Tài liệu Quan điểm và định hướng về cơ chế chính sách và hạ tầng kĩ thuật để xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ quốc tế, ebook Quan điểm và định hướng về cơ chế chính sách và hạ tầng kĩ thuật để xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ quốc tế
8 trang |
Chia sẻ: huongnhu95 | Lượt xem: 471 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Quan điểm và định hướng về cơ chế chính sách và hạ tầng kĩ thuật để xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu khoa học và công nghệ quốc tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
àöå KH&CN cuãa nûúác ta vúái khu vûåc vaâ
quöëc tïë. Möåt trong caác àiïìu kiïån àaãm baão
thûåc hiïån thùæng lúåi Àïì aán noái trïn laâ cêìn coá
möåt hïå thöëng thöng tin KH&CN cung cêëp
möåt caách àêìy àuã, chñnh xaác, kõp thúâi vaâ coá
hïå thöëng caác nöåi dung thöng tin vïì hoaåt
àöång KH&CN cuãa cöång àöìng quöëc tïë [4].
Tuy nhiïn, úã nûúác ta hiïån nay nguöìn thöng
tin naây vûâa thiïëu vûâa taãn maån. Caác hïå thöëng
cú súã dûä liïåu (CSDL) KH&CN khöng àûúåc
xêy dûång trïn nïìn taãng cú súã lyá luêån khoa
hoåc toaân diïån vaâ thiïëu tñnh hïå thöëng, liïn
thöng, ñt àûúåc cêåp nhêåt. Àiïìu àoá àaä vaâ àang
gêy khöng ñt khoá khùn khöng nhûäng trong
viïåc xaác àõnh caác àöëi taác coá tiïìm lûåc maånh
vïì KH&CN cuãa nûúác ngoaâi, caác chûúng
trònh, dûå aán nghiïn cûáu, àaâo taåo khu vûåc vaâ
quöëc tïë Viïåt Nam cêìn tranh thuã, maâ coân khoá
xaác àõnh nùng lûåc höåi nhêåp cuãa caác töí chûác
KH&CN, caá nhên hoaåt àöång KH&CN Viïåt
Nam. Chñnh vò vêåy, nhiïåm vuå xêy dûång
CSDL KH&CN quöëc tïë cho hoaåt àöång höåi
nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN cuãa Viïåt Nam cuãa
Àïì taâi nghiïn cûáu cêëp nhaâ nûúác, maä söë
KX06.02/11-15 “Nghiïn cûáu xêy dûång
khung vaâ hïå tiïu chñ phaát triïín CSDL
KH&CN quöëc tïë cho hoaåt àöång höåi nhêåp
quöëc tïë vïì KH&CN cuãa Viïåt Nam” laâ rêët
quan troång vaâ cêìn thiïët. Àêy laâ àïì taâi thuöåc
Chûúng trònh KH&CN troång àiïím cêëp nhaâ
nûúác “Nghiïn cûáu vaâ phaát triïín höåi nhêåp
quöëc tïë vïì KH&CN”, maä söë KX06/11-15.
CSDL KH&CN quöëc tïë laâ möåt hïå thöëng
thöng tin KH&CN tñch húåp, bao göìm böën
TS Lï Xuên Àõnh, CN Dûúng Thõ Phûúng
Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia
Toám tùæt: Lyá giaãi sûå cêìn thiïët, quan àiïím tiïëp cêån vaâ àõnh hûúáng àöëi vúái cú chïë chñnh saách
vaâ haå têìng kyä thuêåt àïí xêy dûång vaâ phaát triïín cú súã dûä liïåu KH&CN quöëc tïë. Àïì xuêët caác nöåi
dung nhiïåm vuå chuã yïëu trong giai àoaån àêìu cuãa hoaåt àöång xêy dûång vaâ khai thaác cú súã dûä
liïåu cêìn àûúåc àaãm baão cú chïë chñnh saách vaâ haå têìng kyä thuêåt.
Tûâ khoáa: Cú súã dûä liïåu KH&CN quöëc tïë; cú chïë; chñnh saách; haå têìng kyä thuêåt.
Perspectives and recommendations on policy and technical infrastructure for
developing the International S&T Database
Summary: Justifies the necessity, approach and orientation of policy mechanism and
technical infrastructure for creating and developing the International S&T database; sets
forth major contents and tasks in the initiatory stage for creating and exploiting the
Database with the assurance of policy mechanism and technical infrastructure.
Keywords: International S&T database; mechanism; policy; technical infrastructure.
QUAN ÀIÏÍM VAÂ ÀÕNH HÛÚÁNG VÏÌ CÚ CHÏË CHÑNH SAÁCH VAÂ HAÅ TÊÌNG KYÄ THUÊÅT
ÀÏÍ XÊY DÛÅNG VAÂ PHAÁT TRIÏÍN CÚ SÚÃ DÛÄ LIÏÅU KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ QUÖËC TÏË
CSDL húåp thaânh laâ: CSDL töí chûác
KH&CN; CSDL chuyïn gia KH&CN;
CSDL chûúng trònh, dûå aán, sûå kiïån KH&CN
quöëc tïë vaâ CSDL cöng nghïå chuã chöët. Hïå
thöëng caác CSDL KH&CN quöëc tïë coá nhûäng
àùåc trûng cú baãn nhû sau:
- Caác àöëi tûúång cuãa CSDL khaác nhau dêîn
àïën coá sûå khaác biïåt cú baãn àöëi vúái tiïu chñ
lûåa choån àöëi tûúång cuäng nhû caác tiïu chñ dûä
liïåu cuãa àöëi tûúång;
- Mùåc duâ coá sûå khaác biïåt vïì tiïu chñ dûä
liïåu, nhûng laåi coá sûå liïn kïët chùåt cheä giûäa
möåt söë tiïu chñ dûä liïåu cuãa caác CSDL thaânh
phêìn. Àiïìu naây phaãn aánh àùåc tñnh töíng thïí
cuãa caác nöåi dung hoaåt àöång KH&CN;
- Nguöìn dûä liïåu cuãa hïå thöëng caác CSDL
KH&CN quöëc tïë rêët lúán vïì khöëi lûúång vaâ
phaåm vi bao quaát lônh vûåc àïì taâi cuäng nhû võ
trñ àõa lyá. Àùåc àiïím naây coá thïí laâm gia tùng
giaá trõ nöåi dung cuãa CSDL, nhûng àöìng thúâi
cuäng laâ trúã ngaåi rêët lúán cho hoaåt àöång thu
thêåp, choån loåc vaâ quaãn trõ nöåi dung caác
CSDL;
- Viïåc xêy dûång vaâ phaát triïín hïå thöëng
CSDL KH&CN quöëc tïë àoâi hoãi àêìu tû lúán
vïì taâi chñnh vaâ thúâi gian.
Nhûäng àùåc trûng noái trïn aãnh hûúãng rêët
lúán àïën hoaåt àöång xêy dûång vaâ phaát triïín
CSDL KH&CN quöëc tïë. Bïn caånh nhiïåm vuå
nghiïn cûáu xêy dûång khung vaâ hïå tiïu chñ
CSDL, rêët cêìn caác àaãm baão vïì cú chïë chñnh
saách vaâ haå têìng kyä thuêåt àïí phuåc vuå triïín
khai viïåc taåo lêåp, duy trò vaâ phaát triïín CSDL
trong thûåc tïë. Àêy laâ möåt trong caác nöåi dung
nghiïn cûáu chñnh cuãa Àïì taâi KX06.02/11-15.
Baâi viïët giúái thiïåu quan àiïím vaâ àõnh
hûúáng àöëi vúái viïåc xêy dûång cú chïë chñnh
saách vaâ haå têìng kyä thuêåt noái trïn.
2. Quan àiïím tiïëp cêån àöëi vúái cú chïë
chñnh saách vaâ haå têìng kyä thuêåt cho xêy
dûång vaâ khai thaác CSDL KH&CN quöëc tïë
Xuêët phaát tûâ muåc àñch xêy dûång vaâ vai troâ
cuãa CSDL KH&CN quöëc tïë àöëi vúái hoaåt
àöång höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN, quan
àiïím tiïëp cêån àöëi vúái cú chïë chñnh saách vaâ haå
têìng kyä thuêåt àïí xêy dûång vaâ khai thaác CSDL
KH&CN quöëc tïë àûúåc àïì xuêët nhû sau:
- Thûá nhêët, khaái niïåm “quöëc tïë” cuãa
CSDL KH&CN quöëc tïë phaãn aánh àùåc àiïím,
tñnh chêët dûä liïåu chûá khöng phaãn aánh quy
mö cuãa CSDL. Vïì nöåi dung thöng tin,
CSDL KH&CN quöëc tïë bao quaát hêìu hïët
caác nöåi dung thöng tin cuãa CSDL quöëc gia
vïì KH&CN àûúåc quy àõnh taåi Àiïìu 14 Nghõ
àõnh söë 11/2014/NÀ-CP ngaây 18/02/2014
cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt àöång thöng tin
KH&CN vaâ àûúåc coi laâ möåt böå phêån cêëu
thaânh àöåc lêåp vaâ quan troång cuãa CSDL quöëc
gia vïì KH&CN. Do àoá, cú chïë chñnh saách
vaâ haå têìng kyä thuêåt cho xêy dûång vaâ phaát
triïín CSDL KH&CN quöëc tïë phaãi nùçm
trong töíng thïí cú chïë chñnh saách vaâ haå têìng
kyä thuêåt cho xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL
quöëc gia vïì KH&CN. Quan àiïím naây phuâ
húåp vúái quy àõnh taåi caác àiïìu tûâ 13 àïën 16
vïì haå têìng thöng tin, CSDL quöëc gia vïì
KH&CN; àiïìu 21 vïì nöåi dung chi ngên saách
nhaâ nûúác cho hoaåt àöång thöng tin KH&CN;
caác àiïìu tûâ 25 àïën 28 vïì quyïìn vaâ nghôa vuå
cuãa caác töí chûác thûåc hiïån chûác nùng thöng
tin KH&CN; caác àiïìu tûâ 33 àïën 36 vïì quaãn
lyá nhaâ nûúác vïì hoaåt àöång thöng tin KH&CN
cuãa Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP ngaây
18/02/2014 cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt àöång
thöng tin KH&CN [2];
- Thûá hai, nöåi haâm khaái niïåm xêy dûång
CSDL KH&CN quöëc tïë bao haâm caã hoaåt
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
4 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 5
àöång duy trò vaâ phaát triïín CSDL. Thöng tin
phuåc vuå höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN yïu
cêìu tñnh cêåp nhêåt rêët cao, trong khi àoá,
thöng tin vïì caác àöëi tûúång àûúåc quaãn lyá
trong CSDL luön biïën àöång, àoâi hoãi phaãi
cêåp nhêåt thûúâng xuyïn, traánh tònh traång àïí
CSDL KH&CN quöëc tïë trúã thaânh CSDL
“chïët”. Do àoá, ngoaâi àêìu tû ban àêìu àïí xêy
dûång CSDL, cêìn coá khoaãn muåc àêìu tû haâng
nùm àïí duy trò vaâ phaát triïín CSDL, têåp
trung chuã yïëu vaâo nöåi dung cuãa CSDL,
traánh tònh traång àêìu tû phaát triïín traân lan;
- Thûá ba, mùåc duâ CSDL KH&CN quöëc tïë
laâ böå phêån cêëu thaânh CSDL quöëc gia vïì
KH&CN nhûng khöng nhêët thiïët phaãi xêy
dûång hïå thöëng CSDL KH&CN quöëc tïë theo
mö hònh quaãn lyá haânh chñnh nhaâ nûúác tûâ cêëp
trung ûúng, böå ngaânh àïën àõa phûúng, gêy
laäng phñ vaâ khöng baão àaãm chêët lûúång phuåc
vuå thöng tin cuãa CSDL. CSDL KH&CN
quöëc tïë cêìn àûúåc xêy dûång, duy trò vaâ phaát
triïín têåp trung taåi cú quan chuã trò xêy dûång
CSDL quöëc gia vïì KH&CN vaâ àûúåc töí chûác
khai thaác chung trong hïå thöëng CSDL quöëc
gia vïì KH&CN;
- Thûá tû, viïåc xêy dûång vaâ khai thaác
CSDL cêìn ài thùèng vaâo hiïån àaåi vaâ höåi
nhêåp quöëc tïë bùçng viïåc aáp duång kyä thuêåt
cöng nghïå hiïån àaåi, tiïn tiïën vaâ hïå thöëng
tiïu chuêín, tiïu chñ dûä liïåu tûúng húåp vúái
caác CSDL KH&CN tiïu biïíu cuâng loaåi trïn
thïë giúái;
- Thûá nùm, bïn caånh viïåc àêìu tû xêy dûång
vaâ khai thaác nguöìn tin quöëc tïë cuãa CSDL,
cêìn tiïën haânh xêy dûång vaâ khai thaác nguöìn
tin trong nûúác theo löå trònh phuâ húåp, nhùçm
thûåc hiïån caác muåc tiïu sau: quaãng baá, giúái
thiïåu thaânh tûåu hoaåt àöång KH&CN Viïåt
Nam vúái thïë giúái; trúå giuáp caác töí chûác
KH&CN, caác nhaâ khoa hoåc thïë giúái kïët nöëi,
húåp taác nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín
cöng nghïå (NC&PT) vúái caác àöëi taác Viïåt
Nam; baão àaãm thöng tin cho hoaåt àöång
thöëng kï KH&CN. Tûâ hai nguöìn tin trïn,
taåo lêåp àêìu ra cuãa CSDL laâ saãn phêím thöng
tin phên tñch-töíng húåp phuåc vuå hoaåch àõnh
chiïën lûúåc, chñnh saách KH&CN [3,6];
- Thûá saáu, do tñnh chêët, phaåm vi bao quaát
dûä liïåu nïn chi phñ àêìu tû xêy dûång CSDL
laâ rêët töën keám, àùåc biïåt laâ viïåc taåo lêåp vaâ
phaát triïín nöåi dung thöng tin. Vò vêåy, bïn
caånh vai troâ chuã àaåo thuöåc Nhaâ nûúác, möåt
söë nöåi dung xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL
KH&CN quöëc tïë cêìn thûåc hiïån theo phûúng
thûác xaä höåi hoáa theo löå trònh phuâ húåp, têåp
trung vaâo nöåi dung phaát triïín hïå thöëng saãn
phêím dõch vuå thöng tin (SPDVTT) coá thu
phñ, nhùçm buâ àùæp möåt phêìn chi phñ xêy
dûång vaâ phaát triïín CSDL.
3. Àõnh hûúáng cú chïë chñnh saách vaâ haå
têìng kyä thuêåt àïí xêy dûång vaâ khai thaác
CSDL KH&CN quöëc tïë
Trïn cú súã quan àiïím tiïëp cêån nhû trïn,
nhoám nghiïn cûáu àïì xuêët àõnh hûúáng cú
chïë chñnh saách vaâ haå têìng kyä thuêåt cho xêy
dûång vaâ khai thaác CSDL KH&CN quöëc tïë
nhû sau:
a) Têåp trung àaáp ûáng nhu cêìu thöng tin
phuåc vuå triïín khai thûåc hiïån Àïì aán höåi
nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN
Àïì aán höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN àïën
nùm 2020 àûúåc phï duyïåt theo Quyïët àõnh
söë 735/QÀ-TTg cuãa Thuã tûúáng Chñnh phuã.
Muåc tiïu cuãa àïì aán laâ àûa Viïåt Nam trúã
thaânh nûúác maånh trong möåt söë lônh vûåc
KH&CN vaâo nùm 2020 phuåc vuå sûå nghiïåp
CNH, HÀH àêët nûúác, ruát ngùæn khoaãng caách
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
vïì trònh àöå KH&CN cuãa nûúác ta vúái khu
vûåc vaâ quöëc tïë. Àïì aán àùåc biïåt quan têm túái
caác nhiïåm vuå quan troång, trong àoá coá nhiïåm
vuå nêng cao chêët lûúång àöåi nguä caán böå
KH&CN vaâ caán böå quaãn lyá. Cuå thïí nhû sau:
- Liïn kïët vúái caác àöëi taác coá tiïìm lûåc
maånh vïì KH&CN cuãa nûúác ngoaâi àïí triïín
khai caác chûúng trònh àaâo taåo, böìi dûúäng
trong möåt söë lônh vûåc KH&CN ûu tiïn àïí
hònh thaânh caác nhoám, têåp thïí KH&CN
maånh, coá thïí töí chûác vaâ tham gia caác hoaåt
àöång KH&CN quöëc tïë;
- Àêíy maånh viïåc thûåc hiïån caác chûúng
trònh, dûå aán nghiïn cûáu chung trong khuön
khöí caác thoãa thuêån song phûúng, àa phûúng,
khu vûåc, liïn khu vûåc vaâ quöëc tïë;
- Thu huát caác chuyïn gia, nhaâ KH&CN
Viïåt Nam úã nûúác ngoaâi vaâ caác chuyïn gia,
nhaâ khoa hoåc nûúác ngoaâi tham gia vaâo caác
chûúng trònh, dûå aán NC&PT vaâ caác
chûúng trònh àaâo taåo àaåi hoåc, sau àaåi hoåc úã
Viïåt Nam;
- Taåo àiïìu kiïån àïí caán böå KH&CN tham
gia caác chûúng trònh, dûå aán NC&PT quöëc tïë,
caác töí chûác thuöåc hïå thöëng Liïn húåp quöëc,
APEC, ASEM, ASEAN, caác hiïåp höåi
chuyïn ngaânh khu vûåc vaâ quöëc tïë [3,4].
Nhû vêåy, nguöìn thöng tin cêìn thiïët phuåc
vuå triïín khai caác nhiïåm vuå noái trïn hêìu hïët
coá trong CSDL KH&CN quöëc tïë. Trong giai
àoaån àêìu xêy dûång CSDL, cêìn têåp trung thu
thêåp, xûã lyá vaâ cung cêëp caác thöng tin sau:
- Thöng tin vïì caác àöëi taác coá tiïìm lûåc
maånh vïì KH&CN cuãa nûúác ngoaâi; caác
chûúng trònh, dûå aán nghiïn cûáu, àaâo taåo khu
vûåc vaâ quöëc tïë maâ Viïåt Nam cêìn tranh thuã;
tònh hònh tham gia cuãa caác àöëi taác Viïåt Nam
trong caác chûúng trònh, dûå aán nghiïn cûáu
chung trong khuön khöí caác thoãa thuêån song
phûúng, àa phûúng liïn khu vûåc vaâ quöëc tïë;
- Thöng tin höî trúå caác nhaâ hoaåch àõnh
chñnh saách vaâ quaãn lyá KH&CN cuãa Viïåt
Nam xaác àõnh àûúåc caác xu hûúáng nghiïn
cûáu vaâ phaát triïín lúán trïn thïë giúái; nùæm bùæt
caác dûå aán húåp taác quöëc tïë song phûúng vaâ
àa phûúng àïí giaãi quyïët nhûäng vêën àïì
mang tñnh toaân cêìu hiïån nay; coá thöng tin
àêìy àuã vaâ tin cêåy àïí àõnh hûúáng húåp taác
quöëc tïë vúái caác nûúác vaâ caác töí chûác quöëc tïë
trong lônh vûåc KH&CN, lûåa choån caác àöëi
taác nûúác ngoaâi phuâ húåp cho caác dûå aán húåp
taác quöëc tïë;
- Thöng tin höî trúå caác töí chûác vaâ caá nhên
hoaåt àöång KH&CN nùæm bùæt caác lônh vûåc ûu
tiïn nghiïn cûáu, caác töí chûác vaâ nhaâ khoa
hoåc haâng àêìu cuãa thïë giúái trong tûâng lônh
vûåc. Trïn cú súã àoá, coá thïí tòm kiïëm àöëi taác
nghiïn cûáu phuâ húåp.
Àïí àaãm baão thöng tin phuåc vuå triïín khai
caác nhiïåm vuå noái trïn cuãa Àïì aán, cú chïë
chñnh saách vaâ haå têìng kyä thuêåt cêìn têåp trung
ûu tiïn cho viïåc thu thêåp, xûã lyá vaâ cêåp nhêåt
nguöìn dûä liïåu tûâ caác hïå thöëng CSDL
KH&CN cuãa caác töí chûác quöëc tïë vaâ nûúác
ngoaâi. Àùåc biïåt laâ nguöìn tin vïì cöng nghïå
chuã chöët laâ loaåi nguöìn tin rêët khoá nùæm bùæt,
tiïëp cêån vaâ àoâi hoãi chi phñ töën keám.
b) Töí chûác xêy dûång vaâ khai thaác CSDL
KH&CN quöëc tïë trong töíng thïí CSDL
quöëc gia vïì KH&CN möåt caách phuâ húåp
Àiïìu 14 Nghõ àõnh söë 11/2014/NÀ-CP
ngaây 18/02/2014 cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt
àöång thöng tin KH&CN quy àõnh nöåi dung
thöng tin cuãa CSDL quöëc gia vïì KH&CN
bao göìm:
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
6 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 7
- Thöng tin vïì caác töí chûác KH&CN;
- Thöng tin vïì caán böå NC&PT;
- Thöng tin vïì caác nhiïåm vuå KH&CN
(àang tiïën haânh, kïët quaã thûåc hiïån vaâ kïët
quaã ûáng duång);
- Thöng tin vïì taâi liïåu súã hûäu trñ tuïå, caác
cöng böë KH&CN vaâ chó söë trñch dêîn trïn
caác taåp chñ, kyã yïëu höåi nghõ, höåi thaão khoa
hoåc trong nûúác vaâ quöëc tïë;
- Thöng tin vïì cöng nghïå, cöng nghïå cao,
chuyïín giao cöng nghïå;
- Thöng tin vïì thöëng kï KH&CN;
- Thöng tin vïì doanh nghiïåp KH&CN;
- Thöng tin vïì KH&CN trong khu vûåc vaâ
trïn thïë giúái;
- Caác thöng tin khaác coá liïn quan [2].
Phêìn lúán nöåi dung thöng tin àûúåc quy
àõnh trong CSDL quöëc gia vïì KH&CN laâ
phaåm vi bao quaát cuãa CSDL KH&CN quöëc
tïë. Àoá laâ: thöng tin vïì töí chûác KH&CN; caán
böå NC&PT; nhiïåm vuå KH&CN; höåi nghõ,
höåi thaão khoa hoåc trong nûúác vaâ quöëc tïë;
cöng nghïå, cöng nghïå cao, chuyïín giao
cöng nghïå. Nhû vêåy, viïåc àùåt CSDL
KH&CN quöëc tïë trong CSDL quöëc gia vïì
KH&CN laâ lö-gñc, àuáng quy àõnh, baão àaãm
tñnh thöëng nhêët vaâ traánh truâng lùåp, laäng phñ.
Tuy nhiïn, àùåc thuâ vïì dûä liïåu cuãa CSDL
KH&CN quöëc tïë khöng phuâ húåp vúái phûúng
thûác phên taán trong xêy dûång vaâ phaát triïín
CSDL. Vò vêåy, cêìn coá cú chïë töí chûác CSDL
KH&CN quöëc tïë theo phûúng thûác têåp
trung, chûá khöng theo phûúng thûác xêy
dûång cuãa caác hïå thöëng CSDL khaác thuöåc
CSDL quöëc gia vïì KH&CN. Theo phûúng
thûác têåp trung, CSDL KH&CN quöëc tïë seä laâ
hïå thöëng CSDL àöåc lêåp trong CSDL quöëc
gia vïì KH&CN, do cú quan quaãn trõ CSDL
quöëc gia vïì KH&CN trûåc tiïëp xêy dûång vaâ
phaát triïín vaâ àûúåc töí chûác khai thaác, sûã
duång trong toaân hïå thöëng. Phûúng thûác naây
coá ûu thïë nhû sau:
- Traánh àûúåc sûå truâng lùåp trong hoaåt
àöång taåo nguöìn dûä liïåu àêìu vaâo;
- Baão àaãm sûå thöëng nhêët trong xêy dûång
vaâ khai thaác CSDL, àùåc biïåt laâ trong quaá
trònh thu thêåp, xûã lyá, lûu giûä vaâ cung cêëp
thöng tin;
- Thuêån lúåi cho viïåc kiïím soaát chêët lûúång
thöng tin vaâ àaãm baão an toaân, an ninh thöng
tin cho CSDL;
- Baão àaãm àêìu tû têåp trung, àuáng troång
àiïím, troång têm, taåo cú súã nêng cao hiïåu quaã
àêìu tû cho xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL.
c) Àaãm baão haå têìng thöng tin hiïån àaåi,
tiïn tiïën cho xêy dûång vaâ khai thaác CSDL
KH&CN quöëc tïë
Caác yïëu töë cêëu thaânh haå têìng thöng tin
àûúåc àõnh nghôa trong Luêåt Cöng nghïå
thöng tin nùm 2006 bao göìm maång viïîn
thöng, maång Internet, maång maáy tñnh vaâ cú
súã dûä liïåu [1]. ÚÃ nûúác ta hiïån nay, hïå thöëng
maång viïîn thöng vaâ maång Internet àûúåc coi
laâ àaåt trònh àöå cao trong khu vûåc vaâ trïn thïë
giúái. Maång maáy tñnh trong lônh vûåc KH&CN
tuy nhiïìu nhûng taãn maån, manh muán. Cêëu
truác hïå thöëng, cêëu truác vaâ tiïu chñ dûä liïåu
khöng thöëng nhêët theo tiïu chuêín hiïån haânh
nïn rêët khoá khùn trong viïåc tñch húåp, trao
àöíi vaâ chia seã thöng tin. Hïå thöëng CSDL
KH&CN cuäng trong hiïån traång tûúng tûå.
Ngoaåi trûâ hïå thöëng CSDL cuãa Cuåc Thöng
tin KH&CN quöëc gia vúái vai troâ laâ cú quan
àêìu möëi quöëc gia vïì thöng tin-thû viïån-
thöëng kï KH&CN, àûúåc xêy dûång tûúng àöëi
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
8 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
baâi baãn vaâ töí chûác khai thaác àaä khaá lêu (tûâ
nhûäng nùm 90 cuãa thïë kyã trûúác). Àêy coá thïí
àûúåc coi laâ möåt trong caác thaânh phêìn quan
troång cuãa CSDL quöëc gia vïì KH&CN àang
àûúåc töí chûác xêy dûång. Bïn caånh hïå thöëng
CSDL naây, Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc
gia àang vêån haânh maång thöng tin KH&CN
hiïån àaåi laâ Maång thöng tin Nghiïn cûáu vaâ
Àaâo taåo Viïåt Nam (VinaREN). Möåt trong
nhûäng nhiïåm vuå quan troång àûúåc nïu trong
Àïì aán höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN àïën
nùm 2020 laâ tùng cûúâng nguöìn lûåc thöng tin
phuåc vuå höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN, trong
àoá coá nöåi dung liïn quan àïën VinaREN. Cuå
thïí laâ:
- Àêíy maånh khai thaác coá hiïåu quaã
VinaREN nhùçm chia seã, cêåp nhêåt kiïën thûác
vïì KH&CN, sûã duång vaâ khai thaác coá hiïåu
quaã caác phûúng tiïån phuåc vuå NC&PT;
- Kïët nöëi VinaREN vúái caác maång thöng
tin quöëc tïë vïì KH&CN lúán, nhû GLORIAD,
APAN... vúái bùng thöng röång vaâ hiïåu nùng cao.
Àöëi vúái CSDL KH&CN quöëc tïë, vêën àïì
haå têìng thöng tin cêìn giaãi quyïët chuã yïëu laâ
hïå thöëng maång maáy tñnh vaâ CSDL KH&CN.
Vò vêåy, àõnh hûúáng vïì àaãm baão haå têìng
thöng tin hiïån àaåi, tiïn tiïën cho xêy dûång vaâ
khai thaác CSDL KH&CN quöëc tïë cêìn têåp
trung vaâo caác vêën àïì: nêng cêëp VinaREN; töí
chûác xêy dûång, phaát triïín maång maáy tñnh
cuãa maång lûúái thöng tin KH&CN quöëc gia
vaâ hïå thöëng CSDL quöëc gia vïì KH&CN
trïn cú súã aáp duång kyä thuêåt cöng nghïå vaâ
caác tiïu chuêín, quy chuêín kyä thuêåt hiïån àaåi,
tiïn tiïën [4,5].
d) Àaãm baão an toaân, an ninh thöng tin
cho CSDL KH&CN quöëc tïë úã mûác cao nhêët
Baão àaãm an toaân thöng tin laâ yïu cêìu bùæt
buöåc trong quaá trònh thiïët kïë, xêy dûång, vêån
haânh, nêng cêëp caác CSDL. Vúái vai troâ vaâ
tñnh chêët dûä liïåu cuãa CSDL KH&CN quöëc
tïë, yïu cêìu noái trïn caâng trúã nïn cêëp thiïët.
Trûúác àêy, viïåc àaãm baão an toaân cho
caác CSDL truyïìn thöëng thûúâng chó têåp
trung chuã yïëu vaâo viïåc àaãm baão an toaân,
an ninh cho baãn thên CSDL, vñ duå trong
viïåc gaán vaâ thu höìi caác àùåc quyïìn cho caác
àöëi tûúång CSDL. Nhûng hiïån nay, vúái viïåc
sûã duång röång raäi CSDL cho caác ûáng duång
web, kiïën truác khaách/chuã khöng àöìng
nhêët, caác maáy chuã ûáng duång vaâ maång v.v
àoâi hoãi viïåc àaãm baão an toaân, an ninh
CSDL phaãi múã röång cho caã caác möi trûúâng
xung quanh CSDL. Vñ duå: àaãm baão an
toaân cho hïå àiïìu haânh, maång, maáy chuã ûáng
duång, v.v [5].
Àöëi vúái CSDL KH&CN quöëc tïë, àõnh
hûúáng àaãm baão an toaân, an ninh thöng tin
têåp trung vaâo caác nöåi dung chuã yïëu sau àêy:
- Baão àaãm an toaân dûä liïåu, göìm: lûu trûä
dûå phoâng; sûã duång mêåt maä àïí baão àaãm an
toaân vaâ baão mêåt dûä liïåu trong lûu trûä vaâ giao
dõch theo quy àõnh cuãa Nhaâ nûúác vïì mêåt maä;
quaãn lyá chùåt cheä viïåc di chuyïín caác trang
thiïët bõ cöng nghïå thöng tin lûu trûä caác
thöng tin thuöåc danh muåc bñ mêåt nhaâ nûúác;
giaám saát caác khêu taåo lêåp, xûã lyá vaâ huãy boã
dûä liïåu;
- Quaãn lyá an toaân haå têìng kyä thuêåt, göìm:
ngùn chùån vaâ phaát hiïån súám viïåc truy cêåp
traái pheáp vaâo maång maáy tñnh hay thiïët bõ lûu
trûä dûä liïåu; aáp duång caác cöng nghïå xaác thûåc,
cú chïë quaãn lyá quyïìn truy cêåp vaâ cú chïë ghi
biïn baãn hoaåt àöång cuãa hïå thöëng àïí quaãn lyá
vaâ kiïím tra viïåc truy cêåp maång; kiïím soaát
chùåt cheä viïåc caâi àùåt caác phêìn mïìm múái lïn
THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015 9
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
maáy chuã vaâ maáy traåm; theo doäi thûúâng
xuyïn tònh traång lêy nhiïîm vaâ thûåc hiïån loaåi
boã phêìn mïìm àöåc haåi khoãi hïå thöëng;
- Baão vïå thöng tin caá nhên: xêy dûång vaâ
cöng böë nguyïn tùæc, chñnh saách, quy chïë xûã
lyá, baão vïå thöng tin caá nhên trong CSDL.
e) Tùng cûúâng giaám saát, kiïím soaát chêët
lûúång nöåi dung CSDL KH&CN quöëc tïë
Do tñnh chêët dûä liïåu vaâ vai troâ quan troång
cuãa CSDL KH&CN quöëc tïë trong viïåc àaãm
baão thöng tin cho hoaåt àöång höåi nhêåp quöëc
tïë vïì KH&CN, viïåc baão àaãm chêët lûúång nöåi
dung cuãa CSDL laâ yïu cêìu cêëp baách vaâ
thûúâng xuyïn. Chêët lûúång nöåi dung CSDL
phuå thuöåc vaâo nhiïìu yïëu töë, nhûng yïëu töë
quan troång nhêët laâ quaá trònh vêån haânh doâng
dûä liïåu, tûâ khêu thu thêåp, choån loåc àïën xûã lyá,
cêåp nhêåt, lûu giûä vaâ cung cêëp dûä liïåu, noái
ngùæn goån laâ chêët lûúång dûä liïåu. Chêët lûúång
dûä liïåu trong caác CSDL noái chung vaâ chêët
lûúång dûä liïåu CSDL KH&CN quöëc tïë noái
riïng àûúåc àaánh giaá bùçng caác tiïu chñ chuã
yïëu nhû:
- Tiïu chñ àêìy àuã: phaãn aánh chêët lûúång
cuãa dûä liïåu àûúåc àaánh giaá qua sûå hiïån diïån
àêìy àuã caác trûúâng dûä liïåu àaä xaác àõnh vúái
àöëi tûúång cuãa CSDL vaâ sûå hiïån diïån àêìy àuã
caác thöng tin àaä xaác àõnh àöëi vúái möîi trûúâng
dûä liïåu;
- Tiïu chñ chñnh xaác: phaãn aánh chêët lûúång
cuãa dûä liïåu thöng qua sûå àuáng àùæn vaâ chñnh
xaác cuãa thöng tin miïu taã trûúâng dûä liïåu so
vúái nguöìn dûä liïåu göëc cuäng nhû sûå toaân veån
vaâ khaách quan cuãa thöng tin miïu taã;
- Tiïu chñ cêåp nhêåt: phaãn aánh chêët
lûúång cuãa dûä liïåu qua viïåc cung cêëp cho
ngûúâi duâng nhûäng thöng tin múái nhêët vïì
àöëi tûúång;
- Tiïu chñ hïå thöëng: phaãn aánh chêët lûúång
cuãa dûä liïåu qua viïåc tñch húåp vaâ cung cêëp
“bûác tranh dûä liïåu toaân caãnh” vïì àöëi tûúång
cuãa CSDL. Tiïu chñ naây möåt mùåt thïí hiïån sûå
bao quaát vïì thúâi gian vaâ khöng gian cuãa dûä
liïåu, mùåt khaác thïí hiïån möëi liïn kïët chùåt
cheä, lö-gñc vïì thöng tin giûäa caác tiïu chñ vïì
àöëi tûúång;
- Tiïu chñ tiïån duång: phaãn aánh chêët lûúång
cuãa dûä liïåu qua mûác àöå thuêån tiïån, àún giaãn
vaâ dïî daâng àöëi vúái ngûúâi duâng khi sûã duång
thöng tin cuãa CSDL. Tiïu chñ naây chuã yïëu
aáp duång cho caác saãn phêím cuãa hoaåt àöång xûã
lyá vaâ phuåc vuå thöng tin cuãa CSDL KH&CN
quöëc tïë.
Àõnh hûúáng àaãm baão chêët lûúång nöåi dung
CSDL KH&CN quöëc tïë cêìn têåp trung vaâo
viïåc xaác lêåp quy trònh, phûúng phaáp vaâ
phûúng tiïån kiïím tra chêët lûúång dûä liïåu theo
caác tiïu chñ àaánh giaá noái trïn.
g) Phaát triïín hïå thöëng saãn phêím vaâ dõch
vuå thöng tin coá giaá trõ gia tùng cao àaáp ûáng
nhu cêìu thöng tin phuåc vuå höåi nhêåp quöëc
tïë vïì KH&CN
Àõnh hûúáng phaát triïín hïå thöëng SPDVTT
coá giaá trõ gia tùng cao laâ nhùçm buâ àùæp möåt
phêìn chi phñ rêët lúán do Nhaâ nûúác àêìu tû cho
xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL, têåp trung vaâo
nhûäng nöåi dung chuã yïëu sau àêy:
- Àaáp ûáng kõp thúâi, àêìy àuã vaâ chñnh xaác
thöng tin cêìn thiïët cho nhûäng yïu cêìu
thûúâng xuyïn hoùåc àöåt xuêët cuãa caác nhaâ
hoaåch àõnh chiïën lûúåc, chñnh saách KH&CN
noái chung, höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN
noái riïng;
- Cung cêëp caác töíng quan phên tñch theo
caác vêën àïì thúâi sûå hoùåc theo àùåt haâng, phaãn
aánh àêìy àuã lõch sûã, hiïån traång, xu thïë phaát
Nghiïn cûáu - Trao àöíi
10 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2015
triïín trïn thïë giúái vaâ trong nûúác, keâm theo
caác khuyïën nghõ àûúåc cên nhùæc möåt caách
toaân diïån;
- Cung cêëp thöng tin mang tñnh tònh baáo
caånh tranh, caãnh baáo cöng nghïå, baáo caáo
phên tñch thõ trûúâng, v.v;
- Tû vêën, kïët nöëi caác töí chûác KH&CN, caá
nhên hoaåt àöång KH&CN Viïåt Nam vúái caác
àöëi taác nûúác ngoaâi vaâ ngûúåc laåi trong viïåc
thûåc hiïån caác nhiïåm vuå NC&PT, caác sûå kiïån
KH&CN trong nûúác vaâ quöëc tïë; chuyïín
giao cöng nghïå; aáp duång tiïën böå KH&CN
vaâo thûåc tiïîn saãn xuêët;
- Tûâng bûúác taåo thûúng hiïåu cho caác
SPDVTT coá giaá trõ gia tùng cao cuãa CSDL
KH&CN quöëc tïë;
- Tûâng bûúác taåo thûúng hiïåu cho caác
SPDV thöng tin-thû viïån, thöëng kï KH&CN.
4. Kïët luêån
Quan àiïím vaâ àõnh hûúáng àöëi vúái cú chïë
chñnh saách vaâ haå têìng kyä thuêåt cho xêy dûång
vaâ khai thaác CSDL KH&CN quöëc tïë nïu
trïn chó coá tñnh chêët khaái quaát, chó àaåo
chung vaâ cêìn àûúåc vêån duång möåt caách saáng
taåo àöëi vúái möîi nöåi dung cöng viïåc trong
tûâng giai àoaån xêy dûång vaâ phaát triïín
CSDL. Trong giai àoaån àêìu xêy dûång CSDL
KH&CN quöëc tïë, cú chïë chñnh saách vaâ haå
têìng kyä thuêåt cêìn àûúåc àaãm baão cho caác nöåi
dung chuã yïëu sau àêy:
- Vïì cú chïë chñnh saách:
+ Töí chûác vaâ quaãn lyá CSDL;
+ Àêìu tû cho xêy dûång vaâ khai thaác
CSDL;
+ Khai thaác vaâ sûã duång thöng tin cuãa
CSDL;
+ Phöëi húåp giûäa caác cú quan coá traách
nhiïåm vïì xêy dûång vaâ phaát triïín CSDL.
- Vïì haå têìng kyä thuêåt:
+ Àaãm baão haå têìng thöng tin cho CSDL;
+ Vêån haânh dûä liïåu trong CSDL;
+ Hïå thöëng tiïu chuêín, quy chuêín kyä
thuêåt cho CSDL;
+ An toaân, an ninh thöng tin cho CSDL;
+ Kiïím tra, giaám saát chêët lûúång dûä liïåu
cuãa CSDL.
1. Luêåt Cöng nghïå thöng tin, söë
67/2006/QH11 ngaây 29 thaáng 6 nùm 2006.
2. Nghõ àõnh söë 11/2014-NÀ-CP ngaây
18/02/2014 cuãa Chñnh phuã vïì hoaåt àöång thöng tin
KH&CN.
3. Quyïët àõnh söë 418/2012/QÀ-TTg ngaây
11/4/1012 cuãa Thuã tûúáng Chñnh phuã vïì viïåc phï
duyïåt Chiïën lûúåc phaát triïín KH&CN giai àoaån
2011- 2020.
4. Quyïët àõnh söë 735/QÀ-TTg ngaây 18/5/2011
cuãa Thuã tûúáng Chñnh phuã vïì viïåc phï duyïåt Àïì
aán höåi nhêåp quöëc tïë vïì KH&CN àïën nùm 2020.
5. Cao Minh Kiïím (2001). Nghiïn cûáu xêy
dûång cú chïë töí chûác vaâ khai thaác hiïåu quaã ngên
haâng dûä liïåu KH&CN quöëc gia taåi Trung têm
Thöng tin Tû liïåu KH&CN Quöëc gia, phuåc vuå sûå
nghiïåp cöng nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa.Baáo caáo
töíng kïët àïì taâi cêëp böå.-Trung têm Thöng tin
KH&CN Quöëc gia.- 98tr.
6. Mai Haâ (2007). Khoa hoåc vaâ cöng nghïå Viïåt
Nam hûúáng túái höåi nhêåp.-Taåp chñ Xaä höåi hoåc, söë
2 (98), tr. 81-88.
Taâi liïåu tham khaão
(Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 08-11-2014; Ngaây phaãn biïån
àaánh giaá: 22-12-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 08-02-2015).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- quan_diem_va_dinh_huong_ve_co_che_chinh_sach_va_ha_tang_ki_t.pdf