Tài liệu Hoạt động kinh doanh du lịch Việt Nam thời kỳ hậu SARS: tình hình khắc phục và một số kiến nghị để tiếp tục phát triển theo xu hướng hội nhập: ... Ebook Hoạt động kinh doanh du lịch Việt Nam thời kỳ hậu SARS: tình hình khắc phục và một số kiến nghị để tiếp tục phát triển theo xu hướng hội nhập
94 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1328 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Hoạt động kinh doanh du lịch Việt Nam thời kỳ hậu SARS: tình hình khắc phục và một số kiến nghị để tiếp tục phát triển theo xu hướng hội nhập, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
1- TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Trong nh÷ng n¨m qua, hoµ vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ®Êt níc, ngµnh du lÞch non trÎ cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y du lÞch ®· cã bíc ph¸t triÓn kh¸ m¹nh, ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ ®¸ng kÓ. Theo thèng kª cña Tæng côc Du lÞch, n¨m 1990 doanh thu cña Du lÞch ViÖt Nam míi chØ ®¹t con sè lµ 2.180 tû ®ång th× n¨m 2002 con sè nµy ®· lµ 23.500 tû ®ång. Du lÞch ®· mang l¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n n¨m 2001 lµ 1,4 tû USD bao gåm c¸c kho¶n thu trùc tiÕp cña Tæ chøc Du lÞch vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. So víi n¨m 1990 sè du kh¸ch quèc tÕ t¨ng 9 lÇn, cßn du kh¸ch néi ®Þa t¨ng h¬n 10 lÇn. Víi tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh h»ng n¨m ®¹t ë møc hai con sè, ngµnh du lÞchViÖt Nam d· vµ sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo sù t¨ng trëng kinh tÕ cña ®Êt níc.
Víi nh÷ng tiÒm n¨ng ph¸t triÓn v« cïng to lín, thùc tÕ ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng bíc tiÕn m¹nh mÏ vµ kh¸ hiÖu qu¶: thu nhËp tõ du lÞch kh«ng ngõng t¨ng lªn, ViÖt Nam ®ang ngµy cµng ®îc biÕt ®Õn réng r·i vµ ®ang ®îc xem lµ mét ®iÓm ®Õn an toµn vµ th©n thiÖn. Tuy nhiªn, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan, ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cña ViÖt Nam vÉn cha thùc sù ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. VÉn cßn ®ã nh÷ng h¹n chÕ vµ trë ng¹i: vÊn ®Ò thiÕu vèn ®Çu t, c«ng t¸c quy ho¹ch cha ®¹t tíi sù ®ång bé vµ tÝnh dµi h¹n, ®éi ngò nh©n lùc du lÞch cßn thiÕu vµ yÕu, cha chó träng ®óng møc tíi vÊn ®Ò ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng... §Ó du lÞch ViÖt Nam thùc sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp, mét ®ßi hái tÊt yÕu ®Æt ra lµ ph¶i t×m c¸ch kh¾c phôc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mäi trë ng¹i nãi trªn, ®ång thêi ph¶i khai th¸c bÒn v÷ng nh÷ng thÕ m¹nh vèn cã. MÆt kh¸c, vµo th¸ng 3/2003 võa qua, dÞch bÖnh ®êng h« hÊp cÊp SARS bïng ph¸t ®· g©y ra nh÷ng ¶nh hëng nghiªm träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch kh«ng chØ cña ViÖt Nam mµ cña c¶ thÕ giíi. Cho tíi thêi ®iÓm nµy (11/2003) ViÖt Nam còng nh nhiÒu níc kh¸c vÉn ®ang ®ang ph¶i nç lùc phôc håi l¹i ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cña níc m×nh. Qua ®¹i dÞch SARS ch¾c ch¾n ®· ®Æt ra cho ngµnh du lÞch ViÖt Nam thªm nh÷ng vÊn ®Ò míi, ®ßi hái ph¶i cã sù nh×n nhËn thÊu ®¸o vµ toµn diÖn h¬n ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn ®¹t hiÖu qu¶ theo híng héi nhËp.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, ®Ò tµi “Ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam thêi kú hËu SARS: t×nh h×nh kh¾c phôc vµ mét sè kiÕn nghÞ ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn theo xu híng héi nhËp” ®· ®îc t¸c gi¶ lùa chän lµm khãa luËn tèt nghiÖp trªn c¬ së nhËn thøc ®îc sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña vÊn ®Ò.
2- Môc ®Ých nghiªn cøu cña Kho¸ luËn
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam thêi kú tiÒn SARS (1990 - 2002)
§¸nh gi¸ t×nh h×nh kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ do dÞch bÖnh SARS (th¸ng 3/2003) ®Ó l¹i còng nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ®Õn th¸ng 12/2003.
§a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy ngµnh du lÞch ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng theo xu thÕ héi nhËp.
3- §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
XuÊt ph¸t tõ ch¬ng tr×nh “N¨m du lÞch ViÖt Nam” do ngµnh du lÞch ph¸t ®éng vµo n¨m 1990 ®îc xem nh lµ sù ®¸nh dÊu më ®Çu cho thêi kú ph¸t triÓn míi cña du lÞch ViÖt Nam theo híng ®æi míi vµ héi nhËp, kho¸ luËn tËp trung nghiªn cøu ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam nãi chung giíi h¹n trong giai ®o¹n tõ n¨m 1990 cho tíi nay.
4- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Kho¸ luËn sö dông tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp, c¸c ph¬ng ph¸p cña khoa häc thèng kª, nghiªn cøu tµi liÖu, ®ång thêi cã sù kÕ thõa mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nh÷ng ngêi ®i tríc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu ®Æt ra.
5- Bè côc cña Kho¸ luËn
Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o néi dung cña kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I : Tæng quan vÒ ho¹t ®éng du lÞch. Ch¬ng nµy tr×nh bµy nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ du lÞch vµ nªu ra mét sè nÐt chÝnh vÒ ho¹t ®éng du lÞch trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
Ch¬ng II : TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam vµ thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch sau dÞch bÖnh SARS. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng, thùc tr¹ng cña du lÞch ViÖt Nam tríc vµ sau khi diÔn ra dÞch bÖnh SARS, ®ång thêi nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò lín cÇn kh¾c phôc cña ngµnh.
Ch¬ng III : C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó du lÞch ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t
triÓn theo xu híng héi nhËp. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cña du lÞch ViÖt Nam trong thêi gian tíi trªn c¬ së hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm, ®Þnh híng vµ môc tiªu ph¸t triÓn du lÞch cña §¶ng vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh ®Õn n¨m 2010.
Do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, thêi gian còng nh nguån tµi liÖu nªn kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái thiÕu sãt. Mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÊy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó kho¸ luËn ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Ch¬ng I
Tæng quan vÒ ho¹t ®éng du lÞch
I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña du lÞch ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc
1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ du lÞch
1.1. Du lÞch lµ g×?
Tõ l©u du lÞch ®· xuÊt hiÖn vµ trë thµnh mét hiÖn tîng quan träng trong ®êi sèng cña con ngêi. §Õn nay, du lÞch kh«ng cßn lµ mét hiÖn tîng riªng lÎ, ®Æc quyÒn cña c¸ nh©n hay mét nhãm ngêi nµo ®ã, mµ du lÞch ®· trë thµnh mét nhu cÇu x· héi phæ biÕn ®¸p øng môc tiªu kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho con ngêi. Tuy nhiªn, kh¸i niÖm du lÞch cã nhiÒu c¸ch hiÓu do ®îc tiÕp cËn b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Sau ®©y lµ mét sè kh¸i niÖm vÒ du lÞch theo c¸c c¸ch tiÕp cËn phæ biÕn.
1.1.1. TiÕp cËn du lÞch díi gãc ®é nhu cÇu cña con ngêi
Thø nhÊt, du lÞch lµ mét hiÖn tîng: Tríc thÕ kû XIX ®Õn tËn ®Çu thÕ kû XX du lÞch hÇu nh vÉn ®îc coi lµ ®Æc quyÒn cña tÇng líp giµu cã, quý téc vµ ngêi ta chØ coi ®©y nh lµ mét hiÖn tîng c¸ biÖt trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Trong thêi kú nµy, ngêi ta coi du lÞch nh mét hiÖn tîng x· héi gãp phÇn lµm phong phó thªm cuéc sèng vµ nhËn thøc cu¶ con ngêi. §ã lµ hiÖn tîng con ngêi rêi khái n¬i c tró thêng xuyªn ®Ó ®Õn mét n¬i xa l¹ v× nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ngo¹i trõ môc ®Ých t×m kiÕm viÖc lµm (kiÕm tiÒn) vµ trong thêi gian ®ã hä ph¶i tiªu tiÒn mµ hä kiÕm ®îc. C¸c gi¸o s Thuþ Sü lµ Hunziker vµ Krapf (ViÖn nghiªn cøu Häc viÖn kinh tÕ Zurich) ®· kh¸i qu¸t: Du lÞch lµ tæng hîp c¸c hiÖn tîng vµ c¸c mèi quan hÖ n¶y sinh tõ viÖc ®i l¹i vµ lu tró cña nh÷ng ngêi ngoµi ®Þa ph¬ng - nh÷ng ngêi kh«ng cã môc ®Ých ®Þnh c vµ kh«ng liªn quan tíi bÊt cø ho¹t ®éng kiÕm tiÒn nµo. Quan niÖm nµy ®îc HiÖp héi quèc tÕ c¸c chuyªn gia khoa häc vÒ du lÞch (International Association of Scientific Experts in Tourism - IASET) thõa nhËn. Víi quan niÖm nµy du lÞch míi chØ ®îc gi¶i thÝch ë hiÖn tîng ®i du lÞch, tuy nhiªn ®©y còng lµ mét kh¸i niÖm lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ngêi ®i du lÞch vµ lµ c¬ së h×nh thµnh cÇu vÒ du lÞch sau nµy.
Thø hai, du lÞch lµ mét ho¹t ®éng: Theo Mill vµ Morrison (R.C. Mill and A.M. Morrison, The tourism system: an introductory text, Prentice-Hall International, New Jersey, 1985), du lÞch lµ mét ho¹t ®éng x¶y ra khi con ngêi vît qua biªn giíi mét níc (hay ranh giíi mét vïng, mét khu vùc) ®Ó nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ hoÆc c«ng vô vµ lu tró t¹i ®ã Ýt nhÊt 24 giê nhng kh«ng qu¸ mét n¨m. Nh vËy, cã thÓ xem xÐt du lÞch th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng ®Æc trng mµ con ngêi mong muèn qua c¸c chuyÕn ®i. Du lÞch cã thÓ ®îc hiÓu “lµ ho¹t ®éng cña con ngêi ngoµi n¬i c tró thêng xuyªn cña m×nh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ dìng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.”
Tõ c¸c gãc ®é nãi trªn, b¶n chÊt cña du lÞch ®îc chØ râ th«ng qua 5 ®Æc ®iÓm chÝnh nh sau:
- Du lÞch n¶y sinh tõ sù di chuyÓn vµ lu tró cña con ngêi ë c¸c n¬i ®Õn kh¸c nhau.
- Cã hai yÕu tè trong ho¹t ®éng du lÞch: hµnh tr×nh tíi n¬i ®Õn vµ lu l¹i, trong ®ã bao gåm c¶ c¸c ho¹t ®éng ë n¬i ®Õn.
- ChuyÕn ®i vµ lu tró x¶y ra bªn ngoµi n¬i c tró vµ lµm viÖc thêng xuyªn, do ®ã du lÞch lµm n¶y sinh nh÷ng ho¹t ®éng cña ngêi ®i du lÞch ë n¬i ®Õn kh¸c biÖt víi nh÷ng ho¹t ®éng cña c d©n sinh sèng vµ lµm viÖc ë ®©y.
- Sù di chuyÓn tíi n¬i ®Õn mang tÝnh t¹m thêi, thêi gian ng¾n vµ sau ®ã quay trë vÒ trong kho¶ng vµi ngµy, vµi tuÇn hoÆc vµi th¸ng.
- ChuyÕn ®i víi nhiÒu môc ®Ých song kh«ng v× môc ®Ých ®Þnh c hoÆc t×m kiÕm viÖc lµm t¹i n¬i viÕng th¨m.
Víi c¸c c¸ch tiÕp cËn nãi trªn, b¶n chÊt cña du lÞch chñ yÕu míi chØ ®îc gi¶i thÝch díi gãc ®é lµ mét hiÖn tîng, mét ho¹t ®éng thuéc nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch.
Thø ba, du lÞch díi gãc ®é lµ kh¸ch du lÞch: Mét quan niÖm kh¸c xem xÐt kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña du lÞch díi gãc ®é ngêi ®i du lÞch. Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh Ogilvie ®· ®a ra kh¸i niÖm kh¸ch du lÞch lµ “tÊt c¶ nh÷ng ngêi tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn: rêi khái n¬i ë thêng xuyªn trong mét kho¶ng thêi gian díi mét n¨m vµ chi tiªu tiÒn b¹c t¹i n¬i hä ®Õn th¨m mµ kh«ng kiÕm tiÒn ë ®ã.” Kh¸i niÖm nµy cha hoµn chØnh v× nã cha lµm râ ®îc môc ®Ých cña ngêi ®i du lÞch vµ qua ®ã ®Ó ph©n biÖt ®îc víi nh÷ng ngêi còng rêi khái n¬i c tró cña m×nh nhng l¹i kh«ng ph¶i lµ kh¸ch du lÞch.
Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ du lÞch t¹i Rome (1963) thèng nhÊt quan niÖm vÒ kh¸ch du lÞch ë hai ph¹m vi quèc tÕ vµ néi ®Þa, sau nµy ®îc Tæ chøc du lÞch thÕ giíi (World Tourism Organisation - WTO) chÝnh thøc thõa nhËn.
(1). Kh¸ch du lÞch quèc tÕ (international tourism): Lµ mét ngêi lu tró Ýt nhÊt mét ®ªm nhng kh«ng qu¸ mét n¨m t¹i mét quèc gia kh¸c víi quèc gia thêng tró víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ngoµi ho¹t ®éng ®Ó ®îc tr¶ l¬ng ë n¬i ®Õn.
(2). Kh¸ch du lÞch néi ®Þa (Domestic tourism): Lµ mét ngêi ®ang sèng trong mét quèc gia, kh«ng kÓ quèc tÞch nµo, ®i ®Õn mét n¬i kh¸c kh«ng ph¶i lµ n¬i c tró thêng xuyªn trong quèc gia ®ã, trong thêi gian Ýt nhÊt 24 giê nhng kh«ng qu¸ mét n¨m víi c¸c môc ®Ých cã thÓ lµ gi¶i trÝ, c«ng vô, héi häp, th¨m gia ®×nh ngoµi ho¹t ®éng lµm viÖc ®Ó lÜnh l¬ng ë n¬i ®Õn.
Qu¸n triÖt quan niÖm cña Tæ chøc du lÞch thÕ giíi, trong Ph¸p lÖnh Du lÞch cña ViÖt Nam cã quy ®Þnh: “Kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ ngêi níc ngoµi, ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi vµo ViÖt Nam du lÞch vµ c«ng d©n ViÖt Nam, ngêi níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam ra níc ngoµi du lÞch” vµ “kh¸ch du lÞch néi ®Þa lµ c«ng d©n ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam ®i du lÞch trong ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam”.
1.1.2. TiÕp cËn du lÞch díi gãc ®é lµ mét ngµnh kinh tÕ
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, du lÞch ph¸t triÓn tõ hiÖn tîng cã tÝnh ®¬n lÎ cña mét bé phËn nhá trong d©n c thµnh hiÖn tîng cã tÝnh phæ biÕn vµ ngµy cµng cã vai trß quan träng trong ®êi sèng cña mäi tÇng líp x· héi. Lóc ®Çu, ngêi ®i du lÞch thêng tù tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong chuyÕn ®i cña m×nh. VÒ sau, c¸c nhu cÇu ®i l¹i, ¨n ë, gi¶i trÝ cña du kh¸ch ®· trë thµnh mét c¬ héi kinh doanh vµ du lÞch lóc nµy ®îc quan niÖm lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña du kh¸ch. Mét ngµnh kinh tÕ ®îc h×nh thµnh nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña con ngêi trong chuyÕn ®i rêi khái n¬i c tró thêng xuyªn - ®ã lµ ngµnh du lÞch. Theo c¸c häc gi¶ Mü Mc Intosh vµ Goeldner, du lÞch lµ mét ngµnh tæng hîp cña c¸c lÜnh vùc l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, vËn chuyÓn vµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh kh¸c kÓ c¶ xóc tiÕn qu¶ng b¸ nh»m phôc vô c¸c nhu cÇu vµ mong muèn ®Æc biÖt cña kh¸ch du lÞch. Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ du lÞch n¨m 1971 còng ®i ®Õn thèng nhÊt cÇn ph¶i quan niÖm réng r·i ngµnh du lÞch nh lµ ngêi ®¹i diÖn cho tËp hîp c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i cung øng toµn bé hoÆc chñ yÕu c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô cho tiªu dïng cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa.
Nh vËy, khi tiÕp cËn du lÞch víi t c¸ch lµ mét hÖ thèng cung øng c¸c yÕu tè cÇn thiÕt trong c¸c hµnh tr×nh du lÞch th× du lÞch ®îc hiÓu lµ mét ngµnh kinh tÕ cung øng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn c¬ së kÕt hîp gi¸ trÞ c¸c tµi nguyªn du lÞch nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn ®Æc biÖt cña du kh¸ch.
1.1.3. TiÕp cËn du lÞch mét c¸ch tæng hîp
C¸c quan niÖm trªn tiÕp cËn du lÞch díi gãc ®é mét hiÖn tîng, mét ho¹t ®éng víi c¸c yÕu tè t¸ch biÖt. Víi cè g¾ng xem xÐt du lÞch mét c¸ch toµn diÖn h¬n, c¸c t¸c gi¶ Mc Intosh vµ Goeldner cho r»ng cÇn ph¶i c©n nh¾c tÊt c¶ c¸c chñ thÓ (thµnh phÇn) tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch míi cã thÓ hiÓu ®îc b¶n chÊt vµ ®a ra kh¸i niÖm vÒ du lÞch mét c¸ch ®Çy ®ñ. C¸c chñ thÓ (thµnh phÇn) ®ã bao gåm :
(1). Kh¸ch du lÞch: §©y lµ nh÷ng ngêi t×m kiÕm c¸c kinh nghiÖm vµ sù tho¶ m·n vÒ vËt chÊt hay tinh thÇn kh¸c nhau. B¶n chÊt cña du kh¸ch sÏ x¸c ®Þnh c¸c n¬i ®Õn du lÞch lùa chän vµ c¸c ho¹t ®éng tham gia thëng thøc.
(2). C¸c doanh nghiÖp cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô du lÞch: C¸c nhµ kinh doanh coi du lÞch lµ mét c¬ héi ®Ó kiÕm lîi nhuËn th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m ®¸p øng cho nhu cÇu cña thÞ trêng kh¸ch du lÞch.
(3). ChÝnh quyÒn së t¹i: Nh÷ng ngêi l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng nh×n nhËn du lÞch nh mét nh©n tè cã t¸c dông tèt cho nÒn kinh tÕ th«ng qua triÓn vängvÒ thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cho d©n ®Þa ph¬ng, ngo¹i tÖ thu ®îc tõ kh¸ch quèc tÕ vµ tiÒn thuÕ thu ®îc cho ng©n quü mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp.
(4). D©n c ®Þa ph¬ng: D©n c ®Þa ph¬ng thêng coi du lÞch lµ mét nh©n tè t¹o ra viÖc lµm vµ giao lu v¨n ho¸. Mét ®iÒu quan träng cÇn nhÊn m¹nh ë ®©y lµ hiÖu qu¶ cña sù giao lu gi÷a sè lîng lín kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ d©n c ®Þa ph¬ng. HiÖu qu¶ nµy cã thÓ võa cã lîi vµ võa cã h¹i.
Nh vËy, ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng, c¸c mèi quan hÖ cña du lÞch, theo c¸ch tiÕp cËn nµy, du lÞch ®îc hiÓu lµ tæng hîp c¸c hiÖn tîng vµ c¸c mèi quan hÖ n¶y sinh tõ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a kh¸ch du lÞch, c¸c nhµ kinh doanh, chÝnh quyÒn vµ céng ®ång d©n c ®Þa ph¬ng trong qu¸ tr×nh thu hót vµ tiÕp ®ãn kh¸ch du lÞch.
Víi c¸ch tiÕp cËn nµy, kh¸ch du lÞch lµ nh©n vËt trung t©m lµm n¶y sinh c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ®Ó trªn c¬ së ®ã tho¶ m·n môc ®Ých cña c¸c chñ thÓ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ®ã.
Tãm l¹i: Du lÞch lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, di chuyÓn cña con ngêi rêi khái n¬i c tró cña m×nh ®Ó ®Õn mét n¬i kh¸c víi môc ®Ých chñ yÕu lµ ®Ó ®îc thÈm nhËn nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Æc s¾c, ®éc ®¸o kh¸c víi n¬i hä ë vµ cã thÓ víi mét sè môc ®Ých kh¸c, nhng kh«ng ph¶i nh»m môc ®Ých sinh lîi. XuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt phong phó vµ sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng du lÞch, nªn du lÞch lµ mét kh¸i niÖm cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. Song hÇu hÕt c¸c nhµ nghiªn cøu ®Òu thèng nhÊt r»ng, kh¸i niÖm du lÞch lu«n ph¶i chuyÓn t¶i ®îc 3 néi dung:
- C¸ch thøc sö dông thêi gian rçi bªn ngoµi n¬i c tró thêng xuyªn.
- D¹ng chuyÓn c ®Æc biÖt.
- Lµ mét ngµnh kinh tÕ thuéc lÜnh vùc phi s¶n xuÊt nh»m phôc vô nhu cÇu tinh thÇn cña con ngêi.
1.2. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan
- L÷ hµnh (Travel): ë ViÖt Nam, kh¸i niÖm l÷ hµnh lµ mét lÜnh vùc kinh doanh trong ngµnh du lÞch liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc c¸c chuyÕn ®i (tour) cho du kh¸ch.
- Ngµnh kh¸ch s¹n (Hospitality Industry): Víi thuËt ng÷ b»ng tiÕng ViÖt, kh¸i niÖm nµy chØ ®îc hiÓu lµ nh lµ lÜnh vùc kinh doanh lu tró trong ngµnh kh¸ch s¹n. Tuy nhiªn víi thuËt ng÷ b»ng tiÕng Anh th× nã cã ý nghÜa réng h¬n nhiÒu. Nã ®îc thõa nhËn réng r·i lµ bao gåm ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh c¬ së phôc vô lu tró vµ ¨n uèng cho nh÷ng ngêi ®i xa nhµ.
- Kh¸ch du lÞch (Tourist): lµ ngêi rêi khái n¬i c tró thêng xuyªn ®Ó ®Õn mét n¬i nµo ®ã nh»m môc ®Ých tham quan, nghØ dìng víi kho¶ng thêi gian lín h¬n 24 giê.
2. Vai trß vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn du lÞch
Trong lÞch sö nh©n lo¹i, du lÞch ®· ®îc ghi nhËn nh lµ mét së thÝch, mét ho¹t ®éng nghØ ng¬i tÝch cùc cña con ngêi. Ngµy nay, du lÞch ®· trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ®êi sèng v¨n ho¸, x· héi ë c¸c níc. VÒ mÆt kinh tÕ, du lÞch ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng cña nhiÒu níc, ®Æc biÖt lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn du lÞch nh»m ®¸p øng nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ dìng; ®ång thêi còng n©ng cao nhËn thøc cña nh©n d©n vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, t¹o viÖc lµm vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, cho nªn, ho¹t ®éng cña ngµnh du lÞch cã mèi quan hÖ t¬ng t¸c ®Õn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi..., cô thÓ:
- ViÖc ph¸t triÓn du lÞch sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, v× s¶n phÈm du lÞch mang tÝnh liªn ngµnh vµ cã quan hÖ ®Õn nhiÒu lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ. Khi mét khu vùc nµo ®ã trë thµnh mét ®iÓm du lÞch, du kh¸ch ë mäi n¬i sÏ ®æ vÒ lµm cho nhu cÇu vÒ mäi hµng ho¸, dÞch vô t¨ng lªn ®¸ng kÓ (nhu cÇu vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, thñ c«ng mü nghÖ, giao th«ng, vËn t¶i, bu ®iÖn...). XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tiªu dïng ®ã cña du kh¸ch mµ ngµnh kinh tÕ du lÞch kh«ng ngõng më réng ho¹t ®éng cña m×nh th«ng qua mèi quan hÖ liªn ngµnh trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµm biÕn ®æi c¬ cÊu ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- Ho¹t ®éng du lÞch lµm biÕn ®æi c©n b»ng thu chi ngo¹i tÖ cña ®Êt níc. Du kh¸ch vµo mang theo ngo¹i tÖ lµm t¨ng thªm nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc mµ hä ®Õn. Trong ph¹m vi mét quèc gia, ho¹t ®éng du lÞch t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®iÒu hoµ nguån vèn tõ vïng kinh tÕ ph¸t triÓn sang vïng kinh tÕ kÐm t¨ng trëng h¬n, kÝch thÝch t¨ng trëng kinh tÕ ë vïng s©u, vïng xa...
- Du lÞch thu hót sö dông lao ®éng x· héi. Du lÞch t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh du lÞch cßn t¹o ra c¸c nguån thu lµm lîi cho c d©n ®Þa ph¬ng nhê viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. C¸c kho¶n thuÕ thu tõ kinh doanh du lÞch do kh¸ch du lÞch ®ãng gãp gióp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chi tiªu cho gi¸o dôc, y tÕ vµ c¸c dÞch vô kh¸c. TiÒn do kh¸ch chi tiªu ë c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n gãp phÇn chi tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n vµ c¸c c«ng viÖc kh¸c. Ngoµi ra, kh¸ch cßn bá tiÒn mua c¸c hµng ho¸ dÞch vô, ®©y chÝnh lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t¹i chç ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ rÊt tèt cho ®Êt níc.
- Du lÞch quèc tÕ xuÊt khÈu t¹i chç ®îc nhiÒu mÆt hµng, kh«ng ph¶i qua nhiÒu kh©u nªn tiÕt kiÖm ®îc lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngêi tiªu dïng mua hµng ho¸ víi gi¸ thÊp, ngêi s¶n xuÊt b¸n ®îc gi¸ cao so víi chi phÝ, ®iÒu nµy cã t¸c dông kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Còng do xuÊt khÈu t¹i chç nªn cã thÓ xuÊt ®îc nh÷ng mÆt hµng t¬i sèng khã b¶o qu¶n mµ l¹i Ýt rñi ro nh: hoa, rau qu¶ t¬i, thùc phÈm... NhiÒu mÆt hµng phôc vô kh¸ch tiªu thô t¹i chç nªn kh«ng cÇn ®ãng gãi, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n phøc t¹p, tèn kÐm.
- Du lÞch cßn ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña ®Êt níc ra thÕ giíi bªn ngoµi. Nh÷ng Ên tîng vÒ ®Êt níc, phong c¶nh thiªn nhiªn, phong tôc tËp qu¸n, nghÖ thuËt Èm thùc, con ngêi... t¹i n¬i ®Õn sÏ theo ch©n c¸c du kh¸ch ra víi thÕ giíi, giíi thiÖu mét c¸ch tÝch cùc vÒ h×nh ¶nh cña ®Êt níc, tõ ®ã l¹i kÝch thÝch bé phËn kh¸ch du lÞch quèc tÕ tiÒm n¨ng ®Õn víi ®Êt níc. Du lÞch ph¸t triÓn sÏ cßn gãp phÇn n©ng cao h×nh ¶nh, vÞ thÕ cña ®Êt níc trªn trêng quèc tÕ, trî gióp ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Cã thÓ nãi, du lÞch chÝnh lµ ph¬ng tiÖn qu¶ng c¸o h÷u hiÖu nhÊt vÒ mét ®Êt níc víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi.
Qua ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy du lÞch cã t¸c dông tÝch cùc lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ ë c¸c vïng, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cho quèc gia. NhiÒu níc trªn thÕ giíi ®· coi du lÞch lµ cøu c¸nh ®Ó vùc dËy nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, quÌ quÆt cña m×nh. ChÝnh tõ nh÷ng lîi Ých nªu trªn mµ ngêi Ph¸p ®· gäi du lÞch lµ “con gµ ®Î trøng vµng”.
II. S¬ lîc vÒ sù ph¸t triÓn ngµnh du lÞch trªn thÕ giíi
1. LÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch thÕ giíi
Trong thêi kú Ai CËp vµ Hy L¹p cæ ®¹i, hiÖn tîng du lÞch ®· xuÊt hiÖn. §ã lµ c¸c chuyÕn ®i víi môc ®Ých chñ yÕu lµ t«n gi¸o, bªn c¹nh ®ã lµ c¸c chuyÕn ®i cña c¸c nhµ chÝnh trÞ vµ th¬ng gia. Trong nh÷ng ngµy lÔ héi, hµng ngµn c¸c tÝn ®å thùc hiÖn nh÷ng chuyÕn hµnh h¬ng tíi c¸c th¸nh ®Þa, chïa chiÒn, c¸c nhµ thê Kito gi¸o ®Ó cÇu nguyÖn, cóng b¸i. C¸c cuéc hµnh h¬ng nµy cã thÓ kÐo dµi hµng th¸ng.
Sau ®ã, khi loµi ngêi ph¸t hiÖn ra nguån níc kho¸ng cã kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh th× lo¹i h×nh du lÞch ch÷a bÖnh xuÊt hiÖn. V× vËy, t¹i c¸c khu vùc cã nguån níc kho¸ng ®· thu hót ngµy cµng ®«ng du kh¸ch ®Õn ®Ó nghØ ng¬i, ch÷a bÖnh. Thêi kú nµy, ho¹t ®éng du lÞch cßn mang tÝnh chÊt tù ph¸t, c¸c chuyÕn du lÞch cßn hÇu nh do c¸c c¸ nh©n tù ®øng ra tæ chøc vµ cha cã sù xuÊt hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch.
§Õn thêi kú v¨n minh La M·, do x· héi cã sù ph¸t triÓn, nh÷ng ngêi La M· ®· tæ chøc c¸c chuyÕn ®i tham quan c¸c ng«i ®Òn vµ Kim tù th¸p Ai CËp, c¸c ng«i ®Òn ë khu vùc ven biÓn §Þa Trung H¶i vµ TiÓu ¸. Ngoµi c¸c cuéc hµnh tr×nh mang tÝnh t«n gi¸o ®· xuÊt hiÖn lo¹i h×nh du lÞch c«ng vô, du lÞch tham quan, ch÷a bÖnh. §ã lµ nh÷ng hµnh tr×nh cña c¸c th¬ng gia, c¸c hÇu tíc, b¸ tíc, nam tíc, c¸c kÞ sü. Thêi kú nµy, con ngêi ®· b¾t ®Çu cã sù ham muèn c¸c chuyÕn ®i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vÒ t×m hiÓu thÕ giíi xung quanh. Sè ngêi ®i du lÞch trë nªn ®¸ng kÓ vµ du lÞch b¾t ®Çu trë thµnh mét c¬ héi kinh doanh.
Sang thêi kú chÕ ®é phong kiÕn, ho¹t ®éng du lÞch h×nh thµnh réng r·i h¬n. C¸c chuyÕn du lÞch nh»m môc ®Ých ng¾m c¶nh, ch÷a bÖnh, lÔ héi ... cña tÇng líp vua chóa, quan l¹i ph¸t triÓn m¹nh. C¸c khu vùc cã gi¸ trÞ ch÷a bÖnh vµ phôc håi søc khoÎ nh c¸c suèi níc kho¸ng, c¸c b·i biÓn, c¸c ®Þa danh thiªn nhiªn ®· thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch du lÞch. Bªn c¹nh ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n cña c¸c th¬ng gia ph¸t triÓn nhanh, viÖc bu«n b¸n kh«ng chØ diÔn ra trong níc mµ cßn më réng ra c¸c níc xung quanh. §iÒu ®ã ®· thóc ®Èy du lÞch c«ng vô ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, c¸c ho¹t ®éng du lÞch dã còng chØ tËp trung vµo giíi thîng lu vµ th¬ng gia. C¸c ho¹t ®éng phôc vô nghØ ng¬i, ¨n uèng, vui ch¬i ®¸p øng nhu cÇu cho c¸c ®èi tîng th¬ng gia, c¸c tÝn ®å, giíi thîng lu còng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn râ h¬n. Du lÞch lóc nµy ®· kh«ng cßn lµ mét c¬ héi kinh doanh n÷a mµ nã ®· b¾t ®Çu ®Þnh h×nh víi t c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ - ngµnh du lÞch. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng du lÞch vµ kinh doanh còng chØ ph¸t triÓn ë mét sè níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh Anh, Ph¸p, Thuþ Sü vµ §øc.
TiÕp theo lµ thêi kú cËn ®¹i (tõ nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kû XVII ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt) hiÖn tîng du lÞch ®· xuÊt hiÖn réng r·i h¬n. Song du kh¸ch vÉn tËp trung vµo c¸c ®èi tîng nh tríc lµ nh÷ng nhµ t b¶n giµu cã, giíi quý téc trong x· héi. Ho¹t ®éng du lÞch vµ kinh doanh du lÞch trong thêi kú nµy còng chØ tËp trung ë mét sè níc t b¶n cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
Sang thêi kú hiÖn ®¹i, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ph¸t minh vÒ khoa häc ®· t¹o tiÒn ®Ò cho du lÞch ph¸t triÓn nhanh chãng. §ã lµ sù xuÊt hiÖn xe löa, « t«, ®Æc biÖt sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai víi sù ph¸t minh ra m¸y bay th©n réng víi c¸c ®êng bay quèc tÕ ®îc thiÕt lËp vµ hÖ thèng ®êng x¸ thuËn tiÖn ®· cho phÐp du lÞch trë thµnh nhu cÇu quan träng ®èi víi con ngêi.
Xem xÐt du lÞch víi t c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ th× nã míi thùc sù xuÊt hiÖn tõ gi÷a thÕ kû XIX. N¨m 1841, Thomas Cook ngêi Anh tæ chøc chuyÕn ®i ®«ng ngêi ®Çu tiªn ®i du lÞch trong níc vµ sau ®ã ra níc ngoµi ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña ho¹t ®éng kinh doanh l÷ hµnh. Sau ®ã, Thomas Cook thµnh lËp c«ng ty l÷ hµnh, n¨m 1865 «ng tiÕp tôc më réng c¸c tuyÕn du lÞch ®Õn Mü vµ tõ Mü sang ch©u ¢u, tiÕp theo lµ ë níc Nga vµ c¸c níc Ch©u ¢u kh¸c, sau nµy lan réng kh¾p c¸c ch©u lôc. §èi víi kinh doanh kh¸ch s¹n, vµo nh÷ng n¨m 1880 c¸c níc nh Ph¸p, Thuþ Sü, ¸o cã ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n hiÖn ®¹i rÊt ph¸t triÓn. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ngµnh du lÞch ph¸t triÓn ®îc cñng cè, t¨ng cêng, thêi kú hiÖn ®¹i mµ ®Æc biÖt lµ tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû tríc ngµnh du lÞch ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ trë thµnh ngµnh kinh tÕ hÕt søc quan träng ë hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. N¨m 1979, ®¹i héi cña Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi (WTO) ®· th«ng qua HiÕn ch¬ng du lÞch vµ chän ngµy 27 th¸ng 9 hµng n¨m lµm Ngµy du lÞch thÕ giíi.
§Õn nay, du lÞch ®· trë thµnh nhu cÇu cã tÝnh phæ biÕn trong qu¶ng ®¹i quÇn
chóng trªn thÕ giíi vµ ngµnh du lÞch ®· ®îc nhiÒu quèc gia coi lµ ngµnh c«ng nghiÖp sè mét vµ ®iÒu kh«ng thÓ tranh c·i r»ng nã lµ mét ngµnh kinh doanh lín nhÊt vµ n¨ng ®éng nhÊt trªn thÕ giíi.
2. Nh÷ng xu híng ph¸t triÓn míi cña ngµnh du lÞch thÕ giíi trong thÕ kû 21
ThÞ trêng du lÞch cã rÊt nhiÒu thay ®æi, tõ ®Çu thËp kû 90, cung du lÞch ®· vît cÇu, ngµy cµng cã nhiÒu ®iÓm du lÞch ®îc ®a vµo khai th¸c, sö dông, s¶n phÈm du lÞch ®a d¹ng vµ liªn tôc ph¸t triÓn. ThÞ trêng du lÞch trë nªn c¹nh tranh h¬n, du lÞch thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh trong lÜnh vùc qu¶ng b¸ tuyªn truyÒn, cã nhiÒu th«ng tin h¬n ®ªn ngêi mua, do vËy hä chØ quyÕt ®Þnh mua mét s¶n phÈm du lÞch khi ®· cã ®ñ th«ng tin vµ hiÓu rÊt râ vÒ s¶n phÈm ®ã.
Do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh héi nhËp, hoµ b×nh vµ æn ®Þnh x· héi cña thÕ giíi, du lÞch cã xu híng hîp t¸c khu vùc vµ toµn cÇu. ThÞ trêng du lÞch thÕ giíi vµ khu vùc ngµy cµng më réng. §ång thêi nh÷ng tiÒn bé kü thuËt, ®Æc biÖt trong viÔn th«ng, cho phÐp kh¸ch hµng tiÕp cËn víi nhµ cung cÊp vµ víi s¶n phÈm du lÞch ®îc tèt h¬n.
B¶ng 1: “Du lÞch: TÇm nh×n 2020”
N¨m gèc 1995
Dù b¸o
Tû lÖ t¨ng trëng trung b×nh n¨m (%)
ThÞ phÇn (%)
2010
2020
1995-2020
1995
2020
ThÕ giíi
565,4
1.006,4
1.561,1
4,1
100
100
Ch©u Phi
20,2
47,0
77,3
5,5
3,6
5,0
Ch©u Mü
108,9
190,4
282,3
3,9
19,3
18,1
§A-TBD
81,4
195,2
397,2
6,5
14,4
25,4
Ch©u ¢u
338,4
527,3
717,0
3,0
59,8
45,9
Trung §«ng
12,4
35,9
68,5
7,1
2,2
4,4
Nam ¸
4,2
10,6
18,8
6,2
0,7
1,2
Néi vïng
464,1
790,9
1.183,3
3,8
82,1
75,8
§êng dµi
101,3
215,5
377,9
5,4
17,9
24,2
Nguån: Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi (WTO)
Theo nghiªn cøu cña WTO cã tªn “Du lÞch: TÇm nh×n 2020” (xem b¶ng 1), sè lîng kh¸ch du lÞch quèc tÕ trªn toµn cÇu n¨m 2010 dù b¸o sÏ ®¹t h¬n 1 tû lît kh¸ch vµ ®¹t 1,561 tû lît vµo n¨m 2020. Tèc ®é ph¸t triÓn chung cho c¶ giai ®o¹n 1995-2020 lµ 4,1%/n¨m. Mét trong c¸c nÐt chÝnh cña viÖc t¨ng trëng sè lîng kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ cã sù thay ®æi tû lÖ gi÷a kh¸ch du lÞch néi vïng vµ kh¸ch du lÞch tõ ch©u lôc kh¸ch ®Õn. N¨m 1995 tû lÖ nµy lµ 82:18, dù b¸o n¨m 2020 tû lÖ nµy sÏ lµ 76:24. Ch©u ¢u vÉn sÏ lµ thÞ trêng göi kh¸ch lín nhÊt, chiÕm 50% tæng sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ toµn cÇu. Kh¸ch tõ vïng §«ng ¸ - Th¸i B×nh D¬ng sÏ t¨ng nhanh lµm cho vïng nµy trë thµnh thÞ trêng göi kh¸ch lín thø hai trªn thÕ giíi. ThÞ trêng kh¸ch cã sù di chuyÓn, tríc ®©y Ch©u ¢u lµ thÞ trêng ®ãn kh¸ch chÝnh cã tèc ®é t¨ng tëng cao, cßn hiÖn nay ®ang diÔn ra sù chuyÓn kh¸ch tõ Ch©u ¢u sang Ch©u ¸. Kh¸ch du lÞch ®Õn Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng ngµy mét t¨ng, ®Æc biÖt lµ ®Õn thÞ trêng du lÞch ASEAN. Mét sè níc nh Th¸i Lan, Singapore vµ Nam Phi cã tè ®é ph¸t triÓn du lÞch nhanh, tuy nhiªn c¸c níc nµy vÉn cha lät ®îc vµo danh s¸ch 10 níc ®øng ®Çu thÕ giíi.
T¬ng lai ph¸t triÓn cña du lÞch thÕ giíi bÞ ¶nh hëng bëi c¸c xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ c¸c xu híng ph¸t triÓn nhu cÇu du lÞch. Díi gi¸c ®é thÞ trêng, c¸c xu híng ph¸t triÓn chÝnh cña ngµnh du lÞch trong t¬ng lai sÏ lµ:
(1). Cung vµ cÇu cã quan hÖ mËt thiÕt
Nhu cÇu th¨m quan c¸c danh lam th¾ng c¶nh vµ nh÷ng ®iÓm du lÞch næi tiÕng thÕ giíi cña du kh¸ch ngµy cµng t¨ng lµm cho nhiÒu ®iÓm du lÞch trë nªn qu¸ t¶i, viÖc cã qu¸ ®«ng kh¸ch ®Õn th¨m g©y ra nhiÒu ¶nh hëng xÊu ®Õn tuæi thä cña c¸c ®iÓm du lÞch. Tríc t×nh h×nh nµy, c¸c ®iÓm du lÞch sÏ ph¶i qu¶n lý sao cho võa tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña kh¸ch võa b¶o vÖ ®îc s¶n phÈm du lÞch. VÝ dô ®Ó b¶o vÖ m«i trêng, mét sè c«ng viªn quèc gia sÏ kh«ng cho phÐp « t« ®i vµo; 1 sè khu vùc sÏ h¹n chÕ giê th¨m quan, ¸p dông chÕ ®é ®Æt tríc ®èi víi xe du lÞch muèn vµo trung t©m thµnh phè.
(2). Ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm du lÞch n¨ng ®éng víi thêi gian thÝch hîp
Xu híng kh¸ch du lÞch cã nhu cÇu thëng thøc nhiÒu s¶n phÈm dÞch vô trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ®· thóc ®Èy viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ ch¬ng tr×nh du lÞch g©y nhiÒu høng khëi trong cïng mét thêi gian. c¸c c«ng viªn chuyªn ®Ò kÕt hîp c¶nh quan ®Ñp víi c¸c trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ tæng hîp sÏ ®îc x©y dùng nhiÒu h¬n. Du kh¸ch tµu biÓn còng sÏ trë nªn phæ biÕn bëi hµnh kh¸ch cã thÓ tham quan nhiÒu ®iÓm du lÞch vµ h¬ng thô ®îc nhiÒu h¬n.
XuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc nghØ ng¬i míi, ®ång thêi kh¸ch du lÞch muèn thö nghiÖm mét c¸i g× ®ã trong kú nghØ vÝ dô thÓ thao, c¸c thó vui, du lÞch ®ång quª, hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn, t¨ng c¬ng søc khoÎ, t×m hiÓu v¨n ho¸... C¸c kú nghØ truyÒn thèng cïng gia ®×nh ë b·i biÓn sÏ kh«ng cßn gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o n÷a, t¬ng lai mét kú nghØ sÏ kÕt hîp nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau.
Kh¸ch hµng ®ßi hái s¶n phÈm du lÞch cã chÊt lîng h¬n kh«ng cã nghÜa lµ sang träng mµ lµ cã ý nghÜa, ®iÓm du lÞch ph¶i xanh vµ s¹ch. Kh¸ch hµng kh¸c nhau cã c¸c yªu cÇu kh¸c nhau vÒ s¶n phÈm du lÞch. VÝ dô, kh¸ch lín tuæi muèn khung c¶nh an toµn h¬n cßn kh¸ch du lÞch ®éc th©n muèn cã quan hÖ x· héi h¬n...
(3). øng dông c«ng nghÖ ®iÖn tö trong du lÞch
Víi c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i kh¸ch hµng ®îc thö nghiÖm tríc chuyÕn ®i nghØ cña m×nh tríc khi ra quyÕt ®Þnh. C¸c ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh sÏ gióp cho viÖc lùa chän chuyÕn ®i thÝch hîp vµ dÔ dµng h¬n. CD-ROM ®îc sö dông réng r·i v× chøa ®ùng nhiÒu lîng th«ng tin vµ tiÕt kiÖm thêi gian tra cøu h¬n so víi s¸ch híng dÉn. ViÖc ®Æt chç qua m¹ng Internet sÏ t¨ng m¹nh trong vßng 10-15 n¨m tíi.
(4). Nhu cÇu vÒ du lÞch t¨ng lªn díi mét h×nh thøc kh¸c
Tèc ®é t¨ng sè lîng kú nghØ nhanh chãng h¬n tèc ®é t¨ng sè ngêi ®i nghØ, mét ngêi cã thÓ cã nhiÒu kú nghØ trong mét n¨m h¬n. Sè kú nghØ t¨ng sÏ ®Èy cÇu du lÞch t¨ng vµ ®iÒu nµy sÏ lµm cung du lÞch ph¸t triÓn, thÞ trêng du lÞch ®îc më réng, x©y dùng nhiÒu ®iÓm du lÞch vµ ch¬ng t×nh du lÞch thÝch hîp cho tõng lo¹i kú nghØ. VÝ dô ®èi víi kú nghØ chÝnh cã thÓ thiÕt kÕ c¸c ch¬ng tr×nh du lÞch dµi ngµy vµ ë n¬i xa x«i, cßn ®èi víi c¸c kú nghØ phô vµ nghØ lÔ th× l¹i cã c¸c ch¬ng tr×nh du lÞch ng¾n ngµy vµ gÇn...
C¸c xu híng ph¸t triÓn vµ sù thay ®æi nªu trªn vÒ nhu cÇu du lÞch cña kh¸ch sÏ dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn næi tréi cña mét sè lo¹i h×nh du lÞch trong t¬ng lai nh :
- Du lÞch sinh th¸i
Du lÞch sinh th¸i ®îc hiÓu nh lµ mét kiÓu du lÞch cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng thiªn nhiªn vµ sù duy tr× cuéc sèng tèt ®Ñp cho d©n ®Þa ph¬ng. Du lÞch sinh th¸i rÊt phï hîp víi mét nhßm nhá kh¸ch du lÞch cã môc ®Ých nghiªn cøu nghiªm tóc vÒ tù nhiªn vµ còng phï hîp víi nh÷ng ®oµn lín muèn kÕt hîp chuyÕn ®i nghØ víi th¨m quan thëng thøc nh÷ng khu b¶o tån thiªn nhiªn. Mét phÇn tiÒn do khach du lÞch mang l¹i ®îc t¸i ®Çu t ®Ó b¶o vÖ vµ gi÷ g×n nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.
- Du lÞch v¨n ho¸
Du lÞch v¨n hãa còng cã nhiÒu h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau, mét sè Ýt ngêi cã ®éng c¬ ®i häc, nghiªn cøu v¨n häc, lÞch sö, kh¶o cæ, nghiªn cøu chuyªn ngµnh...Cßn ®a sè kh¸ch kh¸c ._.lµ muèn n©ng cao hiÓu biÕt, kÕt hîp chuyÕn ®i nghØ víi viÖc t×m hiÓu v¨n hãa ®Þa ph¬ng. Còng nh du lÞch sinh th¸i mét phÇn tiÒn do khach du lÞch mang l¹i ®îc t¸i ®Çu t ®Ó b¶o vÖ vµ gi÷ g×n c¸c di s¶n v¨n ho¸. C¸c vïng thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch v¨n ho¸ lµ Ch©u ¢u, Trung §«ng vµ Ch©u ¸.
- Du lÞch chuyªn ®Ò
Trong mÊy n¨m gÇn ®©y du lÞch chuyªn ®Ò lµ chÊt xóc t¸c t¹o ra mét sè ®iÓm du lÞch míi phôc vô nhu cÇunghØ ng¬i gi¶i trÝ. C«ng viªn theo chñ ®Ò ngµy cµng hÊp dÉn kh¸ch du lÞch, th«ng qua thiªn nhiªn nã cung cÊp mét s¶n phÈm sóc tÝch. VÝ dô khu “v¬ng quèc thó rõng” ë c«ng viªn Disneyland bang Florida cã thÓ thay thÕ c¸c c«ng viªn ®éng vËt hoang d· trong khi chÝnh c¸c c«ng viªn ®éng vËt hoang d· ë §«ng Phi kh¸ch kh«ng ®îc ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng sÏ nh×n thÊy chóng.
- Du lÞch b»ng tµu biÓn
Du lÞch ®ßng biÓn ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é cao vµ xu híng sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn nh thÕ trong thËp kû tíi. N¨m 1997, cã kho¶ng 7 triÖu ngêi ®· ®i du lÞch b»ng tµu biÓn, ®Õn n¨m 2000 cã 9 triÖu ngêi. rÊt nhiÒu hµng du lÞch ®· ®a c¸c ch¬ng t×nh du lÞch b»ng tµu biÓn vµo s¸ch giíi thiÖu cña hä. MÆc dï sè lîng kh¸ch tµu biÓn t¨ng lªn nhanh chãng nhng c«ng suÊt cña c¸c tµu du lÞch l¹i t¨ng nhanh h¬n do ®ã sÏ dÉn ®Õn viÖc cung vît cÇu trong nh÷ng n¨m tríc m¾t.
- Du lÞch m¹o hiÓm
ThÕ giíi ngµy cµng trë nªn quen thuéc, chØ cßn l¹i mét sè Ýt ®iÓm du lÞch míi cho kh¸ch du lÞch a kh¸m ph¸. XuÊt hiÖn xu híng thÝch leo lªn c¸c ®Ønh nói cao, du lÞch xuèng ®¹i d¬ng, du lÞch ®Õn c¸c cùc cña tr¸i ®Êt, thËm chÝ du lÞch ®Õn c¸c v× sao. N¨m 1999 trªn 2,5 triÖu kh¸ch du lÞch ®i th¸m hiÓm ®¹i d¬ng, du lÞch díi ®¹i d¬ng ®îc coi lµ mÆt trËn míi cho c¸c nhµ th¸m hiÓm - kh¸ch du lÞch. Du lÞch ®Õn c¸c cùc cña tr¸i ®Êt tríc m¾t sÏ chØ phôc vô ®îc cho mét sè rÊt Ýt kh¸ch.
III. T×nh h×nh kinh doanh du lÞch trong khu vùc ASEAN
1. Nh÷ng nÐt chung vÒ ho¹t ®éng du lÞch trong khèi ASEAN
1.1. Sù hÊp dÉn du lÞch cña c¸c níc ASEAN
1.1.1. VÒ tù nhiªn
C¸c níc ASEAN n»m trong mét vïng ®Þa lý tù nhiªn cã khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm nªn cã th¶m thùc vËt nhiÖt ®íi ph¸t triÓn víi thµnh phÇn loµi phong phó vµ mét thÕ giíi ®éng vËt ®a d¹ng, ®éc ®¸o. C¸c d©n téc ASEAN cã cïng mét nÒn v¨n minh lóa níc víi c¸c phong tôc, tËp qu¸n, tÝn ngìng vµ c¸c truyÒn thuyÕt d©n gian... ChÝnh v× vËy, c¸c s¶n phÈm du lÞch cña c¸c níc ASEAN cã nhiÒu nÐt t¬ng ®ång. Khi nãi ®Õn ASEAN, ngêi ta h×nh dung ra ngay mét vïng nhiÖt ®íi víi nh÷ng b·i biÓn ®Ñp, nh÷ng c¸nh rõng nhiÖt ®íi nguyªn sinh rËp r¹m víi cuéc sèng thiªn nhiªn hoang d· phong phó vµ ®éc ®¸o; mét vïng ®Êt víi nh÷ng cung ®iÖn, ®Òn ®µi cæ kÝnh, trang nghiªm léng lÉy, nh÷ng lÔ héi truyÒn thèng tng bõng, rùc rì mang ®Ëm phong c¸ch ¸ §«ng, nh÷ng truyÒn thuyÕt d©n gian ®Çy t×nh ngêi, nh÷ng ngêi d©n vui vÎ, cëi më vµ hiÕu kh¸ch, nh÷ng mãn ¨n ®Æc s¶n thó vÞ...
Víi vÞ trÝ ®Þa lý b¸n ®¶o vµ quÇn ®¶o, c¸c níc ASEAN cã ®êng bê biÓn dµi víi nhiÒu b·i c¸t ®Ñp cã thÓ sö dông vµo môc ®Ých t¾m biÓn, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ. C¸c b·i biÓn ë ®©y n»m trªn c¸c ®¶o vµ b¸n ®¶o nªn gÇn c¸c b·i biÓn hÇu hÕt ®Òu cã nói vµ nh÷ng khu rõng nhiÖt ®íi víi nhiÒu loµi ®éng thùc vËt lµm phong phó thªm c¸c lo¹i h×nh du lÞch, t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c khu du lÞch ë ®©y: du kh¸ch ®Õn ®©y nghØ ng¬i t¾m biÓn cã thÓ kÕt hîp tham quan, t×m hiÓu c¸c khu rõng nhiÖt ®íi, th¸m hiÓm c¸c vïng nói... N»m ë vïng khÝ hËu nãng Èm nªn biÓn ë ®©y thêng cã c¸c gi¶i san h« ph¸t triÓn m¹nh. Níc biÓn ë c¸c ®¶o san h« Êm vµ cã ®é trong suèt rÊt cao cã thÓ ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch lÆn biÓn phôc vô cho môc ®Ých tham quan, gi¶i trÝ vµ nghiªn cøu khoa häc... Mét sè khu du lÞch biÓn ®· trë thµnh trung t©m du lÞch lín nhÊt cña mét vïng hay mét níc nh Sentosa lµ trung t©m du lÞch lín nhÊt cña Singapore; ®¶o Bali (Indonesia) ®îc mÖnh danh lµ “Thiªn ®êng Ch©u ¸”; Langcagi lµ trung t©m du lÞch lín nhÊt cña Malaysia; ®¶o Similan cña Th¸i Lan ®îc xÕp lµ mét trong 10 ®iÓm du lÞch ®Ñp nhÊt thÕ giíi; VÞnh H¹ Long cña ViÖt Nam ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi...
Mét thÕ m¹nh n÷a cña du lÞch ASEAN lµ du lÞch nói. Ngoµi sù hÊp dÉn chung bëi khÝ hËu m¸t mÎ trong lµnh, mçi mét ®iÓm du lÞch l¹i cã nh÷ng nÐt ®Æc trng ®Ó hÊp dÉn du kh¸ch. §Õn Sa Pa lµ ®Õn víi th¸c B¹c, cÇu M©y, ®éng Thuû Cung, Cæng Trêi. Mae Hong Son th× l¹i ®îc gäi b»ng nh÷ng c¸i tªn rÊt ®Ñp nh: ®Êt ba mïa s¬ng mï, ®Êt cña hoa Bua Tong vµ ®Êt níc cña nh÷ng thiÕu n÷ xinh ®Ñp. Nh÷ng khu nghØ nói Putao, Machanbaw, Sumbrabum ë cùc B¾c Myanmar cã nh÷ng ®Ønh nói tuyÕt phñ vµ ë vµi n¬i cßn cã thÓ trît tuyÕt - m«n thÓ thao chØ cã ë vïng «n ®íi. HÖ thèng nói löa tËp trung ë Indonesia còng lµ nh÷ng ®Þa chØ hÊp dÉn ®èi víi c¸c du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c du kh¸ch a chuéng du lÞch m¹o hiÓm.
KhÝ hËu nhiÖt ®íi cïng víi cÊu t¹o ®Þa lý nhiÒu d·y nói ®¸ v«i lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh thµnh hang ®éng ®¸ v«i, ®¸ng kÓ nhÊt lµ c¸c hang ®éng ë ViÖt Nam vµ Malaysia nh quÇn thÓ hang ®éng trªn c¸c ®¶o ®¸ cña VÞnh H¹ Long; Th¾ng c¶nh H¬ng S¬n víi “ Nam thiªn ®Ö nhÊt ®éng” hµng n¨m thu hót rÊt nhiÒu du kh¸ch ®Õn th¨m quan, tÕ lÔ; Hang ®éng Phong Nha ë ViÖt Nam, víi nh÷ng ®éng ®¸ vµ nhò ®¸ huyÒn ¶o, lµ mét trong nh÷ng hang dµi nhÊt thÕ giíi, hiÖn nay vÉn cha kh¸m ph¸ hÕt. §éng Phong Nha lµ n¬i thu hót sù chó ý cña nh÷ng du kh¸ch a sù m¹o hiÓm vµ c¸c nhµ nghiªn cøu hang ®éng trªn kh¾p thÕ giíi. Hang Batu ë Malaysia, n¬i thê Sura Maniam - ngêi s¸ng lËp ra ®¹o Hindu, lµ mét quÇn thÓ hang ®éng g¾n liÒn víi truyÒn thèng t«n gi¸o, hµng n¨m ®Õn ngµy lÔ héi, hµng tr¨m ngh×n tÝn ®å vÒ ®©y cóng lÔ. Malaysia cßn cã hang réng nhÊt thÕ giíi lµ hang H¬u; hang Niah ®îc c¶ thÕ giíi biÕt ®Õn víi nh÷ng dÊu vÕt cæ nhÊt cña con ngêi ë khu §«ng Nam ¸ sèng c¸ch ®©y h¬n 40.000 n¨m.
Rõng còng lµ mét trong nh÷ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn ®¸ng kÓ cña ASEAN. C¸c níc ASEAN cã diÖn tÝch rõng bao phñ kh¸ lín (kho¶ng 70% diÖn tÝch) vµ hiÖn cßn g×n gi÷ ®îc kh¸ nguyªn vÑn mét sè khu rõng nguyªn sinh (®a sè n»m trong khu vùc b¶o vÖ cña hµng tr¨m vên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn cña c¸c níc). C¸c loµi ®éng thùc vËt trong c¸c khu b¶o tån rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Thªm vµo ®ã, do cã sù kh¸c biÖt vÒ vÞ trÝ, ®Þa h×nh, khÝ hËu...mµ thµnh phÇn loµi trong c¸c khu b¶o tån còng cã sù kh¸c biÖt. §Õn c¸c khu b¶o tån ë c¸c níc ASEAN ngêi ta sÏ thÊy ®îc sù phong phó, ®a d¹ng vµ rÊt hÊp dÉn cña c¸c khu rõng nhiÖt ®íi rông l¸ theo mïa, rõng nhiÖt ®íi vµ rõng xÝch ®¹o Èm ít quanh n¨m...víi nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt ®Æc h÷u quý hiÕm... §Æc biÖt, c¸c khu rõng ngËp mÆn ë Indonesia vµ ViÖt Nam víi diÖn tÝch chØ ®øng sau rõng ngËp mÆn Amazone, kh«ng chÝ cã ý nghÜa lín vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn cã ý nghÜa rÊt quan träng vÒ du lÞch sinh th¸i vµ b¶o vÖ m«i trêng.
ASEAN cã h¬n 20 ®iÓm ®· ®îc UNESCO xÕp vµo danh môc c¸c di s¶n thÕ giíi (kÓ c¶ di s¶n tù nhiªn vµ v¨n ho¸). Trong sè c¸c di s¶n tù nhiªn thÕ giíi ë ASEAN th× cã hai ®iÓm ë In®«nªsia (Vên quèc gia Ujungkulon vµ Vên quèc gia Komodo) vµ mét ®iÓm còng rÊt næi tiÕng ë ViÖt Nam ®ã lµ VÞnh H¹ Long. Vên quèc gia Ujungkulon lµ n¬i duy nhÊt cßn gi÷ ®îc kho¶ng 50 con cuèi cïng cña loµi tª gi¸c mét sõng Java, ë ®©y cßn nhiÒu loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm kh¸c; Vên quèc gia Komodo næi tiÕng víi lo¹i th»n l»n khæng lå gäi lµ Rång Komodo; VÞnh H¹ Long cã vÎ ®Ñp tù nhiªn kú ¶o víi mét quÇn thÓ h¬n 3.000 hßn ®¶o nhá ®îc gäi tªn theo trÝ tëng tîng cña ngêi d©n nh hßn Con Cãc, hßn Con Voi, hßn Gµ Chäi, hßn M¸i Nhµ...vµ cã nhiÒu hang ®éng ®Ñp mµ tªn gäi g¾n liÒn víi c¸c truyÒn thuyÕt nh hang §Çu Gç, hang Trinh N÷, hang Söng Sèt, ®éng Thiªn Cung...
1.1.2. VÒ nh©n v¨n
TÊt c¶ c¸c níc ASEAN ®Òu cã bÒ dµy lÞch sö ®îc thÕ giíi biÕt ®Õn víi nh÷ng nÒn v¨n ho¸ giÇu b¶n s¾c thÓ hiÖn qua rÊt nhiÒu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, kiÕn tróc cßn g×n gi÷ ®îc ®Õn ngµy nay. HÇu hÕt c¸c di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi cña khu vùc ASEAN lµ c¸c kinh ®« cña cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn cã phong c¸ch kiÕn tróc vµ nghÖ thuËt cæ nh Angkor, HuÕ, Ayutthaya, Sukhothai, Luang Phra Bang vµ Pagan. Ch¼ng h¹n, Angkor lµ kinh ®« cæ cña Campuchia, gåm mét chuçi cung ®iÖn nguy nga tr¸ng lÖ ®îc x©y dùng trªn diÖn tÝch gÇn 200 km2 díi thêi ®¹i Angkor, thêi kú huy hoµng nhÊt cña d©n téc Kh’me. Angkor cã nghÖ thuËt ch¹m kh¾c ®¸ Ýt n¬i nµo trªn thÕ giíi b× kÞp. Chung quanh Angkor lµ c¶ mét hÖ thèng kªnh ®µo vµ hå níc t¹o nªn mét kÕt cÊu tæng thÓ ®Ñp m¾t. QuÇn thÓ kiÕn tróc tuyÖt vêi Angkor cã thÓ ®îc xem nh lµ kú quan thø 8 cña thÕ giíi...
Nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ cßn l¹i cña ASEAN lµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ nh
®Òn thê Borobudur (c«ng tr×nh tëng niÖm cña PhËt gi¸o) ®îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng tr×nh nghÖ thuËt kiÕn tróc vÜ ®¹i nhÊt kh«ng chØ cña In®«nªsia vµ thÕ giíi PhËt gi¸o mµ cßn cña c¶ nh©n lo¹i; khu ®Òn Prambanan víi bé sö thi Ramayana b»ng ®¸, Chïa vµng ë Myanmar lµ mét quÇn thÎ kiÕn tróc víi hµng chôc ng«i th¸p, ®iÖn thê PhËt, th¸p chu«ng, cét cê trong ®ã toµn bé bÒ mÆt th¸p chÝnh ®îc phñ b»ng vµng vµ ®¸ quý; Phè cæ Héi An víi nh÷ng khu phè vÉn cßn gi÷u nguyªn ®îc c¸c kiÕn tróc cæ vµ th¸nh ®Þa Mü S¬n n¬i héi tËp rÊt nhiÒu th¸p chµm mang nÐt ®Æc s¾c cña nÒn v¨n ho¸ Ch¨m Pa ë viÖt nam...
Bªn c¹nh c¸c di tÝch ®· ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi cßn rÊt nhiÒu c¸c di tÝch kh¸c cã gi¸ trÞ kh«ng kÐm vÒ mÆt lÞch sö, nghÖ thuËt, kiÕn tróc, c¶nh quan vµ ®· trë thµnh nh÷ng n¬i thu hót rÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch trong níc vµ quèc tÕ ®Õn tham gia vµ nghiªn cøu. C¸c di tÝch ®ã bao gåm c¸c kiÕn tróc cæ, c¸c ®Òn, chïa, thµnh cæ, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, c¸c b¶o tµng, c¸c di chØ kh¶o cæ... Nh÷ng di tÝch nµy cã thÓ gÆp ë kh¾p n¬i trªn cïng l·nh thæ cña c¸c níc ASEAN. Nã ph¶n ¸nh sù phong phó, ®a d¹ng vÒ b¶n s¾c v¨n ho¸, ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt níc vµ nh÷ng bíc th¨ng trÇm trong lÞch sö ph¸t triÓn cña mçi d©n téc.
ASEAN cßn rÊt næi tiÕng vÒ nh÷ng lÔ héi sèng ®éng vµ phong phó gåm c¸c lÔ héi d©n gian nh tÕt ®Çu n¨m, héi xu©n, héi mïa, héi ®Òn chïa vµ c¸c giç tÕt kh¸c ®an xen víi nh÷ng ngµy héi cña t«n gi¸o. Phæ biÕn nhÊt ë ASEAN lµ c¸c lÔ héi ®Òn chïa ®îc tæ chøc ë kh¾p n¬i trong khu vùc. LÔ héi ®Òn Borobudur cña In®«nªsia diÔn ra tõ cuèi th¸ng 5 ®Õn th¸ng 6. LÔ héi chïa H¬ng ë ViÖt Nam tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 3 (©m lÞch), lÔ héi Th¹t Luång cña Lµo diÔn ra vµo th¸ng 11, lÔ héi Chïa Vµng cña Myanmar ®îc tæ chøc vµo th¸ng 5.
Mét sù hÊp dÉn kh¸c cña c¸c níc vµ thêng lµ n¬i dõng ch©n ®Çu tiªn cña du kh¸ch lµ thñ ®«. Thñ ®« lµ trung t©m v¨n ho¸, chÝnh trÞ, kinh tÕ cña mçi quèc gia, lµ n¬i tËp trung c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, nghÖ thuËt, c¸c viÖn b¶o tµng, c¸c trung t©m th¬ng m¹i lín. Thñ ®« thêng ®îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ cë kinh ®« cò, mét thµnh phè hay mét ®« thÞ ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ tríc ®ã. ChÝnh v× vËy, ë c¸c thµnh phè nµy cã nh÷ng nÐt hiÖn ®¹i cña kiÕn tróc míi ®an xen víi nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ xa. T¹i c¸c thñ ®« cã rÊt nhiÒu c¸c ®iÓm th¨m quan du lÞch ®Ñp hÊp dÉn nh di tÝch lÞch sö, khu phè cæ, viÖn b¶o tµng, th¾ng c¶nh ®Ñp vµ c«ng tr×nh kiÕn tróc. Nh÷ng thµnh phè thñ ®« cña c¸c níc ASEAN ph¸t triÓn víi cuéc sèng hiÖn ®¹i vµ sèng ®éng nhng vÉn b¶o tån ®îc truyÒn thèng v¨n ho¸ cæ truyÒn, ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n khiÕn cho nh÷ng thµnh phè thñ ®« nµy thu hót ®îc d«ng ®¶o kh¸ch du lÞch.
Ngoµi thñ ®«, cßn rÊt nhiÒu c¸c thµnh phè kh¸c nh Chiangmai, Thµnh phè Hå ChÝ Minh... lµ nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, kinh tÕ vµ du lÞch cu¶ c¸c níc víi nh÷ng th¾ng c¶nh ®Ñp, víi nh÷ng khu vui ch¬i gi¶i trÝ cã c¸c lo¹i h×nh phong phó vµ ®a d¹ng, víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch hiÖn ®¹i... lµ nh÷ng n¬i hµng n¨m thu hót mét lîng kh¸ch rÊt lín tíi th¨m quan, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶ trÝ.
1.2. §Æc ®iÓm thÞ trêng du lÞch ASEAN
ThÞ trêng du lÞch ASEAN lµ thÞ trêng du lÞch míi næi so víi c¸c thÞ trêng du lÞch truyÒn thèng kh¸c nh thÞ trêng Ch©u ¢u, Ch©u Mü. Tríc ®©y, thÞ trêng du lÞch ASEAN cha ®îc thÕ giíi chó ý ®Õn nhiÒu nhng hiÖn nay ASEAN ®ang ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ®iÓn h×nh vÒ ph¸t triÓn vµ khai th¸c tèt ho¹t déng du lÞch quèc tÕ.
ThÞ trêng du lÞch ASEAN ®îc coi lµ khu vùc thÞ trêng du lÞch n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. Cïng víi c¸c thµnh tùu kinh tÕ, du lÞch ASEAN ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, gãp phÇn ®a ASEAN thµnh mét trung t©m du lÞch cña Ch©u ¸ vµ thÕ giíi. HÇu hÕt c¸c níc thµnh viªn ASEAN ®Òu tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch, coi du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ quan träng, xÕp vµo hµng thø hai hoÆc thø ba trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th¸i Lan, In®«nªsia, Malaysia, Philippines vµ Singapore ®· trë thµnh nh÷ng ®iÓm du lÞch hÊp dÉn, thu hót kh¸ch du lÞch tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng trëng cña thÞ trêng du lÞch ASEAN nhanh kho¶ng 10%/n¨m trong khi thÞ trêng du lÞch thÕ giíi chØ ®¹t trung b×nh kho¶ng 2%/n¨m.
ThÞ trêng du lÞch ASEAN cã sù hµi hoµ gi÷a 3 yÕu tè : chÝnh s¸ch nhµ níc, qu¶n lý ph¸t triÓn vµ céng ®ång d©n c. Cã thÓ nãi c¸c níc ASEAN ®· theo ®uæi mét chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n nh»m khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch. Nh÷ng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®ã thÓ hiÖn trªn nh÷ng khÝa c¹nh sau:
- B¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh©n v¨n, tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc. Gi¸o dôc vµ phæ cËp nhËn thøc x· héi vÒ du lÞch, chó träng quyÒn lîi ®Ó khuyÕn khÝch sù tham gia cña céng ®ång vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn du lÞch, n©ng cao chÊt lîng cña c¸c dÞch vô du lÞch.
- TËp trung ®Çu t hîp lý cho viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, vËt chÊt kü thuËt còng nh chó träng, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch vµ xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch. ®Æc biÖt, c¸c níc ASEAN lu«n cã chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n trong ®iÒu phèi vÜ m« c¸c ho¹t ®éng du lÞch. T¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó du lÞch ph¸t triÓn. ChÝnh nhê nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã mµ trong thËp kû qua tèc ®é t¨ng trëng cña ngµnh du lÞch c¸c níc ASEAN nhanh nhÊt thÕ giíi. MÆc dï vµi n¨m gÇn ®©y, do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, tèc ®é nµy cã phÇn ch÷ng l¹i, nhng theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ dù b¸o th× kh¶ n¨ng trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû tíi kinh tÕ ASEAN nãi chung vµ du lÞch nãi riªng sÏ phôc håi. H¬n n÷a xu thÕ chung cña du lÞch thÕ giíi vÉn lµ híng tíi nh÷ng vïng thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ míi l¹, hoang s¬, vÒ mÆt nµy §«ng Nam ¸ vÉn lµ n¬i hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch.
ChÝnh s¸ch nhµ níc ®óng ®¾n, ®îc hÖ thèng qu¶n lý tèt vµ cã sù tham gia tÝch cùc cña céng ®ång ®· t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a cung vµ cÇu trong du lÞch cña ASEAN. Cung lu«n lu«n ®¸p øng ®îc yÕu tè cÇu trong du lÞch, ®Êy chÝnh lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng trëng du lÞch ASEAN.
Trong c¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn thÞ trêng ASEAN, kh¸ch ®i l¹i gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc cã tû lÖ cao nhÊt chiÕm trung b×nh kho¶ng tõ 35% ®Õn 40%. Chi phÝ cho du lÞch quèc tÕ cña c¸c níc ASEAN ®ang t¨ng lªn nhanh chãng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh vµ ®Þnh híng chÝnh s¸ch thÞ trêng du lÞch cña ViÖt Nam.
Hîp t¸c du lÞch gi÷a c¸c níc ASEAN cha cao, tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy cã xu híng ngµy mét gia t¨ng. HiÖn nay, sù phèi hîp chung vµ sù hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a c¸c quèc gia ®· trë thµnh xu híng chØ ®¹o trong khu vùc, hîp t¸c du lÞch ASEAN diÔn ra trªn c¶ ba b×nh diÖn: Hîp t¸c ®a ph¬ng trong toµn khèi (hîp t¸c ®a ph¬ng chuyªn ngµnh du lÞch, hîp t¸c du lÞch trong khu«n khæ hîp t¸c dÞch vô ASEAN), hîp t¸c tiÓu vïng trong ASEAN (hîp t¸c tiÓu vïng s«ng Mªk«ng, hîp t¸c du lÞch ba bªn ViÖt Nam - Lµo - Th¸i Lan...) vÒ hîp t¸c song ph¬ng gi÷a c¸c níc ASEAN. NhiÒu kÕ ho¹ch hµnh ®éng chung ®ang ®îc xóc tiÕn trong ®ã ®¸ng chó ý lµ ch¬ng tr×nh xóc tiÕn qu¶ng b¸ cho du lÞch c¸c níc ASEAN víi tªn gäi “ASEAN tÇm nh×n thÕ kû”
ThÞ trêng du lÞch ASEAN, tuy ®· cã sù hîp t¸c du lÞch nhng vÉn cßn mang tÝnh c¹nh tranh cao gi÷a c¸c níc thµnh viªn. C¸c níc ASEAN vÉn cßn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®Ó b¶o hé du lÞch nh ¸p dông thuÕ xuÊt c¶nh cao h¬n thuÕ nhËp c¶nh vµ ph¶i thùc hiÖn nhiÒu thñ tôc tríc khi ®îc cÊp hé chiÕu vµ visa xuÊt c¶nh nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch quèc tÕ ®Õn th¨m quan du lÞch vµ h¹n chÕ d©n c trong níc ®i du lÞch níc ngoµi, qua ®ã duy tr× ®îc møc thÆng d trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vÒ du lÞch.
Nãi ®Õn thÞ trêng du lÞch ASEAN lµ nãi ®Õn sù thèng nhÊt trong ®a d¹ng. S¶n phÈm du lÞch cña ASEAN cã nhiÒu nÐt t¬ng ®ång, tuy nhiªn ë mçi níc c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Òu ®· cã sù biÕn ®æi cho phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n còng nh c¸c th¨ng trÇm trong lÞch sö cña mçi níc. Nhê nguån tµi nguyªn du lÞch phong phó, ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o céng thªm sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, th«ng minh vµ khÐo lÐo cña nh÷ng nhµ tæ chøc trong viÖc s¾p xÕp vµ khai th¸c nªn hÖ thèng s¶n phÈm du lÞch ë c¸c níc ASEAN rÊt ®Æc s¾c vµ cã søc thu hót m¹nh mÏ. C¸c nhµ tæ chøc ®· chó träng viÖc khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh, c¸c nÐt ®éc ®¸o cña khu vùc nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm du lÞch mang phong c¸ch riªng biÖt. Ngoµi ra hä còng chó träng ®Õn viÖc ®Çu t c¶i t¹o, n©ng cÊp, x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng, c¬ cë vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch... lµm phong phó thªm c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm du lÞch, ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña du kh¸ch thuéc nhiÒu løa tuæi, nghÒ nghiÖp, quèc tÞch. §iÒu nµy ®· thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn víi ASEAN vµ còng t¹o nªn dßng kh¸ch du lÞch trong néi bé khu vùc.
Kh¸ch ®Õn du lÞch ASEAN chñ yÕu ®Ó thëng thøc c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn hoang s¬ vµ c¸c nÐt v¨n ho¸ riªng biÖt ®Æc s¾c cña khu vùc. Ngoµi ra thÞ trêng du lÞch ASEAN còng rÊt thµnh c«ng trong viÖc kÝch thÝch tiªu dïng cña kh¸ch du lÞch nhê cã hÖ thèng s¶n phÈm phong phó, t¬ng ®èi chÊt lîng vµ gi¸ rÎ, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ.
Mét trong nh÷ng ®iÓm næi bËt mµ hÇu hÕt c¸c níc ASEAN ®· thùc hiÖn lµ viÖc tæ chøc “N¨m du lÞch” riªng cña m×nh nh: (Th¸i Lan lµ níc ®Çu tiªn tæ chøc “N¨m du lÞch” vµo n¨m 1987. Sau ®ã tæ chøc ch¬ng tr×nh “Amazing Thailand” n¨m 1998, 1999, 2000..., Philippines ph¸t ®éng “LÔ héi Philippines” vµ chiÕn lîc thu hót ngêi Philippines thÕ hÖ thø 3, thø 4 ®ang ë níc ngoµi “ T×m vÒ céi nguån”, In®«nªsia khëi xíng “N¨m du lÞch Indonesia” n¨m 1991 vµ lÊy thËp kû 90 lµm “ThËp kû du lÞch Indonesia”, n¨m 1999 cã chiÕn dÞch “Kú diÖu Indonesia” víi nhiÒu ch¬ng tr×nh khuyÕn m¹i vµ gi¶m gi¸ hÊp dÉn, Campuchia cã dù ¸n Ariston Sihanouville vµ ch¬ng tr×nh du lÞch Angkor víi lÔ héi Ramayana t¹i khu vùc nµy vµo n¨m 2000. ViÖt Nam ph¸t ®éng lÇn ®Çu “N¨m du lÞch” vµo n¨m 1990 vµ n¨m 2000 thùc hiÖn ch¬ng tr×nh “ViÖt Nam - §iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi”. Kh¸i niÖm nµy ®îc ®a ra nh»m tËp trung vµo viÖc giíi thiÖu réng r·i nh÷ng ®iÓm du lÞch, ®ång thêi nªu bËt b¶n s¾c v¨n ho¸, lÞch sö vµ nghÖ thuËt cña mçi quèc gia. HiÖn nay toµn khu vùc ASEAN ®· vµ ®ang xóc tiÕn nhiÒu ch¬ng tr×nh du lÞch chung nh “ASEAN tÇm nh×n thÕ kû” hay “N¨m du lÞch ASEAN 2002”; ®Ó thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh nµy c¸c níc ASEAN ®· x©y dùng rÊt nhiÒu kÕ ho¹ch hîp t¸c chÆt chÏ, xóc tiÕn ho¹t ®éng tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ cho c¶ khu vùc nh»m giíi thiÖu ASEAN nh mét vïng du lÞch thèng nhÊt víi b¹n bÌ thÕ giíi.
Trªn c¬ së khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn du lÞch s½n cã c¶ vÒ tù nhiªn lÉn nh©n v¨n, c¸c níc ASEAN cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o vµ hÊp dÉn, c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm ®¸ng kÓ nhÊt lµ :
- Du lÞch th¨m quan danh lam th¾ng c¶nh, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ nghÖ thuËt
- Du lÞch biÓn, nghiªn cøu sinh vËt vïng rõng nhiÖt ®íi, c¸c khu b¶o tån tù nhiªn
- Du lÞch v¨n ho¸, t×m hiÓu, nghiªn cøu lÞch sö d©n téc, bé téc
- Du lÞch lÔ héi, t×m hiÓu vÒ sinh ho¹t t©m linh cña c¸c d©n téc
- Du lÞch thÓ thao, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ, an dìng ch÷a bÖnh
2. Mét sè kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch cña c¸c níc ASEAN
Nhê biÕt tËn dông khai th¸c nh÷ng thÕ m¹nh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn vµ nh©n v¨n, còng nh x©y dùng ®îc nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn du lÞch hîp lý mµ nhiÒu níc trong khu vùc ®· ®¹t ®îc sù t¨ng trëng m¹nh mÏ trong ho¹t ®éng du lÞch, ®a du lÞch trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän, gãp phÇn ®a tíi sù phån vinh cña ®Êt níc. Thùc tiÔn ph¸t triÓn còng nh thµnh c«ng trong ho¹t ®éng du lÞch cña c¸c níc trong khu vùc cã thÓ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u mµ ViÖt Nam cã thÓ häc hái:
NhËn thøc ®óng vÞ trÝ du lÞch trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc, chó träng khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng du lÞch trong níc (®Æc biÖt lµ c¸c tiÒm n¨ng tù nhiªn vµ v¨n ho¸).
M¹nh d¹n ®Çu t vµo viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, giao th«ng liªn l¹c, vËn t¶i, kh¸ch s¹n, khu gi¶i trÝ theo tiªu chuÈn quèc tÕ.
X©y dùng nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o, ®a d¹ng vµ hÊp dÉn l«i cuèn du kh¸ch.
Chó träng ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ vÒ du lÞch, xem ®ã lµ mét phÇn trong chiÕn lîc tæng thÓ kinh doanh du lÞch.
X©y dùng ®îc mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ nh©n viÕn lµm viÖc cã tr×nh ®é cao cho lÜnh vùc du lÞch.
Ph¸t triÓn du lÞch ®i ®«i víi viÖc t¨ng cêng b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, m«i trêng x· héi cña du lÞch.
Ch¬ng II
TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam vµ thùc tr¹ng
cña ngµnh du lÞch sau dÞch bÖnh SARS
I. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam
§Êt níc ViÖt Nam víi diÖn tÝch 363.000 km2 n»m ¸n ng÷ ë cöa ngâ b¸n ®¶o §«ng D¬ng, lµ mét ®Çu mèi giao th¬ng quan träng trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng ®ang ph¸t triÓn hÕt søc s«i ®éng. Lµ mét níc n»m ë khu vùc khÝ hËu cËn nhiÖt ®íi, ViÖt Nam ®· ®îc thiªn nhiªn ban tÆng nhiÒu c¶nh quan tù nhiªn tuyÖt ®Ñp vµ ®a d¹ng vÒ gi¸ trÞ sinh th¸i tù nhiªn. Tr¶i qua h¬n 4000 n¨m lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc, con ngêi ViÖt Nam qua bao thÕ hÖ ®· dµy c«ng x©y dùng nªn mét nÒn v¨n ho¸ ®Æc s¾c, ®a d¹ng vµ mang nh÷ng nÐt b¶n s¾c riªng cã. ViÖt Nam hiÖn còng ®ang ®îc xem lµ mét ®Êt níc cña nh÷ng di s¶n víi sù hiÖn diÖn cña 6 di s¶n thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ ®îc Tæ chøc V¨n ho¸, Khoa häc vµ Gi¸o dôc cña Liªn hîp quèc (UNESCO) c«ng nhËn lµ Di s¶n thÕ giíi, bao gåm VÞnh H¹ Long, Vên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng, Cè ®« HuÕ, §« thÞ cæ Héi An, Th¸nh ®Þa Mü S¬n vµ Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ (di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ). ChÝnh bëi vËy, ViÖt Nam ®ang ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét níc cã tiÒm n¨ng du lÞch lín trong ph¹m vi khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
1. Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn
Víi ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn s½n cã ®· t¹o cho ViÖt Nam nh÷ng tiÒm n¨ng du lÞch dåi dµo vÒ du lÞch biÓn, rõng, vïng nói cao, hang ®éng. HÇu nh ë bÊt cø ®Þa ph¬ng nµo trªn l·nh thæ ViÖt Nam, du kh¸ch ®Òu cã thÓ chiªm ngìng vµ hoµ m×nh vµo nh÷ng c¶nh quan tù nhiªn mang nhiÒu nÐt ®Ñp ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c.
ViÖt Nam lµ ®Êt níc cña biÓn c¶ víi chiÒu dµi bê biÓn 3.260 km, dµi h¬n c¶ chiÒu dµi cña ®Êt níc. Trªn suèt chiÒu dµi ®ã cã tíi 20 b·i t¾m næi tiÕng, ë phÝa B¾c cã Trµ Cæ, H¹ Long, §å S¬n, SÇm S¬n, Cöa Lß, phÝa Nam cã c¸c vïng biÓn Êm ¸p vµ trµn ngËp ¸nh mÆt trêi quanh n¨m nh biÓn §µ N½ng, Nha Trang, Vòng Tµu, Hµ Tiªn. C¸c b·i biÓn cã ®é dèc t¬ng ®èi tho¶i víi c¶nh quan ®Ñp lµ n¬i lý tëng ®Ó du kh¸ch nghØ dìng, vui ch¬i gi¶i trÝ. §Æc biÖt vïng biÓn H¹ Long kh«ng chØ lµ mét b·i t¾m ®Ñp mµ cßn lµ mét kú quan thiªn nhiªn. §îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi vµo n¨m 1994, H¹ Long ®· trë thµnh mét niÒm tù hµo kh«ng chØ cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng mµ cßn cña c¶ níc ViÖt Nam. Níc biÓn H¹ Long trong xanh mµu ngäc bÝch, mÆt níc ph¼ng lÆng, Ýt cã sãng lín. Trªn vïng biÓn réng kho¶ng 1.500km2 cã tíi hµng ngµn ®¶o ®¸ quÇn tô víi nhiÒu d¸ng vÎ kh¸c nhau tr«ng hÕt søc ®Æc s¾c, trong lßng c¸c ®¶o ®¸ cßn lµ nh÷ng hang ®éng kú thó. H¹ Long lu«n l«i cuèn, hÊp dÉn du kh¸ch bëi vÎ ®Ñp võa hïng vÜ, võa duyªn d¸ng, th¬ méng cña m×nh, vµ ®· gãp phÇn giíi thiÖu c¶nh ®Ñp ViÖt Nam nãi chung víi thÕ giíi.
Lµ mét ®Êt níc nhiÖt ®íi nhng ViÖt Nam l¹i cã nhiÒu ®iÓm nghØ m¸t vïng nói mang d¸ng dÊp «n ®íi nh Sapa, Tam §¶o, B¹ch M·, §µ L¹t... C¸c ®iÓm nghØ m¸t nµy thêng ë ®é cao trªn 1000m so víi mùc níc biÓn. §· biÕt ®Õn Sapa trong m©y qua t¸c phÈm cña nhµ nhiÕp ¶nh l·o thµnh Vâ An Ninh, ®Õn Sapa lµ du kh¸ch cßn ®Õn víi nh÷ng phiªn chî t×nh, ®Õn víi tiÕng khÌn gäi b¹n mang ®Ëm chÊt men nång, lµ cßn ®Õn víi ®Æc s¶n thæ cÈm cña ®Þa ph¬ng. Du kh¸ch còng cã thÓ tíi §µ L¹t - mét thµnh phè nghØ m¸t lý tëng trong s¬ng víi nh÷ng rõng th«ng, th¸c níc vµ rùc rì hoa t¬i, ®îc ®¾m m×nh trong ©m hëng trÇm hïng, tha thiÕt cña tiÕng ®µn T’rng vµ cång chiªng T©y Nguyªn.
Ngoµi nh÷ng ®iÓm nghØ m¸t vïng nói, ViÖt Nam cßn cã nh÷ng khu quèc gia næi tiÕng víi víi nh÷ng bé su tËp phong phó vÒ c¸c lo¹i ®éng thùc vËt nhiÖt ®íi nh rõng quèc gia Cóc Ph¬ng, Vên quèc gia C¸t Bµ, khu b¶o tån quèc gia Pï M¸t, rõng quèc gia C«n §¶o.... Khu vùc phÝa Nam cßn tËp trung nh÷ng vïng trµm chim vµ s©n chim næi tiÕng. S©n chim Minh H¶i cã tíi h¬n 80 loµi chim, vïng trµm chim Tam N«ng (§ång Th¸p) n¬i cã chim sÕu ®Çu ®á sinh sèng, t¹i ®©y ®· h×nh thµnh mét trung t©m th«ng tin vÒ chim sÕu do Ng©n quü b¶o vÖ chim Quèc tÕ ë B¬ Rªn (§øc) tµi trî...
ViÖt Nam cßn ®îc thiªn nhiªn hµo phãng ban tÆng mét nguån níc kho¸ng thiªn nhiªn phong phó vµ quý gi¸: suèi kho¸ng Quang Hanh (Qu¶ng Ninh), Suèi kho¸ng Héi V©n (B×nh §Þnh), VÜnh H¶o (B×nh ThuËn), Dôc Mü (Nha Trang), Kim B«i (Hoµ B×nh)... Nh÷ng vïng níc kho¸ng nµy ®· trë thµnh nh÷ng ®Þa ®iÓm lý tëng ®Ó nghØ ng¬i vµ phôc håi søc khoÎ ®îc nhiÒu du kh¸ch a chuéng.
Bªn c¹nh Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi H¹ Long, míi ®©y vµo th¸ng 7/2003, ViÖt Nam ®· cã thªm Vên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng ®îc UNESCO tiÕp tôc c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi. Vên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng bao gåm mét quÇn thÓ hang ®éng phong phó, kú vÜ vµ mét khu rõng nhiÖt ®íi nguyªn sinh trªn nói ®¸ v«i víi ®é che phñ trªn 95%, lµ n¬i héi tô cña nhiÒu loµi ®éng thùc vËt cña ba miÒn B¾c - Trung - Nam. Phong Nha võa mang d¸ng dÊp cña danh th¾ng H¹ Long tuyÖt mü, h×nh ¶nh cña vên quèc gia Cóc Ph¬ng hïng vÜ, l¹i mang tÝnh huyÒn bÝ cña thiªn nhiªn víi sù mu«n mµu mu«n vÎ cña hÖ thèng hang ®éng vïng nói ®¸ v«i. QuÇn thÓ hang ®éng ë ®©y ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng c¶nh quan ®Ñp nhÊt thÕ giíi víi c¸c ®Æc trng cã s«ng ngÇm dµi nhÊt, c¸c hang cã chiÒu cao vµ réng nhÊt, c¸c b·i c¸t trong hang dµi nhÊt vµ cã th¹ch nhò ®Ñp nhÊt. Víi 20 hang ®éng cã tæng chiÒu dµi trªn 70 km, ®©y cã thÓ coi lµ thiªn ®êng cho bé m«n hang ®éng häc vµ du lÞch hang ®éng. Phong Nha - KÎ Bµng cßn cã hµng chôc ®Ønh nói cao trªn 1.000 m hiÓm trë cha cã vÕt ch©n ngêi (Co Rilata - 1.128m, Co Preu - 1.213m...), xen kÏ ë gi÷a lµ nh÷ng thung lòng phï hîp cho du lÞch sinh th¸i. Víi d·y nói ®¸ v«i trïng trïng ®iÖp ®iÖp, nh÷ng khu rõng nguyªn sinh b¹t ngµn víi khu hÖ ®éng thùc vËt phong phó vµ ®a d¹ng, nh÷ng dßng s«ng níc ch¶y trong v¾t nh s«ng Chµy, s«ng Troãc, víi hÖ thèng hang ®éng ®Ñp vµo lo¹i bËc nhÊt thÕ giíi ®· t¹o cho Phong Nha - KÎ Bµng mét tiÒm n¨ng du lÞch ®éc ®¸o vµ hÊp dÉn. Víi tiÒm n¨ng ®a d¹ng sinh häc cao trªn mét ®Þa h×nh Karst lµ hiÖn trêng hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi níc vµ lµ n¬i rÊt thÝch hîp cho du lÞch th¸m hiÓm. Trong t¬ng lai kh«ng xa, ®©y sÏ lµ ®iÓm du lÞch lý tëng ®Çy høa hÑn víi du kh¸ch trong níc vµ quèc tÕ. Giê ®©y, cïng víi H¹ Long, Vên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng sÏ lµ mét ®iÓm du lÞch g©y Ên tîng m¹nh víi du kh¸ch, gãp phÇn mêi gäi kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn víi ViÖt Nam .
Trªn ®©y lµ mét sè nÐt chÝnh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn cña ViÖt Nam, lµ c¬ së phong phó vµ thuËn lîi ®Ó khai th¸c phôc vô cho sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam.
2. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n
§Ó lµm nªn gi¸ trÞ vµ b¶n s¾c cña mét ®iÓm ®Õn du lÞch th× bªn c¹nh nh÷ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn, tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i cã ®îc nguån tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n - ®ã lµ tæng hîp nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ - lÞch sö - con ngêi ®îc t¹o nªn bëi mét qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn vµ kÕ thõa cho tíi ngµy nay. §iÒu ®ã gãp phÇn quan träng trong viÖc t¹o ra søc hÊp dÉn cña mét ®iÓm ®Õn ®èi víi du kh¸ch.
Bªn c¹nh thÕ m¹nh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn, ViÖt Nam cßn cã mét kho tµng tµi nguyªn tµi nguyªn v¨n ho¸ phong phó. Tr¶i qua h¬n 4.000 n¨m lÞch sö, d©n téc ta ®· ®Þnh h×nh nªn mét ®Êt níc ViÖt Nam cã bÒ dµy lÞch sö vµ v¨n ho¸ víi hµng ngµn ®îc xÕp h¹ng cïng hµng v¹n thiÕt chÕ t«n gi¸o, tÝn ngìng (®×nh, ®Òn, l¨ng, miÕu, chïa, nhµ thê, th¸nh thÊt...) t¹o nªn mét ViÖt Nam n¬i nµo còng ph¶ng phÊt khÝ thiªng s«ng nói, lung linh nh÷ng gi¸ trÞ lÞch sö, gi¸ trÞ nh©n v¨n ®Æc thï. Bªn c¹nh ®ã, c¶ ba miÒn ®Êt níc cßn cã hµng tr¨m lÔ héi d©n gian ®îc tæ chøc ®Þnh kú gãp phÇn t¹o nªn søc sèng, linh hån cho c¸c di tÝch, c¸c ®Þa danh víi nhiÒu mµu s¾c kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ - lÞch sö ®Þa ph¬ng, v¨n ho¸ t©m linh. Chóng thêng g¾n víi nh÷ng h×nh thøc sinh ho¹t v¨n ho¸ d©n gian nh h¸t ®èi ®¸p cña d©n téc Mêng, móa xoÌ, nÐm cßn cña d©n téc Th¸i, h¸t Si, Lîn, Then cña c¸c d©n téc Tµy, Nïng, lÔ ®©m tr©u, h¸t trêng ca thÇn tho¹i cña c¸c d©n téc ngêi T©y Nguyªn... §©y lµ nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ - nghÖ thuËt truyÒn thèng céi nguån cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam.
H¬n n÷a, lµ mét d©n téc cã truyÒn thèng yªu thÝch v¨n häc nghÖ thuËt, cã nÕp t duy h×nh tîng n¨ng khiÕu thÈm mü, ViÖt Nam mang trong m×nh mét vèn nghÖ thuËt d©n téc víi nhiÒu lo¹i h×nh phong phó nh ©m nh¹c cæ truyÒn, móa d©n gian, s©n khÊu truyÒn thèng (tuång, chÌo, c¶i l¬ng, móa rèi níc...), mü thuËt truyÒn thèng (héi ho¹, ®iªu kh¾c, kiÕn tróc...) mµ mçi lo¹i ®Òu mang nh÷ng mµu s¾c ®Æc trng, ®Æc thï theo tõng vïng, miÒn, ®Þa ph¬ng, ®Æc biÖt lµ vèn ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ tinh x¶o. §©y lµ nh÷ng ®iÓm cã søc l«i cuèn rÊt lín ®èi víi c¸c du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ c¸c du kh¸ch níc ngoµi. Hä lu«n tá râ sù thÝch thó, ng¹c nhiªn vµ kh©m phôc khi xem mét vë rèi níc, ng¾m mét bøc tranh kh¶m trai, tham quan mét ng«i chïa cæ...
ViÖt Nam víi 54 d©n téc anh em thuéc nhiÒu nhãm ng«n ng÷ kh¸c nhau hÇu nh ®¹i diÖn cho tÊt c¶ c¸c ng÷ hÖ, c¸c s¾c téc cã mÆt kh¾p vïng §«ng Nam ¸. ViÖt Nam cã mét vèn v¨n ho¸ téc ngêi rÊt phong phó víi nhiÒu céng ®ång c tró ®an xen tËp trung, ph©n bè r¶i r¸c kh¾p mäi miÒn vµ quan träng nhÊt lµ vÉn gi÷ ®îc ®Çy ®ñ nÐt nguyªn s¬ trong phong tôc, tËp qu¸n, t«n gi¸o tÝn ngìng, trong nÕp sèng vËt chÊt tinh thÇn. Bëi vËy mµ ë nh÷ng vïng ®Êt kh¸c nhau, du kh¸ch cã thÓ thëng thøc nh÷ng phong tôc tËp qu¸n riªng, nghe c¸c thø ng«n ng÷ kh¸c nhau, ®ãn nhËn n._. triÓn ngµnh du lÞch theo ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi do Nhµ níc ®Ò ra, cÇn qu¸n triÖt nh÷ng ®iÓm sau trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn du lÞch:
- Lµ mét ngµnh mang tÝnh tæng hîp, viÖc ph¸t triÓn du lÞch ph¶i mang tÝnh tæng hîp, viÖc ph¸t triÓn du lÞch ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi lµm môc tiªu chÝnh, ®ång thêi ®¶m b¶o an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam.
- TÝnh ®a ngµnh cña ho¹t ®éng du lÞch ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp díi sù chØ ®¹o tËp trung cña Nhµ níc.
- Thùc hiÖn c¬ cÊu kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh doanh du lÞch, Nhµ níc ®ãng vai trß ngêi ®iÒu hµnh nh»m khai th¸c triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng vÒ tiÒn vèn, kü thuËt, tri thøc vµ ngêi lao ®éng ë trong vµ ngoµi níc ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. §Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch quèc tÕ vµ coi ®ã lµ híng chiÕn lîc, ®ång thêi chó träng ph¸t triÓn du lÞch néi ®Þa víi môc tiªu gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt ch¸t vµ tinh thÇn cña nh©n d©n.
4. C¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn du lÞch
NhËn thøc ®îc xu thÕ ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch trong bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong níc hiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng vµ chÝnh s¸ch phï hîp. Ngµy 11/11/1998, Bé ChÝnh trÞ cã kÕt luËn sè 179/TB - TW vÒ ph¸t triÓn du lÞch trong t×nh h×nh míi. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX còng x¸c ®Þnh: ph¸t triÓn du lÞch thËt sù trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän... Míi ®©y, ngµy 22/7/2002, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ký QuyÕt ®Þnh sè 97/2002/Q§ - TTg phª duyÖt chiÕn lîc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 2001-2010.
Theo ®ã, môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn lîc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 2001 - 2010 lµ: ph¸t triÓn du lÞch trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sinh th¸i, truyÒn thèng v¨n hãa lÞch sö, huy ®éng tèi ®a nguån lùc trong níc vµ tranh thñ sù hç trî, hîp t¸c quèc tÕ, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. Tõng bíc ®a níc ta trë thµnh mét trung t©m du lÞch cã tÇm cì cña khu vùc, phÊn ®aaus sau n¨m 2010, du lÞch ViÖt Nam ®îc xÕp vµo nhãm quèc gia cã ngµnh du lÞch ph¸t triÓn trong khu vùc.
Ngoµi môc tiªu tæng qu¸t nªu trªn, c¸c môc tiªu cô thÓ lµ:
- PhÊn ®Êu tèc ®é t¨ng trëng GDP cña ngµnh du lÞch b×nh qu©n thêi kú 2001 - 2010 ®¹t 11- 11,5%/n¨m, víi c¸c chØ tiªu cô thÓ:
- N¨m 2005: kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam du lÞch tõ 3 - 3,5 triÖu lît ngêi, kh¸ch néi ®Þa tõ 15 - 16 triÖu lît ngêi, thu nhËp du lÞch ®¹t trªn 2 tû USD.
- N¨m 2010: kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam du lÞch tõ 5,5 - 6 triÖu lît ngêi, kh¸ch néi ®Þa tõ 25 - 26 triÖu lît ngêi, thu nhËp du lÞch ®¹t 4 - 4,5 tû USD.
VÒ ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc:
ThÞ trêng:
khai th¸c kh¸ch tõ c¸c thÞ trêng quèc tÕ ë khu vùc §«ng ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, T©y ©u, B¾c Mü, chó träng c¸c thÞ trêng ASEAN, Trung Quèc, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Mü, Ph¸p, §øc, Anh, kÕt hîp khai th¸c c¸c thÞ trêng ë B¾c ¸, B¾c ¢u, Australia, New Zealand, c¸c níc SNG vµ §«ng ¢u.
Chó träng ph¸t triÓn vµ khai th¸c thÞ trêng du lÞch néi ®Þa, ph¸t huy tèt nhÊt lîi thÕ ph¸t triÓn du lÞch tõng ®Þa ph¬ng, ®¸p øng nhu cÇu giao lu, héi nhËp vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ níc. T¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n ®i du lÞch trong vµ ngoµi níc, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n.
§Çu t ph¸t triÓn du lÞch:
®Çu t ph¸t triÓn du lÞch ph¶i kÕt hîp tèt viÖc sö dông nguån vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch Nhµ níc víi viÖc khai th¸c, sö dông nguån vèn níc ngoµi vµ huy ®éng nguån lùc trong d©n theo ph¬ng ch©m x· héi ho¸ ph¸t triÓn du lÞch. ¦u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn c¸c khu du lÞch tæng hîp quèc gia vµ c¸c khu du lÞch chuyªn ®Ò. KÕt hîp ®Çu t n©ng cÊp, ph¸t triÓn c¸c ®iÓm tham quan du lÞch, c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch, vµ ®Çu t cho tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm du lÞch hÊp dÉn, mang tÝnh dÆc thï cho tõng vïng du lÞch vµ c¶ níc.
Cã kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch ®èi víi c¸c ®Þa bµn du lÞch träng ®iÓm: Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, NghÖ An, HuÕ, §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Kh¸nh Hoµ, §µ L¹t, Ninh ThuËn, Vòng Tµu, TP. HCM, Hµ Tiªn, Phó Quèc vµ c¸c tuyÕn du lÞch quèc gia cã ý nghÜa liªn kÕt c¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng vµ tiÒm n¨ng du lÞch trªn toµn quèc, c¸c ®iÓm du lÞch thuéc c¸c tuyÕn du lÞch quèc gia phï hîp trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng ®Þa ph¬ng vµ c¶ níc.
§èi víi c¸c thµnh phè du lÞch nh: H¹ Long, Hóª, Nha Trang, Vòng Tµu, §µ L¹t; C¸c ®« thÞ du lÞch nh: Sapa, §å S¬n, SÇm S¬n, Héi An, Phan thiÕt, Hµ Tiªn cÇn ph¶i ®Çu t cho ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng, nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña ho¹t ®éng du lÞch.
Thùc hiÖn x· héi ho¸ trong viÖc ®Çu t, b¶o vÖ, t«n t¹o c¸c di tÝch, c¶nh quan m«i trêng, c¸c lÔ héi, ho¹t ®éng v¨n ho¸ d©n gian, c¸c lµng nghÒ phôc vô ph¸t triÓn du lÞch.
Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch vµ nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ:
X©y dùng hÖ thèng c¬ së ®µo t¹o nguån nh©n lùc du lÞch gåm: d¹y nghÒ, ®µo t¹o trung cÊp, cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc vÒ du lÞch. §æi míi c¬ b¶n c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc ®µo t¹o nguån nh©n lùc du lÞch: ®æi míi ch¬ng tr×nh, néi dung vµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o theo chuÈn ho¸ quèc gia cho ngµnh du lÞch... §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ du lÞch tiªn tiÕn phôc vô ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng...
Xóc tiÕn, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch:
§Èy m¹nh xóc tiÕn, tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ du lÞch víi c¸c h×nh thøc linh ho¹t: phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh, tranh thñ hîp t¸c quèc tÕ trong ho¹t ®éng xóc tiÕn du lÞch ë trong vµ ngoµi níc...
Héi nhËp, hîp t¸c quèc tÕ vÒ du lÞch:
T¨ng cêng cñng cè vµ më réng hîp t¸c s¶n phÈm vµ ®a ph¬ng víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c níc cã kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch... ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó héi nhËp ë møc cao víi du lÞch thÕ giíi khi ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO).
KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c khu du lÞch, c¸c dù ¸n t¹o s¶n phÈm du lÞch ®Æc thï, chÊt lîng cao. Thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ODA cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i trêng du lÞch.
VÒ ph¸t triÓn c¸c vïng du lÞch :
(1). Vïng du lÞch B¾c Bé: gåm c¸c tØnh tõ Hµ Giang ®Õn Hµ TÜnh. Hµ Néi lµ trung t©m cña vïng vµ cña ®Þa bµn t¨ng trëng du lÞch Hµ Néi - H¶i Phßng - H¹ Long.
(2). Vïng du lÞch B¾c Trung Bé: gåm c¸c tØnh, thµnh phè tõ Qu¶ng B×nh ®Õn Qu¶ng Ng·i. HuÕ vµ §µ N½ng lµ trung t©m cña vïng vµ ®Þa bµn ®éng lùc t¨ng trëng du lÞch - Qu¶ng TrÞ - HuÕ - §µ N½ng - Qu¶ng Nam.
(3). Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé : gåm c¸c tØnh tõ Kon Tum ®Õn Cµ Mau víi hai vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé . Trung t©m cña vïng lµ TP. Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®Þa bµn t¨ng trëng du lÞch lµ : TP. Hå ChÝ Minh- Nha Trang- §µ L¹t , TP. Hå ChÝ Minh - CÇn Th¬ - Hµ Tiªn- Phó Quèc , TP. Hå ChÝ Minh - Vòng Tµu - Phan ThiÕt. Ph¸t triÓn du lÞch ë c¸c vïng , c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm du lÞch , cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi ®Þa ph¬ng vµ lîi thÕ vÒ du lÞch cña tõng vïng nh»m khai th¸c tèt nhÊt tiÒm n¨ng cña ®Êt níc ®Ó ph¸t triÓn du lÞch .
II. C¸c gi¶i ph¸p vµ mét sè kiÕn nghÞ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam
1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu
1.1. Gi¶i ph¸p ®Þnh híng
Trªn c¬ së chiÕn lîc ®· ®Ò ra, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ngµnh du lÞch cÇn phÊn ®Êu theo nh÷ng híng sau:
Tríc hÕt, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung, hoµn thiÖn Ph¸p lÖnh Du lÞch vÒ c¸c mÆt quy chÕ nh qu¶n lý l÷ hµnh, vÒ c¬ së lu tró du lÞch, vÒ híng dÉn viªn du lÞch; tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy chÕ, quy ®Þnh trong viÖc b¶o vÖ, t«n t¹o c¸c di tÝch lÞch sö - v¨n hãa, c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i trêng, c¶nh quan du lÞch... cho phï hîp víi nh÷ng thùc tÕ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh. §ång thêi tiÕn tíi x©y dùng bé luËt du lÞch ®Ó ngang tÇm vai trß, vÞ trÝ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña du lÞch trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt Nam.
CÇn sím th¸o gì mét sè kh©u liªn quan tíi viÖc ra, vµo, ®i l¹i, tham quan cña kh¸ch du lÞch nh thñ tôc cÊp visa du lÞch, lÖ phÝ lµm thñ tôc... Thùc hiÖn vµ t¨ng cêng nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi ViÖt kiÒu vÒ th¨m ®Êt níc, bëi bªn c¹nh viÖc t¹o ra sù gia t¨ng doanh thu du lÞch ®¬n thuÇn cßn nh»m thu hót nguån vèn còng nh chÊt x¸m trë vÒ phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.
Thø hai, hoµn thiÖn ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ níc vÒ du lÞch ë Trung ¬ng vµ tõng vïng l·nh thæ.
§èi víi qu¶n lý Nhµ níc vÒ du lÞch ë Trung ¬ng, cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò ph¸t triÓn du lÞch cña c¶ níc, thùc hiÖn tèt vai trß ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý chung cho toµn ngµnh trªn c¸c mÆt: lËp quy ho¹ch tæng thÓ, c«ng bè trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng c¸c h¹ng môc ®Çu t cho du lÞch theo c¸c nhãm A, B, C ë cÊp quèc gia sau khi ®îc Nhµ níc phª duyÖt vµ ®îc u tiªn vÒ vèn nh c¸c c«ng tr×nh cña c¸c ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm cña ®Êt níc; ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch chung, kÕt hîp c¸c bé, ngµnh trong viÖc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn du lÞch; kiÖn toµn tæ chøc, x©y dùng vµ bæ sung quy chÕ lµm viÖc cña Ban chØ ®¹o Nhµ níc vÒ du lÞch ë Trung ¬ng vµ c¸c ®Þa ph¬ng.
§èi víi qu¶n lý Nhµ níc vÒ du lÞch ë ®Þa ph¬ng, c¨n cø vµo tiÒm n¨ng còng nh nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ riªng biÖt cña tõng vïng, c¸c ®Þa ph¬ng (tØnh, thµnh phè) cÇn x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ còng nh chi tiÕt cho tõng ®Þa bµn du lÞch trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh; cÇn nghiªn cøu, bæ sung chÝnh s¸ch phï hîp víi vïng, miÒn vµ híng dÉn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn; ®ång thêi ph¶i qu¶n lý mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ho¹t ®éng du lÞch trªn ®Þa bµn. VÒ bé m¸y (Së Du lÞch, Së Th¬ng m¹i vµ du lÞch) cÇn tinh gi¶n ®Çu mèi ®Ó t¹o ra mét sù qu¶n lý thèng nhÊt tõ trªn xuèng, thùc hiÖn viÖc tiªu chuÈn hãa c¸n bé qu¶n lý, t¨ng cêng thanh tra ho¹t ®éng du lÞch nh»m n©ng cao chÊt lîng cña s¶n phÈm du lÞch vµ ®a ho¹t ®éng du lÞch ®i vµo nÒn nÕp.
Thø ba, t¨ng cêng ®µo t¹o, båi dìng nguån nh©n lùc trong ho¹t ®éng du lÞch. Nh ®· ph©n tÝch ë ch¬ng II, vÊn ®Ò sè lîng còng nh chÊt lîng cña nguån nh©n lùc du lÞch ViÖt Nam hiÖn nay lµ mét h¹n chÕ hÕt søc cÊp thiÕt, nã h¹n chÕ quy m« còng nh chÊt lîng t¨ng trëng cña c¶ ngµnh. Do vËy, ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn trong t×nh h×nh míi hiÖn nay, ngµnh du lÞch cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc. Cô thÓ, cÇn ph¶i kiÖn toµn hÖ thèng ®µo t¹o trong c¶ níc (bao gåm hÖ thèng c¸c trêng trung häc, d¹y nghÒ du lÞch vµ c¸c khoa du lÞch cña c¸c trêng ®¹i häc hiÖn cã), biªn so¹n gi¸o tr×nh du lÞch thèng nhÊt ë bËc ®¹i häc, trung häc vµ d¹y nghÒ vµ thêng xuyªn ph¶i cã sù cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc míi nh»m ®¶m b¶o viÖc ®µo t¹o ph¶i thêng xuyªn g¾n s¸t víi thùc tÕ. Song song víi ®iÒu ®ã cÇn båi dìng vµ n©ng cÊp l¹i ®éi ngò gi¶ng viªn du lÞch. TiÕn hµnh ®iÒu tra, quy ho¹ch, cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn hiÖn ®ang lµm viÖc trong ngµnh; vµ h¬n hÕt, ph¶i x©y dùng ph¬ng híng chiÕn lîc ®µo t¹o nh©n lùc cho ngµnh du lÞch nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng còng nh sè lîng lao ®éng cung øng cho ngµnh vÒ mÆt dµi h¹n.
Thø t, tiÕn hµnh s¾p xÕp kiÖn toµn hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp du lÞch. C¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ nh÷ng ngêi cung øng nh÷ng s¶n phÈm du lÞch vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô bæ trî trùc tiÕp tíi du kh¸ch lµ ngêi tiªu dïng nh»m thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn - môc tiªu kinh tÕ, bëi vËy tÝnh hiÖu qu¶ ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Trong bèi c¶nh c¹nh tranh gay g¾t vÒ du lÞch theo xu híng më nh hiÖn nay, cÇn cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp du lÞch cã chuyªn m«n ho¸ cao vµ cã quy m« thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch. §ång thêi cÇn më réng sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp du lÞch díi h×nh thøc c¸c hiÖp héi nh hiÖp héi l÷ hµnh, hiÖp héi kh¸ch s¹n, thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n; bªn c¹nh ®ã, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn còng nh thùc hiÖn viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ, b¸n hoÆc kho¸n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp du lÞch Nhµ níc thua lç kÐo dµi hoÆc quy m« qu¸ nhá.
Song song víi viÖc tæ chøc vµ kiÖn toµn m¹ng líi c¸c doanh nghiÖp du lÞch, cÇn ph¸t triÓn c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ vµ tæ chøc tèt c¸c kh©u l÷ hµnh, kh¸ch s¹n,vËn chuyÓn kh¸ch nh»m phôc vô kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa. Thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy sÏ t¹o ra ®îc mét chuçi c¸c dÞch vô cung øng tíi du kh¸ch mang tÝnh ®ång bé vµ cã chÊt lîng, ®em l¹i cho hä c¶m gi¸c tho¶ m·n vµ hµi lßng, tõ ®ã sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng thu hót du kh¸ch bëi chÊt lîng cña s¶n phÈm dÞch vô. ë ®©y cÇn qu¸n triÖt mét quan ®iÓm trong chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh: ®ã lµ cÇn coi träng ®ång thêi c¶ kinh doanh du lÞch quèc tÕ còng nh du lÞch néi ®Þa. Kh¸ch quèc tÕ vµ kh¸ch néi ®Þa ®Òu lµ nh÷ng m¶ng ®èi tîng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o ®ång thêi c¶ môc tiªu kinh tÕ vµ môc tiªu x· héi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh du lÞch. Do vËy, hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt lîng dÞchvô ®Òu ph¶i híng tíi nh»m tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña c¶ kh¸ch trong níc vµ quèc tÕ.
Thø n¨m, ®¶m b¶o sù phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng cña ngµnh kinh tÕ du lÞch víi c¸c ngµnh kh¸c ë Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, nh: bu chÝnh viÔn th«ng, c«ng an, v¨n ho¸, h¶i quan, giao th«ng vËn t¶i, ngo¹i giao (kÓ c¶ c¬ quan ngo¹i giao cña ViÖt Nam t¹i níc ngoµi)...
Ngµnh du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ ®Æc thï mang tÝnh chÊt liªn ngµnh vµ tæng hîp râ nÐt nhÊt. Du kh¸ch nãi chung khi mua nh÷ng s¶n phÈm du lÞch thuÇn tuý ®ång thêi lu«n cã nhu cÇu sö dông nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô nh hµng ho¸ tiªu dïng th«ng thêng, dÞch vô th«ng tin liªn l¹c, gi¶i trÝ, nghØ ng¬i, ®i l¹i... còng nh nhu cÇu vÒ an ninh. Møc ®é tho¶ m·n cña du kh¸ch phô thuéc vµo chÊt lîng cña tæng hîp tÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn. MÆt kh¸c, nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô vµ møc chi tiªu cña du kh¸ch l¹i cã t¸c dông lµm t¨ng doanh thu cho c¸c ngµnh cung øng s¶n phÈm, dÞch vô nãi trªn. Do vËy, mèi quan hÖ gi÷a ngµnh du lÞch vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c lµ mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt t¬ng hç vµ g¾n bã chÆt chÏ. Du lÞch ph¸t triÓn gãp phÇn kÝch thÝch sù t¨ng trëng cña c¸c ngµnh kh¸c; ngîc l¹i, c¸c ngµnh cung øng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cã chÊt lîng cao sÏ t¹o ra nh÷ng nÒn t¶ng thuËn lîi cho viÖc thu hót du kh¸ch, phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch nãi chung.
Bªn c¹nh gãc ®é kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña du lÞch cßn liªn quan tíi khÝa c¹nh chÝnh trÞ - x· héi. Trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ m¹nh mÏ hiÖn nay, du lÞch ®ãng vai trß lµ cÇu nèi ra thÕ giíi, gãp phÇn qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña ®Êt níc trªn trêng quèc tÕ. Nhng cïng víi dßng du kh¸ch quèc tÕ vµo ®Êt níc kÐo theo lµ nh÷ng ¶nh hëng vÒ v¨n ho¸, lèi sèng vµ ®«i khi lµ nh÷ng nguy c¬ tõ nh÷ng thÕ lùc bªn ngoµi cã thÓ g©y ¶nh hëng tíi t×nh h×nh trËt tù, trÞ an còng nh an ninh cña ®Êt níc. Bëi vËy, ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a du lÞch víi c¸c ngµnh nh c«ng an, h¶i quan, ngo¹i giao... nh»m mét mÆt ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, héi nhËp cña ngµnh du lÞch, mÆt kh¸c ng¨n chÆn nh÷ng ¶nh hëng xÊu tõ bªn ngoµi, theo nh NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®· chØ râ: “Ph¸t triÓn du lÞch ph¶i ®i ®«i víi viÖc b¶o ®¶m an ninh quèc gia, trËt tù, an toµn x· héi, ph¸t huy vµ gi÷ g×n truyÒn thèng, b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.”
1.2. C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt
1.2.1. T¨ng cêng ®Çu t c¬ së vËt chÊt - kü thuËt
§èi víi ngµnh du lÞch th× c¬ së h¹ tÇng lµ yÕu tè c¬ b¶n nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm du lÞch. MÆt kh¸c, ph¸t triÓn du lÞch
còng lµ mét yÕu tè cã t¸c ®éng tÝch cùc thóc ®Èy, n©ng cao vµ më réng lÜnh vùc nµy.
Trong c¬ së h¹ tÇng phôc vô du lÞch, quan träng nhÊt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin viÔn th«ng, cÊp tho¸t níc, cung cÊp ®iÖn. ChÊt lîng cña c¸c yÕu tè nµy ¶nh hëng trùc tiÕp tíi chÊt lîng cña s¶n phÈm du lÞch t¹i c¸c ®iÓm du lÞch còng nh møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña du kh¸ch. Do vËy, mÆc dï trong nh÷ng n¨m qua chÊt lîng c¬ së h¹ tÇng cña níc ta ®· ®îc c¶i thiÖn kh¸ râ rÖt, nhng ®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña ®Êt níc nãi chung vµ cña ngµnh du lÞch nãi riªng ®ßi hái ph¶i kh«ng ngõng t¨ng cêng vµ n©ng cao chÊt lîng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng theo c¸c híng sau:
CÇn cã kÕ ho¹ch c¶i t¹o, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh, c¸c tuyÕn giao th«ng träng ®iÓm; ®Çu t x©y dùng theo híng ®ång bé, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng quèc gia.
Nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c t¹i c¸c vïng, miÒn, ®¶m b¶o mét m¹ng líi th«ng tin liªn l¹c réng kh¾p.
Gi¶i quyÕt tÝch cùc viÖc cÊp ®iÖn, níc ë thµnh phè ®i ®«i víi ®Èy m¹nh ch¬ng tr×nh níc s¹ch n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c trung t©m, c¸c ®iÓm du lÞch, c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ.
CÇn quan t©m x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p cÊp níc vµ tho¸t níc mét c¸ch ®ång bé.
1.2.2. X©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i cña ngµnh du lÞch trªn nhiÒu mÆt
- C¶i t¹o vµ x©y dùng c¸c kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ.
HiÖn nay ë ViÖt Nam cã 3.267 c¬ së lu tró cho kh¸ch du lÞch, trong ®ã cã 850 kh¸ch s¹n ®îc xÕp h¹ng tõ 1 ®Õn 5 sao (xem b¶ng ). MÆc dï, trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y, sè phßng kh¸ch s¹n b×nh qu©n t¨ng tõ 5.000 ®Õn 6.000 phßng nhng vÉn cha thÓ ®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu cña du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ c¸c du kh¸ch quèc tÕ. Bëi vËy cÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é c¶i t¹o vµ x©y dùng míi c¸c kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ,
®a c«ng nghÖ th«ng tin tiªn tiÕn vµo qu¶n lý vµ phôc vô kh¸ch s¹n.
-X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ë c¸c khu du lÞch vµ tuyÕn ®iÓm du lÞch.
Ba vïng du lÞch träng ®iÓm cña ViÖt Nam (vïng du lÞch B¾c Bé, vïng du lÞch B¾c Trung Bé, vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé) cã nhiÒu khu du lÞch, tuyÕn vµ ®iÓm du lÞch kh¸c nhau, do ®ã cÇn ®îc x©y dùng vµ trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt phï hîp víi c¸c h×nh th¸i du lÞch kh¸c nhau. C¸c khu du lÞch v¨n ho¸ - lÞch sö cÇn ph¶i x©y dùng c¸c nhµ b¶o tµng vµ c¸c hiÖn vËt v¨n ho¸ - lÞch sö còng nh cÇn ph¶i n©ng cÊp c¸c c¬ së hiÖn cã. §èi víi c¸c khu du lÞch biÓn cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn tõ truyÒn thèng (thuyÒn, phao...) cho ®Õn hiÖn ®¹i (xuång m¸y, motor lít sãng...) còng nh c¸c ph¬ng tiÖn cøu hé, cøu n¹n nh»m ®¶m b¶o an toµn cho du kh¸ch; cÇn c¶i t¹o nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cho c¸c b·i biÓn, ®ång thêi ph¶i xö lý m«i trêng biÓn tr¸nh bÞ « nhiÔm bëi c¸c lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t. T¹i c¸c khu du lÞch nghØ dìng, cÇn x©y dùng c¸c n¬i ®iÒu trÞ bÖnh, n¬i nghØ ng¬i víi ®Çy ®ñ thuèc men vµ c¸c thiÕt bÞ ch¨m sãc søc khoÎ cho du kh¸ch. Trong c¸c khu du lÞch, tËp trung ®Çu t c¸c tuyÕn, ®iÓm du lÞch næi tréi vµ hÊp dÉn ®Ó t¨ng cêng thu hót kh¸ch.
- X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¹i c¸c n¬i vui ch¬i, gi¶i trÝ.
Ho¹t ®éng vui ch¬i, gi¶i trÝ lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña kh¸ch du lÞch. Bëi vËy, tríc m¾t cÇn ®Çu t, c¶i t¹o c¸c c«ng viªn, vên hoa hiÖn cã víi c¬ chÕ qu¶n lý thÝch hîp nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ thiÕt thùc. §ång thêi, tiÕn hµnh quy ho¹ch, x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ míi vµ hiÖn ®¹i ë c¸c ®« thÞ, nhÊt lµ c¸c thµnh phè lín vµ c¸c khu du lÞch träng ®iÓm nh»m t¨ng kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ cña du kh¸ch. Cã thÓ xem C«ng viªn tæ hîp §Çm Sen (TP. HCM) lµ mét trong nh÷ng h×nh mÉu thµnh c«ng víi lîng kh¸ch h»ng n¨m ®¹t hµng triÖu lît ngêi.
- Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ cña c¸c c«ng ty du lÞch l÷ hµnh.
Ho¹t ®éng l÷ hµnh lµ ®Æc thï cña ngµnh c«ng nghiÖp du lÞch, do ®ã x©y dùng mét hÖ thèng l÷ hµnh hïng m¹nh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ lµ mét yªu cÇu bøc xóc ®èi víi h¬n 100 c«ng ty l÷ hµnh quèc tÕ vµ hµng tr¨m c«ng ty l÷ hµnh néi ®Þa hiÖn cã. Trong thêi gian tíi cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc tiÕp thu vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ cña c¸c c«ng ty l÷ hµnh trong c¸c kh©u qu¶n lý ®iÒu hµnh, qu¶n lý hå s¬, sæ s¸ch, b¸o c¸o, thèng kª... Thùc hiÖn viÖc kÕt nèi nh÷ng dÞch vô du lÞch riªng lÎ thµnh s¶n phÈm du lÞch tæng hîp, hÊp dÉn ®Ó chµo b¸n trªn thÞ trêng du lÞch trong níc vµ ngoµi níc. HiÖn ®¹i ho¸ c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh chÝnh lµ nh»m thùc hiÖn viÖc kÕt hîp nèi tour c¸c miÒn, vïng trong níc ®ång thêi v¬n m¹nh ra thÞ trêng ngoµi níc theo xu thÕ nèi ViÖt
Nam víi c¸c trung t©m du lÞch lín trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
- Thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch.
Ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch chuyªn ngµnh hiÖn nay nh×n chung ®Òu ®· cò vµ trang bÞ kÐm. Do vËy, ®Ó n©ng cao chÊt lîng cho kh©u vËn chuyÓn du lÞch, cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i hÖ thèng chuyªn ngµnh vËn chuyÓn du lÞch trªn c¬ së trang bÞ l¹i vµ ®æi míi c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, c¶i tiÕn qu¶n lý kh©u vËn chuyÓn kh¸ch vµ hµng hãa du lÞch ®Õn c¸c tuyÕn, ®iÓm du lÞch ë c¸c vïng, miÒn ®Ó lµm sao ®¹t ®îc môc ®Ých trong cïng mét thêi gian, kh¸ch cã thÓ ®i ®îc nhiÒu tuyÕn, ®iÓm du lÞch kh¸c nhau, t¨ng giê nghØ cho kh¸ch, hµng hãa ®îc vËn chuyÓn kÞp thêi, thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch trong níc vµ kh¸ch níc ngoµi cã nh÷ng chuyÕn ®i du lÞch nhanh chãng, thuËn lîi vµ tho¶i m¸i.
1.2.3. Quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm
Nh ®· tõng nªu ë trªn, hiÖn nay du lÞch ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh quy ho¹ch, khoanh vïng 3 vïng du lÞch träng ®iÓm tr¶i däc suèt chiÒu dµi ®Êt níc. Tuy nhiªn, trong mçi vïng ®ã l¹i chia thµnh nhiÒu ph©n vïng, nhiÒu ®Þa bµn mang nh÷ng nÐt riªng biÖt vÒ tµi nguyªn, c¶nh quan. vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i thiÕt lËp ®îc nh÷ng khu, nh÷ng ®iÓm du lÞch mang nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng, ®ång thêi ph¶i ®em l¹i sù hµi hßa chung cho c¶ vïng du lÞch träng ®iÓm. Sù hÊp dÉn chung cña c¸c vïng du lÞch träng ®iÓm cã ý nghÜa rÊt quan träng bëi ®Êy lµ nh÷ng n¬i tËp trung thu hót kh¸ch chñ yÕu, quyÕt ®Þnh tíi quy m« ph¸t triÓn cña toµn ngµnh. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm ®èi víi sù ph¸t triÓn cña toµn ngµnh.
Nh vËy, ®Ó triÓn khai tèt c«ng t¸c quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm, trªn c¬ së quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch cÇn triÓn khai c¸c néi dung cô thÓ nh quy ho¹ch c¸c c¬ së du lÞch, khu du lÞch trong vïng; tæ chøc thùc hiÖn quy ho¹ch c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y dùng c¬ së du lÞch míi; t¨ng cêng huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng c¸c tuyÕn, ®iÓm, khu du lÞch trong vïng. §ång thêi cÇn ph¶i chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch cho tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng song song víi viÖc kiÖn toµn hÖ thèng qu¶n lý du lÞch vïng.
1.2.4. §Èy m¹nh nghiªn cøu thÞ trêng, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ vÒ du lÞch
§Ó cã thÞ trêng du lÞch réng lín, tõ l©u c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ ®ãng
vai trß quan träng lµ c«ng cô ®Ó khai th¸c thÞ trêng trong kinh doanh. Thùc tÕ thµnh c«ng cña CTH§QG vÒ du lÞch trong kho¶ng 4 n¨m võa qua ®· cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña c«ng t¸c xóc tiÕn, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch. §Ó ngµnh du lÞch tiÕp tôc ph¸t triÓn héi nhËp trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, ®iÒu tra c¸c lo¹i nhu cÇu cña du kh¸ch ®Ó cã chiÕn lîc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o thÝch hîp. Sö dông thÕ m¹nh cña tæng hîp c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet...), c¸c Ên phÈm tuyªn truyÒn nh s¸ch, tê gÊp hay b¨ng, ®Üa CD-ROM giíi thiÖu ®Êt níc, con ngêi, c¸c ®iÓm du lÞch ViÖt Nam, ®Æt c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, t¨ng cêng phèi hîp víi c¸c sø qu¸n vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ë trong vµ ngoµi níc. Bªn c¹nh ®ã, nªn tiÕn hµnh tæ chøc “N¨m du lÞch ViÖt Nam” mét c¸ch ®Þnh kú víi chñ ®Ò vµ néi dung cô thÓ, thiÕt thùc.
2. Mét sè kiÕn nghÞ
2.1. VÒ phÝa Nhµ Níc
Trong lÜnh vùc du lÞch còng nh trong c¸c lÜnh vùc kh¸c, Nhµ níc lu«n lµ nh©n tè quan träng gi÷ vai trß qu¶ lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« ®èi víi sù ph¸t triÓn. §Ó thóc ®Èy ngµnh du lÞch ph¸t triÓn theo kÞp xu thÕ héi nhËp, Nhµ níc nªn cã nhiÒu hµnh déng cô thÓ nh sau:
Thø nhÊt, nhanh chãng hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch. Cô thÓ, sím x©y dùng vµ th«ng qua LuËt du lÞch, t¹o ra khung ph¸p lý hoµn chØnh cho ho¹t ®éng du lÞch; bë v× qua thùc tÕ qua 4 n¨m thùc hiÖn Ph¸p lÖnh du lÞch 1999 ®· béc lé mét sè bÊt cËp ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù bæ sung vµ hoµn thiÖn.
Thø hai, nªn thùc hiÖn chÕ ®é b·i bá thÞ thùc ®èi víi kh¸ch du lÞch tõ tÊt c¶ c¸c níc trong khu vùc vµ mét sè níc vµ vïng l·nh thæ l©n cËn nh Trung Quèc, §µi Loan, HongKong. HiÖn nay ViÖt Nam míi chØ miÔn thÞ thùc du lÞch cho kh¸ch tõ hai níc Th¸i Lan vµ Philippines, ®ang thùc hiÖn thÝ ®iÓm víi Singapore. Trong khi nhiÒu níc trong khu vùc ®· miÔn thÞ thùc du lÞch cho h¬n 100 níc. Nh thÕ sÏ t¹o thuËn lîi h¬n cho du kh¸ch.
Thø ba, Nhµ níc nªn cã sù hç trî thiÕt thùc h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp du lÞch: tríc m¾t cã thÓ miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi xe du lÞch theo h×nh thøc coi xe du lÞch nh lµ mét ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt, bëi hiÖn nay gi¸ thµnh mét chiÕc xe nhËp khÈu cßn qu¸ cao lµm cho kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng s½n sµng vµ ®ñ lùc nhËp nh÷ng l« xe míi, trong khi ®èi víi lo¹i h×nh du lÞch MICE ®ßi hßi cña kh¸ch lµ rÊt cao. C¸c doanh nghiÖp du lÞch, kh¸ch s¹n hiÖn nay còng ®ang kªu ca lµ chi phÝ ®iÖn níc qu¸ cao, hä ph¶i chÞu 3 møc gi¸ cao h¬n so víi møc gi¸ ®iÖn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp...TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm du lÞch cao h¬n, lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña du lÞch ViÖt Nam so víi c¸c níc trong khu vùc.
Bªn c¹nh ®ã, cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu m« h×nh vµ tõng bíc chuÈn bÞ tõng bíc x©y dùng tËp ®oµn kinh doanh du lÞch. Bëi thùc tÕ hiÖn nay thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam bÞ c¹nh tranh gay g¾t bë c¸c tËp doµn du lÞch nh Accor, Hilton... ViÖc h×nh thµnh mét tËp ®oµn lín sÏ t¹o ra nh÷ng lîi thÕ trong kinh doanh, gióp c¸c doanh nghiÖp bæ sung lîi thÕ cho nhau, n©ng cao søc c¹nh tranh, t¨ng uy tÝn vµ doanh thu.
2.2. VÒ phÝa Tæng côc Du lÞch
CÇn nhanh chãng thµnh lËp Côc xóc tiÕn du lÞch víi ®Çy ®ñ thÈm quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch bëi hiÖn nay c«ng viÖc nµy vÉn do mét vô chøc n¨ng cña Tæng côc du lÞch ®¶m nhiÖm , rÊt khã ®Ó n©ng cao tÝnh chuyªn nghiÖp cña c«ng t¸c nµy vµ theo kÞp tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÕ giíi. MÆt kh¸c, trong c«ng t¸c xóc tiÕn Tæng côc Du lÞch cÇn cã ®Þnh híng vµ kÕ ho¹ch râ rµng h¬n cho tõng n¨m sau.
KiÕn nghÞ víi Nhµ níc thµnh lËp trêng ®¹i häc du lÞch ®ång thêi x©y dùng thªm mét sè trêng cao ®¼ng chuyªn ngµnh ë c¶ ba miÒn, ®Ó ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc cßn thiÕu nh: nÊu ¨n, marketing, nghiÖp vô kh¸ch s¹n...., n©ng cao chÊt lîng chung cho ®éi ngò lao ®éng cña ngµnh.
X©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo lÜnh vùc kinh doanh du lÞch ®Ó t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ m¹nh mÏ cña ngµnh trong t¬ng lai.
Liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc ASEAN, tiÓu vïng s«ng Mªk«ng lËp nªn c¸c tuyÕn du lÞch sinh th¸i xuyªn quèc gia, t¹o thuËn lîi trong thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi níc.
Ban hµnh c¸c Quy ®Þnh cô thÓ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cho phï hîp víi t×nh h×nh míi víi nhiÒu biÕn ®éng mau lÑ cña thÞ trêng còng nh c¸c biÕn ®éng vÒ mÆt kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi khu vùc ASEAN, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho ngµnh du lÞch níc nhµ v÷ng vµng trong c¹nh tranh, còng nh trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn du lÞch khu vùc vµ quèc tÕ trong t¬ng lai kh«ng xa .
2.3. §èi víi c¸c c«ng ty kinh doanh du lÞch
CÇn chñ ®éng tËn dông triÖt ®Ó lîi Ých cña c«ng cô kinh doanh hiÖn ®¹i - Internet trong liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch trong vµ ngoµi níc, t×m nguån kh¸ch..., ®¸p øng tèt vµ kÞp thêi c¸c nhu cÇu ph¸t sinh cña du kh¸ch, ®ång thêi kh¬i gîi c¸c nhu cÇu tiÒm n¨ng cña du kh¸ch ®èi víi viÖc di du lÞch tíi ViÖt Nam. Th«ng qua Internet, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ t¹o nªn sù qu¶ng b¸ réng kh¾p vÒ h×nh ¶nh vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña du kh¸ch cña chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp, gãp phÇn hiÖn thùc ho¸ nhu cÇu ®i du lÞch tíi ®Êt níc ViÖt Nam vµ sö dông c¸c dÞch vô cña chÝnh doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp còng nªn chó träng tËp trung kh©u chèt yÕu cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®èi víi doanh nghiÖp lµ nh©n tè con ngêi, th«ng qua c¸c kho¸ ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, nghiÖp vô cho nh©n viªn doanh nghiÖp phï hîp víi t×nh h×nh míi cña ®Êt níc còng nh cña b¶n th©n ngµnh du lÞch.
T¨ng cêng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch trong níc còng nh trong khu vùc ASEAN trong trao ®æi du kh¸ch, t¹o nªn sù hÊp dÉn vµ thuyÕt phôc ®èi víi nh÷ng nhu cÇu rÊt ®a d¹ng cña du kh¸ch.
Nªn phèi hîp víi nhau ®Ó h×nh thµnh vµ thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc, s¸ch lîc thèng nhÊt, ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé vµ nhÊt qu¸n trong ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, hiÖp héi nãi riªng còng nh cña ngµnh du lÞch níc nhµ nãi chung.
KÕt luËn
Cã thÓ nãi r»ng, qua mét kho¶ng thêi gian 13 n¨m ph¸t triÓn theo xu híng ®æi míi vµ héi nhËp, ngµnh du lÞch non trÎ cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc mét bíc chuyÓn m×nh thùc sù vµ ®ang trªn con ®êng trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. §Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµy lµ nhê sù nç lùc cña toµn ngµnh còng nh dùa trªn c¬ së nguån tµi nguyªn du lÞch to lín cña ®Êt níc.
Tuy nhiªn, khi thõa nhËn nh÷ng thµnh tùu to lín mµ ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc, còng cÇn ph¶i nh×n nhËn mét thùc tÕ r»ng ngµnh du lÞch níc ta cha ph¸t triÓn mét c¸ch t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng to lín cña nã, còng nh cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ vµ bÊt cËp.
Lµ ngµnh rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i trêng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, du lÞch ViÖt Nam trong thêi kú nµy còng ®· chÞu nh÷ng t¸c ®éng víi nh÷ng møc ®ä thiÖt h¹i kh¸c nhau tõ ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u ¸, vô khñng bè níc Mü ngµy 11/9/2001 vµ míi ®©y nhÊt lµ dÞch bÖnh SARS - mÆc dï chØ diÔn ra ván vÑn trong vßng 2 th¸ng nhng ®· g©y ¶nh hëng kh¸ nghiªm träng tíi sù ph¸t triÓn cña du lÞch ViÖt Nam. Nhng trong thêi ®iÓm khã kh¨n l¹i chÝnh lµ nh÷ng lóc ®Ó du lÞch ViÖt Nam béc lé ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu.
Trong ph¹m vi bèi c¶nh nªu trªn, luËn v¨n ®· cè g¾ng ®a ra mét c¸i nh×n kh¸ tæng qu¸t vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam tríc vµ sau khi diÔn ra dÞch bÖnh SARS , trªn c¬ së ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ ®Ò suÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam trong t¬ng lai. Qua ®ã, còng hy väng r»ng du lÞch ViÖt Nam sÏ lín m¹nh t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña nã.
._.