong nhöõng naêm qua, baèng caùc chính saùch phaùt trieån cuûa Chính phuû vaø caùc keát quaû ñaït ñöôïc töø vieäc troàng röøng cuûa Toång coâng ty giaáy Vieät Nam, vuøng nguyeân lieäu giaáy cuûa Vieät Nam veà cô baûn ñaõ ñöôïc hình thaønh nhöng vaãn coøn manh muùn, phaân taùn vaø phaân boå ôû vuøng saâu vuøng xa. Ñaát laâm nghieäp coù khaû naêng söû duïng ñeå troàng röøng laâm nghieäp raát haïn cheá vì treân 70% dieän tích laø ñaát doác, vaø töø 20 ñeán 25% phaân boå ôû vuøng saâu vuøng xa, phaân taùn vaø manh muùn. Vì vaäy ñoä chính xaùc trong quy hoaïch thaáp, thöôøng laø theo con soá ñoái chieáu treân baûn ñoà. - Vieäc quy hoaïch vuøng döï aùn khoâng coù ranh giôùi phaùp lyù treân thöïc ñòa, thöôøng xuyeân xaûy ra tranh chaáp trong quaù trình thöïc thi hoaëc thaäm chí coù söï choàng cheùo veà quy hoaïch cuûa caùc döï aùn. Söï baát bình ñaúng giöõa quy hoaïch ñaát cho troàng röøng nguyeân lieäu giaáy vôùi quy hoaïch cho troàng caùc caây coâng nghieäp khaùc laø moät thöïc teá luoân luoân xaûy ra. - Taêng tröôûng vuøng nguyeân lieäu giaáy khaù cao, chaúng haïn nhö taêng tröôûng vuøng nguyeân lieäu Baéc Boä ñaït ñöôïc laø töø 15 ñeán 20 m3/ha/naêm; vuøng Taây Nguyeân vaø 22 Ñoâng Nam Boä laø 20 m3/ha/naêm ñoái vôùi caây keo lai vaø 14 m3/ha/naêm ñoái vôùi caây thoâng ba laù. - Voán ñaàu tö cho phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu giaáy ôû nöôùc ta hieän nay coù hai ñaëc ñieåm chính laø: + Chu kyø ñaàu tö keùo daøi: Do caùc loaïi caây nguyeân lieäu laø caây coâng nghieäp laâu naêm, coù chu kyø sinh tröôûng daøi. Caây nguyeân lieäu ngaén ngaøy trong ngaønh giaáy laø baïch ñaøn, keo cuõng ñaõ laø 8 naêm, coøn loaïi caây daøi ngaøy laø thoâng thì chu kyø laø 15 naêm. Ñaàu tö cho nhaø maùy giaáy bình thöôøng cuõng laø 20 naêm. + Ruûi ro ñaàu tö cao: Do röøng troàng bò chaët phaù, saâu boï phaù hoaïi ñaëc bieät laø ruûi ro chaùy röøng; vieäc ñaàu tö vaøo caùc nhaø maùy giaáy Vieät Nam hieän nay cuõng gaëp ruûi ro do bieán ñoäng veà giaù nguyeân lieäu ñaàu vaøo, giaù saûn phaåm ñaàu ra, thôøi gian vay voán keùo daøi, laõi suaát cho vay cao vaø tyû giaù hay bieán ñoäng. Do caùc baát caäp trong khaâu nguyeân lieäu cho saûn xuaát boät giaáy maø chuû yeáu trong khaâu troàng, khai thaùc vaø vaän chuyeån cuõng nhö caùc chính saùch ñoái vôùi vuøng nguyeân lieäu giaáy, neân boät giaáy cho saûn xuaát giaáy ôû nöôùc ta ñang thieáu traàm troïng. Nhu caàu boät giaáy cho saûn xuaát taêng khoâng ngöøng vaø naêm 2004 öôùc ñaït 789.400 taán. Trong voøng 5 naêm, töø naêm 2000 ñeán naêm 2004, nhu caàu veà boät giaáy taêng hôn 2 laàn. Toác ñoä taêng trong giai ñoaïn 2000 - 2004 khaù cao, bình quaân khoaûng 20,65%. Trong khi ñoù, löôïng boät giaáy saûn xuaát trong nöôùc chæ ñaùp öùng ñöôïc töø 50 ñeán 55% nhu caàu cho saûn xuaát. Soá coøn thieáu phaûi nhaäp khaåu vaø taêng lieân tuïc moãi naêm, nhöng vaãn khoâng theå ñaùp öùng ñuû cho nhu caàu saûn xuaát. Noùi caùch khaùc, ngaønh giaáy nöôùc ta hieän nay ñang ñöùng tröôùc söï maát caân ñoái giöõa khaâu saûn xuaát boät vaø giaáy. - Löôïng boät giaáy saûn xuaát trong nöôùc ñaõ taêng moät caùch ñaùng keå, ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát caùc saûn phaåm giaáy ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa thò tröôøng trong nöôùc. Naêm 2000, löôïng boät giaáy saûn xuaát trong nöôùc laø 317.500 taán, nhöng ñeán naêm 2004, löôïng boät giaáy saûn xuaát ñaõ laø 661.400 taán, taêng hôn 2 laàn. - Neáu xeùt rieâng boät giaáy nhaäp khaåu, toác ñoä taêng boät giaáy nhaäp khaåu bình quaân giai ñoaïn 2000 - 2004, toác ñoä taêng khoaûng 23,51%/naêm (Rieâng naêm 2001, löôïng boät giaáy nhaäp khaåu taêng ñoät bieán, gaàn gaáp 3 laàn naêm 2000). Baûng 2.4: Saûn löôïng boät giaáy saûn xuaát, nhaäp khaåu vaø tieâu duøng giai ñoaïn 2000 - 2004 ÑVT: 1000 taán STT NAÊM 2000 2001 2002 2003 2004 (öôùc) Saûn xuaát 317.500 377.112 505.143 602.000 661.400 1 - Boät hoùa taåy traéng 63.000 69.510 72.033 40.000 75.000 2 - Boät hoùa khoâng taåy 16.000 21.854 53.632 60.000 70.000 3 - Boät cô 15.000 16.125 25.280 25.000 30.000 4 - Boät thaáp caáp (vaøng maõ) 80.000 89.649 101.000 106.500 113.000 5 - Boät DIPP vaø OCC 143.500 179.974 253.198 370.500 373.400 Nhaäp khaåu 55.000 141.026 60.000 80.000 128.000 1 - Boät goã meàm 8.000 2 - Boät goã cöùng taåy traéng 55.000 141.026 60.000 80.000 120.000 Tieâu duøng 372.500 518.138 565.143 682.000 789.400 (Nguoàn: Taïp chí Coâng nghieäp giaáy – Soá 135 - 03/2004) Bieåu ñoà 2.5: Tieâu duøng boät giaáy giai ñoaïn 2000 - 2004 504,143 602,000 661,400 377,112 317,500 55,000 141,026 60,000 80,000 128,000 0 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 900,000 2000 2001 2002 2003 2004 (öôùc) naêm taán Nhaäp khaåu Saûn xuaát Qua phaân tích thöïc traïng vuøng nguyeân lieäu; caùc cô cheá chính saùch cho vieäc phaùt trieån, khai thaùc vuøng nguyeân lieäu vaø tình hình thieáu nguyeân lieäu boät giaáy cho saûn xuaát, coù theå ruùt ra moät soá nhaän xeùt sau: 23 24 - Nhieàu cô cheá, chính saùch cho vieäc phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu giaáy ñaõ ñöôïc Chính phuû ñaõ ban haønh trong nhöõng naêm qua ñaõ thu huùt caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia troàng röøng ngaøy moät nhieàu. Ñieàu naøy ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc caûi thieän vuøng nguyeân lieäu giaáy cuûa Vieät Nam, cô baûn hình thaønh vuøng nguyeân lieäu giaáy. Tuy vaäy, giöõa chính saùch ñaàu tö voán öu ñaõi cho vieäc troàng röøng nguyeân lieäu – caây coâng nghieäp daøi ngaøy voán laø caùc caây thöôøng ñöôïc troàng treân vuøng ñaát xaáu, ôû nhöõng vuøng saâu vaø vuøng xa vaãn chöa thaáy coù ñieåm khaùc bieät so vôùi caùc chính saùch daønh cho caây noâng nghieäp ngaén ngaøy coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi hôn. - Nhu caàu veà giaáy cuûa neàn kinh teá taêng cao, trong khi ñoù nguoàn nguyeân lieäu cho saûn xuaát giaáy trong nöôùc laïi khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc. Ñieàu taát yeáu laø caùc doanh nghieäp phaûi nhaäp khaåu boät giaáy nguyeân lieäu ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát vaø tieâu duøng giaáy. - Maát caân ñoái veà khaû naêng cung caáp boät cho saûn xuaát giaáy vaø khoâng chuû ñoäng ñöôïc vieäc saûn xuaát boät ôû trong nöôùc. Hieän caùc doanh nghieäp trong nöôùc chæ saûn xuaát ñöôïc caùc loaïi boät taåy traéng töø goã cöùng, boät cô töø goã meàm nhaäp ngoaïi, boät khoâng taåy traéng töø tre nöùa. Rieâng boät taåy traéng töø giaáy loaïi OCC (Old Corrugated Container) - laø loaïi boät taåy traéng töø bao bì hoøm hoäp ñaõ qua söû duïng - khaû naêng saûn xuaát trong nöôùc raát haïn cheá vaø haàu nhö phaûi nhaäp khaåu. Ñaây cuõng laø moät baát caäp nöõa cuûa nguoàn nguyeân lieäu saûn xuaát giaáy vì boät taåy traéng OCC laø moät nguoàn thay theá cho caùc loaïi boät giaáy saûn xuaát töø caùc loaïi tre, nöùa… Vieäc söû duïng nguoàn giaáy vuïn ñeå thay theá cuõng khoâng ñöôïc khuyeán khích töø phía ngaønh thueá qua vieäc baõi boû vieäc khaáu tröø thueá 3% treân baûng keâ thu mua trong khi ngöôøi baùn giaáy vuïn cho caùc doanh nghieäp chæ laø nhöõng caù nhaân hoaëc caùc vöïa ve chai nhoû, khoâng coù ñieàu kieän phaùt haønh hoùa ñôn taøi chính. 25 2.2.2. Coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò Trình ñoä coâng ngheä noùi chung cuûa nöôùc ta noùi chung vaø ngaønh giaáy noùi rieâng raát laïc haäu. Theo Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam, tính ñeán thôøi ñieåm thaùng 03/2004, caû nöôùc coù 300 doanh nghieäp saûn xuaát boät giaáy, giaáy vaø bìa caùc loaïi. Trong soá ñoù coù 28 doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø 272 doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Tuy soá doanh nghieäp saûn xuaát giaáy laø khaù nhieàu nhöng chæ coù moät vaøi doanh nghieäp coù coâng suaát lôùn nhö Coâng ty giaáy Baõi Baèng, Coâng ty giaáy Taân Mai vaø Coâng ty giaáy Ñoàng Nai. Maùy moùc thieát bò ñöôïc xem laø hieän ñaïi nhaát Vieät Nam nhö Coâng ty giaáy Baõi Baèng vaø Coâng ty giaáy Taân Mai cuõng caùch xa so vôùi trình ñoä tieân tieán cuûa theá giôùi töø 10 ñeán 20 naêm. Caùc nhaø maùy coøn laïi, phaàn lôùn thieát bò coù coâng suaát nhoû, thieát bò saûn xuaát khoâng ñoàng boä, coâng ngheä ñôn giaûn vaø laïc haäu. Caùc cô sôû saûn xuaát nhoû thì saûn xuaát theo loái thuû coâng vaø theo kinh nghieäm caù nhaân, chöa coù ñuû caùc phöông tieän kyõ thuaät hieän ñaïi ñeå kieåm tra vaø ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm. Haàu heát heä thoáng maùy moùc thieát bò vaø coâng ngheä cuûa caùc nhaø maùy giaáy Vieät Nam hieän khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc tieâu chuaån veà moâi tröôøng. Caùc cô sôû saûn xuaát tö nhaân vaø caùc laøng ngheà saûn xuaát giaáy thaäm chí khoâng coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Hieän nay ngaønh giaáy ñang thieáu caùc daây chuyeàn xöû lyù giaáy loaïi OCC (bao bì hoøm hoäp) vaø DIP (giaáy loaïi töø giaáy baùo, giaáy in). Hieän nay ngoaøi Coâng ty giaáy Baõi Baèng vaø Coâng ty giaáy Taân Mai, phaàn lôùn caùc nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy theo phöông phaùp kieàm khoâng thu hoài hoùa chaát, nöôùc thaûi môùi chæ ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng beân ngoaøi maø chöa quan taâm ñeán vieäc thu hoài hoùa chaát coù trong nöôùc thaûi nhö xuùt (NaOH)… neân giaù thaønh cao vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Maët khaùc, caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû söû duïng giaáy loaïi vôùi daây chuyeàn xöû lyù thoâ sô caøng laøm cho moâi tröôøng oâ nhieãm naëng hôn. Moät caùch khaùi quaùt, caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy Vieät Nam coù theå chia ra thaønh 4 nhoùm theo tieâu thöùc trình ñoä coâng ngheä nhö baûng sau: 26 Baûng 2.6: Phaân loaïi coâng ngheä caùc doanh nghieäp giaáy Vieät Nam Nhoùm Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3 Nhoùm 4 Trình ñoä coâng ngheä Töông ñoái hieän ñaïi Trung bình Coå ñieån Laïc haäu Naêng suaát saûn xuaát boät / Naêng suaát toaøn ngaønh (%) 50,80 23,70 22,50 3,00 Naêng suaát saûn xuaát giaáy / Naêng suaát toaøn ngaønh (%) 50,00 28,00 22,00 (Nguoàn: Lòch söû ngaønh giaáy Vieät Nam) - Nhoùm 1 goàm Coâng ty giaáy Baõi Baèng, phaàn môû roäng (daây chuyeàn hoaøn chænh) cuûa Coâng ty giaáy Taân Mai. Chaát löôïng trang thieát bò cuûa hai doanh nghieäp naøy töông ñöông vôùi trình ñoä theá giôùi ôû nhöõng naêm 1970-1980. Vaø moät soá doanh nghieäp môùi vöøa naâng caáp coâng ngheä nhö Coâng ty giaáy Vieät Trì, Nhaø maùy goã Caàu Ñuoáng, Coâng ty giaáy Hoaøng Vaên Thuï, Coâng ty giaáy Vaïn Ñieåm, Coâng ty giaáy Bình An vaø Coâng ty giaáy Ñoàng Nai. Nhoùm naøy coù naêng suaát saûn xuaát giaáy öôùc khoaûng 50% naêng löïc saûn xuaát giaáy toaøn ngaønh, khoaûng 280.000 taán/naêm. - Nhoùm 2 goàm phaàn daây chuyeàn cuõ cuûa Coâng ty giaáy Taân Mai, Coâng ty giaáy Thuû Ñöùc, Coâng giaáy Vieät Trì, caùc xí nghieäp ñòa phöông khoâng tröïc thuoäc Toång coâng ty giaáy Vieät Nam vaø moät soá caùc xí nghieäp tö nhaân. Naêng suaát saûn xuaát giaáy cuûa nhoùm naøy khoaûng 150.000 taán/naêm, chieám 28% naêng suaát toaøn ngaønh. - Nhoùm 3 goàm caùc doanh nghieäp coøn laïi. Ña soá caùc daây chuyeàn coâng ngheä cuûa nhoùm naøy laø do Trung Quoác hoaëc Ñaøi Loan cheá taïo vaøo nhöõng naêm 1920. - Nhoùm 4: Ñaây laø nhoùm caùc cô sôû nhoû vôùi thieát bò töï cheá hoaëc do caùc nhaø maùy cô khí trong nöôùc saûn xuaát. Hieän naêng suaát saûn xuaát giaáy nhoùm 3 vaø 4 xaáp xæ 22% naêng suaát saûn xuaát giaáy toaøn ngaønh, khoaûng 120.000 taán/naêm. Do trình ñoä coâng ngheä chuû yeáu cuûa caùc doanh nghieäp giaáy Vieät Nam chuû yeáu töø möùc trung bình trôû xuoáng cho neân moät taát yeáu khoù traùnh khoûi cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam laø naêng suaát thaáp, tyû leä hao huït cao vaø trong khi tyû leä boät giaáy trong giaáy thaønh phaåm cuûa caùc nöôùc coù coâng ngheä tieân tieán raát thaáp (khoaûng 60%) coøn laïi laø 27 chaát ñoän thì ñoái vôùi caùc doanh nghieäp giaáy Vieät Nam, tyû leä boät giaáy trong thaønh phaåm leân ñeán 82-88% laøm giaù thaønh cao, daãn ñeán khoù caïnh tranh vôùi caùc loaïi giaáy ngoaïi hôn haún veà chaát löôïng maø giaù caû laïi reû hôn. 2.2.3. Lao ñoäng Lao ñoäng cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam tính ñeán thôøi ñieåm 31/12/2004 coù khoaûng 65.000 ngöôøi vaø coù xu höôùng taêng lieân tuïc qua caùc naêm. Baûng 2.7: Toång soá lao ñoäng ngaønh giaáy giai ñoaïn 2000 - 2004: ÑVT: ngöôøi Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 (öôùc) Soá lao ñoäng 36.553 39.492 47.712 57.000 65.000 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2003 vaø soá lieäu toång hôïp) Coù theå nhaän xeùt veà tình hình lao ñoäng ngaønh giaáy Vieät Nam nhö sau: - Thu nhaäp cuûa coâng nhaân ngaønh giaáy töø 1-1,2 trieäu ñoàng/thaùng, baèng vôùi möùc thu nhaäp bình quaân cuûa lao ñoäng trong nhoùm ngaønh coâng nghieäp cheá bieán. Ñaây laø möùc thu nhaäp chöa cao, chöa thöïc söï kích thích ngöôøi lao ñoäng taêng naêng suaát lao ñoäng. - Naêng suaát thaáp, soá lao ñoäng caàn cho moãi taán giaáy quaù cao so vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi. Cuï theå, naêm 2004, bình quaân moãi lao ñoäng saûn xuaát ñöôïc 20,05 taán boät giaáy vaø giaáy. Trong khi ñoù taïi Indonesia, bình quaân moãi lao ñoäng saûn xuaát ñöôïc 1.666 taán boät giaáy/naêm. - Veà coâng taùc tuyeån duïng vaø ñaøo taïo lao ñoäng, ngaønh giaáy Vieät Nam cuõng ñaõ quan taâm ñeán coâng taùc ñaøo taïo lao ñoäng khoa hoïc kyõ thuaät vaø quaûn lyù cho ngaønh thoâng qua caùc cô sôû ñaøo taïo chuyeân moân chính quy trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Caùc chöông trình ñaøo taïo coâng nhaân ngaønh giaáy luoân ñöôïc quan taâm duø chöa ñaùp öùng ñuû veà soá löôïng. Noùi chung, soá caùn boä nguoàn vaãn coøn ñang thieáu vaø neáu khoâng coù keá hoaïch ñaøo taïo kòp thôøi ñeå thay theá thì seõ gaây neân tình traïng thieáu huït lao ñoäng trong thôøi gian saép tôùi. 28 - Vieäc toå chöùc lao ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp giaáy Vieät Nam vaãn coøn coàng keành vaø hieäu quaû keùm. Nhöng vieäc tinh giaûn bieân cheá hieän nay khoâng ñôn giaûn vì ngaønh giaáy Vieät Nam laø moät ngaønh giaûi quyeát ñöôïc nhieàu coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn ñaûm baûo veà maët an sinh xaõ hoäi. - Trình ñoä vaø chuyeân moân tay ngheà cuûa lao ñoäng ngaønh giaáy coøn thaáp neân vieäc tieáp thu caùc coâng ngheä tieân tieán raát haïn cheá. Soá coâng nhaân ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn veà coâng ngheä giaáy tieân tieán laïi taäp trung ôû caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tröïc thuoäc Toång coâng ty giaáy Vieät Nam. Maët khaùc, tinh thaàn lao ñoäng töï giaùc cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng ngaønh giaáy noùi chung cuõng chöa cao. - Trình ñoä, kinh nghieäm quaûn lyù cuûa caùc caáp laõnh ñaïo vaãn coøn haïn cheá, chöa thích öùng kòp vôùi cô cheá thò tröôøng. Ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö, ñaëc bieät laø caùc döï aùn cuûa Toång coâng ty giaáy Vieät Nam, do söï thieáu huït caùc caùn boä coù trình ñoä quaûn lyù döï aùn neân chöùc danh tröôûng ban quaûn lyù döï aùn coøn toàn taïi tình traïng kieâm nhieäm cuûa laõnh ñaïo caùc doanh nghieäp thaønh vieân. Vì vaäy naêng löïc quaûn lyù ñaàu tö xaây döïng cô baûn yeáu keùm vaø do kieâm nhieäm neân khoâng coù ñuû thôøi gian ñi saâu ñi saùt döï aùn. 2.2.4. Voán vaø ñaàu tö xaây döïng cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy Trong giai ñoaïn 2001 - 2005, voán ñaàu tö cho phaùt trieån ngaønh giaáy chuû yeáu vaãn laø khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc, do Toång coâng ty giaáy Vieät Nam laøm chuû ñaàu tö. Toång soá voán ñaàu tö ñaõ vay vaø giaûi ngaân giai ñoaïn naøy nhö sau: Baûng 2.8: Tình hình voán ñaàu tö giai ñoaïn 2001 - 2005 ngaønh giaáy Vieät Nam ÑVT: Tyû ñoàng STT NGUOÀN VOÁN LÖÔÏNG VOÁN 1 Voán ñaàu tö phaùt trieån thuoäc Ngaân saùch Nhaø nöôùc: 156,500 2 Voán vay tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc: 1.844,603 Trong ñoù: - Voán nhaø nöôùc: 1.230,313 - Voán nöôùc ngoaøi: 614,290 3 Voán vay caùc ngaân haøng thöông maïi vaø voán khaáu hao cô baûn: 1.119,325 Toång coäng: 3.120,428 (Nguoàn: Toång coâng ty giaáy Vieät Nam) 29 Döïa vaøo quy hoaïch phaùt trieån ngaønh giaáy Vieät Nam ñeán 2010, Toång coâng ty giaáy Vieät Nam trong giai ñoaïn 2001 - 2005 ñaõ vaø ñang thöïc hieän nhieàu döï aùn phaùt trieån ngaønh, cuï theå nhö: - Caùc döï aùn nhoùm A: 6 döï aùn vôùi toång möùc ñaàu tö 8.717,4 tyû ñoàng. - Caùc döï aùn nhoùm B: 6 döï aùn vôùi toång möùc ñaàu tö treân 880,9 tyû ñoàng. - Caùc döï aùn nhoùm C: toång möùc ñaàu tö 430,4 tyû ñoàng. (Xem phuï luïc 2) Toång möùc ñaàu tö cho caùc döï aùn noùi treân laø 10.028,7 tyû ñoàng nhöng do caùc khoù khaên trong khaâu vay voán ñaàu tö neân löôïng voán ñaõ vay vaø giaûi ngaân trong giai ñoaïn 2001 - 2005 chæ ôû khoaûng 31% so vôùi döï toaùn (3.120,428 tyû ñoàng / 10.028,7 tyû ñoàng). Theo ñaùnh giaù cuûa Vieän Nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung öông, phaûi ñaàu tö theâm 1 tyû USD thì ngaønh giaáy Vieät Nam môùi coù khaû naêng caïnh tranh. Hieän nay vieäc ñaàu tö xaây döïng cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy coù caùc ñaëc ñieåm sau: - Nhu caàu voán lôùn, thôøi gian thu hoài voán daøi nhöng lôïi nhuaän laïi thaáp. Tyû suaát sinh lôøi noäi boä chæ trong khoaûng töø 11 ñeán 12%/naêm ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö môùi. - Hieäu quaû voán ñaàu tö chæ phaùt huy sau thôøi gian daøi: Voán ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp saûn xuaát giaáy thoâng thöôøng chæ phaùt huy töø chu kyø thöù hai sau ñaàu tö. Caùc döï aùn ñaàu tö cuûa ngaønh giaáy tröôùc maét chöa theå mang laïi nguoàn thu lôùn cho doanh nghieäp saûn xuaát giaáy nhöng veà laâu daøi, caùc döï aùn cuûa ngaønh giaáy taïo ñöôïc lôïi nhuaän cao, vaø hieäu quaû xaõ hoäi raát to lôùn. - Quy moâ ñaàu tö lôùn: Do voán ñaàu tö lôùn neân ñeå taêng hieäu quaû cho coâng trình ñaàu tö ngaønh giaáy thì quy moâ phaûi lôùn. Ñoàng thôøi quy moâ ñaàu tö lôùn coøn laø ñieàu kieän caàn ñeå ñaàu tö heä thoáng thieát bò töï ñoäng hoùa, ñaàu tö xöû lyù moâi tröôøng kh._. raát lôùn trong vieäc thuùc ñaåy vieäc taøi trôï voán cho caùc doanh nghieäp giaáy. Ñeå ngaønh giaáy phaùt trieån beàn vöõng, nguoàn voán ñaàu tö phaûi doài daøo vaø ñöôïc ñaàu tö ñuùng höôùng. Ñaây laø moät yeáu toá then choát vaø ngaønh giaáy phaûi coù keá hoaïch huy ñoäng voán cho giai ñoaïn 2006 - 2010. Nguoàn voán ñaàu tö ñöôïc xaùc ñònh chuû yeáu ñeå phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu, xaây döïng caùc nhaø maùy saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy vaø ñoåi môùi coâng ngheä… Ñoái vôùi nguoàn voán daønh cho caùc coâng taùc quaûng baù, tieáp thò, tieâu thuï saûn phaåm… do caùc doanh nghieäp thu xeáp döïa treân khaû naêng vaø nhu caàu phaùt trieån thöïc teá cuûa moãi doanh nghieäp. 47 Döï baùo nhu caàu tieâu duøng giaáy giai ñoaïn 2005 - 2010 nhö sau: Baûng 3.1: Döï baùo nhu caàu tieâu duøng giaáy giai ñoaïn 2005 - 2010 STT CHÆ TIEÂU ÑVT 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1 Daân soá Trieäu ngöôøi 83,08 84,33 85,51 86,70 87,92 89,15 2 Taêng tröôûng GDP % 8 8,5 8,5 8,5 8,5 8,5 3 Tieâu duøng bieåu kieán Kg/ngöôøi/naêm 14,805 15,594 15,788 16,493 16,606 16,826 4 Nhu caàu tieâu duøng giaáy Ngaøn taán 1.350 1.450 1.500 1.550 1.650 1.700 5 Nhu caàu tieâu duøng giaáy trong nöôùc Ngaøn taán 1.230 1.315 1.350 1.430 1.460 1.500 6 Döï kieán xuaát khaåu Ngaøn taán 120 135 150 170 190 200 Döïa vaøo döï baùo nhu caàu ôû treân, nhu caàu voán vaø caùc döï aùn ñaàu tö cho caùc nhaø maùy saûn xuaát giaáy vaø boät giaáy trong giai ñoaïn 2006 - 2010 nhö sau: Baûng 3.2: Nhu caàu voán ñaàu tö giai ñoaïn 2006 - 2010 ÑVT: Tyû ñoàng Teân doanh nghieäp Ñòa ñieåm Coâng suaát thieát keá (taán/naêm) Naêm ñaàu tö Döï kieán voán vay ñaàu tö (2006-2010) Naêm ñöa vaøo saûn xuaát 1. Coâng ty giaáy Baõi Baèng - Daây chuyeàn boät DIP Caàu Ñuoáng 10.000 2005-2006 56,700 2007 - Daây chuyeàn boät hoùa taåy traéng Phuù Thoï 250.000 2005-2008 5.095,243 2009 2. Nhaø maùy giaáy Thanh Hoùa Thanh Hoùa - Daây chuyeàn boät hoùa khoâng taåy 50.000 2004-2007 1.069,384 2008 - Daây chuyeàn saûn xuaát giaáy kraftliner, carton, duplex 60.000 2004-2007 2008 Toång coäng 6.221,327 Caùc döï aùn ñaàu tö troàng röøng nguyeân lieäu giaáy ñöôïc tieán haønh song song vôùi caùc döï aùn treân laø: Baûng 3.3: Caùc döï aùn ñaàu tö troàng röøng giai ñoaïn 2006 - 2010 ÑVT: Tyû ñoàng Teân döï aùn Ñòa ñieåm Dieän tích (m2) Naêm ñaàu tö Döï kieán voán vay ñaàu tö 2006-2010 Naêm ñöa vaøo saûn xuaát 1. Nguyeân lieäu giaáy Thanh Hoùa Thanh Hoùa Troàng luoàng + goã laù roäng 71.879 Töø naêm 2004 981,483 Töø naêm 2008 2. Döï aùn troàng nguyeân lieäu giaáy cho döï aùn môû roäng Baõi Baèng giai ñoaïn 2: Troàng caây keo, baïch ñaøn, luoàng… Vuøng nguyeân lieäu phía Baéc 250.000 2005-2008 1.618,213 Vöøa troàng môùi, vöøa khai thaùc Toång coäng 2.599,696 48 Beân caïnh ñoù, caùc döï aùn chuyeån tieáp troàng röøng nguyeân lieäu giaáy vaø caùc döï aùn nhoùm B, C khaùc coù nhu caàu voán laø: 392,2 tyû ñoàng. Nhö vaäy trong giai ñoaïn 2006 - 2010, nhu caàu voán caàn ñaàu tö laø 9.213,217 tyû ñoàng. Caùc nguoàn voán coù theå huy ñoäng nhö voán vay ODA; nguoàn voán töø coå phaàn hoùa, phaùt haønh traùi phieáu; nguoàn voán huy ñoäng töø caùc coâng ty lieân doanh trong vaø ngoaøi nöôùc. Caùc giaûi phaùp phaûi tieán haønh veà nguoàn voán ñaàu tö trong thôøi gian saép tôùi cuï theå laø: Thöù nhaát laø: Ngaønh giaáy maø cuï theå laø caùc doanh nghieäp tröïc thuoäc Toång coâng ty giaáy Vieät Nam coù theå vaän duïng hình thöùc “Cho thueâ vaän haønh” maø Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam vöøa cho pheùp caùc coâng ty taøi chính cung caáp vaøo ñaàu naêm 2005. Ñoái vôùi dòch vuï cho thueâ taøi chính, coâng ty taøi chính cung caáp voán cho doanh nghieäp ñeå doanh nghieäp mua thieát bò maùy moùc. .. (ñoäng saûn), vaø coâng ty taøi chính sôû höõu taøi saûn naøy cho ñeán khi doanh nghieäp traû heát voán vay. Coøn ñoái vôùi hình thöùc cho thueâ vaän haønh, doanh nghieäp seõ thueâ taøi saûn cuûa coâng ty taøi chính trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh vaø ñeán heát thôøi haïn thueâ, doanh nghieäp seõ traû taøi saûn laïi cho coâng ty taøi chính. Chæ coù hôïp ñoàng cho thueâ taøi saûn ñöôïc kyù keát maø khoâng coù hôïp ñoàng mua baùn taøi saûn. Caùc toå chöùc hoaëc coâng ty taøi chính aùp duïng hình thöùc cho thueâ vaän haønh caàn tieán haønh ñieàu tra nhu caàu maùy moùc thieát bò taïi caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy. Thöù hai laø: Tieáp tuïc ñaåy nhanh tieán trình trieån khai döï aùn nhaø maùy giaáy Thanh Hoùa. Toång coâng ty giaáy Vieät Nam leân keá hoaïch huy ñoäng caùc nguoàn voán khaùc, neáu khoâng thu xeáp ñöôïc nguoàn voán vay taøi trôï cho döï aùn naøy. Ñaây laø moät vieäc laøm raát caáp baùch vì döï aùn nhaø maùy giaáy Thanh Hoùa vaø döï aùn nhaø maùy giaáy Kon Tum laø hai 49 döï aùn lôùn ñöôïc trieån khai vôùi muïc ñích ñaùp öùng nhu caàu giaáy nhöng ñeán nay döï aùn nhaø maùy giaáy Kon Tum ñaõ khoâng theå trieån khai vì nhieàu lyù do. Thöù ba laø: Öu tieân ñaàu tö vaøo caùc döï aùn troàng nguyeân lieäu ôû caùc tænh phía Nam Boä vaø Trung Boä ôû quy moâ lôùn vôùi muïc tieâu taïo nguoàn boät giaáy nguyeân lieäu thöông phaåm chöù khoâng chæ phuïc vuï cho moät vaøi nhaø maùy giaáy caù bieät nhö caùc vuøng nguyeân lieäu ñöôïc tính toaùn cho döï aùn nhaø maùy boät giaáy vaø giaáy Thanh Hoùa vaø döï aùn nhaø maùy boät giaáy vaø giaáy Kon Tum, vì nhö vaäy veà laâu daøi, nguoàn nguyeân lieäu cuõng khoâng theå ñaùp öùng cho nhu caàu trong nöôùc, khoâng theå giaûi quyeát söï thieáu huït veà boät giaáy cho caùc doanh nghieäp giaáy noùi chung treân toaøn quoác. Thöù tö laø: Ñoái vôùi caùc döï aùn xaây döïng caùc nhaø maùy saûn xuaát giaáy vaø boät giaáy lôùn trong töông lai caàn ñöôïc thaåm ñònh moät caùch chi tieát, kyõ löôõng, ruùt kinh nghieäm töø caùc döï aùn lôùn tröôùc ñaây ôû khaâu tö vaán laäp döï aùn; nguoàn voán cho döï aùn caàn ñöôïc ñaûm baûo chaéc chaén vaø neáu laø moät döï aùn ñöôïc tieán haønh treân 100% nguoàn voán vay thì phöông aùn huy ñoäng nguoàn voán vay ñoù phaûi ñöôïc chuaån bò chu ñaùo vaø coù tính khaû thi. Thöù naêm laø: Khuyeán khích thaønh phaàn kinh teá ngoaøi khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc tham gia vaøo quaù trình ñaàu tö phaùt trieån ngaønh giaáy thoâng qua vieäc thaønh laäp caùc coâng ty lieân doanh trong vaø ngoaøi nöôùc; Saùp nhaäp, giaûi theå caùc doanh nghieäp giaáy quy moâ nhoû, hoaït ñoäng khoâng coù hieäu quaû vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñeå coù theå taäp trung söùc maïnh taøi chính, coâng ngheä, ñoàng thôøi giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng; Haïn cheá hoaëc khoâng caáp pheùp ñaàu tö cho caùc döï aùn ngaønh giaáy coù trình ñoä coâng ngheä laïc haäu, saûn phaåm laøm ra coù chaát löôïng thaáp vì caùc döï aùn naøy seõ khoâng theå hoaït ñoäng laâu daøi trong töông lai do caùc yeâu caàu ñaët ra veà vieäc xöû lyù nöôùc thaûi. Thöù saùu laø: Taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng huy ñoäng voán töø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, töø daân cö thoâng qua caùc hình thöùc traùi phieáu Chính phuû, coå phieáu coâng ty… Caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy xaây döïng loä trình tham gia thò tröôøng chöùng khoaùn. 50 3.2.5. Phaùt trieån thò tröôøng, hoaøn thieän hoaït ñoäng marketing vaø xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm 3.2.5.1. Giöõ vöõng vaø phaùt trieån thò tröôøng trong nöôùc theo chieàu roäng Hieän ôû thò tröôøng trong nöôùc, caùc saûn phaåm giaáy cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam ñaõ coù choã ñöùng nhaát ñònh. Do vaäy vieäc môû roäng thò tröôøng trong nöôùc caû veà chuûng loaïi saûn phaåm cuõng nhö ñoái töôïng phuïc vuï laø moät böôùc ñi caàn taäp trung thöïc hieän. Muoán vaäy, caùc doanh nghieäp phaûi chuù troïng ñeán caùc giaûi phaùp sau ñaây: - Giöõ vöõng thò tröôøng trong nöôùc baèng caùch naâng cao uy tín cuûa saûn phaåm; taïo döïng, baûo veä vaø khueách tröông uy tín thöông hieäu; tieáp tuïc ñoåi môùi maãu maõ, kieåu daùng, chaát löôïng saûn phaåm; caûi tieán coâng taùc toå chöùc baùn haøng, taïo thuaän lôïi nhaát cho ngöôøi mua. - Chuù troïng môû roäng thò tröôøng trong nöôùc baèng caùch phaùt trieån caùc chuûng loaïi maët haøng môùi maø trong nöôùc coù khaû naêng saûn xuaát ñeå thay theá haøng nhaäp khaåu nhö khaên giaáy cao caáp coù muøi thôm, khaên giaáy öôùt duøng cho treû em, caùc loaïi quaàn aùo loùt baèng giaáy, giaáy chuyeân duïng daønh cho maùy in maøu… beân caïnh ñoù laø coâng taùc höôùng daãn tieâu thuï, taïo thoùi quen tieâu duøng môùi… ñaëc bieät laø thò tröôøng noâng thoân ñeå ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ngaønh. - Hieän nay saûn phaåm giaáy noäi ñang bò caïnh tranh raùo rieát töø caùc saûn phaåm giaáy nhaäp ngoaïi coù cuøng chaát löôïng nhöng giaù thaønh reû hôn (tröø giaáy veä sinh vaø khaên giaáy). Caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy caàn taän duïng lôïi theá treân saân nhaø nhö söï hieåu bieát vaø nhanh nhaïy veà caùc chính saùch, luaät leä, söï öu ñaõi cuûa Nhaø nöôùc, … ñeå tieáp thò vaø quaûng baù saûn phaåm treân thò tröôøng trong nöôùc. Chaát löôïng saûn phaåm cho thò tröôøng trong nöôùc caàn ñöôïc caân nhaéc cho töøng phaân khuùc: thaønh thò, noâng thoân… phuø hôïp vôùi thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. - Ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát quy moâ nhoû vaø vöøa hieän nay, trong khi Chính phuû chöa coù caùc chính saùch saùp nhaäp, giaûi theå… thì vieäc chuyeån höôùng saûn xuaát baèng caùch ña daïng hoùa saûn phaåm, saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm giaáy chuyeân duïng nhö 51 giaáy traùng phuû caùc loaïi, giaáy loïc, giaáy veä sinh, tissue, taõ loùt treû em, caùc ñoà duøng baèng giaáy (coác, ñóa …) vì caùc doanh nghieäp naøy seõ khoù coù theå caïnh tranh baèng giaù hoaëc chaát löôïng saûn phaåm ñoái vôùi caùc saûn phaåm giaáy truyeàn thoáng nhö giaáy vieát, giaáy in, giaáy baùo… voán laø sôû tröôøng cuûa caùc doanh nghieäp lôùn. Vieäc ña daïng hoùa saûn phaåm seõ giuùp caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû laáp nhöõng choã troáng treân thò tröôøng giaáy maø caùc doanh nghieäp giaáy lôùn khoâng theå vöôn tôùi do caùc ñoøi hoûi ña daïng veà coâng ngheä cuûa caùc saûn phaåm giaáy. 3.2.5.2. Phaùt trieån thò tröôøng nöôùc ngoaøi theo chieàu saâu Muïc tieâu chieán thuaät cuûa vieäc môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu ngaønh giaáy laø taän duïng theá maïnh veà caùc saûn phaåm chuû löïc, phaùt trieån chieàu saâu, trong khi ñoù muïc tieâu chieán löôïc cuûa vieäc môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu laø döïa vaøo caùc theá maïnh ñaõ taïo ñöôïc ñeå nghieân cöùu caûi tieán vaø ña daïng hoùa saûn phaåm giaáy xuaát khaåu. Thò tröôøng xuaát khaåu hieän nay cuûa ngaønh giaáy Vieät Nam coøn nhoû beù. Höôùng phaùt trieån theo chieàu saâu phaûi ñöôïc chuù yù, nhaát laø trong töông lai gaàn. Caùc doanh nghieäp caàn phaûi taïo döïng ñöôïc uy tín qua caùc saûn phaåm maø baûn thaân caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coù theá maïnh thì vieäc ña daïng hoùa daàn chuûng loaïi saûn phaåm xuaát khaåu môùi coù hieäu quaû vì khi ñoù thò tröôøng nöôùc ngoaøi ñaõ coù aán töôïng toát veà caùc saûn phaåm coù chaát löôïng cao tröôùc ñoù. Caùc giaûi phaùp maø caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy caàn tieán haønh trong thôøi gian tôùi laø: - Tích cöïc tìm kieám thò tröôøng xuaát khaåu phuø hôïp vôùi naêng löïc cuûa ngaønh, tröôùc maét chuù troïng ñeán thò tröôøng Ñaøi Loan, Laøo, Campuchia vaø mieàn Taây Trung Quoác baèng caùch tham gia caùc hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi, hoäi chôï trieån laõm trong vaø ngoaøi nöôùc veà ngaønh giaáy…. - Choïn theá maïnh ñeå xaây döïng chieán löôïc xuaát khaåu, taän duïng toái ña nhöõng öu ñieåm maø saûn phaåm mình coù, ñaëc bieät laø caùc saûn phaåm coù chaát löôïng cao; khoâng neân quaù chuù troïng ôû soá löôïng chuûng loaïi maët haøng xuaát khaåu. Rieâng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu vaøng maõ vaø giaáy bìa thì neân duy trì do caùc maët haøng naøy ít chòu söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm ngoaïi. Veà laâu daøi, cuøng vôùi vieäc caûi tieán heä 52 thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO, caùc doanh nghieäp ngaønh giaáy phaûi nghieân cöùu phöông aùn ña daïng saûn phaåm xuaát khaåu, höôùng ñeán xuaát khaåu caùc saûn phaåm giaáy coù chaát löôïng cao chöù khoâng döøng ôû vieäc xuaát khaåu chuû yeáu laø giaáy vaøng maõ vaø giaáy bìa nhaèm naâng kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm giaáy leân moät böôùc ñaùng keå so vôùi hieän nay. Vieäc môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu caàn löu yù caùc theå cheá, luaät leä vaø chính saùch cuûa nöôùc nhaäp khaåu vaø caùc vaán ñeà nhö tieâu chuaån haøng hoùa, bao goùi, tieán ñoä giao haøng, dòch vuï haäu maõi… Naâng cao kieán thöùc thöông maïi quoác teá, ñaûm baûo tính phaùp lyù cuûa caùc hôïp ñoàng thöông maïi. - Ñaåy maïnh vieäc aùp duïng caùc heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng, moâi tröôøng tieân tieán (ISO 9000, ISO 14000…) vì nhö vaäy thì saûn phaåm môùi coù theå xuaát khaåu sang thò tröôøng caùc nöôùc. - Söû duïng caùc dòch vuï chuyeân nghieäp veà tö vaán vaø nghieân cöùu thò tröôøng coù tính toaùn ñeán hieäu quaû trong coâng taùc môû roäng thò tröôøng nöôùc ngoaøi nhö coâng taùc thaêm doø thò tröôøng, thaêm doø thò hieáu, thaêm doø nhu caàu… 3.2.5.3. Toå chöùc vaø tieán haønh chieán löôïc marketing chuyeân nghieäp vaø quy moâ - Ñoái vôùi thò tröôøng trong nöôùc, tieán haønh caùc chieán dòch quaûng caùo veà saûn phaåm giaáy treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö baùo chí, truyeàn hình, Internet… nhaèm gaây chuù yù ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng trong nöôùc. - Ñoái vôùi thò tröôøng nöôùc ngoaøi, tieán haønh caùc hoaït ñoäng lieân keát, xaây döïng caùc keânh phaân phoái thoâng qua caùc sieâu thò, caùc nhaø buoân leû ôû caùc nöôùc ñeå daàn daàn ñöa saûn phaåm tieáp caän vôùi ngöôøi tieâu duøng nöôùc sôû taïi. - Thöïc hieän phaân khuùc thò tröôøng theo tieâu thöùc khaùch haøng coâng nghieäp vaø khaùch haøng tieâu duøng sau cuøng. Khaùch haøng tieâu duøng coâng nghieäp bao goàm caùc nhaø in, caùc coâng ty in aán, thieát keá, bao bì… Nhoùm khaùch haøng naøy thöôøng coù soá löôïng ñaët haøng lôùn vaø yeâu caàu chaát löôïng giaáy khoâng quaù cao vaø phaûi oån ñònh, ñaëc bieät laø caùc nhaø in. Khaùch haøng tieâu duøng sau cuøng bao goàm sinh vieân, hoïc sinh, vaên phoøng caùc coâng ty… Nhoùm khaùch haøng naøy thöôøng yeâu caàu chaát löôïng giaáy cao vaø 53 nhu caàu raát ña daïng, nhaát laø caùc khaùch haøng laø sinh vieân, hoïc sinh. Nhoùm khaùch haøng tieâu duøng caù nhaân cuõng coù theå phaân khuùc saâu hôn theo khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân, nhaát laø ñoái vôùi caùc saûn phaåm giaáy thieát yeáu haèng ngaøy nhö giaáy veä sinh, khaên aên, khaên maët, taäp hoïc sinh… do söï khaùc bieät veà thu nhaäp cuûa hai khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân. - Laäp chieán löôïc saûn xuaát vaø marketing hôïp lyù vaøo töøng thôøi ñieåm vì giaáy laø moät saûn phaåm coù tính muøa vuï, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp saûn xuaát giaáy taäp, giaáy baùo, cuï theå: • Muøa töïu tröôøng: taäp trung saûn xuaát caùc loaïi taäp ña daïng veà chuûng loaïi vaø chaát löôïng nhaèm ñaùp öùng thaät toát nhu caàu cuûa khaùch haøng. • Muøa caän Teát Nguyeân ñaùn: Ñaây khoâng chæ laø muøa vuï cuûa rieâng ngaønh giaáy maø cuûa raát nhieàu ngaønh coâng nghieäp khaùc, ñaëc bieät laø caùc ngaønh coâng nghieäp tieâu duøng. Tuy vaäy ngaønh giaáy laïi laø ngaønh phuï trôï cho caùc ngaønh naøy thoâng qua caùc saûn phaåm bao bì giaáy (ngaønh coâng nghieäp baùnh, keïo, may maëc…), vaø hoaït ñoäng quaûng caùo (ngaønh coâng nghieäp quaûng caùo). - Ñaåy maïnh hình thöùc thöông maïi ñieän töû, nhaát laø ñoái vôùi thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Taêng cöôøng coâng taùc quaûng baù saûn phaåm treân Internet. Ñieàu tra vaø naém baét kòp thôøi nhu caàu cuûa thò tröôøng, toå chöùc maïng löôùi tieâu thuï coù hieäu quaû. - Xaây döïng heä thoáng “keânh phaân phoái hoã trôï” giöõa caùc doanh nghieäp lôùn vaø nhoû, cuï theå laø caùc doanh nghieäp lôùn hoã trôï trong coâng taùc giôùi thieäu caùc saûn phaåm cuûa caùc doanh nghieäp nhoû maø mình khoâng saûn xuaát qua caùc keânh phaân phoái trong vaø ngoaøi nöôùc. Ngöôïc laïi caùc doanh nghieäp nhoû nhaän chaøo haøng caùc saûn phaåm truyeàn thoáng cuûa doanh nghieäp lôùn nhö giaáy photocopy, giaáy in baùo… vôùi caùc ñoái taùc cuûa mình. - Xaây döïng chieán löôïc giaù linh hoaït, nhaát laø ñoái vôùi moät soá maët haøng coù lôïi theá nhö giaáy veä sinh, khaên giaáy. 54 Maët haøng giaáy veä sinh vaø khaên giaáy noäi ñòa hieän nay ñang coù lôïi theá caïnh tranh so vôùi haøng ngoaïi do ñaëc ñieåm caùc maët haøng naøy laø khaù coàng keành, chi phí vaän chuyeån khaù toán keùm vaø haøng ngoaïi coù chaát löôïng khaù cao trong khi ngöôøi tieâu duøng noäi ñòa khoâng coù nhu caàu söû duïng saûn phaåm coù chaát löôïng quaù cao. Do vaäy caùc doanh nghieäp coù saûn xuaát maët haøng naøy phaûi tìm caùch giaûm chi phí saûn xuaát, giaûm giaù thaønh ñeå duy trì khaû naêng caïnh tranh vôùi haøng ngoaïi nhaäp. Ñoái vôùi caùc maët haøng truyeàn thoáng nhö giaáy in, vieát; giaáy in baùo phaûi ñaûm baûo cung caáp ñuû caùc maët haøng treân cho nhu caàu trong nöôùc vôùi giaù caû chaáp nhaän ñöôïc vì maët haøng naøy ñang coù giaù cao hôn caùc saûn phaåm nhaäp khaåu. 3.2.5.4. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm - Caûi tieán lieân tuïc maãu maõ saûn phaåm theo chu kyø voøng ñôøi cuûa saûn phaåm giaáy, nhaát laø caùc saûn phaåm daønh cho hoïc sinh sinh vieân nhö taäp, soå. Caûi tieán coâng naêng vaø caùch söû duïng truyeàn thoáng cuûa caùc saûn phaåm naøy (ví duï nhö Coâng ty taäp giaáy Vónh Tieán theâm maøu vaøo caùc trang vôû, saùng taïo hình thöùc “taäp thoâng minh” coù caùc trang taäp coù theå theâm vaøo vaø gôõ ra moät caùch deã daøng…). Nhöõng caûi tieán giuùp mang laïi söï thoaûi maùi, tieän duïng cho ngöôøi tieâu duøng seõ giuùp kích thích tieâu thuï saûn phaåm ngaøy caøng nhieàu hôn. - Tieáp tuïc naâng ñoä traéng, ñoä mòn cuûa caùc loaïi giaáy in, vieát ñeå phuïc vuï caùc nhu caàu cao caáp cuûa ngöôøi söû duïng nhö giaáy in saùch, töø ñieån, caùc loaïi soå cao caáp… AÙp duïng caùc phöông phaùp xöû lyù giaáy in ñoái vôùi caùc khoå giaáy thoâng thöôøng nhö A4, A3 tröôùc khi ñöa vaøo thò tröôøng vì ñaây laø loaïi giaáy chuyeân duøng trong caùc vaên phoøng coâng ty cho muïc ñích in vaø photocopy coâng ngheä laser, giaáy phaûi qua coâng ñoaïn xöû lyù “corona nhieät” vaø cong veânh khoâng theå duøng ñeå in laàn hai vaøo maët coøn laïi. 3.3. KIEÁN NGHÒ 3.3.1. Veà nguyeân lieäu - Chính phuû ban haønh chính saùch öu ñaõi ñoái vôùi vieäc phaùt trieån caây nguyeân lieäu giaáy, coi caây nguyeân lieäu giaáy bình ñaúng so vôùi caùc loaïi caây coâng nghieäp khaùc nhö 55 caø pheâ, cheø, cao su... ñaát duøng ñeå troàng caây nguyeân lieäu giaáy phaûi laø caùc loaïi ñaát maøu môõ, baèng phaúng; Cho pheùp caùc döï aùn troàng röøng nguyeân lieäu giaáy ñöôïc vay voán tín duïng vôùi laõi suaát öu ñaõi. - Chính phuû tích cöïc xaây döïng hoaøn chænh quy hoaïch toång theå vaø haønh lang phaùp lyù coù hieäu löïc, laøm cô sôû cho ngaønh, ñòa phöông, caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh ngaønh giaáy caû nöôùc ñaàu tö ñuùng höôùng vaø coù hieäu quaû. - Khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia troàng röøng nguyeân lieäu giaáy baèng caùc chính saùch öu ñaõi nhö hoã trôï kyõ thuaät chaêm soùc, thoâng tin veà gioáng, … vaø caùc mieãn giaûm khaùc. 3.3.2. Veà khoa hoïc coâng ngheä Chính phuû ban haønh caùc chính saùch taïo ñieàu kieän cho vieäc öùng duïng roäng raõi caùc thaønh töïu khoa hoïc coâng ngheä ngaønh giaáy, giuùp caùc doanh nghieäp khoâng coù ñieàu kieän nghieân cöùu khoa hoïc coâng ngheä tieáp caän vôùi nhöõng thaønh töïu tieán boä, ñaëc bieät laø coâng ngheä xöû lyù chaát thaûi. 3.3.3. Veà voán vaø ñaàu tö xaây döïng cô baûn Hieän nay moät soá caùc döï aùn ñaàu tö môùi ñöôïc tieán haønh chuû yeáu döïa vaøo nguoàn voán vay (döï aùn Thanh Hoùa, döï aùn Kon Tum…) khieán cho aùp löïc traû laõi vay trong nhöõng naêm ñaàu raát lôùn laøm döï aùn trôû neân khoâng theå khaû thi. Moät soá kieán nghò ñoái vôùi Chính phuû trong thôøi gian saép tôùi laø: - Giaûm toái ña caùc böôùc khoâng caàn thieát trong thuû tuïc ñaàu tö, haïn cheá caùc thay ñoåi khoâng caàn thieát trong caùc quy ñònh veà ñaàu tö xaây döïng cô baûn vaø ñaåy nhanh quaù trình pheâ duyeät cho caùc döï aùn ñaàu tö ngaønh giaáy. - Leân keá hoaïch huy ñoäng theâm nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån ngaønh giaáy, ñaëc bieät laø caùc döï aùn ñaàu tö cho vieäc phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu giaáy beân caïnh vieäc xem xeùt hoã trôï caùc nguoàn voán maø Chính phuû coù theå huy ñoäng ñöôïc nhö voán vay ODA…. 56 3.3.4. Veà cô cheá chính saùch noùi chung - Veà chính saùch thueá: Xem xeùt ñieàu chænh thueá suaát thueá giaù trò gia taêng töø 10% xuoáng coøn 5% ñoái vôùi caùc saûn phaåm giaáy; Ñieàu chænh möùc thueá suaát thueá nhaäp khaåu giaáy pheá lieäu töø 3 ñeán 4,5% xuoáng coøn 1% ñeå khuyeán khích vieäc söû duïng giaáy loaïi. - Sôùm ban haønh caùc theå cheá chính saùch hoaït ñoäng cho caùc Hieäp hoäi ngaønh ngheà, trong ñoù coù Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp tham gia Hieäp hoäi. Xaây döïng caùc chính saùch, cô cheá cuï theå veà caùc moái quan heä giöõa cô quan nhaø nöôùc vaø Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam, taïo ñieàu kieän cho Hieäp hoäi tham gia tích cöïc hôn vaøo quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. 3.3.5. Veà Hieäp hoäi ngaønh giaáy Vieät Nam - Taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng cuûa mình vôùi caùc coâng ty taøi chính, taïo ñieàu kieän tröôùc maét laø cho caùc thaønh vieân trong Hieäp hoäi tieáp caän ñöôïc vôùi caùc nguoàn voán tín duïng cuûa ngaân haøng moät caùch deã daøng. - Khuyeán khích, tuyeân truyeàn vaø vaän ñoäng vieäc gia nhaäp Hieäp hoäi, giuùp Hieäp hoäi ngaøy caøng coù uy tín, taïo caàu noái giöõa Chính phuû vaø doanh nghieäp. - Môû roäng quan heä quoác teá, hoïc hoûi caùc kinh nghieäm cuûa hieäp hoäi giaáy khu vöïc vaø quoác teá. - Ñaåy maïnh coâng taùc thoâng tin (noäi boä, trong nöôùc, tin lieân ñoaøn coâng nghieäp boät giaáy vaø giaáy ASEAN – FAPPI), nhaát laø naâng caáp tôø thoâng tin coâng nghieäp giaáy. 57 KEÁT LUAÄN Ngaønh giaáy ñöôïc xaùc ñònh laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn cuûa Vieät Nam. Trong lòch söû phaùt trieån cuûa mình, ngaønh giaáy Vieät Nam ñaõ coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå. Nhöng coù theå noùi ngaønh giaáy Vieät Nam vaãn chöa ñaït ñöôïc trình ñoä phaùt trieån cao vaøo thôøi ñieåm hieän nay. Nhöõng baát caäp mang tính troïng yeáu vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát döùt ñieåm vaø coù hieäu quaû. Ñoù laø tình traïng thieáu quy hoaïch veà vuøng nguyeân lieäu giaáy daãn ñeán söï maát caân ñoái giöõa cung caàu boät giaáy cuûa thò tröôøng trong nöôùc. Ñoù laø hieän traïng laïc haäu cuûa coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò do thieáu voán. Vaø haøng loaït caùc baát caäp veà cô cheá, chính saùch cho ñaàu tö cô baûn phaùt trieån ngaønh giaáy.... Vì vaäy, ñeå ngaønh giaáy phaùt trieån theo muïc tieâu ñaõ ñeà ra, Chính phuû, Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam, Toång coâng ty giaáy Vieät Nam vaø caùc doanh nghieäp khaùc trong ngaønh seõ coøn moät ñoaïn ñöôøng khaù daøi phía tröôùc. Vôùi yù ñònh tìm toøi moät soá giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh giaáy, luaän vaên ñaõ taäp trung phaân tích thöïc traïng ngaønh giaáy vaø ñeà ra moät soá giaûi phaùp maø caù nhaân taùc giaû cho raèng mang tính caên cô nhaát, coù tính quyeát ñònh nhaát ñoái vôùi söï phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy Vieät Nam trong nhöõng naêm saép tôùi. Xin göûi lôøi caûm ôn ñeán caùc Thaày, Coâ, baïn beø vaø gia ñình toâi ñaõ giuùp ñôõ toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Atlat ñòa lyù Vieät Nam - Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc - 2004. 2. Lòch söû ngaønh giaáy Vieät Nam - Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam - Toång coâng ty giaáy Vieät Nam – 2004. 3. Nieân giaùm thoáng keâ 2003 - Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ - Haø Noäi - 2004. 4. Thoâng tin coâng nghieäp giaáy - 2003, 2004 - Toång coâng ty giaáy Vieät Nam vaø Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam. 5. Thoâng tin coâng nghieäp giaáy - Soá 01,02,03,04,05,06,07 vaø 08/2005 - Toång coâng ty giaáy Vieät Nam vaø Hieäp hoäi giaáy Vieät Nam. 6. Quy hoaïch toång theå phaùt trieån ngaønh giaáy (1998 - 2010) - Toång coâng ty giaáy Vieät Nam - 1998. 7. Website Boä Coâng nghieäp: vaø moät soá taøi lieäu söu taàm töø Internet. PHUÏ LUÏC 1: CAÙC CHÆ TIEÂU QUY HOAÏCH VEÀ COÂNG SUAÁT THIEÁT KEÁ, SAÛN LÖÔÏNG VAØ VOÁN ÑAÀU TÖ (Trích Quyeát ñònh soá 160/1998 /QÑ-TTg ngaøy 04 thaùng 9 naêm 1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät Quy hoaïch toång theå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giaáy ñeán naêm 2010) a) Caùc chæ tieâu veà coâng suaát thieát keá: Ñôn vò 2000 2002 2010 Saûn löôïng giaáy Taán 325.000 375.000 1.050.000 Saûn löôïng boät giaáy Taán 216.000 435.000 1.015.000 b) Caùc chæ tieâu veà saûn löôïng: Ñôn vò 2000 2002 2010 Coâng suaát giaáy Taán 300.000 375.000 1.050.000 Coâng suaát boät giaáy Taán 215.000 400.000 1.015.000 c) Caùc chæ tieâu veà nhu caàu voán ñaàu tö: Ñôn vò 1997 - 2002 2003 - 2010 Voán ñaàu tö nhaø maùy Trieäu USD 1.590 1.690 Voán ñaàu tö phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu Trieäu USD 1997 - 2010 320 PHUÏ LUÏC 2: DANH MUÏC CAÙC DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ GIAI ÑOAÏN 1998 - 2010 (Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 160/ 1998/QÑ-TTg ngaøy 04 thaùng 9 naêm 1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû) Döï aùn Ñôn vò Coâng suaát giaáy Coâng suaát boät giaáy 1. Ñaàu tö chieàu saâu vaø môû roäng: - Coâng ty giaáy Baõi Baèng Taán/naêm 100.000 200.000 - Coâng ty giaáy Taân Mai Taán/naêm 65.000 60.000 - Coâng ty giaáy Ñoàng Nai Taán/naêm 40.000 16.000 - Nhaø maùy giaáy Vieät Trì Taán/naêm 30.000 - Caùc döï aùn khaùc Taán/naêm 105.000 80.000 2. Ñaàu tö môùi: - Lieân doanh giaáy Haûi phoøng Taán/naêm 50.000 - Nhaø maùy goã Caàu Ñuoáng Taán/naêm 10.000 - Nhaø maùy boät giaáy Kon Tum Taán/naêm 100.000 - Caùc döï aùn môùi Taán/naêm 750.000 580.000 PHUÏ LUÏC 3: VUØNG VAØ DIEÄN TÍCH PHAÙT TRIEÅN CAÂY NGUYEÂN LIEÄU GIAÁY (Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 160/1998/QÑ-TTg ngaøy 04 thaùng 9 naêm 1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû) - Toång dieän tích quy hoaïch troàng môùi: 640.000 ha - Toång dieän tích röøng hieän coù trong vuøng quy hoaïch: 174.000 ha - Toång dieän tích troàng röøng töï nhieân trong vuøng quy hoaïch: 476.000 ha Troàng röøng môùi chia ra: - Vuøng trung du vaø mieàn nuùi phía Baéc (treân cô sôû ñaõ hình thaønh): 135.000 ha - Vuøng mieàn Ñoâng Nam-boä (treân cô sôû ñaõ hình thaønh): 135.000 ha - Vuøng Taây Baéc Thanh Hoùa: 50.000 ha - Vuøng Baéc Kon Tum: 90.000 ha - Vuøng Hoøa Bình - Sôn La: 140.000 ha - Vuøng Baéc Kaïn - Thaùi Nguyeân: 40.000 ha - Vuøng duyeân haûi mieàn Trung: 50.000 ha Teân döï aùn Ñòa ñieåm Coâng suaát TK (taán/naêm) Naêm ñaàu tö Toång voán ñaàu tö (tyû ñoàng) Naêm ñöa vaøo saûn xuaát I. Caùc döï aùn nhoùm A: 8.717,4 1.Döï aùn môû roäng Coâng ty giaáy Baõi Baèng Phuù Thoï Taêng coâng suaát töø 55.000-100.000 taán giaáy/naêm, 48.000- 61.000 taán boät/naêm 2000- 2003 1.107,9 2004 2. Döï aùn nhaø maùy boät giaáy Kon Tum Kon Tum 130.000 Töø 2000 3.421 Döï aùn ñaõ döøng thöïc hieän 3. Döï aùn ñaàu tö DC saûn xuaát giaáy BBCN taïi Coâng ty giaáy Vieät Trì Phuù Thoï 25.000 2000- 2002 583,2 2003 4. Döï aùn nhaø maùy saûn xuaát giaáy vaø boät giaáy Thanh Hoùa Thanh Hoùa 50.000 taán giaáy, 60.000 taán boät giaáy 2002- 2007 1.582,8 2008 5. Döï aùn ñaàu tö vuøng nguyeân lieäu giaáy Kon Tum Kon Tum 64.000 ha 2000 1.025 6. Döï aùn ñaàu tö vuøng nguyeân lieäu giaáy Thanh Hoùa Thanh Hoùa 71.879 ha 2004 997,5 2008 II. Caùc döï aùn nhoùm B: 880,9 1. Xöôûng saûn xuaát vaø gia coâng giaáy tissue Caàu Ñuoáng Haø Noäi 10.000 2001- 2002 117 2002 2. Daây chuyeàn ñaõ qua söû duïng giaáy in 12.000 taán/naêm taïi Vaïn Ñieåm Haø Taây 12.000 2001- 2002 76,2 2003 3. Daây chuyeàn saûn xuaát giaáy bao goùi coâng nghieäp vôùi thieát bò ñaõ qua söû duïng coâng ty giaáy Hoaøng Vaên Thuï Thaùi Nguyeân 15.000 2000- 2003 96,2 2003 4. Caûi taïo môû roäng coâng ty giaáy Taân Mai Ñoàng Nai 10.000 taán giaáy, 20.000 taán boät giaáy 2000- 2001 231,4 2003 5. Daây chuyeàn xöû lyù giaáy vuïn OCC – Taân Mai Ñoàng Nai 30.000 2001- 2002 60,3 2003 6. Daây chuyeàn saûn xuaát giaáy traùng phaán vôùi thieát bò ñaõ qua söû duïng coâng suaát 45.000 taán/naêm taïi coâng ty giaáy Bình An Bình Döông 45.000 2001- 2004 299,8 2004 III. Döï aùn nhoùm C: 430,4 Toång coäng (I + II + III) 10.028,7 CAÙC DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ ÑAÕ TRIEÅN KHAI TRONG GIAI ÑOAÏN 2001 - 2005 PHUÏ LUÏC 4: (Nguoàn: Toång coâng ty giaáy Vieät Nam) PHUÏ LUÏC 5: MAÙY LAØM GIAÁY PHUÏ LUÏC 6: QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT BOÄT GIAÁY VAØ GIAÁY (KHAÙI QUAÙT) PHUÏ LUÏC 7: LÖÔÏC ÑOÀ QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT BOÄT GIAÁY VAØ GIAÁY PHUÏ LUÏC 8: QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT GIAÁY VAØ CAÙC NGUOÀN NÖÔÙC THAÛI Nguyeân lieäu thoâ Xöû lyù nguyeân lieäu - BOD - Voû caây - Caùt saïn Nöôùc soâng (Khoâng xöû lyù pheøn) - BOD, COD - Hôïp chaát chöùa Clo - Chaát maøu - Lignin hoøa tan - Xô sôïi NaOH Cl2 NaClO Taåy Saûn xuaát hoùa chaát NaCl NaOH Cl2 Na2CO3 HCl Xeo Giaáy - BOD - Xô sôïi - Chaát phuï gia Phuï gia Al2SO4)3 Ca(OH)2 Dòch ñen ñaëc H20 Röûa Saøng - BOD - Dòch ñen loaõng (NaOH, Na2S) - Hôïp chaát chöùa löu huyønh Chöng boác Nöôùc so g (Ñaõ xöû lyù pheøn) Dung dòch (NaOH, Na2S) ân Dòch ñoû Na2CO , Na2S H O 3 2 Loø th hoàiu Xuùt hoùa Dòch xanh Ca(OH)2 Naáu Dòch traéng NaOH, Na2S Dòch ngöng PHUÏ LUÏC 9: QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT GIAÁY VAØ BOÄT GIAÁY TAÏI TOÅNG COÂNG TY GIAÁY VIEÄT NAM PHUÏ LUÏC 10: BAÛN ÑOÀ LAÂM NGHIEÄP VIEÄT NAM (Nguoàn: Atlat ñòa lyù Vieät Nam) ._.