Những nguyờn tắc cơ bản của hệ thống thương mại của WTO và những thỏch thức đối với Việt Nam

Lêi më ®Çu Cïng víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) kÕ thõa HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch (GATT) b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ 1/1/1995 nh»m t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho sù ph¸t triÓn cña hÖ th«ng th­¬ng m¹i ®a biªn, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng, lµnh m¹nh, xo¸ bá dÇn c¸c rµo c¶n trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Tõ ®ã cho ®Õn nay, WTO ®· kh«ng ngõng më réng c¶ vÕ quy m« lÉn ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh, ®· thùc sù kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß quan träng cña m×nh trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Cïng víi hÖ thèng c¸c quy t¾c, nguyªn t¾c, c¸c HiÖp ®Þnh cña m×nh,WTO ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý ®Ó tõ ®ã c¸c n­íc cã thÓ ®Èy nhanh tiÕn hµnh tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸, tù do th­¬ng m¹i, ®ång thêi tiÕp nhËn nh÷ng c¬ héi thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cña WTO cïng víi hÖ th«ng c¸c nguyªn t¾c vµ hiÖp ®Þnh cña m×nh kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã lîi vµ ®¶m b¶o ®­îc sù c«ng b»ng cho c¸c n­íc thµnh viªn, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ t×m hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng ¶nh h­ëng cña WTO ®Õn sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, em ®· lùa chän ®Ò tµi: Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hÖ thèng th­¬ng m¹i cña WTO vµ nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam lµm tiÓu luËn cña m×nh. Do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ do tr×nh ®é cã h¹n cña ng­êi viÕt kho¸ luËn nµy kh«ng tr¸nh ®­îc nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bµi tiÓu luËn nµy ®­îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. néi dung I. Tæng quan vÒ WTO 1. Môc tiªu, chøc n¨ng vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña WTO Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) lµ c¬ quan quèc tÕ duy nhÊt gi¶i quyÕt c¸c qui ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Néi dung chÝnh cña WTO lµ c¸c hiÖp ®Þnh ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc cã nÒn th­¬ng m¹i cïng nhau tham gia ®µm ph¸n vµ ký kÕt. C¸c v¨n b¶n nµy qui ®Þnh c¸c c¬ së ph¸p lý lµm nÒn t¶ng cho th­¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c tµi liÖu ®ã vÒ c¬ b¶n mang tÝnh rµng buéc c¸c chÝnh phñ ph¶i duy tr× mét chÕ ®é th­¬ng m¹i trong mét khu«n khæ ®· ®­îc c¸c bªn thèng nhÊt. MÆc dï c¸c tho¶ thuËn ®¹t ®­îc lµ do c¸c chÝnh phñ ®µm ph¸n vµ ký kÕt nh­ng môc ®Ých l¹i nh»m gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ vµ dÞch vô trong n­íc; c¸c nhµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÔ dµng h¬n. 1.1. Môc tiªu : Môc tiªu chÝnh cña hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi lµ nh»m gióp th­¬ng m¹i ®­îc l­u chuyÓn tù do ë møc tèi ®a, chõng nµo nã cßn n»m trong giíi h¹n kh«ng g©y ra c¸c ¶nh h­ëng xÊu kh«ng muèn cã. Ngoµi ra, WTO cßn cã nh÷ng môc tiªu sau: + N©ng cao møc sèng cña con ng­êi. + B¶o ®¶m t¹o ®Çy ®ñ c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c thu nhËp vµ nhu cÇu thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý cña ng­êi lao ®éng. + Ph¸t triÓn viÖc sö dông hîp lý c¸c nguån lùc cña thÕ giíi . + Më réng viÖc s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng hãa dÞch vô trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. 1.2.2 Chøc n¨ng cña WTO. WTO cã nh÷ng chøc n¨ng sau ®©y: Chøc n¨ng thø nhÊt cña WTO: Lµ tæ chøc c¸c cuéc ®µm ph¸n mËu dÞch ®a biªn mµ néi dung cña nã rÊt ®a d¹ng ®Ò cËp lín tíi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Th«ng qua c¸c cuéc ®µm ph¸n nh­ vËy, viÖc tù do ho¸ mËu dÞch cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®­îc ph¸t triÓn, ®ång thêi nh÷ng qui t¾c quèc tÕ míi còng ®­îc x©y dùng vµ söa ®æi theo yªu cÇu cña thêi ®¹i. Chøc n¨ng thø hai cña WTO: Lµ mét luËt lÖ quèc tÕ chung ®­îc c¸c n­íc thµnh viªn cïng nhau ký kÕt. WTO ®Ò ra nh÷ng qui t¾c quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®¶m b¶o c¸c n­íc thµnh viªn cña WTO ph¶i thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c ®ã. §Æc tr­ng cña c¸c quyÕt ®Þnh vµ qui t¾c cña WTO lµ nã cã hiÖu lùc b¾t buéc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn vµ cã kh¶ n¨ng lµm cho mäi thµnh viªn cã nghÜa vô b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn. BÊt cø mét n­íc thµnh viªn nµo mét khi ®· thõa nhËn "hiÖp ®Þnh WTO" vµ nh÷ng hiÖp ®Þnh phô kh¸c cña WTO th× n­íc ®ã cÇn ph¶i ®iÒu chØnh hay chuyÓn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cña m×nh theo c¸c quy ®Þnh cña WTO. Chøc n¨ng thø ba cña WTO: Lµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn vµ tranh chÊp mËu dÞch quèc tÕ. WTO cã chøc n¨ng nh­ lµ mét toµ ¸n gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp n¶y sinh gi÷a c¸c thµnh viªn trong c¸c lÜnh vùc liªn quan. BÊt cø mét thµnh viªn nµo cña WTO khi thÊy lîi Ých cña n­íc m×nh ®ang bÞ x©m h¹i trong ho¹t ®éng kinh tÕ ë mét thÞ tr­êng nµo ®ã v× cã thµnh viªn kh¸c ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch tr¸i víi c¸c qui t¾c cña WTO th× cã quyÒn khëi tè lªn c¬ quan gi¶i quyÕt m©u thuÉn mËu dÞch cña WTO vµ yªu cÇu n­íc ®ã ngõng c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x©m h¹i ®Õn lîi Ých cña m×nh. BÊt cø thµnh viªn nµo còng ph¶i chÊp nhËn khi bÞ c¸c thµnh viªn kh¸c khëi tè lªn WTO v× ®©y lµ mét trong nh÷ng nghÜa vô cña mäi thµnh viªn, kh«ng n­íc nµo cã thÓ tr¸nh khái. Chøc n¨ng thø t­ cña WTO: Lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Ó nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ho¹t ®éng vµ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶, WTO xóc tiÕn viÖc gi¶m nhÑ qui chÕ. PhÇn lín c¸c n­íc tr­íc kia theo c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung hiÖn nay ®Òu ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· vµ ®ang lµm thñ tôc ®Ó xin gia nhËp WTO. Qua c¸c cuéc ®µm ph¸n cÇn thiÕt ®Ó gia nhËp WTO, c¸c n­íc nµy cã thÓ t×m hiÓu ®­îc vÒ hÖ thèng kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ®ång thêi x¾p xÕp l¹i nh÷ng chÕ ®é vµ qui t¾c ®Ó cã thÓ qu¶n lý nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. II. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO. C¸c hiÖp ®Þnh cña WTO mang tÝnh chÊt l©u dµi vµ phøc t¹p ®ã lµ v× nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý bao trïm nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng réng lín. C¸c hiÖp ®Þnh nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn: n«ng nghiÖp, hµng dÖt may, ng©n hµng, b­u chÝnh viÔn th«ng, mua s¾m chÝnh phñ, tiªu chuÈn c«ng nghiÖp, c¸c qui ®Þnh vÒ vÖ sinh dÞch tÔ, së h÷u trÝ tuÖ vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c n÷a. Tuy nhiªn cã mét sè c¸c nguyªn t¾c hÕt søc c¬ b¶n vµ ®¬n gi¶n xuyªn suèt tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh. C¸c nguyªn t¾c ®ã chÝnh lµ nÒn t¶ng cña hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn. Sau ®©y lµ chi tiÕt c¸c nguyªn t¾c ®ã. Nguyªn t¾c thø nhÊt: Lµ th­¬ng m¹i kh«ng ph©n biÖt ®èi xö. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông b»ng hai lo¹i ®·i ngé song song, ®ã lµ ®·i ngé tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia. Nguyªn t¾c ®·i ngé tèi huÖ quèc (MFN): ®èi xö mäi ng­êi b×nh ®¼ng nh­ nhau. Theo qui ®Þnh cña c¸c hiÖp ®Þnh WTO, nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông nh­ sau: Mçi thµnh viªn ®èi xö víi mäi thµnh viªn kh¸c b×nh ®¼ng víi nhau nh­ lµ c¸c b¹n hµng ®­îc ­u ®·i nhÊt. NÕu nh­ mét n­íc cho mét n­íc kh¸c ®­îc h­ëng lîi nhiÒu h¬n th× ®èi xö "tèt nhÊt" ®ã ph¶i ®­îc giµnh cho tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c ®Ó c¸c n­íc kh¸c vÉn tiÕp tôc cã ®­îc ®èi xö tèi huÖ quèc. Nguyªn t¾c MFN ®¶m b¶o r»ng mçi thµnh viªn WTO ®èi xö trªn 140 thµnh viªn kh¸c t­¬ng tù nhau. Nguyªn t¾c nµy rÊt quan träng v× vËy nã ®­îc ghi nhËn t¹i ®iÒu ®Çu tiªn cña hiÖp ®Þnh chung vÒ quan thuÕ vµ th­¬ng m¹i GATT vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸. Nguyªn t¾c MFN còng ®­îc ®Ò cao trong hiÖp ®Þnh chung vÒ dÞch vô GATS, hiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i TRIMs tuy cã kh¸c nhau mét Ýt ë tõng hiÖp ®Þnh. §èi xö quèc gia (NT): ®èi xö ng­êi n­íc ngoµi vµ ng­êi trong n­íc nh­ nhau. Hµng nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i ®­îc ®èi xö nh­ nhau, Ýt nhÊt lµ sau khi hµng ho¸ nhËp khÈu ®· ®i vµo ®Õn th× tr­êng néi ®Þa. Theo nguyªn t¾c nµy, khi ¸p dông nh÷ng qui chÕ trong n­íc vµ thuÕ néi ®Þa ®èi víi hµng nhËp khÈu th× ph¶i cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn t­¬ng tù nh­ ®èi víi s¶n phÈm trong n­íc. V× thÕ c¸c thµnh viªn cña WTO kh«ng ®­îc ¸p dông thuÕ néi ®Þa ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc vµ kh«ng ®­îc ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c. Nguyªn t¾c nµy còng ¸p dông cho dÞch vô nh·n hiÖu th­¬ng m¹i, b¶n quyÒn vµ quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ trong n­íc vµ cña n­íc ngoµi. §èi xö quèc gia chØ ¸p dông ®­îc khi hµng h¸o dÞch vô vµ ®èi t­îng cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®· vµo ®Õn thÞ tr­êng. V× vËy, viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ kh«ng vi ph¹m nguyªn t¾c nµy mÆc dï hµng néi ®Þa kh«ng chÞu thuÕ t­¬ng tù. Nguyªn t¾c thø hai: Th­¬ng m¹i ph¶i ngµy cµng ®­îc tù do th«ng qua ®µm ph¸n.WTO ®¶m b¶o th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng tù do h¬n th«ng qua qu¸ tr×nh ®µm ph¸n h¹ thÊp hµng rµo thuÕ quan ®Ó thóc ®Èy bu«n b¸n. Hµng rµo th­¬ng m¹i bao gåm thuÕ quan, vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh­ cÊm nhËp khÈu, quota cã t¸c dông h¹n chÕ nhËp khÈu cã chän läc, ®«i khi vÊn ®Ò kh¸c nh­ tÖ quan liªu, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi còng ®­îc ®­a ra ®µm ph¸n. KÓ tõ khi GATT, sau ®ã lµ WTO ®­îc thµnh lËp ®· tiÕn hµnh 8 vßng ®µm ph¸n ®Ó gi¶m thuÕ quan, dì bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ më cöa thÞ tr­êng. §Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c tù do th­¬ng m¹i nµy, WTO ®¶m nhËn chøc n¨ng lµ diÔn ®µn ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng ®Ó c¸c n­íc cã thÓ liªn tôc th¶o luËn vÒ vÊn ®Ò tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Nguyªn t¾c thø ba: WTO t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng. WTO lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c nh»m thóc ®Èy c¹nh tranh tù do, c«ng b»ng vµ kh«ng bÞ bãp mÐo. C¸c quy ®Þnh vÒ ph©n biÖt ®èi xö ®­îc x©y dùng nh»m ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn c«ng b»ng trong th­¬ng m¹i. C¸c ®Òu kho¶n vÒ chèng ph¸ gi¸, trî cÊp còng nh»m môc ®Ých t­¬ng tù. TÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO nh­ N«ng nghiÖp, dÞch vô, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i ®Òu nh»m môc ®Ých t¹o ra ®­îc mét m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng b×nh ®¼ng h¬n gi÷a c¸c n­íc. Nguyªn t¾c thø t­: TÝnh tiªn liÖu ®­îc th«ng qua rµng buéc thuÕ. C¸c cam kÕt kh«ng t¨ng thuÕ còng quan träng nh­ viÖc c¾t gi¶m thuÕ v× cam kÕt nh­ vËy t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ dù ®o¸n tèt h¬n c¸c c¬ héi trong t­¬ng lai. Trong WTO, khi c¸c n­íc tho¶ thuËn më cöa thÞ tr­êng cho c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô n­íc ngoµi, hä ph¶i tiÕn hµnh rµng buéc c¸c cam kÕt thuÕ. §èi víi th­¬ng m¹i hµng ho¸, c¸c rµng buéc nµy ®­îc thÓ hiÖn d­íi h×nh thøc thuÕ trÇn. Mét n­íc cã thÓ thay ®æi møc thuÕ rµng buéc, tuy nhiªn ®iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiªn ®­îc sau khi n­íc ®ã ®· ®µm ph¸n víi c¸c n­íc b¹n hµng vµ cã nghÜa lµ ph¶i båi th­êng cho khèi l­îng th­¬ng m¹i ®· bÞ mÊt. Qua vßng ®µm ph¸n Uruguay, mét khèi l­îng th­¬ng m¹i lín ®­îc h­ëng cam kÕt vÒ rµng buéc thuÕ. TÝnh riªng trong lÜnh vùc hµng n«ng s¶n 100% s¶n phÈm ®· ®­îc rµng buéc thuÕ. KÕt qu¶ lµ WTO ®· t¹o ®­îc sù ®¶m b¶o cao h¬n cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t­. Nguyªn t¾c thø n¨m: C¸c tho¶ thuËn th­¬ng m¹i khu vùc. WTO thõa nhËn c¸c tho¶ thuËn th­¬ng m¹i khu vùc nh»m môc tiªu ®Èy m¹nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i. C¸c liªn kÕt nh­ vËy lµ mét ngo¹i lÖ cña nguyªn t¾c ®·i ngé Tèi huÖ quèc theo nh÷ng tiªu chuÈn nghiªm ngÆt, nh»m b¶o ®¶m c¸c tho¶ thuËn nµy t¹o thuËn lîi cho th­¬ng m¹i c¸c n­íc liªn quan song kh«ng lµm t¨ng hµng rµo c¶n trë th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc ngoµi liªn kÕt. Nguyªn t¾c thø s¸u: C¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. WTO lµ mét tæ chøc quèc tÕ víi h¬n 2/3 tæng sè n­íc thµnh viªn lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi, v× thÕ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO lµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, dµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn ®èi xö ®Æc biÖt vµ kh¸c biÖt cho c¸c n­íc nµy, víi môc tiªu ®¶m b¶o sù tham gia s©u réng h¬n cña hä vµo hÖ thèng th­¬ng m¹i ®a biªn. §Ó thùc hiÖn ®­îc nguyªn t¾c nµy, WTO dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi nh÷ng linh ho¹t vµ c¸c ­u ®·i nhÊt ®Þnh trong viÖc thùc thi c¸c hiÖp ®Þnh, ®ång thêi chó ý ®Õn viÖc trî gióp kü thuËt cho c¸c n­íc nµy. III. TiÕn tr×nh gia nhËp WTO ë ViÖt Nam, nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc 1.Sù cÇn thiÕt cña viÖc gia nhËp WTO. Trong hai thËp kØ gÇn ®©y, qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh ®­îc diÔn ra víi mét tèc ®é nhanh chãng. Toµn cÇu ho¸ lµ qu¸ tr×nh héi nhËp cña c¸c nÒn kinh tÕ, nã kh«ng chØ lµ sù gia t¨ng th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc mµ cßn t¹o ra sù gia t¨ng rÊt m¹nh mÏ cña c¸c dßng tµi chÝnh liªn biªn giíi. Nh÷ng dßng di chuyÓn vèn vµ ®Çu t­ ®· kÐo theo mét sù th©m nhËp lÉn nhau s©u s¾c h¬n n÷a gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Møc ®é liªn kÕt thÞ tr­êng thÕ giíi ngµy cµng t¨ng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n nhiÒu lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng cña s¶n xuÊt. ThÞ tr­êng quèc tÕ ®­îc më réng, c¸c quèc gia nhanh chãng më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, xÝch l¹i gÇn nhau h¬n, tù do vµ b×nh ®¼ng h¬n. Kû nguyªn toµn cÇu ho¸ ®· më ra ®­îc nhiÒu c¬ héi cho mäi quèc gia còng nh­ cho hµng triÖu ng­êi trªn toµn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. MËu dÞch thÕ giíi gia t¨ng, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ còng nh­ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ c¸c dßng vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi ®· kÝch thÝch cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung còng nh­ cña mçi quèc gia nãi riªng. Cuéc sèng x· héi con ng­êi ®· b­íc sang mét trang míi, ë ®ã con ng­êi tù do h¬n, cã quyÒn tù chñ h¬n vµ cã thÓ ph¸t huy ®­îc søc m¹nh cña m×nh ë mäi n¬i trªn thÕ giíi. TÊt c¶ nh÷ng tiÒm n¨ng to lín ®ã gióp cho mçi quèc gia cã thÓ tiÕp thu ®­îc c¸c c«ng nghÖ, kÜ thuËt cao còng nh­ häc hái ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. §iÒu nµy rÊt cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña tÊt c¶ c¸c n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, cã thÓ nãi toµn cÇu ho¸ lµ qu¸ tr×nh rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt nhÊt ®èi víi c¸c n­íc. Xu h­íng toµn cÇu ho¸ lµ mét xu h­íng tÊt yÕu. Trªn thÕ giíi, c¸c n­íc ®· vµ ®ang cè g¾ng ®Ó héi nhËp vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nµy. HiÖn nay, tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO cïng víi mäi ho¹t ®éng cña nã ®¨ thÓ hiÖn ®­îc râ nÐt nhÊt qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 1/2000, WTO ®· cã ®Õn 141 n­íc thµnh viªn vµ h¬n 20 n­íc ®Ö ®¬n xin gia nhËp. ChÝnh v× vËy, gia nhËp WTO lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt víi c¸c n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trªn con ®­êng x©y dùng nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, thay ®æi t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trªn thÕ giíi, thu hÑp ®­îc kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Gia nhËp WTO chÝnh lµ con ®­êng ng¾n nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®­îc héi nhËp víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. 2.Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. 2.1 Nh÷ng c¬ héi. Tham gia WTO lµ mét b­íc ngoÆt quan träng dÉn ®Õn sù thµnh c«ng cña ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi vµ c¸c nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn v× bªn c¹nh viÖc thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn, nã cßn kÝch thÝch viÖc thiÕt lËp ®­îc c¬ chÕ thÞ tr­êng ngay trong khu vùc néi ®Þa. Thø nhÊt, ViÖt Nam khi lµ thµnh viªn cña WTO sÏ ®­îc h­ëng mäi ­u ®·i nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c, ®Æc biÖt lµ ­u ®·i cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ quyÒn ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é kh«ng ph©n biÖt ®èi xö nh­ qui chÕ ®·i ngé quèc gia, ®·i ngé tèi huÖ quèc ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña m×nh sang thÞ tr­êng c¸c n­íc thµnh viªn. GATT sau ®ã ®Õn WTO ®Òu gi÷ v÷ng nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i t­¬ng ®èi” trong quan hÖ gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn v¸ c¸c n­íc ph¸t triÓn thay v× ¸p dông nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i th«ng th­êng”. V× vËy trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc, ViÖt Nam còng ®­îc ¸p dông nguyªn t¾c “cã ®i cã l¹i t­¬ng ®èi”. Theo nguyªn t¾c nµy, ViÖt Nam cã thÓ ®­îc chÞu mét møc ®é båi thuêng Ýt khi vi ph¹m c¸c qui t¾c cña WTO hay khi c¸c n­íc ph¸t triÓn gi¶m møc thuÕ ®èi víi hµng nhËp khÈu tõ ViÖt Nam th× n­íc ta còng kh«ng bÞ Ðp ph¶i gi¶m t­¬ng tù møc thuÕ cña m×nh ®Ó båi hoµn cho c¸c n­íc ph¸t triÓn. Thø hai, ViÖt Nam ®­îc h­ëng nhiÒu thuËn lîi trong th­¬ng m¹i quèc tÕ: Tr­íc hÕt, ViÖt Nam cã thÓ héi nhËp s©u réng h¬n vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Khi hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®­îc th¸o bá, ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi më réng thÞ tr­êng bu«n b¸n, hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ta sÏ cã chç ®øng tèt h¬n trªn thÞ tr­êng quèc tÕ: Víi mÆt hµng n«ng s¶n, víi nh÷ng yÕu tè míi vÒ më cöa thÞ tr­êng vµ gi¶m thuÕ quan, ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu thÞ tr­êng xuÊt khÈu h¬n, khèi l­îng hµng n«ng s¶n sÏ t¨ng lªn rÊt nhiÒu do c¸c h¹n chÕ vÒ sè l­îng sÏ ®­îc chuyÓn sang thuÕ. §Æc biÖt víi s¶n phÈm g¹o, ViÖt Nam sÏ cã lîi nhiÒu h¬n khi thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi më cöa, c¸c n­íc tr­íc ®©y rÊt Ýt nhËp khÈu g¹o cña ta nh­ Hµn Quèc còng b¾t buéc ph¶i më cöa thÞ tr­êng cña hä . §èi víi mÆt hµng dÖt may, hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ATC ®· thay thÕ hiÖp ®Þnh ®a sîi MFA ®· t¹o rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn tèt cho c¸c s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam, gia t¨ng c¬ héi xuÊt khÈu hµng dÖt may cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Khi tham gia WTO, sau n¨m 2001 ViÖt Nam sÏ kh«ng bÞ c¸c n­íc ¸p ®Æt h¹n ng¹ch n÷a, dã ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi tiÕp cËn nhiÒu h¬n víi thÞ tr­êng thÕ giíi mµ hoµn toµn kh«ng bÞ h¹n chÕ ®Þnh l­îng. ViÖc gi¶m thuÕ quan vµ tiÕn ®Õn móc thuÕ b»ng kh«ng víi mäi hµng ho¸ sÏ thuËn lîi cho viÖc nhËp khÈu cña ViÖt Nam nhÊt lµ ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao nh­: hµng t©n d­îc, thiÕt bÞ y tÕ, ho¸ chÊt, s¾t thÐp.. Thø ba, nh÷ng qui ®Þnh vµ nguyªn t¾c cña WTO gióp cho ViÖt Nam cã thÓ tù b¶o vÖ vµ ®ßi ®­îc sù c«ng b»ng trong bu«n b¸n quèc tÕ. ViÖt Nam cã quyÒn th­¬ng l­îng víi c¸c ®èi t¸c vµ cã quyÒn khiÕu n¹i hä khi th­¬ng l­îng kh«ng cã kÕt qu¶. C¬ chÕ gi¶i quyÕt cña WTO thËt sù ®¶m b¶o cho ViÖt Nam cã vÞ trÝ ngang hµng víi mäi quèc gia thµnh viªn kh¸c trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp khi cã tranh chÊp x¶y ra. Thø t­, viÖc gia nhËp WTO lµm t¨ng ®ä tin cËy vµ kh¼ng ®Þnh ®­îc tÝnh nhÊt qu¸n trong ®­êng lèi ph¸t triÓn cña §¶ng vµ nhµ n­íc ViÖt Nam, quyÕt t©m chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, më cöa theo ®Þnh h­íng XHCN. §©y lµ nh©n tè hÕt søc quan träng lµm gia t¨ng lßng tin cña c¸c doanh nh©n( ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi) vµo sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi ë ViÖt Nam. TÊt c¶ sÏ t¹o nªn mét tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam, héi nhËp vµo xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. ViÖt Nam cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ. Thø n¨m, gia nhËp vµo WTO ViÖt Nam cã thÓ tiÕp nhËn dÔ dµng khoa häc c«ng nghÖ cao cña c¸c n­íc ph¸t triÓn còng nh­ n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng thu hót ®­îc luång vèn cña n­íc ngoµi trong c«ng cuéc x©y dùng nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. Cuèi cïng, nh÷ng lîi Ých tõ trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO. Quan hÖ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc thµnh viªn ®­îc më réng c¶ vÒ kinh tÕ ®Õn chÝnh trÞ vµ lÜnh vùc v¨n ho¸. ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Ó häc hái ®­îc kinh nghiÖm vµ rót ra ®­îc nhiÒu bµi häc tõ c¸c n­íc ®i tr­íc. 2.2.Nh÷ng th¸ch thøc Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi cña tiÕn tr×nh gia nhËp WTO, ViÖt Nam cung ph¶i ®èi mÆt víi mét sè th¸ch thøc sau: Thø nhÊt, ViÖt Nam lµ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ta ch­a thÓ thÝch øng nhanh ®­îc víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu v× nÒn kinh tÕ cña ta ch­a æn ®Þnh, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ch­a thùc sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng rÊt non trÎ. Bªn c¹nh ®ã c¸c vÊn ®Ò bÊt b×nh ®¼ng gi÷a khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp t­ nh©n vÉn ch­a thÓ gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn nhËn ®­îc rÊt nhiÒu ­u ®·i tõ phÝa ChÝnh phñ. Hµng n¨m, nhµ n­íc ta ph¶i chi ra mét kho¶n ng©n s¸ch rÊt lín ®Ó bï lç cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng hiÖu qu¶ cña khu vùc nµy. Trong khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ch­a ®­îc nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn, sù phËn biÖt cßn tån t¹i rÊt lín gi÷a hai khu vùc nµy. Doanh nghiÖp t­ nh©n cña ViÖt Nam do ch­a thÓ ph¸t triÓn lín m¹nh ®­îc, ¶nh h­ëng lín ®Õn søc c¹nh tranh so víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi khi ViÖt Nam héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Thø hai, nÒn s¶n xuÊt cña ta cßn non yÕu, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng trong mét c¬ chÕ thÞ tr­êng ch­a dµy d¹n kinh nghiÖm, hµng ho¸ dÞch vô cña ta cã chÊt l­îng ch­a cao, mÉu m· ch­a ®Ñp, søc c¹nh tranh cßn thÊp so víi hµng ngo¹i nhËp. Chóng ta më cöa thÞ tr­êng lµ ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh gay g¾t víi hµng nhËp khÈu. §iÒu nµy lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh gi÷ v÷ng ®­îc thÞ phÇn cña m×nh kh«ng chØ t¹i c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ ngay c¶ ®èi víi thÞ tr­êng néi ®Þa. Thø ba, nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ta kh¸ dåi dµo nh­ng sö dông ®¹t hiÖu qu¶ ch­a cao. Viªt Nam cã rõng vµng biÓn b¹c gia trÞ rÊt to lín nh­ng do t×nh tr¹ng khai th¸c bõa b·i, céng víi thiÕu vèn vµ c«ng nghÖ phï hîp nªn gi¸ trÞ thu ®­îc cßn h¹n chÕ.Bªn c¹nh ®ã, nguån nh©n lùc cña ta còng ch­a ®¸p øng víi nhu cÇu cña t×nh h×nh hiÖn nay.V× nguån lao ®éng nhiÒu, lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i hoc giai ®o¹n hiÖn nay t¨ng lªn nhiÒu so víi giai ®o¹n tr­íc nh­ng sè l­îng lao ®éng tr×nh ®é thÊp tay nghÒ ch­a cao vÉn nhiÒu, t¸c phong c«ng nghiÖp yÕu..., ¶nh h­ëng lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña ta. Thø t­, ViÖt Nam sÏ vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n khi thùc hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c, nh÷ng hiÖp ®Þnh cña WTO: ThuÕ quan: ViÖt Nam buéc ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ hµng rµo phi thuÕ theo c¸c kÕt qu¶ ®µm ph¸n gia nhËp tuú theo tõng lÜnh vùc ®èi víi hµng ngo¹i nhËp. Khã kh¨n khi th­c hiÖn c¸c quy t¾c vÒ vÖ sinh dÞch tÔ, bao b×, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, ®Çu t­ cho th­¬ng m¹i... C¸c biÖn ph¸p chèng ph¸ gi¸, thuÕ ®èi kh¸ng vµ tù vÖ: ViÖt Nam ch­a cã luËt liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy, v× vËy ta ph¶i ®­a ra c¸c quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy ®Ó tr¸nh mèi lo ng¹i cña c¸c n­íc thµnh viªn WTO. Thø n¨m, c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ cña ta cßn yªu kÐm, thiÕu sù æn ®Þnh, thiÕu sù tin cËy. C¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp r­êm rµ, kh«ng cÇn thiÕt vµ thiÕu tÝnh râ rµng. Cuèi cïng, tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm ®µm ph¸n cña ta cßn yÕu. §µm ph¸n lµ c«ng viÖc rÊt khã kh¨n, ®ßi hái thêi gian dµi, sù chuÈn bÞ kü l­ìng vÒ mäi mÆt, ®ång thêi nh÷ng ng­ßi tham gia ®µm ph¸ ph¶i cã tr×nh ®é n¨ng lùc cao. V× vËy, t¨ng c­êng kiÕn thøc cho c¸c c¸n bé n­íc ta vÒ chiÕn thuËt, kü thuËt ®µm ph¸n lµ rÊt cÇn thiÕt. 3 C¸c biÖn ph¸p nh»m ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. Thø nhÊt, ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn khÈn tr­¬ng x©y dùng mäi hÖ thèng ph¸p luËt ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cho mäi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c ®­îc thùc hiÖn b×nh th­êng. Thø hai, ViÖt Nam cÇn x©y dùng hÖ thèng thuÕ quan thÝch øng cho tÊt c¶ lÜnh vùc kinh tÕ, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp...còng nh­ mäi ngµnh dÞch vô. ViÖt Nam ph¶i sím c¾t gi¶m vµ lo¹i bá c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan theo ®óng c¸c HiÖp ®Þnh cña WTO, nh»m më réng thÞ tr­êng cho c¸c n­íc thµnh viªn lµ b¹n hµng. Nh­ vËy ViÖt Nam míi thÓ hiÖn ®­îc chÝnh s¸ch tù do hãa mËu dÞch, tranh thñ ®­îc sù ®ång t×nh cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Nh­ng bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ ViÖt Nam còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ®­îc cô thÓ nh÷ng thiÖt h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc nhµ do thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p trªn, nh­ c¾t gi¶m thuÕ vµ hµng rµo phi thuÕ quan...®Ó tõ ®ã cã nh÷ng hµnh ®éng, biÖn ph¸p kh¾c phôc gi¶m thiÓu nh÷ng thua thiÖt cã thÓ cã. Thø ba, trong ®µm ph¸n c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, ViÖt Nam cÇn quan t©m c¸c ®iÒu kiÖn ®·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) vµ ®·i ngé quèc gia (NT), c¸c ®iÒu kiÖn ®ßi hái ph¶i t¹o ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong vµ n­íc ngoµi .V× vËy chÝnh phñ cÇn ph¶i thay ®æi chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp ®­îc b×nh ®¼ng trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, quyÒn lîi, nghÜa vô...§èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®iÒu kiªn trªn ®ßi hái ph¶i lo¹i bá c¸c ­u ®·i mµ chÝnh phñ ®ang chØ dµnh cho khu vùc nµy, nh­ cÊp vèn, cÊp quota, c¸c thñ tôc ph¸p lÝ...ChÝnh phñ ph¶i ®èi xö b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. ViÖt nam ph¶i sím t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ph¸t triÓn, v× c¸c doanh nghiÖp nµy lµ lùc l­îng quan träng trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi mÆt víi sù canh tranh gay g¾t cña qóa tr×nh t­ do th­¬ng m¹i thÕ giíi. §èi víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi, chóng ta ph¶i lo¹i bá tÊt c¶ mäi ph©n biÖt ®èi xö víi hä, nhÊt lµ chÕ ®é hai gi¸ hay lµ chÕ ®é ­u ®·i thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Thø t­, lùa chän c¸c chiÕn l­îc ngo¹i th­¬ng nh­ thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy mËu dÞch, ®ång thêi chó träng thÝch ®¸ng, kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. §Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh hµng mµ nµ chóng ta cã tiÒm n¨ng. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn c«ng n«ng nghiÖp ®Þnh h­íng xuÊt khÈu, nh»m ®­a ViÖt Nam t¹o ®­îc ®éng lùc thóc ®Èy c«ng n«ng nghiÖp, còng nh­ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn lín m¹nh th«ng qua canh tranh víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Chóng ta cÇn tËn dông tèt ®­îc c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh­ vèn, ®Çu t­, c«ng nghÖ kÜ thuËt hiÖn ®¹i ®Ó thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch nµy. §ång thêi ph¶i kiÓm so¸t ®­îc møc ®é canh tranh thÞ tr­êng néi ®Þa ®Ó cã thÓ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng c©n søc cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc so víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. §Ó nh»m môc tiªu th¸c ®Èy mËu dÞch theo h­íng xuÊt khÈu cÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt, kh«ng ngõng ®a d¹ng hãa, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Chó träng ®Õn 3 vÊn ®Ò quan träng cã ý nghÜa then chèt trong th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ: chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ ®iÒu kiÖn bu«n b¸n. MÆc dï nã ®ßi hái c¶ mét qu¸ tr×nh l©u dµi vµ nhiÒu nguån lùc, nh­ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh tèt, khÈn tr­¬ng, rót ng¾n ®­îc nh­ cã thÓ th× hµng hãa vµ dÞch vô cña ViÖt Nam míi cã chæ ®øng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ta nªn chó träng : - Hµng n«ng s¶n: Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt c©y con cã thÕ m¹nh vÒ khÝ hËu, thæ nh­ìng , cã truyÒn thèng vÒ tËp qu¸n canh t¸c nu«i trång, kÕt hîp víi ¸p dông kü thuËt, th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt ®Ó t¹o ra s¶n l­îng lín vµ chÊt l­îng thÝch hîp víi thÞ tr­êng ®Ó ®­a ®i xuÊt khÈu. Tr­íc m¾t nªn quan t©m tíi: g¹o, chÌ, cµ phª, ®Ëu phäng, cao su, mÝa ®­êng, rau qu¶ vô ®«ng, t«m c¸, gia cÇm, bß, lîn, t¬ t»m... §Çu t­ ®Ó ®Èy m¹nh viÖc chÕ biªn, n©ng cao gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng trªn, nh­ng ph¶i ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn quèc tÕ, vµ c¸c yªu cÇu th­¬ng m¹i mµ c¸c hiÖp ®Þnh ký t¹i Uruguay quy ®Þnh. Nh÷ng viÖc lµm trªn cÇn tiÕn hµnh tõng b­íc, tr­íc m¾t x©y dùng mét sè ch­¬ng tr×nh thÝ ®iÓm ®Ó rót kinh nghiÖm c¶ vÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt vµ x©y dùng b¹n hµng truyÒn thèng, sè l­îng lín, æn ®Þnh l©u dµi. - Hµng dÖt may: §©y lµ mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña ViÖt Nam. Khi ViÖt Nam gia nhËp WTO th× sÏ më réng ®­îc thÞ tr­êng. Tuy vËy, mÆt hµng nµy cã tiªu thô ®­îc hay kh«ng vÉn cßn tuú thuéc vµo chÊt l­îng gi¸ c¶ v× vËy cÇn ph¶i ®Çu t­ ®æi míi kÜ thuËt, qui ho¹ch l¹i ngµnh c«ng nghiÖp nµy: t¹o ra nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt (c«ng ty, nhµ m¸y, xÝ nghiÖp) cã qui m« t­¬ng ®èi lín, hoµn chØnh ®ång bé, tËp trung thî cã tay nghÒ cao, ®Ó cã thÓ t¹o nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt chñ ®¹o cung cÊp hµng ®ñ søc c¹nh tranh cho xuÊt khÈu. Xo¸ bá hoÆc thu gom l¹i nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt dÖt may yÕu kÐm hiÖn nay. Ngoµi ra, hiÖp ®Þnh hµng dÖt may ATC khèng chÕ m¹nh nhÊt lµ hµng sîi b«ng, len, gai. V× vËy chóng ta nªn t¹o ra c¸c lo¹i sîi míi ®­îc ng­êi tiªu dïng yªu chuéng mµ cã thÓ tr¸nh ®­îc hµng rµo b¶o hé. -LÜnh vùc dÞch vô: §©y lµ m¶ng c«ng viÖc lín trong khu«n khæ cña HiÖp ®Þnh WTO. C¸c ngµnh cã liªn quan cÇn tæ chøc nghiªn cøu s©u h¬n c¸c qui chÕ cña c¸c hiÖp ®Þnh ®Ó vËn dông thÝch hîp trong giao dÞch quèc tÕ cña ta trong lÜnh vùc nµy. §èi víi lÜnh vùc dÞch vô, ViÖt Nam chØ cã mét con ®­êng duy nhÊt lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó tån t¹i v× nhiÒu dÞch vô lµ thiÕt yÕu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nguyªn liÖu th« lµ s¶n phÈm mµ ta cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó xuÊt khÈu, v× vËy ta cÇn ph¶i ®Ò ra chiÕn l­îc nh»m cã thÓ khai th¸c, sö dông c¸c tiÒm n¨ng hiÖn cã nh­ lao ®éng, tµi nguyªn, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi ... thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ nhÊt. NÕu lµm ®­îc nh­ vËy, chóng ta cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò: gi¶i quyÕt ®­îc t×nh tr¹ng khai th¸c bõa b·i tµi nguyªn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ thu ®­îc ngo¹i tÖ nhê xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy. ¸p dông chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu ë nh÷ng lÜnh vùc cÇn thiÕt. Chóng ta cÇn ph¸t huy mäi nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt trong n­íc, h¹n chÕ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi bªn c¹nh t¨ng c­êng xuÊt khÈu. ChiÕn l­îc nµy gióp ta cã thÓ tiÕt kiÖm mét l­îng kh¸ lín ngo¹i tÖ vµ cã thÓ t¹o ®éng lùc, b¶o vÖ cho c¸c ngµnh trong n­íc ®ñ søc ®Ó ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh víi n­íc ngoµi. Thø n¨m, cuéc c¶i c¸ch mËu dÞch ph¶i ®ång thêi gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò : chÝnh s¸nh tµi chÝnh, tû gi¸ hèi ®o¸i vµ chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng. ChÝnh v× vËy bªn c¹nh ph¸t triÓn chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng cÇn ph¶i thay ®æi vµ ph¸t triÓn chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. §èi víi chÝnh s¸ch tØ gi¸ chóng ta nªn kÕt hîp víi chÝnh s¸ch b¶o l·nh tÝn dông, nh­ vËy viÖc thiÕp lËp ra mét hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh sÏ an toµn cho nÒn kinh tÕ cña ta, nhÊt lµ khi cã khñng ho¶ng. §èi víi chÝnh s¸ch tµi chÝnh, nhµ n­íc ®· chñ ch­¬ng sö dông c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu tõ n¨m 1999 nh­ng hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc kh«ng ®¸ng kÓ. V× vËy, muèn gi¶i ph¸p kÝch cÇu thùc hiÖn ®ùc ph¶i h¹ l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt tiÒn vay ®Ó dßng vèn ch¶y th¼ng vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­. L·i suÊt tiÒn göi vµ tiÒn vay do c¬ quan ng©n hµng tù ®iÒu tiÕt vµ quyÕt ®Þnh, nhµ n­íc kh«ng nªn can thiÖp vµo. Thø s¸u, ViÖt Nam cÇn duy tr× sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, nh÷ng nguy c¬ bÊt æn chÝnh trÞ cßn cã thÓ x¶y ra trong néi bé quèc gia ®ã nÕu nh­ d©n chñ ho¸ kh«ng ®­îc thùc hiÖn, ph©n c¸ch giµu nghÌo ngµy cµng t¨ng, quyÒn lîi c¸c d©n téc kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, tÖ quan liªu tham nhòng trµn lan kh«ng thÓ ng¨n chÆn ®­îc. Do vËy, chóng ta cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng ph¶i chØ tËp trung ph¸t triÓn t¹i c¸c khu ®« thÞ, c¸c khu c«ng nghiÖp.CÇn ph¶i ®Çu t­ vµo n«ng th«n, kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së nh­: hÖ thèng thuû n«ng, ®­êng s¸, tr­êng häc, bÖnh viÖn... gióp n«ng th«n ph¸t triÓn, n«ng d©n gi¶m ®ãi nghÌo. Gi¶m bÊt b×nh ®¶ng vÒ ®êi s«ng vËt chÊt còng nh­ tinh thÇn cña ng­êi d©n còng nh­ gi¶m bÊt b×nh ®¼ng vÒ møc ®é ph¸t triÓn giòa c¸c vïng. Nhµ n­íc cÇn ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®iÒu hoµ thu nhËp, t¹o c¬ héi vµ viÖc lµm míi, chèng tham nhòng... Thø bÈy, ViÖt Nam ph¶i dù tÝnh mét tho¶ thuËn chuyÓn ®æi khi tham gia WTO. Tho¶ thuËn nµy ph¶i ®­îc rót ng¾n thêi h¹n trong thêi gian c¸c cuéc th­¬ng l­îng ®Ó ViÖt Nam nhËn ®­îc c¸c lîi Ých sím h¬n cña tù do hµng ho¸ th­¬ng m¹i theo c¸c hiÖp ®Þnh cña vßng ®µm ph¸n Urugoay. Ngoµi ra, c¸c c¶i c¸ch th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ph¶i g¾n víi sù h­íng dÉn cña WTO trong thêi k× chuyÓn ®æi. Thø t¸m, tiÕp thu vµ häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c n­íc thµnh viªn WTO trong ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO tr­íc ®©y. Thø chÝn, tiÕp tôc tiÕn hµnh c¸c cuéc ®µm ph¸n víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO nh»m xóc tiÕn qu¸ tr×nh xin gia nhËp cña m×nh. Thø m­êi, ViÖt Nam tham gia vµo WTO ®ßi hái c¸c thÓ chÕ míi vµ nhu cÇu míi vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña bé m¸y qu¶n lý. NhÊt lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO vµ nh÷ng ng­êi ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cña nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra,._.